Canınız sıkkın - Hem de uzun bir süredir? TÜRKÇE

Transkript

1 Canınız sıkkın - Hem de uzun bir süredir? TÜRKÇE

2 2 DEPRESYON DEPRESYON 3 Beyin epifiz bezi Beyincik Beyin sapı Hipotalamus Hipofiz Canınız sıkkın - Hem de uzun bir süredir? Dünya size monoton geliyor. Bir çıkış yolu görmüyorsunuz ve üstelik uzun zamandır böyle hissediyorsunuz. Üstüne üstlük de kendinizi mutsuz ve boş hissediyorsunuz. Muhtemelen bir depresyon geçiriyorsunuz. Manik aşama Aşırı neşeli veya aşırı üzgün İsteksizlik Bezgin ruh hali Sağlıklı serotonin sistemi Serotonin salgılanır Sinir ucu Reseptörler serotonini bağlar Uykusuzluk Hasta serotonin sistemi Beyinden gelen sinyaller Endişeler Uyarımlar Uyku aşamaları Uyku- Uyanıklık merkezi Yeniden başlama Derin uyku Serotonin Rüya aşamaları Hafif uyku Uyku yetersizliği Depresyonlar, uzun süre kalıcı moral bozukluğu, uzun süre keyifsizlik, isteksizlik ve muhtemelen de intihar düşünceleri ile kendini göstermektedir. Kendi kendini iyileştirme güçleri bu ruhsal vaziyette artık yeterli gelmemektedir ve sizin mutlaka doktor yardımına ihtiyacınız var. Bu rehber size, ruhsal çöküntüden tekrar çıkabilmek için depresyonu tanımanıza yardımcı olacaktır. Size tedavi olanakları ve kendi kendine yardım konusunda bilgiler aktarmaktadır. Depresyon - Çözümü var! Reabsorpsiyon (geri emilim) Sinaps Bir sonraki sinir hücresi Avusturya da yaklaşık yarım milyon insan depresyon geçirmektedir. Gerçek bir toplum hastalığı. Kadınlar erkeklere göre depresyona daha fazla yakalanmaktadır. Son yıllarda hastalıkta artış gözlemlemekteyiz, muhtemelen de mesleki ve özel yaşantımızdaki modern yaşam koşullarının bir sonucu olarak. İyi haber: Depresyon iyi tedavi edilebilir bir hastalıktır! Kötü haber: Etkilenen kişilerin birçoğu utancından doktora gitmemektedir, çünkü bu durumun kendi suçları olduğunu ve artık kendilerine yardım edilemeyeceğini düşünmektedirler! Bir depresyonu tanımanız ve bunu ciddiye almanız çok önemlidir, çünkü bir depresyon sadece geçici hüzünlü bir moral bozukluğu değil, aksine psişik bir bozukluktur. Bu da tıbbi bir tedavi gerektirmektedir. Herkesi etkileyebilir Bir depresyon her insanda görülebilir - kadınlarda, erkeklerde, çocuklarda, gençlerde ve yaşlılarda. Bir depresyonun nedenleri tamamen aydınlatılabilmiş değildir. Genetik faktörler de hormonal değişiklikler (örn. loğusalık, menopoz gibi), bedensel hastalıklar, ölüm olayları, ayrılıklar, zorlayıcı sorunlar ve beyindeki belirli habercilerin yetersizliği kadar önemli rol oynar. Depresif bir aşamada ilgililer artık kendilerini de olumlu olarak algılayamazlar ve olumsuz duygulara yenik düşerler: Suçluluk duygusu, değersizlik ve çaresizlik duyguları. Hastalar çabuk yorulur, işleri sürüncemede bırakırlar, neredeyse hiç sıkıntı ve yük kaldıramazlar, günlük olaylara ilgilerini kaybederler. Kendi başına karar vermek birçoğuna zor gelir. Aşağıdaki belirtiler bir depresyona işaret edebilir: Umutsuzluk Hüzün İlgisizlik/isteksizlik Duygu boşluğu İntihar düşüncesi Konsantrasyon sorunları Uyku problemleri Güçsüzlük Yorgunluk hissi/aşırı halsizlik Daha az veya daha fazla iştah Özgüvende azalma

3 4 DEPRESYON DEPRESYON 5 Bütün depresyonlar aynı mı? Hayır - farklı depresyon türleri bulunmaktadır. Depresyon hastalığının görüntüsünün sayısız yüzü vardır. Bunları birbirinden Unipolar ve bipolar depresyonlar (bozukluk) olarak ayırmaktayız. Unipolar, ilgilinin sadece depresyon geçirdiğini ifade etmektedir. Bipolar bozukluklarda ise manik depresif aşamalar görülür. Manik aşamada ilgili kişinin morali aniden yükselir ve kendisi hareket ve teşebbüs hevesi içerisinde bulunur, daha fazla konuşur, yorgunluğu ve uyku ihtiyacı azalır ama aynı zamanda hırçınlık ve asabiyet de görülür. Manik aşama çabuk ve odaklı biçimde tedavi edilmek zorundadır, aksi takdirde finansal (alışveriş çılgınlığı), mesleki ve ailevi konularda zarar görme riski doğar. Doğru tedavi için manik bir aşamayı, davranış şekilleri yardımıyla tanımak çok önemlidir! Uzun süre devam eden bir stres de depresyonlara veya Burn Out sendromuna yol açabilir. Belirli ilaçlardan veya çeşitli bedensel rahatsızlıklardan dolayı da sıkça depresyonlar meydana gelir. Hastaların yaklaşık yarısı ayrıca korku ve panik ataklardan dolayı rahatsızlık yaşamaktadır. Başka birçok depresif hastalıklar da var, örnek: Sonbahar-kış depresyonu Harici olaylar (örn. ailede ölüm olayı) Hamilelik depresyonu Yaşlılık depresyonu Çocuğun doğumundan sonra Menopoz- (hormonsal değişimler, ykl. 50 yaş dolayında) Ne tür tedavi imkânları var? Bir depresyonu tedavi etmek için çoğu zaman ilaçlar, psikoterapi ve sosyal hizmetler (sosyoterapi) uygulanır. İlaçla tedavi Antidepresanlar - Depresyonda çoğunlukla kullanılan ilaçlara verilen addır; Psikofarmakolojik ilaçlar grubuna aittir. Çoğu zaman bir tedavinin başında kullanılır ve bir psikoterapi ile desteklenir. Preparatlar kendi içerisinde etki bakımından sınıflandırılmaktadır, yani bunlar moral yükseltmek, isteği artırmak, isteği dizginlemek, sakinleştirmek ve korkuyu çözmek için yardımcı olur. Citalopram, Mianserin, Sertralin, Paroxetin veya Quetiapin gibi antidepresanlar genel olarak iyi hazmedilir ve bağımlılık yaratmazlar. Depresif bir insana çabuk yardım edebilmek için ilaçla tedavi çoğu zaman en iyi seçenektir. Antidepresanlar hastalara birlikte uygulanan tedavilerden en yüksek faydayı sağlayabilmek için ihtiyaç duydukları manevi gücü verirler. Hastalık resminizi, önceden geçirdiğiniz hastalıkları ve diğer ilaçları da göz önünde bulundurarak doktorunuz sizin için en uygun ilaca karar verir. Eğer daha önce bir antidepresan kullandıysanız, bunu doktorunuza söyleyiniz. Evet, ise hangisi ve bundan olumlu bir sonuç aldınız mı? Eğer antidepresanlar yan etki gösterirse, derhal tedaviyi uygulayan doktora başvurunuz. Asla görüşmeden ilacı bırakmayınız veya dozunu değiştirmeyiniz! Hafif depresyonlarda kılıç otu preparatları ile bitki esaslı tedavi seçeneği bulunmaktadır. Kılıç otunun alınması için de doktorla görüşülmelidir, çünkü başka ilaçlarla etkileşim söz konusu olabilir. Kılıç otu doğum kontrol ilacı nın etkisini ortadan kaldırabilir ve siz düzenli olarak hap kullansanız dahi hamile kalabilirsiniz. Yan etkilerden korkma Bazı hastalar yan etkilerden korktukları için antidepresan kullanmaktan çekinirler. Belki de daha önceden kullananlar, psikofarmakolojik ilaçların kullanımından dolayı kendilerini pamuk üzerinde hissettiklerini veya cinsel hayatlarında sorunlar yaşadıklarını anlatmışlardır. Bu yan etkiler sizde de görülmek zorunda değildir! Endişelerinizi doktorunuzla paylaşınız, kendisi size uygun ilacı seçecektir. Psikoterapi Psikoterapide çeşitli tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Bütün tedavilerin or-

4 DEPRESYON 7 Ailenin ve tüm sosyal çevrenin de işin içerisine katılmasının büyük önemi var. Çünkü aile üyelerinin kabulü ve anlayışı ve sağlam sosyal bir ağ, hastalığın nüksetmesini önlemektedir. Kendiniz ne yapabilirsiniz? İntihar düşünceleri konusundaki işaretleri fark etmek her zaman kolay olmaz. Bu belirtiler üzerine siz aile üyetak yanı ise, hastalığın problem olarak görülmesi ve sizin de çözüme yoğun olarak katkıda bulunabilmenizdir. Yaşadığınız olayları yeniden olumlu algılamaya ve bundan dolayı değişiklikler yaratmaya ve kendinizi bunun için de ödüllendirmeye teşvik edileceksiniz. Çünkü hisleriniz, düşünceleriniz ve eylemleriniz olumsuz yönde değişmiştir. Psikoterapi çeşitli şekillerde krizden çıkmanın yolunu göstermektedir. Ancak tedavi uzun süre uygulanmalıdır ki başarılı bir etki sağlayabilsin. web sayfasında, Avusturya daki bütün terapistlerin listesini bulabilirsiniz. Birçok terapistin de şu anda sağlık kasaları ile anlaşmaları bulunmaktadır. Sosyoterapi /sosyal hizmet Sosyoterapi, psişik hastalara en kısa zamanda yabancı yardımdan kurtulmayı öğretmektedir. İşin odak noktası, günlük hayatın organize edilmesidir. Sorunlarınızla yalnız başa çıkmaya çalışmayınız, aksine psikoterapi yardımıyla hasta yapıcı davranış modellerini tanımayı ve değiştirmeyi deneyiniz. İlaç tedavisini de kendi başınıza sonlandırmayınız, aksine tedavinin Bunun için birçok seçenek mevcuttur: Ergoterapi - isteklendirir, aktiviteyi ve özgüveni teşvik eder Bedensel aktivite - sporun anti depresif etkisi vardır Uykudan mahrum bırakılma (Uykusuzluk tedavisi) - ilgililer bir gece ve bir gün uyanık kalır. İncelemeler, pozitif etkiyi kanıtlamıştır. Işık terapisi - özellikle de Sonbahar-kış depresyonu için Beslenme - dengeli, vitaminden yana zengin beslenme, bol balık veya Omega-3 yağ asitlerinin alınması değiştirilmesi için tedaviyi uygulayan doktorunuzla görüşünüz. Kendi kendine yardım grupları da bir çözüm yolu olarak önerilmektedir. Benzer durumda olan insanlarla iletişim kurmak, kesinlikle faydalı olabilir. Size yardımcı olabilecek diğer öneriler: Rahatsızlığınızı gizlemeyiniz - bu sizi ayrıca yorar ve çevrenizde kimse size yardımcı olamaz! Hareket, temiz hava ve güneş size iyi gelir (bisiklet sürmek, yürüyüş yapmak) Gününüzü programlayınız ve kendinize küçük hedefler koyunuz. Kendinizi sıkça şımartınız (yemeğe giderek, konser ziyaret ederek, alışveriş yaparak) Gevşemeye çalışınız (belki Yoga bunun için doğru bir çözüm olur). İntihar (kendi hayatına son verme)

5 8 DEPRESYON DEPRESYON 9 leri eyleme geçmelisiniz: Hasta, Her zaman ümitsizlikten, intihar düşüncesinden söz eder, Kendini ailesinden, arkadaşlarından, bilinen aktivitelerden hep daha fazla çeker, Kendine zarar verdiği güne kadar risk dolu davranışlarda bulunur (tehlikeyi hiçe sayarak bedensel aktiviteler, kırmızıda karşıdan karşıya geçmek gibi) Kendisi için önemli olan değerli eşyaları başkalarına hediye eder, Çok alkol ve/veya uyuşturucu kullanır Ölmeyi planlar (vasiyetname, ödenmiş borçlar) Yakın son beklentisiyle aniden davranışını değiştirir, aktif, sağlıklı ve neşeli görünür, Kendini öldüren insanlarla özdeşleştirir ( o başardı, o sıkıntılarından kurtuldu ). Eğer bu işaretlerden birini veya birkaçını fark ederseniz, derhal ilgilinin bir doktorla görüşmesini sağlayınız! Kendini öldürmek isteyen kişi bundan söz etmez gibi bir söz ise saçmalıktan başka bir şey değildir! Kendini öldürmek niyetinde olan depresif bir insanın doktor veya terapistlerden acilen profesyonel yardım alması gerekmektedir. Bir kliniğe yatırılması da anlamlı olabilir. Bir intihar veya kendi hayatına son verme girişimi çoğu zaman birden bire yapılan düşüncesiz harekettir. Ama unutmayınız: İntihar bir sondur! Depresyon geçicidir! İşi bu noktaya getirmeyin! Yardım almaktan çekinmeyin! BAŞVURU MERKEZLERI Psychosoziale Dienste Wien Tel.: 01/ Kriseninterventionszentrum Wien Tel.: 01/ Bündnis gegen Depression, Folgende Listen finden Sie hier: Krankenhäuser mit psychiatrischen Stationen/Ambulanzen Sozialpsychiatrische Dienste bieten professionelle Betreuung an Selbsthilfegruppen gibt es in allen Bundesländern Telefonseelsorge und -Beratung IMPRESSUM PsyOnline.at Medieninhaber, Herausgeber und Verleger: MedMedia Verlag und Mediaservice GmbH, Seidengasse 9/Top 1.1, 1070 Wien. Tel.: 01/ , Redaktion: Mag. Birgit Schmidle-Loss. Layout und DTP: creative director.cc lachmair gmbh, 2120 Wolkersdorf. Illustration (Seite 2): Henning Riediger, Hamburg. Lektorat: Mag. Andrea Crevato, 2823 Pitten. Fotos: istockphoto.com, fotolia.com, shutterstock.com