KAHRAMAN VE ÖNCU TURK ANALARI

Transkript

1 KAHRAMAN VE ÖNCU TURK ANALARI Kadirşinas insanın sesi bu! Ey Kadın! diyordu Atam, Sen; yerlerde sürünmeye değil, Lâyıksın, omuzlar üstünde yükselmeye Hiçbir milletin kadını TÜRK ANASI kadar Taşımamıştır milletini kurtuluşa, zafere. Atamızın yüreği vefa içindeyken, İhmal batağına batmış evlâdım ben Yanağım alev aldı, düşünce utancıma Hayretle sorgulandım geçen zamana Af dilemek düştü acizâne kendi payıma Her milletin öncüsü gönderlerde yaşarken ÖNCÜ ANALARIMIZ, tozlu raflar ardında Mülkü onlar korudu, sıcak kürkü biz giydik Bu bizim ayıbımız, çağdaş yaşam yolunda...adı sanı bilinmez nice öncü analar...unutulmuş, tarihin mahzeni minderinde...hükümdar Tomris Hatun, at sırtındadır hâlâ...sâkıt olmuyor cevher, gömülerde yatmakla İfşâsı teşvik eder, başarıya gençliği Emekler hakkıyla sahibini bulursa, Nene Hatun lar güler, Aziziye Tabya dan, Şerife Bacı yı güneş ısıtır ruhundan

2 Milli tarihimizde İLK e kadem basanı Tanıması gerekir bu ülkede herkesin Bayrak elde ateşe koşup atlayan onlar! Meşale yakmak için ön kıvılcım olanlar Mânâsı geç bilinen insan dehası onlar Müfide İlhan onlar, Remziye Hisar onlar...aştılar...engel, set, bariyer,...ezâ, cefa nedir ki; düğün, bayram, toy...can koydular hedefe...sezgi gücü, silah gücünden yüce Karanlık tünellerin içinde sesli, sessiz Olmazları oldurup, yıktılar engelleri Bilseniz ne kutsal işler yaptı, Mübarek öncülerin öpülesi elleri! Tıkanmış kanalların çile işçisi, İlim-irfan çınarı Refet Angın dır onlar Asra deha doğuran Zübeyde Ana dır, Sabiha Gökçen olup, gökleri delendir, Değeri geç verilen, sanat eseri onlar!...tanı sen de oku onları ey vatan evladı!...yâd edilmek onların en büyük hakkı...okuyun lütfen!...kimler gelmiş, kimler geçmiş ülkemin tarihinden?...kemiklerinden evvel, anıları çürümüş bile...oysa lâyıktı onlar, baş tacı edilmeye. Kimi vatan savunmasında fedai Kimi düşman çizmesi altında mayın Riyaya bulaşıp, asla olmadılar hain. Öncü depremdir onlar, kırılma noktasında Nezahat Onbaşı onlar, henüz oyun çağında Kimisi mermi taşıdı kağnısıyla Kimisi yara sardı sırtında bebek, Karnında sancısıyla Kara Fatma lar, Ayşe Kadınlar, Yavrusu için aslan önüne kendisi atlayanlar! Bilge, cevval, cesur, Safiye Ali dir onlar, şifa dağıtan şelâle Fırtına gecesinde bile sönmeyen meşâle! Safiye Hüseyin dir, Çanakkale de yara saran Halide dir, Ediptir ön saflarda yer alan İlimdir en hakiki mürşit diyerek Karanlık dehlizlere ışıklar yakan adam Hak hukuk taksimine, insanca bakan Atam, Biliyordu ki: Aydın analı milletin, atisinden korkulmaz Ne ayağı ne bileği, düşse bile burkulmaz. Gördüğümüz her şey kadın eseridir diyerek Çarpık zihniyet engeline itibar etmeyerek,

3 Yeryüzünün öznesi kadınlara, kızlara; Takdim edince Tevhîd-i Tedrisat çiçeğini; Haydi şahlan ey Türk Genci! Tanı, tanıt, örnek al, güç al, ders al anandan Işık al imkânsızı imkân eden kadından Bakın, neler yazdı onlar gurur sayfamıza, Zirveden gül yağdırdılar vatanımıza!.ey kahraman öncü anam!.tozlu rafta yatan cefakâr aziz sılam! İlk aşkım, sırma nakışlım!..aç koynunu ben geldim!.bir bilinmez ilden, Uyku seyrinden geldim Aziz hatırandan af dilemeye, Affetmesen de, ellerinden öpmeye geldim! (gülce-buluşma) AZİZİYE KAHRAMANI NENE HATUN...Erzurum dağları kar, boran, tipi...bu dağlar bizim dağlar,...biziz bu dağların sahibi... Can veririz, kan dökeriz gelende günü Şehit çiçeklerinin yaprağında al be al Biziz bayrak bayrak yapan düğünü......bugünlerde...bir türkü dolandı dilime Aziziye Aziziye Duman çöktü çöl yazıya" diyen...su içer gibi, ıslık çalar gibi...dudaklarımda,...ruhumda... "Aman aman belalı başım Ben de gurban olayım Beşikte yatan guzuya.. Aman aman, of aman! Şu Doksan Üç Harbi yok mu? Doksan Üç harbi Öylesi yaman......tarihime musallat olan illet...rus un kaç asırlık, hazımsızlık tortusu...yıldırmaya yönelik belli, besbelli,...mikropların ordusu Boğazları delerek

4 İnmekti sıcak suya Rus un emeli Haçlı pusuda zaten.. Teyakkuzda beklerken Devasa Cihan Devletini, İçten içe kaynattı Kışkırtılan kaç azınlık, Böl, parçala, yut, hayaline kapıldı Balkan dan Erzurum a, cephelere koşmaktan Yatağında yatmayan kaç nesil oldu ziyan Mevzu vatan olunca, canı ortaya koyan Tarihin sayfaları, yazdı nice kahraman. Ah Aziz Yurdum!...Aziziye, Erzurum!...Sana yan gözle bakanı...gözümü kırpmam,...vururum! Hani vatandaştık, kardeştik hani? Ne etti Türkler sana? Seni nankör Ermeni! Kara haber ezanla, yayıldı dalga dalga Haince kuşatılmış Aziziye de Tabya Balkanlar da vuruşan en sinsi casus Rusya Ermeni yi kışkırtmış, sağdan vuracak güya! İki bin üç yüz Mehmet'i bir gecede Katleden zalimlere, kardeş demek ne mümkün! Artık çok oldu bunlar; dur, deme vakti geldi Şu yaptığına bakın! Ermeni olmuş cani...yandı duyanlar yandı...yediden yetmiş yediye insan seli,...aziziye ye aktı,...tabyalara dayandı Erzurum un Dadaşı sopa, balta ne varsa Allah Allah! diyerek saldırdı küheylânca İçlerinde bir hanım, çiçeği burnunda anne; Fırsat bile bulmuyor, bebeği emzirmeye Gazi olarak gelen, Balkanlardan kardeşi, Daha üç saat önce kolunda can vermişti Şehidini gömerken, yavrum Hakk a emanet Yaşayamam ben böyle, durmalı bu ihanet! Nasıl girersin? diye Moskof tan hesap soran NENE HATUN denilen, cesur anaydı koşan...

5 Erzurum dağları kar, boran, tipi...bu dağlar bizim dağlar,...biziz bu dağların sahibi......can veririz, kan dökeriz gelende günü...şehit çiçeklerinin yaprağında al be al...biziz bayrak bayrak yapan düğünü... Tüm Erzurum ayakta, her biri birer şahin Düğüne koşar gibi, kimi damat, kimi gelin Sen misin Memed ime kıyan, kâfir, hain! Yangın yeri yüreği, tutuşmuştu Nene nin Kayın, kardeş, babasıyla, beşikteki bebesiyle Kaç Ermeni devirdi heybetli gövdesiyle İntikamı almadan dönmesi olamazdı Şehitlerin kanını yerlerde koyamazdı Elinden geleni ardına koymayan Türk milleti Nene Hatun ruhuna sararak hürriyeti Ölüme koşuyordu, korkusuz Koşuyordu can oğul heyyy!!! Taş, sopa, balta, tırpan ve iman gücüne Şaşırmıştı Moskof un gelişmiş silahları Hem asker, hem hemşire, hem ana Bir koltukta kaç karpuz taşıyor kadını, erkeği Esir almaya kalkmak ne büyük bir gafletti Güneşin doğurduğu milleti! Güneşin doğurduğu, anaların yoğurduğu Bir çelik mühürdür Tarihlerin tarihlere vurduğu Kılıcında Bismillah yazan oğul heyyy!!! Trablusgarp, Balkan, Yemen, Doğu, Batı Cepheler ateş hattı Eline fırsat geçti, fitne Dünya nın Olsun, olsun da bakalım feleğin ettiğine Ser verip yurt vermeyen milletiz Yedi düşman oyununu Yedi yerden bozan oğul heyyy!!! Havada kara bulut, barut ve kan kokusu Yerde kıvrım kıvrım, sancılanan su Bir mektup aldım Aziziye'den Kır çiçeği toplamış yâr benim için Bir mektup dolusu... Of aman, beşikteki oğul aman heyyy!.. Giden dönmüyor geri, Mektubu koklayıp koklayıp sakladım da göğsüme

6 İki yetim yavruyu alarak kucağıma Yürüdük oğul, kız, kızan Erzurum sokaklarından... Gidenlerin şarkısıdır Aziziye'de söylenir şimdi "Vatan vatan, can vatan oğul heyy!!!"...yarım asrı tüketti de ömür...nedir bu bitimsiz bela!...hangi günahın bedeli bu denli büyük olur?...nerden peyda oldu bu leş kargaları?...mecalim tükenince...şimdi de sarıldı boğazıma oyy! Şu Boğaz harbi nedir? Var mı ki dünyada eşi? En kesif orduların yükleniyor dördü beşi. Kara haber yağıyor yağmur diye damlara Afet yürekte çığlık, ulaşıyor semaya Eyvah! Bitiş günüdür, boğazım delinirse Asıl yanış o gündür tarih bizi silerse Yorulduk, bittik artık, deldik karlı dağları Elimizde kalanlar on beşlik delikanlı Destanlar yazılıyor boğuşurken ecelle Talih artık gülse ya, ne çok uzadı gece! Vurulup tertemiz alnından uzanmış yatıyor Bir hilal uğruna ya Rab, ne güneşler batıyor! Ana olmak kolay mı?...vatan mı evlâ, evlat mı?...yüreğim kan ağlasa da...vatan vatan! diyor neyleyim...haydi davran yiğidim...davranmak vaktidir neyleyim!...kim geçermiş Marmara yı...karışlardım o yamyamların alnını...gençliğim elimde olaydı oğul heyy!!! Yarım asrı deviren Nene yi kim bağlıyor Eski gücüm olsaydı deyip deyip ağlıyor Alın beni de askere, Tabyalara ben girmedim mi? Kaç Ermeni yi, bir vuruşta devirmedim mi? Buruşsa da bedenim, çelik ruhum yeterli değil mi? Cesaret ve esaret gelemez ki yan yana Bize tuzak kuranlar boşa düşer yollara Mevlâm neyler, neylerse güzel eyler!

7 Gelenler geri döner! diyen biri var Beyler! Geldikleri yerlere eli boş dönerler! Sen, kahraman neslimin, en seçkin örneği! Sen, şanlı tarihimin, en hazin hikayesi! Hangi tarih sayfası açılınca, Böylesine titriyor yürekler? Hangi geçmiş yad edilince, Böylesine ağlıyor gönüller? Sen, melekleri bile ağlatan şehitsin. Çünkü SEN BİR ÇANAKKALE SİN! Bir öldük bin dirildik biz Düştükçe kalkıp silkindik biz Aziziye den geçemeyenler Boğazlarıma gömüldü bakın! Bağımsızlık günümüz; Kim bilir belki yarın, belki yarından da yakın! Kim demiş ki bu millet dirilmez, işi bitti Çıkmayan candan Mevlâ m çekmez elini Donsun beyinler, zonklasın kafa! Akla ziyan bir zaferle, geri döndük hayata! Sevin oğul! Sevinin, kurtuluş yaklaşıyor! Avrupa ümidinden, Anadolu uzaklaşıyor. İşte! Bakın işte! Şaha kalktı yeniden Millet, Mehmet el ele Her son bir başlangıca gebe Karanlıklar tükendi, güneş doğmak üzere İzmir, Sakarya, Dumlupınar da rezil olan kuvvetler Antep, Urfa, Maraş tan çekildi teker teker Emsalsiz tarih yazdı bu millet Özgür dalgalan bayrağım, senin artık hürriyet! İlâhi mükâfat sana: Kemal Paşa ve Cumhuriyet Hey Türk Oğlu heyy! Sancakları dikiyor Şanlı Paşam ordusuyla Yıkansın yorgun beden cumhuriyet suyuyla Kurulsun düğün dernek...oynasın yer, gök oynasın!...anadolu m oynasın, Çanakkale m oynasın...şerife m, Ayşe m, Fatma m, anam oynasın

8 ...Bayrağım gönderde ebed müddet salınsın kalsın!...vuslat günüm geldi heyy!...bağımsızlık sevdam, bana geri döndü...ciğerparem oğul oyna hey!!! Bu Nene başka nene, benzemiyor kimseye Aziziye destanının sırrı onun gözlerinde saklı O bir efsane değil, gerçeğin ta kendisi, aslı Demiş ya Nato Genel Sekreteri selâmlayarak saygıyla Eh! Diyesim geldi Anladın mı sonunda Benim kim olduğumu? Ey şaşkın Avrupa! Diyesim geldi Asırlık ömrün büktüğü beline rağmen; Vatan savunmasına gene hazırım Vazifemdi ben ne yaptım ki, diyen benim ben! Muzaffer Türk anası, bacısı, nenesiyim ben! Bu milleti doğuran güneşin ta kendisiyim ben!!. Aziziye Aziziye Duman çöktü çöl yazıya Ben de gurban olayım Beşikte yatan guzuya Yılın annesi seçilmişti o yıl Yılın değil bir milletin annesiydi halbu ki, Bu ünvanla gülen nurlu yüzü, aslında; Hürriyet için, bayrak için, şeref içindi Artık ölse de gam yemeyeceği içindi. Doksan Sekizinde uyudu Hatun Nene m Bunca ömründe belki de ilk kez Rahatça huzur içinde O bir şehittir, ona öldü denemez (gülce-buluşma) Nene Hatun: 1857 yılında Erzurum'da doğdu yılında 8 Kasım'ı 9 Kasım'a bağlayan gece, Osmanlı vatandaşı olan Ermeni çeteleri Erzurum'un Aziziye Tabyası'na girmeyi başarmışlardı. Tabya nın savunulmasında adını tarihe yazdıran Türk kadınıdır. Aziziye savunmasına 20 yaşlarında genç bir gelinken, küçük yaştaki oğlunu ve 3 aylık kızını evde bırakarak katılmıştır. Ağabeyi Hasan bir gün önce cepheden yaralı olarak gelmiş ve kollarında can vermişti. Nene Hatun üç aylık bebeğini emzirdikten sonra, 'Seni bana Allah verdi. Ben de Ona emânet ediyorum.' diyerek vedâlaştıktan sonra birkaç saat önce ölen ağabeyinin tüfeğini alarak sokağa fırlamıştı. Ölümünden bir yıl önce kendisini ziyaret eden NATO'da görevli Amerikalı subayın bir sorusuna: 'Ben o zaman gereken şeyi yapmıştım. Bugün de gerekirse aynı şeyi yaparım' cevabını vermişti yılında yılın annesi seçilmiştir. 98 sene yaşadığı Erzurum'da 22 Mayıs 1955'de zatürre

9 hastalığından dolayı 98 yaşında vefat etmiştir. Nene Hatun, kurtuluş mücadelesini verdiği Aziziye Tabyası'na defnedilmiştir. Türk Kadınlar Birliği tarafından ölümünden birkaç ay önce yılın annesi seçilmiştir. HALİDE'YDİ EDİP'Tİ...Çınardı,...Dev bir çınar Çatırdayan sesiyle Titretti yürekleri inleyen nefesiyle... O da ne? İhtişamı tükenmiş, azametinde perde Yetmiyor şanlı gücü: neden, niçin, nerde? Dadanmış azgın fare nankörce kemiriyor İrtifa kaybediyor, göğe yükselen gövde! Yedi asırda, Üç kıtaya hükmeden, Devin, her dalında bir balta Hiyânet şebekesi iş başında Her kolu başlı başına birer bedenken Yedi yüz yıllık bir deve kimin gücü yeter ki? Kemirebilmek için onu, çelikten binlerce diş gerekti...! Kenetlenmiş kol kola Birleşmiş güçler Onlarca diş bilenmiş Katır da kutur! Oy benim talan yurdum! Oy Anadolu m! Hangi kuvvet üstünmüş, Diş mi iman mı? Kim büker bu bileği, Görsün bakalım! Bu ağaç çürür mü? Özü kökü cevher ve çelik Yalnız erkeği mi, fedakâr ve kahraman? Bakın ne kadınları var, Onca erkekten de yaman! Bahis konusu vatansa Gözünü de kırpmadan Cepheye fırlayıp Canını koyan Halide ydi Edip ti Koşan Can Haykırdı:

10 Yakışıyor mu bize, vatan bizim değil mi? Bu yurdu savunmaya, kadın lâzım değil mi? İş, aş, çelik, çomak; neyimize oynamak? Nasıl rahat yatarım, mümkün değil uyumak? Kutlu vatan yükünü erkeklere yüklemek Yakışıyor mu bize; vatan bizim değil mi? Senin adın Halit se benimki de Halide Çarpışırım vallahi süngü süngü cephede Bekleyemem ben böyle dört duvar pencerede Bu yurdu savunmaya, kadın lazım değil mi?...ve bir kez daha haykırdı :... Ana, bacı, kız, oğul; söyleyin söyleyin şimdi nerde?...düşman çizmesi girmiş, bu canım memlekete... Ayağa kalk Sakarya, yan, ağla Kızılırmak Ey Erzurum, ey Sivas; ey yıkılmaz Toroslar! Bulutlardan başını çıkar da çevrene bak! Hıçkırıyor işit, duy; Anadolu denen yâr! Şu Samsun'da ışıklar Karadeniz'e titrer Antep de bir köprü var, düşmanı geri teper Ay yıldızlı bayrağım, özgür gökleri öper Sar beni kucağına, al bayrağım beni sar! "Ateşle imtihandır", vız gelir elbet Türk'e Mermi yoksa süngü var, Mehmetçiğin bu ülke Kurt bakışlı yiğitler, asla demezki keşke Kimi aşılmaz kale, kimi geçilmez hisar. Ana, bacı, kız, oğul; söyleyin söyleyin şimdi nerde? Düşman çizmesi girmiş, bu canım memlekete......yönetim acziyette!...inliyor ülkem, başında kırk gaile...kuşatılmış İstanbul, lânet düşmanla dolu... Dayan Anadolu m! diye haykıran,...mustafa Kemal ler topluyor, sağı solu...yunan, Fransız, Rus; her taraf casus...alman dan dost mu olur?...ingiliz namussuz! O aydın Türk Ana'sı ne güne duruyordu? Sade bu günü değil, yarınları kuruyordu Amerikan kolejinde İngilizce dersler görürken Almıştı Kuran eğitimi, Süleymaniye Camisi nden İman doluydu göğsü; aydındı, cesurdu, hürdü Öyle güzel hatipti; bu yurdu düşünürdü

11 Balkan savaşı yıllarında kadınlara destekti Usanmadı, bıkmadı, hizmete devam etti Bir yandan yazarak, hitabetle coşarak Canım memleket için dört bir yana koşarak Ateşledi yüreklerde vatan meş'alesini...anadolu dağlarının, derelerinin...nergisini, lâlesini...topladı cephe cephe...mehmetçik lerin ve Kara Fatmaların...Bakışlarından... Sonra; Yazılmalı, yazmalı bu ulus dedi Yeniden dirilip küllerinden Yeniden şanlı bir destan.... Kağnılar,...Kağnılar bilirim kağnılar...uzun Ağustos gecelerini doldurur tekerleri...gıcırtılarla......kıyama durmalı boz toprak, kalkmalı şaha...sabaha az kaldı ey kara kalpaklı yiğidim, sabret!...gün doğmak üzre, aha!...akdeniz'den, Marmara'dan, Ege'den...Türküler ulam ulam, dualar âminlerle sana...zeytin dallı güvercinlerle,...martılarla... Edipti, Halide ydi Haydi! dedi, Anam, bacım, oğulum, kızım Vatandır söz konusu olan Davranın haydi! dedi, Halide ydi Edipti... Amaç; yangına dalmak; bir damlacık su olmak Yer, meydan, sokak sokak, Cephelerde Türk'ün ordusu olmak Her hamlede bir atak, destek gerek erkeğe Diye haykırıyordu. Haykırırken, Tarih denen yalan yanlış deli tayın Topuklarını Anadolu toprağında Elleriyle kırıyordu.. Ve Memleketin yaralarını ana yüreğiyle Sarıp Sarmalıyordu...

12 Bir elinde kalem, bir ayağı cephede Cephede umut ile devasa azmi vardı Varken İstanbul meydanlarında fırsat Fırsat buldu; Kadıköy de, Üsküdar da, Sultanahmet te İhanete meydan okuyan güçlü hatip Hitap etti, milli birliği kendisine alarak muhatap Trablusgarp tan, Balkan dan, Çanakkale den artan ruh Yeter bize daha! diyordu Ne sandın sen bu milleti ey Avrupa! Bakalım hangi çelik dişin dayanacak daha!...bir tarafta tek dişli medeniyet...bir tarafta yokluk ve cahiliyet...kalemle silâh olmalı yan yana...öz gücünü kullan artık ey ana! Hangi kuvvet tıktı seni, kör karanlık odaya? Köle misin, mal mısın? İnsansın sen insansın! Kır zinciri beyninden titre ve kendine gel! Özgür yaşamak için, önce kadın uyansın! Uyanmalı! diyordu, Üzerinden ölü toprağını atarak uyanmalı kadın! Özünden kopmadan, medeniyete boyanmalı kadın!...güçlü yürek, aydın kafa...baş koyduğu bu yoldan,...dönmek yoktu asla! Bir gün Ankara da bir gün Sakarya da Fedaydı başı vatanın uğruna, Önder olmak için Türk kadınına...işıklı yüreğinden, kaleminden...siyasi yazılar, edebî yazılar...peş peşe gelen piyesler, romanlar...yorulmaz mı hiç,...ülkesini kurtarmaya koşan ayaklar? Bugünlerin ardından, yarınlar elzem bize Halide ydi Edip ti; hem savaştı hem yazdı Neydi ki yapılanlar onun için çok azdı Savaşta ve barışta, ne gerekse elimize!...halide Onbaşı ydı görevli karargâhta...mücadele anında, çift yavrulu anaydı...vuslat gelmiş kapıya, zafer ondan yanaydı,...nöbeti devralırken, istikbâlli sabahta

13 Doğdu birlikten kuvvet, bize hayırlar olsun! Cumhuriyet, hürriyet, çağdaşça yaşam yolu Sana lâyık bu idi, gözün aydın Anadolu! Haydi artık Saltanat, sana uğurlar olsun! Karanlık zihniyetler çekildi kabuğuna Kalktı şaha milletim, çığır açtı son asra. Durmak nedir bilmeden, coştu onca kahraman Kurtuldu bir memleket, capcanlı, yeni baştan! Mustafa Kemallere dayanınca omuzlar El mi yamanmış bey mi gördü onca soysuzlar Bayrağımı beklerken kucak açan sonsuzlar Durmak nedir bilmeden koştu onca kahraman Çıktık alın akıyla, zorlu mücadeleden...temizlendi yurdumuz, bunca alçak fareden...can çekişti sanılan o devasa gövdeden...kurtuldu bir memleket; capcanlı, yeni baştan!...işte bize yakışan, en güzel sonuç budur...omuz omuza, kadın erkek daima umut olur...cephede, üniversitede el ele vererek...arşa yükseltilir ülkemiz, bayrağımız Halide ydi, edipti o Yola devam, durmak yok! Hem yazdı, hem okudu...edebiyat Profesörlüğü, basamağın sonu mu?...yurt içi, yurt dışı eğitim hizmetiyle...kabarıktı onda aktivite raporu İhmale gelmemeli yurttaşlık görevi Kadın seçme seçilme hakkını eline almışken Siyasete atılıp, olmuştu, yeniden milletvekili Nerde nasıl olursa olsun durumu Onun yeri okul, kitap ve kalemdi dostu. İlmin kürsüsünde son nefesine değin Işıkları sönmedi elinden gelen nefes ve emeğin Kadınlar, Kadınlar bilirim su kadar aziz, toprak kadar mübârek Kağnılarla mermi taşır geceler boyu Bazı geceler rüyâlarımdan uyarırlar beni Doğrulurum yatağımdan "Hayırdır" der, besmele çekerim Bakarım çelik ışıltısında gözler Bakarım yayla gecesinde yüzler Ve, onların en önünde kalem tutan bir edip Halide Edip...

14 Çekilirim seherin yakomoz vaktine Yüreğimi, ellerimi, kalemimi Ona emanet edip... (gülce-bahçe şeklinde yazılmıştır. Bu bahçede kullanılan nazım şekilleri: serbest, tekil, gülce, üçgen, triyolemsi, hece, sonem) ADIVAR, HALİDE EDİB ( ) İstanbul da doğdu.. Üsküdar Amerikan Kız Koleji ni bitirdi. Özel olarak Arapça, Kur ân-ı Kerîm, Türk musikîsi, Eğitimle ilgili yazıları beğenildiği için 1909 da Dârü l-muallimat (Öretmen Okulu) pedagoji öğretmenliğine getirildi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi nde Batı edebiyatı dersleri verdi. Yunanlılar ın İzmir i işgal etmesini protesto için yapılan meşhur Sultanahmed Mitingi nde heyecanlı bir konuşma yaptı. İstanbul un işgal edilmesi üzerine kocası ile Anadolu ya kaçarak Millî Mücâdele ye katıldı. Sakarya Muharebesi ni takip eden günlerde, savaşa fiilen katılıp hastabakıcılık yaptı. Kendisine onbaşı ve çavuşluk rütbeleri verildi. Millî Mücâdele den sonra eşiyle birlikte Avrupa ya gitti ( ) da Edebiyat Fakültesi İngilizce profesörlüğüne tayin edildi. İstanbul da öldü. Halide Edip Türk kadınının iş, düşünce ve edebiyat alanında başarılı olan bir örneğidir. Kadın haklarının ateşli bir savunucusu olarak yıllarca mücadele vermiştir. Gördüğü eğitim sebebiyle Doğu-Batı sentezini en başarılı şekilde yapabilen yazarlarımızdandır. Yazı hayâtına gazete ve dergilerde yayınlattığı makale, sohbet ve denemelerle başlamış, bu eserlerinde kızların eğitimiyle psikolojisi üzerinde durmuş, aşk konusunu ön plâna almıştır. İlk romanlarında aşk konusu ağır basar. Kurtuluş Savaşı onun düşünce dünyasını değiştirmiş, ideolojik romanlar yazmasını sağlamıştır. Bâzı romanları Türk gelenek ve görenekleri üzerine kurulmuş, sosyal hayatımızı çok canlı çizgilerle yansıtan töre romanlarıdır. Bu türden olan Sinekli Bakkal, CHP Roman Ya-rışması nda birincilik kazanmıştır, kısa ve fiilsiz cümleleri, sade bir dili vardır. Bu bakımdan yazarı tenkit edenler olmuştur. Bütün eserlerinde kadın kahramanların daha kuvvetli ve canlı anlatıldığı, tanıtıldığı görülür. Halide Edip Adıvar, şahıs yaratmada çok başarılıdır. Cumhuriyet döneminin en çok okunan eserlerini yazmıştır. Kitaplarının bir kısmı da batı dillerine çevrilmiştir. KASTAMONULU ŞERİFE BACI...Sene; Dokuz Yüz Yirmi Bir;...Mevsim zehir mi zehir! Elem içinde yurdum, çilesi dam boyunca Düşündükçe kanım delirir, ruhum delirir...her gün, kim bilir kaç kapıya,...mühürlü haberler gelir! Koskoca ülke, bu hale nasıl geldin? Haline bakın, Yedi Asırlık Dev in! Hangi mikrop, hangi pas onu böyle kemirdi? İhtişamlı mirasımı söyleyin, kim yedi? Öz yanarken gözler kanlı ağlıyor Mehmet imin yolunu azgın düşman bağlıyor Çıkmaz içinde çıkmaz,

15 Kar, kış, tipi, boran, Nasıl devrilecek bu düşman? Çepeçevre kuşatmış her yanımı El aman! El aman! Şehit haberiyle her hanede bir çığlık Yükselirken arşa, dalga dalga hıçkırık... Soluyor nice çiçekler, henüz baharında Umut, açılmayan inatçı kapı; Kim bilir, hangi baharın ardında! Hicran içinde yoğruluyorken çile Gözyaşı da donmuş akmıyor bile! Açlık, yoksulluk, perişanlık diz boyu Huzur nedir? Umut nedir? Ölüm tercih mi artık kim bilir? Coşunca Karadeniz in deli dalgası Kapandı ne yazık ki, ülkemin yol haritası? Elde kalan son çaremiz, Yetiş imdada, yetiş fedakâr Türk Anası! Emir gelince Mustafa Kemâl den Analar, Bacılar fırladı yerlerinden Eyyyyy ahâli, duyduk duymadık demeyin! Her haneden bir kağnı, sakın yok demeyin! Tellal üç kere vurunca davuluna, Cephaneyi kim taşıyacak bu karda kışta? İnebolu da bekliyor silah, emre âmade Atam zorda olmasa, Kıyar mı anayla bebeğine? Mücadele bayrağı kurtuluş dalgasında, Erkeğimiz cephede, süngülerin uçunda Ölüm üç kuruş iken, Buzları yüreğimle eritirim diyen,..hangi güç geri koyar ki Şerife yi? Bu şerefli hizmetten Devasa yüreğiyle Şerife Bacı; Bakındı taşlı yollara, yüreğinde bin acı Mevsim çetin olsa da; mühimmat için Gerekiyor acilen cepheye arabacı Ben de tutam ucundan, ey kocaman kahraman! Benim de tuzum olsun, kurtulacaksa vatan. Kurtuluşun savaşı milletçe verilirken

16 Cephelerde Mehmet im yerlere serilirken Vatanım mı yavrum mu, hangisinden geçeyim? Vatansız bir yavruyu, hangi yüzle seçeyim? Ciğerparem pek bebek, o da gelsin mecburen! Elifimin yanına, kimsem yok ki koyacak Babası kesik bacak, evde yatıyor zaten Her yanımdan baht kara, canım vatana feda! Bu kadın başka kadın, benzemez gayrısına Vatan aşkı zerk edilmiş onun deli kanına! İnebolu ile Ankara nın arası, Mesafe nedir ki; aha şurdan şurası! Başı dumanlı, aheste çeken kağnıyla Koyulmuştu Şerife, buhar çıkaran yollara, Sırtında yavrusu, yürekte sancısıyla Yollar, kıvrılır kıvrılır da tükenmez yollar Oylumuyla kara bulut üstünde oynar Hiddeti dinmez zalim ayazın Hükmü yeryüzünü boyar da boyar Gıcırdayan kağnı mı, kar mı? Bu soğuk silahıma zarar mı, kâr mı?.donmamalı cephanem, Donsa da ciğerparem!..kan damlayan öfkemde Yok ki başka bir çarem! Haydi Bismillah! deyip tükenen çareyle Kırk yamalı ceketini çıkartıp üzerinden, Silâhına kundak yapmıştı, ninnili nefesiyle Elifciğin üstünü, örterek bedeniyle Asılmasın kara suratın ey zalim yollar! Ciğerime zaten zehirli kan damlar Atamın gözü Sakarya da, Dumlupınar da, Kulağı bende İnebolu da Teri topuğunda geçiyor bak, Halime Çavuşlar, Rahime Kadınlar Bırakın! Bırakın da gıcırdasın kağnılar! Dualar nefes nefes canhıraş dökülürüken Şerife nin gözünden kanlı yaş sökülürken Can mı koyar bu hava, acıması var mı ki?

17 Öküzünün birisi tökezliyor gibiydi Haydi kara öküzüm koyma beni yollarda! Top mermisi bu senin sırtındaki harmanın Kaderi sana bağlı koskoca bir davanın Sırası değil şimdi, yol üstünde durmanın! Elifim ve silahım kurtulmalı Allah ım! İki öküz elinde kaldım böyle çaresiz Bir çatırtı geliyor çenemden ve belimden Vakit tükendi artık kaçamam ecelimden. Zalim savaşın olmuyor Ne vicdanı ne imanı İhtiras yüklü başların.sabi ödüyor günahını.. Vatanıyla yavrusu donacaksa eğer ; Sıcağın kendisine yoktu bir gereği Çetin yolun öncüsü, koç yürekli kadın Bedeniyle ısıttı mermiyi, bebeği Soğuk yüzlü cephaneydi döşeği Elif in Varsın uyusun kollarında doya doya Üzerinde sımsıcak sarıyor onu Yorganıydı donmuş bedenli ana! Gecenin feryâdını delerek tekerlek sesiyle Gıcırtısında müjde nağmesi taşıyor kağnılar Zafer busesi kondurmak için hedefe Fırlama çabasında mermiler.kanasın varsın yaram Zafer el ediyor uzaktan Oy benim Şerife ANAM!..Dayan! Kuruldu bak ANKARA M! Kucakladı Mehmetçik, kağnıyı can havliyle Donakalmış bedenin altındaydı var oluş! Hazin sevindi gönlü, gözü yaşlı gururla Dalga dalga ulaşan, ak alınlı kurtuluş!.anadolu mda nice ana dolu..kurtuluşun can suyu, çelikten kolu,.ben değil, biz diyerek açıldı,.kağnılı yoldan, zaferin yolu Şerife Bacım haykırıyor dinleyin:

18 Cephanem ulaştı ya Mehmet ime tez elden Ne çıkar, çıktıysa can bu bedenden! Ağlama yavrum! Gönderdi Rab bize.ilahi rahmetinden! Al bayrağım şanıyla dalgalansın ülkemde..mezar taşımda şimdi yüzüm gülüyor bakın!.biz kurtardık öz yurdu canavarın elinden Ne olur ey Türk Genci, O nu kem gözden sakın! Düşman çizmesinin altında iğneyle kuyu kazan İnsanüstü, olağanüstü, canhıraş çabalarla Bu aziz vatan; can pahasına, Onca müşkîlât içinde, kan pahasına Hayatını vakfederek azmeden, Vefâkâr Mehmetlerin Milli Ruh ve cesaretiyle kurtarıldıysa da; Çifte can pahasına Sırtında bebeğiyle yollarda Bedhahların feleğini şaşırtan, Kahraman Türk Kadınlarına Şerife Bacılara, Nene Hatunlara, Kara Fatmalara İsmi unutulmuş daha nice analara Borçludur bu millet iki kat daha... Onların borcunu ödemenin tek yolu..emanet edilen aziz yurdumuzu, Yavrumuzu korur gibi korumaktır Her nefeste onu aşk ile solumaktır Unutmayalım onları Şad olsun aziz ruhları! (gülce-buluşma) Şerife Bacı: Kurtuluş Savaşı'nda eli silah tutanların cephede olduğu sıralarda İnebolu'ya çıkarılan silah ve cephanelerin Kastamonu üzerinden Ankara'ya ulaştırılmasında yaşlı erkeklerle kadınların da insanüstü çalışmaları olmuş, tarihe geçmişlerdir. Bu tarihe geçen kadınlarımızdan biri de Seydilerli İnebolu'dan Kastamonu'ya cephane taşırken, Kastamonu Şehit Şerife Bacı'dır. Şerife Bacı 1921 yılının çetin kış şartlarının hüküm sürdüğü Aralık ayında sırtında çocuğu, önünde kağnısı ile Kışlası önüne kadar gelmiş, mermileri ve çocuğunu korumak uğruna donarak şehit olmuştur. İnebolu sahilinde Kastamonu yolunun başladığı yerde arnavut kaldırımı döşeli bir parkın içindeki Şehit Şerife Bacı Anıtı bulunmaktadır. Anıtın plaketinde "Bu anıt İstiklal Savaşı şehitlerinden Şerife Bacı'nın

19 anısını Cumhuriyet çocuklarına anlatmak için Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Aytaç Yalman tarafından armağan edilmiştir. 4 Aralık 2001" yazılıdır. Şehit Şerife Bacı adı Kastamonu'da Seydiler'de, İnebolu'da Kurtuluş Savaşı'nın kadın kahramanlarını simgeliyor. GÖK KIZI SABİHA GÖKÇEN Kutlu mücadeleden Halsiz ve bitap Tıkanan nefesiyle Naçarken ülkem Diriliş ve silkiniş Kapıya gelmiş O Vardı Bir lider O bir muştu O, kurtuluştu... Beklenilen umut Ulaşmıştı küheylan Kafasında bin bir plan Gecemize sabah, karakışa güneş Doğdu sönmez artık, ilelebet Her şerrin ardında vardır elbet Rahmet ve bereket Savaştık, öldük Aç kaldık, açık kaldık Susuz, uykusuz kaldık Öyle bir güneşe kavuştuk ki hâyalde olmayan; Aydın dehası ufuklar aşan Dünü kurtarırken yarını kuran Öyle bir güneşe kavuştuk ki hayalde olmayan Lânet savaş durulmuş Can pahasına Cumhuriyet kurulmuş Onurla, nurla Uçurum eşiğinden Ülkem kurtulmuş Şimdi geldi sırası Ne mutlu bize Muasır medeniyet Seviyesinde Ülke inşa etmeye

20 ...Özgürlük bizim...çağlar ötesi bizim...ayrım olmadan...kadını da kızı da...çizmeli artık...kaderimizi bizim Nasıl olacak bu iş, tek taraflı olur mu? Engin zekâ gücüyle, kadın orda durur mu? Hor görüldün sen anam çıkamadın hüzünden Ucube kafaların at gözlüğü yüzünden Savaşta destanlaşan, barışta ne olacak? Omuz omza verince kalkınır ülkem ancak Yedisinden yetmişe her el bir şey olmalı Bunca yetenek için fırsatlar açılmalı Çok çelmeler takıldı beynin ayaklarına Eller aya giderken biz kaldık burda yaya Savaşmaktan görmedik, net olarak dünyayı Bilemedi kadınlar ne Hanya ne Konya yı Yol açtı Atam, çığır açtı son asra İşte sana hürriyet; seç, seçil, al hakkını Basiret sahibi Atam ın, düşüncesi derinde Otururken bir gün, Bursa nın Hünkâr Köşkü nde Aramanın ve bulmanın sırrı ile Küçük bir kız çocuğu, belirivermişti önünde - Okumak istiyorum ben de paşam! Yok, okutacak, ne anam ne babam Elimde olmadı beş kuruş param Küçük kızın sözüyle irkildi, Mavi bakışta şimşek çaktı birden Aranan bulundu der gibi aniden: Benim de aradığım bu işte! Madem ki,okumak istiyorsun Ankara ya gelir misin benimle? Henüz on iki yaşındayken Öksüz yetim kalmıştı ama Öyle bir kucağa düşmüştü ki Sabiha Kaç anaya bedeldi o yüreğin şefkati Çünkü artık Atatürk eli, elindeydi...sabiha nın içinde sessizdi volkan...volkan, fokur fokur kaynarken

21 ...Gök nakışlı, engin bakışlı bu baba...bir yerlere bakıyor ama...bakıyor da; kızının omzuna...kocaman bir çift kanat takıyor....işık yakıyor Cumhurun Başı...Ötelere çok ötelere...çiziyor, engin hedefte çizgi...parmağı gökler deliyor....yüksek yerde yol haritası... İşte bak senin yerin orası!...nazarını göklere döndürürken...kızını tanıyordu derin bakışlı...ilmek ilmek, örüyor sabırla...geleceğin yürek hoplatan planını Başarmalısın başarırsın sen!...okuyorum bak gözlerinden...uzanabilseydim keşke...böyle her Türk gencine...örnek ol Gökçen...Görevini bil!...kanıtlarsan kendini...ölüm yok bunu bil! Korkma Gökçen! Orta Asya Bozkır ından Akdeniz ime Uçarak gelen sen değil misin? Tarihin ilk evresinden bu yana Duyulan nal sesi sen değil misin? Sen ey Türk ün Kızı! Yetişmesin sana kimsenin hızı İçindeki cevheri anla ve iyi tanı! Kutlu Efsaneden yine yaz ve yarat ki Sana eksik etek diyenler Şapkasını düşürsün de Kendisinden utansın! Sen ve ben, biz, hepimiz bir bütünün yarısı Anlamak istemiyor maalesef bunu bazısı Yeryüzünden semaya öyle bir çizgi çiz ki Silinmeli böylece eksik alın yazısı Engebesi olmayan yollar sana açılsın Kadın erkek yan yana, ömre güller saçılsın Gözlerinde gökler gördüm istikbalde ben senin Soyadı Kanunuyla Gökçen koydum adını Katılmalı kadınlar engeli yok kimsenin Birlikte kırmalıyız cehalet inadını