Şiddetin Psikolojisi Bahar Dönemi Adli Psikoloji Doktora Programı. Cezaevi Ortamında Şiddet

Transkript

1 Şiddetin Psikolojisi Bahar Dönemi Adli Psikoloji Doktora Programı Cezaevi Ortamında Şiddet

2 Cezaevi Ortamında Şiddet Mahkumların olumsuz davranışı (misconduct), mahkum-personel uyuşmazlıkları, cezaevinde çete çatışmaları, isyan, iyi yönetilen kurumlarda bile meydana gelebilmektedir. Türleri: Kişiler arası Kolektif Kurumsal Kişinin kendisine yönelik (intrapersonal)

3 Cezaevi Ortamında Şiddet Basit saldırı % 14 (kadınlarda % 2.5) Ciddi saldırı % 8 (kadınlarda % 0.08) Personeli tehdit % 12,5 Silah bulundurma % 12 İsyan % 5.4 Yangın çıkartma % 2.1 Tecavüz % 0.4* Cinayet % 0.3

4 Cezaevi Ortamında Şiddet Ölçümlerin doğruluğu tartışmalı Self-report, personel gözlemleri ve resmi kayıtlar Mahkumlar, resmi kayıtlara göre daha fazla olumsuz davranışlar gösterdiklerini rapor ediyorlar. Personel, yaklaşık olarak mahkumların söylediği kadar olumsuz davranış gözlemliyorlar, ancak bunların çok azı rapor ediliyor Saldırılar: % 26 göz, % 21 baş, % 18 yüz Saldırıların % 53 ü Pazar günü (Cuma, Cumartesi, Pazar) Hafta sonu, iyileştirme çalışmaları yapılmıyor Sonbahar ve yaz mevsimlerinde daha fazla

5 Cezaevi Ortamında Şiddet Her 1000 personelden si maruz kalıyor Ekonomik bedeller Personelin yaralanması, ölümü Sık sık personel değişimi, deneyimli personelin kaybedilmesi Personelin moral ve motivasyonunda düşme Kurum imajının zarar görmesi Kurumsal iyileştirme çalışmalarının sekteye uğraması

6 Neden? Bireysel risk faktörleri Kurumsal risk faktörleri Bireysel ve kurumsal riskler genellikle birbirleriyle etkileşim göstererek, şiddetin görülme olasılığını arttırmaktadır.

7 Bireysel Risk Faktörleri Cezaevinde şiddetin yaygınlığı mahkumların cezaevi öncesi kimlikleri, değerleri ve yaşantıları ile ilişkilidir: Genç (21 den küçük olmak) 21 den küçük*** 21-25*** 26-30** p> den büyük p>.05 (negatif) Erkek Düşük eğitim seviyesi [12 yıldan daha fazla eğitim (-) ] Düşük SES

8 Bireysel Risk Faktörleri İstismar ve ihmal tarihçesi İşsizlik Sosyal izolasyon Kişiler arası çatışmalar Mali bağımlılık Ruhsal bozukluklar Madde kullanımı Travmatik beyin yaralanması

9 Bireysel Risk Faktörleri Aile desteğine sahip olup, olmama (eş ve aile desteği, çocuklar tarafından sıklıkla ziyaret edilmek) Geçmiş suçun ciddiyeti ve sıklığı Cezavinde şiddet davranışları ve firar tarihçesi Müebbet ve idam cezası, negatif ilişkili Başka bir çalışmada ceza süresi arttıkça problem artıyor Çete üyesi olmak (core & peripheral gang members) Cezaevinde çete üyesi olmak

10 Kurumsal Risk Faktörleri Cezaevinin stres verici ve baskıcı uygulamaları Yönetici kontrolün kalitesi ve profesyonelliği Zorlayıcı (tehdide dayalı) Kazançlı kontrol (ödüle dayalı) Kurumda farklı düzeyler arasında iyi ilişkiler, olumlu iş ilişkileri ve artan personel morali Program ve eğitimlere katılım fırsatları Eğitim ve mesleki çalışmalar yürütülen kurumlarda personel-mahkum; mahkum-mahkum saldırıları daha az Şiddeti tetikleyen davranışlar: nakil, kurallar konusunda zorlama, özel hayatın yok sayılması, taleplere duyarsızlık

11 Kurumsal Risk Faktörleri Mahkumla daha fazla zaman geçirme (fiziksel saldırıya uğrayanlar, iki kat daha fazla zaman geçiriyor): fiziksel bağlantı ve ulaşılabilirlik Düşük oranda dinleme ve zayıf iletişim Kalabalık koğuşlar Ziyaret örüntüleri Vitamin, mineral, yağ asiti içeren beslenme (% 26) Yüksek güvenlikli kurumlarda daha fazla: kuralların sıkı olmasının yarattığı baskı ve daha fazla problemli mahkum barındırma Düşük ve yüksek güvenlikli kurumlar arasında olumsuz davranışlar açısından fark yok Daha az deneyimli personel daha fazla saldırıya maruz kalıyor Genç personel daha fazla maruz kalıyor (30 yaş altı)

12 Kurumsal Şiddet Mümkün olduğunca fazla tecrit ve gözetleme imkanı Özel yaşam ve mahremiyetin ortadan kalkması Emir-komuta zinciri ve tek yönlü bilgi aktarımı Yaşayacağı mekanı ve kişileri seçememe Kontrol edememe: her türlü kötü şey her an olabilir Diğer mahkumlardan gelen şiddete duyarsızlık Fiziksel şiddet

13 Cezaevinde Cinsel Şiddet Araştırma sayısı az ya da yöntemsel sıkıntılar içeriyor. Cinsel olarak mağdur edilme mi, yoksa anlaşmalı cinsel aktivite mi? Görülme oranı % 1-21 Farklılık: davranışın tanımlanması, kullanılan yöntem, seçilen örneklem Çok sayıda bireysel ve kurumsal probleme neden olur. Cezaevinin sosyal iklimini değiştirir, bu da kurumsal şiddete neden olur.

14 Cezaevinde Cinsel Şiddet Mağdurlarda çok sayıda probleme neden olur: Psikolojik travma (PTSD) Fiziksel travma (cinsel saldırıdan kaynaklı yaralanmalar) Cinsel hastalık ya da enfeksiyonlar Bilişsel fonksiyonlarda bozulma Etiketlenme Gelecekteki saldırılara açık hale gelme Sosyal ilişkilerin bozulması

15 Hükümlü ve Tutukluların Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik (30 Mart 2013) Eş görüşmesi ödülü MADDE 11 (1) Kapalı ceza infaz kurumundaki hükümlü ve tutuklulara, en geç üç ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmi dört saate kadar eşleriyle kurumun bu tür ziyaretler için ayrılan bölümünde ve personelin yakın nezareti olmaksızın mahrem şekilde eş görüşmesi ödülü verilebilir. Eş görüşmesi ödülü ile ilgili genel hükümler MADDE 12 (2) Kurul, her bir ödüllendirme kararı ile bir kez eş görüşmesi ödülü verebilir. (3) Cinsel saldırı, cinsel istismar veya aile içi şiddet suçu işlemiş hükümlü ve tutuklular ile eş görüşmesi ödülü verilmesinin hükümlü, tutuklu veya eşi açısından riskli görüldüğü diğer durumlarda kurumda bulunan veya başka kurumlardan temin edilen psiko-sosyal yardım servisi personeli eşlerle öncelikle ayrı ayrı görüşür. Gerekli hâllerde eşlerle birlikte de görüşme yapılabilir. Görüşme sonucunda hazırlanacak değerlendirme raporunun Kurul tarafından dikkate alınması zorunludur.

16 Hükümlü ve Tutukluların Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik Eş görüşmesi ödülünün süresi MADDE 13 (1) Hükümlü ve tutuklulara, en erken ayda bir en geç üç ayda bir, üç saatten yirmi dört saate kadar eş görüşmesi ödülü verilebilir. (2) İlk görüşmenin süresi üç saat olarak belirlenir. Bu süre; hükümlü veya tutuklunun tutum ve davranışları, kurumun fizikî yapısı, personel sayısı ve mevcut doluluk durumu dikkate alınarak kademeli şekilde yirmi dört saate kadar artırılabilir. Eş görüşmesinde alınacak güvenlik tedbirleri MADDE 14 (1) Eş görüşmesinin güvenli bir şekilde yapılabilmesi için görüşmenin mahremiyetini ihlâl etmeyecek tüm tedbirler alınır. Görüşme odası giriş kapısının dış kısmını gösterecek şekilde kamera koyularak görüntüler kayıt altına alınabilir. (2) Görüşme odası ve eklentileri her görüşme öncesi ve sonrasında görevli personel tarafından aranır. (3) Görüşme süresinin sona ermesi, çağrı butonuna basılması veya acil müdahale gereken hâller dışında görüşme odasına girilemez.

17 Hükümlü ve Tutukluların Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik Eş görüşmesinde alınacak sağlık tedbirleri (4) Ceza İnfaz Kurumlarında Bulundurulabilecek Eşya ve Maddeler Hakkında Yönetmelikte geçen sağlık, temizlik ve kişisel kullanıma ilişkin malzemeler ile gerektiğinde bunların tek kullanımlık olanları, ayrıca ilaç niteliği taşımayan doğum kontrol ürünleri kurum kantininden satın alınabilir veya kurum idaresi tarafından imkânlar dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlardan temin edilebilir.

18 Cezaevinde Cinsel Şiddet Neden? Cinsel yoksunluk Ancak araştırmalara göre temel kaynak değil Alternatif açıklama: cinsel doyumdan ziyade güç ve kontrol elde etmek Cezaevi yaşamı kişisel güç sağlama kanallarını engellediği için enerjileri ve hayal kırıklıklarını, ulaşılabilir kaynaklara yönlendirmektedirler.