GEOPOLİTİK DEVLET İDARESİNDE, DIŞ SİYASEÜE COĞRAFYANIN ROLÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GEOPOLİTİK DEVLET İDARESİNDE, DIŞ SİYASEÜE COĞRAFYANIN ROLÜ"

Transkript

1

2 ISTANBUL TİCARET ODASI YAYINLARI GEOPOLİTİK DEVLET İDARESİNDE, DIŞ SİYASEÜE COĞRAFYANIN ROLÜ Derleyen : BEHÇET OSMANAĞAOĞLU İSTANBUL

3 Doğan Kardeş Matbaacılık Sanayii A. Ş. İSTANBUL 1968

4 ÖNSÖZ Geçmişi henüz yüzyıla dahi varmıyan bilhassa Birinci Dünya Savaşından sonra bir ilmî disiplin halinde büyük gelişme kaydeden Geopolitik'e, ileri batı memleketleri büyük önem vermektedirler. Dış siyasetin, millî savunmanın, millî ekonominin hattâ kültür işlerinin esaslarını ve tutulacak yolu tayin ve tesbit etmekte Geopolitik'in köklü tesiri olmaktadır. Geopolitik bilhassa dış siyasette ve millî savunmada başlıca karar faktörüdür, denebilir. Geopolitik üzerinde yapılan çalışmalar ve araştırmalar incelendiği zaman bugünkü siyasî olayların başlıcalarmm daha çok önceden görülmüş olduğu anlaşılır. İkinci Dünya Savaşını takip eden yıllarda Amerika'da bazı dergilerde Geopolitik hakkında çıkmış yazılardan derliyerek tercüme ettiğim bu yazı Geopolitik'in önemini okuyucularımıza kısa çizgileriyle tanıtmak amacını gütmektedir. İkinci Dünya savaşından bu yana Geopolitik, çok daha büyük bir önem hazanmış bulunmaktadır. Bilhassa Amerika ve Rusya bu sahada derinliğine ve genişliğine büyük çalışmalar yapmaktadır. Bu gün tabii kaynakların istismarı, sınaî kuruluşlar, bu kuruluşların yerleri, teknik sahadaki buluşların uygulanması gibi bir çok ekonomik ve teknik işler hakkındaki kararlarda Geopolitik söz sahibi bulunmaktadır. İkinci Dünya Savaşı sona erelidenberi büyük olaylar cereyan etmektedir. Bu olayların her biri Geopolitiğin çerçevesi içine girmektedir: 1) Avrupa Ekonomik Topluluğunun kuruluşu (Müşterek Pazar), 2) Dünyanın çeşitli bölgelerinde (Afrika, Cenubî Amerika, Asya) milletlerin kendi aralarında iktisadî işbirliğine doğru gitmeleri, 3) Sömürge halinde bulunan milletlerin hürriyetlerini ele alma çabaları ve bunda büyük mikyasta muvaffak olmaları sonunda yeni devletlerin doğması, 4) Dünyanın iktisaden ileri ve iktisaden geri milletler olarak ikiye bölünmesi.

5 5) îktisaden geri milletlerin kalkınma ve millî refahı yükseltme yolundaki hummalı çabaları ve bilhassa bu gayeleri tahakkuk ettirmek için başlıca yol saydıkları sanayileşmeye büyük önem vermeleri, 6) Komünizmin ve sosyalizmin Avrupa'da ve Asya'da yayılması, 7) Savaş vasıtalarının korkunç bir hal alması, 8) Çin'deki ve Vietnam'daki gelişmeler ve olaylar, 9) Dünyada iki dev kuvvetin (Birleşik Amerika - Sovyetler) milletlerarası konularda son söz sahibi olması. Önümüzdeki yıllarda bu saydıklarımıza yeni olayların katılmasını beklemeliyiz. Bunların mahiyetleri, tesir sahaları hakkında bir fikir edinebilmek için Geopolitik konusunda çalışmalar ve araştırmalar yapmak zaruridir. Milletlerin kaderlerini ellerinde tutan devlet ve siyaset adamlarının Geopolitik araştırmalarından faydalanmaları elzemdir. Ancak bu suretle akıllıca ve uzun vadeli millî, menfaatlere uygun kararlar alınabilir. Millî rotalar çizilebilir. Bugün dünya ölçüsünde veya bölgesel mahiyette milletlerarası olayların iş adamlarını ve bilhassa sanayicileri yakından ilgilendirdiği muhakkaktır. Londra Üniversitesi Profesörlerinden James Fairgriuve «Coğrafya ve Dünya Egemenliği» adlı eserinde şöyle diyor: «Dünya tarihini coğrafî şartlar mecralandırır. Coğrafî şartlara ve olaylara insanlar da etki yaparlar. Bu faktörler birbirleriyle karşılıklı etki münasebeti halinde bulunurlar.» Derlediğim bu yazıda Geopolitik ilminin nasıl başlayıp genişlediği ana hatları ile kısaca izah edilmeye çalışılmıştır. Behçet OSMANAĞAOĞLU

6 GEOPOLİTİK DEVLET İDARESİNDE, DIŞ SİYASETTE COĞRAFYANIN ROLÜ Amerika \k\r\c\ Dünya savaşına girmeden bir kaç ay önce. Federal Emniyet Teşkilâtı, memlekete öğrenci sıfatile gelen bir kızı takibe başladı. Cazip ve sarışın olan bu kız Vaşington'da yerleşerek yalnız erkeklere mahusus olmasına rağmen Georgetov\/n Üniversitesine sık sık devama başladı. Üniversitenin Geopolitik mevzuunda en tanınmış Profesörlerinden Father E. A. Walsh ile son derece alâkadar oluyordu. Yaptığı etüdleri müzakere için Walsh'dan sık sık hususî mülakatlar talebine başladı. Profesör Konferans vermek üzere başka şehirlere gittiği zaman dahi kızı dinleyiciler arasında buluyordu. Walsh, kızın maksadını anlamak ve Emniyet teşkilâtına yardım maksadiyle gerekli tedbirleri aldıktan sonra mülakat taleplerini kabul etti. Emniyet teşkilâtı, bu kızın büyük bir Skandal yaratmak suretile Walsh'in faaliyetini aksatmak ve nüfuzunu kırmak maksadile Almanya'dan gönderilmiş bir ajan olduğu kanaatine varmıştı. Mahaza hiç bir zaman maksadına erişmeğe fırsat bulamadı Arahk ayında Amerika Almanya'ya savaş ilân edince, kız derhal tevkif edilerek Adalet Bakanlığının özel bir mahkemesine sevk olundu. Mahkeme, savaşın devamı müddetince kızı enterne etmeğe hükmedecek kâfi deliller buldu. Father Walsh müşfik, sakin, âlim bir Jesuit papazı idi. Faaliyetini sekteye uğratmak için yabancı bir Devletin herhangi bir teşebbüste bulunmasını izah mümkün değildir. Ama Gestapo (Nazi gizli emniyet teşkilâtı) bunu bir kelime ile pekâlâ izah edebilecek durumda idi. Son altı senedenberi Father Walsh Alman Geopolitik mektebinin doğuşunu ve inkişafını tetkik ederek, gayelerinde tamamile farklı olmak üzere bir Amerikan geopolitik mektebinin kurulmasına yol açmıştır. Araştırmaları sayesinde Alman ve Rus askerî kudretini şayanı hayret bir sıhhatle tahlil ve önceden tahmin etmişti. Konferanslarına askerler ve hariciyeciler devam ediyordu. Vak'aların tah-

7 lili ışığı altında, Nazilerin Walsh'i susturmak istemelerine tabii olarak hayret edilemezdi. Bir çok Amerikalılar Geopolitik kelimesine meş'um bir mâna vermişlerdir. Amerikalılarda kelimenin Almancadan geldiği, Nazi partisinin doğuşu ve yükselişi ve Almanların dünyaya tahakküm plânlarile ilgili olduğu, karanlık suikastler ve kötü entrikalar ifade ettiği kanaati vardır. Bütün bunlara rağmen Geopolitiğin böyle kötü bir şöhrete sahip olması şayanı hayrettir. Esasta Geopolitik, siyasî coğrafyanın kısaltılmış ifadesinden başka bir şey değildir. Yıllar boyunca akademik sessizlik içinde üzerinde çalışılmış bir ilim şubesidir ve Coğrafyanın, Milletlerin veya Devletlerin inkişafile olan ilgisini tetkik eder. Diğer tir çok ilimlerde olduğu gibi bunun da zaman zaman müfritleri olmuştur. Bazı iktisatçılar, tarihin bütün olaylarını iktisadî faktörlerle izaha kalkışmışlardır. Bazı coğrafyacılar da bütün insanlık tarihini coğrafî faktörlere bağlamaya çalıştılar. İlmî tetkiklerde bu gibi nazariyeler tartışılmış ve siyasî coğrafya akademik yolunu takip ettiği müddetçe tehlikeli sayılmamıştır. Geçen yüzyılın sonlarına doğru Avrupa'daki coğrafyacılar siyasî coğrafyaya farklı bir veçhe vermeğe başladılar. Friedrich Ratzel adlı bir Alman coğrafyacısı Devletlerin inkişafını tetkik etmiş «bir devlet, daha zayıflardan yaşama alanı gasbederek büyür» prensibini koymuştur. Kendini Alman sayan Rudolf Kjellen adlı bir İsveçli, Avrupa'ya hâkim olacak (kendi memleketi de dahil) büyük bir Pan Cermen Devleti kurulması dâvasını gütmeye başlamıştı. Her ikisi de siyasî coğrafyayı Millî siyasetin âleti yapmışlardır. Eski siyasî coğrafyacılar toprak vaziyetlerini münhasıran ilmî gayelerle tetkik etmişlerdi. Yenileri ise bir Devletin gayelerini elde etmeğe nasıl muktedir olacağı bakımından araştırmalar yapmışlardır. Bu tatbiki ilme Geopolitik adını veren Kjellen'dir. Geopolitiğin ilk zamanlar bir siyaset âleti olarak bazı noksanları vardı. Bir hareket plânı olmaktan ziyade bir felsefe idi. Adam Smith'den evvel iktisat ilmi, Darwin'den evvel tabiat ilimleri gibi henüz bir sistem olmamıştı. Bunu sistem haline sokan şahıs, sahne dışında gizli duruyordu ve birdenbire ortaya çıkmıştı. Bu zat, Londra Üniversitesinde Profesör, Royal Geographic cemiyetinde ikinci başkan, tanınmış coğrafyacı Sir Halford Mackinder adlı bir İngilizdi. Mackinder nazariyesinin esasını 1904'de coğrafya cemiyetinde okuduğu «tarihin coğ-

8 rafî mihveri» adlı kısa raporunda ortaya atmıştı. Bu rapora o zamanlar fazla önem veren olmamıştı. Mackinder 1918'de nazariyelerini «demokratik idealler ve gerçek» adlı kitabında yayınladı. Bu kitabı, barış konferansı devam ettiği sıralarda memleketini ikaz maksadile yazmıştı. Almanya'nın Geopolitik mevkiinin kuvvetini belirterek dünyayı ne şekilde istilâ edebileceğini göstermişti. İngiltere'nin bu tehlikeyi görmesini ve Almanya henüz zayıf iken, gerekli tedbirlerin alınmasını istemişti. Britanyalılar ortaya atılan bu fikirleri benimsemediler. Fakat bu defa Almanlar bu fikirlere önem vermeğe ve Mackinder'i dinlemeğe başladılar. Mackinder'in kitabında Alman kuvvetinin çok mantıki bir izahını buldular. Takip edecekleri yol noktası noktasına çizilmişti. Britanyalılar için bir ihtar ve ikaz olarak yazılan kitap. Alman zaferi için bir plân oldu. Mackinder okuyucuları, dünyaya coğrafî bir bütün olarak, realist gözlerle bakmağa davet ediyordu. Dünyanın yüzünün onikide dokuzunun su, onikide üçünün de kara olduğuna işaret ediyordu. Kara sahasının üçte ikisi büyük ve temadi eden kitlelerden teşekkül eder. Bu kitleler birbirlerine bitişik Asya - Avrupa - Afrika kıt'alarıdır. Kara kitlesine Mackinder «dünya adası» ismini vermektedir. Yakın sahillerinde iki küçük ada grubu vardır: Batı'da Britanya, Doğuda Japonya Adaları. En büyükleri kuzey ve güney Amerika ile Avustralya olmak üzere deniz aşırı dış adalar vardır. Kuzey ve güney Amerika'yı tek bir kıt'a olarak görmek adet olmuştur. «Dünya adası», Britanya ve Japon adaları dahil, geri kalan karaya nazaran iki misli araziye ve dünya nüfusunun 14/16 sına sahiptir. Dünya nüfusunun takriben 1/16'sı yakın sahil adalarda ve diğer 1/16'sı da deniz aşırı adalarda yaşamaktadır. Haritaya bakınca Eurasiya - Afrika yekpare bir kara kitlesi olarak görülür. Hindistan yarım adasından bir az büyük olan Avrupa, Asya'nın yarım adasından başka bir şey değildir millik bir sahille Eurasiya'ya yüzünü çevirmiş olan Afrika bir noktada (Süveyş) tamamen ve diğer iki noktada da (Aden ve Cebellüttarık) hemen hemen Eurasiya'ya bitişiktir. Akdeniz bir iç denizdir. Mackinder ve Heartland (Ana Kara kıtası. Anayurt). «Dünya adasının» coğrafî bir ünite olduğu ilk zamanlar önemli telâkki edilmemiştir. İnsanlar bu adanın kenarlarında yaşamışlardır. Büyük kara kitlesi muhabere ve münakale bakımından bir çok

9 manilerle dolu bulunuyordu. Son yüzyıllarda etrafında seyyahatler yapılmış ve sahiller birbirlerine daha çok yaklaştırılmıştır. Fakat iç kısımlar içinde bulunduğumuz yüzyıla kadar boş ve faydalanılamaz bir halde kalmıştır. Mackinder'e göre uçak ve demiryolu nihayet büyük kara kitlesini tam bir ünite haline getirmeğe başlamıştır. Mackinder, evvelâ Asya'nın geniş ve boş kısımlarına bakarak dünya adasını tetkik etti. Rusya'nın Volga vadisinden doğu Sibirya'ya uzanan sahasının başlıca özelliği açık su yollarına sahip olmamasıdır. Mevcut su yolları ise dünyanın en uzun nehirlerinden olduğu halde bunların isimleri, bir çok kimselerin dahi bilmediği Lena, Yenisey, Obi nehirleri, donmuş Arktik denizine, güneyde ise Okyanuslarla irtibatı olmayan tuzlu iç denizlere akmaktadır. Mecrası iç denizlere ve Arktik'e olan bu nehirlerin suladığı geniş alana Mackinder, «Heartland» ismini vermiştir. Heartland başlıca doğu Sibirya'dan Volga havzasına kadar uzanan ve yalnız üral dağları tarafından kesilen büyük bir sahadan ibarettir. Bu saha Güneybatıda İran yaylalarile güneydoğuda Moğol yaylalarının bir kısmını da kapsar. Devlet hudutlarile ifade olunursa Heartland'ın en büyük kısmı Rusya'dadır. Bütün Sibirya'yı, Moğolistan'ı, Batı Çin'i, Afganistan'ı, Bülücistan'ı, İran'ı ve Avrupa Rusyası'- nm yarısını içine alır. Heartland'ın etrafında, büyük bir ark halinde, seyrisefere müsait denizlere çıkış alanı olan ve «kıyı arazi» ismi verilen topraklar vardır. Rusya'nın bir kısmı hariç, bütün Avrupa «kıyı araziye» dahildir. Yakın doğu, Hindistan ve Çin'in büyük bir kısmı da sahil arazisidir. Bu yerler genellikle bol yağmurlu ve verimli topraklıdır. Buralardaki nehirlerin bir çoğu içerlere kadar seyrüsefere müsaittir. Tarihin büyük medeniyetleri Eurasiya'nın «kıyı arazisinde» değil Heartland'a doğmuştur. Sahil adaları da hesaba katılırsa dünya nüfusunun dörtte üçü ve kuvvetli milletlerin (Birleşik Amerika hariç) hepsi «dünya adası» ndadır. Ulaştırma vasıtalarının mahdut ve bilhassa gemilere inhisar ettiği devirlerde deniz kuvveti ehemmiyetli bir kudret teşkil ediyordu. Deniz kuvveti sayesinde Britanya, iki yüzyıldan fazla dünya imparatorluğunu idame ettirmeğe ve aynı zamanda Avrupa Devletleri arasında kuvvet muvazenesini tutmağa muvaffak olmuştur. Mackinder kitabını yazdığı sıralarda deniz kuvveti, zirve devresini yaşıyordu. Alfred Mayer Mahen, «deniz kuvvetinin tarih üze-

10 rindeki tesiri» adlı kitabında deniz kuvvetinin savaşta hâkim kuvvet olduğunu parlak bir şekilde izah etmiştir. Mackinder, deniz kuvvetinin faidesini inkâr etmiyordu. Ancak Mahen'in «deniz kuvveti için ana üslerin ehemmiyeti» prensibine işaretle şu suali ortaya attı: Büyük kıt'a, bütün dünya adası, yahut bunun büyük bir kısmı gelecekte tek ve birleşik bir deniz kuvveti üssü haline gelirse ne olacak? Adalardaki üslere nazaran daha fazla gemiye ve daha çok denizciye sahip olmıyacak mı? Mackinder'in korktuğu Heartland'm birleşmesi idi. Heartland, doğu hududunda, Tibet dağlarının Masif maniasile Asya sahil arazisinden ayrılıyorsa da batıda Avrupa'dan ayrılacak bir mania yoktur. Heartland'm kuzey kısmını örten büyük ova arızasız olarak kuzey Almanya'ya doğru uzanır. Geçmiş yüzyıllarda merkezi Asya'nın Steplerinden gelen süvariler bu yaylalardan geçerek Avrupa'yı istilâ etmişlerdir. Bu müstevliler sadece izlerini bırakmışlar, bir çokları da Avrupa'da yerleşmişlerdir (Türkler, Finler, Macarlar). Fakat zaferlerini devam ettirmeğe muvaffak olamamışlardır. Asya'nın bu göçebe insanlarında Heartland'a has iki noksan vardı. İnsan kuvveti ve teşkilâtlı hareket üsleri. Mackinder, tarihin batıya doğru olan akışının doğuya doğru da olabileceğine işaret etti. «Bütün doğu Avrupayı elde tutan herhangi bir kuvvet, esas karaya hâkim olur.» Almanya'nın isteği de daima bu olmuştur. Savaşla ve ilk zamanlar muslihane nüfuzla Almanlar, Slâvlara tahakküme uğraştılar. Muvaffak olsalardı dünyayı istilâ edecek mevkie girerlerdi. Mackinder araştırmalarının sonucu olarak üç esas formül ortaya koydu : 1 ) Doğu Avrupa'yı elinde tutan esas karaya hâkim olur. 2) Esas karayı elinde tutan dünya adasına hâkim olur. 3) Dünya adasını elinde tutan Dünyaya hâkim olur. Daha sonraki Geopolitikçilerden bazıları bir noktada Mackinder'- den ayrılırlar. Hepsi birinci ve ekserisi üçüncü de mutabık iseler de ikinci noktayı şüphe ile karşılarlar. Esas kara boş olup henüz gelişmiş değildir. Sovyet Rusya Volga'nın doğusunda sanayi kuruncaya kadar hiçbir zaman ehemmiyetli bir kuvvet olmamıştır. Binaenaleyh Heartland'a sahip olmakla dünya adasına henüz nasıl hâkim olunabileceğini anlamak güçtür. Başlıca Amerikan Geopolitikçilerinden Yale Üniversitesi Profesörü Nikolas J. Spykaman, Mackinder'in for-

11 mule ettiği esası şu şekilde tâdil eder: Sahil arazisini tutan dünya adasına hâkim olur. Bu gün bu esas hakikate daha yakındır. Her ne kadar Mackinder, Heartland'a mistik bir ehemmiyet veriyorsa da, doğu Avrupa'da tek bir kuvvetin hâkimiyetinden korkması yerinde idi. Çünkü bu kuvvet hem Avrupa sahil arazisine ve hem de Heartland'a darbe indirebilecek mevkie girecekti yılında Rusya Almanya ile ademi tecavüz paktı imzaladığı zaman bu korkunç ihtimal hakikat olur gibi gözüktü. Dünya namına şükrolunur ki, bu anlaşma uzun sürmedi. Burada Mackinder'in Alman öğrencisi olan tanınmış geopolitikçi Kari Haushofer'in şahsı ile ilgili bir mevzua giriyoruz. Haushofer Kimdir? General, Profesör, Doktor Kari Haushofer, birinci büyük savaştan bir az sonra Almanya'da önemli bir şahsiyet olmağa başlamıştı. Dünya, bu esrarlı doktordan 1930 sonlarına kadar habersizdi. Bu sıralarda, Hitlerin şeniğ dehası olarak keşfolundu. Haushofer hakkında daha önce bilgi olan pek az yabancıdan biri de Eric Archdeacon'dır. Bu zat Amerikan Korporasyonlarından birini Avrupa'da temsil eden ve merkezi Berlin'de olan bir İngiliz Bankeri idi senelerinde büyük Alman İş adamlariyle yaptığı temaslarda bunların Münih Üniversitesi ile hayrete şayan derecede ilgilendiklerini gördü. İlgi bu ilim müessesesine yapılan bir hayli büyük teberrularla kendini gösteriyordu ve Archdeacon, bu husustaki araştırmalarında, nezaketle atlatılıyordu. Nihayet merakı ve tecessüsü uyanarak Münih'e gitti ve Alman sanayiinin ödemeleri üzerinde araştırma yaptı. Bu ödemelerin Haushofer tarafından idare edilen Geopolitik Enstitüsüne gittiğini öğrendi. Archdeacon bu izden yürüyerek Haushofer'in sırrının mümkün olduuğ kadar derinliklerine nüfuza çalıştı. Alman sanayii. Hükümet daireleri, Ordu, Üniversiteler, Nazi Partisi, bütün bunların arasında dikkate değer münasebet örgüleri buldu. Haushofer ve Enstitüsü, bu örgünün ideoloji merkezini teşkil ediyordu. Archdeacon bu çalışmalarda mühim bir şey sezerek Geopolitiği yakinen izledi. Harbin başlaması üzerine Avrupa'yı terk edip Amerikan uyrukluğuna geçerek, bu konudaki bilgisini Amerikan geopolitikçilerine arzetti. Bismark'ın Fransa'ya karşı açtığı yıldırım harbinden bir sene evvel, 1869'da doğmuş olan Kari Haushofer Bavyera'lı bir ailedendir. Alman milliyetçiliğinin tam gelişme devrinde yetiştiğinden tabii ola-

12 rak Orduya intisap etti, kısa bir zaman sonra Japonya'ya askerî müşahit olarak gitti. Coğrafya ile savaş arasındaki münasebetler üzerinde yaptığı derin araştırmalarına uzak doğuda başladı. 1914'de savaşın başlaması üzerine vazifeye çağırıldı ve batı cephesindeki bir tümene kumanda etti. 1918'de mağlûp askerlerini yurtlarına sevkederken mağlûbiyetin sebepleri üzerinde derin derin düşündü. Almanya'nın bütün diğer yerlerine nazaran siyaset potasının daha hararetle kaynadığı Münih'te, Münih Üniversitesi siyasî coğrafya kürsüsünü kabul edip ilgi çeken nazariyelerini konferanslarla ortaya koymağa başladı. Haushofer'in öğrencilerinden biri Rudolf Hess idi. Münih'deki bira salonu ayaklanmasının muvaffakiyetsizliğinden sonra Hess hocasını, Hitler'e takdim etti. Hitler'in bulanık fikirleri için ihtiyaç duyduğu mütebellir esasları Haushofer verdi. Birçok kimseler Mein Kampf'ın on altıncı kısmının tamamile Haushofer'e ait olduğunu söylerler. Fikirlerinin askerliğe yaptığı önemli tesirinden dolayı Haushofer'e geopolitiğin babası nazarile bakılır. Fakat ne Ratzel'in ve ne de Kjellen'in iddia ettiği gibi bu ilmi Haushofer icat etmemiştir. Haushofer Makinder gibi de büyük bir Geopolitik sistem ortaya koymamıştır. Onun yaptığı iş bir nevi ilmi Makyavel rolü oynamak olmuştur. Makyavel Kralla Devletin bir olduğu zamanlarda (daha sonra XIV. Lui de Devlet benim demiştir), ülkesini idare etmek için bir Kralın takip etmesi gereken kaideleri göstermişti. Makyavel gibi Haushofer Nazi devletinin muvaffakiyeti için Geopolitik prensipler ortaya koymuştur. Ratzel ve Kjellen'den Haushofer organik Devlet mefhumunu aldı. Devleti hayvanlar gibi yaşayan bir organizma olarak tasavvur etti. Ona göre Devlet: organizma gibi büyümeli, yaşamalı ve ölmeliydi. Devlet bazı hayati organlardan mahrum ise (Geniş saha ve emin hudutlar gibi) bunu daha zayıflardan gasp edebilir. Bu onun hakkıdır. Halbuki organik devlet nazariyesi, tabiattan tamamile yanlış alınmış bir benzetiştir. Tenkitçilerin de işaret ettikleri gibi bir gözü olmayan adam, sokağın köşesinde bekleyerek ilk geçenin gözünü çıkaramaz. Nazi genişleme plânlarına ilim cüppesi giydirdiğinden dolayı Hitler'in takdirini kazanan Haushofer'in fikri tamamen bu idi. Eğer Haushofer bütün düşüncelerini bu istikâmette yürütmüş olsa idi, sadece bir Nazi propagandacısı olarak kalacaktı. Geopolitik doktrinlerini kuru ilmî vakıalardan çıkarmıştı. Mackinder'in geniş

13 fikirlerini benimsemiş ve bu fikirleri dünyanın her tarafında yaptırdığı büyük Geopolitik araştırmalarla geliştirmişti ve 1930 yıllarında Münih Üniversitesi dünyanın her tarafına, bir çok Expenditionlar göndermiştir. Bu expeditionlara niçin geldikleri sorulduğu zaman kuşların hayatlarını, ağaç kabuklarını tetkik için geldikleri cevabı veriliyordu ve belki de bu doğru idi. Bu heyetler aynı zamanda Coğrafya, iklim, halk, siyaset, sanayi ve Geopolitik kuvvetin diğer bütün unsurlarını da tetkik ediyorlardı. Binden fazla tahmin olunan mütehassıslar tarafından bu konular üzerinde çalışılıyordu. Yazıların bir çoğu enstitünün dergisi olan «Zeitschrift für Geopolitik» de neşrolunuyordu. Bu çalışmalar sonucu, Geopolitik yarım düzeneye yakın bilim doğurdu: Geo-Hukuk, Geo-Tıp, Geo-Psikoloji ve diğer Geo ilimler. Meselâ Geo-Psikoloji tabiat manzarasının asker morali üzerindeki etkileri gibi konuları araştırdı. 1919'da müttefiklerin Rusya'ya karşı gönderdikleri tümenlerin başarısızlığının sebebini Haushofer, büyük ölçüde Arc-Anjel etrafındaki boş Tundra'ların Fransız ve İngiliz askerleri üzerinde ümit kırıcı etkisine bağlamıştı. General Rommel Afrika askerlerini Almanya'da büyük ve sıcak bir evin içinde talim ettirirken, yalnız vücutlarını çöl şartlarına uydurmak değil, aynı zamanad kafalarını garip tabiat manzalarma alıştırmak maksadını da güdüyordu. Haushofer bir subay olmak sıfatiyle, harpten sonraki Alman ordusu bakiyesile sıkı temas halinde çalıştı. Versay muahedesi mucibince resmen dağıtılmış olan Alman Genel Kurmayı Naziler iktidara gelinceye kadar gizli faalyiette bulunmak mecburiyetinde kalmıştı. Normal olarak Genel Kurmayın araştırma şubesinin yapacağı Geopolitiğin bir sürü teferruatlı işlerini ihtimal ki Haushofer Enstitüsü yapıyordu. Daha sonraları Geopolitik dergisini okumak suretile Nazi istilâ yollarını tahmin etmek mümkün idi. Çekoslovakya'nın ilhakından biraz evvel aynı dergi, bütün bir nüshasını o memlekete tahsis etmişti. Führer'în eğlencelerinden bîri. Bu devre zarfında Haushofer ve arkadaşları bir çok kitap ve makale neşrettiler. Bunlar müphem kelimeler ve anlaşılması güç cümlelerle yazılmıştı. 1934'de Haushofer Alman harp akademisinin müdürü tayin olundu. Münih'in en muhteşem binası bu mektebe tahsis olundu. Yabancılar mektep hakkında sual sordukları zaman

14 Führerln eğlencelerinden biri, zararsız bir şey deyip kısa bir cevapla soruyu geçiştiriyorlardı. Führer muhakkak ki Haushoferl seviyordu. Çüknü Yahudi karısile iki oğlunu fahri ari (arien) yapmıştı. Haushofer ve maiyetini gizli tutmak için kullanılan hilelerden biri, bunların yazılarının başka dillerde yayımını' önlemek idi. Ancak 1934 yılında Brunswick teknik koleji Geopolitikçilerinden profesör E. Banse'nin yazdığı «Dünya savaşında insanlar ve alan» adlı eseri bir İngiliz naşiri tercüme etti ve bastı. İngiltere'de «Almanya savaşa hazırlanıyor» adile yayınlanan bu kitap Nazi gayelerini vazıh bir şekilde ortaya çıkarıyordu. Banse Britanya adalarının istilâsı için bir plân öne sürmüş ve şunları söylemişti : «Bu gururlu ve görünüşte mağlûp olmaz milletin yakın veya uzak bir zamanda uğrıyacağı bozgunu düşünmenin bize zevk verdiğini itiraf ederiz.» Almanlar bu sözleri tevilde bir hayli müşkülât çekerlerken, diğer bir gaf yaptılar. Profesör Banse Genel Kurmay teknik şubesine terfian tayin edildi. Haushofer, Alman Devletinin liderlerine «genişleme doktrini» telkin ediyordu. Vaiz ve telkinlerinin bel kemiğini şu prensip teşkil ediyordu: «Alan (saha) kuvvettir». Tarihte her Devlet, komşularından saha gasbına çalışmış olduğundan bu fikir pek ihtilâlci gözükmeyebilir. Fakat 150 seneden beri dünyanın en büyük kuvveti olan Britanya imparatorluğu tamamile başka prensipler üzerine kurulmuştur, Britanya İmparatorluğu, denizler ve İngiliz kanalı, Cebelüttarık, Süveyş, Ümitburnu, Singapur gibi deniz yollarının geçtiği stratejik noktalar üzerindeki hâkimiyete dayanmıştır. Bu noktalarda deniz üsleri kurmakla Britanya Avrupa kıtasında sözünü yürütmeye muktedirdi. Deniz kuvveti devrinde, kara kuvveti dünya siyasetinde hâkim faktör değildi. Haushofer, Britanyalıların görmediğini görmüştü. Yani deniz kuvveti üsleri artık emniyette değildi. Bu üslerin arkasındaki kıt'a kitlesine hâkim olan Devlet, karadan hücum suretile üsleri zaptedebilir diyordu yılında Britanyalı bir subayla görüşürken Haushofer, Singapur'un döşeceğini büyük bir isabetle önceden haber vermişti. Singapur'un Denizden değil, karadan alınacağına ve binaenaleyh Singapur toplarının yanlış istikâmete çevrilmiş olduğuna işaret etmişti. Cebellüttarık'ın halâ Britanya elinde bulunması Haushofer'in mantığını çürütmez. Umumiyetle kabul olunuyor ki, Fransa yenil-

15 dikten sonra Almanlar verecekleri kayıplara değer görselerdi Cebelüttarık'ı alabilirlerdi. Süveyş ise, müdafaası için Mısır'da bulunan büyük bir kara kuvveti sayesinde elde tutulmuştur. Bugün Süveyş! İngiltere elinden çıkarmış bulunmaktadır. Geçmişe bakarak dikkate değer bir netice çıkarmak mümkündür. Alman Devleti, Haushofer'in fikirlerini izlediği müddetçe hedefine doğru muvaffakiyetle ilerlemiştir. Rusya'yı istilâ etmeden önce Batı kuvvetlerile savaşa tutuşmak suretile bu fikirlerden ayrıldığı zaman bayır aşağı yenilgiye gitmiştir. Heartland nazariyesi Mackinder'in olduğu gibi Haushofer'in doktrininin de esasını teşkil eder. Bir istilâ stratejisini plânlarken Haushofer, Alman devlet adamlarına şunu telkin etmiştir: «İlkönce Heartland'ı zaptediniz.» Bu sağlandıktan sonra Almanya'nın bütün Batı Avrupa'yı, bütün dünya adasını zaptedebileceğini belirtmiştir. Almanya Heartland hâkimiyetini nasıl elde edecektir? Savaş ile mi yoksa barışçı sızışla mı? Bu hususu Haushofer tasrih ve tâyin etmemiştir. Ancak Batı Devletlerine savaş ilân etmeden önce Heartland üzerinde tam bir hâkimiyet temini lüzumunda şüpheli bir taraf bırakmamıştır. Birinci Dünya savaşından epey ders almış olan Haushofer «İki cephede savaşmayınız, ilk önce Heartland'ı zaptediniz» demişti. Alman liderliği altında Rusya ve Almanya arasında bir iş birliği bekliyordu. Böyle bir birleşmeden sonra her türlü muvaffakiyet şanslarile hakiki düşmanlara karşı Britanya, Amerika ve tâbi devletler dönülebileceğini düşünüyordu. Haushofer'in nazariyesi şidddetli itirazlarla karşılandı. Çünkü bu fikirler Nazi feylesofu Doktor A. Rosenberg'in fikirlerile taban tabana zıttı. Rosenberg Britanya ile nordik bir ittifak yaparak komünizme karşı mukaddes bir savaş açmak fikrini ileri sürüyordu. Her ikisi de birbirlerini sevmezlerdi. Rosenberg'in Tanrısı Irk, Haushofer'inki ise «Alan», idi. Rosenberg, Alman ırkının tanrısal misyonunun aşağı ırklara tahakküm etmek olduğu fikri etrafında gürültüler koparıyordu. Haushofer, umumiyetle Geopolitikçiler gibi, ırkı küçümsüyor ve Almanların karışık kanlardan geldiğini söylüyordu. Hitler, önce birini sonra diğerini dinlemek suretile bu iki öğretmen arasında ikiye bölünmüştü. Mein Kampf'da, Haushofer'in tesirlerine rağmen, daha kuvvetle Rosenberg plânına meyletmişti. Yani Britanya ile anlaşarak Rusya'ya savaş açmak. Savaşın arifesinde Haushofer kazanır gibi göründü. Batıya yıldırım hücumu yapmadan evvel Hitler Rusya ile saldırmazlık anlaş-

16 ması imzaladı. Bu suretle Heartland hâkimiyetini elde edeceğini ümit ediyordu. Bu hareket, Haushofer siyasetinin tatbiki gibi görünüyordu. Hakikatte ondan ayrılmış idi. Çünkü Rusya'nın kuvvetini bilen Haushofer Heartland üzerinde hakiki hâkimiyet kazanmanın seneler yahut yarım yüzyıl süreceğini biliyordu. Sabırsız Diktatör bir darbede bunu temin edeceğini zannederken Batı devletlerile savaşa başladı. Haushofer'in boş zaferi bir sene sürdü. Rusya, tasavvur edildiği gibi istenilen şekilde hareket etmeyince. Hitler Rosenberg noktai nazarına döndü ve sür'atli bir zafer umarak Rusya'ya savaş açtı. Bu suretle Geopolitikçilerinin fikirlerinden uzaklaştı. Zafer için mevcut ihtimalleri yok ederek, kendi mahkûmiyet kararını mühürledi. Almanya, silâh kuvvetile Heartland'ı istilâya uğraşmakla, Britanya ve Amerika'ya karşı mücadele için kuvvetsiz ve bitap bir hâle düşüyordu. Almanya'ya dünyayı nasıl istilâ edeceğini öğreten adamın. Hitler üzerinde nüfuzu böylece sona erdi. Haushofer'in şahsı hakkındaki açıklamalara ilâve edilecek bir nokta daha vardır. Yüksek makamlarca da tasdik olunan bir rivayete göre, Rusya ile savaş başladıktan bir az sonra Haushofer kurşuna dizilmiştir. Nazi devleti en makûl hocasına bu şekilde iadei şükran etmiştir. Geopolltikçiler Amerikayı ihmâl ettiler. Geopolitikçilerin bütün inceleme ve araştırmalarında göze çarpan noksan bir nokta var. Bu da Amerika'dır. Mackinder bütün batı yarım yuvarlağını bir dış ada olarak mütalâa etti. Haushofer Enstitüsünün hacimli tetkiklerinde Kuzey Amerika hakkında dünyanın herhangi bir kısmındakinden daha az bilgi vardır. Geopolitik dergisinde çıkan bir kaç yazı da ekseriyetle Colin Ross adında birine aittir. Bu yazar Nazi Bakanlarının ırk fikirlerine saplanmış, basit kafalı bir adamdı. Ross çalışmalarını Batı Amerika'nın merkez kısımlarındaki Alman ırkından insanlar ve bunlarla yeni dünyada bir Nazi İmparatorluğu kurmak plânları üzerine teksif etmişti. Bununla beraber Haushofer'in zaman zaman ileri sürmüş olduğu fikirler yukarda bahsedilen lâkaydi ile tezat teşkil eder. Haushofer bir defasında, «Dünya hâkimiyeti için gelecekteki mücadelenin neticesi ve nasyonel sosyalizmin mukadderatı Amerika'da taayyün edecektir» demiş ve geopolitik bakımından Amerika'nın dünyada yegâne olgun kuvvet olduğuna işaret etmişti. Almanların Amerika'yı geopolitik nazariyelerinin dışında bırak-

17 maları Amerika'nın bu nazariyelere uymamasındandır. Haushofer'in dediği gibi Amerika, bütün geopolitik unsurları bünyesinde toplamış bir memlekettir. Kuvvet ve kudretin bütün geopolitik unsurlarına (saha, kaynaklar, insan gücü ve teşkilât) üstün bir seviyede sahiptir. Hiç bir memleket Amerika kadar mücehhez değildir. Bundan başka hudutları bakımından da hiç bir memlekette görülmeyen müsait şartlara sahiptir. Amerikanın, ne sınırlarının herhangi birinde ve hattâ ne de sınırlarının binlerce mil çevresinde yabancı bir milli kuvvet merkezi mevcut değildir. Kürenin büyük kuvvetleri arasında, bulunduğu alanda rakipsiz tek Devlettir. Bu suretle Amerika, diğer kuvvetlerin, elde etmek için asırlarca çarpıştıkları ve elde edemedikleri coğrafi bir mevkie sahiptir. Amerikalılar bu talihli mevkii kendi eserleri sayamazlar. Bu daha ziyade tarihi bir tesadüften ileri gelmektedir. Fakat buna tamamen tesadüftür demek de kâfi değildir. Filhakika bu büyük devleti kurma fırsatını mukadderat hazırlamıştır. Amerika'nın kurucuları bu fırsattan azami istifadeyi bilmişlerdir. Father Walsh'in da işaret ettiği gibi Amerika'nın belki de en büyük Geopolitik dâhisi, millet kuruculuğunda Kavur, Bismark yahut Pıtt ile ölçülemiyecek kadar yüksek seviyede olan Alexander Hamilton idi. Hamilton kaynakları Fransız New Orleans'ında bulunan Mississippi nehrinde seyrü sefer serbestisini sağlamak için kongreyi ısrarla aksiyona teşvik etmişti. Bir kaç sene sonra Florida ve Luiziyana'- nın Birliğe alınması fikri üzerinde ısrarla durmuştu. O devirlerde. Kuzey Amerika kıt'asının bir sahilinden diğer sahiline uzanan tek bir Devlet fikri tasavvur edilemiyordu. Hamilton bütün Atlantik ötesi kuvvet ve tesirlerden hür, büyük bir Amerikan sistemi kurmak siyasetini savundu. Siyasi rakipleri de Hamilton'un görüşlerine iştirak ettiler. Jefferson'un Luisiana'yı satın alması ile «kıt'a milleti» fikri tahakkuk etmiş oldu. Bütün batı küresinin Avrupa tesirinden müstakil olduğunu ilân eden Monroe doktrini modern zamanların belki de en büyük Geopolitik başarısıdır. Daha sonraki yıllarda gelen Amerikan Devlet adamları da Geopolitik zihniyeti izlediler. Linkoln'm Dış işleri bakanı H. Seward 1867'de Alaska'yı Ruslardan satın almakla o kadar isabetli bir harekette bulundu ki, bunun önemini belki kendisi de tahmin etmemiştir. Çünkü hava kuvveti devrine kadar Alaska'nın kıt'alar arasında

18 köprü olabileceği bilinemiyordu. O zamanlar halk Seward'in bu hareketiyle çok alay etmişti. Umumi efkârda uyanan hoşnutsuzluktan dolayı Seward Groendland'ı da satın almak cesaretini gösteremedi. Theodore Roosevelt, Panama kanalını açmak suretile Geopolitik anlayışa sahip olduğunu gösterdi. Hattâ bugün dahi kanalın önemi iyice takdir edilmiyor. Panama, yüzü Atlantik'e çevrilmiş olan Amerika'nın, önemli bir Geopolitik noktasında bulunmaktadır. Bir harita üzerinde Amerika bir sahilden öteki sahile uzanan, birbirine benzer bir kitle manzaarsı arzeder. Kuzey doğu üçgeni zengin, kesif nüfusu ve ileri sanayii ile Amerika'nın kuvvet merkezidir. Bugün mucizeli bir gelişme halinde olan diğer bir kuvvet merkezi de pasifik kıyılarıdır. Bu iki merkez arasında nüfusu ve yağmuru az, bir hayli kısmı hemen hemen çöl ve yüksek dağlardan ibaret büyük bir saha yatmaktadır. Coğrafi engellere rağmen demir ve hava yolları Amerika'ya bir birlik ve bütünlük vermiştir. Amerika'nın başlıca kuvvet merkezi doğudadır. Seyrü sefere elverişli limanların çoğu doğu sahillerinde veya Meksiko körfezindedir. Savaşta ve barışta malları en ucuz taşıyan deniz nakil vasıtalarının çoğu doğuda inşa edilir. Panama kanalı doğu Amerika'yı Pasifiğe yaklaştırmak suretile Birleşik Devletlere pasifik kuvveti olarak hareket imkânını verir. Bu kanalın inşası Japonların Pasifikteki emel ve arzularına bir çok büyük savaşlardan daha büyük bir darbe olmuştur. Geopolitikçilerin de belirttikleri gibi Milli bütünlüğün ideal hacmi zamanla sür'atle büyümüştür. Avrupada milli Devletler, şehir devletlerini tasfiye etmişlerdi. Bugün ise kıta ölçüsünde teşekkül eden Devletler karşısında milli devletler cüceleşmiştir. Amerika'nın bir milli Devlet olarak egemenliğini ilân ettiği zaman belki bir devlet için ideal büyüklüğün üstünde idi. Fakat ilmin ve sanayiin sür'atle inkişafı, bu memleketi ideal büyüklükte kuvvetli bir ünite haline çabucak getirmiştir. Hava Kuvveti durumu nasıl değiştiriyor. Avrupa Geopolitikçilerinin çoğu Amerikayı hesapları dışında bırakmışlardır. Fakat şaşılacak bir diğer hatları da hava kuvvetini küçümsemeleridir. Bu hataya daha çok önceden işaret edilmişti. Sir Halford Mackinder 1904'de R.G.S.'de yaptığı bir konuşmanın sonunda dinleyicilerden bir genç (1942'de Hindistan Bakanı olan L. Omery)

19 kalkarak: «Gelecekte ulaştırma vasıtası olarak deniz ve demir yolunun yerini uçak alacak ve bu tahakkuk ettiği zaman coğrafi bölümlerin çoğu önemini kaybedeceği gibi, büyük sınaî üslere sahip bulunanlar başarılı kuvvetler haline gelecektir» demişti. Wright kardeşlerin henüz bir sene önce uçuş yaptıklarını gözönünde tutarsak, bu sözleri kehanet olarak kabul etmek lâzımdır. Hava kuvvetinin inkişafı Mackinder - Haushofer fikirlerini büyük mikyasta tâdil edeceğini söylemek için vakit erken değildir. Meselâ : Dünya adası fikrini alalım. Eğer dünyayı düz bir satıkta gösteren bir Mercator haritasına bakarsak Dünya adası batı küresinin büyük toprak kitlelerinden geniş bir denizle ayrılmış olduğunu görürüz. Kuzey kutbu civarında büyük toprak kitleleri birbirlerine çok yaklaşırlar. Amerika tecrid edilmiş bir ada olmayıp, kutbun etrafında toplanmış arazi topluluğunun bir parçasıdır. Büyük hava yolları Kuzey kutbunun eteklerinden geçmektedir. Kara kuvvetinin dünya adasını istilâ edebileceğine dair Mackinder'in doktrini deniz kuvveti yardımının zaafa düşeceği faraziyesine dayanıyordu. Hava kuvveti hiç zir zaman acze düşmez. Kara kuvvetlerinin kaynaklarına doğrudan doğruya hücum edebilir. Kuvvetli bir anayurt üssü ve yeter miktarda ileri üsler verilmek kaydile uçak dünyannı herhangi bir yerinden diğer bir yerine darbe indirebilmektedir. Havacılık devrinde Geopolitik kuvvet, bir milletin bilhassa ana üslerine bağlıdır. Bu üsler, bütün zaruri kaynaklara yeter miktarda sahip olmalıdır. Tam kapasite ile çalışan büyük bir sanayi bulunmalıdır. Bilim yüksek seviyede, enerjili, tecrübeli, eğitim görmüş büyük bir nüfusa sahip olmalıdır. Hava hücumlarına karşı korunma bakımından fabrikaların serpilmiş olmalarına elverişli geniş bir alana malik bulunmalıdır. Havacılık devrinde Geopolitik kuvvetin bu unsurlarına pek az devletler sahiptir. Amerika'da ve Rusya'da bu unsurlar tamamiyle mevcuttur. Çin ise Pontansiyel olarak sahiptir. Geopolitikçilerîn hakli oldukları nokta. Geopolitikçilerin ilk zamanlar hava kuvvetini ve Amerika'yı küçümsemiş olduklarını söylemekle onların fikir sistemlerini red etmiş olmuyoruz. Dünya adası geopolitiğinin Mackinder tarafından yapılan tahlili parlak bir strateji görüşüdür. Bu fikir sistemi Alman-

20 ya'nın birinci dünya savaşını kazanmağa yaklaştığı halde neden kazanamadığını izah eder. Bu geopolitik görüşler İkinci Dünya savaşında Alman stratejisinin şuurlu rehberi olmuştu. Mackinder - Haushofer doktrininden ayrılınmamış olsa idi, bu strateji muvaffak olacaktı. Geopolitikçilerin, kara kuvvetinin dünya adasına hâkim olacağı doktrini, savaş bakımından doğrudur. Almanya'nın kara kuvvetine karşı deniz kuvveti tamamile tesirsiz kalmıştır. Almanlar başka bir kara kuvveti, Rusya tarafından durdurulmuşlardır. Amerikalılar ve İngilizler Avrupa kıt'asına kara kuvveti çıkardıkları zaman Almanlar yenilmişlerdir. Hava kuvveti, Mackinder'in kara kuvveti doktrinini çürütebilir. Hava kuvveti ikinci dünya savaşında, çok önemli olmakla beraber, yardımcı rol oynamıştır diyebiliriz. Geopolitikçiler saha fikri üzerinde ısrarla durmalarında da haklı idiler. İkinci Dünya savaşında Alman ve Japon hücumları karşısında ayakta durabilen Devletler ya kara taarruzundan masun İngiltere gibi adalar, yahut Çin ve Rusya gibi büyük sahalı Devletler olmuştur. «Superstate» lerin «üstün devletlerin» doğacağına dair tahminlerinde de Geopolitikçiler haklı görünmektedirler. Vakıalar da bunu teyit etmektedir. Amerika uzun zamandanberi, geopolitik ölçülere göre bir Superstate olmuştur. Rusya'da keza superstate olmak için gerekli sahaya sahip bulunmaktadır ve bugün bir superstate'dir. Çin Asya' nın hâkim kuvveti olarak belirmektedir. Dünya kuvvet merkezleri arasında yalnız Avrupa, dünya savaşının sonunda kuvvet ve cesamet itibariyle küçük devlet grupları halinde kalmıştır. Savaştan sonra meydana getirilen çeşitli birlik anlaşmaları, Avrupa Ekonomik topluluğu gibi integrasyon hareketleri Avrupa'nın tek ve bütün bir Devlet olma zorunluğunu duymuş olduğunun delilleridir. Geopolitiğin dayandığı fikirlerin sırf Alman kaynaklı olmadığına dikkat olunmalıdır. Bu fikir ve mefhumlar İngiliz, Amerikan, Rus fikir adamlarının müşterek mallarıdır. Yale Üniversitesi'nden profesör Spykman «Dünya siyasetinde Amerika'nın Stratejisi» adlı kitabında Birleşik Devletlerin Geopolitiğini etraflı bir şekilde tahlil etmiş ve bir takım iler fikirler öne sürmüştür. Spykman bazı tâdillerle Mackinder sistemini kabul ederek dünya adasının veyahut büyük bir kısmının tek bir kuvvet tarafından zaptının Amerika için bir felâket teşkil edeceğini söylemekle Birleşik Devletleri ikaz etmektedir. Monroe zamanından beri Ameri-

1. ABD Silahlı Kuvvetleri dünyanın en güçlü ordusu

1. ABD Silahlı Kuvvetleri dünyanın en güçlü ordusu 2016 yılında 126 ülkenin ordusu değerlendirilmiş ve dünyanın en güçlü orduları sıralaması yapılmıştır. Ülkenin sahip olduğu silahlı gücün yanında nüfusu, savaşabilecek ve askerlik çağına gelen insan sayısı,

Detaylı

İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf...

İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf... İÇİNDEKİLER SUNUŞ İÇİNDEKİLER... III GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ DÜNYADA SİYASİ DURUM 1. Üçlü İttifak... 5 2. Üçlü İtilaf... 7 a. Fransız-Rus İttifakı (04 Ocak 1894)... 7 b. İngiliz-Fransız

Detaylı

Fikret BABAYEV * * Azerbaycan Anayasa Mahkemesi Başkanı

Fikret BABAYEV * * Azerbaycan Anayasa Mahkemesi Başkanı Fikret BABAYEV * Sayın Başkan, değerli katılımcılar! Öncelikle belirtmek isterim ki, bugün bu faaliyete iştirak etmek ve sizlerle bir arada bulunmak benim için büyük bir mutluluktur. Bu toplantıya ve şahsıma

Detaylı

BÜLTEN İSTANBUL AZİZ BABUŞCU. FİLİSTİN MESELESİ 2 5 te B İ L G İ NOTU. Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi

BÜLTEN İSTANBUL AZİZ BABUŞCU. FİLİSTİN MESELESİ 2 5 te B İ L G İ NOTU. Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi 2 de Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi AK Parti İstanbul İl Kadın Kolları nda AK Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya gelmenin mutluluğunu yaşadı. 8 de YIL: 2012 SAYI

Detaylı

Göç yani hicret dini bir vazifedir.insanların dinlerini daha iyi yaşamaları,hayatlarını devam ettirebilmeleri için göç bir ihtiyaçtır.

Göç yani hicret dini bir vazifedir.insanların dinlerini daha iyi yaşamaları,hayatlarını devam ettirebilmeleri için göç bir ihtiyaçtır. TÜRKİYE'DEKİ GÖÇLER VE GÖÇMENLER Göç güçtür.hem güç ve zor bir iştir hem de güç katan bir iştir. Göç yani hicret dini bir vazifedir.insanların dinlerini daha iyi yaşamaları,hayatlarını devam ettirebilmeleri

Detaylı

34 NOLU SÖZLEŞME ÜCRETLİ İŞ BULMA BÜROLARININ KAPATILMASI HAKKINDA SÖZLEŞME

34 NOLU SÖZLEŞME ÜCRETLİ İŞ BULMA BÜROLARININ KAPATILMASI HAKKINDA SÖZLEŞME 34 NOLU SÖZLEŞME ÜCRETLİ İŞ BULMA BÜROLARININ KAPATILMASI HAKKINDA SÖZLEŞME Aynı konudaki 96 sayılı sözleşmenin onaylanması sonucu yürürlükten kalkmıştır ILO Kabul Tarihi: 8 Haziran 1933 Kanun Tarih ve

Detaylı

BÜLTEN İSTANBUL B İ L G İ AZİZ BABUŞCU. NOTU Yeni Dünya ve Türkiye 2 de İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI

BÜLTEN İSTANBUL B İ L G İ AZİZ BABUŞCU. NOTU Yeni Dünya ve Türkiye 2 de İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI AZİZ BABUŞCU 4 te AK AK PARTİ İL BAŞKANI 10 da YIL: 2012 SAYI : 169 24-31 ARALIK 2012-7 OCAK 2013 BÜLTEN İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI T E Ş K İ L A T İ Ç İ H A F T A L I K B Ü L T E N İ 3 te 2

Detaylı

İktisat Tarihi

İktisat Tarihi İktisat Tarihi 7.5.18 SAVAŞLAR VE EKONOMİK PERFORMANS Savaş 10 milyon askerin ölümüne, 20 milyonunun yaralanmasına neden oldu. Ekonomik açıdan uzun dönemde fizik yıkımdan daha zararlı olan normal ekonomik

Detaylı

TERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 8.SINIF KAVRAM HARİTASI. Mevlüt Çelik. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 8.SINIF KAVRAM HARİTASI. Mevlüt Çelik. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER YA İSTİKLÂL YA ÖLÜM TERCİH ETTİĞİN OKOL GELECEĞİNDİR MEVLÜT ÇELİK 19.yy.sonlarına doğru Osmanlı parçalanma sürecine girmişti. Bu dönemde

Detaylı

"Satmam" demiş ihtiyar köylü, "bu, benim için bir at değil, bir dost."

Satmam demiş ihtiyar köylü, bu, benim için bir at değil, bir dost. Günün Öyküsü: Talih mi Talihsizlik mi? Bir zamanlar köyün birinde yaşlı bir adam yaşıyormuş. Çok fakirmiş. Ama çok güzel beyaz bir atı varmış. Kral bu ata göz koymuş. Bir zamanlar köyün birinde yaşlı bir

Detaylı

TEMEİ, ESER II II II

TEMEİ, ESER II II II 1000 TEMEİ, ESER II II II v r 6n ıztj BEHÇET K E M A L Ç A Ğ L A R MALAZGİRT ZAFERİNDEN İSTANBUL FETHİNE (Dört destan) BİRİNCİ BASILIŞ DEVLET KİTAPLARI MİLLİ EĞİTİM BASIMEVİ _ İSTANBUL 1971 1000 TEM EL

Detaylı

İktisat Tarihi II. 13 Nisan 2018

İktisat Tarihi II. 13 Nisan 2018 İktisat Tarihi II 13 Nisan 2018 Modern Çağ ın Başlangıcında Avrupa Ekonomisi 11 yy başından itibaren Avrupa Rostow'un deyimiyle kalkışa geçmiştir. Bugünün ölçütleriyle baktığımızdaavrupa gelişmemiş bir

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÎLE FEDERAL ALMANYA CUMHURİYETİ ARASINDA 16 ŞU BAT 1952 TARİHÎNDE ANKARA'DA AKDEDİLMİŞ OLAN TİCARET ANLAŞMASINA EK PROTOKOL

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ÎLE FEDERAL ALMANYA CUMHURİYETİ ARASINDA 16 ŞU BAT 1952 TARİHÎNDE ANKARA'DA AKDEDİLMİŞ OLAN TİCARET ANLAŞMASINA EK PROTOKOL -. '. ' J ı 156 16 Şubat 1952 tarihli Türkiye Batı - Almanya Ticaret ve ödeme Anlaşmalarına Ek 21 Aralık 1954 tarihli Protokollerle Ekleri Mektupların Tasdikine dair Kanun (Resmî Gazete ile ilâm.- 2.II.

Detaylı

ABD'nin Fransa'ya Reaper İnsansız Uçak Satışı ve Türkiye'nin Durumu 1

ABD'nin Fransa'ya Reaper İnsansız Uçak Satışı ve Türkiye'nin Durumu 1 ABD'nin Fransa'ya Reaper İnsansız Uçak Satışı ve Türkiye'nin Durumu 1 Pentagon yetkilileri Fransa'nın talep ettiği Reaper tipi insansız hava aracı (İHA) veya dronların satışına yönelik olarak Kongre'de

Detaylı

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders. Dr. İsmail BAYTAK. Orta Asya Tarihine Giriş ORTA ASYA TÜRK TARİHİ-I 1.Ders Dr. İsmail BAYTAK Orta Asya Tarihine Giriş Türk Adının Anlamı: Türklerin Tarih Sahnesine Çıkışı Türk adından ilk olarak Çin Yıllıklarında bahsedilmektedir. Çin kaynaklarında

Detaylı

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) 14.08.2014 SIRA SIKLIK SÖZCÜK TÜR AÇIKLAMA 1 1209785 bir DT Belirleyici 2 1004455 ve CJ Bağlaç 3 625335 bu PN Adıl 4 361061 da AV Belirteç 5 352249 de

Detaylı

değildir. Ufkun ötesini de görmek ve bilmek gerekir

değildir. Ufkun ötesini de görmek ve bilmek gerekir Yalnız z ufku görmek g kafi değildir. Ufkun ötesini de görmek ve bilmek gerekir 1 Günümüz bilgi çağıdır. Bilgisiz mücadele mümkün değildir. 2 Türkiye nin Jeopolitiği ; Yani Yerinin Önemi, Gücünü, Hedeflerini

Detaylı

Ateş Ülkesi'nde Ateşgâh Ateşgâh ı anlatmak istiyorum bu hafta sizlere. Ateş Ülkesi ne yolculuk ediyorum bu yüzden. Birdenbire pilot, Sevgili yolcular

Ateş Ülkesi'nde Ateşgâh Ateşgâh ı anlatmak istiyorum bu hafta sizlere. Ateş Ülkesi ne yolculuk ediyorum bu yüzden. Birdenbire pilot, Sevgili yolcular Ateş Ülkesi'nde Ateşgâh Ateşgâh ı anlatmak istiyorum bu hafta sizlere. Ateş Ülkesi ne yolculuk ediyorum bu yüzden. Birdenbire pilot, Sevgili yolcular hazır olun düşüyoruz diyor. Düşüyoruz ama ben dâhil

Detaylı

Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı

Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı Türklerin Anayurdu ve Göçler Video Ders Anlatımı III. ÜNİTE TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI VE İLK TÜRK DEVLETLERİ ( BAŞLANGIÇTAN X. YÜZYILA KADAR ) A- TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI I-Türk Adının Anlamı

Detaylı

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ

BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ BÖLGE KAVRAMI VE TÜRLERİ Doğal, beşerî ve ekonomik özellikler bakımından çevresinden farklı; kendi içinde benzerlik gösteren alanlara bölge denir. Bölgeler, kullanım amaçlarına göre birbirine benzeyen

Detaylı

d-italya nın Akdeniz de hakimiyet kurma isteği

d-italya nın Akdeniz de hakimiyet kurma isteği I.DÜNYA SAVAŞI Sebepleri: a-almanya nın siyasi birliğini tamamlayarak, sömürgecilikte İngiltere ye rakip olması b -Fransa ve Almanya arasındaki Alsas-Loren bölgesi meselesi(fransa nın Sedan Savaşı nda

Detaylı

TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ

TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ Dr. Tuğrul BAYKENT Baykent Bilgisayar & Danışmanlık TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ Düzenleyen: Dr.Tuğrul BAYKENT w.ekitapozeti.com 1 1. TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK KONUMU VE ÖNEMİ 2. TÜRKİYE YE YÖNELİK TEHDİTLER

Detaylı

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi

Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Yakın Doğu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Merkezi ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan

Detaylı

İktisat Tarihi II

İktisat Tarihi II İktisat Tarihi II 02.03.2018 Roma şehir devleti, başlangıcında aristokratik bir karakter arz ediyordu. Roma İmparatorluğu nun zirvede olduğu 1. ve 2. yüzyıllarda sınırları İskoçya dan Mısır a kadar uzanıyordu

Detaylı

Milli Devlete Yönelik Tehdit Değerlendirmesi

Milli Devlete Yönelik Tehdit Değerlendirmesi Milli Devlete Yönelik Tehdit Değerlendirmesi tarafından tam algılanmadığı, diğer bir deyişle aynı duyarlılıkla değerlendirilmediği zaman mücadele etmek güçleşecek ve mücadeleye toplum desteği sağlanamayacaktır.

Detaylı

Cezayir'den yükselen bir ses: Yalnızca İslam hükmedecek!

Cezayir'den yükselen bir ses: Yalnızca İslam hükmedecek! Cezayir'den yükselen bir ses: Yalnızca İslam hükmedecek! Cezayir'de 1990'lı yıllardaki duvar yazıları, İslamcılığın yükseldiği döneme yönelik yakın bir tanıklık niteliğinde. 10.07.2017 / 18:00 Doksanlı

Detaylı

Musul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı.

Musul Sorunu'na Lozan'da bir çözüm bulunamadı. Bu nedenle Irak sınırının belirlenmesi ileri bir tarihe bırakıldı. MUSUL SORUNU VE ANKARA ANTLAŞMASI Musul, Mondros Ateşkes Anlaşması imzalanmadan önce Osmanlı Devleti'nin elinde idi. Ancak ateşkesin imzalanmasından dört gün sonra Musul İngilizler tarafından işgal edildi.

Detaylı

İktisat Tarihi II. 26 Mayıs 2017

İktisat Tarihi II. 26 Mayıs 2017 İktisat Tarihi II 26 Mayıs 2017 Uluslararası Ticaret ve Dünya Ekonomisinin Gelişmesi 1815-1913 yılları arası dünya ekonomisinin ilk küreselleşme dalgasına şahit oldu. 20. yüzyılın başlarında artık bütünleşmiş

Detaylı

Siyasi Parti. Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir.

Siyasi Parti. Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir. SİYASAL PARTİLER Siyasi Parti Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir. Siyasi partileri öteki toplumsal örgütlerden ayıran

Detaylı

Title of Presentation. Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL

Title of Presentation. Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL Title of Presentation Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL İçindekiler 1- Yeni Büyük Oyun 2- Coğrafyanın Mahkumları 3- Hazar ın Statüsü Sorunu 4- Boru Hatları Rekabeti 5- Hazar

Detaylı

SEYİR VE HİDROGRAFİ HİZMETLERİ KANUNU

SEYİR VE HİDROGRAFİ HİZMETLERİ KANUNU 5095 SEYİR VE HİDROGRAFİ HİZMETLERİ KANUNU Kanun Numarası : 1738 Kabul Tarihi : 30/5/1973 Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 7/6/1973 Sayı : 14557 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 12 Sayfa : 2281

Detaylı

Prof. Dr. İlhan F. AKIN SİYASÎ TARİH Beta

Prof. Dr. İlhan F. AKIN SİYASÎ TARİH Beta Prof. Dr. İlhan F. AKIN SİYASÎ TARİH 1870-1914 Beta Yayın No : 3472 Politika Dizisi : 08 1. Bası - Ocak 2017 - İstanbul (Beta A.Ş.) ISBN 978-605 - 333-801 - 7 Copyright Bu kitabın bu basısının Türkiye

Detaylı

Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer

Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) Orta Asya da bilinen ilk teşkilatlı Türk devleti Hunlar tarafından kurulmuştur. Hunların ilk oturdukları yer Sarı Irmak ın kuzeyi idi. Daha sonra Orhun ve Selenga ırmakları

Detaylı

TÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1

TÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 STRATEJİK VİZYON BELGESİ ( TASLAK ) TÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Arjantin İlişkileri: Fırsatlar ve Riskler ( 2014 Buenos Aires - İstanbul ) Türkiye; 75 milyonluk

Detaylı

TEŞKİLATLANMA VE KOLLEKTİF MÜZAKERE HAKKI PRENSİPLERİNİN UYGULANMASINA MÜTEALLİK SÖZLEŞME

TEŞKİLATLANMA VE KOLLEKTİF MÜZAKERE HAKKI PRENSİPLERİNİN UYGULANMASINA MÜTEALLİK SÖZLEŞME TEŞKİLATLANMA VE KOLLEKTİF MÜZAKERE HAKKI PRENSİPLERİNİN UYGULANMASINA MÜTEALLİK SÖZLEŞME Bu sözleşme, ILO'nun temel haklara ilişkin 8 sözleşmesinden biridir. ILO Kabul Tarihi: 18 Haziran 1949 Kanun Tarih

Detaylı

Atoller (mercan adaları) ve Resifler

Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atoller (mercan adaları) ve Resifler Atol, hayatlarını sıcak denizlerde devam ettiren ve mercan ismi verilen deniz hayvanları iskeletlerinin artıklarının yığılması sonucu meydana gelen birikim şekilleridir.

Detaylı

Ev ve apartmana dair / H.Cahit YALÇIN

Ev ve apartmana dair / H.Cahit YALÇIN "Biz apartmanlara yabancıyız. Bir ailenin hayatında ev ocak en esaslı bir unsurdur. Bir odanın kapısını açtığım zaman, burada babam doğmuştu, bir sofaya çıktığım zaman, burada halam gelin olmuştu, bahçeye

Detaylı

İktisat Tarihi II. XI. Hafta

İktisat Tarihi II. XI. Hafta İktisat Tarihi II XI. Hafta 19. yy da Ekonomik Gelişmeler 19. yy Avrupa da, sanayinin bir hayat tarzı olarak kesin zaferine şahit oldu. 19. yyda uluslararası ekonomik ilişkilerde ve devletlerin ekonomik

Detaylı

5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI

5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI 5. ULUSLARARASI MAVİ KARADENİZ KONGRESİ Prof. Dr. Atilla SANDIKLI Karadeniz bölgesi; doğuda Kafkasya, güneyde Anadolu, batıda Balkanlar, kuzeyde Ukrayna ve Rusya bozkırları ile çevrili geniş bir havzadır.

Detaylı

Ulusal Entegrasyon Plani: Ulusal Entegrasyon Entegrasyon siyasetinin motoru Plani: Entegrasyon siyasetinin motoru Ulusal Entegrasyon Plani:

Ulusal Entegrasyon Plani: Ulusal Entegrasyon Entegrasyon siyasetinin motoru Plani: Entegrasyon siyasetinin motoru Ulusal Entegrasyon Plani: Ulusal Entegrasyon Plani: Entegrasyon Ulusal Entegrasyoun siyasetinin Plani motoru Ulusal Entegrasyon Entegrasyon siyasetinin motoru Plani: Entegrasyon siyasetinin motoru Ulusal Entegrasyon Plani: Stand

Detaylı

DİASPORA - 13 Mayıs

DİASPORA - 13 Mayıs DİASPORA - 13 Mayıs 2015 - Sayın Başkonsoloslar, Daimi Temsilciliklerimizin değerli mensupları, ABD de yerleşik Diasporalarımızın kıymetli temsilcileri, Bugün burada ilk kez ABD de yaşayan diaspora temsilcilerimizle

Detaylı

KAMU DİPLOMASİSİ ARACI OLARAK ÖĞRENCİ DEĞİŞİM PROGRAMLARI VE TÜRKİYE UYGULAMALARI. M. Musa BUDAK 11 Mayıs 2014

KAMU DİPLOMASİSİ ARACI OLARAK ÖĞRENCİ DEĞİŞİM PROGRAMLARI VE TÜRKİYE UYGULAMALARI. M. Musa BUDAK 11 Mayıs 2014 KAMU DİPLOMASİSİ ARACI OLARAK ÖĞRENCİ DEĞİŞİM PROGRAMLARI VE TÜRKİYE UYGULAMALARI M. Musa BUDAK 11 Mayıs 2014 İNCE GÜÇ VE KAMU DİPLOMASİSİ ÖĞRENCİ DEĞİŞİM PROGRAMLARI TÜRKİYE NİN ULUSLARARASI ÖĞRENCİ PROGRAMLARI

Detaylı

JEOPOLİTİK KAVRAMI VE UNSURLARI

JEOPOLİTİK KAVRAMI VE UNSURLARI 318 SUAT LHAN JEOPOL T K KAVRAMI VE UNSURLARI JEOPOLİTİK KAVRAMI VE UNSURLARI Suat LHAN* In this article, a structural analysis of the concept of geopolitics is made and the elements of this concept and

Detaylı

Türkiye: 1936 yılında maden istihsalâtımız umumiyet üzere artmıştır. Bu yılın istihsal adetlerini bir öncesi ile karşılaştıralım:

Türkiye: 1936 yılında maden istihsalâtımız umumiyet üzere artmıştır. Bu yılın istihsal adetlerini bir öncesi ile karşılaştıralım: Türkiye: 1936 yılında maden istihsalâtımız umumiyet üzere artmıştır. Bu yılın istihsal adetlerini bir öncesi ile karşılaştıralım: Listede zımpara müstesna - ki yalnız iki, üç yüz tonluk bir tenakus göstermiştir,

Detaylı

Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR

Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR Fevzi Karamuc;o TARIH 11 SOSYAL BiLiMLER LiSESi DERS KiTABI SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR Prishtine, 2012 ic;indekiler I ÜNiTE: BÜYÜK COGRAFYA KESiFLERi 3 1. BÜYÜK COGRAFYA KESiFLERi 3 A. COGRAFYA KESiFLERi

Detaylı

Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER

Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER Hazırlayan Muhammed ARTUNÇ 6.SINIF SOSYAL BİLGİER SOSYAL BİLGİLER KONU:ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİ (Büyük)Asya Hun Devleti (Köktürk) Göktürk Devleti 2.Göktürk (Kutluk) Devleti Uygur Devleti Hunlar önceleri

Detaylı

Güncel Jeo-Politik ve D-8 Cuma, 08 Aralık :55

Güncel Jeo-Politik ve D-8 Cuma, 08 Aralık :55 Dünya da politik dengeler dinamik bir yapıya sahiptir. Yüzyıllar boyunca dünyada haritalar, rejimler ve politikalar değişim içerisindedirler. Orta çağ Avrupa sı ve Fransız ihtilali ile birlikte 17. Yüzyılda

Detaylı

1.- GÜMRÜK BİRLİĞİ: 1968 (Ticari engellerin kaldırılması + OGT) 2.- AET den AB ye GEÇİŞ :1992 (Kişilerin + Sermayenin + Hizmetlerin Serbest Dolaşımı.

1.- GÜMRÜK BİRLİĞİ: 1968 (Ticari engellerin kaldırılması + OGT) 2.- AET den AB ye GEÇİŞ :1992 (Kişilerin + Sermayenin + Hizmetlerin Serbest Dolaşımı. TÜRKİYE AB İLİŞKİLERİ HAFTA 2 Roma Antlaşması Avrupa Ekonomik Topluluğu AET nin kurulması I. AŞAMA AET de Gümrük Birliğine ulaşma İngiltere, Danimarka, İrlanda nın AET ye İspanya ve Portekiz in AET ye

Detaylı

15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye Salonu

15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye Salonu Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Bashar al-assad ın Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül ve Bayan Hayrünnisa Gül onuruna verilen Akşam Yemeği nde yapacakları konuşma 15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye

Detaylı

Kütahya Gazeteciler Cemiyeti Ziyareti:

Kütahya Gazeteciler Cemiyeti Ziyareti: Türk Ocakları Genel Merkezi Merkez Yönetim Kurulu Üyesi Efendi BARUTCU, Türk Ocakları nın 100 üncü kuruluş yıldönümü kutlamaları çerçevesinde, Sönmeyen Ocak Türk Ocakları ve Türkiye nin Geleceği konulu

Detaylı

ULUSLARARASI SEMPOZYUM HAVA HARP TARİHİ. Tarihinde Derinleş, Geleceğini Aydınlat ULUSLARARASI HAVA HARP TARİHİ SEMPOZYUMU HAVA HARP AKADEMİSİ

ULUSLARARASI SEMPOZYUM HAVA HARP TARİHİ. Tarihinde Derinleş, Geleceğini Aydınlat ULUSLARARASI HAVA HARP TARİHİ SEMPOZYUMU HAVA HARP AKADEMİSİ ULUSLARARASI SEMPOZYUM 2014 HAVA HARP TARİHİ Tarihinde Derinleş, Geleceğini Aydınlat ULUSLARARASI HAVA HARP TARİHİ SEMPOZYUMU Hava Gücü Teorileri ve Uygulamaları 20 nci Yüzyıl Savaşlarında Hava ve Uzay

Detaylı

DKN.: /PAPGE Aralık 2014 MESLEKİ BİLİMLER BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

DKN.: /PAPGE Aralık 2014 MESLEKİ BİLİMLER BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ MESLEKİ BİLİMLER BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Sınıf / Y.Y. Ders Saati (T+U+L) Kredi AKTS Askeri Coğrafya MP-412 4/1 2+0+0 2+0+0 3 Dersin Dili : Türkçe Dersin Seviyesi : Lisans

Detaylı

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM)

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM) KURULUŞ RAPORLARI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM) Kuruluş adı Birleşmiş Milletler (BM) Kuruluş Tarihi 1945 Merkezi New York (ABD) Üye ülke sayısı 192 Genel Sekreter Ban Ki-mun Genel Bilgiler Dünya barışı ve sosyal

Detaylı

Altın Ayarlı İslâmi Finans

Altın Ayarlı İslâmi Finans Altın Ayarlı İslâmi Finans 09 Ağustos 2011 Salı Uluslararası platformlarda paranın İslâmileştirilmesi konusu epeydir gündemde. Paranın İslâmileştirilmesinden kasıt para ile ilgili ne varsa, ekonomik faaliyetlerden

Detaylı

İÇİNDEKİLER. A. Tarih B. Siyasal Tarih C. XIX.yüzyıla Kadar Dünya Tarihinin Ana Hatları 3 D. Türkiye"nin Jeo-politik ve Jeo-stratejik Önemi 5

İÇİNDEKİLER. A. Tarih B. Siyasal Tarih C. XIX.yüzyıla Kadar Dünya Tarihinin Ana Hatları 3 D. Türkiyenin Jeo-politik ve Jeo-stratejik Önemi 5 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ V GİRİŞ 1 A. Tarih B. Siyasal Tarih C. XIX.yüzyıla Kadar Dünya Tarihinin Ana Hatları 3 D. Türkiye"nin Jeo-politik ve Jeo-stratejik Önemi 5 BİRİNCİ BÖLÜM: AVRUPA SİYASAL TARİHİ 1 2 I.

Detaylı

Dünyada silahlanma artıyor, Türkiye 20'nci sırada

Dünyada silahlanma artıyor, Türkiye 20'nci sırada Dünyada silahlanma artıyor, Türkiye 20'nci sırada Bonn Uluslararası Silahsızlanma Merkezi nin 2016 Küresel Silahlanma Endeksi'ne göre askeri harcamalarda İsrail başı çekerken Türkiye 20'nci sırada. 02.12.2016

Detaylı

YÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ Youtube Kanalı: tariheglencesi

YÜKSELME DEVRİ. KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ  Youtube Kanalı: tariheglencesi YÜKSELME DEVRİ KPSS YE HAZIRLIK ARİF ÖZBEYLİ www.tariheglencesi.com Youtube Kanalı: tariheglencesi 05.08.2017 II.Selim (1566-1574) Tahta Geçme Yaşı: 42.3 Saltanat Süresi:8.3 Saltanat Sonundaki Yaşı:50.7

Detaylı

V Ön Söz Birinci fasıl: İşletme İktisadının Esasları 3 A. İşletme ve işletme iktisadının mahiyeti 3 I. İşletmenin mâna ve tarifi 3 II. İşletme iktisadı ilminin mahiyeti 8 III. İşletme iktisadı ilminin

Detaylı

DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce

DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce İNGİLTERE DEVLETİN ADI: Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı BAŞŞEHRİ: Londra YÜZÖLÇÜMÜ: 244.110 km2 NÜFUSU: 57.411.000 RESMİ DİLİ: İngilizce DİNİ: Hıristiyanlık PARA BİRİMİ: Sterlin 1.

Detaylı

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI NARLIDERE YATILI BÖLGE ORTAOKULU TC İNKILAP TARİHİ DERSİ AÇIK UÇLU DENEME SINAVI 1

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI NARLIDERE YATILI BÖLGE ORTAOKULU TC İNKILAP TARİHİ DERSİ AÇIK UÇLU DENEME SINAVI 1 2017-2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI NARLIDERE YATILI BÖLGE ORTAOKULU TC İNKILAP TARİHİ DERSİ AÇIK UÇLU DENEME SINAVI 1 1) Ali Rıza Efendi nin 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı nda Asakir-i Milliye Taburu ndaki geçici

Detaylı

BATI CEPHESİ'NDE SAVAŞ

BATI CEPHESİ'NDE SAVAŞ T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK TEOG ÇIKMIŞ SORULAR - 3. ÜNİTE Batı cephesinde Kuvâ-yı Millîye birliklerinin faaliyetlerini ve düzenli ordunun kurulmasını değerlendirir.türk milletinin Kurtuluş Savaşı

Detaylı

1. DÜNYADAKİ BAŞLICA DİL AİLELERİ

1. DÜNYADAKİ BAŞLICA DİL AİLELERİ 1. DÜNYADAKİ BAŞLICA DİL AİLELERİ Kaynak bakımından birbirine yakın olan diller bir aile teşkil ederler. Dünya dilleri bu şekilde çeşitli dil ailelerine ayrılırlar. Bir dil ailesi tarihin bilinmeyen devirlerinde

Detaylı

AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere,

AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere, COĞRAFİ KEŞİFLER 1)YENİ ÇAĞ AVRUPASI AVRUPA DA MEYDANA GELEN TEKNİK GELİŞMELER : 1)BARUTUN ATEŞLİ SİLAHLARDA KULLANILMASI: Çinliler tarafından icat edilen barut, Çinlilerden Türklere, Türklerden Müslüman

Detaylı

Aç l fl Vural Öger Çok değerli misafirler, Konrad-Adenauer vakfının 23 senedir yapmış olduğu bu gazetecilik seminerinde son senesinde bizim de k

Aç l fl Vural Öger Çok değerli misafirler, Konrad-Adenauer vakfının 23 senedir yapmış olduğu bu gazetecilik seminerinde son senesinde bizim de k Çok değerli misafirler, Konrad-Adenauer vakfının 23 senedir yapmış olduğu bu gazetecilik seminerinde son 10-11 senesinde bizim de katkılarımızın olması bizi her zaman çok mutlu ediyor çünkü Avrupa da yaşayan

Detaylı

İktisat Tarihi I Ekim II. Hafta

İktisat Tarihi I Ekim II. Hafta İktisat Tarihi I 13-14 Ekim II. Hafta Osmanlı Kurumlarının Kökenleri 19. yy da Osmanlı ve Bizans hakkındaki araştırmalar ilerledikçe benzerlikler dikkat çekmeye başladı. Gibbons a göre Osm. Hukuk sahasında

Detaylı

Tarih Fransız koloniciler, Nova Scotia da Avrupalıların ilk yerleşim birimini kurdu Hudson s Bay Company kuruldu.

Tarih Fransız koloniciler, Nova Scotia da Avrupalıların ilk yerleşim birimini kurdu Hudson s Bay Company kuruldu. Konumu Kanada, Kuzey Amerika kıtasının en kuzeyinde bulunan ülkedir. Batıda Büyük Okyanus, doğuda Atlantik Okyanusu arasında kalır. Kuzeyda Arktik Denizi, güneyde Amerika Birleşik Devletleri arasında kalır.

Detaylı

İNTERNET DÜNYANIN GİDİŞİNİ NASIL DEĞİŞTİRDİ?

İNTERNET DÜNYANIN GİDİŞİNİ NASIL DEĞİŞTİRDİ? İNTERNET DÜNYANIN GİDİŞİNİ NASIL DEĞİŞTİRDİ? İnternet ile ilgili çalışmalar 1962 ye uzanır. İlk bilgisayarlar arası iletişim 1969 da ABD de Stanford ve California Üniversiteleri arasında oldu. İnternet

Detaylı

GÖÇ DUVARLARI. Mustafa ŞAHİN

GÖÇ DUVARLARI. Mustafa ŞAHİN Mustafa ŞAHİN 07 Eylül 2015 GÖÇ DUVARLARI Suriye de son yıllarda yaşanan dram hepimizi çok üzmekte. Savaştan ötürü evlerini, yurtlarını terk ederek yeni yaşam kurma ümidiyle muhacir olan ve çoğunluğu göç

Detaylı

İKİNCİ BİNYILIN MUHASEBESİ İÇİNDEKİLER

İKİNCİ BİNYILIN MUHASEBESİ İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER B İ R İ N C İ C İ L T Kitap Hakkında 1 Başlarken 5 CENGİZ HAN MEDENİYETE YENİ YOLLAR AÇMIŞTIR 1. Cengiz Han ın Birlik Fikrinden Başka Sermayesi Yoktu 23 2. Birlik, Beraberlik ve Çabuk Öğrenme

Detaylı

Kategori Alt kategori Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki

Kategori Alt kategori Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki Kategori Alt kategori Ders içerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki Bölge Bölge bölgeler kavramı - Kıtaların meydana gelmeleri, bölgelere ayrılmaları, oluşmaları ve gelişmeleri (1+1) - Bölgeler kavramı,

Detaylı

Hayatı ve Çalışmaları

Hayatı ve Çalışmaları Hayatı ve Çalışmaları Hayatı Albert Einstein, 14 Mart 1879 da, Almanya nın Ulm şehrinde dünyaya geldi. Babası Hermann Einstein bir mühendis ve satıcıydı. Annesi Pauline Einstein müziğe oldukça ilgiliydi.

Detaylı

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, (1)

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, (1) BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI, 1914-1918 (1) Topyekûn Savaş Çağı ve İlk Büyük Küresel Çatışma Mehmet Beşikçi I. Dünya Savaşı nın modern çağın ilk-en büyük felaketi olarak tasviri Savaşa katılan toplam 30 ülkeden

Detaylı

15 Ekim 2014 Genel Merkez

15 Ekim 2014 Genel Merkez ÇİN Yatırım Fırsatları Paneli 15 Ekim 2014 Genel Merkez İş Dünyamızın Saygıdeğer Mensupları, Değerli MÜSİAD üyeleri, Değerli Basın Mensupları, Toplantımıza katılımından dolayı teşekkür ediyor, Sizleri

Detaylı

Sultan Abdülhamid Han hakkında 7 itiraf

Sultan Abdülhamid Han hakkında 7 itiraf Sultan Abdülhamid Han hakkında 7 itiraf Osmanlı Devleti'nin en kritik bir devrinde otuz üç yıl hükümdarlık yapmış İkinci Abdülhamid Han için ağır ithamlarda bulunanların sayısı gittikçe azalmakla birlikte,

Detaylı

Erbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dara Celil Hayat ile Türkiye-Kürdistan Ekonomik ilişkileri. 02 Temmuz 2014

Erbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dara Celil Hayat ile Türkiye-Kürdistan Ekonomik ilişkileri. 02 Temmuz 2014 Erbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dara Celil Hayat ile Türkiye ile Kürdistan arasındaki ekonomik ilişkiler son yılların en önemli rakamlarına ulaşmış bulunuyor. Bugünlerde petrol anlaşmaları ön plana

Detaylı

2. Enver Paşa. 3. Rıza Tevfik Bölükbaşı

2. Enver Paşa. 3. Rıza Tevfik Bölükbaşı Osmanlı Devleti nin en kritik devrinde otuz üç sene hükümdarlık yapmış İkinci Abdülhamid Han için ağır ithamlarda bulunanların sayısı gittikçe azalmakla beraber, yapılan iftiralar ve hakaretlerin kötü

Detaylı

İÇİNDEKİLER... SUNUŞ III

İÇİNDEKİLER... SUNUŞ III SUNUŞ İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... III BİRİNCİ BÖLÜM SİYASİ, COĞRAFİ DURUM VE ASKERÎ GÜÇLER 1. Siyasi Durum... 1 a. Dış Siyasi Durum... 1 b. İç Siyasi Durum... 2 (1) Birinci Dünya Savaşı Öncesi Osmanlı Devleti

Detaylı

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER Modern Siyaset Teorisi Dersin Kodu SBU 601 Siyaset, iktidar, otorite, meşruiyet, siyaset sosyolojisi, modernizm,

Detaylı

Fevzi Karamw;o TARIH 10 SHTEPIA BOTUESE

Fevzi Karamw;o TARIH 10 SHTEPIA BOTUESE Fevzi Karamw;o TARIH 10 FEN LisESi DERS KiTABI SHTEPIA BOTUESE LIBRI SHKOLLOR Prishtine, 2012 i

Detaylı

İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGİN

İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGİN İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGİN İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI İRAN IN BÖLGESEL FAALİYETLERİ VE GÜÇ UNSURLARI ABDULLAH YEGIN SETA Abdullah YEGİN İstanbul

Detaylı

Ulaşım Coğrafyası. Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı)

Ulaşım Coğrafyası. Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı) Ulaşım Coğrafyası Ulaşım Coğrafyası Konu 10 Ulaşım biçimleri (Deniz ulaşımı) DENĐZ ULAŞIMI Deniz Ulaşımı Deniz ulaşımının kökeni M.Ö. 3200 yıllarına kadar uzanmakta olup Mısır kıyı denizciliği ile başlamıştır

Detaylı

Kamu Yönetimi Bölümü Ders Tanımları

Kamu Yönetimi Bölümü Ders Tanımları Kamu Yönetimi Bölümü Ders Tanımları PA 101 Kamu Yönetimine Giriş (3,0,0,3,5) Kamu yönetimine ilişkin kavramsal altyapı, yönetim alanında geliştirilmiş teori ve uygulamaların analiz edilmesi, yönetim biliminin

Detaylı

MİLLİ MÜCADELE TRENİ www.egitimhane.com

MİLLİ MÜCADELE TRENİ www.egitimhane.com MİLLİ MÜCADELE TRENİ TRABLUSGARP SAVAŞI Tarih: 1911 Savaşan Devletler: Osmanlı Devleti İtalya Mustafa Kemal in katıldığı ilk savaş Trablusgarp Savaşı dır. Trablusgarp Savaşı, Mustafa Kemal in ilk askeri

Detaylı

OKUL MÜDÜRÜMÜZLE RÖPORTAJ

OKUL MÜDÜRÜMÜZLE RÖPORTAJ OKUL MÜDÜRÜMÜZLE RÖPORTAJ Kendinizden biraz bahseder misiniz? -1969 yılında Elazığ'da dünyaya geldim. İlk orta ve liseyi orada okudum. Daha sonra üniversiteyi Van 100.yıl Üniversitesi'nde okudum. Liseyi

Detaylı

İSTANBUL ANADOLU CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI NA. : Şüpheli hakkında suç duyurusu dilekçemizin sunumudur.

İSTANBUL ANADOLU CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI NA. : Şüpheli hakkında suç duyurusu dilekçemizin sunumudur. İSTANBUL ANADOLU CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI NA Müşteki Vekilleri Şüpheli Konu Müsnet Suç : (T.C.:.)./ 3 Ümraniye İstanbul : Av. Aytekin TETİK & Av. Ahmet AYDIN - Adres Antette :...T.C.:2...2 Üsküdar İstanbul

Detaylı

Hocam Prof. Dr. Nejat Göyünç ü Anmak Üzerine Birkaç Basit Söz

Hocam Prof. Dr. Nejat Göyünç ü Anmak Üzerine Birkaç Basit Söz Hocam Prof. Dr. Nejat Göyünç ü Anmak Üzerine Birkaç Basit Söz PROF. DR. 133 Prof. Dr. Alaattin AKÖZ SÜ Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Hiç unutmadım ki! Akademik olarak hem yüksek lisans, hem de doktora

Detaylı

Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu..

Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu.. 28 Nisan 2014 Basın Toplantısı Metni ; (Konuşmaya esas metin) Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu.. -- Silahlı Kuvvetlerimizde 3-4 yıldan bu yana Hava Kuvvetleri

Detaylı

OYUNLAR TEORİSİNİN MADEN ARAMALARINA UYGULANMASI

OYUNLAR TEORİSİNİN MADEN ARAMALARINA UYGULANMASI OYUNLAR TEORİSİNİN MADEN ARAMALARINA UYGULANMASI Hüsnü KALE Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Ankara GİRİŞ İki rakip satranç masası başına oturduğu zaman, her ikisi de kendi kullandıkları taktiklere karşı,

Detaylı

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI Genel Değerlendirme Haziran 2014 2012 yılı dünya seramik sağlık gereçleri ihracat rakamlarına bakıldığında, 2011 yılı rakamlarına nazaran daha az dalgalanma gösterdiği

Detaylı

COG 446 RUSYA Hafta 2. Rusya: Makro Bir Perspektif

COG 446 RUSYA Hafta 2. Rusya: Makro Bir Perspektif Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Bölümü COG 446 RUSYA Hafta 2. Rusya: Makro Bir Perspektif Dr. Erdem BEKAROĞLU 1 Rusya Federasyonu nun (kısaca Rusya), başkenti Moskova dır.

Detaylı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI. Şubat 2018

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI. Şubat 2018 DÜŞÜNCE KURULUŞLARI Şubat 2018 Düşünce kuruluşları nedir? Nasıl çalışır? Özellikleri nelerdir? Dünyadaki düşünce kuruluşları Türkiye deki düşünce kuruluşları DÜŞÜNCE KURULUŞLARI NEDİR? DÜŞÜNCE KURULUŞLARI

Detaylı

İktisat Tarihi I. 18 Ekim 2017

İktisat Tarihi I. 18 Ekim 2017 İktisat Tarihi I 18 Ekim 2017 Kuruluş döneminin muhafazakar-milliyetçi bir yorumuna göre, İslam ı yaymak Osmanlı toplumunun en önemli esin kaynağını oluşturuyordu. Anadolu'ya göçler İran daki Büyük Selçuklu

Detaylı

Rus Jeopolitiği Avrasyacı Yaklaşım

Rus Jeopolitiği Avrasyacı Yaklaşım Rus Jeopolitiği Avrasyacı Yaklaşım Rus Jeopolitiğin Avrasyacı Yaklaşım Kitap Değerlendirmesi ÖZET İnceleme için seçtiğimiz `Rus Jeopolitiği-Avrasyacı yaklaşım` kıtabı Rus tarihini daha çok jeopolitik düzleme

Detaylı

İKİNCİ Savaş Bakanına yaptığı ziyaretten sonra, Komünist milletvekili' ve Partinin Merkez Komitesi üyesi

Detaylı

Başlangıç Meridyeni ve Greenwıch - İstanbul

Başlangıç Meridyeni ve Greenwıch - İstanbul Mustafa ŞAHİN 29 Eylül 2015 Başlangıç Meridyeni ve Greenwıch - İstanbul Geçtiğimiz hafta İngiltere de Londra nın güneydoğusunda şirin bir kasaba ve üniversite şehri olan Greenwich teydik. Kasabadan adını

Detaylı

KARDEŞ ÜLKE PAKİSTAN PAKİSTAN TEFRİŞAT PROJELERİ İPEKYOLU ASYA LAHOR KUR AN KURSU YENİ BİNAMIZ

KARDEŞ ÜLKE PAKİSTAN PAKİSTAN TEFRİŞAT PROJELERİ İPEKYOLU ASYA LAHOR KUR AN KURSU YENİ BİNAMIZ KARDEŞ ÜLKE PAKİSTAN PAKİSTAN TEFRİŞAT PROJELERİ İPEKYOLU ASYA LAHOR KUR AN KURSU YENİ BİNAMIZ 11.12.2015 PAKİSTAN DAKİ KUR AN KURSLARIMIZ Derneğimiz Pakistan'ın eğitim alanında tanınmış Süleymaniye ICC

Detaylı

SAMSUN BÜYÜKŞEHIR BELEDİYE BAŞKANI YUSUF ZİYA YILMAZ & SAM-DER Avusturyada yaşayan Samsunlular Derneğinin

SAMSUN BÜYÜKŞEHIR BELEDİYE BAŞKANI YUSUF ZİYA YILMAZ & SAM-DER Avusturyada yaşayan Samsunlular Derneğinin SAMSUN BÜYÜKŞEHIR BELEDİYE BAŞKANI YUSUF ZİYA YILMAZ & SAM-DER Avusturyada yaşayan Samsunlular Derneğinin (kısa adı ile SAM-DER in) davetlisi olarak 2010 yılında kurulduğu dönemde Sam-der e geldim ve büyük

Detaylı

TÜRKİYE - AFRİKA EKONOMİ FORUMU AÇILIŞ TÖRENİ KONYA 9 MAYIS İş Dünyası ve STK ların Değerli Başkan ve Temsilcileri,

TÜRKİYE - AFRİKA EKONOMİ FORUMU AÇILIŞ TÖRENİ KONYA 9 MAYIS İş Dünyası ve STK ların Değerli Başkan ve Temsilcileri, TÜRKİYE - AFRİKA EKONOMİ FORUMU AÇILIŞ TÖRENİ KONYA 9 MAYIS 2018 Afrika Ülkelerinin Değerli Büyükelçileri, Sayın Valim, Belediye Başkanım, İş Dünyası ve STK ların Değerli Başkan ve Temsilcileri, Değerli

Detaylı

KITASINDA ETKİN BÖLGESİNDE LİDER ÖNSÖZ

KITASINDA ETKİN BÖLGESİNDE LİDER ÖNSÖZ HAVA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI VİZYON 2035 KITASINDA ETKİN BÖLGESİNDE LİDER ÖNSÖZ Vizyon-2035 Dokümanı, Hv.K.K.lığının geleceğe yönelik hedeflerini belirlemek amacıyla; Dünya ve Türkiye de güvenlik anlayışındaki

Detaylı

İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ

İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ KISA ÖZET

Detaylı