SİYASET BİLİMCİ PROF. DR. KARAKARTAL: SÖYLEŞİ / PROF. DR. BENER KARAKARTAL

Transkript

1 SİYASET BİLİMCİ PROF. DR. KARAKARTAL: BAŞKANLIK SİSTEMİ TÜRKİYE NİN GÜCÜNE GÜÇ KATAR Türkiye halkının başkanlık sistemi modelini benimsediğini belirten Siyaset Bilimci Prof. Dr. Bener Karakartal, Halk istikrar ve zenginleşmek istiyor, güçlü bir Türkiye arzuluyor. Bu yüzden başkanlık sistemini istiyor diyor. nı vuran ve tamamen değiştirilmeden en uzun süre yürürlükte kalan anayasa oldu. Türkiye bu 33 yılda, koalisyon hükümetleri dönemlerinde ekonomik ve politik krizlerle boğuşmak zorunda kalsa da, Anavatan Partisi nin tek başına iktidar olduğu ilk dönem ve AK Parti nin tek başına iktidara geldiği 2002 den bu yana ekonomik ve politik istikrar açısından olumlu bir tablo çiziyor. Koalisyon hükümetleri döneminde yaşanan kargaşa, Türkiye de siyasal sistem tartışmasını sürekli gündemde tuttu. Atatürk ten bu yana başta Turgut Özal olmak üzere başkanlık sistemi tartışması dönem dönem gündeme gelse de bugünkü kadar hararetli tartışılmadı. Bugün başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere, Başbakan Ahmet Davutoğlu ve AK Parti, başkanlık sisteminin Türkiye için en uygun model olduğu konusunu ısrarla işliyorlar. Görünen o ki, 7 Haziran da yapılacak genel seçimlere doğru Türkiye nin gündemini yeni anayasa ve başkanlık sistemi belirleyecek. Başkanlık sistemini ve Siyaset Bilimci Prof. Dr. Bener Karakartal ile konuştuk: Yıllardır Türkiye nin Başkanlık sistemine mutlaka geçmesi konusunda yazılar yayınlıyorsunuz. Başkanlık sisteminin Türk geleneklerinden süzülerek geldiğini söylüyorsunuz. Bu iddianız hangi somut gerekçelere dayanıyor? ABD nin yaklaşık 250 yıllık, İngiltere nin ise yazılı olmayan anayasayla idare edildiği bir dünyada genç Türkiye Cumhuriyeti olarak 94 yılda 4 anayasa eskittik Anayasası nın ardından 1924 Anayasası geldi. Ardından 1961, onun ardında da 1982 Anayasası Anayasalar hızla eskirken, Türkiye nin benimsediği sistem de parlamenter sistemde sorunlara çözüm olamadı yılından 1946 yılına dek 25 yıllık tek partili sistemde ekonomik, politik ve sosyal gerekli atılımları yapamayan genç Türkiye Cumhuriyeti, sorunlarına 1946 yılından itibaren girdiği çok partili parlamenter sistemle çözüm arasa da, beklenen istikrar bir türlü sağlanamadı. Güçlü siyasi partilerin iktidara geldiği tek parti dönemlerinde Türkiye, hem ekonomik hem demokratik reformları hayata geçirerek istikrarlı bir süreç izlerken, özellikle çok partili koalisyon dönemlerinde zor günler yaşadı. Bu dönemlere damgasını vuran politik ve ekonomik istikrarsızlık, askeri darbelere daveti ye çıkardı. Biri post modern olmak üzere yılları arasında gerçekleştirilen 4 askeri darbede, hükümetlerle birlikte anayasalar da değişti. İktidara gelen hükümetler tarafın bazı değişikliklere uğrasa da 1982 Anayasası Türkiye nin son 33 yılına damgası- Benim bu iddiamı çok ünlü siyaset bilimcilerin eserlerinde de bulabilirsiniz. Türkiye de neredeyse tüm kitapları tercüme edilmiş bir siyaset bilimci Maurice Duverger aynı şeyleri tekrarlıyor. Duverger, Paris Siyasal Bilgiler de hocam oldu. Sorbonne Üniversitesi daha sonraki yıllarda ortak bir kitabımızı yayınladı. (Mort des dictatures? Maurice Duverger - Bener Karakartal) Dünya siyaset bilimine yön vermiş bir profesör olan Maurice Duverger, bana Paris te çok şaşırtan bir açıklamada bulundu. Duverger, şöyle demişti: Biliyor musunuz Sayın Karakartal, ben iktidarın sırrını İstanbul da Topkapı Sarayı nda keşfettim. Sonra açıkladı: Topkapı Sarayı nın etrafında üç sıra sur var. Neden? Moskova dan gelen Ruslara karşı değil. İstanbul dan gelen halk için. İşte iktidar böyle bir

2 şey. Kendini savunmazsa yıkılır. Duverger in bu analizi üzerine hep düşünmüşümdür. Nasıl oluyordu da Anadolu daki ufak bir beylik bir dünya imparatorluğu haline dönüşmüştü. Dünyada zamanında number one olmak çok az millete nasip olmuştu. İskender İmparatorluğu, İskerder in ölümü ile sona ermişti. Uzun süreli number one olmak çok az millete nasip olmuştu. Tarihte bunların sayısı bir elin parmaklarını geçmiyordu. Sırasıyla Roma, Osmanlı, Fransa, İngiltere, Amerika. Ruslar en güçlü oldukları Sovyetler Birliği döneminde bile Amerika nın arkasında iki numara olabilmişlerdi. Osmanlı ise altı yüz yıl ayakta kalmış ve iki yüz yıl boyunca da dünyada bir numara olmuşlardı. Bunun sırrını da Duverger İstanbul da Topkapı Sarayı nın çevresinde dolaşırken keşfetmişti. Bu sır neydi? Gerçekte Türkiye de parlamenter sistem bir kaos, cehennem rejimi olarak çalıştı. Ekonomi tökezledi, halk fakir kaldı. Ülke 10 sente muhtaç duruma geldi. Türkiye dış politikada zengin ülkelerin taşeronu oldu. İktidarın kendini savunması. Osmanlı iç içe daireler haline gelen tehditlerin hep baskısı altında kalmıştı. İç isyanlar, Yeniçeri isyanları gibi. Sarayın etrafındaki surlar Aksaray daki kışlalarından gelen yeniçerilere karşıydı. Eğer iç isyanlar, yeniçeri isyanları Osmanlı hanedanlarını devirseydi tarihte bir Osmanlı sayfası olmayacaktı. Ama Osmanlı yı sürekli kılan esas görünmeyen sur sadrazamlık kurumuydu. Padişah hiçbir zaman doğrudan gayri memnunlarla, isyancılarla karşı karşıya gelmiyordu. Sorunlar tavan yapınca Sadrazam değiştiriliyordu. Yani iktidar kilometreyi sıfırlayıp yola yeni baştan çıkıyordu. Osmanlıyı dünya devleti yapan sır işte buydu. Eğer bu yapı olmasaydı Osmanlı bir dünya devleti olamayacaktı. Siyaset bilimi teorisine Osmanlıların katkısı bu oldu. Müthiş! FRANSA DA 58 DEN SONRA 4 CUMHURİYET KURULDU Biz tarihimizin kıymetini bilemedik ama başkaları bu sırrımızdan faydalandı galiba? Ne düşünüyorsunuz? Hem de nasıl! Kopyalayanlar arasında başta Fransızlar geliyor. Tarih boyunca Fransa iç çatışmalardan çok derin yaralar aldı. Fransa 1789 dan 1958 e kadar neredeyse iki yüz yıl non-stop ihtilal ve kaos yaşadı. Fransız İhtilali nden sonra kralın, kraliçenin, aristokratların kafaları kesildi. Daha sonra devrimciler birbirlerini öldürmeye başladılar, radikaller ılımlıları, ılımlılar da daha ılımlıları öldürdüler. Fransa da siyasi kaos içinde o kadar çok insanın öldürülmesi gerekti ki ihtilalciler yeni bir öldürme aletini ihale yoluyla aradılar. Fransız İhtilal Meclisi nde Doktor Guillotin ve Cerrah Antoine Louis in aleti giyotin birinci ilan edildi. 50 adet giyotin sipariş edildi ve ilki Paris in en ünlü meydanı şimdiki adıyla Concorde Meydanı na yerleştirildi. Yeni alet süratli çalıştığından kısa zamanda yirmi bin kişinin kafası kesildi. Fransa da 1789 dan 1958 e kadar Cumhuriyetler, darbeler ihtilaller peş peşe geldi. Napolyon iki defa, yeğeni 3. Napolyon bir defa askeri darbe yaptı. Fransız parlamenter sistemi de fevkalade istikrarsızdı e kadar Fransa da 4 cumhuriyet kuruldu ten 1958 e kadar süren 4.cumhuriyette bir hükümetin ortalama ömrü 7 aydı. Fransızlar çözümü nasıl buldular? 1958 yılında Fransa yeni bir iç savaşın eşiğindeydi. Görevde olan Cumhurbaşkanı Rene Coty, General De Gaulle e devlet başkanlığını teklif etti. Teklifi De Gaulle şartlı olarak kabul etti. Bu şartlar nelerdi? Yeni bir anayasa. Bu anayasanın ana direği cumhurbaşkanı olacaktı. Cumhurbaşkanlığı ile ilgili maddeleri De Gaulle bizzat dikte etmiştir: halkoyu ile seçilen cumhurbaşkanı, başbakanı göreve getirmekte ve gerektiğinde teşekkür ederek görevden alabilmekteydi. Başbakanın adı değiştirilmiş Premier Ministre, birinci bakan olmuştu. Bakanlar kurulu her hafta cumhurbaşkanının başkanlığında Başkanlık Sarayı nda yapılacaktı. Cumhurbaşkanı gerektiğinde meclisi feshedebilmekte ve seçimleri yenileyebilmekteydi. Gerektiğinde olağanüstü hal ilan edebilmekte ve önemli kanun maddelerini doğrudan referandum yolu ile halka sunabilmekteydi. Bu sistem, resmi adıyla beşinci cumhuriyet bugün Fransa da yürürlüktedir. Özü: çok güçlü cumhurbaşkanı ve değiştirilebilen resmi adıyla birinci bakan olan başbakan. Bu tanım sizin kulaklarınızı çınlatmıyor mu? Maurice Duverger in Topkapı Sarayı sırrını hatırlamanın galiba tam zamanı! DE GAULLE ÜN ANAYASASI FRANSA YA ÇAĞ ATLATTI Bu sistemin istikrarsız Fransa ya istikrar getirdiğini söylüyorsunuz. İcraat planında netice ne oldu? Bu süper cumhurbaşkanlığı sistemi Fransa nın gücüne güç kattı. Amerika ve Sovyetler Avrupa dan çıkarıldı. AB ve Euro kuruldu. Askeri ve sivil planda Fransa nükleer çağa girdi. Üçüncü jenerasyon nükleer santrallerde Fransa dünya şampiyonu. Fransa da elektriğin yüzde sekseni ucuz bir şekilde nükleer santrallerden elde ediliyor. Fransa uzayda çok iddialı bir hale geldi. Türkiye de evlerimizde televizyon dizilerini uzaydaki Fransız uyduları vasıtasıyla seyrediyoruz. Hızlı trenlerde Fransa dünya şampiyonu. Hızlı trenler Fransa yı bir örümcek ağı gibi sarıyor, Manş denizi altından Paris i Londra ya bağlıyor. Atmosfer dışında stratosferde ses süratinin üstünde 23 bin metre yüksekte mach 2,3 süratinde bir salon konforunda uçan Concorde uçağından 14 adet üretilmiş ve Fransız Cumhurbaşkanları kıtalar arası seyahatlerini bu uçakla yapmaya başlamışlardır. Dünyanın en süratli askeri uçakları bile stratosferde ses süratinin üstünde 99 yolculu bu uçağı en fazla iki buçuk dakika izleyebilmekteydiler. İçinde uçtuğum için biliyorum: normal uçaklar türbülanslarda inim inim inlerken Concorde on bin metrede ana motorlarını ateşliyor, bulutları terk ediyor, stratosferde bir salon konforunda yolcularına lüks menüsünü sunuyor. Bunları hep De Gaulle istedi. Bugün de Concorde un kızları Airbus lar rakibi Amerikan Boeing e duman attırıyor: dünyanın en büyük iki katlı uçağı A380 Fransa da yapılıyor. Bütün bunlar De Gaulle ün önemli maddelerini bizzat kaleme aldığı yeni Anayasa sayesinde oldu. Benim De Gaulle ün bursuyla Fransa da okuduğumu, orada öğretim üyesi olup De Gaulle ün ekibinin içinde çalıştığımı biliyorsunuz. Yani Fransa da olup bitenin doğrudan şahidiyim. Bu yeni Anayasal sistem Fransa da hasta parlamenter sistemi gömmüş yerine çok istikrarlı çok demokratik çok çağdaş bir Fransız tü

3 rü başkanlık sistemini getirdi. De Gaulle icraatlarıyla yalnız Fransa nın gücüne güç katılmadı. Yetmiş yaşındaki De Gaulle seksen dört yaşındaki Alman Şansölyesi Konrad Adenauer ın elinden tutarak Avrupa Birliği ni kurdu. Avrupa dan Amerika ve Sovyetleri çıkardı. Komünizm çöktü. Euro dünyanın en güçlü parası oldu. 17 trilyonluk yıllık geliri ile Avrupa bugün dünyada bir numara, Amerika nın önünde. OSMANLI SİSTEMİ, TÜRKLERİ DÜNYADA BİR NUMARA YAPTI Başkaları bizim tarihsel sistemimizi örnek alırken biz Türkiye ye uymayan, gelenekleriyle bağdaşmayan bir sisteme mi yöneldik? Maalesef. Başkaları Türkleri dünyada bir numara yapan Osmanlı sisteminden esinlenirken biz 1946 dan itibaren parlamenter sisteme yöneldik. Bu sistemin uygulanması Türkiye de bir facia oldu. Muhalefet partileri ve işveren çevreleri Türkiye için en iyi sistemin parlamenter sistem olduğunu ısrarla savunuyorlar. Bu çevrelerin savundukları esasında parlamenter sistem değil. Sakladıkları ana fikir: Tayyip Erdoğan korkusu. Erdoğan ın otoriter kişisel bir yönetim rejimi oluşturmasından çekiniyorlar. Gerçekte Türkiye de parlamenter sistem bir kaos, cehennem rejimi olarak çalıştı. Parlamenter çoğulcu demokrasi Türkiye de fiili olarak 1946 yılında başladı. Şu neticeye bakalım: ekonomi inanılmaz tökezledi. Türkiye fakir kaldı. Halk fukaralık, dilencilik düzeyine indi. Çağdışı üniversitelerde öğrenciler birbirlerini öldürmeyi öğrendiler. On binlerce öğrenci öldürüldü, yaralandı, sakat kaldı. Ülke 10 cent e muhtaç duruma geldi. Türkiye dış politikada zengin ülkelerin taşeronu oldu. Şehirler döküntü görüntülerle yüreğimizi sızlattı. Her şeyi dışarıdan alır olduk. Daha doğrusu alamaz olduk. Şeker, kahve, benzin, mazot piyasada ne varsa yoklara karıştı. Geceleri sokaklar çıkılmaz oldu. Yurt dışına çıkış fiili olarak yasaklandı: iki senede bir sembolik bir dolarla izne bağlandı. Evlerde sular akmıyor, kaloriferler yanmıyordu. Politikacıların bazıları zenginleşti ama fatura onlara da kesildi. Sağcısıyla solcusuyla hapishane tatmamış lider kalmadı. Solcu Ecevit ve Baykal, sağcı Demirel, Erbakan, Türkeş hapsedildiler. Rekor ceza Demokrat Parti ye kesildi. Başta Cumhurbaşkanı, Başbakan ve tüm Bakanlar ve partinin tüm milletvekilleri hapsedildiler. Birçoğu ölüme mahkûm edildiler. Adalet mülkün temelidir diyen ve yüksek kürsülerinden cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlara bağıran ve hakaret eden yargıçlar Türk milleti namına onları cellada yolladılar. İçişleri Bakanı intihar etti. Dışişleri ve maliye bakanları asıldı. Asılmak istemeyen Başbakan Menderes intihar etti. Canlandırdılar ve öyle astılar. Fabrikalar işgal edildi. Provoke edilmiş genç nesiller sağcı solcu diye birbirlerine kırdırıldı. Çiçeği burnunda Türk sanayii boğulmak istendi. İşçilere fabrikaları işgal ettirdiler ve patronlara, Siz de gelin, sizi fabrikanızın içinde yakacağız diye bağırttılar. Türkiye nin en ünlü bir holdinginin patronlarından birini militan gençlere öldürttüler. Türkiye de bir cennet gibi gösterilmek istenen bir cehennem: parlamenter sistem. Şimdi muhalefet partileri kendi liderlerini hapse attıran, öldüren bu sistemi bir ideal gibi anlatmaya çalışıyorlar. Kimse inanmıyor. Parlamenter sistemin düzgün çalıştığı ülkeler yok mu? Olmaz olur mu? Ama oralarda siyaset malzemesi farklı. İnsanlar orada bir konsensüs kültürü içinde yaşıyorlar. İdeolojik kamplara ayrılmıyorlar. İngiltere ye bakın. Daha cumhuriyet gelmemiş rejimleri hala monarşi. Başında pahalı mücevherlerle bezenmiş tacı, gösterişli elbiseleriyle parlamentoya gelen Kraliçe elindeki metni büyük bir ciddiyetle okuyor: biz İşçi Partililer. Başka bir sefer biz muhafazakârlar. Aradaki fark: seçimler yapılmış. Bir kez İşçi Partisi kazanmış, bir başka kez de Muhafazakar Parti. İngiltere de askeri darbe yok. İngiliz halkı adına ko- nuştuğunu iddia eden ve ülkenin en ünlü şairlerini, bilim adamlarını, profesörlerini, siyasetçi ve devlet adamlarını cellada, hapishanelere, ölüme gönderen yargıçlar yok. Kılı kırk yaran gerçek yargıçlar var. Demokrasi bu. Parlamenter sistem bu. Bu rejim Türkiye de hiç var olmadı. Yakın bir zamanda Avrupa nın en büyük kenti İstanbul un büyükşehir belediye başkanı sırf ders kitaplarında olan iki satır bir şiiri okudu diye koltuğundan alındı ve hapse tıkıldı. Acaba Londra belediye başkanı ne düşünmüştür? Bu durum rüyasına girip uykusu kaçmış mıdır? Bugün Türkiye de Cumhurbaşkanının doğrudan halkoyu ile seçilmesi sonucu farklı bir noktaya gelindi. Cumhurbaşkanının halkoyu ile seçilmesi sistemin düzgün bir rotaya girmesinde etkili olabilir mi? Cumhurbaşkanının doğrudan halkoyu ile seçilmesi ile Anayasa bugün Türkiye de dengeye kavuştu. Anayasa cumhurbaşkanına çok büyük yetkiler veriyor. Eskiden cumhurbaşkanları bu yetkileri kullanamıyorlardı. Çünkü seçimleri parlamento tarafından yapılıyordu. Elleri kolları bağlıydı. Şimdi yeni modelde cumhurbaşkanı hem anayasal açıdan güçlü hem de halkoyu tarafından seçilmesi sonucu olağan üstü bir meşruluğa sahip. Yalnız bu modelin çalışması güçlü bir cumhurbaşkanı profilini gerekli kılmaktadır. Bu profil Recep Tayyip Erdoğan ın siyasi karizması ile uygunluk gösteriyor. TÜRK HALKI YENİ MODELİ BENİMSEDİ Fransa nın 1958 de Beşinci Cumhuriyet Anayasası yla başlattığı güçlü cumhurbaşkanlığı sistemi hem Fransa yı düzlüğe çıkarttı hem de Avrupa Birliği nin kurulmasına imkan sağladı dediniz. Türkiye de de tarihi geleneklerimize uygun bu sistemin kurulması bize de benzer imkanları verecek mi? Ama muhalefet partileri başkanlık sistemine şiddetle karşı çıkıyorlar. Fransa da da sol, baştan itibaren yeni Anayasaya karşı çıkmıştı. Ama bu anayasa sayesinde Fransız solu tarihinin en güçlü liderini Mitterrand ı 14 yıl cumhurbaşkanı yapabildi. Bu Batı da parlamenter sistem başarılı ama siyaset malzemesi farklı. İnsanlar bir konsensüs kültürü içinde yaşıyorlar. İdeolojik kamplara ayrılmıyorlar. İngiltere ye bakın, rejim hala monarşi ama darbe yok. Şairlerini, bilim adamlarını, siyasetçileri cellada gönderen yargıçlar yok. model güçlü politikacılara güçlü iktidarın kapısını açıyor. Modelin sağla solla ilişkisi yok. Önemli olan: geçimsiz siyasetçilerin at koşturduğu istikrarsız parlamenter sistemin yerine icraatı mümkün kılan istikrarlı ve güçlü bir sistemi getirmek. Muhalefet partileri ne derse desin Türk halkı bu yeni modeli benimsemiş gözüküyor. Çünkü Türkiye de halk istikrar, zenginleşmek ve güçlü Türkiye yi arzuluyor. Yüksek profilli Cumhurbaşkanı bu nedenlerle isteniyor. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ekmeleddin İhsanoğlu nun bu modeli anlamaması, ısrarla düşük profilli bir Cumhurbaşkanlığı vadetmesi kendisinin seçimleri kaybetmesinde rol oynadı. Aynı şekilde Kılıçdaroğlu güçlü cumhurbaşkanına karşı çıkarken hata yapıyor. Kendisinin Fransız demokrasisinde Fransız solunun nasıl Sosyalist lider Mitterrand sayesinde bu anayasa sayesinde toparlanıp iktidar olduğunu incelemesinde fayda var. MHP için de benzer gözlemlerde bulunabiliriz. MHP nin güçlü devlet ve güçlü Türkiye hayali ancak güçlü bir Cumhurbaşkanı ile mümkün olabilecektir. Tabi bir gün seçimleri kazanması şartı ile. FRANSIZ SİSTEMİ EKSTREM ŞARTLARDA BİLE KORUMAYA DEVAM EDİYOR Türkiye de yeni sistem geçmişten gelen krizlerin bir daha tekrarlanmamasına imkan sağlayacak mı?

4 Evet ama iki şartla. Birincisi iktidarın içyapısı ile ilişkili. İkincisi de paralelin kesin tasfiyesiyle ilişkili. Önce iç şart: yeni sistemin bir mantığı var. Bu mantığa göre süper güçlü karizmatik bir Cumhurbaşkanı, yüksek profilli bir cumhurbaşkanı ve yanında daha düşük profilli bir başbakan olması gerekiyor. Fransa da sistem böyle çalışıyor. Bu sistem öylesine güçlü ki sistem ekstrem türbülansta bile ayakta kalıyor. Fransa bu ekstrem türbülansı üç kez yaşadı. Bu ekstrem türbülans nedir? Muhalefet seçimi kazanırsa ne olacak? Bu sistemde muhalefet seçimleri kazansa bile iktidar sürmeye devam ediyor ve seçilmiş cumhurbaşkanı görevde kalabiliyor. Fransızlar buna cohabitation yani beraber yaşama adını verdiler den bu yana Fransa da üç defa muhalefet seçimleri kazanmış ama iktidar el değiştirmedi da iktidarda Sosyalist Cumhurbaşkanı Mitterrand bulunuyordu. Sağ partiler seçimleri kazanınca Mitterrand sağın lideri Chirac ı başbakan atadı ama kendisi görevde kalmaya devam etti. Bunun tam tersi 1997 de oldu. Cumhurbaşkanı Chirac, Sosyalistler in seçimi kazanmaları üzerine Sosyalist Jospin e Başbakanlık görevini verdi. Chirac, cumhurbaşkanlığını sürdürmeye devam etti. Sistem istikrarını ekstrem şartlarda bile korumaya devam ediyor. Yeni sistem oturdu mu? Gelişmeler ne yönde? 10 Ağustos 2014 te halkoyuyla Cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan, başbakanlık görevini Ahmet Davutoğlu na verdi. Davutoğlu çok çalışıyor çok koşuyor. Yeni sistemin bir özelliği var. Bu özellik dün Osmanlı İmparatorluğu nda da vardı. Bugünkü Beşinci Cumhuriyet Fransa sında da var: İki yüksek profil bir arada olamaz. Osmanlı da Sadrazam Padişaha eşit olmazdı. Yoksa Osmanlı çökerdi. Fransa da da Başbakan Cumhurbaşkanına eşit olamaz. Yoksa Fransa Beşinci Cumhuriyeti çökerdi. Fransa eski kaotik parlamenter sisteme dönerdi. Bu nedenle Fransa da Başbakanın sıfatı bile değiştirilmiş, yeni sistemde Premier Ministre, Birinci Bakan olmuştur. Bakanlar Kurulu, Cumhurbaşkanlığı Sarayı nda yapılıyor ve başbakan masada bakanların yanında oturuyor. Türkiye de sistemin oturup oturmadığını anlamak için heyecanla Cumhurbaşkanlığı Sarayı ndaki 19 Ocak Bakanlar Kurulu toplantısının görüntülerini bekledim. Yanılmamıştım. Davutoğlu, bakanların birincisi olarak bakanların arasında yer aldı. Yeni sistemin Türkiye de yerine oturması için iktidarın içyapısıyla ilişkili birinci koşulun gerçekleştirildiğini artık söylemek mümkün. Siz şu anda yürürlükte olan sistemin esasında bir başkanlık sistemi olduğunu ve Türk geleneklerinden gelen çizgiyle uyum gösterdiğini söylüyorsunuz. Türkiye de ise şimdi tartışma model olarak ABD sistemine yöneliyor. Sizce ABD sistemi Türkiye de uygulanabilir mi? Katıldığım tüm televizyon programlarında ve yazdığım tüm yazılarda inatçı bir şekilde ABD sisteminin Türkiye de yürümeyeceğini tekrarladım. Neden? Amerikan anayasası anglo-sakson modelinde olup Türk toplumuna hiç uymamaktadır. Neden mi? Çünkü Amerika dikensiz bir gül bahçesidir. Dozer tarlayı sürmüş, tarlada derin iz kalmamıştır. Amerika yı vizyon sahibi, gözü kara, çok zeki ve çok hırslı liderler kurmuşlardır. Ülke büyük olsun istemişlerdir: Atlantik Okyanusu ndan Pasifik Okyanusu na kadar. Bu geniş coğrafyada önce Kızılderilileri tasfiye etmişler. Güneydeki bugünkü 13 eyaleti ise Fransa dan parayla satın almışlar. Meksika dan ise önce savaşla, sonra parayla California ve Teksas ı kopartmışlardır. İkinci aşama: Bütünlük. Birlikten ayrılmak isteyen Güney eyaletlerini son derece sert ve kanlı bir iç savaşla tekrar birliğe bağlamışlardır. Ordunun sivil halkı adeta katlettiği bu acımasız iç savaşı Hollywood Rüzgar gibi geçti filmiyle ölümsüzleştirdi. Son aşama: İdeolojik bütünleşme: 1920 lerden itibaren FBI ülkedeki tüm sosyalist, sol, komünist, Bolşevik hareketleri yok etti. Neticede dikensiz bahçe haline gelen ABD de birlikten ayrılmamak, birliği ideolojik olarak eleştirmemek şartıyla her renkten, her ırktan, her kökenden, her dinden üç yüz milyon insana özgürlükler verildi: Amerikan Rüyası Çalışın siz de zengin olun denildi. Amerikan bayrağı, Beyaz Saray, Amerikan Başkanı bu sistemin muhafızları oldu. Amerikan sisteminde siyasal yapı Türkiye ye hiç benzemiyor. Amerika da siyasette ideolojilere yer yok. Mecliste örgütlü partiler, parti genel başkanları, parti disiplini yok. Kongre üyeleri özgür. Oylamada kendi özgür iradeleriyle oy kullanırlar. Her birinin tek tek ikna edilmesi gerekiyor. Bu nedenle Amerika da lobi şirketleri çok gelişmiştir ve yasaldır. Her bir kongre üyesi için hedefe odaklı faaliyetlerde bulunurlar. Anladığım kadarıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan ın kafasında Amerikan türü bir başkanlık sistemi var. Başbakanın olmadığı bir sistem. Bana sorarsa kendisine şunu söylerim: Türkiye de siyaset malzemesi çok haşin. Paralel pusuda yatmış bekliyor ta cumhurbaşkanını bile yargılamış ve ölüme mahkum etmiş bir kötü yargı sistemimiz var. Bekliyor Aralık onlar için bir parantez. Ne yapıp ne edip tekrarlamak istiyorlar. Bütün bu nedenlerle şu andaki sistemden vazgeçmemek lazım. Bu tarihten gelen Türk modeli. Başkanı savunmasız bırakmamak gerekiyor. Araya düşük profilli bir kişi koymak gerekiyor. Yani bir Birinci Bakan ı. Bu yapılmazsa ne olur? Söylenenlerin aksine: paralel çözülmedi. Dimdik ayakta. Pusuda çok fazla sayıda istikrarı bozmak isteyen muhalif var. Türkiye bugün ki istikrarı zor yakaladı. Bozulursa yazık olur. Fatura herkese çıkar. Türkiye ye çıkar. Çünkü Türkiye nin istikrarı bir AK Parti ve onun tarihsel lideri için değil bütün Türk tarihi için önem taşıyor. Özetle: Türkiye Amerikan tipi bir Başkanlık sistemine yönelirse Erdoğan a karşı olan geniş muhalif cephe bayram yapar. Bu muhalefet bir aşure gibi. İçinde her şey var: Arap ı, Yahudi si, Amerikalısı, Avrupalısı, Türkiye deki sağcısı solcusu, büyük sermaye ve başta da vurucu güç paralel yargı. Paralel Aralıkta yalnız Erdoğan ın Bakanlarını değil, kendisini, ailesini hedef aldı. Sonra hedef büyüttü. Erdoğan ın taraftarlarını, sanatçıları, bilim adamlarını tasfiye etmek, Erdoğan ın tabiriyle linç etmek yolunu tuttu. Amacına ulaşmak için sabırla bekliyor. Eğer Erdoğan, Türkiye de ABD türü bir başkan olursa müthiş bir cepheleşme olacak ve Erdoğan bütün bu cepheye karşı yalnız kalacak. Türkiye için son derece tehlikeli bir durum. Türkiye ne yapmalı? Türkiye geçmişin kötü alışkanlıklarından nasıl kurtulacak? Yani darbeler, kumpaslar, komplolar nasıl bitecek? Geçmişin hayaleti hala Türk siyasal sisteminin üzerinde. Kötülere Muhalefet partileri karşı çıksa da, halk başkanlık sistemini benimsemiş gibi gözüküyor. Halk yüksek profilli cumhurbaşkanından yana. Ekmeleddin İhsanoğlu, ısrarla düşük profilli bir cumhurbaşkanlığı vaadettiği için seçimleri kaybetti. karşı geniş bir koalisyon oluşturmak lazım. Maalesef bu noktadan çok uzaktayız. Cumhurbaşkanı Erdoğan tek başıma kalsam da paralele karşı mücadeleme devam edeceğim diyor. Eğer bu noktaya geldiysek korkunç. Her Türk vatandaşı bu demokrasi savaşında Cumhurbaşkanı Erdoğan ın safında yer almalı. Çünkü Başkanlık yolunda paralel bir diken. Ama bu geniş birliği kurmak için kanımca Cumhurbaşkanı Erdoğan daha fazlasını yapmalı. İKTİDARIN EL DEĞİŞTİRMESİ HEDEFLENDİ Geçmişten gelen hayalet dediniz. Bu hayalet neden sürüyor? Maalesef Türkiye de siyaset malzemesi kötü. Her konu demagojiye, polemiğe çıkıyor. Kavga için her şey mubah. Paralel tartışmasında da durum aynen böyle. Türk demokrasisinin olgunlaşmaya ihtiyacı var. Soğukkanlılık, daha çok siyaset bilimi analizi: Türk demokrasisini yukarıya bu parametreler çekecek. Paralel konusunda muhalefet iktidarı eleştiriyor. Hani siz arkadaştınız?, Paralel yargıçları göreve siz getirmediniz mi? Bu konuda benzer düşüncelerin peş peşe geldiği görülüyor. Şüphesiz bu eleştirilerde gerçek payı var. AK Parti iktidarı başlangıçta Cemaat ile el ele yürüdü. Ama bu dündü. Bugün durum değişti. Siyaset bilimi bu tür yüz seksen derece dönüşlerin tarihsel örnekleri ile dolu. Mesela, Osmanlı İmparatorluğu ordusunun çekirdeği, özü, göz bebeği Yeniçeri Ocağı ydı. Savaşlarda padişahın vurucu gücü yeniçerilerdi. Ama sonraları Yeniçeriler işi padişaha başkaldırmak, sadrazamın kellesini almak, bizzat padişahı öldürmek noktasına taşıyınca topyekûn ortadan kaldırıldılar, yok edildiler, tarih oldular. Paralel işte böyle bir olay. İktidarın el değiştirmesi hedeflendi Aralık operasyonlarında darbe yapılmak istendi. Savaş açığa çıktı. Paralel artık çıplak. Hayalet açığa çıktı. TÜM KURUMLARIN TEMİZLENMESİ GEREKİYOR Paralel gerçekten tehlikeli mi? Ne kadar tehlikeli? Cumhurbaşkanı Erdoğan paraleli bizzat tanımladı: Paralel, kanserli hücreler. Kanserli hücreleri temizlememiz şart dedi. Adalet ülkesine ve milletine ihanet içindeki bir çete tarafından, bir kısım

5 savcı ve hakim aracılığıyla istismara dönüştü. Başka güçlerin emrindeki hakim ve savcıların adaleti tesis etmesi mümkün değil. Bunlar, Mevlana nın deyişiyle dikene su veriyor. Yeni Türkiye için, adalet sistemimizden başlayarak tüm toplumu bu kanserli hücrelerden temizlememiz gerekiyor. Hukuk mu, kanun mu? derseniz, benim savunacağım şey hukuk. Vicdan kapısı hukuka değil başka yerlere açılanların yaptığı zulümdür. Emniyet ve adalet teşkilatları içerisinde yuvalanmış bir çete ülkenin güvenliği ve adaletin tesisi için kendilerine emanet edilmiş imkanları kullanarak bir darbe yapmaya teşebbüs ettiler. İnsanlık tarih boyunca peşinde koşulan bir özlemin sembolü olan adalet teşkilatımız bir kısım savcı ve hakim aracılığıyla ülkesine ve milletine ihanet içindeki bir çete tarafından istismara dönüştü. Zihnini ve vicdanını bir takım güçlerin emrine vermiş kişiden hakim de olmaz savcı da olmaz, olamaz. Vicdanının kapıları hukuka, adalete değil de başka yerlere açılanların yaptıkları zulümdür. Onlar Mevlana nın deyimiyle dikenlere su vermeye başlamışlardır. Yeni Türkiye için adalet sistemimizden başlayarak tüm kurumlarımızı bu kanser hücrelerinden hep beraber temizlememiz gerekiyor. En büyük desteği, soruşturmalarını hukuk adına yapan savcılarımızın, hükümlerini millet adına veren hakimlerimizin vermesi gerekiyor. Cumhurbaşkanının teşhislerine katılmamak mümkün değil. Paralel paldır küldür çalışıyor. İnsanları peşin olarak, ön yargılı olarak suçlu kabul ediyor. Paralel hakimler evrensel hukuk kurallarına uygun hareket ediyor mu? Mahkemeler hukuk skandalları suçlamasıyla karşılaşıyorlar. Genelkurmay eski Başkanı İlker Başbuğ konuşuyor: Suçsuzduk. Hüküm giydik. Bazı arkadaşlarımız hapishanede hasta oldu, öldü. Şimdi o ve diğer arkadaşları bu mahkemeler konusunda suç duyurusunda bulunuyorlar. BAŞKANLIK SİSTEMİ TÜRKİYE Yİ DÜZLÜĞE ÇIKARIR Bir siyaset bilimi profesörü olarak uyarılarda bulunmak isteseydiniz neler söylerdiniz? 12 yıldır hiçbir çıkarım olmadan AK Parti yi destekledim. Yazılarım arşivlerde. Nükleer, hızlı trenler, havacılık, uzay gibi tüm konularda Türkiye nin atılım yapmasını yirmi yıldır tekrarladım. Çoğu gerçekleşme yoluna girdi. Gurur duyuyorum. Başkanlık sisteminin Türkiye yi düzlüğe çıkartacağını baştan beri savundum. Yeni Anayasa ve güçlü bir başkanlık sistemi Türkiye nin gücüne güç katacaktır. Ama iktidarın güçlenmemesi için tarlaya mayın döşeyen çok. Bu yazıyı 31 Ekim 2011 de yazdım. Diğer bir çok yazımda olduğu gibi bu yazımda sloganlaştırıldı. Başkanlık sistemi Türkiye nin gücüne güç katacaktır. Gezi den önceki yazım: Manşet senyörleri, merkez medya, bir kısım İstanbul sermayesi, büyük STK ların yöneticileri var. Bunlar çok güçlü yılında seçim öncesinde olmasa bile seçim sonrasında karambol çıkarabilecek güçteler. Hayalleri karambolden gol atıp Erdoğan sonrası sayfayı Türkiye de açıp eski günlere dönmek. (Hoş geldiniz sayın Başbakan - 14 Ocak 2013) Bu yazıdan kısa bir süre sonra Gezi olayları patlak verdi. Süreç bitmedi: Aralık darbe teşebbüsü peşinden geldi. Röportajın başında ünlü siyaset bilimci Maurice Duverger ile yaptığımız konuşmaları hatırlamakta yarar var. İktidar kendini savunmak zorunda. Hele siyasi tarla Türkiye deki gibi zorsa. Çünkü Türkiye de mücadele çift cephede sürüyor: Başkanlık sisteminin kurulması ve paralelin tasfiyesi. Bu iki cepheden birindeki başarısızlık öbürünü de iflasa sürükler. E Prof. Dr. Bener Karakartal kimdir? Prof. Dr. Bener Karakartal, Galatasaray Lisesini birincilikle bitirdikten sonra Fransa da başkanlık sistemini kuran General De Gaulle ün bursuyla Fransa ya gitti ve Fransa da Başbakanlık ta araştırma ekip şefi olarak Cumhurbaşkanı De Gaulle ün Başkanlık icraatları içinde yer aldı. Prof. Karakartal, Fransa cumhurbaşkanları J. Chirac ve N. Sarkozy nin okudukları Paris Siyasal Bilgiler den mezun. Siyaset Bilimi Doktorasını pekiyi derece ile Sorbonne Üniversitesi nde tamamladı. Paris Üniversitesinde öğretim üyesi oldu. Daha sonra başbakan olacak Prof. Raymond Barre ile Uluslararası İlişkiler Enstitüsü nde ve ayrıca Paris Nanterre Üniversitesi nde ders verdi. İstanbul Üniversitesi nde Uluslararası İlişkiler Müdürü olarak aralarında Fransa başbakanları Raymond Barre ve Maurice Couve De Murvillle olmak üzere çok sayıda devlet adamını Türkiye ye davet edip ağırladı. Aralarında Carrefour un da bulunduğu çok sayıda büyük şirket Türkiye ye Prof. Dr. Karakartal ın daveti ile geldi. Prof. Karakartal, çok sayıda televizyon programı gerçekleştirdi. En ünlüsü de Sakıp Sabancı ile beraber hazırladığı Sakıp Ağa ile Başbaşa programı oldu. 132