BU ÇALIŞMANIN SUNULMASININ DESTEKLEYEN YAPI MERKEZİ YÖNETİM KURULU ÜYELERİNE TEŞEKKÜR EDİLİR.

Transkript

1 DÜNYA DA VE TÜRKİYE İ DE TBM TÜNEL TEKNOLOJİLERİNE KISA BAKIŞ Sunan: Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU İSTANBUL/ MART 2011

2 BU ÇALIŞMANIN SUNULMASININ DESTEKLEYEN YAPI MERKEZİ YÖNETİM KURULU ÜYELERİNE TEŞEKKÜR EDİLİR. ÇALIŞMADA SUNULAN MALZEMELER KAYNAK VERİLMEK SURETİYLE KULLANILABİLİR. / 2 ÇALIŞMA NOTUNDA İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞ VE SAYISAL DEĞERLENDİRMEDEN TAMAMEN DR. MÜH. ERGİN ARIOĞLU SORUMLUDUR. ÇALIŞTIĞI KURUMU HERHANGİ BİR ŞEKİLDE BAĞLAMAMAKTADIR.

3 3 Prof. Dr. Müh. Ergin ARIOĞLU Kısa Özgeçmiş İTÜ Maden Fakültesinden 1969 Haziran Döneminde Maden Y. Müh. olarak mezun oldu. Aynı üniversitenin Maden Mühendisliği Bölümünde Mart 2000 e kadar öğretim üyesi olarak akademik faaliyetlerini yürüten ve bu tarihte emekliye ayrılan Prof. ARIOĞLU akademik kd ve eğitim faaliyetlerini Yapı Merkezi Holding A. Ş. bünyesindeki AR GE Bölümü Koordinatörü olarak sürdürmektedir. Prof. ARIOĞLU nun toplam 16 adet ( 3 ü yabancı dilde İngilizce İspanyolca, Farsça) telif kitabı yayımlanmış 275 i aşkın makale ve bildirisi mevcuttur. 100 ün üzerinde ülke sorunları üzerinde çeşitli gazete/dergilerde yayınlanmış makale ve söyleşinin sahibidir. Prof. ARIOĞLU 3 kez Prefabrik Birliği nce Bilimsel Çalışma Ödülü ne layık görülmüştür. Yapı Merkezi 2345 kgf/cm 2 7 Günlük ÇokYüksekDayanımlı Beton Projesi ve 3000 kgf/cm 2 7 günlük Reaktif Pudra Beton Projesi nde proje koordinatörü olarak katılmıştır yıllarında TMMOB nin Md Maden Mühendisleri i Odası t b l Şubesib i Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütmüştür. ergin.arioglu@ym.com.tr

4 2023 TE ÜLKEMİZİN İ İ EKONOMİK İ BÜYÜKLÜKLERİ Ü Ü İ VE İNŞAAT SEKTÖRÜMÜZ YILINDA PROJEKTE EDİLEN NÜFUS MİLYON KİŞİDİR. KENTTE YAŞAYANLARIN ORANI %63 (2009) DEN, %85 E YÜKSELECEKTİR TE NÜFUS YOĞUNLUĞU İSE 115 KİŞİ/KM 2 YEULAŞACAKTIR. MİLLİ GELİR DÜZEYİ YAKLAŞIK 2000 MİLYAR $/YIL OLMASI BEKLENMEKTEDİR. (KİŞİ BAŞINA GELİR İSE $/YIL DIR). İNŞAAT SEKTÖRÜMÜZÜN YARATILAN MİLLİ GELİR İÇİNDEKİ PAYI ORTALAMA %5 (*) TİR. BU ORAN ESAS ALINDIĞINDA, SEKTÖREL KATMA DEĞER İSE EN AZ 100 MİLYAR $/YIL MERTEBESİNDE KESTİRİLMEKTEDİR. (*) Bu pay en az %10 olmalıdır.

5 1000 m 2 YÜZÖLÇÜMÜ BAŞINA Ş İNŞAAT SEKTÖRÜNDE ÜRETİLEN GAYRİSAFİ YURTİÇİ HASILANIN, GSYİH NÜFUS YOĞUNLUĞUNA GÖRE DEĞİŞİMİ m 2 yüzölçümü baş şına inşaat se ektörü payı -G GSYİH- ($) s.a a.p FiUs Ie II Y= 2.37 X Y=2,37.X n n= (*) =19 19 At Pr Fr Es Gr Pl Cz Sl Tr Ch It De Uk Be Jp Nüfus yoğunluğu (kişi/km 2) Kaynak: Yapı Merkezi AR&GE Bölümü, 2002 (*) n= Data sayısı, verileri I Ne Ülkeler Sembol A.B.D Us Almanya De Avusturya At Belçika Be Birleşik ik Krallık Uk Çek Cumh. Cz Finlandiya Fi Fransa Fr İrlanda İe İspanya Es İsviçre Ch İtalya İt Hollanda Ne Japonya Jp Polonya Pl Portekiz Pr Slovak Cumh. Sl Türkiye Tr Yunanistan Gr I kişi /km 2 II kişi /km 2

6 2030 YILINA KADAR AVRUPA DAKİ İ TÜNEL AKTİVİTELERİ 2100 km yeni tünel yapımı 500 tünelin yenilenmesi Tünelcilik, Avrupa da önemli bir endüstri olup, yaklaşık yarım milyon insana iş imkanı sağlamaktadır. 6

7 İSTANBUL DA 2006 YILI İTİBARİYLE YAPIMI DEVAM EDEN VE İHALE SAFHASINDA OLAN RAYLI SİSTEMLER Yapımı Devam eden Raylı Sistemler Proje Uzunluk, km Metro 33,2 Hafif metro 5,2 Cadde Tramvayı 15,8 Boğaz tüp geçiş 13,6 Toplam 67,8 İhale Safhasında Olan Raylı Sistemler Proje Uzunluk, km Metro 26 Hafif Metro 70,6 Cadde Tramvayı 19,7 Toplam 116,3 Kaynak: Eskikaya, Ş., Ulaşımda Yeraltı Kazıları 2. Sempozyumu,2007,. 7

8 da çeşitli metro projelerinde çalıştırılan tünel açma makinelerine ait mühendislik bilgileri Proje Metro tüneli Metro tüneli Metro tüneli Metro tüneli TBM kesici kafası 1/ Yıldız Teknik Ün niversitesi/ 22 Mart Hat Kozyatağı Kadıköy Otogar Kirazlı Başakşehir ikitelli Marmaray: Ayrılık Çeşme Üsküdar Müteahhit Yapı Merkezi, Yüksel, Doğuş, Yenigün, Belen Gülermak Doğuş Gülermak Doğuş Taisei Gama Nurol Jeoloji Kartal formasyonu Güngören formasyonu Güngörenformasyonu Trakya formasyonu TBM üreticisi 2 Herrenknecht (S360&S363) Açık mod+ EPB Herrenknecht +LovatEPB 2 Lovat 2 Hitachi Zozem(aktif) (RME & 2 Hitachi Zozem RME ) (beklemede) TBM çapı, m 6,57 6,5; 6,5 6,5; 6,5 7,85 TBM toplam gücü, kw ; ; 2100 TBM kesici kafa gücü, kw ; ; TBM dönme momenti, knm 5200 at 1,6 rpm 1515 at5,5 rpm i 4350; ,5 rpm (*) ; 1,95 rpm 4400; ,7 rpm; 2,1 rpm ,9 rpm için TBM Maksimum itme gücü, kn ; En iyi günlük ilerleme, m 19,6; 16,6 24; 25 24; 29 13,7; 15 En iyi haftalık ilerleme, m 102; ; ; 63 En iyi aylıkilerleme, m 363; ; ; ; 240 Ortalama günlük ilerleme, m Ana durmaları içeren 5,3; 6,1 5,4; 5,6 Ortalama günlük ilerleme, m Ana durmaları içermeyen (*) rpm= Dakikadaki devir sayısı Kaynak: Seven ve Bilgin, ,2; 7,7 11,3; 11,1

9 BÜYÜK İNŞAAT YATIRIM PROJELERİNİN EKONOMİK ÖZELLİKLERİ 9 Proje Yat tırım, Gelir Bugünlü değere indirm miş, $/yıl Yatırım evresi Projenin geri dönüşü: Kısa Başarılı kamu yatırımı Proje hizmet süresi: yıl Kaynak:Yapı Merkezi AR&GE Bölümü, 2003 Zaman, yıl SİYASİ Siyasi ve teknik altyapı hazırlıkları tamam kamu yararı en üst düzeyde sağlanmış Ödenek tahsisleri koyulmuş/ İyi koşullarda dış kredi temini Projenin yerinde iyi takibi En üst düzeyde kamusal ilgi ve destes MÜTEAHHİTLİK HİZMETİ MÜHENDİSLİK Tüm proje etkinliklerinde en üst düzeyde mühendislik bilgi/ teknolojisinin kullanımı Bütçesinde bitirme Zamanında bitirme Sonuç: Ulusal ekonomiye katkı getiren yatırım

10 BÜYÜK İNŞAAT YATIRIM PROJELERİNİN EKONOMİK ÖZELLİKLERİ rmiş, $/yıl Proje Yatırım, Gelir Bugünl ü değere indi Yatırım evresi Proje hizmet süresi Başarısız ş proje örneği: Projenin geri ödeme süresi yok Kaynak:Yapı Merkezi AR&GE Bölümü, 2003?? Zaman, yıl SİYASİ MÜTEAHHİTLİK HİZMETİ MÜHENDİSLİK Siyasi karar yanlışlıkları Bu sınır koşullarında ciddi boyutta Populist mühendislik hizmetleri söylem ile harekete kalitesinin iyi olması geçirilmiş teknik alt projenin ekonomikliğ yapısı hazır olmayan üzerinde etkisi çok projeler azdır. Ne yazık ki Mühendislik Ahlakı nın bu durumda Kredilendirme koşulları yapabileceği bir şey elverişli değil yoktur. Müteahhitlik hizmetleri de kalitesiz ise yol açtığı zarar ın Projenin takibinde boyutu çok yüksektir. ilgisizlik Sonuç: Ulusal ekonomiye yük olan yatırım projesi 10

11 TRAKYA FORMASYONUNA AİT TİPİK İNCE KESİTLER VE CHERCHAR AŞINDIRICILIK İNDEKSİ, CAI TAŞINABİLİR Ş DOĞRUSAL KAZI DENEYİ ve DENEY DÜZENEĞİ Hafif ayrışmış Trakya Formasyonu: Ayrışmış Trakya Formasyonu: A F R F N Kesici disk Parametreler Test değerleri Aktüel makine değerleri Disk çapı, mm Kalınlık, mm Disk aralığı, mm Kesici diske etkiyen normal kuvvet, F N, kn 12,0 27,0 p s Kesici kafanın penetrasyon oranı, p, mm/devir (*) / 11 TORTUL KAYALAR BAŞ ŞKALAŞIM KA AYALARI VOLKANİK KAYALAR Kil/Silttaşı/Marltaşı Kumtaşı (cl/f) Kumtaşı (c) Kumtaşı (s) Konglomera, Fanglomera Kireçtaşı Kiltaşı, Dolamit Sleyt (Kayrak taşı) Fillit/ Mika şist Amfibolit Kuvarsit Gnays Bazalt Granitik kayalar (*) Cherchar aşındırıcılık deneyleri Marmaray Projesi sondajlarından çıkartılan numuneler üzerinde yapılan deneylerden elde edilmiştir. Kaynak: Plinninger, R., Restner, U., 2008 (s= Keski aralığı) A Silttaşı bloğu(100 cmx50 cmx70 cm) Kaynak: Anagnostou, et al., 2009 değiştirilerek Yapı Merkezi AR&GE Bölümü, 2009.

12 ÇEŞİTLİ ZEMİN KOŞULLARDINDAKİ TÜNEL PROJELERİNDE GÜNLÜK ÜK İLERLEME EME HIZININ TÜNEL KAZI ÇAPINA BAĞLI DEĞİŞİMLERİ ERİ Günlük İler rleme, m/gün 22 Mart 201 1/ Yıldız Teknik Ün niversitesi/ Alt limit Üst limit Kalkan Çapı, D, m Kaynak:Yapı Merkezi AR&GE Bölümü, 2009 Proje adı Grauholz (1) Mülheim (1) Strasbourg (1) Taipei (1) Cairo (1) Duisburg (1) Genel Jeoloji/ Formasyon Kum, çakıl, moloz Kumtaşı, kiltaşı Çakıl, kum Kil Kum Kireçtaşı, çakıl, kil Heinenoord (1) Kum, kil Zurich Glatt (1) Moloz,konsolide olmamış malzemeler Sydney (1) Kil, kum, kumtaşı Buenos Aires (1) Kum, çakıl, kil Hamburg (1) Çakıl, marn, kaya bloğuğ Berlin (1) İzmir (1) Madrid (1) Düsseldorf (1) Singapore (1) Botlek (1) SMART (2) Lefortovo (3) Channel Tüneli (4) Kum, kil Kum, kil Killi toprak, kum, kil İnce kum, kumlu çakıl, taşlar Çökel, kil Kil, iri kum, çakıl Karstik kireçtaşı, çökel Su taşıyan kum, silt, ince tabakalı kireçtaşı ardalanmalı kil Kireçtaşı, marn, zayıf kumtaşı (1) Değerler TKJV TBM Uzman Raporu, 2009 nden alınmıştır. (2) Carter & Burgess, Inc., (3) Herrenknecht, Bäppler, (4) Harris, vd., 1996.

13 TÜNEL TEKNOLOJİSİNDE GELİŞİM TRENDLERİ Artan enkesit alanı ile birlikte tünel arın basınçları da artmaktadır. Böylelikle daha büyük hidrostatik basınçlar altında denizaltı tünel projeleri emniyetli şekilde gerçekleştirilebilecektir. 13 Her türlü zemin/kaya koşullarında (5 MPa<Basınç Dayanımı<300 MPa) etkin kazı yapma yeteneğini taşıyan tünel açma makinaları üretilmektedir. Dikdörtgen, kare, elips gibi enkesitleri açacak tünel makinaları Japonya nın dışında da yaygınlaşacaktır. Disk keskilerinin çalışma ömürleri sürekli olarak yükseltilmektedir. Her türlü jeolojik risklerin (fay sistemleri, erime boşlukları, zayıflık zonları vs.) kazı öncesi algılanmasını sağlayacak yaratıcı uyarı sistemleri üzerinde çalışılmaktadır. (Bugün yaklaşık arın önü algılama uzaklığı 30 m civarındadır). En az 15 yıl içerisinde geçilecek zemin/kaya formasyonlarının mekanik özelliklerine göre tünel açma makinalarının tork, itme gücü, disk keski kuvvetleri ve enerji tüketimi gibi önemli mühendislik parametreleri yerinde değiştirme geniş aralıklar içinde olanakları sağlanacaktır. Çalışmaların sonuçları da olumludur. Kısacası, akıllı tünel makinaları pek yakın gelecekte inşaat/maden sektörünün hizmetinde olacaktır. Buna bağlı olarak makinanın operatöre bağımlılığı önemli ölçüde azaltılarak proje ilerleme hızları olağanüstü düzeyde arttırılabilecektir.

14 KAYA DELME TEKNOLOJİSİNDE İLERLEME HIZLARININ YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ 14 İle erleme Hızı ı/hafta (m) Yangın/su Ateş gücü İnşaat tünellerdeki ilerleme Maden tünellerindeki günümüzdeki ilerleme Pistonlu delme Nitrogliserin 1830: ilk defa basınçlı hava ile su basıncını ve su taşıyan akıcı zeminleri dengelemek amacıyla 1930 yılında patent alınmıştır. Elmas uçlu deliciler Kaynak: Suorineni vd., 2008 den değiştirilerek. Elle delme Basınçlı hava ile delme Hidrolik deliciler ile delme Atlas Coppo kollu delme makineleri Kaldırma üniteli delici makineler Dinamit Kaldırma üniteli delici makineler 1869: Times nehri altında açılan Tower hill tünelinde ilk defa silindirik kalkan kullanılmıştır. 2,18 m çaplı tünelde günlük ilerleme 3 m/gündür. Kaldırma üniteli delici makineler 1884: Hudson nehrinde açılan tünelde basınçlı hava yöntemi uygulanmıştır. Tünel açma makinesi Hidrolik delici Bulamaç & Emisyon Yıl döneminde Alplerde Fransa ile İtalya arasında 13,7 km uzunluğunda ilk büyük Alp tüneli olarak çift hatlı demiryolu tüneli inşaa edilmiştir. Projenin maliyeti 3 Milyon Sterlin dir. Tünel yapımı sırasında 28 can kaybı olmuştur.

15 TÜNEL MAKİNESİ İLE (DELME + PATLATMA) KAZI YÖNTEMİNİN EKONOMİKLİĞİ Tünel makinesi ile kazı: M m = f(kesit alanı, keski ki tüketimi, ti i iksa türü, ü pasa nakliyat şekli demiryolu, konveyör, hidrolik, enerji tüketimi vb.) M; $/m Birim Tün nel Maliyeti, Delme+Patlama ile kazı: M (d+p) =f(kesit alanı, delme makinesi, delik çapı ve uzunluğu, patlayıcı madde türü, iksa yoğunluğu, pasa nakliye şekli vb.) İlerleme Miktarı, m/gün Kritik nokta (başabaş noktası)? Bugünün teknolojisinde limit 310 m 2 kazı alanı makine ile Değerlendirme Notu: M m M (d+p) olduğu bölgede tünel makinesi yle kazı uygundur. (Ekonomiklik daha ziyade uzun tünel projelerinde L>1000, 1500 m ve ilerleme hızı nın 5 m/gün den büyük olma durumlarında gerçekleşmektedir. 15 Şekil ölçeksizdir.

16 BULAMAÇ / HİDRO KARIŞIK KALKAN TÜNEL MAKİNESİ 1. Kesici kafa Zemin/ Kaya kütlesi 2. Basınçlı hava 3. Bulamaç (bentonit)karışımı 4. Kesici kafanın tahrik ünitesi 5. Kırıcı ünite 6. Hidrolik iticiler 16 Kaynak: Zhao, J., Lozan Üniversitesi tünel ders notları, 2008, Kesici kafanın rutin tamir/ bakımı için i giriş i bölümüü 8. İksa elemanı -segment 9. Segment yerleştiricisi 10. Segment konveyörü 11. Pasa hidrolik nakil borusu

17 TBM İLE AÇILAN TÜNELLERDE ÖNEMLİ GELİŞMELER Çap, D, m Grauholz, İşviçre D= 11,60 m 7 Hamburg Hera, Almanya, 6 D= 5,95 m Cairo, Mısır D= 9,51 m Hamburg, Almanya, D=14,20 m Adler, İsviçre, D= 12,54 m Des Vignes, İsviçre D= 11,77 m Madrid, İspanya, D= 15,20 m Shanghai, Çin D= 15,42 m Gotthard, İsviçre, D= 9,58 m Guadarrama, İspanya, D= 9,51 m Yıllar Kaynak: Rehm, U.,

18 TBM TÜNELLERDE ARIN BASINCININ YILLARA ZAMANA BAĞLI GELİŞİMİ WESERTUNNEL Karışık tip kalkanlı, D= 11 m 13 (Çakıl, kil, kaya bloğu) CHANNEL TUNNEL Zemin basıncı dengeleyicili ve çift kalkanlı TBM, D= 8,8 m (kireçtaşı, marn,zayıf kumtaşı) WESTERSCHELDE Karışık tip kalkanlı, D= 11,4 m (Kum, kil) HALLANDSAS Çok modlu TBM, D= 10,5 m ncı, bar Arın Bası HERA HAMBURG Karışık tip kalkanlı, D= 6,0 3 m, (kum, çakıl) GRAUHOLZ Karışık tip kalkanlı, D= 11,6 m (Kum, çakıl, moloz) HAMBURG Karışık tip kalkanlı, D= 14,2 m, SYDNEY Çakıl, kil, kaya bloğı Karışık tip kalkanlı, D= 10,4 m (Kumtaşı, kil) MÜLHEIM Karışık tip kalkanlı, D= 6,9 m (Kumtaşı, kiltaşı) Yıl Kaynak: Rehm, U., 2006, ttp://

19 BULAMAÇLI TBM LERDE ARIN BASINCI ve ÇAPA GÖRE DEĞİŞİM TRENDİ Channel Tüneli Westerschelde Hallandsas Tüneli Nata Prefacture Tüneli ıncı x Çap) ) 0, Grauholz Tunnel Tokyo Wan Qqua Tüneli Sydney Hamburg Wesertunnel Red Line St Petersburg 22 Mart 2011/ Yıldız Teknik Üniversitesi/ / (Arın Bas Hera Hamburg Tüneli Mülheim Tüneli Yıl Kaynak:Yapı Merkezi AR&GE Bölümü, 2009

20 BAŞARILI Ş BİR DENİZALTI TÜNEL ÖRNEĞİ: MARMARAY PROJESİ Tünel kazı çapı, D= 6,5 m; Tünel uzunluğu, L= 13,56 km Avrupa Yakası Asya Yakası ÜSKÜDAR 20 Kaynak: Akay, G., 2010

21 MARMARAY PROJESİ JEOLOJİK PROFİLİ SİRKECİ ÜSKÜDAR Marmara Denizi 21 Kaynak: Demiryolları, Limanlar ve Havayolları Genel Müdürlüğü, 2004

22 BAŞARILI BİR DENİZALTI TÜNEL ÖRNEĞİ: MELEN PROJESİ Tünel kazı çapı, D= 6,15 m; Tünel uzunluğu, L= 5,5 km Anadolu Yakası Avrupa Yakası 22 Mart 2011/ Yıldız Tekn knik Üniversitesi/ i/ 22 Kaynak: Gerek, C., vd., 2010 TÜNEL DELME MAKİNESİ İLE AÇILAN KISIM DEL PATLAT YÖNTEMİ 22İLE AÇILAN KISIM

23 TÜNEL PLAN VE BOYKESİTİ (YAPI MERKEZİ İNŞAAT A.Ş. Ş TAKSİM KABATAŞ Ş FÜNİKÜLER PROJESİ) / 23 TÜNEL JEOLOJİK KESİTİ(YAPI MERKEZİ İNŞAAT A.Ş. TAKSİM KABATAŞ FÜNİKÜLER PROJESİ) Kaynak: Aykar, E., Arıoğlu, B. Erdirik, N., A. Yüksel, Özbayır, T., Arıoğlu, Ergin, Yoldaş, R., Yapı Merkezi Arşivi, Çamlıca,, 2005

24 YAPI MERKEZİ İNŞAAT A.Ş. Ş TAKSİM KABATAŞ Ş FÜNİKÜLER PROJESİ TÜNEL ENKESİTİ 24 Kaynak: Yapı Merkezi, Mühendislik ve Tasarım Bölümü, Yapı Merkezi Arşivi, Çamlıca,, 2005

25 KADIKÖY ANADOLURAY METRO PROJE BÜYÜKLÜKLERİ 25 Sistem Özellikleri Güzergah Uzunluğu Tünel İnşaa Metodu İstasyon Sayısı Peron Uzunluğu Platform Yüksekliği Teorik Kapasite Katardaki Araç Sayısı Büyüklük 21,7 km İstasyon, Makas, Bağlantı Tünelleri: Klasik kazı yöntemi (NATM) ( m) İkiz Hat Tünelleri: Tünel Delme Makinesi (TBM) ( m) 16 Adet (Delme Tünel) 180 m 1,05 m yolcu/saat.yön 4-8 adet Ticarii Hız 45 km/saat Maksimum Hız Enerji Temini 80 km/saat Rijit Katener, 750 V DC Kaynak: Yüksel A., Yeşilçimen, Ö, Çavuşoğlu, M., 2007

26 KADIKÖY ANADOLURAY METRO PROJESİ EPBM / TBM KESİCİ KAFANIN ÖNDEN GÖRÜNÜŞÜ Tünel kazı çapı, D= 6,57 m; Tünel uzunluğu, L= 6,166 km Makinenin çapı: 6,57 m Kesici disk sayısı: 26 tek + 6 çift (12)= 38 Kesici disk başına maksimum 267 kn temas kuvveti: Maksimum itme kapasitesi: kn statik Kesici kafa gücü: 1260 kw (4x315) / Kesici kafa dönme hızı: 1,6 5,5 rpm Kaynak: Enver KOÇ, Sami Enis ARIOĞLU, Anadoluray Projesi Arşivi, 2009 Kesici kafanın dönme momenti (torku): İtme silindirlerinin maksimum çalışma kapasitesi: 5200 knm 1,6 rpm için 1515 knm 5,5 rpm için kn 350 bar da 26

27 İSTANBUL BOĞAZI KARAYOLU TÜP TÜNEL PROJESİ BULAMAÇLI TBM ENKESİTİ Tünel kazı çapı, D= 13,7 m; TBM Tünel uzunluğu, L= 3,34 km 27 Kaynak: ATAŞ (Yapı Merkezi, SK, Kukdong, Samwhan ve Hanshin Ortak Girişimi), (Burada belirtilen geometrik boyutlar sadece fikir vermek içindir. Nihai proje verisi olmadığı belirtilmelidir.).

28 YILDIZ TEKNİK DEMİRYOLUNUN GLOBAL ÖLÇEK DEĞİŞİMİ VE DERİN TÜNEL TEKNOLOJİSİNE ETKİLERİ AMSTERDAM LONDON Kazakstan Vostochny Uzbekistan ANKARA Cebeli Tarık Tüneli RABAT ALGİERS Tunisia Morocco MARRAKECH BECHAR 2011/ Yıldız Tekn knik Üniversitesi// 22 Mart 2 Algeria 28 Tajikistan Syria TRİPOLİ BENGAZİ Iraq Afganistan Damascus SALLUM Eqypt Madinah Kuwait Jubail RIYADH Haradh Wadi Halfa SHANGAI CHINA Iran g yy Alguriyyat Libya Vladivostok BEIJING Turkmenistan Baku TUNİS Kyrgyzstan Makkah Pakistan UAE Muscat Saudi Arabia Sudan Dakar Khartoum Yemen Djibouti Wau Juba Doğu Batı Koridoru (Mevcut) Doğu Batı Koridoru (Planlanan). Kuzey Afrika (Mevcut) Kuzey Afrika (Planlanan) (Pl l ) Körfez İşbirliği Konseyi (Mevcut) Körfez İşbirliği Konseyi (Planlanan) 12,000 km 400 km 6,700 km km 10,100 1,000 km km Kaynak: Dr. Ersin ARIOĞLU, Yapı Merkezi Arşivi, Çamlıca,, 2011 Uluslararası İşbirliği Platformu Ülkeleri (UIP) Mevcut Hatlar Feribot Planlanan Hatlar Yakın gelecekteki denizaltı tünel projeleri

29 Her iş, ahlaki bir kaldıraçta harekete geçer, çünkü hepsi insanlık tarafından yürütülür. Önemli olan yalnızca kişiliktir. Goethe İnsanın yaptığı, söylediğinden daima daha iyidir. Goethe 29 Bilmek yetmez, uygulamalı da İstemekt k yetmez, yapmalı da Cehaleti iş başında görmekten daha korkunç bir şey yoktur. Kaynak: Çeviri ve derleme: AYTAÇ, G :Goethe der ki. Türkiye İş Bankası Yayınları, 2002 Goethe Goethe

30 MÜHENDİSLİK YEMİNİ (*) BANA VERİLEN MÜHENDİSLİK ÜNVANINA DAİMA LAYIK OLMAYA, ONUN BANA SAĞLADIĞIĞ Ğ YETKİİ VE YÜKLEDİĞİ SORUMLULUĞUĞ BİLEREK, İ HANGİİ ŞARTLAR ALTINDA OLSUN ONLARI ANCAK İYİYE KULLANMAYA, YURDUMA VE İNSANLIĞA YARARLI OLMAYA, KENDİMİ VE MESLEĞİMİ MADDİ VE MANEVİ ALANLARDA YÜKSELTMEĞE ÇALIŞACAĞIMA NAMUSUN ÜZERİNE YEMİN EDERİM. (*) Çok uzun yıllardan beri ülkemizin çeşitli mühendislik fakülteleri mezunlarına okutulan yemin metnidir. 30