10 NUMARA YAĞ SORUNU VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Ekim 2012

Transkript

1 10 NUMARA YAĞ SORUNU VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Ekim 2012

2 1 10 Numara Yağ ve kullanım boyutu nedir? 2 Akaryakıt ve madeni yağlarda vergiler ve ürün fiyatları 3 10 Numara Yağların yarattığı sorunlar 4 10 Numara Yağ sorununun çözümüne yönelik öneriler

3 1

4 Motorin piyasasına, tüm ülke çapında, 10 Numara Yağ, vb. isimler altında çoğunlukla teneke ambalaj içinde (veya dökme olarak) yaygın bir şekilde motorine ikame olarak kullanılmak üzere çeşitli maddeler satılmaktadır. Aynı sorun çok benzer bir şekilde 2008 yılında da ciddi bir sorun olmuş ve vergi düzenlemesi ile önemli ölçüde çözümlenmişti. Satılan Maddeler Düşük viskoziteli (yüksek akışkanlık değeri olan) baz yağlar İnceltilmiş baz yağlar (white sprit, vb. solventler kullanılarak) Atık yağlar, vb. ile karıştırılmış çeşitli maddeler Kaçak motorin Diğer karışımlar Satış Noktaları Kamyon / otobüs garajları Oto sanayi siteleri Yol boylarındaki dükkan ve açık alanlar Satış İşlemi Fatura verilebiliyor Marka ve üretici bilgileri mevcut

5 Türkiye nin hemen her yerine yayılmış olan bu tür faaliyetler kamyon/otobüs hareketliliğinin fazla olduğu sanayi siteleri, kamyon /TIR garajları ve aşağıda örnekleri verilen yol boylarında yoğunlaşmaktadır: Ankara, Konya, Afyon, Aksaray, Pozantı, Adana, Antalya ana yolları Samsun, Merzifon, Çarşamba, Terme, Trabzon, Rize, Artvin İstanbul, Merzifon, Amasya, Erbaa, Tokat, Erzincan, Sivas İzmit, Orhangazi, Hendek, Karacabey, Susurluk, Balıkesir, Bandırma, Pamukova İzmir, Torbalı, Aydın, Muğla Adana, Urfa, Gaziantep, Diyarbakır, Van, Erzurum, Ankara, İstanbul, Adana, Antalya gibi büyükşehirlerin merkezleri.

6 Sanayi siteleri, tır garajları, yol boylarında tenekelerin içinde!

7 Bakkal, manav!

8 Faturalar genelde kesme yağı, kalıp yağı, bıçkı yağı, inceltme yağı, müstahzar, katkı olarak düzenleniyor. 38. fasılda yer ÖTV siz ürün kodları ile 10 Numara Yağ satılıyor.

9

10 Genellikle tenekelerde veya dökme olarak satılmaktadır. Teneke fiyatı TL dir. Teneke satışın 3 TL/l, dökme satışın ise 2,9 TL/l seviyesinde olduğu görülmektedir. Motorin ile bir litredeki fiyat farkı TL seviyelerindedir. Satış miktarları satış noktasına göre değişmekle birlikte bazı merkezi yerlerde (örneğin Pamukova) günde teneke civarında satış yapan yerler bulunmaktadır.

11 Talep fazlası yağlama yağı miktarı (ton) ÖTV ve tecil terkin düzenlemeleri İthalat serbestleşti ÖTV düşürüldü (6 Ay) 2012 (6 Ay) Reel tüketimin 1 milyon ton üzerinde baz yağ girişi

12

13 Baz Yağ (TON/YIL) (6 Ay) 2012 (6 Ay) Gerçekleşen Baz Yağ İthalatı Gerçekleşen Madeni Yağ İthalatı Gerçekleşen Katkı ve Müstahzar İthalatı Rafineri Baz Yağ Satışı Piyasaya ARZ (A) Gerçekleşen Baz Yağ İhracatı Gerçekleşen Madeni Yağ İhracatı Gerçekleşen Katkı ve Müstahzar İhracatı Madeni Yağ Yurt İçi Satışı Toplam TALEP (B) FARK (A-B)

14 1) Baz yağ, yağlama yağları ile Tecil Terkin kapsamındaki yağlama müstahzarlarının amacı dışında (motorin yerine) kullanılması şeklinde yapılan faaliyetler (White Spirit vb İncelticiler İle Yapılan Karışımlar Olarak) Yaklaşık > ton/yıl 2) Atık madeni yağların kayıt dışı kullanılması ve/veya geri kazanımı yolu ile yapılan faaliyetler Yaklaşık ton 3) Diğer karışımlar (bitkisel yağlar, solventler, vb.) Miktarı tam olarak bilinmiyor 4) Kaçak akaryakıtların 10 numara yağ adı altında işlem görmesi Miktarı bilinmiyor Yıllık 1,5 milyon tonu aşan bir faaliyet 2008 den günümüze vergi kaybı 5.5 milyar TL

15 2

16 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) Grubu İSİM ÖTV (TL/kg) Tecil vergi oranı (%) Madeni yağlar TL/kg Baz yağlar TL/kg Yağlama müstahzarları 0.30 TL/kg , Atık yağlar , , Solventler TL/kg , Motorin türleri TL/lt Benzin türleri TL/lt 0

17 4,19 TL 1,64 TL 1,68 TL 1,44 TL TL/kg 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 KDV 0,60 ÖTV 1,056 KDV 0,64 ÖTV 0,95 KDV 0,71 ÖTV 1,54 2,00 1,50 1,00 10 Numara Piyasa Satış Fiyatı 3,33 Baz Yağ Fiyatı 2,30 Ürün Fiyatı 2,61 Ürün Pompa Fiyatı; 2,39 0,50 0,00 Piyasa Fiyatı 0,45 Atık Yağ 10 Numara Yağ * Yağlama Yağları * Gazyağı Motorin * Yağlama yağları ve 10 Numara Yağda kullanılan ürün fiyatı ortalama baz yağ girdisi olup, gerçek madeni yağlarda bulunan katkı maddelerinin maliyetini içermemektedir. Otomotiv yağlarında bu tür katkılar önemli bir maliyet unsurudur.

18 4,63 TL 2,08 TL 0,83 TL 0,75 TL (TL /KG) 6,00 5,00 KDV 0,77 4,00 KDV 0,65 KDV 0,66 3,00 ÖTV 1,3007 ÖTV 1,1709 ÖTV 1,8870 2,00 1,00 10 Numara Piyasa Satış Fiyatı 3,33 Baz yağ fiyatı 2,30 Ürün fiyatı 2,50 Ürün pompa fiyatı 2,42 0,00 Atık Yağ (TL/kg) 10 Numara Yağ * (TL/kg) Yağlama Yağları * (TL/kg) Gazyağı (TL/kg) Motorin (TL/kg) KDV 0,00 0,00 0,65 0,66 0,77 ÖTV 0,0000 0,0000 1,3007 1,1709 1,8870 Ürün Fiyatı Piyasa fiyatı 0,45 0,45 3,33 2,30 2,50 2,42

19 I SAYILI LISTE A CETVELİ GRUBU B CETVELİ GRUBU Tecil terkin uygulaması ÖTV tutarı: TL/kg- %71, 5 tecil oranı; - % 25 teminat mektubu Maks. 24 ay, Min. 13 ay Tecil terkin uygulaması ÖTV tutarı: TL/kg- %98,57 tecil oranı - % 25 teminat mektubu Ek 22 Terkin İşlemi: Üretime başlama + 12 ay - + bir sonraki yılın mart sonuna kadar YMM raporu ile birlikte Terkin İşlemi: Üretime başlama + 12 ay - + bir sonraki yılın mart sonuna kadar YMM raporu ile birlikte

20 TL / kg 1,9 1,7 1,5 1,3 1,1 0,9 0,7 0,5 27.Fasıl 34.Fasıl Motorin 0,3 0,1-0,1 ÖTV Miktarı (TL/kg) Tecil Sonrası ÖTV (TL/kg) Teminat (TL/kg) 2 kuruşluk teminat mektubu ile 1,9 TL lik ÖTV tecili

21 3

22 Kazalar ve can kayıpları Yıllık en az 1,5 milyar TL vergi kaybı Çevre kirliliği Araç parkının ve motorlarının yıpranması Makro ekonomik kayıplar a) Akaryakıt dökme taşınıyor / 10 numara tenekelere doldurulup satılıyor b) Baz yağ ve solventlerin dünya fiyatı motorinden daha yüksek Haksız rekabet yaratıyor, yasal çalışan akaryakıt şirketi ve bayileri ile nakliyeci ve otobüs firmalarını piyasa dışına itiliyor. Sebep olduğu kazalar, can kayıpları!

23 Araçların egzozundan çıkan gazlar analiz edildiğinde çevreyi kirletici maddelerin olduğu görülmektedir. 10 numara yağdaki bu zararlı emisyonları 4 ana grupta toplayabiliriz: Karbonmonoksit (CO) Azotoksit (Nox) Yanmamış Hidrokarbon(HC) Partiküller(Kurum,yağ ve yanmamış yakıt tanecikleri) Egzoz gazlarındaki bu zararlı emisyon değerleri 10 numara yağların kullanımı ile artış göstermektedir.

24 Viskozitenin yüksek oluşu zayıf atomizasyona neden olur. Atomize olmayan yakıt yağ filminin süpürülmesine neden olup motorun aşınmasını hızlandırır.

25 Standart dışı ürünlerdeki yüksek seviyede kükürt (Yüksek seviyede kükürt ve azot dioksit emisyonları) Standart dışı ürünlerin motorda düzgün/düzenli yanmaması (PAH, CO emisyonları) Atık yağ kaynaklı kirleticiler -Arsenik, kurşun, kadmiyum ve krom gibi ağır metal emisyonları -Klorür ve halojenlerin yanması sonucu oluşan kalıcı klorlu organik kirleticilerin emisyonu Solunum yolu ile alınan kalıcı klorlu organik kirleticiler, kükürt, ağır metal vb. kirleticiler insan sağlığına ciddi zararlar verir!

26 TESTLER 10 Numara Kullanan Kamyon 10 Numara Tenekesi Yüksek kükürt! Düşük parlama noktası! Düzensiz yanma/ parlama! EN 590 Spesifikasyonu Parlama Noktası,0C, en çok 55 0C,kg/l, 0,8447-0,8884 0,8611 0,820-0,845 Kükürt, ppm, en çok 10 Viskozite, mm2/sn 4,32-9,41 30,9 2-4,5 İlk Kaynama Noktası, 0C, C'de,% hacim, en çok % C'de,% hacim, en az % 85 %95'inin elde edildiği sıcaklık, 0C, en çok 360 0C

27 4

28 SORUNLAR Kullanım alanına göre farklılaştırılmış ÖTV uygulaması. Tecil Terkin uygulaması kötüye kullanılmaktadır. Teminat mektubu seviyesi yetersiz kalmakta, uzun sürelere yayılan tecil/terkin kapatma işlemleri izlenebilirliği ortadan kaldırmaktadır. Yüksek ÖTV ye tabi ürün yerine düşük ÖTV li bir ürünün kullanılması (ÖTV Kanunu) ilgili yasa maddesi uygulanamıyor. ÖNERİLER ÖTV baştan tahsil edilmeli ve teşvik amaçlı ÖTV iadesi yöntemi uygulanmalıdır. Tecil / terkin devam edecekse işlemler ihtisaslaşmış vergi dairelerince yapılmalıdır. Teminat mektubu %100 seviyesine çıkarılmalı, EK 22 uygulaması yapılmamalıdır. Son üç yıl içinde tecil/terkin işlemi yapan tüm kuruluşlar inceleme kapsamına alınmalıdır. Akaryakıt olarak vergilendirilmemiş ürünleri kullanan tüketicilere daha açık bir ceza maddesi yasaya eklenmelidir. Gelir İdaresi Başkanlığı nca, 10 Numara Yağ ve Kaçak Akaryakıt İhbar Hattı kurulmalı ve ihbarcılara ihbar tazminatı verilmelidir.

29 SORUNLAR Sadece ve G.T.İ.P no lu ürünler madeni yağ lisans kapsamında. 38 ve 39 GTİP no lu ürünler madeni yağ lisans kapsamında değil. Baz yağ ve solvent ithalatı tamamen serbest- izlenebilirlik? Atık yağlardan yapılan üretimler lisans kapsamı dışında ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Bünyesinde %25 veya daha fazla baz yağ içeren tüm ürünlerin üretimi lisans ve TOBB kapasite raporu kapsamına alınmalı İthalat izlenebilir olmalı veya sadece madeni yağ lisansı sahibi kuruluşlar ithalat yapabilmeli Atık yağdan baz yağ üretimi için işleme lisansı (gerçek anlamda endüstriyel rafinasyon tesislerinin kurulması için mevzuat) Tesis ve işletmelere yerinde denetim

30 SORUNLAR 10 numara yağ kullanan araçların emisyon ihlalleri denetlenemiyor. Atık geri kazanım tesislerinde bu alanda faaliyetler yapılıyor. ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 10 Numara Yağ kullanan araçlara yol denetimleri sureti ile emisyon cezası uygulanmalıdır. Atık geri kazanım tesisleri denetlenmeli, teknik/teknolojik yeterliliği olmayan ve esas olarak 10 numara yağ gibi yasal olmayan alanlarda faaliyette bulunanların lisansları iptal edilmelidir.

31 SORUNLAR / ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Entegre bir izleme sistemi sistemi eksikliği Doğrudan denetimlerin güçlendirilmesi Mevzuat eksikliği -10 Numara yağ kullananların da yükümlü kılınması. -Satan ve kullanan açısından cezaların caydırıcı olması. -Ulaştırma Bakanlığı kontrol noktalarında kamyon/otobüslerin akaryakıt depolarından numune alınarak kontrol yapılması.

32