ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ"

Transkript

1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ Bülent SARI METAL SANAYİ ATIK ÇAMURLARINDAN AĞIR METAL GİDERİMİNDE BİYOLİÇ YÖNTEMİNİN KULLANILMASI ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA, 2005

2 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ METAL SANAYİ ATIK ÇAMURLARINDAN AĞIR METAL GİDERİMİNDE BİYOLİÇ YÖNTEMİNİN KULLANILMASI Bülent SARI DOKTORA TEZİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Bu tez.../.../2005 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu İle Kabul Edilmiştir. İmza... İmza... İmza... Yrd. Doç. Dr. Belgin BAYAT Prof. Dr. Ahmet YÜCEER Prof. Dr. Mesut ANIL DANIŞMAN ÜYE ÜYE İmza... İmza... Prof. Dr. Hunay EVLİYA Prof. Dr. Celal F. GÖKÇAY ÜYE ÜYE Bu tez Enstitümüz Çevre Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No: Bu çalışma Çukurova Üniversitesi Araştırma Fonu Tarafından Desteklenmiştir. Proje No: FBE.2001.D90 Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

3 ÖZ DOKTORA TEZİ METAL SANAYİ ATIK ÇAMURLARINDAN AĞIR METAL GİDERİMİNDE BİYOLİÇ YÖNTEMİNİN KULLANILMASI Bülent SARI ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Danışman: Yrd. Doç. Dr. Belgin BAYAT Yıl: 2005, Sayfa: 99 Jüri : Yrd. Doç. Dr. Belgin BAYAT : Prof. Dr. Ahmet YÜCEER : Prof. Dr. Mesut ANIL : Prof. Dr. Hunay EVLİYA : Prof. Dr. Celal F. GÖKÇAY Bu çalışmada, metal sanayi atık çamurlarından ağır metal gideriminde asit liç, kimyasal liç, çalkalayıcıda biyoliç ve tam karışımlı-kesikli reaktörde biyoliç yöntemleri kullanılmıştır. Uygulanan her bir yöntem için ph, katı yükleme oranı ve bekletme süresinin liç işlemi üzerine etkisi araştırılmıştır. Aynı zamanda, ağır metal çözünürlüklerine göre her bir yöntemin karşılaştırılması yapılmıştır. Uygulanan liç yöntemlerinde, ph nın azalması ve bekletme süresinin uzamasıyla ağır metal çözünürlüğü artarken, katı yükleme oranının artmasıyla metal çözünürlüğü azalmıştır. Ağır metal çözünürlükleri; asit liç işleminde %73 Zn, %58 Cd, %60 Pb, %15 Cr, %70 Ni, %69 Cu, kimyasal liç işleminde %90 Zn, %70 Cd, %65 Pb, %25 Cr, %77 Ni, %85 Cu, çalkalayıcıda yapılan biyoliç işleminde %93 Zn, %65 Cd, %70 Pb, %30 Cr, %87 Ni, %86 Cu ve tam karışımlı-kesikli reaktörde yapılan biyoliç işleminde %97 Zn, %80 Cd, %85 Pb, %34 Cr, %93 Ni, %96 Cu olarak bulunmuştur. Her bir ağır metal için en yüksek reaksiyon hız katsayısı (k, gün -1 ) değerleri tam karışımlı-kesikli reaktörde yapılan biyoliç işleminde elde edilmiştir. Bu elde edilen k değerleri Zn, Cd, Pb, Cr, Ni ve Cu için sırasıyla 0,1734, 0,0595, 0,0832, 0,0214, 0,1267 ve 0,1762 gün -1 olarak tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Biyoliç, Kimyasal liç, Asit liç, Atık çamur, Ağır metal I

4 ABSTRACT PhD THESIS THE USE OF BIOLEACHING IN REMOVAL OF HEAVY METALS FROM METAL INDUSTRY WASTE SLUDGES Bülent SARI DEPARTMENT OF ENVIRONMENTAL ENGINEERING INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF CUKUROVA Supervisor: Asst. Prof. Dr. Belgin BAYAT Year: 2005, Pages: 99 Jury : Asst. Prof. Dr. Belgin BAYAT : Prof. Dr. Ahmet YÜCEER : Prof. Dr. Mesut ANIL : Prof. Dr. Hunay EVLİYA : Prof. Dr. Celal F. GÖKÇAY In this study, the methods of acid leaching, chemical leaching, bioleaching in shaker, and bioleaching in completely-mixed bach reactor were used to remove heavy metals from metal industry waste sludge. For the each method applied, the effects of ph, solids loading rate and retention time on the process of leaching were investigated. Each method was also compared with respect to the solubility of heavy metals. Solubility of heavy metals increased with decreasing of ph and extending of retention time, but it decreased with increasing of solid loading rate for each method applied. The solubility of each heavy metal was found as: 73% Zn, 58% Cd, 60% Pb, 15% Cr, 70% Ni, 69% Cu for acid leaching method; 90% Zn, 70% Cd, 65% Pb, 25% Cr, 77% Ni, 85% Cu for chemical leaching method; 93% Zn, 65% Cd, 70% Pb, 30% Cr, 87% Ni, 86% Cu for the method of bioleaching using shaker; and 97% Zn, 80% Cd, 85% Pb, 34% Cr, 93% Ni, 96% Cu for the bioleaching method using completelymixed bach reactor. The highest value of k (day -1 ) for each heavy metal was observed in the bioleaching method using completely-mixed bach reactor. These k values were determined as 0,1734, 0,0595, 0,0832, 0,0214, 0,1267, 0,1762 day -1 for Zn, Cd, Pb, Cr, Ni and Cu respectively. Key Words: Bioleaching, Chemical leaching, Acid leaching, Waste sludge, Heavy metal II

5 TEŞEKKÜR Tez konumun belirlenmesinde ve bu tezin hazırlanması sırasında her türlü bilgi ve yardımını esirgemeyen danışman hocam sayın Yrd. Doç. Dr. Belgin BAYAT a teşekkürlerimi sunarım. Tez izleme komitemde bulunan saygıdeğer hocalarım Prof. Dr. Ahmet YÜCEER, Prof. Dr. Mesut ANIL ve Prof. Dr. Hunay EVLİYA ya tez çalışmam süresince verdikleri desteklerinden dolayı teşekkür ederim. Ayrıca, deneysel çalışmalarım ve tez yazım aşamasındaki yardımlarından dolayı Yrd. Doç. Dr. Galip SEÇKİN, Dr. Turan YILMAZ, Arş. Gör. Orkun DAVUTLUOĞLU ve Arş. Gör. Zeki BOZKURT a teşekkür ederim. Bunun yanı sıra, kimyasal analizlerin yapılmasında gerekli yardımı sağlayan başta Maden Mühendisliği Bölümü olmak üzere, Arş. Gör. Mehmet TÜRKMENOĞLU ve Teknisyen Ertuğrul ÇANAKÇI ya teşekkür ederim. III

6 İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZ...I ABSTRACT... II TEŞEKKÜR... III İÇİNDEKİLER...IV ŞEKİLLER DİZİNİ... VII ÇİZELGELER DİZİNİ... X 1. GİRİŞ Ağır Metaller Doğada Metal Kirlenmesi ve Kaynakları Metal Sanayi Metal Sanayi Tanımı ve Türkiye deki Durumu Metal Sanayi Üretim İşlemleri Metal Sanayinde Su Kullanımı ve Atıksu Karakterizasyonu Metal Sanayi Atıksularının Arıtımı Metal Sanayi Atık Çamurları Biyoliç Biyoliç Mekanizması Doğrudan (Direk) Biyoliç Mekanizması Dolaylı (İndirek) Biyoliç Mekanizması Biyoliçte Etkili Olan Mikroorganizmalar Thiobacillus Sulfobacillus Sulfolobus Leptospirillum Biyoliçi Etkileyen Faktörler Besi Maddeleri (Nütrientler) Çözünmüş Oksijen Karbondioksit ph IV

7 Sıcaklık Mineral Madde (Substrat) Ağır Metaller Yüzey Aktif Maddeler ve Organik Çözücüler Endüstriyel Biyoliç Uygulamaları Yığın Liçi Yerinde Liç Tank Liçi ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR MATERYAL VE METOD Materyal Tam Karışımlı-Kesikli Biyoliç Reaktörü Çalkalayıcı (Shaker) Metal Sanayi Atık Çamuru Asidofilik Mikroorganizmalar Metod Analitik Metodlar Çamur Parçalama Mikroorganizmaların Kültürlenmesi Analizler Deneysel Metod BULGULAR VE TARTIŞMA Deneysel Bulgular H 2 SO 4 ile Asit Liçi Bulguları Fe +3 ile Kimyasal Liç Bulguları Çalkalayıcıda Yapılan Biyoliç Deneyi Bulguları Tam Karışımlı-Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç Deneyi Bulguları Tartışma...Hata! Yer işareti tanımlanmamış H 2 SO 4 ile Asit Liçi...Hata! Yer işareti tanımlanmamış Fe +3 ile Kimyasal Liç...Hata! Yer işareti tanımlanmamış Biyoliç...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. V

8 Çalkalayıcıda Yapılan Biyoliç Deneyleri... Hata! Yer işareti tanımlanmamış Tam Karışımlı-Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç Deneyleri... Hata! Yer işareti tanımlanmamış Kinetik Değerlendirme...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. 5. SONUÇ VE ÖNERİLER...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. KAYNAKLAR...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. ÖZGEÇMİŞ...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. VI

9 ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA Şekil 1.1. Jeosfer, Hidrosfer ve Atmosferdeki Metallerin Biyosferle Etkileşimleri (Larocque, 1998)... 4 Şekil 1.2. Jeosfer, Hidrosfer ve Atmosferdeki Metallerin İnsan Aktiviteleri İle Etkileşimleri (Larocque, 1998) Şekil 1.3. Direk ve Dolaylı Biyoliç Mekanizmalarının Şematik Gösterimi (Tributsch, 2001) Şekil 1.4. Dolaylı Biyoliçte Tiyosülfat ve Polisülfit Mekanizmaları (Sand ve ark., 2001) Şekil 1.5. Yerinde Liç Ve Yığın Liçinin Endüstriyel Ölçekte Uygulanması (Bosecker, 1997) Şekil 3.1. Tam Karışımlı-Kesikli Biyoliç Reaktörü Şekil 4.1. H 2 SO 4 ile Asit Liçinde, Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine ph nın Etkisi (Deney şartları: %8 katı yükleme oranı, 48 saat bekletme süresi)...hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil 4.2. H 2 SO 4 ile Asit Liçinde, Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine Katı Yükleme Oranının Etkisi (Deney şartları: ph 2, 48 saat bekletme süresi)...hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil 4.3. H 2 SO 4 ile Asit Liçinde, Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine Bekletme Süresinin Etkisi (Deney şartları: ph 2, % 2 katı yükleme oranı)...hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil 4.4. Fe +3 ile Kimyasal Liç İşleminde, Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine ph ın Etkisi (Deney şartları: % 8 katı yükleme oranı, 1500 mg/l Fe +3, 48 saat bekletme süresi)....hata! Yer işareti tanımlanmamış. +3 Şekil 4.5. Fe ile Kimyasal Liç İşleminde, Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine Katı Yükleme Oranının Etkisi (Deney şartları: ph 2, 1500 mg/l Fe, 48 saat bekletme süresi)....hata! Yer işareti tanımlanmamış. +3 Şekil 4.6. Fe ile Kimyasal Liç İşleminde, Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine Bekletme Süresinin Etkisi (Deney şartları: ph 2, %2 katı yükleme oranı, mg/l Fe )...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. +3 VII

10 +3 +3 Şekil 4.7. Fe ile Kimyasal Liç İşleminde, Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine Fe Dozunun Etkisi (Deney şartları: ph 2, %2 katı yükleme oranı, 48 saat bekletme süresi)....hata! Yer işareti tanımlanmamış. +3 Şekil 4.8. Fe ve H SO ile Yapılan Liç İşlemlerinde Elde Edilen Metal 2 4 Çözünürlüklerinin Karşılaştırılması (Deney şartları: ph 2, %2 katı yükleme oranı, 54 saat bekletme süresi)....hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil 4.9. Çalkalayıcıda Yapılan Biyoliç Deneylerinde, Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine ph nın Etkisi (Deney şartları: 100 ml 9K, 10 ml aşı, %2 katı yükleme oranı, 6 gün bekletme süresi)....hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil Çalkalayıcıda Yapılan Biyoliç Deneylerinde, Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine Katı Yükleme Oranı nın Etkisi (Deney şartları: 100 ml 9K, 10 ml aşı, ph 2, 16 gün bekletme süresi)...hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil Çalkalayıcıda Yapılan Biyoliç Deneylerinde Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine Bekletme Süresi nin Etkisi (Deney şartları: 100 ml 9K, 10 ml aşı, % 2 katı yükleme oranı, ph 2)....Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil Tam Karışımlı-Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç Deneylerinde Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine Katı Yükleme Oranının Etkisi (Deney şartları: 2 L 9K, 200 ml aşı, 16 gün bekletme süresi)...hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil Tam Karışımlı-Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç Deneylerinde Ağır Metal Çözünürlüğü Üzerine Bekletme Süresinin Etkisi (Deney şartları: 2 L 9K, 200 ml aşı, %2 katı yükleme oranı)....hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil Tam Karışımlı-Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç Deneylerinde ph Değişimi...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil Tam Karışımlı-Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç Deneylerinde ORP Değişimi...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil Tam Karışımlı-Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç Deneylerinde ph-orp İlişkisi...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil H SO ile Yapılan Asit Liç İşleminde Ağır Metal Çözünme Hızlarının 2 4 Zamana Karşı Değişimi...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil FeCl ile Yapılan Kimyasal Liç İşleminde Ağır Metal Çözünme 3 Hızlarının Zamana Karşı Değişimi...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. VIII

11 Şekil Çalkalayıcıda Yapılan Biyoliç İşleminde Ağır Metal Çözünme Hızlarının Zamana Karşı Değişimi...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil Tam Karışımlı Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç İşleminde Ağır Metal Çözünürlüklerinin Zamana Karşı Değişimi..Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Şekil Uygulanan Liç Yöntemlerine göre Ağır Metallerin Çözünme Hızlarının Karşılaştırılması...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. IX

12 ÇİZELGELER DİZİNİ SAYFA Çizelge 1.1. Elektro Kaplama Endüstrisi Üretim Proseslerinde Oluşan Atıksu Miktarları (Jorgensen, 1979)... 8 Çizelge 1.2. Metal Kaplama Endüstrisi Üretim Proseslerinde Kirletici Kaynaklar (Jorgensen,1979)... 9 Çizelge 1.3. Metal Kaplama Endüstrisi Atıksularının Özellikleri (Jorgensen,1979). 10 Çizelge 1.4. Metal Son İşlemleri Endüstrisi Deşarj Standartları Sektör : Metal Sanayi * Genelde Metal Hazırlama ve İşleme. (Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 2004) Çizelge 1.5. Metal Sanayi Atık Çamurlarının Ağır Metal İçerikleri Çizelge 1.6. Evsel Katı Atık Depo Tesislerinde Depolanmasına İzin Verilen Atık.. 13 Çizelge 1.7. Biyoliç Prosesinde Kullanılan Besi Ortamlarının Reçeteleri (Gomez ve ark., 1999) Çizelge 2.1. Demir Oksitleyen Mezofilik Asidofillerin Pirit Oksidasyon Hızlarının Karşılaştırılması (Yahya ve Johnson, 2001) Çizelge 2.2. Nehir Dip Çamurlarının Biyoliçinde Elde Edilen Nihai Sülfat Konsantrasyonları ve Ağır Metal Çözünürlük Verimleri (Chen ve Lin, 2001 a ) 33 Çizelge 2.3. Metal Sülfürlerin Biyoliçinde Ağır Metal Çözünürlük Verimleri, ph ve YİP Değişimi(Chen ve Lin, 2001 a ) Çizelge 2.4. Değişik Sülfür Oranlarının Metal Çözünürlüğü Üzerine Etkisi (Chen ve Lin, 2001 b ) Çizelge 2.5. Evsel Atıksu Arıtma Tesisi Atık Çamuru Kullanarak Yapılan Biyoliç Deneylerinde Havalandırmanın Metal Çözünürlüğü Üzerine Etkisi (Filali- Meknasi ve ark., 2000) Çizelge 2.6. Farklı Liç Yöntemleri İle Elde Edilen Ağır Metal Çözünürlükleri (Seidel ve ark, 1998) Çizelge 2.7. Evsel Atıksu Ve Sızıntı Sularının Ortak Arıtımı Sonucu Oluşan Atık Çamurlarda Metallerin Çözünürlükleri (Aralp, 1997) Çizelge 3.1. Metal Sanayi Atık Çamurunun Özellikleri Çizelge 3.2. Katı Besiyeri İçeriği (Wichlacz ve Unz, 1981) Çizelge 3.3. Deneysel Çalışma Programı X

13 Çizelge 4.1. H2SO 4 ile Asit Liçinde ph nın Etkisi Çizelge 4.2. H2SO 4 ile Asit Liçinde Katı Yükleme Oranının Etkisi Çizelge 4.3. H2SO 4 ile Asit Liçinde Bekletme Süresinin Etkisi Çizelge 4.4. Fe ile Kimyasal Liç İşleminde ph nın Etkisi Çizelge 4.5. Fe ile Kimyasal Liç İşleminde Katı Yükleme Oranının Etkisi Çizelge 4.6. Fe ile Kimyasal Liç İşleminde Fe Dozunun Etkisi +3 Çizelge 4.7. Fe ile Kimyasal Liç İşleminde Bekletme Süresinin Etkisi Çizelge 4.8. Çalkalayıcı ile Yapılan Biyoliç Çalışmalarında ph nın Etkisi Çizelge 4.9. Çalkalayıcı ile Yapılan Biyoliç Çalışmalarında Katı Yükleme Oranının Etkisi Çizelge Çalkalayıcı ile Yapılan Biyoliç Çalışmalarında Bekletme Süresinin Etkisi Çizelge Tam Karışımlı-Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç Çalışmalarında Katı Yükleme Oranının Etkisi Çizelge Tam Karışımlı-Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç Çalışmalarında Bekletme Süresinin Etkisi Çizelge H SO ile Asit Liç İşlemlerinde Elde Edilen Bulguların 2 4 Karşılaştırılması...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Çizelge Uygulanan Farklı Liç Yöntemlerinde Ağır Metallerin Çözünme Hızı Sabitleri (k) ve Lineer Regresyon Katsayıları (R 2 )... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. Çizelge Tam Karışımlı Ve Kesikli Reaktörde Yapılan Biyoliç İşleminde Elde Edilen Çözünme Hızı Sabitlerinin (k) ve Regresyon Katsayılarının (R ) Karşılaştırılması...Hata! Yer işareti tanımlanmamış. 2 XI

14 1. GİRİŞ Bülent SARI 1. GİRİŞ Metalik cevherler gibi yenilenemeyen kaynakların sınırlı olması nedeniyle son yıllarda yeni, gelişmiş ve çevreye karşı daha duyarlı teknolojilerin yardımı ile ham maddelerden veya atık maddelerden yeni metal kaynaklar elde etmeye yönelik çalışmalar artmıştır. Bu çalışmalar sonucunda, biyosfer ve yerkabuğu arasındaki etkileşimlerin tespit edilmesiyle jeomikrobiyoloji, mikrobiyal ekoloji, mikrobiyal biyojeokimya ve hidrometalurji alanlarını kapsayan ve biyohidrometalurji olarak adlandırılan disiplinler arası bir bilim ortaya çıkmıştır (Brombacher ve ark., 1997). Bu alanda yapılan araştırmalar ve ticari uygulamalar başlangıçta sadece cevherlerden metallerin ekstraksiyonunu hedeflemesine rağmen, çevre korumaya karşı dramatik olarak artan duyarlılıktan dolayı, günümüzde çevre kirliliğinin kontrolü ve çevre yönetimi alanlarına da kaymıştır (Poulin ve Lawrence., 1996). Zira mineral kaynakların elde edilmesi için daha önce yapılan uygulamalar, çevre üzerinde önemli zarar verici etkilerle sonuçlanmıştır. Bu ve bunun gibi nedenlerden dolayı çevrenin korunması oldukça zor ve maliyetli bir hale gelmiştir yılında çevre koruma faaliyetlerinin pazar payı 280 milyar US $ iken 2010 yılında bu değerin 640 milyar US $ a ulaşacağı tahmin edilmektedir (Eccles, 1999). Biyohidrometalurjik uygulamaların en önemlilerinden birisi biyoliç (bakteriyel çözündürme) işlemidir. Biyoliç, mikrobiyal bir metabolizmanın sonucunda çözünmeyen metal sülfürlerin çözünmüş metal sülfatlara dönüşmesi olarak tanımlanmıştır (Haddadin ve ark., 1995; Leveille, 2000; Billiton, 2000; Sand ve ark., 2001). Biyoliç işlemi son yıllara kadar düşük tenöre sahip cevherlerden metallerin kazanılması için uygulanmıştır. Güncel olarak ise uçucu kül, galvanik çamur, filtre pres kalıntıları, atıksu arıtma tesisi çamurları ve endüstriyel atıklar gibi malzemelerden metallerin geri kazanılması yada uzaklaştırılması için uygulanmaktadır (Bojinova ve Velkova, 2001). Tüm gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de çevrenin korunmasına yönelik çalışmalar hızla artmaktadır. Bunun neticesi olarak sayıları gün geçtikçe çoğalan atıksu arıtma tesislerinden açığa çıkan çamur miktarları da son yıllarda dikkate değer bir şekilde artmaktadır. Oluşan bu çamurlarda, atıksu 1

15 1. GİRİŞ Bülent SARI içerisindeki Cd, Cr, Cu, Ni, Pb ve Zn gibi ağır metallerin yoğunlaşması nedeniyle bu çamurların tarımda ve ormancılıkta kullanımı sınırlandırılmaktadır. Çünkü çamurda yoğunlaşan bu metaller toprak, bitki ve yeraltı suyuna girişim yaparak besin zincirine girdiği için halk sağlığı açısından tehlike oluşturmaktadır. Arıtma çamurlarının nihai bertarafı için en ekonomik yol olan araziye yayma yönteminin uygulanabilmesi için öncelikle bu ağır metallerin çamurdan uzaklaştırılması gerekmektedir. Arıtma çamurlarından metal kirleticilerin biyoliç işlemi ile uzaklaştırılması veya geri kazanılması verimli ve maliyet açısından etkili bir yöntem olduğu önceki çalışmalarda belirtilmiştir (Sreekrishnan ve Tyagi, 1995; Sreekrishnan ve Tyagi, 1996; Fornier ve ark., 1998; Filali-Meknasi ve ark., 2000; Shanableh ve Ginige, 2000). Bu çalışmada, özellikle ağır metal içeriği yüksek metal sanayi arıtma çamurlarından Cd, Cr, Cu, Ni, Pb ve Zn gibi ağır metallerin uzaklaştırılmasında biyoliç işleminin etkisi araştırılmıştır. Metal sanayi arıtma çamurları ile yapılan biyoliç işleminde ph, katı yükleme oranı ve bekletme süresi gibi faktörlerin biyoliç verimliliği üzerindeki etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. 2

16 1. GİRİŞ Bülent SARI 1.1. Ağır Metaller Metaller, doğal olarak yer kabuğunun yapısında bulunan elementlerdir. Periyodik cetvelde hidrojenden uranyuma kadar 90 ın üzerinde element mevcuttur ve bunların 20 si hariç diğerleri metal olarak karakterize edilir. Ancak bu metallerin 59 tanesi ağır metaller olarak sınıflandırılır (Krenkel ve Novotny, 1980). Ağır metaller, özgül ağırlığı 5g/cm 3 ten büyük olan metaller olarak tanımlanır. Bu tanımlamaya göre ağır metaller periyodik cetvelde B grubu (Cu, Hg gibi) ve Sınır elementleri (Fe, Zn, Cd, Pb gibi) olmak üzere ikiye ayrılırlar (Martin ve Coughtrey, 1985) Doğada Metal Kirlenmesi ve Kaynakları Dünya, katı (jeosfer), sıvı (hidrosfer) ve gaz (atmosfer) olmak üzere üç rezervuardan oluşmaktadır. Jeosfer, hidrosfer ve atmosfer arasında sürekli olarak bir madde ve enerji dönüşümü söz konusudur. Bu nedenle bu rezervuarlardan herhangi biri metal ve metal bileşiklerinin durumlarını değiştirmek için bir kataliz olarak hareket edebilir (Larocque, 1998). Metaller yer kürenin merkezinden onu çevreleyen atmosfere kadar her yerde bulunur ve konsantrasyonları karasal, sucul ve atmosferik ekosistemler içerisinde değişir (Allan, 1997). Jeosfer, hidrosfer ve atmosferdeki metallerin biyosfer ve insan aktiviteleri ile etkileşimi sırasıyla Şekil 1.1. ve 1.2. de verilmiştir (Larocque, 1998). Jeosfer, kozmik tozlar ve göktaşlarının oluşması ile uzaydan atmosfere giriş yapanlar hariç tüm metallerin ana kaynağıdır. Metaller jeosfer içerisindeki minerallerde, camlarda ve erimiş kitlelerde mevcut olabilir. Hidrosferde çözünmüş iyonlar, kompleks bileşikler, kolloidler ve asılı katılar olarak bulunan metaller, atmosferde gaz elementler ve bileşikler, aerosoller ve partiküler maddeler olarak bulunabilir (Larocque, 1998). 3

17 1. GİRİŞ Bülent SARI Volkanik gazlar ve aerosoller Sucul aerosoller ATMOSFER Biyokütle yanması Biyojenik aerosoller Kuru döküntü, yağış BİYOSFER Solunum Organik parçalanma çökelme Biyolojik atıklar Oksidasyon reduksiyon Tüketim Kuru döküntü Solunum kuru döküntü JEOSFER Kimyasal çökelme HİDROSFER Magmatik akışlar Kimyasal çözünme Şekil 1.1. Jeosfer, Hidrosfer ve Atmosferdeki Metallerin Biyosferle Etkileşimleri (Larocque, 1998). 4

18 1. GİRİŞ Bülent SARI ATMOSFER İyileştirme Gazlar aerosoller Solunum Bünyeye alma İNSAN AKTİVİTELERİ Madencilik Atık bertarafı JEOSFER HİDROSFER Şekil 1.2. Jeosfer, Hidrosfer ve Atmosferdeki Metallerin İnsan Aktiviteleri İle Etkileşimleri (Larocque, 1998). Doğada bulunan temel metaller vanadyum (V), krom (Cr), molibden (Mo), kadminyum (Cd), kurşun (Pb), demir (Fe), kobalt (Co), nikel (Ni), mangan (Mn), bakır (Cu) ve çinkodur (Zn). Bunun yanında altın (Au) ve gümüş (Ag) gibi değerli metaller ile arsenik (As), selenyum (Se) ve antimon (Sb) gibi ametaller de doğada mevcuttur. Bu metaller ve ametaller doğada katyonlar, oksianyonlar, çözünmemiş formda şekilsiz çökelekler, tuzlar ve oksitler olarak bulunur. Demir, bakır ve altın gibi metaller doğada metalik formda da bulunabilir ancak demir ve bakırın metalik formda doğada bulunması nadir olarak görülür (Ehrlich, 1997). Günümüzde doğada metal kirlenmesine neden olan başlıca kaynaklar; maden işletmeleri, endüstriyel tesisler ve yakma tesisleridir. Madencilik, doğası gereği kayalar ve atıklar gibi büyük hacimlerin işlenmesini, uzaklaştırılmasını ve berterafını kapsar (Allan, 1997). Aktif veya terkedilmiş madenlerde veya maden atıklarında 5

19 1. GİRİŞ Bülent SARI asidofilik bakterilerin etkisiyle sülfürlü minerallerin çözünmesi sonucu zararlı, metal yüklü ve son derece asidik sular (asidik maden suları) ortaya çıkar. Asidik maden suları özellikle endüstriyel bölgelerde ciddi nehir ve yeraltısuyu kirlenmelerine neden olmakla birlikte asit tolere edemeyen yaşam formlarının da üremesini ve büyümesini engellemektedir (Wichlacz ve Unz, 1981; Nicolau, 1999; Leveille, 2000). Madencilik faliyetleri ve yoğun endüstrileşme nedeniyle bir çok nehirdeki dip çamurları (sedimentler) hem hacimlerinin çok fazla olması hemde yüksek toksik madde konsantrasyonlarına sahip olmaları nedeniyle insan sağlığı ve çevre kalitesi açısından riskler taşımaktadır (Chen ve Lin, 2001 a ; Chen ve Lin, 2001 b ). Oluşan atıklar ve atıksular nedeniyle, madencilik bölgesel bir sorun olmakla beraber aynı zamanda küresel bir öneme de sahiptir. Çünkü madencilikle ilişkili emisyonlarda bulunan bazı metaller atmosferik olarak taşınmaktadır (Allan, 1997). Bunun yanında değişik amaçlı yakma tesislerinde, yakıtın yakılması sonucu oluşan baca gazları da ağır metallerin değişik formlarını içerebilmektedir. Hava kirliliğinin ve asit yağmuru oluşumunun önlenebilmesi için baca gazlarının arıtılması hava ve çevre kalitesi açısından önemlidir (Schippers ve ark., 1999). Atıksular, katı atıklar, galvanik çamurlar, filtre tozları, uçucu küller, filtre pres atıkları ve arıtma çamurları gibi endüstriyel atık malzemeler de metal içeren atık kaynaklarıdır (Krebs ve ark., 1997). Atıksu arıtma tesislerinde oluşan atık çamurlar değişik konsantrasyonlarda ağır metal içermektedir. Atıksu arıtma sistemine giren bu metaller başta metal işleme sanayi olmak üzere değişik endüstrilerden, akışa geçen cadde sularından, sızıntı sularından ve konut alanlarından kaynaklanır. Atık çamurlardaki ağır metal konsantrasyonları atıksu arıtma yöntemine, ilgili bölgedeki metal işleyen endüstrilerin yoğunluğuna, bölgedeki yaşam standartlarına, atıksu deşarjlarına ve kanalizasyon veya içme suyu şebekelerinin durumuna göre değişim göstermektedir. Sadece evsel atıksu orijinli atık çamurlarda bile önemli miktarlarda Cu ve Zn konsantrasyonlarına rastlanmaktadır (Shanableh ve Ginige, 1999). 6

20 1. GİRİŞ Bülent SARI 1.2. Metal Sanayi Metal Sanayi Tanımı ve Türkiye deki Durumu Metal Sanayi, metal son işlemleri ve demir-çelik endüstrilerini kapsayan, çeşitli metal ve metal alaşımlarını hammadde olarak alıp bunları çeşitli işlemler ile işleyerek kullanılır duruma getiren bir endüstri dalıdır (Tünay, 1996). Tarihin en eski endüstri kollarından biri olan metal sanayi, Türkiye de 1937 yılında Demir-Çelik İşletmeleri nin faaliyete geçmesi ve diğer gelişen endüstriyel faaliyetlere paralel olarak hızla genişlemiştir larda otomotiv sanayinin kurulması ile özellikle yan sanayi olarak önemli bir aşama kaydeden metal son işlemleri endüstrisi, hizmet verdiği otomotivden beyaz eşyaya, elektroniğe ve metal eşyalara kadar çok sayıda endüstri ile birlikte bugün ülkemizin başta gelen endüstriyel faaliyetleri arasındadır Metal Sanayi Üretim İşlemleri Metal sanayinde esas olarak saf olmayan metaller hazırlanarak saflaştırılır ve uygun son ürünlere dönüştürülür. Fırınlarda ergitilen metaller şekil vermek için çeşitli şekil ve büyüklükteki kalıplara dökülerek soğumaya ve sertleşmeye bırakılır. Kalıplarda sertleşen metale üzerindeki oksitleri ve pası uzaklaştırmak için pikle işlemi (asit banyosuna daldırma) uygulanır. Pikle işleminden çıkan metal yıkanır ve yıkandıktan sonra metal kaplama işlemine tabi tutulur. Kaplama işlemi sonrası yıkanan metale parlatma amacı ile tekrar pikle işlemi ve sonrasında da yine yıkama işlemi uygulanır ve son işlem olarak kurutulmak üzere fırınlara gönderilir (Şengül, 1991; El Dafrawy, 2002). Tüm bu üretim işlemleri sırasında çeşitli asit ve bazlar, kompleks yapıcılar, siyanür bileşikleri, organik katkı maddeleri, yağlar, yüzey aktif maddeler ve çözücüler gibi çok sayıda kimyasal madde ile yapıştırıcılar ve plastik maddeler kullanılmaktadır (Viguri ve ark., 2000). 7

21 1. GİRİŞ Bülent SARI Metal sanayinde çok çeşitli türde ürün üretilmektedir ve çok sayıda işlem kullanılmaktadır. Bir ürünü elde etmek için bu işlemlerden bir kaçı yada büyük bir çoğunluğu kullanılabilir. Üretim işlemleri 45 temel işlemden oluşur ve bunların büyük çoğunluğu şekil verme ve yüzey işlenmesi ile ilgilidir (Tünay, 1996) Metal Sanayinde Su Kullanımı ve Atıksu Karakterizasyonu Metal son işlemleri endüstrisinde su kullanımı başlıca durulama, soğutma, söndürme, temizleme, boyama, gaz yıkama, hava kirlenmesi kontrol düzenekleri, montaj ve test işlemlerinde gerçekleşir. Su kullanım miktarları üretim işlemlerine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Örnek olarak, elektro kaplama endüstrisi üretim proseslerinde oluşan atıksu miktarları Çizelge 1.1. de verilmiştir (Jorgensen, 1979). Çizelge 1.1. Elektro Kaplama Endüstrisi Üretim Proseslerinde Oluşan Atıksu Miktarları (Jorgensen, 1979) Üretim Prosesleri Demirli malzemelerin asit banyosuna daldırılması Demirli olmayan malzemelerin asit banyosuna daldırılması Fırınlanmış malzemelerin çalkalanması ve yıkanması Asit banyolarının nötralizasyonu Kimysal yağlama Elektrolitik yağlama Petrol ile yağlama Trikloroetilen ile yağlama Elektro kaplamanın nötralizasyonu Demirli malzemelerin ileri asidifikasyonu Demirli olmayan malzemelerin ileri asidifikasyonu Elektro kaplama sonrası yıkama Atıksu Miktarı (L/m 2 ) 0,4-1,2 0,8-1, ,3-0,4 0,5 0,3 0,05 0,05-0,1 0,25 0,2 0,

22 1. GİRİŞ Bülent SARI Metal sanayinde elektro kaplama, elektriksiz kaplama, eloksalleme, kimyasal dönüştürme kaplaması, aşındırma, temizleme ve boyama işlemleri en fazla su kullanılan ve atıksu oluşturan işlemlerdir (Tünay, 1996). Metal sanayi atıksuları genellikle az miktarda olmakla beraber toksik özellikte olabilen atıklardır. Bu atıksular; asitleri, alkalileri, yağları ve metalik maddeleri içerir (Şengül, 1991). Atıksuların içerdiği kirleticiler işlenen metal ve kullanılan kimyasal maddelerden kaynaklanır. Metal kaplama endüstrisi üretim proseslerindeki kirletici kaynaklar Çizelge 1.2. de, atıksu özellikleri ise Çizelge 1.3. de verilmiştir. Çizelge 1.2. Metal Kaplama Endüstrisi Üretim Proseslerinde Kirletici Kaynaklar (Jorgensen,1979) Üretim Prosesleri Asit Banyoları Yağlama banyoları Galvanik banyolar Siyanür banyoları Kirleticiler Nitrik asit, hidroklorik asit, sülfirik asit, hidroflorik asit, fosforik asit, asetik asit, alkaliler Sodyum hidroksit, sodyum karbonat, sodyum silikat, siyanidler, organik çözücüler Bakır, nikel, çinko, kadmiyum, mangan, alüminyum, demir, kobalt, dikromat Bakır, çinko, kadmiyum, siyanid Cilalama banyoları Asit, kromat Sertleştirme işlemleri Siyanür, nitrat Fosfat banyoları Fosforik asit, metal iyonları Eloksal banyoları Metal iyonları, kromik asit Diğer banyo işlemleri Nitrit ve metal iyonları 9

23 1. GİRİŞ Bülent SARI Çizelge 1.3. Metal Kaplama Endüstrisi Atıksularının Özellikleri (Jorgensen,1979) Parametreler AKM (mg/l) UAKM (%) TKM (mg/l) UTKM (%) KMnO 4 (mg/l) Fe (mg/l) SO 4-2 NO 3 -N CN - Cu Cr Ni Çamur (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (mg/l) (ml/l) Değişim aralığı Metal Sanayi Atıksularının Arıtımı Metal sanayi atıksularının arıtılması, ön arıtma, ortak arıtma ve ileri arıtma olarak üç grupta ele alınabilir. Ön arıtma, Krom (VI) içeren atıksular için krom indirgeme, siyanür içeren atıksular için siyanür oksidasyonu, yağlı atıksular için emülsiyon kırma ve yağ ayırma işlemlerinden oluşur. Metal işleme proseslerinde kullanılan çözücüler geri kazanılır veya tehlikeli atık olarak uzaklaştırılır. Üretim proseslerinde kullanılan kompleks yapıcıları atıksudan uzaklaştırmak için yüksek ph da çöktürme işlemi uygulanır. Ön arıtmadan geçen atıksular için ortak arıtma kimyasal çöktürme işlemi olup, bu amaçla hidroksit, sülfür, sülfat ve karbonat çöktürmeleri uygulanabilir. Ortak arıtmadan geçirilen atıksuların özellikleri Çizelge 1.4. de verilen Su Kirliliği 10

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları

Detaylı

TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ

TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ TEHLİKELİ ATIK ÖN İŞLEM TESİSLERİ i. Elleçleme (Handling) Tesisi Elleçleme tesisi, uygun tehlikeli ve tehlikesiz endüstriyel atıkların, parçalanması ve termal bertaraf tesislerinin istediği fiziksel şartları

Detaylı

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen

Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen Öğretim Üyeleri İçin Ön Söz Öğrenciler İçin Ön Söz Teşekkürler Yazar Hakkında Çevirenler Çeviri Editöründen ix xiii xv xvii xix xxi 1. Çevre Kimyasına Giriş 3 1.1. Çevre Kimyasına Genel Bakış ve Önemi

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı Adresi : Karaman Mah. Atıksu Arıtma Tesisi İdari Binası Adapazarı 54290 SAKARYA/TÜRKİYE Tel : 0 264 221 12 23 Faks : 0 264 277 54 29 E-Posta

Detaylı

MESS Entegre Geri Kazanım ve Enerji San. ve Tic. A.Ş.

MESS Entegre Geri Kazanım ve Enerji San. ve Tic. A.Ş. Sayfa : 1 / 12 1 ATIKLAR İÇİN NUMUNE SAKLAMA KOŞULLARI Parametre Numune Özelliği Numune Türü ICP ile Metal Tayinleri suları vb.), diğer her türlü sıvılar) Mikrodalgada (sıvı) yakılmış Minimum Numune Miktarı

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı Adresi : Yavuz Sultan Selim Cad. 118. Sokak No: 29 Dilovası 41455 KOCAELİ/TÜRKİYE Tel : 0 262 754 17 81 Faks : 0 262 754 19 84 E-Posta : EHSTurkey@sgs.com

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot Adı Metot Numarası ph Elektrometrik metot TS EN ISO 10523

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot Adı Metot Numarası ph Elektrometrik metot TS EN ISO 10523 Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/8 ph Elektrometrik metot TS EN ISO 10523 SU, ATIK SU 1,2 İletkenlik Elektrot Metodu TS 9748 EN 27888 Sıcaklık Laboratuvar ve Saha Metodu SM

Detaylı

Akvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon

Akvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon Azotlu bileşikler Ticari balık havuzlarında iyonize olmuş veya iyonize olmamış amonyağın konsantrasyonlarını azaltmak için pratik bir yöntem yoktur. Balık havuzlarında stoklama ve yemleme oranlarının azaltılması

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 6.Endüstriyel Kirlenme Kontrolü - Nötralizasyon Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Birçok endüstrinin atıksuyu asidik veya bazik olduğundan alıcı ortama veya kimyasal ve/veya

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) KAYSERİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL Deney Laboratuvarı Adresi : Yakut Mah. Mustafa Kemal Paşa Bulvarı No:186 Kocasinan 38090 KAYSERİ/TÜRKİYE

Detaylı

ÇEVRE KİMYASI LABORATUVARI II DERSİ İÇİN KAYNAK NOT: BU NOTTAKİ HER BİLGİDEN SORUMLUSUNUZ.

ÇEVRE KİMYASI LABORATUVARI II DERSİ İÇİN KAYNAK NOT: BU NOTTAKİ HER BİLGİDEN SORUMLUSUNUZ. ÇEVRE KİMYASI LABORATUVARI II DERSİ İÇİN KAYNAK NOT: BU NOTTAKİ HER BİLGİDEN SORUMLUSUNUZ. KAYNAK : https://www.slideshare.net/tamilsilambarasan/ecology-45668344 KAYNAK : https://www.slideshare.net/tamilsilambarasan/sulphur-cycle

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı Adresi : Karaman Mah. Atıksu Arıtma Tesisi İdari Binası Adapazarı 54290 SAKARYA/TÜRKİYE Tel : 0 264 221 12 23 Faks : 0 264 277 54 29 E-Posta

Detaylı

Ekosistem ve Özellikleri

Ekosistem ve Özellikleri Ekosistem ve Özellikleri Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Ekosistem Belirli bir bölgede yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim halindeki canlılar (biyotik faktörler) ve cansız

Detaylı

1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK

1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK 1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK Kentsel Atıksu Arıtım Tesislerinde Geliştirilmiş Biyolojik Fosfor Giderim Verimini Etkileyen Faktörler Tolga Tunçal, Ayşegül Pala, Orhan Uslu Namık

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Deney Laboratuvarı Adresi : Sanayi Cad. No: 50/D Bornova 35100 İZMİR/TÜRKİYE Tel : 02324350548 Faks : 02324611147 E-Posta : info@deppolab.com Website : www.deppolab.com

Detaylı

KÖMÜR MADENCİLİĞİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Hazırlayan: Serkan YUMUŞAK

KÖMÜR MADENCİLİĞİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Hazırlayan: Serkan YUMUŞAK KÖMÜR MADENCİLİĞİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ATIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Hazırlayan: Serkan YUMUŞAK Kömür Madenciliğinin Çevresel Etkileri Kömür, organik maddelerin milyonlarca yıl boyunca basınç ve ısıya

Detaylı

ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSİ

ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSİ ÇERKEZKÖY ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ENDÜSTRİYEL ATIKSU ARITMA TESİSİ Bölgemiz I. Kısım Atıksu Arıtma Tesisi (yatırım bedeli 15 milyon $) 1995 yılında, II. Kısım Atıksu Arıtma Tesisi ( yatırım bedeli 8 milyon

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek

Detaylı

HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI

HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI DÜNYADA yılda 40.000 km³ tatlı su okyanuslardan karalara transfer olmaktadır. Bu suyun büyük bir kısmı taşkın vb. nedenlerle kaybolurken

Detaylı

Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I

Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I Kimyasal Toprak Sorunları ve Toprak Bozunumu-I asitleşme-alkalileşme (tuzluluk-alkalilik) ve düşük toprak verimliliği Doç. Dr. Oğuz Can TURGAY ZTO321 Toprak İyileştirme Yöntemleri Toprak Kimyasal Özellikleri

Detaylı

Normal derişimler için: PE- HD, PTFE Nitrik asit (ρ 1,42 g/ml) ile ph 1-2 olacak şekilde asitlendirilmelidir. Düşük derişimler için: PFA, FEP

Normal derişimler için: PE- HD, PTFE Nitrik asit (ρ 1,42 g/ml) ile ph 1-2 olacak şekilde asitlendirilmelidir. Düşük derişimler için: PFA, FEP Ek-1 Nnumunelerin Muhafazası İçin Uygun Olan Teknikler Yapılacak Tayin Kabın Tipi Muhafaza Tekniği En uzun Muhafaza Süresi Yüksek derişimde çözünmüş gaz içeren numuneler için, alındıkları yerde analiz

Detaylı

SU VERİMLİLİĞİ 16.12.2015

SU VERİMLİLİĞİ 16.12.2015 SU VERİMLİLİĞİ UYGULAMALARI 16.12.2015 E R K A N P E T E K A L ÇEVRE MÜHENDİSİ DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ 1987 epetekal@egeseramik.com EGE SERAMİK GENEL GÖRÜNÜŞ EGE SERAMİK UYDU GÖRÜNTÜSÜ EGE SERAMİK ATIK

Detaylı

Harran Üniversitesi Kısa tarihi

Harran Üniversitesi Kısa tarihi Harran Üniversitesi Kısa tarihi 1976 : Şanlıurfa Meslek Yüksek Okulu Kuruldu 1978: Dicle Üniversitesi ne bağlı Ziraat Fakültesi, 1984: Dicle Üniversitesi ne bağlı Mühendislik Fakültesi (İnşaat Mühendisliği

Detaylı

Çevre Biyolojisi

Çevre Biyolojisi Çevre Biyolojisi 115-02 Bölüm 03-02 Temel Ekolojik Kavramlar ve Süreçler Çağatay Tavşanoğlu 2017-2018 Güz Biyojeokimyasal döngüler ve madde geri kazanımı Ekosistem boyunca enerji akışı tek yönlü bir süreçtir

Detaylı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı

MEMM4043 metallerin yeniden kazanımı metallerin yeniden kazanımı Endüstriyel Atık Sulardan Metal Geri Kazanım Yöntemleri 2016-2017 güz yy. Prof. Dr. Gökhan Orhan MF212 Atıksularda Ağır Metal Konsantrasyonu Mekanik Temizleme Kimyasal Temizleme

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Adresi : İncilipınar Mah. 3385 Sk. No:4 Pamukkale 21050 DENİZLİ / TÜRKİYE Tel : 0 258 280 22 03 Faks : 0 258 280 29 69 E-Posta : isanmaz_derya@hotmail.com

Detaylı

Gaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar

Gaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar Düzenli Depolama - 1. Sınıf (Tehlikeli Atık Düzenli Depolama) 01 03 04* Sülfürlü cevherlerin işlenmesinden kaynaklanan asit üretici maden atıkları 01 03 05* Tehlikeli madde içeren diğer maden atıkları

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 YILI ANALİZ LABORATUVARI FİYAT LİSTESİ A. NUMUNE ALMA/ÖRNEKLEME A.1.Emisyon Kapsamında Numune Alma/Örnekleme Uçucu Organik

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Deney Adresi : İSTAÇ GERİ KAZANIM VE KOMPOST TESİSİ Işıklar Köyü Ege Sokak No: 5/1 Kemerburgaz-Eyüp/İSTANBUL Tel : 02122065017 Faks : 02122065398 E-Posta : laboratuvar@istac.com.tr

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Deney Laboratuvarı Adresi : Organize Sanayi Bölgesi 1. Bulvar No: 18 İstasyon 47100 MARDİN / TÜRKİYE Tel : 0 482 215 30 01 Faks : 0 482 215 30 09 E-Posta : info@martest.com.tr

Detaylı

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3 İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile

Detaylı

AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU

AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU Fiziksel ve Kimyasal Analizler - ph Değeri Elektrometrik AWWA 4500-H + B 21 st ed. 2005-103-105 o C de Toplam Katı Madde AWWA 2540-B 21 st ed. 2005 - İletkenlik AWWA

Detaylı

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ Sıra No: SULAMA SUYU ANALİZLERİ: 2014 FİYATI 1 ph 14,00 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 3 Sodyum (Na)

Detaylı

Ölçüm/Analiz Kapsamı Parametre Metot Metodun Adı

Ölçüm/Analiz Kapsamı Parametre Metot Metodun Adı Çevre Mevzuatı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (devamı var) Her tür kapsam Gürültü Gürültü Kömür Çevre Mevzuatında

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ;

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; NUMUNE ALMA T.C. Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/5 SU, ATIK SU 1 ph Elektrokimyasal Metot TS 3263 ISO 10523 İletkenlik Elektriksel İletkenlik Tayini TS 9748 EN 27888 Çözünmüş

Detaylı

Çevre İçin Tehlikeler

Çevre İçin Tehlikeler Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.

Detaylı

DİĞER ARITMA PROSESLERİ

DİĞER ARITMA PROSESLERİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DİĞER ARITMA PROSESLERİ Oksidasyon Havuzları Oksidasyon Havuzları Sürekli kanal tipinde tam karışımlı uzun havalandırmalı aktif çamur proseslerinin

Detaylı

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ DENEY NO: 5 HAVAANDIRMA ÇEVRE MÜHENDĠSĠĞĠ BÖÜMÜ Çevre Mühendisi atmosfer şartlarında suda çözünmüş oksijen ile yakından ilgilidir. Çözünmüş oksijen (Ç.O) su içinde çözünmüş halde bulunan oksijen konsantrasyonu

Detaylı

Normandy Madencilik A.Ş. Ovacõk Altõn Madeni

Normandy Madencilik A.Ş. Ovacõk Altõn Madeni Normandy Madencilik A.Ş. Ovacõk Altõn Madeni İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ... 3 1 Toz ve Gaz Emisyonlarõnõn Kontrolü...4-5 Toz...4-5 Havada Hidrojen Siyanür (HCN) Gazõ... 6 2 Gürültü Kontrolü... 7 3 Kimyasal

Detaylı

İyi kalitedeki yem seçimi ve yönetimi, Yoğun yetiştiricilik yapılan karides havuzlarında mekanik havalandırma yapılması, Mümkün olabildiğince su

İyi kalitedeki yem seçimi ve yönetimi, Yoğun yetiştiricilik yapılan karides havuzlarında mekanik havalandırma yapılması, Mümkün olabildiğince su SU KALİTESİ YÖNETİMİ Su ürünleri yetiştiriciliğinde su kalitesi yönetimi; su kalite özelliklerinin yetiştiricilik açısından uygun sınır değerlerde tutulmasını ve temel su kalite değerlerinden olan sapmalarda

Detaylı

Hazır Kit(HACH)-DPD pp. Metot /Spektrofotometrik.

Hazır Kit(HACH)-DPD pp. Metot /Spektrofotometrik. 1-HAVUZ SUYU İ S.B. 15.12.2011 ve 28143 sayı ile yayımlanan " Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları ve Şartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik " Renk Tortu Bulanıklık

Detaylı

Kimyasal Fiziksel Arıtma Ağır Metal giderimi. Hakan Ünsal

Kimyasal Fiziksel Arıtma Ağır Metal giderimi. Hakan Ünsal Kimyasal Fiziksel Arıtma Ağır Metal giderimi Hakan Ünsal Kimyasal Fiziksel Arıtma Genel tanımlama İstenmeyen bileşiklerin zararsız bileşiklere dönüştürülmesi veya daha sonraki arıtma işlemleri için uygun

Detaylı

Çizelge 2.6. Farklı ph ve su sıcaklığı değerlerinde amonyak düzeyi (toplam amonyağın yüzdesi olarak) (Boyd 2008a)

Çizelge 2.6. Farklı ph ve su sıcaklığı değerlerinde amonyak düzeyi (toplam amonyağın yüzdesi olarak) (Boyd 2008a) - Azotlu bileşikler Su ürünleri yetiştiricilik sistemlerinde oksijen gereksinimi karşılandığı takdirde üretimi sınırlayan ikinci faktör azotlu bileşiklerin birikimidir. Ana azotlu bileşikler; azot gazı

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 5

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 5 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE 1 / 5 Atık Su Metaller ( Alüminyum, Bakır, Çinko, Demir, Kadmiyum, Krom, Kurşun, Nikel, Sodyum ) ICP-OES Metodu TS EN ISO 11885 Amonyak/ Amonyak Azotu; Amonyum/ Amonyum

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Adresi : İstanbul Yolu, Gersan Sanayi Sitesi 2306.Sokak No :26 Ergazi/Yenimahalle 06370 ANKARA / TÜRKİYE Tel : 0 312 255 24 64 Faks : 0 312 255

Detaylı

Elçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR

Elçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR Elçin GÜNEŞ, Ezgi AYDOĞAR AMAÇ Çorlu katı atık depolama sahası sızıntı sularının ön arıtma alternatifi olarak koagülasyon-flokülasyon yöntemi ile arıtılabilirliğinin değerlendirilmesi Arıtma alternatifleri

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji. Azot döngüsü. Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar. Azot döngüsü

Ayxmaz/biyoloji. Azot döngüsü. Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar. Azot döngüsü Azot döngüsü Azot kaynakları 1. Atmosfer 2. Su 3. Kara 4. Canlılar Azot döngüsü 1. Azot bitkiler tarafından organik moleküllerin (A.asit,organik baz vb.)yapısına katılır. 2. Bitkiler azotu sadece NO3-

Detaylı

DENİZ BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ

DENİZ BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ DENİZ BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ Su ürünleri yetiştiriciliği açısından önemli su kalite özellikleri ve bu özelliklere ilişkin sınır (standart) değerler uzun yıllar süren araştırma ve deneyimler

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/7 SU/ ATIK SU 1 ph Elektrometrik Metot TS 3263 ISO 10523 Çözünmüş Oksijen Azid Modifikasyon Metodu SM 4500-O C İletkenlik Elektrometrik Metot SM 2510 B Renk Spektrometrik

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/7 (1, 2, 3,4) SU, ATIK SU ph Elektrometrik Metot SM 4500 H+ B Sıcaklık Laboratuvar ve Saha Metodu SM 2550 B İletkenlik Elektrokimyasal Metot SM 2510 B Renk Spektrofotometrik

Detaylı

EK YAKIT OLARAK ÇİMENTO FABRİKALARINDA KULLANILABİLECEK ATIKLAR

EK YAKIT OLARAK ÇİMENTO FABRİKALARINDA KULLANILABİLECEK ATIKLAR EK YAKIT OLARAK ÇİMENTO FABRİKALARINDA KULLANILABİLECEK ATIKLAR 1) Kullanılmış lastikler 2) I ve II nci kategori atık yağlar 3) Boya çamurları 4) Solventler 5) Plastik atıklar 6) Çevre ve Orman Bakanlığı

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ne göre atık su; evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kullanımlar sonucunda kirlenmiş veya özellikleri kısmen veya tamamen değişmiş sular ile maden

Detaylı

SU NUMUNELERİNİN LABORATUVARA KABUL MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ

SU NUMUNELERİNİN LABORATUVARA KABUL MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ Alkalinite Alüminyum (Al) Amonyum (NH 4 + ) Anyonlar (Br, F, Cl, NO 2, NO 3, SO 4, PO 4 ) PE veya BC 200 100 Tercihen arazide yapılmalıdır. sırasındaki indirgenme ve oksitlenme reaksiyonları numunede değişikliğe

Detaylı

SU KALİTE ÖZELLİKLERİ

SU KALİTE ÖZELLİKLERİ SU KALİTE ÖZELLİKLERİ Su kirliliği Su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde gözlenen ve doğrudan veya dolaylı yoldan biyolojik

Detaylı

Kırılma Noktası Klorlaması

Kırılma Noktası Klorlaması Kırılma Noktası Klorlaması AMAÇ Farklı oranlarda klor ile amonyağın reaksiyon vermesi sonucu oluşan kalıntı klor ölçümünün yapılması ve verilerin grafiğe aktarılarak kırılma noktasının belirlenmesi. ÖN

Detaylı

AtılımKimyasalları AK 3151 D SUNKROM DEKORATİF KROM KATALİZÖRÜ (SIVI) ÜRÜN TANIMI EKİPMANLAR

AtılımKimyasalları AK 3151 D SUNKROM DEKORATİF KROM KATALİZÖRÜ (SIVI) ÜRÜN TANIMI EKİPMANLAR SAYFA NO: 1/5 AtılımKimyasalları AK 3151 D SUNKROM DEKORATİF KROM KATALİZÖRÜ (SIVI) ÜRÜN TANIMI AK 3151 D SUNKROM dekoratif krom kaplama banyolarında kullanılan sıvı katalist sistemidir. Klasik sülfatlı

Detaylı

BETON SANTRALLERĠ VE ASFALT PLANT TESĠSLERĠNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI

BETON SANTRALLERĠ VE ASFALT PLANT TESĠSLERĠNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI TC. TEKĠRDAĞ VALĠLĠĞĠ Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü BETON SANTRALLERĠ VE ASFALT PLANT TESĠSLERĠNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI 28 OCAK 2011 TEKĠRDAĞ SU KĠRLĠLĠĞĠ: Yeryüzündeki sular, güneşin

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı Adresi : Osmangazi Mah. Gazi Cad. No:21 ESENYURT 34522 İSTANBUL/TÜRKİYE Tel : 0212 689 02 20 Faks : 0212 689 02 29 E-Posta : labinfo@bicakcilar.com

Detaylı

HAKKIMIZDA. Firmamız 2006 yılının Ocak ayında arıtma sistemleri kurmak ve çevre teknolojilerini geliştirmek amacıyla kurulmuştur.

HAKKIMIZDA. Firmamız 2006 yılının Ocak ayında arıtma sistemleri kurmak ve çevre teknolojilerini geliştirmek amacıyla kurulmuştur. 01 HAKKIMIZDA Firmamız 2006 yılının Ocak ayında arıtma sistemleri kurmak ve çevre teknolojilerini geliştirmek amacıyla kurulmuştur. Multiclair, temel prensip olarak Elektroflokülasyon yöntemini kullanan

Detaylı

AEROBİK BİYOFİLM PROSESLERİ

AEROBİK BİYOFİLM PROSESLERİ AEROBİK BİYOFİLM PROSESLERİ Doç. Dr. Eyüp DEBİK 03.12.2013 GENEL BİLGİ Arıtmadan sorumlu mikroorganizmalar, sabit bir yatak üzerinde gelişirler. Aerobik biyofilm prosesleri : (1) batmamış biyofilm prosesler,

Detaylı

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN

ELEKTROLİTİK TOZ ÜRETİM TEKNİKLERİ. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Prof.Dr.Muzaffer ZEREN Bir çok metal (yaklaşık 60) elektroliz ile toz haline getirilebilir. Elektroliz kapalı devre çalışan ve çevre kirliliğine duyarlı bir yöntemdir. Kurulum maliyeti ve uygulama maliyeti

Detaylı

Elazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler

Elazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler Karaelmas Science and Engineering Journal/Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi 2 (1): 15-21, 212 Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi Journal home page: www.fbd.karaelmas.edu.tr Araştırma Makalesi Elazığ

Detaylı

Deponi Sızıntı Sularının Arıtma Teknikleri ve Örnek Tesisler

Deponi Sızıntı Sularının Arıtma Teknikleri ve Örnek Tesisler Deponi Sızıntı Sularının Arıtma Teknikleri ve Örnek Tesisler Die technische Anlagen der Deponiesickerwasserreinigung und Bespiele Kai-Uwe Heyer* *, Ertuğrul Erdin**, Sevgi Tokgöz** * Hamburg Harburg Teknik

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 11.2. Atık Yükü Azaltımı Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Endüstriyel Atıklarda Kirlilik Yükü ve Eşdeğer Nüfus Hesapları Endüstriyel atıkları debi ve BOİ kirlilik yükü

Detaylı

Municipal Wastewater Recovery by Aerobic Membrane Bioreactor (AMBR): Antalya Case Study

Municipal Wastewater Recovery by Aerobic Membrane Bioreactor (AMBR): Antalya Case Study Municipal Wastewater Recovery by Aerobic Membrane Bioreactor (AMBR): Antalya Case Study Aerobik Membran Biyoreaktör (AMBR) ile Atıksu Geri Kazanımı: Antalya Örneği Yılmaz F 1., Otuzaltı M. M 2 1 Akdeniz

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 14

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 14 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE 1 / 14 Metaller ( Alüminyum, Antimon, Arsenik, Bakır, Baryum, Berilyum, Bor, Civa, Çinko, Demir, Gümüş, Kadmiyum, Kalay, Kalsiyum, Kobalt, Krom, Kurşun, Lityum, Magnezyum,

Detaylı

On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu

On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu Speaker: Ercan Basaran, Uwe Späth LAR Process Analysers AG 1 Genel İçerik 1. Giriş 2. Proses optimizasyonu 3. İki optimizasyon

Detaylı

Sızıntı Suyunun Elektrooksidasyon Prosesi İle Arıtılması

Sızıntı Suyunun Elektrooksidasyon Prosesi İle Arıtılması Sızıntı Suyunun Elektrooksidasyon Prosesi İle Arıtılması 1* Ceyhun Akarsu, 1 Fadime Taner and 2 Azize Ayol 1 Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü MersinUniversitesi, Türkiye 2 Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : 52/18 Sokak No: 4 Poligon 35350 İZMİR / TÜRKİYE Tel : 0232 285 31 62 Faks : 0232 224 59 89 E-Posta : julideserdaroglu@hotmail.com Website

Detaylı

İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU

İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU Gülin AYTİMUR, Süheyda ATALAY Ege Üniversitesi Müh. Fak. Kimya Müh. Bölümü 351-Bornova İzmir ÖZET

Detaylı

İnegöl OSB Müdürlüğü Atıksu Arıtma, Çamur Kurutma ve Kojenerasyon Tesisleri 6/3/2016 1

İnegöl OSB Müdürlüğü Atıksu Arıtma, Çamur Kurutma ve Kojenerasyon Tesisleri 6/3/2016 1 Atıksu Arıtma, Çamur Kurutma ve 6/3/2016 1 İnegöl İlçesinde Organize Sanayi Bölgesi Kurulması; Yüksek Planlama Kurulunun 19.12.1973 tarihli raporu ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 19.11.1973 tarihli

Detaylı

WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN

WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN Prof.Dr. Özer ÇINAR İstanbul, Turkey 1 2 Aktif Çamur Prosesi Kirleticilerin, mikroorganizmalar tarafından besin ve enerji kaynağı olarak kullanılmak suretiyle atıksudan

Detaylı

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Rb izotoplarından oluşmuştur. İzotopların doğada bulunma yüzdelerini hesaplayınız. Bir bileşik

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Ek-9A T.C. ÇED İzin ve Denetim lüğü Kapsam : Su, Atık Su, Atık, Gürültü, Numune Alma Düzenleme Tarihi : 12.05.2015 Laboratuvar Adı : Gümüşsu A.Ş. Çevre Laboratuvarı Adres : Zafer Mah. Değirmen Cad. No:41

Detaylı

KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ

KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ KOROZYONDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ Belli bir ortam içinde bulunan metalik yapının korozyonunu önlemek veya korozyon hızını azaltmak üzere alınacak önlemleri üç ana grup altında toplanabilir. Korozyondan Korunma

Detaylı

VIA GRUBU ELEMENTLERİ

VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bölüm 8 VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. O, S, Se, Te, Po O ve S: Ametal Se ve Te: Yarı metal Po: Metal *Oksijen genellikle bileşiklerinde

Detaylı

BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM)

BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Işık Enerjisinin Kimyasal Enerjiye Dönüştürülmesi Fotosentez, karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H) atomlarını

Detaylı

Endüstriyel Su Arıtımına Uyarlanmış Çözümler

Endüstriyel Su Arıtımına Uyarlanmış Çözümler Endüstriyel Su Arıtımına Uyarlanmış Çözümler Michael Lyko Tarihçe Geleneği Olan Bir Partner 1 1 Tarihçe Geleneği Olan Bir Partner Wiesbaden da tam otomatik SPIRA-CEL spiral sarım üretim hattının işletmeye

Detaylı

Biyolojik Besi Maddesi Gideren Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir Çamurunda Farklı Dezentegrasyon Uygulamalarının İncelenmesi

Biyolojik Besi Maddesi Gideren Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir Çamurunda Farklı Dezentegrasyon Uygulamalarının İncelenmesi Biyolojik Besi Maddesi Gideren Atıksu Arıtma Tesisi Geri Devir Çamurunda Farklı Dezentegrasyon Uygulamalarının İncelenmesi Nevin Yağcı, Işıl Akpınar İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Çevre

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü TESİSE KABUL EDİLECEK ATIKLAR VE KODLARI

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü TESİSE KABUL EDİLECEK ATIKLAR VE KODLARI TESİSE KABUL EDİLECEK ATIKLAR VE KODLARI 01 03 09 01 03 07 dışındaki alüminyum oksit üretiminden çıkan kırmızı çamur 01 04 10 01 04 07 dışındaki tozumsu ve pudramsı atıklar 01 05 04 Temizsu sondaj ı ve

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 3. Endüstriyel Kirlenme Problemleri Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK 3.1. Endüstriyel Atık Kaynak ve Türleri Endüstriyel faaliyetlerin asıl amacı; üretim yapmak Endüstriyel

Detaylı

İçindekiler VII. Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI. I. Kısım Su teminine giriş

İçindekiler VII. Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI. I. Kısım Su teminine giriş Ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür XV XIX XXI I. Kısım Su teminine giriş 1 Su sektörü 3 1.1 Giriş 3 1.2 Su tüketimi 3 1.3 Kabul edilebilir su kalitesi 7 1.4 Su sektörü hizmetleri 10 1.5 Su koruma

Detaylı

İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ. xvi. xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN. BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi 3

İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ. xvi. xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN. BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi 3 . İÇİNDEKİLER SI BASKISI İÇİN ÖN SÖZ xv ÖN SÖZ xvi YAZARLAR HAKKINDA xix ÇEVİRENLER xxi ÇEVİRİ EDİTÖRÜNDEN xxiii K I S I M B İ R ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ 1 BÖLÜM BİR Çevresel Problemlerin Belirlenmesi ve Çözülmesi

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Yakut Mah. Mustafa Kemal Paşa Bulvarı No:186 Kocasinan 38090 KAYSERİ / TÜRKİYE Tel : 0 352 337 09 45 Faks : 0 352 337 09 32 E-Posta

Detaylı

Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler

Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler Toprağın Katı ve Sıvı Fazı Arasındaki Etkileşimler Toprakta bulunan katı (mineral ve organik madde), sıvı (toprak çözeltisi ve bileşenleri) ve gaz fazları sürekli olarak etkileşim içerisindedir. Bunlar

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Deney Laboratuvarı Adresi : Adnan Menderes Mah. Aydın Blv. No:43 09010 AYDIN / TÜRKİYE Tel : 0 256 211 24 04 Faks : 0 256 211 22 04 E-Posta : megagidalab@gmail.com

Detaylı

Elektroflokülasyon Elektrokoagülasyon tekniği 1940 yılından bu yana bilinen ve sanayide kullanılan bir teknolojidir.

Elektroflokülasyon Elektrokoagülasyon tekniği 1940 yılından bu yana bilinen ve sanayide kullanılan bir teknolojidir. ENVİ-CLEAN Sistemi Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde belirlenen kriterlere göre tesis atık sularının en iyi şartlara getirildikten sonra alıcı ortama verilmesi gerekmektedir. Bu konuda ülkemiz de Avrupa

Detaylı

Bu tepkimelerde, iki ya da daha fazla element birleşmesi ile yeni bir bileşik oluşur. A + B AB CO2 + H2O H2CO3

Bu tepkimelerde, iki ya da daha fazla element birleşmesi ile yeni bir bileşik oluşur. A + B AB CO2 + H2O H2CO3 DENEY 2 BİLEŞİKLERİN TEPKİMELERİ İLE TANINMASI 2.1. AMAÇ Bileşiklerin verdiği tepkimelerin incelenmesi ve bileşiklerin tanınmasında kullanılması 2.2. TEORİ Kimyasal tepkime bir ya da daha fazla saf maddenin

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin

Detaylı

P-B / QAL Çevre Laboratuvarı Grubu. 01.03.2012, Mercedes-Benz Türk Werk Istanbul

P-B / QAL Çevre Laboratuvarı Grubu. 01.03.2012, Mercedes-Benz Türk Werk Istanbul P-B / QAL Çevre Laboratuvarı Grubu 01.03.2012, Mercedes-Benz Türk Werk Istanbul Çevre Laboratuvarı İçindekiler Atık Su Analizleri 1. ph Ölçümü 2. Mikrodalga ile Parçalama 3. Askıda Katı Madde Tayini 4.

Detaylı

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü SAYI: B100TSH0100004 Konu: Kaplıca Suyu Analizleri ANKARA 17.06.2004/10102. VALİLİĞİNE ( İl Sağlık Müdürlüğü) Çevre ve toplum sağlığının korunması

Detaylı

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Kimyasal Ayrıştırma Etmenleri Ana kayanın kimyasal bileşimini değiştirmek

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı

Detaylı

AtılımKimyasalları AK 3252 H SUNKROM SERT KROM KATALİZÖRÜ (SIVI) ÜRÜN TANIMI EKİPMANLAR

AtılımKimyasalları AK 3252 H SUNKROM SERT KROM KATALİZÖRÜ (SIVI) ÜRÜN TANIMI EKİPMANLAR SAYFA NO: 1/6 AtılımKimyasalları AK 3252 H SUNKROM SERT KROM KATALİZÖRÜ (SIVI) ÜRÜN TANIMI AK 3252 H SUNKROM sert krom kaplama banyolarında kullanılan sıvı katalist sistemidir. Klasik sülfatlı sistemlere

Detaylı

BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ

BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ BÖLÜM I YÜZEY TEKNİKLERİ Yüzey Teknikleri Hakkında Genel Bilgiler Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek malzemelerden istenen ve beklenen özellikler de her geçen gün artmaktadır.

Detaylı

1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri

1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri 1. GİRİŞ 1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri 1-1 1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları (I) Su Kirliliği

Detaylı

Ca ++ +2HCO 3 CaCO 3(s) +CO 2 +H 2 O 2 CEV3352

Ca ++ +2HCO 3 CaCO 3(s) +CO 2 +H 2 O 2 CEV3352 Suyun sertliği, sabunu çökeltme kapasitesinin bir ölçüsüdür. Sabun suda mevcut kalsiyum ve magnezyum iyonları tarafından çökeltilir. Diğer çok değerlikli katyonlar da sabunu çökeltebilir. Fakat bunlar

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki. (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki. (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki. (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Demircikara mah. Dr. Burhanettin Onat cad. No:105 Kat 1 07100 ANTALYA/TÜRKİYE Tel : 0242 321 78 77 Faks : 0242 321 46 00 E-Posta :

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) İSTANBUL SU VE KANALİZASYON İDARESİ Atık Laboratuvarı Deney Laboratuvarı Adresi : İSKİ Genel Müdürlüğü Laboratuvar ve Ek Hizmet Binası Güzeltepe Mah. Alibey Cad.

Detaylı