Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi

Transkript

1 Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi Prof.Dr. Mehmet TANYAŞ Maltepe Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi Bölüm Başkanı Lojistik Derneği (LODER) Başkan Yardımcısı

2 SUNUM ÖZETİ Ürün-Yük ve Lojistik İlkeler Taşımacılık Depolama Lojistik ve Temel Lojistik Faaliyetler Müşteri Hizmet Düzeyi Lojistik Maliyetler Lojistik Yönetimi Kavramı Lojistikte Genel Trendler Dış Kaynak Kullanımı ve 3PL Lojistikte Verimlilik Artırma Tedarik Zinciri Tedarik Zinciri Yönetimi Çözümleri 2

3 ÜRÜN ve LOJİSTİK Ürün: Güneş Kollektörleri, Madde Tipi:Katı, Sıvı, Gaz Ambalaj: 2 Tahta Sandık, Ebatlar (Size): L 210 x W 130 x H 84 (cm), 1 m 3 =333 kg, Lademetre(LDM), 1 LDM=1.750 Kg Ağırlık (Weight)- brüt/net ağırlık, 730 Kg İstif Edilebilirlik (Stowability) Elleçleme (Handling)- Manuel, otomatik Sorumluluk (Liability)-hasar/kayıp maliyeti Tehlikelilik (Yanıcı, Parlayıcı, Patlayıcı) Ortam Sıcaklığı (Donuk, Soğuk, Serin) Özel hizmet gereklilikleri (canlı hayvan gibi) Gümrüklü, Gümrüksüz 3

4 TAŞIMACILIK(TRANSPORTASYON) Taşımacılık; İnsan/ürünlerin belirli nokta/lardan alınıp belirli nokta/lara götürülmesi/aktarılmasıdır. Nakliye; Ürünlerin/yüklerin belirli sevk nokta/larından alınıp belirli teslim nokta/larına kamusal alanlar üzerinden ve uygun taşıma belgesi kullanılarak götürülmesi/ taşınmasıdır. Ulaşım; İnsan/ürün/bilgiyi belirli nokta/lardan alıp belirli nokta/lara kara, su veya havayoluyla aktarmak üzere bu noktalarda oluşan ağ(şebeke) yapısıdır. Ulaştırma; Ulaşım taleplerini karşılamak üzere yapılan yatırım ve işletme çalışmalarıdır. 4

5 TAŞIMACILIK Temel taşımacılık sistemleri (modları) aşağıda belirtilmiştir: 1) Karayolu Taşımacılığı (Road Transportation) 2) Denizyolu Taşımacılığı (Ocean Transportation) 3) Demiryolu Taşımacılığı (Railway Transportation) 4) Havayolu Taşımacılığı (Air Transportation) 5) Boru Hattı Taşımacılığı (Pipeline Transportation) 6) KarmaTaşımacılık (Mixed Mode Transportation) 5

6 KARAYOLU TAŞIMACILIĞI Araç tipi Kamyonet 1,5 Ton'dan Küçük Kamyonet 1,5 Ton 3,5 Ton Arası Kamyon 2 Dingil Kamyon 3 Dingil/8 Kamyon 3 Dingil/10 Kırkayak Sabit Kasa Kırkayak Yarı Römork Çekici / TIR Araç Ek Aparatları Köşe Bandı Spanzet İp/Halat Branda Sızdırmaz Branda Boşaltma Hortum (Silobas için) Kar Zinciri PTO (Yavru Şanzıman) Kasa/Yarı Römork Türü Açık Kasa Damper kasa Kapalı Kasa Sal Kasa Tanker Frigofirik Tenteli Tanker Gıda Konteyner Vincli kasa Silobas Kapaklı YR Damperli YR Sal Kasa YR Tanker YR Frigofirik YR Jumbo YR Kayar Perdeli YR Tenteli YR Mega YR Tanker Gıda TR Konteyner 20" Konteyner 40" Konteyner 45" Lowbed Platform Yarı Römork Havuzlu YR Konteyner teleskopik Silobas YR Araçtan Beklenen Ek Nitelikler Hem Yandan Hem Arkadan Kapaklı Sadece Yandan Kapaklı Sadece Arkadan Kapaklı Çatı Yükseltme Opsiyonlu Yükseltilen/Eklenebilen Yan/Arka Kapaklar Cam Taşıma Donanımına Sahip (+) 4 ⁰C 'ye Kadar Soğutmalı (-) 10 ⁰C 'ye Kadar Soğutmalı (-) 18 ⁰C 'ye Kadar Soğutmalı (-) 24 ⁰C 'ye Kadar Soğutmalı Çift Rejimli Soğutma Olanağı Isıtma Sistemi Mevcut Hidrolik Arka Kapaklı Hidrolik Yan Kapaklı Kanca ve Ray Sistemi Mevcut Askılı Sistem Rulo Havuzlu Yana Devirmeli Damper ADR Sertifikalı 8 Kilitli Konteyner 40" YR 12 Kilitli Konteyner 40" YR Refeer Soğutma Üniteli Konteyner YR Kompresör Sistemi 6

7 KARMA TAŞIMACILIK / Mixed Mode Transportation Karma taşımacılık; Aynı ürün/yükün iki veya daha fazla taşıma modu kullanılarak yapılan taşımacılık sistemidir ve üç farklı uygulama şekli vardır: Çok Modlu Taşımacılık (Multi-Modal Transportation) Intermodal Taşımacılık (Intermodal Transportation) Kombine Taşımacılık (Combined Transportation) Karma taşımacılık, taşıma modlarının avantajlarını kendi içinde entegre edip, dezavantajlarını mümkün olduğunca saf dışı bırakan ve sürekli kendini yenileyen gelişime açık bir taşımacılık sistemidir. Amaç; Maliyet, Hız, Güvenilirlik ve Hizmet Kalitesi parametrelerinin 7 optimum bileşimini yakalamaktır.

8 KARMA TAŞIMACILIK / Mixed Mode Transportation Karma taşımacılıkta en çok raslanan kombinasyonlar aşağıdadır: Karayolu-Demiryolu Taşımacılığı (Piggybacking, RO-LA) Karayolu-Denizyolu Taşımacılığı (Fishybacking, RO-RO) Karayolu-Havayolu Taşımacılığı (Birdybacking) Demiryolu-Denizyolu Taşımacılığı (Train Ferry) 8

9 KARMA TAŞIMACILIK (Unimodal, Mixedmodal, Co-Modal, Synchromodal) Unimodal Tek taşıma modu Çok Modlu 2 veya daha fazla taşıma modu Co-Modal Tüm taşıma modlarının optimal kullanımı Senkromodal Tüm taşıma ağlarının gerçek zamanlı optimal kullanımı Koridor Zincir Ağ (Network) Ürünlerin/yüklerin belirli bir sevk nokta/larından alınıp belirli bir teslim nokta/larına götürülmesi/taşınması sadece Taşımacılıktır ve Lojistik olarak adlandırılamaz. Lojistik, sistem yaklaşımı ile müşteri beklentilerine en uygun taşımacılık mod/modlarını alt sistem olarak kullanır. Karma Taşımacılık Uygulamaları 9

10 DOĞRU GÜZERGAH 1. ŞEKERPINAR / İSTANBUL (DEMİRYOLU) Sofia Beograd Subotica Budapest - Bratislava - WIEN - Brno - Lovosice - Leipzig - Magdeburg - HANNOVER - Dortmund - Duisburg - Zevenaar - SCHIEBROEK / ROTTERDAM (1.772 km, Avro, 81 Saat, 668 CO 2 e; 2013 yılı içindir) 2. ŞEKERPINAR / İSTANBUL Sofia (KARA YOLU) - BEOGRAD Vinkovci - Novska - Zagreb - Ljubljana- Villach - Salzburg - München - Stuttgard - LUDWIGSHAFEN - Frankfurt - Dortmund - Duisburg - Zevenaar - SCHIEBROEK / ROTTERDAM 3. ŞEKERPINAR / İSTANBUL (DENİZ YOLU) - SPLIT - Ogulin - Zagreb - Ljubljana- Villach - Salzburg - München - Stuttgard - LUDWIGSHAFEN - Frankfurt - Dortmund - Duisburg - Zevenaar - SCHIEBROEK / ROTTERDAM 4. ŞEKERPINAR / İSTANBUL (DENİZ YOLU) - BARI - Bologna - Verona -Hall - München - Stuttgard - LUDWIGSHAFEN - Frankfurt - Dortmund - Duisburg - Zevenaar - SCHIEBROEK / ROTTERDAM 5. ŞEKERPINAR / İSTANBUL (DENİZ YOLU) - GENOVA - Novara - Bern - Basel - Strasbourg -LUDWIGSHAFEN - Koblenz - Köln - Düsseldorf 10 - DUISBURG - (KARA YOLU) - SCHIEBROEK / ROTTERDAM

11 Hatay dan Moskova ya Güzergahlar I.GÜZERGAH II.GÜZERGAH III.GÜZERGAH IV.GÜZERGAH V.GÜZERGAH VI.GÜZERGAH VII.GÜZERGAH 11

12 DEPOLAMA Depolama; belirli nokta/noktalardan gelen ürünlerin/yüklerin teslim alınıp, belirli bir süre korunup, belirli nokta/noktalara gönderilmek üzere hazırlanmasıdır. Depolama, ürünler için zaman ve yer faydası sağlayarak firmalara dinamik ve katma değerli müşteri hizmetleri sunmalarını sağlayan bir fonksiyondur. 12

13 DEPOLAMA Depolar kullanım amaçlarına bağlı olarak aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir: 1. Klasik Depo (Warehouse) 2. Dağıtım Merkezi (Distribution Center) 3. Toplama Merkezi (Consolidation Center) 4. Aktarma Merkezi (Transshipment Center) 5. Sipariş İşleme Merkezi (Order Fulfillment Center) Depolar otomasyon gereksinmelerine göre manuel, 13 yarı otomatik veya tam otomatik tasarımlanabilir.

14 TEMEL LOJİSTİK FAALİYETLER Depolama Taşıma Sipariş Yönetimi Stok Yönetimi Paketleme ve Katma Değerli Hizmetler Lojistik Muayene, Gözetim, Ekspertiz Sigorta Gümrük

15 LOJİSTİK İLKELER ARAÇ ve KABI HEM AĞIRLIK HEM HACİM OLARAK DOLDUR YÜKLERİ KONSOLİDE ET, KAP ve ARAÇ BÜYÜT, DOĞRU ARACI SEÇ KOMPLE YÜK(FTL) PARSİYEL YÜK(LTL) TERCİHİNİ DOĞRU YAP (Nakliye+Depo+Stok Maliyeti Toplamı önemlidir) KARMA TAŞIMACILIKTAN YARARLAN ARAÇ ve KAPTAKİ YÜKÜN DEĞERİNİ FAZLA YÜKSELTME, RİSK ve MALİYET DENGESİNİ KUR DÖNÜŞ YÜKÜ YARAT YÜKE İSTİF KABİLİYETİ KAZANDIR PAKETLEMEDE LOJİSTİK BAKIŞ AÇISI KULLAN ELLEÇLEME MALİYETLERİNİ DÜŞÜR STOK MALİYETLERİ ile BERABER STOKSUZLUK (KAYIP SATIŞ vd.) MALİYETLERİNİ UNUTMA ETKİN ROTALAMA YAP, DOĞRU GÜZERGAH SEÇ İZLEME ve PERFORMANS YÖNETİMİ(Güzergah, Yakıt, vd) KUR 15

16 DÜZ CAM SEVKIYAT LOJİSTİĞİ Fabrika(TR) Fabrika(TR) Bölge Depoları (TR) Bayi Bayinin Müşterisi Fabrika(TR) SAT DAT ACT ALT 1. Bölge Depolu, Depoya Kadar Taşıma TR, Depo Sonrası Taşıma Bayi 2. Bölge Depolu, Depoya Kadar Taşıma TR, Depo Sonrası Taşıma TR veya Bayi 3. Bölge Depolu, Depoya Kadar Taşıma TR, Depo Sonrası Taşıma TR 4. Bölge Deposuz, Fabrika Sonrası Taşıma Bayi 5. Bölge Deposuz, Fabrika Sonrası Taşıma TR(eşit fiyat) 6. Bölge Deposuz, Fabrika Sonrası Taşıma TR veya Bayi (eşit fiyat, nakliye iskontolu) 7. Bölge Deposuz, Fabrika Sonrası Taşıma TR (kilometreye göre değişen fiyat) Her ürün her fabrika veya depoda, ya da ürün sadece kendi üretildiği fabrikada SAT: Satıcıda Teslim ; DAT: Dağıtım Yerinde Teslim ACT: Alıcıda Teslim ; ALT: Alt Alıcıda Teslim Eylül 2012

17 LOJİSTİK AKIŞ KOORDİNATÖRÜDÜR TEDARİKÇİ BİLGİ AKIŞI SİPARİŞ/BİLGİ HİZMET AKIŞI ÜRÜN/İADE MALZEME AKIŞI Depolama Nakliye Gümrük Nakliye Depolama L O J İ S T İ K MÜŞTERİ 17

18 . LOJİSTİK YAKLAŞIM A LTL A Üreticisi 4,500 kg B B Üreticisi 3,600 kg FTL A B C D C Üreticisi C 6,750 kg Toplama Merkezi 18,000 kg Müşteri D LTL D Üreticisi 3,150 kg 18

19 KONSOLİDASYON YAPMADAN Tedarikçi Ortalama Yıllık Taşıma Miktarı (ton) Birim LTL Bedeli (TL/ton) Toplam Maliyet (TL) A B C D Toplam LTL : Less than Truck Load 19

20 Tedarikçi KONSOLİDASYON YAPARAK Ortalama Yıllık Taşıma Miktarı (ton) Tedarikçiden KM ye LTL Birim Taşıma Bedeli (TL/ton) Depo Elleçleme Masrafı (TL/ton) KM den Müşteriye FTL Birim Taşıma Bedeli (TL/ton) Toplam Maliyet (TL) A B C D Toplam FTL : Full Truck Load, KM: Konsolidasyon Merkezi 20

21 ANALİZ SONUCU KONSOLİDASYON YAPMADAN GERÇEKLEŞEN MALİYET (LTL) : TL KONSOLİDASYON SONRASI MALİYET (FTL): TL KONSOLİDASYON İLE SAĞLANAN KAZANÇ: = TL 21

22 MÜŞTERİ HİZMET DÜZEYİ İşletmeler yoğun rekabet koşullarında varlıklarını sürdürebilmek için hem satış noktalarında bulunurluğu sağlamalı, hem de lojistik maliyetlerini en küçüklemelidirler. Bu çerçevede etkin ve verimli bir lojistik hizmetini en düşük lojistik maliyeti ile sağlamak en önemli öncelik olmaktadır. 22

23 LOJİSTİK MALİYETLER Lojistik Maliyetler/Ürün Satış Fiyatı : % 4-20 Müşteri Hizmetleri ve Sipariş Yönetimi % 5-8 Yönetim % 4-6 Depolama %15-25 Taşımacılık % Stok Tutma %

24 Müşteri Hizmet Düzeyi MÜŞTERİ HİZMET DÜZEYİ LOJİSTİK MALİYET İLİŞKİSİ Yüksek Pazar Sınırı Düşük Düşük Lojistik Maliyetler Yüksek 24

25 Lojistik Girdileri TESİS VE DONANIMLAR İNSAN KAYNAKLARI BİLGİ KAYNAKLARI FİNANSAL KAYNAKLAR Tedarikçiler LOJİSTİK YÖNETİMİ Lojistik LOJİSTİK YÖNETİMİ Planlama Uygulama Kontrol Çıktıları DOĞRU ÜRÜNÜN, DOĞRU YERE, DOĞRU MİKTARDA, DOĞRU ZAMANDA, EN DÜŞÜK MALİYETLE, EN YÜKSEK ESNEKLİKLE, HASARSIZ TESLİMİ Tedarik (Inbound) Lojistiği Üretim Lojistiği Sevkıyat (Outbound) Lojistiği Müşteriler Tersine (Reverse) Lojistik Tersine (Reverse) Lojistik 25

26 DIŞ KAYNAK KULLANIMI ve 3PL ŞİRKETLER Tedarikçi Şirketler KOMPLE YÜKLER Müşteri Şirketler Lojistik Şirket 26

27 LOJİSTİK DIŞ KAYNAK KULLANIMINDAKİ Müşteri 1990s-2000s GELİŞİM Müşteri Dış Kaynak Kullanımı 1980s-1990s İç Kaynak Kullanımı 1970s-1980s Müşteri Müşteri Müşteri Müşteri Müşteri 4PL Lojistik(LLP) İç Lojistik Operasyonlar Daha Fazla Fonksiyonel Bütünleşme Daha Geniş Operasyonel Özerklik İş Süreçleri Yönetimi 3PL Şirketler IT Hizmet Sağlayıcı Lojistik(3PL) Taşımacılık, vd 27

28 DIŞ KAYNAK KULLANIMININ GELİŞİMİ Müşteri 2000 ve öncesi 2000 ve sonrası Nakliye Firması Depolama Firması Freight Forwarder 3PL LLP 4PL Operasyon Operasyon Operasyon Operasyon Operasyon Operasyon Operasyon Organizasyon Organizasyon Organizasyon Organizasyon Organizasyon Organizasyon Organizasyon OperasyonelP lanlama OperasyonelP lanlama OperasyonelP lanlama OperasyonelP lanlama OperasyonelP lanlama OperasyonelP lanlama OperasyonelP lanlama Taktik Planlama Taktik Planlama Taktik Planlama Taktik Planlama Taktik Planlama Taktik Planlama Taktik Planlama Stratejik Planlama Stratejik Planlama Stratejik Planlama Stratejik Planlama Stratejik Planlama Stratejik Planlama Stratejik Planlama TZY TZY TZY TZY TZY TZY TZY TZY:Tedarik Zinciri Yönetimi 28

29 LOJİSTİKTE VERİMLİLİĞİN ARTTIRILMASI Lojistik Bilişim Sistemleri(GPS, Internet, EDI, E-Ticaret, Barkod, RFID, ERP, SCM Yazılımı) Tedarik Zinciri Analizi, Haritalama, Optimizasyon ve Yönetimi, Ağ Tasarımı Çağdaş Depo Tasarımı ve Yönetimi Sürekli Gelişim ve Yenileşim(İnovasyon) Tam Zamanında Üretim/Dağıtım Hızlı Yanıt Lojistik Köyler/Merkezler Karma Taşımacılık Etkin Paketleme Parsiyel/Konsolide Taşımacılık Yükleme Optimizasyonu Çapraz Sevkiyat(Cross Dock) Rota Optimizasyonu Döngüsel Sefer (Milk Run) Etkin Tüketici Yanıtı (ECR) Müşteri ve Tedarikçi İlişkileri Yönetimi(CRM-SRM) Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcing) Faaliyet Bazlı Maliyetlendirme (ABC) Yalın ve Çevik Lojistik Yeşil Lojistik 29 Tersine Lojistik

30 TEDARİK ZİNCİRİ Tedarikçiler Gümrük Bayiler Tüccarlar Tüketiciler Nakliyeciler Üreticiler 3PL ler Perakendeciler TEDARİKÇİ BİLGİ, ÜRÜN ve PARANIN AKIŞI ÜRÜN BİLGİ MÜŞTERİ Tedarik Zinciri Stoku PARA Tedarik Zinciri Hızı Entegrasyon, Bilişim ve Optimizasyonun Düzeyi

31 Ekmeğin Tedarik Zinciri Değirmen Çiftçi Buğday Fiyatı: X TL/Kg Tüketici Un Fiyatı: (X+Y) TL/Kg Market Fırın Ekmek Market Fiyatı: 1,25 TL/Somun Ekmek Fırın Fiyatı: (X+Y+Z) TL/Somun

32 Şişe Sütün Tedarik Zinciri Yem Üreticileri Besi Çiftlikleri Etiket Üreticileri Süt Üreticileri Perakendeciler Kum, Soda, Kireç üreticileri Şişe Üreticileri Kapak Üreticileri Tüketiciler Alüminyum Üreticileri Alüminyum Folyo Üreticileri Tersine Lojistik

33 ZARA TEDARİK ZİNCİRİ Tedarikçile r % 70 Avrupa % 30 Asya Dağıtım Merkezleri: Haftada 2 sevkiyat saat transit süre Mağazalar: Geleneksel model Tasarım Tedarik Mağaza Müşteri INDITEX model Müşteri Mağaza Tasarım Tedarik 33

34 TZY, Etkin Lojistik Sistemlerle Mümkündür Mağaza Siparişi Müşteri Hizmetleri Sipariş Hazırlama Karayolu 36 saat Avrupa Sevkiyat Havayolu 48 saat Avrupa Dışı

35 MCDONALD S Yurtdışı TEDARİK ZİNCİRİ Sevkiyat Sipariş Tedarikçiler Pınar Et East Balt Coca-Cola Danone Konya Şeker Tat Fersan McCormick vd. Sipariş Sevkiyat Havi Logistics Dağıtım Merkezi (Talep ve Arz Planlama) Sevkiyat 230 Restaurant Depo (Standardize) Yazar Kasa Satış ve Stok Bilgisi VMI: Tedarikçi Yönetimli Stok 35

36 Satış Miktarı KAMÇI ETKİSİ (BULLWHIP EFFECT) Perakendeci Talebi Müşteri Talebi Bayi Talepleri Üretim Planı Zaman Üretici Üretici Dağıtım Merkezi Müşteri Dağıtım Merkezi Mağaza 36

37 Tedarik Zinciri Yönetimi Kavramı Tedarik zinciri yönetimi; hedeflenen müşteri hizmet düzeyini en düşük maliyette karşılamak, doğru zamanda doğru miktarda ve doğru yerde mal üretimi ve dağıtımını sağlamak üzere tedarikçiler, üreticiler, distribütörler ve perakendecileri en etkin ve verimli şekilde entegre eden bir yaklaşımdır (*). (*) Simchi-Levi, D., P. Kaminsky and E. Simchi-Levi, 2007, Designing and Managing the Supply Chain: Concepts, Strategies and Case Studies, Second edition, Mc Graw Hill, New York. 37

38 İÇSEL TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ TEDARİK ZİNCİRİ GELİŞTİRME TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİCİSİ SATIN- ALMA? TALEP ve ARZ PLANLAMA ÜRETİM? SİPARİŞ YÖNETİMİ TALEP PLANLAMA ÜRETİM PLANLAMA TEDARİK PLANLAMA PAKETLEME YURTİÇİ LOJİSTİK YURTDIŞI LOJİSTİK MALZEME DEPOLAMA ve İÇ LOJİSTİK MAMUL DEPOLAMA ve DIŞ LOJİSTİK İTHALAT İHRACAT

39 Tedarik Zinciri Yönetimi Kavramı GELENEKSEL YÖNETİM YAKLAŞIMI Şirket odaklı düşünme Kararlarda şirket bazlı optimizasyon Süreç iyileştirme Envanter Yönetimi Dağıtım kanallarının planlanması Fiyatlandırma Sözleşmeler vd. Mallarının geldiği şirketler tedarikçileriniz, Malların gittiği şirketler ise müşterilerinizdir. Bilgi bir çeşit varlıktır. Diğer şirketlerle paylaşılmamalıdır. TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ YAKLAŞIMI Tedarik zinciri odaklı düşünme Kararlarda zincir bazlı optimizasyon Süreç iyileştirme Envanter Yönetimi Dağıtım kanallarının planlanması Fiyatlandırma Sözleşmeler vd. Mallarının geldiği ve gittiği şirketler sizin iş ortaklarınızdır. İş ortaklarınızla bilgi paylaşımı zincirdeki tüm tarafların performansını geliştirebilir. 39

40 TZY Su Balesi gibidir, birlikte hareket başarıyı getirir.

41 LOJİSTİK VE TEDARİK ZİNCİRİ FARKLILIĞI Tedarikçi Müsteri/Tedarikçi Distribütör Tüketici Üretim Üretim Perakende Lojistik Lojistik Lojistik Lojistik Lojistik Lojistik Bilgi Ürün Nakit Tüketicinin Hizmet Gereksinimleri Tedarik Zincirini Oluşturur 41

42 TZY ÇÖZÜMLERİ Değişkenliği ve Belirsizliği azaltmak İçsel Tedarik Zinciri Yönetimi (Internal Supply Chain Management) Talep ve Arz Planlama (Demand and Supply Planning) Bilgi Paylaşımı (Information Sharing) Müşteride Tedarikçi/Tedarikçide Müşteri Temsilcisi Bulundurma Uzun Süreli ve İdeal Kazanç Paylaşımına Dayalı Sözleşmeler ile Çalışmak (Buy-Back, Revenue Sharing, Pay-back, Fiyat İndirimi, Bonus, vd.) Yalın, Çevik ve Çekme esaslı TZY (JIT, vd.) Tedarik Süresini kısaltmak Elektronik İş(B2B2C/EDI/XML), Hızlı Yanıt(Quick Response) Çapraz Sevkiyat (Cross Docking), Döngüsel Sefer(Milk Run) İleri Planlama ve Çizelgeleme Yaklaşımları(APS) Yalın ve Çevik TZY Tedarik Zinciri Planlama (Ağ Tasarımı) 42

43 TZY ÇÖZÜMLERİ Ortak Faaliyetler Tedarikçi Yönetimli Envanter (VMI) Tedarikçi Parkı (Supplier Park) Tedarikçi Portalı Senkronize Üretim ve Sıralı Sevkıyat İşbirliğine Dayalı Tahmin Planlama ve İkmal(CPFR) Tedarik Zincirinin Modellemesi (SCOR) TZY Yazılımları Kullanımı 4PL Kullanımı 43

44 TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNDE Müşteriler Portal BİLİŞİM VE OPTİMİZASYON CRM Talep ve Arz Planlama, S&OP Ağ Tasarımı, Çizelgeleme, Yükleme, Rota Optimizasyonları CTP, ATP Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) Depo Yönetim Sistemi (WMS) Konteyner Yönetim Sistemi (CMS) Taşımacılık Yönetim Sistemi (TMS) Portal SRM Otomatik Tanımlama ve İzleme (Barkod, Karekod, RFID, Ses,, Işık, GPS, GPRS, vd.) Tedarikçiler

45 TZY IT MİMARİSİ Ağ Tasarımı Yazılımı: Etkin ve verimli bir tedarik zinciri için çalışma kapsamı içindeki ilgili tedarikçi, üretici, depo ve dağıtım merkezi, satış noktaları ile müşteriler gibi çeşitli şirketlerin ve tesislerin üretim, depolama ve taşımacılık sistemlerinin bir ağ yapısı bütünlüğü içinde yüksek yanıt hızı, yüksek kalite, düşük mâliyet vd. amaçlarla analizi ve Müşteri Portalı: Müşterilerin internet üzerinden gereksinim duydukları bilgilere ulaşması, bilgi göndermesi, iletişim kurması ve gerçek zamanlı işlem yapabilmesi için oluşturulan web sitesi. Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM): Müşteri özellikleri ile satış ve pazarlama faaliyetlerinin çok yönlü ve çapraz analizleri yoluyla müşterilere daha etkin ve verimli hizmetler sunulmasını amaçlayan bilgi sistemi. Satış ve Operasyon Planlama(S&OP): Geleceğe yönelik tedârik zinciri faaliyetleri kapsamında, çelişen işletme amaç ve plânlarını dengeleyen, iş plânı kapsamında geleceğe yönelik talepleri kapasite ile dengelemek ve yatırım gereksinimlerini belirlemek amacıyla yapılan stratejik plânlama faaliyeti. Talep ve kapasite planlama optimizasyonu yazılımı

46 TZY IT MİMARİSİ Stok Optimizasyonu Yazılımı: Stok elde bulundurma ve elde bulundurmama maliyetlerini en düşük düzeyde tutarken müşteri hizmet düzeyini en yüksek düzeye çıkarmak amacıyla stokların analizi ve planlanmasını sağlayan yazılım. Amaç hangi ürünleri, ne miktarda, nerede ve hangi müşteriler için STOK bulundurmalıyız?» sorusunun yanıtını bulmaktır. Üretim Çizelgeleme Yazılımı: Genellikle ERP sistemleri ile bütünleşik bir şekilde çalışarak, plânlama ve çizelgeleme problemlerinin optimal veya optimuma yakın bir şekilde çözümünde kullanılan, karar destek sistemi yazılımı. Hangi ürün hangi hatta ne zaman ve ne miktarda üretilmeli ile ne kadar hammadde stoku bulundurulmalı sorularının yanıtı aranır. Yükleme Optimizasyonu: Araç ve kap yükleme ile depo yerleştirmede yüklerin, optimal bir şekilde yerleştirilmesini sağlayan yazılım. Rota Optimizasyonu: Sipariş, araç, iklim, işgücü, kapasite, hız, maliyet, zaman vb. bilgilere göre araçların başlangıç ve bitiş noktaları arasında güzergâhların belirlenmesi süreci.

47 TZY IT MİMARİSİ Depo Yönetim Yazılımı(WMS): Depoların; mal kabul, yerleştirme, ikmal, stok yönetimi, sayım, işgücü yönetimi, toplama, ambalajlama, sevkiyat plânlama vb. işlemlerinin barkod, RF terminalleri, otomatik malzeme taşıma sistemleri vd. çağdaş teknolojiler kullanılarak yönetimini sağlayan yazılım sistemi. Taşımacılık Yönetim Sistemi(TMS): Fiyatlandırma, rotalama, filo yönetimi, alan yönetimi, maliyet yönetimi vb. taşımacılık faaliyetlerinin, çağdaş teknolojiler kullanılarak yönetimini sağlayan yazılım sistemi. Otomatik Tanımlama ve İzleme Sistemleri: Üretim ve hizmet sistemlerinde, bir nesnenin optik, sesli, ışıklı vd. yollarla kimliğini elektronik yoldan tanımlayan ve bu veriyi işleyerek bilgi hâline dönüştüren teknoloji bazlı sistemler. Üretim Uygulama Sistemi(MES): İmalat ve operasyon düzeyindeki verilerin otomatik veri toplama sistemleri ve bilgisayar destekli makinalardan gerçek zamanlı toplanarak uygulama yazılımları ile entegrasyonunu sağlayan sistem

48 TZY IT MİMARİSİ Kurumsal Kaynak Planlaması(ERP): Bir şirketin veya grubun farklı lokasyonlarda ve farklı üretim özelliklerinde de olabilen, birden fazla işletme veya tesisini içerecek şekilde tüm işlevlerinin (satış, lojistik, finansman, insan kaynakları vb.) eşgüdümlü olarak plânlanması ve kontrolunun gerçekleştirildiği bütünleşik yazılım sistemi. Tedarikçi Portalı: Tedarikçilerin internet üzerinden gereksinim duydukları bilgilere ulaşması, bilgi göndermesi, iletişim kurması ve gerçek zamanlı işlem yapabilmesi için oluşturulan web sitesi. Tedarikçi İlişkileri Yönetimi (SRM): Tedârikçi özellikleri ile satınalma ve tedârik faaliyetlerinin çok yönlü ve çapraz analizler yoluyla tedarikçileri sınıflandıran, önceliklendiren, tedârikçi ilişkilerinin geliştirilmesini sağlayan bilgi sistemi. e-tedarik: Şirketlerin tedarik süreçlerini iş yaptıkları diğer şirketlerle elektronik ortam kullanarak gerçekleştirdiği tedarikçi tanıma, davet, ihale, sipariş, tedarikçi performans takip, dokümantasyon, vd. faaliyetleri.

49 TZY SKORKART Yetkin Çalışanlar Mükemmel Süreçler Memnun Müşteriler Başarılı İş Sonuçları Güvenilirlik Yanıt Hızı Çeviklik Maliyet Varlık Zamanında Teslimat(%) Sipariş Karşılama Oranı(%) Sipariş Teslim Süresi (gün/sipariş) Mükemme l Sipariş Karşılama Oranı(%) Tedarik Zinciri Çevrim Süresi(gü n) Tedarik Esnekliği (gün) Satılan Malın Maliyeti(TL) Toplam Tedarik Zinciri Maliyeti(%) Katma Değer Verimliliği(T L/kişi) Nakit Çevrim Süresi(gün) Stok Gün Sayısı(gün) Varlık Devir Hızı(%)

50 KPI AÇIKLAMALARI Zamanında Teslimat(%): Tam ve Zamanında Teslim Edilen Sipariş Sayısı/Toplam Sipariş Sayısı Sipariş Karşılama Oranı(%): Saat İçinde Karşılanan Sipariş Sayısı/Toplam Sipariş Sayısı Sipariş Teslim Süresi (gün/sipariş): Toplam Sipariş Teslim Süresi/Toplam Sipariş Sayısı Mükemmel Sipariş Karşılama Oranı(%): (Tam ve Zamanında Teslim Edilen Sipariş Sayısı Hatalı Evrak Düzenlenmiş Sipariş Sayısı Hasarlı Sipariş Sayısı)/Toplam Sipariş Sayısı Tedarik Zinciri Çevrim Süresi(gün): (Sipariş Teslim Süresi+Temin/İmalat Süresi Tedarik Esnekliği(gün): Üretimde %.. Artışı

51 KPI AÇIKLAMALARI Satılan Malın Maliyeti(TL): Sınai Maliyet Toplam Tedarik Zinciri Maliyeti(%): Toplam Tedarik Zinciri Maliyeti/Satış Geliri Katma Değer Verimliliği(TL/kişi): (Satışlar- Alışlar)/Toplam Tam Zamanlı Çalışan Sayısı İade Maliyetleri(%): İade Maliyetleri/Satış Geliri Nakit Çevrim Süresi(gün): Stok Gün Sayısı-Alacak Vadesi-Borçlar Vadesi Stok Gün Sayısı(gün): (Ortalama Envanter/Satılan Malın Maliyeti)*365 Varlık Devir Hızı(%): Net Satışlar/Net Varlıklar

52 TZY YAPILANMASININ YARARLARI Teslimat Performansının(CSL) İyileştirilmesi % Envanterin Azaltılması % Sipariş Karşılama Oranının İyileştirilmesi % Talep Tahmin Doğruluğu Artışı % Tedarik Çevrim Süresinin Kısaltılması % Toplam Tedarik Zinciri Maliyetinin Azaltılması %10-20 Verimlilik/Kapasite Kullanım Oranı Artışı % 5 10 Şirket Tedarik Zinciri Düzeyinde Performansın Ölçülebilmesi ve Kıyaslama Olanakları Lojistik Hizmet Düzeyinin ve Kalitesinin Artırılması Envanter Üzerindeki Kontrol Düzeyinin Yükseltilmesi

53 TZY YAPILANMASININ YARARLARI Müşteri Beklentilerine Daha Uygun ve Daha Hızlı Tasarımlar Gerçekleştirilmesi Operasyonel Karmaşıklıkların Yok Edilmesi Gecikme ve Beklemelerin En Aza İndirilmesi Tedarik Zinciri Boyunca Ortak Bir Dil ve Terminoloji Koşulması Tedarik Zinciri Ağının Haritalanması ve Yönetimi, Büyük Resmin Görülerek Fırsatların Daha Kolay Yakalanması Tedarik Zinciri Boyunca İzlenebilirlik Sağlanması Tedarikçi ve Müşterilerle İletişim ve İşbirliğinin Artırılması Zinciri Bakış Açısıyla Çevresel Duyarlılığın (Karbon Emisyonu gibi) Artırılması

54 Tedarik Zinciri Yönetiminde herkesin aynı amaca yönelik ayrı görevi vardır. İyi Yönetilmelidir. 54

55 Tedarik çi Üretici Dağıtıcı Peraken deci A 135 TL, 10 Gün + 45 TL, 5 Gün + 30 TL, 2 Gün TL, 17 Gün B 150 TL, 8 Gün + 30 TL, 6 Gün + 15 TL, 4 Gün TL, 18 Gün C 145 TL, 9 Gün + 40 TL, 5 Gün + 20 TL, 3 Gün TL, 17 Gün Şirketler Değil.! Tedarik Zincirleri Rekabet eder TEŞEKKÜRLER... 55