İçindekiler. Giriş GENEL BİLGİLER

Transkript

1 İçindekiler Yedinci Basının Önsözü 7 Altıncı Basının Önsözü 9 Beşinci Basının Önsözü 11 Dördüncü Basının Önsözü 13 Üçüncü Basının Önsözü 15 (3. Baskı İçin) SUNUŞ 17 Kısaltmalar 45 Giriş GENEL BİLGİLER 1. MİRAS HUKUKUNUN ÖNEMİ, ANLAMI VE KONUSU 49 I. MİRAS HUKUKUNUN ÖNEMİ 49 A. Aileyi Koruma Görüşü (Ailevî Görüş) 49 B. Mirasbırakanı Koruma Görüşü (Ferdiyetçi Görüş) 50 C. Toplumu Koruma Görüşü (Kollektivist Görüş) 50 II. MİRAS HUKUKUNUN ANLAMI 51 III. MİRAS HUKUKUNUN KONUSU 52 A. Yalnız Gerçek Kişilerin (Hakikî Şahısların) Ölümünde Miras Söz Konusudur 52 B. Miras, Ancak Mirasbırakanın (Murisin = Müteveffanın) Ölümü ile Söz Konusudur 52 C. Her Ölüm Miras Hukuku Kurallarının Uygulanmasını Gerekli Kılar 53 Ç. Ancak Miras Yolu ile Geçebilecek Özel Hukuk İlişkileri Miras Hukukunun Konusu Olabilir MİRAS HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE MEDENÎ KANUNDA DÜZENLENİŞİ 59 I. GENELLİKLE 59 II. MEVZUAT 60 A. Anayasa 60 B. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 61

2 20 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku C. Türk Medenî Kanununun Velayet, Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına Dair Tüzük 61 Ç. Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu 61 D. Türk Medeni Kanunun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun 62 E. Borçlar Kanunu 63 F. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun 64 G. Miras Hukukunun Yargısal Kaynaklan 65 III. MİRAS HUKUKUNUN MEDENÎ KANUNDA DÜZENLENİŞİ MİRAS HUKUKUNUN ANA KAVRAMLARI 68 I. TEREKE 68 II. MİRASBIRAKAN 68 III. MİRASÇI 68 A. Mirasçılığın Doğuşu Bakımından Yasal (Kanunî) Mirasçı Atanmış (İradî) Mirasçı 69 B. Mirasçıların Sayıları Bakımından Tek Mirasçı Birlikte Mirasçı 69 C. Mirasçıların Sırasını Tayin Bakımından Ön Mirasçı (Nakil ile Mükellef Mirasçı) Artmirasçı (Namzet Mirasçı) TÜRK MİRAS HUKUNUNUN ÖZELLİKLERİ VE TEMEL İLKELERİ 71 I. YASAL VE ATANMIŞ MİRASÇILIK İLKESİ 71 II. KÜLLÎ HALEFİYET - CÜZÎ HALEFİYET 72 A. Kavramlar 72 I.Halefiyet Kavramı Külli Halefiyet Kavramı Cûz'i Halefiyet Kavramı 72 B. Türk Miras Hukukunda Küllî Halefiyet 73 C. Türk Miras Hukukunda Cüzi (Kısmi) Halefiyet 76 III. MİRASÇILARIN SORUMLULUĞU 78 A. Miras Hukukunda Sorumluluk Çeşitleri Tereke Mevcudu ile Smırtı Sorumluluk Kişisel (Şahsî) Malvarlığı ile Sınırsız Sorumluluk 78 B. Türk Miras Hukukunda Mirasçıların Sorumluluğu 78

3 İçindekiler 21 Birinci Bölüm MİRASÇILAR 1. Ayırım YASAL MİRASÇILAR 5. GENEL BİLGİLER 81 I. KAN BAĞLILIĞINA (HISIMLIĞINA) DAYANAN YASAL MİR AŞÇILIK 82 II. SÖZLEŞMEYE (AKDÎ BAĞLILIĞA) DAYANAN YASAL MİRASÇILIK 82 III. UYRUKLUK BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL MİRASÇILIK 82 Birinci Başlık KAN BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL MİRASÇILIK 6. KAN BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL MİRASÇILIK 82 I. KAN BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL (KANUNÎ) MİRASÇILIĞIN SINIRLANDIRILMASINDA SİSTEMLER 82 A. Sınıf Sistemi 83 B. Zümre (Parantel) Sistemi 84 II. TÜRK MİRAS HUKUKUNDA ZÜMRE SİSTEMİ VE BU SİSTEMİN BAĞLİ OLDUĞU İLKELER 85 A. Türk Miras Hukukunda Zümre Sistemi 85 B. Zümre Sisteminin Bağlı Olduğu İlkeler 86 III. BİRİNCİ ZÜMRE YASAL (KANUNÎ) MİRASÇILAR 92 A. Düzgün Soybağlı Altsoyun (Sahih Nesepli Fünıun) Mirasçılığı 93 B. Düzgün Olmayan Soybağlı Altsoyun (Gayrisahih Nesepli Füruun) Mirasçılığı Anayasa Mahkemesinin İptal Kararından Önce Ölen Miras Bırakanın Gayrisahih Nesepli Fürulannın (Düzgün Soybağlı Olmayan Altsoyların) Mirasçılığı 96 a. Gayrisahih Nesepli Füruun (Düzgün Soybağlı Olmayan Altsoyların) Ana Bakımından Mirasçılığı 96 b. Gayrisahih Nesepli Füruun (Düzgün Soybağlı Olmayan Altsoyların) Baba Bakımından Mirasçılığı 97 ba. Gayrisahih Nesepli Füruun (Düzgün Soybağlı Olmayan Altsoyların) Sahih Nesepli Füru (Düzgün Soybağlı Altsoyu) ile İçtima Etmemesi Birleşmemesi 98 bb. Gayrisahih Nesepli Füruun Sahih Nesepli Füru ile (İçtimai) Birleşmesi Gayrisahih Nesepli Füruun Anayasa Mahkemesi İptal Karanndan Sonraki Mirasçılığı 100 a. Gayrisahih Nesepli Füruun Anayasa Mahkemesi Kararına Göre Mirasçılığı 100 b. Gayrisahih Nesepli Füruun 3678 Sayılı Kanundan Sonraki Mirasçılığı 102 c. Düzgün Olmayan SoybağmdaAltsoyun (Gayrisahih Nesepli Füru'un) 4721 Sayılı Medeni Kanundan Sonraki Mirasçtlığı 104

4 22 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku IV. İKİNCİ ZÜMRE YASAL (KANUNİ) MİRASÇILAR 105 V. ÜÇÜNCÜ ZÜMRE KANUNÎ MİRASÇILAR 107 VI. ESKİ MEDENİ KANUN DONEMİ İÇİNDE DÖRDÜNCÜ ZÜMRE KANUNÎ İNTİFA HAKKI SAHİPLERİ 114 İkinci Başlık SÖZLEŞME BAĞINA (AKDÎ BAĞA) DAYANAN YASAL (KANUNÎ) MİRASÇILIK 7. SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞI 116 I. ÇEŞİTLİ HUKUK SİSTEMLERİNDE 116 II. MEDENÎ KANUNUMUZDA SAĞ (HAYATTA) KALAN EŞİN MİRASÇILIĞI 121 A. Genellikle 121 B. Sağ (Hayatta) Kalan Eşin Mirasçılığının Şartları Mirasbırakanın Ölümü Anında Tamamlanmış Bir Evlenme Bulunmalıdır Mirasbırakanın Ölümü Anında Devam Eden Bir Evlenme Bulunmalıdır 125 III. SAĞ (HAYATTA) KALAN EŞİN MİRASTAKİ HAKLARI 132 A. Sağ (Hayatta) Kalan Eşin 3678 Syl. Kanundan Önceki Miras Hakkı Sağ Kalan Eşin, Mirasbırakanın Tek Mirasçısı Olması Sağ Kalan Eşin, Mirasbırakanın Birinci Zümredeki Mirasçıları ile Birleşmesi 133 a. Seçimlik Hakkı 133 b. Seçim Hakkının Kullanılması Sağ Kalan Eşin, Mirasbırakanın İkinci Zümredeki Mirasçıları ile Birleşmesi Sağ Kalan Eşin, Mirasbırakanın Üçüncü Zümre Mirasçılan ile Birleşmesi Hayatta Kalan Eşin İntifa Hakkı İçin Önceki Medenî Kanunumuzdaki Özel Kurallar. 141 a. Genellikle 142 b. Mirasçı Eşten Teminat Talebi Hakkı 142 c. Sağ (Hayatta) Kalan Eşin İntifa Hakkının Yıllık İrada Çevrilmesini Talep Hakkı 144 B. Sağ (Hayatta) Kalan Eşin 3678 Sayılı Kanundan Sonraki Miras Hakkı 145 C. Sağ Kalan Eşin 4721 Sayılı Medeni Kanundan Sonraki Miras Hakkı 147 D. Eşin Mirasçıhğı Hakkında Eleştiri ve Yenilikler EVLÂTLIĞIN MİRASÇILIĞI EVLÂTLIĞIN 4721 SAYILI MEDENİ KANUNDAN ÖNCEKİ DÖNEMDE MİRASÇILIĞI 151 A. Genellikle 151 B. Önceki Medeni Kanuna Göre Evlâtlığın Yasal Mirasçı Olabilmesinin Şartlan Mirasbırakanın Ölümünde Tamamlanmış Bir Evlât Edinme İşlemi Bukınmahd»r Mirasbtrakamn Ölümünde Devam Eden Bir Evlât Edinme İlişkisi Olmalıdır Mtrascıhk Hakkı Tarafların Anlacmacı Ua r^uıni»».» Olmalıdır...154

5 İçindekiler 23 C. Önceki Medeni Kanuna Göre Evlâtlığın Mirasçılığının Özellikleri Evlâtlığın Asıl Ailesinden Mirasçılığı Evlâtlığın Evlât Edinenden Mirasçılığı 154 a. Evlâtlığın Mirasçılığı Tek Taraflıdır 155 b. Evlâtlığın Mirasçılığı Sınırlıdır Evlât Edinme Akdi Dolayısıyla Meydana Gelen Çift Mirasçılık 156 II. EVLÂTLIĞIN 4721 SAYILI MEDENİ KANUNDAN SONRAKİ MİRASÇILIĞI 157 Üçüncü Başlık UYRUKLUK BAĞLILIĞINA DAYANAN YASAL MİRASÇILIK 9. DEVLETİN (HAZİNENİN) YASAL MİRASÇILIĞI 159 I. DEVLETİN MİRASÇILIĞININ ŞARTLARI VE HAKLARI 159 II. DEVLETİN ALDIĞI VERASET VERGİSİ Ayırım ATANMIŞ (İRADÎ) MİRASÇILIK (ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR) 10. GENEL OLARAK ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 162 I. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF KAVRAMI 162 A. Genel Olarak 162 B. Sağlar Arası Tasarruflardan Farkı 163 C. Ölüme Bağlı Tasarruf Yapma Hakkının Kişiye Bağlılığı Ölüme Bağlı Tasarruf Serbestisinin (Testierfreiheit) Sınırlan 165 II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFUN ANLAMI 166 A. Şeklî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar 166 B. Maddî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar 167 III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN MEDENİ KANUNDA DÜZENLENİŞ TARZI Birinci Başlık ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA EHLİYET 11. TASARRUF EHLİYETİ KAVRAMI VASİYET YAPMA EHLİYETİ YAŞ ŞARTI 170 II. AYIRT ETME GÜCÜ (TEMYİZ KUDRETİ) ŞARTI 171 III. ŞARTLARIN GERÇEKLEŞME (MEVCUDİYETİ) ANI 171

6 24 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku 13. MİRAS SÖZLEŞMESİ (MUKAVELESİ) YAPMA EHLİYETİ 172 I. ERGİNLİK (RÜŞT) ŞARTI 173 II. AYIRT ETME GÜCÜ (TEMYİZ KUDRETİ) ŞARTI 173 III. KISITLI OLMAMA ŞARTI 173 İkinci Başlık ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 14. VASİYETİN (VASİYETNAMENİN) BİÇİMİ 176 I. VASİYET BİÇİMLERİ 176 II. ELYAZISI İLE VASİYET 177 A. Tarihî Gelişimi, Fayda ve Sakıncaları 177 B. Şartlan Vasiyetçinin Ely azısı Düzenleme Yeri Düzenleme (Tanzim) Tarihi İmza 186 C. Elyazısı ile Vasiyetin Saklanması (Tevdii) 187 III. RESMÎ VASİYET 188 A. Genellikle 188 B. Resmî Vasiyetin Düzenlenmesinin Aşamalan Mirasbırakan Okuma - Yazma Biliyorsa Mirasbırakan Okuyamıyor veya İmzalayamıyorsa (Yazamıyorsa) 191 a. Okuma - Yazma Bilen Mirasbırakanın Vasiyetnamesine Tanıklık 193 b. Okuyamayan veya İmzalayamayan Mirasbırakanın Vasiyetine Tanıklık 193 C. Resmî Vasiyetname Düzenlenmesine Katılma Yasağı (İştirak Edemeyecek Olanlar), Düzenlemeye Katlamayacak (Memur veya Tarak Olamayacak) Kişiler 194 a. Resmî Vasiyet Düzenlenmesine Katılımı Mutlak Olarak Yasak Olanlar Şunlardır 194 b. Resmî Vasiyet Düzenlenmesine Katibini Nisbî Yasak Olanlar Şunlardır Katılımın Yapnnmı (İştirakin Müeyyidesi) 195 Ç. Resmî Vasiyetnamenin Saklanılması 196 IV. SÖZLÜ (ŞİFAHÎ) VASİYET 196 A. Genellikle jg6 B. Şartlan «g-j 1. Maddi Şartlar ZZZZZ...Z. 197 t Oteğaı»üstS Dwuım» Vartfc ff«^ b. Başka Sekide VasivMV»»»!-*&-»_n^...î^

7 İçindekiler Şeklî Şartlar 198 a. Vasiyetçinin Son Arzularını İki Tanığa Anlatması 198 b. Tanıkların Vasiyetçinin Beyan Ettiği Son Arzularım Yazmaları ve İmza Etmeleri veya Mahkemede Bir Tutanağa Geçirtmeleri 198 c. Tanıkların Vasiyetçinin Son Arzularını İçeren Belgeyi Mahkemeye Vermeleri ve Beyanları (Şahadetleri) 199 C. Sözlü (Şifahi) Vasiyetin Hükümsüzlüğü 199 V. VASİYETTEN DÖNME (RÜCU-CAYMA) 200 A. Genellikle 200 B. Dönmenin (Caymanın) Çeşitleri Açık (Sarih = Dolaysız) Dönme Kapalı (Zımnî = Dolaylı) Dönme 201 a. Önceki Vasiyetname ile Bağdaşmayan Sonraki Vasiyetname ile Kapalı Dönme (Zımnen Cayma) 201 b. Sağlararası Hukukî İşlemler ile Kapalı (Zımnen) Cayma (Ademptio Legati) 202 c. Vasiyetnamenin Yokedilmesi (İmhası) Suretiyle Dönme 203 C. Vasiyetnamenin Mirasbırakanın İradesi Dışında Yok Olması (Zıyaı) 204 D. Vasiyetin İrade Bozukluğu Sebebiyle Feshi 206 E. Vasiyetin Kendiliğinden Hükümsüzlüğü MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ 207 I. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ 207 II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 209 A. Miras Sözleşmesinin Anlaşma ile Sona Erdirilmesi (İki Taraflı Fesih) 209 B. Miras Sözleşmesinin Tek Taraflı İrade Beyanı ile Sona Erdirilmesi (Tek Taraflı Fesih) Miras Sözleşmesinin Mirasbırakanın Tek Yanlı İrade Beyanı ile Sona Ermesi (Feshi), (Miras Mukavelesinden Dönme) 210 a. Bir Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat) Sebebinin Olması 210 b. Şekli Her İki Tarafa da Tek Yanlı Dönme (Fesih) Hakkı Tanınması 211 a. Sağlararası Edimin İfa Edilmemesi Nedeniyle Dönme (Fesih) 211 b. İrade Bozukluğu Hallerinde 212 C. Miras Sözleşmesinin Kendiliğinden Hükümsüzlüğü Atanmış Mirasçının veya Kendisine Belirli Mal Bırakılan Kişinin Mirasbırakandan Önce Ölmesi ile Miras Sözleşmesinin (Hükümsüzlüğü) Sona Ermesi Boşanma ve Butlan Karan ile Miras Sözleşmesinin (Hükümsüzlüğü) Sona Ermesi 213

8 26 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku Üçüncü Başlık MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR (ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ÇEŞİTLERİ) 16. GENELLİKLE HEM VASİYET, HEM MİRAS SÖZLEŞMESİ ŞEKLİNDE YAPILABİLEN ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ÇEŞİTLERİ 217 I. KOŞULA VE YÜKLEMEYE BAĞLANMIŞ (MÜKELLEFİYETTİ VE ŞARTLI) ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 217 A. Genellikle 217 B. Yüklemeli (Mükellefıyetli) Ölüme Bağlı Tasarruflar Kavram Yüklemenin Alacaklısı (Mükellefiyet Lehtan) Belirli Mal Bırakma Vasiyeti ve Koşuldan (Şarttan) Farkı Hükmü Muacceliyeti Hukuka (Kanuna), Ahlâka Aykınlığı İmkânsızlık 222 C. Koşullu (Şartlı) Ölüme Bağlı Tasarruflar Kavram Hükmü Geçersizliği 225 II. MİRASÇI ATANMASI (NASBİ) 227 III. BELİRLİ (MUAYYEN) MAL BIRAKMA VASİYETİ 229 A. Genellikle Kavram Unsurları 230 a. Ölüme Bağlı Tasarruflardan Birinin Yani Vasiyet veya Miras Sözleşmesi İçin Gerekli Şekil Şartlarına Uyularak Yapılan Belirti Mal Vasiyeti ile Bir Kimseye Kural Olarak Karşılıksız Malvarlığına İlişkin Bir Kazandırmanın Yapılması Gerekir 230 b. Yapılan Kazandırmanın (Tevcihin) Mirasçı Atama Oluşturmaması Gerekir 230 B. Belirli Mal Bırakma (Muayyen Mal) Vasiyeti ile Mirasçı Atamanın (Nasbinin) Farkları 231 C. Belirti Mal Bırakma Vasiyetinden Dönme (Rücu) 231 Ç. Muayyen Mal Vasiyetinin Çeşitleri Terekeye Dahil Belirli Bir Değerierin Vasiyeti İntifa Hakkının Vasiyeti T S î 5K^ ^ ^ (Tedarik) Vasiyetleri Borçtan Kurtarma Vaok,^ "" " 233

9 İçindekiler 27_ 5. Alacak Vasiyeti Cins (Nevi ile Belli Şey) Mal Vasiyeti İrat Vasiyeti : Alt Vasiyet Mirasçı Lehine Muayyen Mal Vasiyeti Yasal Mal Vasiyeti (Gesetzliches Vermaechtnis) Organ ve Doku Vasiyeti 235 D. Hükümleri Vasiyet Alacaklısının Hakları Vasiyet Alacaklısı Vasiyet Borçlusu Vasiyet Alacağının Muacceliyeti Vasiyet Alacağının Zamanaşımı Yarar (Nefi, Semere) ve Hasar Belirli Mal Bırakma Vasiyetinin Tenkisi Vasiyetin İfası Davası 241 IV. YEDEK VEYA ARTMİRASÇI ATAMA (İKÂMELİ ÖLÜME BAĞLI) TASARRUFLARI 242 A. Yedek Mirasçı Atama (Alelade İkame) 242 B. Artmirasçı Atama (Fevkalâde İkame) Kavram Hükümleri 246 a. Mirasın Ön Mirasçıya Geçiş Aşaması (Nakil ile Mükellef Mirasçıya İntikali Safhası) 246 aa. Önmirasçının Mirası Kazanması 246 bb. Tedbirler 247 aaa. Defter Tutulması 247 bbb. Güvence (Teminat) Gösterilmesi 247 ccc. Devir ile Yükümlü Ön Mirasçının Güvence Göstermemesi 248 b. Mirasın, Artmirasçıya veya (Vasiyet Alacaklısına) Geçiş Aşaması Yedek Mirasçı Atamadan (Alelade İkameden) Farkı YALNIZ VASİYET BİÇİMİNDE YAPILAN ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 250 I. VASİYET İLE VAKIF KURULMASI 250 II. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ ATANMASI (TENFİZ MEMURU TAYİNİ) 253 A. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi (Tenfiz Memuru) Kavramı ve Hukukî Niteliği 253 B. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Atanması (Tayini) 255 C. Birden Çok Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Atanması 256 Ç. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Görevve Yetkileri Terekenin Listesinin Düzenlenmesi Terekenin Yönetimi 258

10 28 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku 3. Tereke Alacaklarının Tahsili ve Borçlarının Ödenmesi Mirasbırakanın Vasiyetlerini Yerine Getirme Terekenin Paylaşılması Konusunda Plan Yapma Dava ve Takiplere İlişkin Görev ve Yetkileri 259 D. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Tereke Malları Üzerinde Bulunan Tasarruf Yetkisi 260 E. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Denetimi, Görevinin Sona Ermesi ve Sorumluluğu Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Denetlenmesi Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Görevinin Sona Ermesi 262 a. Görevin Kendiliğinden Sona Ermesi 262 b. Görevin İstifa ile Sona Ermesi 263 c. Sulh Hakiminin Kararı ile Sona Ermesi Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisinin Sorumluluğu YALNIZ MİRAS SÖZLEŞMESİ BİÇİMİNDE YAPILAN ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 264 I. GENELLİKLE 264 II. OLUMLU MİRAS SÖZLEŞMESİ 265 A. Konusu 265 B. Mkas Sözleşmesi ile Bağdaşmayan Tasarruflara İtiraz 266 C. Mirasbırakanın Sağlığında Malvarlığını Mirasçıya Devri 268 III. OLUMSUZ MİRAS SÖZLEŞMESİ (=MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ) 269 A. Kavram ve Unsurları Feragat Sözleşmesi Mutlaka Miras Sözleşmesi Biçiminde Yapılır Mirastan Feragat Sözleşmesi, Mirasbırakan ile Mirasçısı Arasında Yapılır Feragat, Tam veya Kısmî Olabilir Feragat Sözleşmesi Karşılıklı veya Bir Karşılık Alınmadan (kadı veya İvazsız) Olabilir B. Hükümleri Feragat Eden Mirasçı ve Altsoyu Bakımından Feragattan Yararlanacaklar Bakımından Tereke Alacaklıları Bakımından Saklı Paylı Mirasçılan Bakımından Dördüncü Başlık OLUME BAĞLI TASARRUFLARIN YORUMU î 20. VASİYETİN YORUMU 276 I. GENELLİKLE A. Mirasbırakanın İradesine Bağlılık _ 276

11 İçindekiler 29 B. Vasiyetname Metnine Bağlılık 277 C. Dış Unsurlardan Yararlanma 277 II. ÖZEL YORUM KURALLARI 278 A. Vasiyetin Üstün Tutulması Kuralı (=FavorTestamenti) 278 B. Yasal Geçiş (Kanunî İntikal) Hükümlerinin Uygulanması Kuralı 280 C. Vasiyetin, Yapıldığı Andaki Maddî ve Hukukî Durumlara Göre Yorumlanması Kuralı..280 Ç. Belirli Mal Bırakma Vasiyetinde ve Mirasçı Atanmasında Yorum Kuralı 281 D. Paylaştırma (Taksim) Kuralı Olarak Yorumlamak MİRAS SÖZLEŞMESİNİN YORUMU 282 I. GENELLİKLE 282 II. ÖZEL YORUM KURALLARI 282 A. Miras Sözleşmesinin Üstün (Muteber) Tutulması («Favor Pacti Successoralis») Kuralı 283 B. Yasal Geçiş (Kanunî İntikal) Hükümlerinin Uygulanması Kuralı 283 C. Maddî ve Hukukî Durumlardaki Değişikliğe Göre Yorum 283 Ç. Belirli (Muayyen) Mal Vasiyetinde ve Mirasçı Atanmasında (Nasbında) Yorum Kuralı 283 Beşinci Başlık ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ 22. ÖLÜME BAĞLİ TASARRUFLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ 286 I. İPTAL SEBEPLERİ 286 A. Esasa Ait İptal Sebepleri Ehliyetsizlik İrade Sakatlığı 287 a. İrade Sakatlığını Doğuran Sebepler 287 aa. Yanılma (Hata) 288 ab. Aldatma (Hile) 290 ac. Korkutma (Tehdit -Cebir) 291 b. Mirasbırakanın İradesini Sakatlayan Sebeplerle İptal Edilebilir Olan Ölüme Bağlı Tasarrufun Geçerlilik (Sıhhat) Kazanması Tasarrufun İçeriğinin, Bağlandığı Koşul veya Yüklemelerin Hukuka ve Ahlâka Aykınlığı 292 B. Şekle Ait İptal Sebepleri 294 C. Borçlar Kanundaki Diğer Sakatlık Halteri ve Ölüme Bağlı Tasarruflar 296 II. İPTAL DAVASI 297 A. İptal Dâvasının Tarafları 297

12 30 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku B. İptal Dâvasında İspat Yükü (Külfeti) C. İptal Dâvasını Açma Süresi 1. Bir Yıllık Süre 2. On Yıllık Süre 3. Yirmi Yıllık Süre Ç. İptalin Defi Olarak İleri Sürülmesi D. İptal Kararının Hükmü E. İptal Dâvasında Görevli ve Yetkili Mahkeme 2 " Altıncı Başlık ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA TASARRUF SERBESTİSİNİN SINIRLARI 24. SAKLI PAYLI (MAHFUZ HİSSELİ) MİRASÇILAR VE SAKLI PAYLARI (MAHFUZ HİSSELERİ) 308 I. SAKLI PAYLI (MAHFUZ HİSSELİ) MİRASÇILARIN SINIRLI OLUŞU 308 II. SAKLI PAY (MAHFUZ HİSSE) ORANI VE TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ 309 A. Saklı Pay (Mahfuz Hisse) Kavramı 309 B. Tasarruf Özgürlüğü (Verfügbare Ouote) 309 C. Önceki Medeni Kanuna Göre İndirimsiz (Normal) Saklı Pay Oranı (Mahfuz Hisse Nisbeti) 310 Ç. Önceki Medeni Kanuna Göre İndirimli Saklı Pay Oranı 311 D Sayılı Medeni Kanuna Göre Saklı Paylar 313 III. ALTSOYUN SAKLI PAYI (FÜRUUN MAHFUZ HİSSESİ) VE MİRASBIRAKANIN TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ 314 A. Füruun Münferiden Mirasçı Olması 314 B. Füruun Hayatta Kalan Eşle İçtima Etmesi Mülkiyet Hakkının Seçilmesi Halinde İntifa Hakkının Seçilmesi Halinde 316 C. Evlâtlığın Saklı Paylı Mirasçılığı 318 D Sayılı Medeni Kanununa Göre Altsoyun Saklı Payı ve Mirasbırakanın Tasarruf Özgürlüğü Altsoyun Tek Başına Mirasçı Olması Altsoyun Sağ Kalan Eş ite Birlikte Mirasçı Olması 320 IV. ANA VE BABANIN SAKU PAYLARI VE MİRASBIRAKANIN TASARRUF OZGURLUGU 32i A. Ana ve Babanın Tek Başına (Münferiden) Mirasçı Olması B. Ana ve Babanın Diğer Mirasçılarla Birlikte Mirasçı Olması (İçtima Etmesi) 322 ı Olması..,. 322

13 İçindekiler 31_ 2. Ana ve Babanın Sağ Kalan Eşle ile Mirasçı Olması Ana veya Babanın Sağ Kalan Eşle ve Kardeşleri ile Birlikte Mirasçı Olması 325 V. ERKEK VE KIZ KARDEŞLERİN SAKLI PAYI (MAHFUZ HİSSESİ) VE MİRASBIRAKANIN TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ (NİSABI) 326 A. Erkek ve Kız Kardeşlerin Tek Başına (Münferiden) Mirasçı Olması 327 B. Erkek ve Kız Kardeşlerin Mirasbırakanın Sağ Kalan Eşi ile Birlikte Mirasçı Olması (İçtima Etmesi) 329 VI. SAĞ KALAN EŞİN SAKLI PAYI (MAHFUZ HİSSESİ) VE MİRASBIRAKANIN TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ (NİSABI) 331 A. Sağ Kalan Eşin Diğer Saklı Pay Sahibi Mirasçılarla Birlikte Mirasçı Olması 332 B. Sağ Kalan Eşin Saklı Pay Sahibi Olmayan Mirasçılarla Birlikte Mirasçı Olması Sağ Kalan Eşin İkinci Zümredeki Saklı Pay Sahibi Olmayan Yasal Mirasçılarla Birlikte Mirasçı Olması Sağ Kalan Eşin Mirasbırakanın Üçüncü Zümredeki Yasal Mirasçıları ile Birlikte Mirasçı Olması 333 C. Sağ Kalan Eşin Tek Başına Mirasçı Olması 333 Ç. Aile Mal Rejimi ve Eşin Saklı Paylı Mirasçılığı Mirasbırakan Ölüme Bağlı Tasarrufla Terekenin Tamamı Üzerinde Eşe İntifa Hakkı Vasiyet Etmişse, Bu Saklı Pay Sahibi Mirasçıların Saklı Paylarını İhlâl Eder mi? TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜNÜN (NİSABININ) HESAPLANMASI MEVCUDUN (TEREKE AKTİFİNİN) TESBİTİ 340 II. TEREKEDEN BORÇLARIN VE MASRAFLARIN ÇIKARILMASI 343 A. Mirasbırakanın Borçları 343 B. Mirasbırakanın Cenaze Giderleri 343 C. Terekenin Mühürlenmesi ve Yazımı İçin (Terekenin Defterinin Tutulması İçin) Yapılan Masraflar 344 Ç. Mirasbırakanla Birlikte Yaşayan Kimselerin Üç Aylık Geçim Giderleri 344 D. Ananın Nafaka Hakkı, Eğitimini Tamamlamamış Çocuklara ve Sakat Çocuklara Terekeden Ödenecek Tazminat 345 III. TEREKEYE EKLENECEK DEĞERLER 345 A. Tenkise Tabi Sağlararası Karşılıksız Kazandırmalar (Ölüme Bağlı Olmayan Tebemılar) Mirasçılara Yapılan Tenkise Tabi Sağlar Arası Kazandırmalar (Teberrular) 349 a. Miras Payına Mahsuben Yapılan Kazandırmalar 350 aa. Denkleştirme Yükümünün (İade Borcunun) Ortadan Kalkması Halinde Tenkis 350 bb. Mirasbırakanın Geri Verilmemek Üzere Yaptığı Kazandırmaların Tenkisi (iade Borcundan Muaf Tutması Halinde Tenkis) 351 b. Miras Haklarının Ölümünden Önce Tasfiyesi Maksadıyla Yapılan Kazandırmalar (Miras Hissesinin Berveçhi (Önceden) Peşin Tasfiyesi Maksadıyla Yapılan Teberrular) 352

14 32 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku 2. Üçüncü Kişilere Yapılan Bağışlamalar a. Mutlak Olarak Tenkise Tabi Kazandırmalar b. Mirasbırakanın Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla Yaptığı Açık Olan Kazandırmalar (Mahfuz Hisse Kurallarını İhlâl Kastıyla Yaptığı Aşikâr Olan Temlikler) 354 B. Ölüme Karşı Sigortaların Satın Alma Değeri C. Terekeye Eklenecek Değerlerde Sıra... IV. BİR MİRASÇININ MİRASÇILIK SIFATINI SONA ERDİREN NEDENLERİN TASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜNE ETKİSİ 360 A. Mirastan Feragat Halinde 360 B. Mirasçılıktan Çıkarma (Mirastan Iskat) Halinde 362 C. Mirastan Yoksunluk (Mahrumiyet) Halinde 364 Ç. Mirasın Reddi Halinde MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (MİRASTAN ISKAT) 370 I. GENELLİKLE 370 II. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMANIN (ISKATIN) ÇEŞİTLERİ 373 A. Cezaî (Alelade) Çıkarma Cezaî (Alelade) Çıkarmanın (Iskatın) Sebepleri 373 a. Saklı Paylı Mirasçının, Miras Hakkından Iskat Edilebilmesi İçin, «Mirasbırakana» veya «Yakınlarından» Birine Karşı «Ağır Bir Suç» İşlemiş (TMK. m.510/1., b.l) Olmalıdır 373 b. Saklı Paylı Mirasçının Mirasçılıktan Çıkarılabilmesi İçin «Mirasbırakana» veya «Ailesi» Üyelerine Karşı, Aile Hukukundan Doğan Yükümlülüklerini Önemli Ölçüde Yerine Getirmemesi Gerekir Cezaî (Alelade) Çıkarmanın (Iskatın) Hükümleri 375 a. Çıkarılan (Iskat Edilen) Mirasçı Bakımından 375 b. Miras Payı Bakımından 376 aa. Çıkarılan (Iskat Edilen) Mirasçının Altsoyu Yoksa 376 bb. Çıkarılan (Iskat Edilen) Mirasçının Altsoyu Varsa...» Cezaî (Alelade) Çıkarmanın (Iskatın) İptal Kabiliyeti 377 a. İptal Dâvası Yolu 377 b. Tenkis Dâvası Yolu Çıkarılan Mirasçının Mirasbırakan Tarafından Affı Tereke Borçlarında Sorumluluk 382 B. Borç Ödemeden Aciz Sebebiyle Mirasçılıktan Çıkarma (Koruyucu Iskat) Koruyucu (Aciz Sebebiyle) Iskatın Şartlan 382 a. Çıkarılan Saklı Paylı Mirasçının Mirasbırakanın AKsoyu Olması Gerekir 383 b. Altsoyun Borç Ödemeden Aciz Halde Bulunması Gerekir 383 c. Koruyucu Çıkarma, Altsoyun Doğmuş ve Doğacak Çocuklarına Yararına Yapılmalıdır g4 3 ç. Çıkarılan Altsoyun Saklı Payının Yansmm Doğmuş ve Doğacak Çocuklarına Ozgütenmesi Gerekir * d. Koruyucu Çıkarmanın Ölüme Bağh Bir Tasarrufla Yapılması 6teeto"IZZZZI"

15 içindekiler Koruyucu (Borç Ödemede Aciz Sebebiyle) Çıkarmanın Hükümleri 385 a. Çıkarılan Altsoy (Iskat Edilen Füru) Bakımından 385 b. Çıkarılan Altsoyun Çocukları Bakımından Koruyucu (Aciz Sebebiyle) Çıkarmanın (Iskatın) İptali TENKİS DAVASI 387 I. GENELLİKLE 387 II. TENKİS DÂVASININ ŞARTLARI 388 A. Mirasbırakan Tasarruf Özgürlüğü Miktarını (Nisabını) Aşmış Olmalıdır 389 B. Mirasçı Saklı Payını Alamamış (Mahfuz Hissesi İhlâl Edilmiş) Olmalıdır 389 III. TENKİS DÂVASININ TARAFLARI - YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 390 A. Taraflar Davacı 390 a. Saklı Pay Sahibi (Mahfuz Hisseli) Mirasçılar 390 b. Saklı Paylı Mirasçıların Alacaklıları veya İflâs Masası Dâvâlı 394 B. Yetkili ve Görevli Mahkeme 394 IV. TENKİS DÂVASINDA HAK DÜŞÜMÜ SÜRELERİ 395 A. Önceki Medeni Kanun Bakımından Dava Açma Süresi Bir Senelik Süre Beş Senelik Süre Önceki Bir Tasarrufu Ortadan Kaldıran Sonraki Bir Tasarrufun İptaline Karar Verilmesi Halinde Süre Tenkisin Defi Yolu ile Dermeyanı 398 B Sayılı Yeni Medeni Kanunumuza Göre Tenkis Davası Açma Süreleri Bir Yıllık Hak Düşümü Süresi On Yıllık Hak Düşümü Süresi Önceki Bir Tasarrufu Ortadan Kaldıran Sonraki Bir Tasarrufun İptaline Karar Verilmesi Halinde Süre Tenkisin Defi Yolu ile İleri Sürülmesi 400 V. TENKİSTE SIRA (TERTİP) 400 A. Ölüme Bağlı Kazandırmaların Tenkisinde Sıra (Tertip) Alelade Ölüme Bağlı Kazandırmaların Tenkisi 404 a. Mirasbırakanın Tenkiste Sırayı (Tertibi) Düzenlemesi 404 b. Yasa Hükmüne Göre Tenkiste Sıra 405 aa. Yasal Genel Tenkis Kuralı (Kanunî Genel Tertip Kuralı) 405 bb. Yasal Özel Tenkis Kuralları 405 aaa. Vasiyeti Yerine Getirme Yükümlüsünün Tenkiste Talebi (TMK. m.563/11, EMK. m.5o5/ll)..405 bbb. Değerinde Azalma Olmaksızın Bölünmesine Olanak Bulunmayan Belirli Mal Vasiyetinin Tenkise Tabi Olması Halinde TMK Maddesi Vasiyet Alacaklısına 406 ccc. İntifa ve İrat Teberrulara Tenkisi (TMK. m.568, EMK. m. 510) 410

16 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku ççç. Mirası Artmirasçıya Geçirme Yükümlülüğü ile Saklı Payı Zedelenen Ön Mirasçının, Aşan Kısmın Tenkisini İstemesi (TMK. m.569. EMK. m.511) 41 ddd. Bir Karşılık Alınarak Yapılan Feragatte Karşılığın Tenkisi MK. m.574, EMK. m.516) 411 eee. Miras Sözleşmesiyle Elde Ettiği Kazandırma Tenkise Tabi Tutulan Kimse, Bu Kazandırma İçin Mirasbırakana Verdiği Karşılığın Tenkis Oranında Geri Verilmesini 412 İsteyebilir (TMK. m.566/ll, EMK. m.5o8. m.2.c) fff. Saklı Pay Sahibi Mirasçılara Ölüme Bağlı Tasarrufla Yapılan ve Tasarruf Edilebilir Kısmı Aşan Kazandırmaların, Onlann Saklı Paylarını Aşan Kısmı Orantılı Olarak 413 Tenkis Edilir. (TMK. m.561/1, EMK. m.503) 2. Kamu Yaranna Yapılan Ölüme Bağlı Kazandırmalann Tenkisinde Sıra 413 B. Tenkise Tabi Sağlararası Kazandırmalar (Ölüme Bağlı Olmayan Tenkise Tabi Teberrular) VI. TENKİSTE GERİ VERİLECEK MİKTAR * 15 A. Tenkis Edilecek Miktarın Hesaplanması Alelade Kazandırmalarda Hesap 415 a. Alelade Ölüme Bağlı Kazandırmalarda Hesabın Yapılması Saklı Paylı Mirasçılara Yapılan Teberrulann Tenkisi Tenkis İşleminde Uygulama İlkeleri 427 a. Mirasbırakanın Alelade Tenkise Tabi Hem Sağlararası Hem de Ölüme Bağlı Kazandırmaları Varsa, Bu Halde de Şu ihtimalleri Birbirinden Ayırmak Gerekir 427 aa. Birinci İhtimal Net Terekenin Sağlararası Kazandırmalar ve Saklıpaylar Toplamından Büyük Olması: nt > sat ve nt > mfht 427 bb. Net Terekenin Sağlararası Teberrulardan Büyük Fakat Saklı Paylan Toplamından Küçük Olması (nt>sat fakat, nt<mfht) 428 b. Tenkise Tabi Sadece Ölüme Bağlı Tasarruflar Var, Sağlararası Kazandırmalar Yoksa 431 aa. Sadece Alelade Ölüme Bağlı Tasarruflar Varsa 431 aaa. Net Terekenin Toplamının Alelade Ölüme Bağlı Tasarruflardan Büyük Olması 431 bbb. Net Tereke Toplamının Alelade Ölüme Bağb Tasarruflardan Küçük Olması 432 bb. Mirasbırakanın Sadece Kamu Yaranna Ölüme Bağlı Teberrulan Varsa 434 cc. Mirasbırakan İki Tür Ölüme Bağlı Kazandırmayı Bir Arada Yapmışsa 434 aaa. Net Terekenin Toplamının Ölüme Bağlı Tasarruflardan Büyük Olması 434 bbb. Net Terekenin Toplamının Ölüme Bağlı Tasarruflardan Küçük Olması 435 c. Tenkise Tabi Sadece Sağlararası Kazandırmalar Var, Ölüme Bağlı Tasarruflar Yoksa 437 aa. Sadece Alelade Sağlararası Kazandırma Varsa 437 bb. Sadece Kamu Yaranna Yapılan Sağlararası Kazandırma Varsa 437 cc. Her İki Türlü Sağlararası Kazandırma Yapılmışsa EMK'ya Göre Kamusal Teberrulann Tenkisi 437 B. Tenkis Dâvasında Dâvâlının Geri Verme Borcu (İadede Sorumluluğu) Genellikle Geri Verme (İade) Borcunun Kapsamı 442 a. Ölüme Bağlı Tasarruflarda b. Sağlararası Kazandırmalanla {Ölüme Bağlı Olmayan Teberrularda) 442 aa. iyiniyetii (Hüsnüniyetli) Davalının Geri Vermede Sorumluluğu 442 bb. İyiniyetii Olmayan Dâvâlının Geri Vermede Sorumluluğu..; U

17 içindekiler 35 VII. TENKİS DAVASI VE MİRASÇILARIN AÇABİLECEĞİ DİĞER DAVALAR 444 A. Tenkis Davası ve Ölüme Bağlı Tasarrufların İptali Davası 444 B. Tenkis Davası ve Miras Sebebiyle İstihkak Davası 445 C. Tenkis Davası ve Miras Denkleştirme (İade) Davası 445 D. Tenkis Davası ve Muvazaa Sebebiyle Tapu İptal Davası 445 İkinci Bölüm MİRASIN GEÇMESİ, KAZANILMASI VE PAYLAŞILMASI 1. Ayırım MİRASIN GEÇİŞİ VE KAZANILMASI Birinci Başlık MİRASIN GEÇİŞİ (İNTİKALİ) 28. MİRASIN AÇILMASI 452 I. MİRASIN AÇILDIĞI AN 452 A. Ölüm 452 B. Gaiplik Genellikle Gaibin Mirasbırakan Olması 455 a. Güvence Gösterme Zorunluluğu (Teminat Göstermek Mecburiyeti) 456 b. Geri Verme Yükümlülüğü Gaibin Mirasçı Olması Hakkında Gaiplik Kararı Alınan Kimsenin Hem Mirasbırakan ve Hem de Mirasçı Olması 459 II. MİRASIN AÇILMA YERİ (MAHAL) MİRASÇILIK EHLİYETİ 462 I. SAĞ (HAYATTA) OLMA 462 A. Kural 462 B. İstisnalar Cenin (TMK. m.582, EMK. m.524) Artmirasçı Atama (Fevkalâde İkamede Namzet) (TMK. m.583, EMK. m. 525) Vakıf Kurulması (TMK. m.526 ve 105, EMK. m. 473 ve 74) Geciktirici Koşula (Talikî Şarta) veya Belirli Bir Süreye Bağlı Olarak Yapılan Mirasçı Atama veya Belirli Mal Vasiyeti (MK. m.525) 465

18 3 6 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku II. MİRASA EHİL OLMA «5 A. Genel Olarak 465 B. Yabancıların Mirasa Ehliyeti 467 III. MİRASTAN YOKSUNLUK (MAHRUMİYET) SEBEBİNİN BULUNMAMASI 471 A. Kavram ve Tanım 471 B. Mirastan Yoksunluk Sebepleri Mirasbırakanını Kasten ve Hukuka Aykırı Olarak Öldürmek veya Öldürmeye Teşebbüs Etmek (TMK. m.578/b.1) Mirasbırakanı Kasten ve Hukuka Aykırı Olarak (Haksız Yere) Ölüme Bağlı Bir Tasarrufta Bulunamayacak Hale Getirmek (TMK. md.578/1 bent 2) Aldatma veya Zorlama Yahut Korkutma ile Mirasbırakanın Ölüme Bağlı Tasarruf Yapmasını, Yapmamasını Yahut Ölüme Bağlı Tasarruftan Dönmesini veya Dönememesini Temin Etmek (TMK. md.578/1. b.3) Mirasbırakanın Artık Yeniden Yapamayacağı Bir Hal ve Zamanda, Ölüme Bağlı Tasarrufunu Kasten ve Hukuka Aykın Olarak (Haksız Yere) Gizlemek veya Bozmak (TMK m.4.b; EMK. md.52q/l, b.4) 476 C. Mirastan Yoksunluğun Hükümleri Mirastan Yoksunluk Yasa Gereği Meydana Gelir Mirastan Yoksunluk Görecelidir (Nisbîdir) Mirastan Yoksunluk Kişiseldir Af ile Mirastan Yoksunluk Kalmaz, KORUMA ÖNLEMLERİ 480 I. GENELLİKLE 480 II. GENEL KORUMA ÖNLEMLERİ 481 III. ÖZEL KORUMA ÖNLEMLERİ, 482 A. Terekenin Mühürlenmesi ve Defterinin Tutulması 482 B. Terekenin Resmi Yönetimi 484 C. Vasiyetnamenin Teslimi (Tevdii) ve Açılması ile İlgili Önlemler Vasiyetnamenin Teslimi (Tevdi) Borcu Vasiyetnamenin Açılması 489 Ç. Mirasçıların Tesbiti ile İlgili Önlemler MİRASÇIUK BELGESİ 491 I. MİRASÇIUK BELGESİ KAVRAMI 491 II. MİRASÇILARIN MİRASÇIUK BELGESİNİ TALEP ŞARTLARI 492 A. Mirasçılık Belgesi Sulh Mahkemesinden Talep Özerine Verilir 492 B. Atanmış Mirasçdann Haklanna Bir Ay İçinde Bir İtirazın Yapılmamış Olması Gerekir 4g3

19 İçindekiler 37 III. MİRASÇILIK BELGESİNİN KAPSAMI VE HÜKMÜ 494 A. İsbat Vasıtası Olması 494 B. Veraset Belgesinin İptali 495 C. Yabancı Ülkelerden Alınan Veraset İlâmı 496 İkinci Başlık MİRASIN KAZANILMASI (İKTİSABI) 32. YASAL KAZANIM (KANUNÎ İKTİSAP) KURALLARI 497 I. MİRASÇILARIN MİRASI KAZANIMI 497 II. YASAL İNTİFA HAKKI SAHİPLERİNİN KAZANMASI 499 III. VASİYET ALACAKLILARININ KAZANIMI MİRASIN REDDİ 501 I. GENELLİKLE 501 II. GERÇEK (HAKİKÎ) RED 502 A. Mirasçı Red Hususunda Tek Taraflı İrade Beyanında Bulunmalıdır 502 B. Mirası Red Beyanı Kayıtsız ve Şartsız Yapılmalıdır 503 C. Red Beyanının Sulh Hâkimine Yapılması Gerekir 504 Ç. Mirasın Reddinin Süresi İçinde Yapılması Gerekir Yasal ve Atanmış Mirasçıların Mirası Red Süresi Red Hakkının Geçtiği Mirasçılar İçin Süre 506 a. Birinci İhtimal 506 b. İkinci İhtimal 507 III. HÜKMÎ RED 507 A. Genellikle 507 B. Hükmî Reddin Şartlan Terekenin Borca Batık (Müstağrak) Olması Gerekir Terekenin Borca Batık Olduğunun Açıkça Belli veya Tespit Edilmiş Olması Gerekir Terekenin Borca Batık Olduğunun Belli ve Tespit Olması, Mirasın Açıldığı Anda Mevcut Olması Gerekir 509 IV. RED HAKKININ DÜŞMESİ (RED HAKKINDAN MAHRUMİYET) 509 A. Red Süresinin Bitiminden Önce Mirasın Kabulü (Açık Kabul) 509 B. Red Süresinin Geçirilmiş Olması 509 C. Mirasçının Terekenin Olağan Yönetiminin veya Terekenin Devamını Sağlayan İşlerin Dışında Tereke Mallan Üzerinde İşlemde Bulunması (Örtülü Kabul) 509 Ç. Mirasçının Terekeden Bir Malı Gizlemesi veya Kendisine Maletmesi 510 V. REDDİN HÜKÜMLERİ 511 A. Mirası Reddeden Mirasçının Miras Payı 511

20 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku 1. Mirası Reddeden Yasal Mirasçının Payı 511 a. Bir veya Bazı Mirasçıların Reddi 51 ' b. En Yakın Mirasçıların Tamamı Tarafından Ret 512 c. Altsoyun Tamamının Reddi 513 d. Sonra Gelen Mirasçılar Yararına Ret (Madun Derece Lehine Ret) Mirası Reddeden Atanmış Mirasçılann Payı 514 B. Miras Hakkının Reddinde Alacaklılann Haklarmm Korunması Reddeden Mirasçının Alacaklılarının Korunması (TMK. md.617, EMK. md. 557) 515 a. Reddin İptali Dâvasının Şartlan 515 aa. Mirası Reddeden Mirasçının Mevcudu Borçlanndan Az Olmalıdır 515 bb. Mirasçı Mevcudunun Borçlarını Karşılayamadığını Bilerek, Sırf Alacaklılarına Zarar Vermek Kasdı ile Mirası Reddetmiş Olmalıdır 515 cc. Alacaklılara veya İflâs Masasına Güvence Verilmemiş Olmalıdır 5 16 çç. Altı Ay İçinde Mirasın Reddinin İptali Dâva Edilmelidir 516 b. Reddin İptalinin Sonuçlan Tereke Alacaklılarının Korunması 517 a. Şartlan 517 b. Sorumluluğun Kapsamı 518 VI. VASİYET OLUNAN MUAYYEN MALIN REDDİ DEFTER TUTMA TALEBİ VE TUTULAN DEFTER GEREĞİNCE MİRASIN KABULÜ 520 I. GENELLİKLE 520 II. DEFTER TUTULMASI İSTEMİNİN (TALEBİNİN) KOŞULLARI 520 A. Defter Tutulması İçin Bir İstemin (Talebin) Yapılması Gereklidir 520 B. Defter Tutulması Talebinde Bulunan Mirasçının Mirası Reddedebilme Hakkına Sahip Olması Gerekir 521 C. Defter Tutulması İsteminin Bir Ay İçinde Yapılması Gerekir 521 Ç. Defter Tutma Talebi, Mirasbırakanın Son Yerleşim Yeri Sulh Hâkimine Yazılı veya Sözlü Bir Beyanla Olur 521 III. DEFTER TUTULMASINDA USUL 521 A. Terekenin Deftere Geçirilmesi 522 B. Tereke Alacaklılan ve Borçlularına Çağn 523 C. İşlemlerin Durdurulması Yönetim İşlemlerininDurması Tereke Borçlan ile İlgili İcra Takibatı ve Dâvalann Durması Zamanaşımının Durması 524 Ç. Defter Tutmanın Sona Ermesi 525 IV. DEFTER TUTMANIN HÜKÜMLERİ ZZZZZZZZZ525 A. Mirasçıların Karar Vermeğe Çağmtaiası...Z"ZZT...".525 B. Mirasçılara» Karar Vermesi

21 İçindekiler 39 C. Tutulan Defter Gereğince Mirası Kabul Eden Mirasçının Sorumluluğu Deftere Geçirilmiş Borçlardan Sorumluluk Deftere Geçirilmemiş Borçlardan Sorumluluk 527 a. Alacaklının Kusuru ile Deftere Geçirilmemiş Borçlar 527 b. Alacaklının Kusuru Olmaksızın Deftere Geçirilmemiş Borçlar Mirasçının Mirasbırakanın Kefaletinden Doğan Borçlanndan Sorumluluğu RESMÎ TASFİYE 529 I. RESMÎ TASFİYENİN AMACI VE HUKUKÎ NİTELİĞİ 529 II. RESMÎ TASFİYENİN KOŞULLARI 530 A. Mirasçıların Resmî Tasfiye Talebinin Koşulları 530 B. Tereke Alacaklılarının Resmî Tasfiye Taleplerinin Koşulları 531 C. Mirasçının Alacaklılarının ve Vasiyet Alacaklılarının Durumu 532 III. RESMÎ TASFİYE USULÜ Olağan Tasfiye Usulü İflâs Usulüyle Tasfiye 534 IV. RESMÎ TASFİYENİN HÜKMÜ MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI 535 I. KAVRAM VE HUKUKÎ NİTELİĞİ 535 A. Miras Sebebiyle İstihkak Dâvası Bütünsel (Küllî) Bir Dâvadır 536 B. Miras Sebebiyle İstihkak Dâvası «Aynî» Bir Dâvadır 536 C. Miras Sebebiyle İstihkak Dâvası Bir «Edim» Davasıdır 537 II. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASININ TARAFLARI 537 A. Davacı 537 B. Dâvâlı 539 III. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASINDA İSPAT YÜKÜ 540 IV. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 541 V. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASINDA ZAMANAŞIMI 541 A. iyiniyetli Dâvâlıya Karşı Açılacak Dâvanın Zamanaşımı Bir Senelik Zamanaşımı On Senelik Zamanaşımı 542 B. Kötüniyetli Dâvâlıya Karşı Dâvanın Zamanaşımı 542 VI. KORUYUCU ÖNLEM 543 VII. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DÂVASININ HÜKÜMLERİ 543 VIII. VASİYET ALACAKLISININ DÂVA HAKKI ELBİRLİĞİ HALİNDEKİ MÜLKİYETİ PAYLI MÜLKİYETE ÇEVİRME 544

22 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku 2. Ayırım MİRASIN PAYLAŞILMASI (TAKSİMİ) 38. MİRAS ORTAKLIĞI (ŞİRKETİ) Birinci Başlık PAYLAŞMADAN ÖNCEKİ AŞAMA I. KAVRAM VE MİRAS ORTAKLIĞININ ÖZELLİKLERİ 546 II. MİRASÇILARIN HAKLARI A. Mülkiyet ve Zilyetlik B. Kullanma ve Faydalanma Hakkı C. Yönetim Hakkı Ç. Borçlandıncı ve Tasarruf İşlemleri Yapmak Hakkı 549 D. Dâva Hakkı E. Tereke Temsilcisi (Mümessili) MİRASÇILARIN SORUMLULUĞU MİRAS ORTAKLIĞININ SONA ERMESİ VE PAYLAŞIM DÂVASI 555 I. PAYLAŞIM TALEBİ VE PAYLAŞIM DÂVASI 555 A. Genellikle 555 B. Paylaşım Dâvasının Tarafları Davacı Dâvâlı 556 C. Paylaşım Dâvasının Konusu 556 Ç. Paylaşım Dâvasında Yetkili ve Görevli Mahkeme 557 II. MİRASIN PAYLAŞIMINI GECİKTİREN HALLER 557 A. Ölüme Bağlı Tasarruflarla Paylaşımın Geciktirilmesi 557 B. Paylaşmanın Sözleşme ile Geciktirilmesi 558 C. Paylaşmanın Hâkim Hükmü ile Geciktirilmesi 559 Ç. Paylaşmanın Kanun Gereğince Gecikmesi Mirasçılar Arasında Cenin Varsa Tarımsal (Ziraî) Tasmmazlann Mirasçılardan Birine Özgültenmesi Halinde Kurulan Aile Mal Ortaklığı Sebebiyle Paylaşmanın Geciktirilmesi Diğer Kanunlarda Paylaşımı Geciktiren Hususlara Örnek PAYLAŞIMDAN ÖNCEKİ AŞAMAYA İLİŞKİN DİĞER KURALLAR 560 I. PAYLAŞIMDAN ÖNCEKİ AŞAMADA ALINACAK TEDBİRLER 560 H. MİRASBIRAKANLA BİRLİKTE YAŞAYAN VE ONUN TARAFINDAN BAKIİAGELEN (BESLENEGELEN) MİRASÇILARIN HAKLARI W

23 İçindekiler 41 İkinci Başlık PAYLAŞMA AŞAMASI 42. PAYLAŞMA ÖZGÜRLÜĞÜ (SERBESTİSİ) İLKESİ 563 I. KURAL 563 II. İSTİSNASI 565 A. Mirasbırakanın Paylaşım Kuralları Koyması 565 B. Paylaşıma Hâkimin Katılımı (İştiraki) Mirasçılar Arasında Çekişmenin (İhtilâfın) Bulunması Halinde Üçüncü Kişinin Yararının Bulunduğu Halde MİRASÇILARIN HUKUKÇA EŞİTLİĞİ İLKESİ 567 I. KURAL 567 II. İSTİSNA 569 A. Mirasbırakanın Ölüme Bağlı Tasarrufu ile Koyacağı İstisnalar 569 B. Medenî Kanundaki İstisnalar Değerinde Önemli Bir Azalma Olmaksızın Paylaşımı Mümkün Olmayan Mallar Niteliği İtibariyle Bütünlük Oluşturan Eşya Aile Belgeleri ve Anı Eşya Aile Konutu ve Ev Eşyasının Eşe Özgüllenmesi Mirasçının Mirasbırakana Olan Borcu Rehinli Mal ile Onun Teminat Verildiği Borcun Özgüllenmesi Tarımsal Taşınmazların ve Ona Bağlı Yan Sınaî Malların Özgüllenmesi 573 III. PAYLAŞIM DEĞERİ TARIMSAL TAŞINMAZLARIN PAYLAŞIMI 574 I. GENELLİKLE 574 II. ZİRAÎ TAŞINMAZIN MİRASÇILARDAN BİRİNE ÖZGÜLLENME KOŞULLARI 575 A. Objektif Koşullar Özgüllenecek Mal, Tarımsal Bir Mal Olmalıdır Özgüllenecek Mal Tarımsal Şekilde İşletilmelidir Özgüllenecek Tarımsal Malların Ekonomik Bütünlük Oluşturması Gerekir Tarımsal Şekilde İşletilen Taşınmazın Bir Ailenin Asgari Geçim İmkânını Sağlaması Gereklidir 576 B. Sübjektif Koşullar Özgüllenme Talebi Yapılmış Olmalıdır Mirasçının Tarımsal Malı İşletmeye Ehil Olması Gerekir 577 III. HÜKÜMLERİ 578 A. Tarımsal Taşınmazın Özgüllenmesi 578

24 Türk Medeni Hukuku - Miras Hukuku B. Diğer Mirasçıların Paylarının Ödenmesi Kendisine Tarımsal Taşınmaz Özgüllenen Mirasçının Diğer Mirasçıların Payını Nakden Ödemesi 2. Paylaşmanın Geciktirilmesini Talep a. Paylı Aile Malları Ortaklığına (Aile Şirketi Emvaline) Girmeyen Mirasçının Durumu 580 b. Aile Mallan Ortaklığına Giren Mirasçıların Durumu MİRASTA DENKLEŞTİRME (İADE) 581 I. KAVRAM VE KOŞULLARI A. Kavram B. Mirasta Denkleştirmenin Koşulları 1. Denkleştirme ile Yükümlü Olanlar 2. Denkleştirmeyi Talebe Hakkı Olanlar C. Denkleştirmenin Konusu 1. Genellikle a. Kazandırma Karşılıksız (İvazsız) Olmalıdır b. Karşılıksız Kazandırma Mirasbırakanın Sağlığında Yapılmış Olmalıdır c. Kazandırma (Karşılıksız Kazandırma), Mirasçıya Miras Payına Mahsuben Yapılmış Olmalıdır Denkleştirmenin Konusu a. Altsoy Bakımından Denkleştirmenin Konusu ; 585 aa. Denkleştirmeye Tabi Karşılıksız Kazandırmalar 586 aaa. Çeyiz (Cihaz) 586 aab. Kurutuş Sermayesi (Tesis Masrafı)., 586 aac. Borçtan İbra (Kurtarma) 586 b. Denkleştirmeye Tabi Olmayan Karşılıksız Kazandırmalar 587 ba. Mirasbırakanın Altsoyunu Denkleştirmeden Muaf Tutması 587 bb. Kanun Gereğince Altsoyun Denkleştirmeden Muaf Tutulması 587 bba. Olağan (Mutat) Hediyeler bbb. Altsoy Evlenirken Alışılmış Ölçülerde (Mutat Derecede) Verilen Eşyalar ve Yapılan Giderler 587 bbc. Epm ve Öğretim (Talim ve Terbiye) Giderleri 587 c. Altsoy Dışındaki Kanunî Mirasçılar Bakımından Denkleştirmenin Konusu 588 «.DENKLEŞTİRMENİN ZAMANI 588 IH. DENKLEŞTİRMEDE USUL 589 IV. DENKLEŞTİRMENİN KAPSAMI V. MİRASÇILARIN EŞİTLİĞİ İLKESİNE İLİŞKİN DİĞER KURALLAR 590 A. Eğitim ve Öğrenimini Tamamlayamamış Çocuklara Tazminat 590 B. Özürlü Çocuklara Tazminat

25 İçindekiler 43 Üçüncü Başlık PAYLAŞMANIN SONA ERMESİ AŞAMASI 46. TEREKENİN TASFİYESİ 592 I. GENELLİKLE 592 II. AYNEN (FİİLÎ) PAYLAŞMA 593 III. AKDÎ (SÖZLEŞME İLE) PAYLAŞMA MİRAS PAYLARININ DEVRİ (TEMLİKİ) 594 I. GENELLİKLE 594 II. MİRASIN AÇILMASINDAN SONRA MİRAS PAYININ DEVRİ 595 A. Koşulları 595 B. Hükümleri Lehine Temlik Yapılan Mirasçı Bakımından Lehine Temlik Yapılan Üçüncü Şahıs Bakımından 597 C. Miras Payının Rehni ve Haczi 598 III. MİRASIN AÇILMASINDAN ÖNCE MİRAS PAYININ DEVRİ MİRASIN PAYLAŞIMINDAN SONRA MİRASÇILARIN İLİŞKİLERİ 600 I. MİRASÇILARIN BİRİBİRİYLE OLAN İLİŞKİLERİ 600 A. Tereke Malları Bakımından 600 B. Tereke Alacakları Bakımından 600 II. MİRASÇILARIN TEREKE ALACAKLILARI İLE İLİŞKİLERİ 601 A. Alacaklının Muvafakati ile 602 B. Beş Senenin Geçmesi ile 602 MİRAS HUKUKUNA İLİŞKİN YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARLARI 603 Kaynaklar 607 Kavram Dizini 619