Haritalama Atölyesi: Tepkiler ve Bakış Açıları Bettina, Laura ve Lara'nın katılımıyla

Transkript

1 Haritalama Atölyesi: Tepkiler ve Bakış Açıları Bettina, Laura ve Lara'nın katılımıyla Tarlabaşı'nı Keşfetmek atölyesi Tarlabaşı mahallesinin olumlu taraflarını orada yaşayan çocukların bakış açısından görmeyi amaçlamaktaydı. Temel amaç, çocukların gündelik yaşamlarının ve kendilerini çevreleyen ortamın farkına varmalarını sağlamaktı. Bunun için, çocukların en sevdikleri noktaları içinde barındıran ortak bir harita çıkarmaya çalışıldı. Başlangıçta atölyeye yaşları arasında değişen 10 çocuk kayıt oldu. İlk gün çocuklara Tarlabaşı'nı Haritalama'yı tanıtmak amacıyla oyun oynadık. Bunun için onlara nerede yaşadıkları ve nereden geldikleri (nereli oldukları) ile ilgili sorular sorduk: 1. (TTM'yi başlangıç noktası alarak) Tarlabaşı'nın hangi tarafında yaşıyorsun? -TTM çevresinde. 2. Tarlabaşı'nda mı doğdun, ailen buralı mı? - Çocukların hepsi Tarlabaşı'nda doğmuş, ama aileleri Türkiye'nin farklı yerlerinden buraya yerleşmişler. 3. Tarlabaşı'nda kalmaya devam etmek mi yoksa buradan ayrılmak mı istersin gelecekte? -Çocukların çoğu Tarlabşı'nda kalmayı istiyordu. Oyundan sonra hepsine bir araştırmacı kitabı verdik ve gündelik yaşamlarını anlatan zihinsel ve kişisel bir harita çizmelerini istedik. Örnek olarak da Leipzig'deki benzer bir projeden haritalar gösterdik. Başlangıç noktası TTM olmak üzere, evlerinin, okullarının ve diğer önemli yerlerin (mahallede en sevdikleri noktaların, dükkanların, babalarının işyerlerinin) konumlarını haritaladılar. Bu sayede onlar için önemli noktaların nereler olduğunu anlayabildik. Başlangıçta kendilerinden ne istendiğini anlayamayıp çekindiler, ama ilerledikçe haritalar daha detaylı hale geldi.

2 İkinci hafta grubun sadece yarısı geldi. Biz de onlara çizdikleri haritaları sorduk ve onları sınıfa göstermelerini istedik. Tarlabaşı'yla ilgili çocukların izlenimlerini görmek gerçekten etkileyiciydi. Örneğin hiçbiri sokak isimlerini bilmiyordu. Sonra onlardan en sevdikleri yeri pembe bir kağıda, evlerini mavi bir kağıda, okullarını sarı bir kağıda çizmelerini istedik. Bu taslakları, daha sonra Tarlabaşı'nın krokisini çizdiğimiz kartona iğneledik. Parkları, restoranları ve Tarlabaşı'nın merkezindeki büyük çınar ağacını çizdiler. Bu noktaları karton üzerinde bulmaya çalışıp iğneledik, böylece alanı keşfetmeye başladık.

3 Sonra da mekanlar arasında sokakları çizmeye ve isim vermeye başladık. Gelecek hafta yapacağımız keşif gezisi için bütün önemli noktaları geçebileceğimiz şekilde rotamızı belirledik. 3. haftadaki mahalle gezimiz için çek-at fotoğraf makineleri aldık (Lara'ya ve Galata Fotoğrafhanesi'ne teşekkürler). Her grupta 2 kişi olmak üzere 3 gruba ayrıldık, böylece çocuklar kameraları paylaşabilecekti. Ekipman olarak yanımızda şunlar vardı: karton haritanın küçültülmüş kopyası, mahalleden topladıkları şeyler için poşet ve belgeleme için fotoğraf makineleri. Bu arada onlara etraflarına, dokuya ve insanlara dikkat etmeleri için sorular sorduk.

4 Başlarda, ne yapmaları gerektiğinden emin değillerdi ama birkaç yeri geçtikten sonra heyecanlanmaya başladılar. Bize etrafı göstermekten keyifliydiler ve sokakta buldukları değişik nesneler onları heyecanlandırmıştı. Örneğin eskiden gittikleri ilkokulun bahçesinde eski ödev kağıtları bulduk ve duvarlarındaki resimleri fotoğrafladık.

5 Sonra mahalledeki ünlü çiğköfteciye gidip acı biber istedik (haritaya nesne olarak eklemek için). Sonraki durağımız, her hafta Dolapdere pazarının kurulduğu Kurdela Sokak'tı. Orada pembe eski model bir araba bulduk ve çocuklar onu fotoğraflamaktan çok hoşlandı. Mahalle etrafında yürürken yastık-yorganlarının pamuklarını havalandıran bir kadın ve çuvallarda yeni toplanmış midyeler gördük.

6 Bir saatlik keşif gezimizden sonra poşetlerimiz ve fotoğraf makinelerimiz dolmuştu. Sonraki atölye için çek-at'lardaki filmleri baskı yaptırdık. Fotoğrafları sokaklardan topladığımız nesnelerle eşleştirdik, bu şekilde malzememizi gruplandırmış olduk. Sonraki buluşmamız için TTM'nin duvarına haritamızın büyük bir halini çizdik, çocuklar da geldiklerinde buldukları nesneleri ve fotoğrafları sokak isimleri üzerine iğnelediler.

7 Tarlabaşı'nın çocuklar için önemli bölümlerini gösteren bir harita çıkmış oldu ortaya. Haritayı interaktif bir şekilde düzenledik, bu da başka çocukların da Tarlabaşı'yla ilgili fotoğraflarını, objelerini haritaya ekleyebilmeleri demek oluyordu. Ta ki Tarlabaşı'nın tümünü keşfedene kadar. Bence katılımcılar atölyeden keyif aldılar. İlk başlarda verdiğimiz görevlerin amacını anlayamadıklarını hissediyordum, ama keşif gezisinden sonra harita ortaya çıkmaya başladıkça amacı anladılar. Bu sadece sonra devam etmesi gereken estetik bir araştırmanın başlangıcı. Böylece bu grupla, mahalleyi keşfederken ortaya çıkan fikirleri geliştirebiliriz. Mekanda ne ilgilerini çekiyor veya gereksinimleri neler? Örneğin, oyun alanları, parklar ve zaman geçirmekten hoşlanacakları mekanlar yaratılabilir. Tarlabaşı fakir bir mahalle olabilir, ama insanlar arasındaki kültürel farklılık ve sosyal bütünlük mekandaki potansiyeli arttırıp bölgeyi özel bir konuma sokuyor. Hazırlayan: Bettina Salzhuber Çeviren: Lara Özlen