Otitis medianın risk faktörlerini tam olarak sayabilmeli ve bunlardan daha önemli olanlar hakkında kısaca ayrıntı anlatabilmelidir.

Transkript

1 Prof. Dr. Onur Çelik Sayfa 1 Öğrenim Hedefleri Otitis medianın etkilediği yapıların anatomisini daha önce anlatılan dersleri tekrar gözden geçirerek yeterince bilmelidir. Otitis media, effüzyonlu otitis media, akut ve kronik süpüratif otitis media kavramlarının neyi anlattığını tam olarak bilmelidir. Otitis medianın risk faktörlerini tam olarak sayabilmeli ve bunlardan daha önemli olanlar hakkında kısaca ayrıntı anlatabilmelidir. Effüzyonlu otitis media kliniğini anlatabilmelidir. Tanının nasıl konulduğunu anlatabilmeli ve otoskopik ve odyometrik bulguları yorumlayabilmelidir. Ayrıca tedavi seçeneklerini sayabilmeli, hangi durumda hangi tedavi alternatifinin uygulanması gerektiğini bilmelidir. Gerekli olgularda reçete yazarak tedavinin bizzat düzenlenmesini sağlayabilmelidir. Akut ve kronik süpüratif otitis media kliniğini anlatabilmeli ve bu klinik ile patogenez arasında ilişki kurabilmelidir. Süpüratif otitis mediada tanının nasıl konulduğunu anlatabilmeli ve otoskopik ve odyometrik bulguları yorumlayabilmelidir. Ayrıca tedavi seçeneklerini sayabilmeli, hangi durumda hangi tedavi alternatifinin uygulanması gerektiğini bilmelidir. Gerekli olgularda reçete yazarak tedavinin bizzat düzenlenmesini sağlayabilmelidir. Otitis media formları ile ilgili olarak semptom ve/veya bulguları sunulan olgu örneklerinde istenen bilgileri tamamlayabilmeli, olası tanıları bulabilmeli ve olgu senaryolarına uygun tedavileri düzenleyebilmelidir. Otitis medianın tanı, takip ve tedavisinde Pratisyen Hekimin ve Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanının yerini ve rolünü bilmelidir. Effüzyonlu ve süpüratif otitis media komplikasyonlarını tam olarak sayabilmelidir. Önceden Gözden Geçirilmesi Gereken Dersler Kulak Anatomisi İşitme Fizyolojisi Kulak Muayene Yöntemleri Ders İçeriği Otitis media timpanik kavite, mastoid hava hücreleri ve tuba Eustachii yapılarının iç yüzeylerini döşeyen mukozanın enfeksiyöz veya nonenfeksiyöz enflamasyonudur. Otitis media genel bir isimdir; bu isim altında akut ve kronik effüzyonlu otitis media, akut ve kronik süpüratif otitis media ve hatta mirenjit tabloları bulunmaktadır. KLİNİK TANIMLAMALAR Effüzyonlu otitis media, sistemik veya lokal enfeksiyon belirtisi olmaksızın intakt bir timpanik membran arkasında sıvı birikmesi olarak tanımlanır. Sıvı birikimi 3 aydan uzun süredir varsa persistan veya kronik effüzyonlu otitis mediadan söz edilir.

2 Prof. Dr. Onur Çelik Sayfa 2 Mirenjit, orta kulakta sıvı birikimi olmaksızın timpanik membranda ve buna yakın dış kulak kanalı derisinde granulasyon dokusu ile karakterize bir enfeksiyondur. Akut süpüratif otitis media, orta kulak boşluklarının (östaki tüpü, timpanik kavite, mastoid antrum ve hava hücreleri) lokal ve sistemik enfeksiyon bulguları ile birliktelik gösteren, ani başlayan ve erken dönemdeki bir enflamasyonudur. Kronik süpüratif otitis media, orta kulak boşluklarının timpanik membranda perforasyon ve otore ile karakterize uzun seyirli bir enflamasyonudur. HASTALIK SÜRESİNE GÖRE TANIMLAMALAR Akut otitis media, başlangıcından itibaren 3 haftadan fazla süre geçmemiş otitis medialardır. Subakut otitis media, 3 hafta ile 3 ay arasındaki süredeki otitis medialardır. Kronik oitis media, başlangıcından itibaren 3 aydan fazla süre geçmiş otitis medialardır. HİSTOPATOLOJİK TANIMLAMALAR: Akut otitis media, açık enfeksiyon bulguları ile birlikte, orta kulak mukoperiosteumunun polimorfonükleer hücrelerle infiltre olması durumudur. Kronik otitis media, açık enfeksiyon bulgularının eşlik etmediği ve granulasyon dokusu, polip gibi oluşumlarla birliktelik gösteren orta kulak mukoperiosteumunun polimorfonükleer hücrelerle infiltre olması durumudur. EFFÜZYONLU OTİTİS MEDİA Sinonimleri Sekretuar Otitis Media Seröz Otitis Media Müsinöz Otitis Media Kataral Otitis Media Nonsüpüratif Otitis Media Glue Ear Etyoloji Östaki tüpü blokajı a. b. c. d. Adenoidler Tubal enfeksiyonlar Tubal istmusta mukus tıkacı Neoplasmlar

3 Prof. Dr. Onur Çelik Sayfa 3 e. f. g. h. Adenoidektomi sonrası gelişen striktür, adezyon Yumuşak damak felci (m. Gravis) Nazofarengeal atrezi Posterior nazal tampon uygulaması Akut süpüratif otitis medianin yetersiz rezolüsyonu 3. Viral enfeksiyonlar 4. Alerji 5. Yarık damak / yarık damak cerrahisi Klinik İşitme kaybı Tinnitus 3. Vertigo 4. Otodini 5. Otoskopik bulgular a. b. c. d. e. f. Retraksiyon Işık reflesinin kaybolması Matlaşma Hava-sıvı seviyesi Hava kabarcıkları Valsalva/ toynbee / pnömotik otoskopide immobilite Etken mikroorganizmalar Etken % Haemophilus influenzae 15 Moraxella catarrhalis 9 Streptococcus pneumoniae 7 Streptococcus pyogenes 1 Diğer 35 Negatif kültür 34

4 Prof. Dr. Onur Çelik Sayfa 4 Tedavi Tıbbi tedavi a. Antibakteryal tedavi - kemoterapi - kemoprofilaksi b. Kortikoterapi c. İmmunoterapi - immünglobulin - immünsupresyon Cerrahi tedavi - adenoidektomi (tonsillektomi) - timpanosentez (miringotomi, parasentez) - ventilasyon tüpü - mastoidektomi Komplikasyonlar Miringoskleroz Timpanik membran atrofisi Adeziv otit Kemikçik nekrozu Retraksiyon cebi Kolesteatom Bir otitin süpüratif veya non-süpüratif olmasında etkili faktörler Enfeksiyon etkeninin virulansı Hastanın direnci Hastanın yaşı Drenaj Tedavi (özellikle antibiyotik tedavisi) AKUT SÜPÜRATİF OTİTİS MEDİA Sinonimleri akut otitis media pürülan otitis media bakteriyel otitis media

5 Prof. Dr. Onur Çelik Sayfa 5 Risk faktörleri Yaşın küçük olması Üsye (rinit, sinüzit, nazofarenjit, influenza) 3. Adenoid hipertrofisi 4. Genetik ve herediter faktörler 5. Kalabalık yerlerde yaşama 6. Cinsiyet 7. Tütün kullanımı (aktif/ pasif ) 8. Biberonla beslenme 9. Çeşitli patolojik durumların bulunması (yarık damak, immün yetmezlik, silier diskinezi, kistik fibrozis) 10. Diğer (tm perf. / vt, klorlu sularda yüzme / dalma, posterior tampon ) Etyoloji Nazofarenjitin submukozal lenfatiklerle orta kulak boşluklarına yayılımı Enfekte yüzeyden direkt yayılımla orta kulak boşluklarına ulaşımı Etken mikroorganizmalar Etken % Streptococcus pneumoniae 30 Haemophilus influenzae 21 Moraxella catarrhalis 12 Streptococcus pyogenes 3 Staphylococcus aureus 2 Diğer 19 Negatif kültür 20 Patogenez Tubal obstrüksiyon - Dolgunluk hissi - İşitme kaybı - Retraksiyon Akut enfeksiyon (tubo-timpanik) a. Perforasyondan önce - Kulak ağrısı - İşitme kaybı - Tinnitus - Genel enfeksiyon belirti ve bulguları b. Perforasyondan sonra - kulak akıntısı - Genel düzelme

6 Prof. Dr. Onur Çelik Sayfa 6 3. Enfeksiyonun mastoidte sürmesi (akut mastoidit)-nadiren görülür - Ağrı - Duyarlılık - Postauriküler ödem - Genel enfeksiyon belirti ve bulguları Tedavi Semptomatik tedavi a. Analjezik b. Dinlenme c. Lokal ısı uygulaması Antibiyotik tedavisi 3. Cerrahi tedavi - Timpanosentez - Adenoidektomi (tonsillektomi) - Mastoidektomi KRONİK SÜPÜRATİF OTİTİS MEDİA Sinonimleri kronik otitis media kronik pürülan otitis media dirençli otitis media Etyoloji (otitin kronikleşmesini kolaylaştıran faktörler) Rekürren akut süpüratif otitis media Sık effüzyonlu otitis media atakları Genel direnci düşüren durumlar (immün yetmezlik, dm, kronik hastalıklar) Allerji Adenoid hiperplazisi Kraniofasial anomaliler Östaki disfonksiyonu Mastoid havalanmanın yetersizliği Etken mikroorganizmalar Etken % Pseudomonas aeruginosa Staphylococcus aureus Difteroid 5-7 Streptococcus pneumoniae 5-6 Haemophilus influenzae 4-5 Bacteroides 1-2 Proteus 1-5 Peptococcus 4-6 Bacteroides melaninigenicus 2-55 Diğer 15-17

7 Prof. Dr. Onur Çelik Sayfa 7 Klinik Timpanik membranda perforasyon Otore 3. İşitme kaybı - Vertigo - Tinnitus - Ağrı - Kanama Klinik tipleri Tubotimpanik tip Otore 3. İşitme kaybi - Vertigo - Tinnitus - Ağrı - Kanama Klinik tipleri Tubotimpanik tip Attikoantral tip 3. Kolesteatomali kom 4. Spesifik kom (tbc,sy) Tanımlama amacıyla orta kulak boşluğunun hava içeren kısmı şu şekilde sınıflandırılabilir: protimpanum, hipotimpanum ve mezotimpanumu kapsayan tubotimpanik kısım. Epitimpanum, mastoid antrum ve hava hücrelerini kapsayan epitimpo (attiko) antral kısım. Bu bölünme, inkus gövdesi, malleus başı, lateral ve medial mukozal katlantıların oluşturduğu timpanik diafram tarafından sağlanır. Tedavi Antibakteriyel tedavi a. Topikal antibakteriyel tedavi b. Sistemik antibiyoterapi Cerrahi tedavi a. mastoidektomi - basit (simple) mastoidektomi - canal wall up (icw)

8 Prof. Dr. Onur Çelik Sayfa 8 - modifiye radikal mastoidektomi - canal wall down (cwd) - radikal mastoidektomi - canal wall down (cwd) b. Timpanoplasti - tip diğer Kolesteatoma Orta kulak boşluklarında gelişen deridir. Ektopik bazal germinatif tabakanın sürekli ürettiği deskuame epitel ve stratum korneumdan gelen keratinin temporal kemiğin havalı boşlukları ve timpanik membran içinde birikmesidir. İçinde keratin lameller bulunan epidermal inklüzyon kistidir. Kolesteatoma tipleri Konjenital Akkiz - Primer - Sekonder Komplikasyonlar Ekstrakraniyal komplikasyonlar İntratemporal Fasial paralizi Petrözit 3. Labirentit 4. Sensörinöral işitme kaybı Ekstratemporal Mastoid (postauriküler) apse Zigomatik apse 3. Bezold apsesi İntrakraniyal komplikasyonlar Ekstradural apse Subdural apse Beyin apsesi Merenjit Lateral sinüs tromboflebiti Hidrosefali

9 Prof. Dr. Onur Çelik Sayfa 9 Daha Ayrıntılı Bilgi İçin Başvurulabilecek Kaynaklar Çelik O. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi. Turgut Yayıncılık, İstanbul 200 Bluestone CD, Klein JO. Otitis Media in Infants and Children. W.B. Saunders Co., Philadelphia 200 Akyıldız AN, Kemaloğlu YK. Otitis Media. Blimsel Tıp Yayınevi, Ankara, Ballenger JJ, Snow JB. (Çeviri: Şenocak D). Kulak Burun Boğaz Baş Boyun Cerrahisi. Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul Çakır N. Otolaringoloji, Baş ve Boyun Cerrahisi. Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul, Cummings CW, Fredrickson JM, Harker LA, Krause CJ, Schuller DE. Otolaryngology - Head and Neck Surgery, 3rd ed. Mosby Year Book, St Louis 1998.