Transkript

1 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :37

2 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :37

3 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :37

4 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :37

5 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :37

6 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :37

7 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

8 ADI ve SOYADI: TELEFON : (0 ) EV İŞ DAHİLİ CEP TELEFONU: (0 ) Dergiyi teslim almak istediğiniz adres: SEMT: İLÇE: POSTA KODU: İL: CİNSİYET: KADIN ERKEK DOĞUM TARİHİ: MEDENİ DURUMU: EVLİ BEKAR ÖĞRENİM DURUMU: İLKÖĞRETİM ORTAÖĞRETİM ÜNİVERSİTE LİSANSÜSTÜ TC Kimlik numarası Bonus Card, Shop&Miles, Maximum Card Mastercard Visa NO: Worldcard, va Axsess ile taksitle Kredi kartına peşin Son kullanma tarihi: / Güvenlik Kodu BANKA HAVALESİ İLE ÖDEMEK İSTİYORUM Banka Havalesi: İş Bankası Avcılar Şubesi Hesap No IBAN NO: TR Abone olmak için: abone@turcomoney.com (Lütfen kredi kartının arka yüzündeki numaranın son üç hanesini yazınız.) TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

9 İmtiyaz Sahibi Klas Yayıncılık ve İletişim Ltd. Şti. adına Dr. Kazım Kılınç Genel Yayın Yönetmeni Dr. Kazım Kılınç Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Cesur Çaça Grafik Tasarım Esra ÖKTEMER Editörler A.Sezin Dirier, Elif Demirtaş, Ozan Buz Yayın Kurulu Yrd. Doç. Dr. Kazım Kılınç, Prof. Dr. Erol Eren, Prof. Dr. Bener Karakartal, Prof. Dr. Sudi Apak, Prof. Dr. Ali Rıza Büyükuslu, Prof. Dr. İsmail Özsoy, Yrd. Doç. Dr. Yaşar Erdinç, Osman Akyüz, Orhan Ökmen, Osman Göktan, Oğuz Satıcı, Süleyman Orakçıoğlu, Murat Kalsın, Dr. Ömer Bolat, Dr. Ramazan Başak, Şaban Çağıran, Erhan Topaç, Dr. Berra Doğaner, Alper Nergiz, Kemal Yamankaradeniz, Dr. Mehmet Sırrı Şimşek, Yaman Törüner Finans Editörü Hülya Deniz Katkıda Bulunanlar Murat Tunay, Emine Açar, Okan Aybar, Hüseyin Türkoğlu Fotoğraf Emre Çayla, Tuğba Değer REKLAM SATIŞ PAZARLAMA Banu GÖKÇE Yayının Türü Süreli ISSN NO Dağıtım YAYSAT, MNG Kargo Basımcı Acar Basım ve Cilt Sanayi Ticaret A.Ş. Basımcı Adresi Beysan Sanayi Sitesi Birlik Cad. No: 26 Acar Binası Haramidere - Beylikdüzü İstanbul Türkiye İletişim Bilgileri: Nish İstanbul Residence Çobançeşme Sanayi Cad. No: 11 B Blok D: 139 Bahçelievler - İstanbul Tel: (0212) Fax: (0212) Web: info@turcomoney.com Abone Servisi: (0212) abone@turcomoney.com Turcomoney, Klas İletişim ve Yayıncılık tarafından T.C. yasalarına göre yayınlanmaktadır. Dergide yer alan yazı, fotoğraf, illüstrasyon, harita gibi malzemelerden kaynak belirtilmeksizin hiçbir şekilde alıntı yapılamaz. Basılı ilanların sorumluluğu, ilan sahiplerine aittir. Türkiye kabına sığmıyor ve deyim yerindeyse dörtnala koşuyor. Küresel güçlerin oyununda ben de varım diyen ülkemiz; ekonomide, siyasette, uluslararası ilişkilerde daha etkin, daha aktif rol alıyor. Türkiye, artık sadece Asya ile Avrupa yı birbirine bağlayan stratejik köprü değil; aynı zamanda küresel güç olma yolunda ilerleyen önemli bir ülke konumuna geldi. Yıldızı parlayan Türkiye nin yükselişini, ekonomideki performansı, dış politikada artan ağırlığı uluslararası finans kuruluşları ve dünyanın en saygın ekonomi dergileri de teyit ediyor. Daha da ötesi uluslararası rating kuruluşları, Türkiye nin karnesini iyi yönde düzeltme ihtiyacı duyuyor. Nitekim Standard and Poor s (S&P) 20 yıl aradan sonra ilk kez notumuzu artırdı ve Türkiye yi, Yatırım Yapılabilir Ülkeler kategorisine aldı. Tüm bu gelişmeler, yeni bir döneme işaret ediyor yılında dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girmeyi hedefleyen Türkiye, bunun gereklerini yapıyor. Sadece Hükümet değil, sivil toplum kuruluşları da devletle işbirliği yaparak, uluslararası dev organizasyonlara imza atıyor. Uluslararası İş Platformu bunun en çarpıcı örneklerinden biri. TOBB eski Başkanı, Sanayi ve Ticaret eski Bakanı, UİP Yüksek İstişare Kurulu Başkanı Ali Coşkun, UİP Başdanışmanı deneyimli bilim adamı Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş ve UİP İcra Kurulu Başkanı Prof. Dr. Kerem Alkin öncülüğünde kurulan UİP, ilki geçen yıl gerçekleştirilen Boğaziçi Bölgesel İşbirliği Zirvesi nin ikincisini bu ay gerçekleştiriyor. Müthiş bir organizasyon diyebiliriz çünkü; EDİTÖR Dr. Kazım KILINÇ Türkiye nin DAVOS u ile gelen 3.3 trilyon dolarlık pazar fırsatı kakilinc@turcomoney.com 41 ülke ve bu ülkelerin devlet başkanları, başbakanları, ekonomi bakanları ve işadamları bu Zirve ye katılıyor. Başbakan Tayyip Erdoğan zirvenin açılış, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül kapanış konuşmasını yapacak. Katılımcı 41 ülkenin dış ticaret hacmi 3.3 trilyon doları aşıyor. Bu anlamda da müthiş bir pazar fırsatı sözkonusu Sadece Türkiye nin değil, çevresindeki ülkelerin ekonomilerini anlamak için referans olma iddiasını taşıyan Turcomoney, tam da bu iddiasına uygun olarak UİP Zirvesi ni özel bir dosya ile sayfalarına taşıyor. Son derece kapsamlı olarak analiz edilen bu dosya, araştırma partnerimiz JCR Eurasia tarafından hazırlandı. Bu özel dosyayı mutlaka okumanızı öneriyoruz. Turcomoney, leasing dosyasını da kapsamlı olarak ele aldı. Son derece aydınlatıcı olan bu dosyayı okuduğunuzda göreceksiniz ki; leasing sektörü Türkiye de çok iyi bir yolda. Sektör bugüne kadar çeşitli sıkıntılara rağmen kayda değer bir performans gösterdi. Bundan sonra da sektörün önü açık gözüküyor. Yeter ki engellemeler olmasın, sektöre çözümcül bir anlayışla yaklaşılsın. İçeriğiyle dopdolu olan bu sayımızda birbirinden değerli yazarlarımız, ekonominin nabzını sizin için tuttu, çarpıcı analizler yaptı. Türkiye ekonomisinin yanı sıra, dünya ekonomisinde neler oluyor sorusuna cevap arıyorsanız, yazarlarımızın analizlerini kaçırmamalısınız. Deprem ve terör olaylarından dolayı buruk olarak kutlanacak Kurban Bayramınızı tebrik eder, sağlıklı ve bol kazançlı günler dileriz. TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

10 UİP YİK Başkanı Ali COŞKUN HEDEF KÜRESEL LİDER OLMAK 64 İSTANBUL'DAKİ ZİRVEYE KATILACAK ÜLKELER REHBERİ 2. Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi Cumhurbaşkanı Abdullah GÜL'ün himayesinde yapılıyor ÜLKE İSTANBUL'DA BULUŞUYOR Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi'ne katılacak 41 ülkenin toplam dış ticaret hacmi 3.3 trilyon doları buluyor. Peki bu müthiş pazar, yatırımcılar için hangi fırsatları beraberinde getiriyor? Orhan ÖKMEN Prof. Dr. Ali Rıza BÜYÜKUSLU Osman AKYÜZ Osman GÖKTAN Prof. Dr. Bener KARAKARTAL Süleyman ORAKÇIOĞLU Tarkan KADOOĞLU 12 Döviz piyasalarına müdahale 70 Global Rekabet Edilebilirlik 72 Sıra adil gelir dağılımında 80 Piyasalardaki volatilite devam edecek 82 Wall Street de isyan: Amerika nereye gidiyor? 84 BMD örnek projelerde öncü oluyor 85 Van, elbirliğiyle yeniden yapılandırılmalı TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

11 FİDER BAŞKANI Bülent Taşar 45 MİLYAR DOLARLIK 116 YATIRIM MALINA LEASING ŞİRKETLERE LEASING FIRSATI İÇ DENETİM KONGRESİ İSTANBUL'DA YAPILDI İÇ DENETİM KRİZDE DAHA ÖNEMLİ! SİGORTACILIK SEKTÖRÜNDE AÇIKLAR KAPANMIYOR 86 Gürdoğan Yurtsever araştırdı 90 TİDE Başkanı Özlem Aykaç İğdelipınar 102 Şeker Yatırım Genel Müdürü Osman Göktan Dünyada krizin ayak seslerinin duyulduğu bir dönemde Bakış Açısı temasıyla gerçekleştirilen 15. Türkiye İç Denetim Kongresi nde; Türkiye de, risklerin nasıl yönetileceği" masaya yatırıldı. Krizde ekonominin sağlıklı bir alt yapıda ilerlemesi, mali raporlamanın güvenilirliğinin sağlanması ve risklerin zamanında tespit edilmesinde iç denetim önemli. Şeker Yatırım Menkul Değerler, ilki İstanbul da gerçekleştirilen Yatırım Konferansları nın ikincisini Washington da gerçekleştirerek, Türkiye Ekonomisi ve Türkiye nin Finansal Sistemi başlığı altında sunum yaptı. Gürdoğan YURTSEVER Kemal YAMANKARADENİZ Alper NERGİZ Dr. Fatih ANIL M. Zeki SAYIN Şaban ÇAĞIRAN Rafi KARAGÖL 98, Kriz yönetiminde iç denetim hayati bir role sahiptir 104 Global pazarda dünya markası olmak 106 Yatırımcı seferberliği 108 Dış ticaret, politika ve stratejilerin önemi 110 Doğru maliyet hesabı yapabilmek 112 İşletmelerde kariyer yönetimi ve gelecek yönetimi 114 Krizin, dünyanın diğer bölgelerine yayılması engellenebilir mi? TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

12 MAKROANALİZ Orhan ÖKMEN JCR Eurasia Rating Başkanı Döviz piyasalarına müdahale Döviz müdahaleleri, sürdürülebilir makro ekonomik politikaları bozan kur hareketlerini engellemek amacıyla kullanıldığında etkin olacak. Tamamlayıcı makro ekonomik politikaların varlığı söz konusu değilse, döviz müdahaleleri tek başına bağımsız bir para politikası aracı olamaz. Döviz kurlarının denge değerini belirleyen bir döviz kuru modeli henüz dünyada icat edilmedi. Döviz kurlarına, yerel para ödenerek döviz alınması veya satılması, ya da döviz kurlarına ilişkin olarak açıklamalarda bulunulması müdahale olarak tanımlanıyor. Döviz kurlarının denge değerini belirlemek için genel kabul görmüş bir döviz kuru modeli bulunmuyor. Döviz müdahaleleri, sürdürülebilir makro ekonomik politikaları bozan kur hareketlerini engellemek amacıyla kullanıldığında etkin olacak. Tamamlayıcı makro ekonomik politikaların varlığı söz konusu değilse, döviz müdahaleleri tek başına bağımsız bir para politikası aracı olamaz. Uluslararası sermaye hareketlerindeki artışın ve gittikçe daha kısa vadeli bir seyir göstermesinin ekonomiler üzerinde yarattığı belirsizliği ve maliyetleri azaltmak amacıyla, gelişen piyasaları para otoritelerini önlem almaya zorluyor. Dünya döviz piyasası işlem hacmi, dünya mal ticaretini finanse etmek işlevinin üzerine çıktı. Gelen paraların haftalık ve hatta günlük periyotlarda en az yarısı ülkeleri terk edebiliyor. Bu durum likidite yönünden ulusal merkez bankalarını daha çok miktarlarda rezerv tutmaya zorluyor. Döviz kurlarına ilişkin olarak uygulanan ulusal para politikalarının, uluslararası para politikası koordinasyonuna uygun olarak yürütülmesi gerekiyor. Ulusal paranın değerine yapılan müdahalelerin neticeleri ülke sınırlarının dışındaki bölgeler için daha önem arz ediyor. Döviz kurlarının temel ekonomik göstergelerin değişimlerine göre piyasalardaki arz ve talebe göre belirlenmesi gerekir. Ancak, döviz kurlarının kısa dönemde göstereceği değişiklikler, temel ekonomik ihtiyaçları yansıtmayabilir. Bu nedenle, döviz kurlarındaki aşırı hareketlerin ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerini engelleyebilmek amacıyla, zaman zaman döviz kurlarındaki kısa dönemli dengesizliklere müdahale etmek zorunluluğu beliriyor. Ancak, döviz rezervleri kullanılarak gerçekleştirilen ve ciddi ölçüde sterilizasyon maliyetleri bulunan döviz müdahalelerinin etkinliği merkez bankaları ve ülkeler açısından her zaman aynı sonucu doğurmaz TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

13 Döviz müdahalelerinin etkin olarak kullanılamadığı durumlarda, merkez bankalarının itibarları ve döviz rezervleri riske girebiliyor. Bağımsız bir para politikası uygulayan merkez bankaları sermaye hareketlerinin kısıtlanmadığı ekonomilerde, hem faiz oranlarını hem de döviz kurlarını aynı anda hedefleyemiyor. Ancak, döviz kurlarını öngörülen bir hedef seviyesinde tutmaksızın aşırı oynaklığı dengelemeye çalışarak, döviz kurlarındaki hareketlerin ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerini bertaraf etmeye çalışıyor. Döviz kurlarında gözlenen aşırı oynaklıkları azaltma, sermaye çıkışlarının yarattığı döviz likidite ihtiyacını giderme, döviz satış eğiliminin düşmesiyle azalan piyasa derinliğini tekrar canlandırma, sağlıksız ve süpekülatif fiyat oluşumlarını bertaraf etme yönündeki gerekçeleri öne süren TCMB defalarca döviz piyasalarına doğrudan müdahalelerde bulunarak ya da bulunacağını söyleyerek, döviz piyasalarında meydana gelen arz ve talep dengesizliklerini gidermeye çalışıyor. TC Merkez Bankası'nın döviz kurlarının düzeyi ve oynaklığına yönelik döviz ihalesi veya doğrudan müdahale yoluyla işlem yapması genel olarak olumlu ve ancak kalıcı olmayan bir etki yaratıyor. Ancak, TC Merkez Bankası nın gerçekleştirdiği döviz alışları, döviz kurlarının düzeyini etkilerken, döviz satışları benzer etkiyi yaratmıyor, döviz rezervlerinin azalmasıyla neticeleniyor. Esasen Merkez Bankasının örtük biçimde 1.85 civarında bir kur belirlediği ve bir anlamda piyasalara dikte ettirmeye çalıştığı ve bu seviye baskı altında kaldığında da bu kuru savunmak amacıyla piyasalara müdahale ettiği şeklinde bir algı oluştu. Dalgalı döviz kuru sistemi içerisinde kuru belli bir düzeyde tutmak Merkez Bankası nın görevi olamaz. Aşırı oynaklığa müdahale edilmesi başka bir durum. Merkez Bankası düşük enflasyon sağlama gayretiyle TL nin değerli kalmasına çalışmakta ve bu nedenle kura doğrudan müdahale ediyor. Ancak, değerli TL, pahalı dövizden daha da tehlikelidir. Üretimi artırmak için ithal eğiliminin düşürülmesi ve dolayısıyla kurun artışının müdahalelerle engellenmemesi gerekir. Döviz talebi, döviz arzının üzerindedir. Bunun sebebi spekülatif dahi olsa, ekonominin doğal dinamikleri döviz talep fazlası yaratmış durumdadır. Bunun giderilmesi döviz rezervlerine dayanılarak yapılan satışlarla ortadan kaldırılamaz. Bu aşamada TCMB nin faiz artışına razı olması gerekiyor TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

14 KAPAK UİP ZİRVESİ 2. BOĞAZİÇİ BÖLGESEL ORTAKLIK ZİRVESİ 41 ÜLKENİN KALBİ İSTANBUL DA ATIYOR Küresel Güç olma yolunda hızla ilerleyen Türkiye yi, 2023 yılında dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına sokmayı hedefleyen hükümet, iş dünyası ve sivil toplum örgütleriyle el ele vererek seferberlik ilan etti. Bu hedefi gerçekleştirmek için devletin yanı sıra sivil toplum kuruluşları da var gücüyle çalışıyor. Atılan büyük adımlar arasında önemli sayılan organizasyonlardan biri de Uluslararası İş Platformu (UİP) adıyla kurulan oluşum oldu. UİP in organize ettiği ve ilki geçen yıl yapılan Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi nin ikincisi bu yıl Kasım tarihleri arasında İstanbul da düzenleniyor. Zirve, bu yıl da Cumhurbaşkanlığı nın himayesinde gerçekleştiriliyor. TİM in ev sahipliğinde ve İş Dünyası Vakfı'nın destekleriyle yapılacak olan zirveye 41 ülkenin devlet başkanı, başbakanı, ekonomi ve maliye bakanları, banka genel müdürleri ve işadamları katılıyor TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

15 UİP tarafından organize edilen 2. Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi, TİM in ev sahipliğinde gerçekleşiyor 15 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

16 BAŞLAKBAŞLIKBASLIK BAŞLİK BAŞLİK Geçen yıl da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün himayesinde gerçekleştirilen Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi, katılımcı ülkeler arasında büyük ekonomik projelerin oluşumuna zemin hazırlamıştı. 3.3 TRİLYON DOLARLIK PAZAR Zirveye katılacak 41 ülkenin dış ticaret hacmi, 3.3 trilyon doları aşıyor. Bu ülkelerden Rusya, yaklaşık 650 milyar dolarlık dış ticaret hacmiyle başı çekiyor. Rusya yı, 357 milyar dolarla Birleşik Arap Emirlikleri, 326 milyar dolarla Suudi Arabistan ve 297 milyar dolarla Türkiye takip ediyor. UİP Zirvesi, gerek katılımcı ülke sayısı bakımından, gerek devlet başkanlığı gibi en üst düzeyde temsil edilecek olması bakından, gerekse yaklaşık 3.3 trilyon dolarlık potansiyeli bakımından dünyanın en büyük ticari platformlarından biri niteliğinde. Nitekim 41 ülkenin dış ticaret hacmi, 3.3 trilyon doları aşıyor. Bu ülkelerden Rusya, yaklaşık 650 milyar dolarlık dış ticaret hacmiyle başı çekiyor. Rusya yı, 357 milyar dolarla Birleşik Arap Emirlikleri, 326 milyar dolarla Suudi Arabistan ve 297 milyar dolarla Türkiye takip ediyor HEDEF DÜNYADA İLK 10 EKONOMİ ARASINA GİRMEK Türkiye artık kabına sığmıyor. Kendi iç sorunlarıyla enerjisini tüketen bir ülke olmaktan çıkan Türkiye, küresel güç olma yolunda hızla ilerliyor. Amerika, son yıllarda girdiği finansal krizden çıkmaya çalışırken, Yunanistan, Portekiz, İspanya ve Yunanistan gibi ülkelerin başını çektiği Avrupa, kriz dalgasıyla sarsılırken Türkiye, ekonomik büyümeyle dikkat çekiyor. Cari açık, işsizlik gibi sorunları olsa da Türkiye, genel olarak ekonomide gerçekleştirdiği başarılı performansla dünyanın en büyük 10 ekonomisi nden biri olmak için engelleri birer birer aşıyor. Türkiye nin gerçekleştirdiği bu büyük başarı uluslararası finans kuruluşlarının hazırladığı raporlara ve dünyanın en saygın ekonomi dergilerinin yayınlarına da yansıyor Nitekim uluslararası rating kuruluşu Standard and Poor s (S&P), 20 yıl aradan sonra ilk defa Türkiye nin notunu artırarak yatırım yapılabilecek ülkeler kategorisine aldı TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

17 KAPAK 2. BOĞAZİÇİ BÖLGESEL ORTAKLIK ZİRVESİ UİP ZİRVESİ KÜRESEL GÜÇ OLMA YOLUNDA BÜYÜK SEFERBERLİK Bir yandan Hükümet ve dolayısıyla devletin tüm birimleri, bir yandan iş dünyasının önde gelen kuruluşları ve bir yandan da ülkemizin önemli şirketleri-iş adamları, Türkiye nin küresel güç yolculuğu için adeta seferber olmuş durumda. Bu çerçevede İstanbul un finans merkezi olması için birçok uluslararası zirve ve geziler organize ediliyor, yabancı sermayeyi Türkiye ye çekmek için önemli adımlar atılıyor. Özellikle yatırım yapmak için arayış içinde olan Orta Asya ve Orta Doğu ülkelerinde trilyon dolarlık hacme ulaşan fonları Türkiye ye çekmek amacıyla, ülkeler arasındaki ticaret hacmini artırmak için önemli çalışmalar yürütülüyor. İşte bu çalışmalardan biri de Uluslararası İş Platformu (UİP) adıyla kurulan oluşumun organize ettiği Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi Bölgedeki işbirliği süreçlerine katkı sağlamak amacı ile ekonomik, siyasi, bilimsel ve kültürel alanlarda, devlet adamlarını, özellikle genç liderleri ve önde gelen iş adamlarını bir araya getirmeyi amaçlayan UİP (Uluslararası İşbirliği Platformu), bir anlamda öncülüğünü Türkiye nin yaptığı DAVOS niteliğinde büyük bir organizasyonu andırıyor. İki geçen yıl düzenlenen Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi nin ikincisi bu yıl Kasım tarihleri arasında İstanbul da yapılıyor. Cumhurbaşkanlığı nın himayesinde, TİM in ev sahipliğinde ve İş Dünyası Vakfı nın destekleriyle gerçekleştirilecek olan zirveye 41 ülkenin devlet başkanı, başbakanı, ekonomi ve maliye bakanları, banka genel müdürleri ve iş adamları katılacak. Deyim yerindeyse UİP Zirvesi, siyasetin ve ekonominin yıldızlar zirvesi olarak kayıtlara geçecek. ZİRVEDE AÇILIŞI ERDOĞAN KAPANIŞI GÜL YAPACAK Çok sayıda devlet liderinin yanında global şirketlerin patron ve CEO'larının katılacağı 2. Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yapacağı açılış konuşması ile başlayacak. Türk iş dünyasının organizasyonuyla gerçekleştirilen UİP Zirvesi, Türkiye adına en üst düzeyde katılımla temsil edilecek. 2. Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi nin açılış konuşmasını Başbakan Tayyip Erdoğan yapacak. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ise kapanış konuşmasıyla uluslararası iş camiasına Türkiye nin mesajını verecek. Ali Babacan, Taner Yıldız, Zafer Çağlayan, Binali Yıldırım, İsmet Yılmaz, Mehdi Eker ve Erdoğan Bayraktar ise UİP Zirvesi nin önemli konuşmacıları arasında yeralıyor. DEV YATIRIMLAR MASADA Ana teması Bölgesel Değişim ve Kalkınma olarak belirlenen 2.Boğaziçi Bölgesel Ortaklık Zirvesi süresince Genel Oturum sonrası, birinci ve ikinci günlerde, eş zamanlı olarak, Sektörel Paralel Oturumlar planlanıyor. Panelde ele alınacak ve işbirliği aranacak hususların başında enerji ile ilgili yatırımlar geliyor. Zirvede ayrıca, inşaat ve gayrimenkul, telekomünikasyon ve bilişim, lojistik, petrol ve doğalgaz, bankacılık ve finans, tarım ve gıda sektörleri de masaya yatırılacak. Zirvenin en önemli konularından biri de Genç Liderler ve Girişimci Kadınlar Platformu. Ayrıca Üniversiteler ve Kültürel İşbirliği başlıklı toplantılar da zirvenin önemli gündem maddeleri arasında yeralıyor TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

18 KAPAK UİP ZİRVESİ 2. BOĞAZİÇİ BÖLGESEL ORTAKLIK ZİRVESİ ZİRVEYE PUTİN DE DAVETLİ UİP Zirvesi, katılımcı ülkelerin üst düzeyde desteğiyle gerçekleştiriliyor. Rusya Başbakanı Vladimir Vladimirovich Putin,Ürdün Prensi Prens El Hassan bin Talal, Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Mohammed Mousa, Filistin Ekonomi Bakanı Dr. Hasan Abu-Libdeh ve Suudi Arabistan Petrol Bakanı Ali bin İbrahim Al Naimi nin Zirve ye katılması bekleniyor. Vladimir Vladimirovich Putin Prens El Hassan bin Talal GLOBAL ŞİRKETLERİN CEO LARI DA ORADA OLACAK UİP Zirvesi, bürokrasi ve iş dünyası açısından da tam bir yıldızlar geçidi ne sahne olacak. Nitekim AVEO CEO su Erkan Akdemir, Sheihk Bakr Mohammed Bin Laden, Yönetim Kurulu Başkanı, Bin Laden Grubu, Talal Abu Ghazaleh, Yönetim Kurulu Başkanı, Ghazaleh Grubu, * Güler Sabancı, Yönetim Kurulu Başkanı, Sabancı Holding Mustafa Koç, Yönetim Kurulu Başkanı, Koç Holding, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi Ahmet Çalık, Fuat Tosyalı, Fettah Tamince, Sheihk Saleh Abdullah Kamel, İslamTicaret Odaları Başkanı, EPDK Başkanı Hasan Köktaş, Çalık Enerji Grup Başkanı Osman Saim Dinç, AzerPetrol Başkanı Rovnag Abdullayev, Katar Dolphin Energy, Genel Müdürü Abdel Ahmed Albuain, Romanya Petromsa CEO su Marianne Gheorge, Petrol Ofisi CEO su Gülsüm Azeri, Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Bankalar Birliği Başkanı, T.C. Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın, BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, Fiba Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Hüsnü Özyeğin, Türkiye Finans Katılım Bankası Genel Müdürü Veysel Derya Gürerk, Filistin Para Kurumu Başkanı Dr. Jihad K. Al Wazir, Kuveyt National Bank of CEO su Ibrahim Dabdoub, Fas Attijariwafa Bank CEO su Ismail Douiri, Katar Merkez Bankası Başkanı Abdulla Saoud Al-Thani, T.C. Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Erşat Hürmüzlü, Ağaoğlu Holding Başkanı Ali Ağaoğlu, S.Arabistan Al Madodi Group Yönetim. Kurulu Başkanı Dr.Mashoor Ali Al Madodi, Pegasus Hava Yolları Yönetim Kurulu Başkanı Ali Sabancı, İstanbul Ticaret Odası Başkanı Murat Yalçıntaş, Bin Zayed Grup Yönetim Kurulu Başkanı Sheihk Khaled Bin Zayed Al Nehayan, Hırvatistan Telekom CEO su Irena Jolic Simovic, Arnavutluk Albtelecom Genel Müdürü Şevket Acar, Ürdün Telecom CEO su Nayla Khawam, Macaristan Telenor Hungary CEO su Christopher Laska, UND Başkanı Ruhi Engin Özmen, Ulusoy Uluslararası Yatırım Holding Başkanı Alican Ulusoy, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı Vedat Mirmahmudoğulları, Ülker Grubu CEO su Atilla Kurama konuşmacılar arasında yeralıyor. Zirvenin kapanış sunumunu ise UİP Başdanışmanı Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş yapacak TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

19 KAPAK 2. BOĞAZİÇİ BÖLGESEL ORTAKLIK ZİRVESİ UİP ZİRVESİ 2. BOĞAZİÇİ BÖLGESEL İŞ BİRLİĞİ ZİRVESİNE HANGİ ÜLKELER KATILIYOR? 1. Arnavutluk 2. Azerbaycan 3. Bahreyn 4. Birleşik Arap Emirlikleri 5. Bosna-Hersek 6. Bulgaristan 7. Cezayir 8. Fas 9. Filistin 10. Gürcistan 11. Irak 12. İran 13. Hırvatistan 14. Katar 15. Kazakistan 16. Kırgızistan 17. Kosova 18. Kuveyt 19. Libya 20. Lübnan 21. Macaristan 22. Makedonya 23. Mısır 24. Moldova 25. Özbekistan 26. Romanya 27. Rusya 28. Pakistan 29. Slovakya 30. Slovenya 31. Suriye 32. Suudi Arabistan 33. Tacikistan 34. Tunus 35. Türkiye 36. Türkmenistan 37. Ukrayna 38. Umman 39. Ürdün 40. Yemen 41. Yunanistan 2. BOĞAZİÇİ BÖLGESEL ORTAKLIK ZİRVESİ ÖZEL DOSYASI, JCR EURASIA ARAŞTIRMA GRUBU NUN KATKILARIYLA HAZIRLANMIŞTIR YARARLANILAN KAYNAKLAR: - Dünya Bankası - IMF - Economist Intelligence Unit - İlgili Ülkelerin Merkez Bankaları - T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Bilgi Platformu - DEİK 19 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

20 ÜLKE REHBERİ ARNAVUTLUK EKONOMİSİ Main Indicators and Information (FYE 2010) ARNAVUTLUK, YATIRIMCI BEKLİYOR Avrupa nın en küçük ülkelerinden Arnavutluk, büyümek isteyen girişimciler için önemli bir pazar konumunda. Özellikle enerji ve altyapı yatırımlarına büyük ihtiyaç duyulan ülkede, tarım ve gıda ürünlerine talep hayli yüksek. Yönetim Biçimi Başkent Alan (km2) Resmi Dil Ana İhracat Malları Ana İthalat Malları Para Birimi (Kodu) USD (milyar) - GSYİH USD ( milyar ) - GSYİH Nüfus (milyon) İşsizlik Oranı (İş Gücü Yüzdesi) Yıllık Tüketici Fiyatları Yüzdesel Döviz Kuru (Her USD için Para Birimi) Döviz Kuru ( Her EURO için Para Birimi) Genel Bütçe Denkliği USD milyon Kısa Vade Faiz Oranı (%) Resmi Uluslararası Rezervler USD Dış Borç USD milyon GSYİH oranı olarak Toplam Borç İthalat (Cıf) USD milyon İhracat (Fob) USD milyon Ticaret Dengesi USD milyon Cari Hesaplar Ödemeler Parlamenter Cumhuriyet Tiran 28,748 Arnavutça Afyon, meyve ve kuru yemiş, el dokuma halı, yün, pamuk, deri ve işlenmemiş deri, değerli ve yarı değerli taşlar makine ve ekipman, gıdalar, tekstil, kimyasallar Lek (ALL) 1, , , , , , , Döviz kurları tarihi itibariyle Referanslar: CIA-World Factbook, IMF-World Economic OutlookVeri Tabanı (Eylül, 2011) 20 Arnavutluk ta dış ticaret politikası bu örgütle birlikte AB ile gerçekleştirilmiş olan Serbest Ticaret Anlaşması ve diğer Serbest Ticaret Anlaşmaları doğrultusunda şekilleniyor. Arnavutluk ekonomisi sürekli bir büyüme trendi içinde. Buna rağmen Arnavutluk, Avrupa nın en fakir ülkelerinden biri. Ekonomide kayıt dışı işlemler büyük yer tutuyor. Giderek artan enerji ihtiyacı ve yetersiz taşımacılık altyapısıyla mücadele eden Arnavutluk, başka ülkelere de göç veren konumunda. O kadar ki; ülke nüfusunun yüzde 25 i yabancı ülkelerde yaşıyor. Ancak bu noktada ülke açısından sevindirici bir durum da sözkonusu. Zira yabancı ülkelerde yaşayan Arnavutlar ın ülkelerine gönderdiği para miktarı, yüzde 10 luk pay ile GSYİH içinde önemli bir yer tutuyor. Türkiye, İtalya, Yunanistan, Çin ve Almanya ile birlikte Arnavutluk un dış ticaretinde önemli bir paya sahip. Arnavutluk ile dış ticaret hacmimiz 2010 yılında 241 milyon dolar ihracat ve 87 milyon dolar ithalat olmak üzere toplam 328 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Fakat potansiyelin daha yüksek olduğunu belirtmekte yarar var. Bulunduğu coğrafi konum itibariyle Arnavutluk, Avrupa ve Baltık pazarlarına açılmada önemli bir avantaj sunuyor. Tüketim malı ve sanayi ürünlerine yüksek bir talep sözkonusu. Bu kapsamda tarım ve gıda ürünleri olarak bisküvi ve şekerleme çeşitleri, katı ve sıvı yağlar, kanatlı hayvan etleri, makarna, yaş sebze ve meyve Arnavutluk a ihraç potansiyeli yüksek ürünler arasında yeralıyor. Sanayi ürünleri kapsamında ise petrol ürünleri, ilaç, temizlik ürünleri, kumaş, hazır giyim, beyaz eşya, otomotiv ana ve yan parçaları, iş ve maden makineleri, cam ve seramik malzemeleri Arnavutluk un ithal ettiği başlıca ürünler arasında yeralıyor. TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

21 AZERBAYCAN ÜLKE REHBERİ EKONOMİSİ AZERBAYCAN, PETROLLE UÇUŞA GEÇTİ Doğalgaz ve petrol gibi zengin kaynaklara sahip kardeş ülke Azerbaycan, son yıllarda ihracat patlaması gerçekleştirdi ve ekonomisini önemli ölçüde düzlüğe çıkardı. Gelirin yüzde 50 si petrol ve ham petrol ihracatından elde ediliyor. Ana Göstergeler ve Bilgiler (FYE 2010) Yönetim Biçimi Başkent Alan (km2) Resmi Dil Ana İhracat Malları Ana İthalat Malları Para Birimi (Kodu) Mevcut Sabit USD (milyar) - GSYİH Mevcut Fiyatlar USD ( milyar ) - GSYİH Sabit Fiyatlar Nüfus (milyon) İşsizlik Oranı (İş Gücü Yüzdesi) Yıllık Tüketici Fiyatları Yüzdesel Değişimi Döviz Kuru (Her USD için Para Birimi) ) Döviz Kuru ( Her EURO için Para Birimi) Genel Bütçe Denkliği USD milyon Kısa Vade Faiz Oranı (%) Resmi Uluslararası Rezervler USD Dış Borç USD milyon GSYİH oranı olarak Toplam Borç İthalat (Cıf) USD milyon İhracat (Fob) USD milyon Ticaret Dengesi USD milyon Cari Hesaplar Ödemeler Dengesi USD Başkanlık Sistemli Cumhuriyet Bakü 86,600 Azeri Petrol ve gaz, makina, pamuk, gıda maddeleri makine ve ekipman, petrol ürünleri, gıda, metaller, kimyasallar New Manat (AZN) , , , , , , tarihi itibariyle, * 2010 IMF tah. Referanslar: CIA-World Factbook, IMF-World Economic Outlook Database (Eylül, Azerbaycan, verimli tarım toprağı ve doğalgaz, petrol ve demir cevheri yatakları kaynakları açısından bir hayli zengin. Ülkenin ekonomisi, ağırlıklı olarak bu tür doğal kaynakların ihracatına dayanıyor. Toplam gelirinin yüzde 50 sini petrol ve ham petrol ihracatından elde eden Azerbaycan da, petrol ve doğalgazın ihracat içindeki payı yüzde 90 ı buluyor. Azerbaycan, son yıllarda gerçekleştirdiği önemli yatırımlarla petrol ve doğalgaz kaynaklarını boru hatlarıyla uluslararası pazarlara sunuyor. Bu kapsamda, Bakü-Tiflis-Ceylan petrol boru hattı 2006 yılında faaliyete geçirildi. Türkiye-Azerbaycan Ticaret ve Ekonomi işbirliği Anlaşması 1992 yılında imzalandı. Toplam dış ticareti yaklaşık 32 milyar dolar olan Azerbaycan, 2010 yılında Türkiye ye 1.5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, 928 milyon dolarlık ithalat yaptı. Yani Türkiye, Azerbaycan ın en önemli ticari partnerlerinin başında geliyor. Azerbaycan'a ihraç potansiyeli yüksek olan başlıca tarım ürünlerimiz arasında bisküvi, şekerli ve çikolatalı mamuller, kanatlı hayvan etleri, narenciye, maya, bira, yumurta, makarna ve tütün önemli bir yer tutuyor. Bunların yanında çimento, oto ana ve yan sanayi ürünleri, demir ve çelik, altın mücevherat, inşaat makineleri, kağıt ve karton ve doğal taşlar da Azerbaycan a ihraç potansiyeli yüksek sanayi ürünleri olarak dikkat çekiyor. Azerbaycan, aynı zamanda çok verimli tarım topraklarına da sahip. Tarım ve balıkçılık, ülke ekonomisinde çok önemli bir yer tutuyor. O kadar ki Azerbaycan, Kafkasya nın adeta gıda ambarı konumunda. Toplam işgücünün yüzde 40 ı tarımda istihdam gediliyor. Bir yandan petrol ve doğalgaz gibi önemli kaynakları, bir yandan tarım ve balıkçılık alanındaki cazip konumu, Azeraycan ı yabancı yatırımcıların 21 TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38

22 ÜLKE REHBERİ BAHREYN EKONOMİSİ BAHREYN ARAP DÜNYASININ EN HIZLI BÜYÜYEN EKONOMİSİ İslami bankacılık sektöründe büyük gelişme göstererek ekonomik gelişmeyi yakalayan ve hızlı büyüyen Bahreyn, 2008 yılında dünyanın en hızlı büyüyen finans merkezi unvanı kazandı. Ülkenin en büyük gelir kaynağı petrol ve finans sektörü. Ana Göstergeler ve Bilgiler (FYE 2010) Yönetim Biçimi Başkent Alan (km2) Resmi Dil Ana İhracat Malları Ana İthalat Malları Para Birimi (Kodu) USD (milyar) - GSYİH USD ( milyar ) - GSYİH Nüfus (milyon) İşsizlik Oranı (İş Gücü Yüzdesi) Yıllık Tüketici Fiyatları Yüzdesel Döviz Kuru (Her USD için Para Birimi) Döviz Kuru ( Her EURO için Para Birimi) Genel Bütçe Denkliği USD milyon Kısa Vade Faiz Oranı (%) Resmi Uluslararası Rezervler USD Dış Borç USD milyon GSYİH oranı olarak Toplam Borç İthalat (Cıf) USD milyon İhracat (Fob) USD milyon Ticaret Dengesi USD milyon Cari Hesaplar Ödemeler Anayasal Monarşi Manama 760 Arabca Petrol ve petrol ürünleri, alüminyum, tekstil Ham petrol, makina, kimyasallar Dinar (BHD) , , , , , , Döviz kurları tarihi itibariyle Referanslar: CIA-World Factbook, IMF-World Economic OutlookVeri Tabanı (Eylül, 2011) Bahreyn, İran Körfezi'nin batı kıyılarına yakın bulunan bir küçük ada devletidir. Komünikasyon ve transport imkanları, çok uluslu şirketlerin Körfezdeki işleri için Bahreyn i merkez yapmalarına sebep oldu. Bilhassa İslami bankacılık alanında olmak üzere, ülkenin bankacılık sektöründeki büyük gelişme, bölgenin büyük ekonomik gelişmesi ve hızlı büyümesinin yardımları ile 2008 yılında dünyanın en hızlı büyüyen finans merkezi unvanının elde edilmesini sağladı. Geleneksel olarak, Bahreyn ekonomisi petrol ve inci üretimi ile büyüyor. Petrol tüketiminin 20. asırda yükselmesi ile tüm diğer Arap ülkelerinde olduğu gibi petrol Bahreyn için de lokomotif güç oldu. Petrol ticareti ülkenin ihracatının ve milli gelirinin % 60 oranını ve Gayri Safi Yurt İçi Hasılanın (GSYİH) % 30 oranını karşılıyor. Türkiye Bahreyn İş Konseyi Anlaşması 16 Şubat 2006 yılında İstanbul da imzalandı. Türkiye ile Bahreyn arasındaki toplam dış ticaret hacmi 2008 yılında milyon USD değerine ulaştı. Ancak bu rakam 2010 yılı sonunda ekonomik kriz ve Bahreyn inşaat sektöründeki yavaşlama neticesinde milyon USD değerine geriledi. Bahreyn 1936 daki ihracatıyla bölgenin ilk petrol ihraç eden ülkesi oldu. İlk yıllarda petrol gelirlerine dayanan bir kalkınma çabası yaşansa da sonraki yıllarda izlenen serbest ekonomi politikaları sayesinde Bahreyn, Orta Doğu nun bankacılık ve mali işlemler merkezi haline geldi. Özellikle İslami finans konusunda bölgenin önde gelen ülkelerinden Bahreyn in petrol ve türevlerindeki rezervlerinin bölge ülkelerine göre düşük olması farklı sektörlere yönelmesine neden oluyor. Bu kapsamda finans sektörü başta olmak üzere hizmet sektörü, petrol arıtma ve alüminyum üretimi ön plana çıkıyor. TURCOMONEY KASIM SAYI 10.indd :38