BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI İŞBİRLİĞİ VE GELİŞİM MALİ DESTEK PROGRAMI BUTEKOM AKADEMİ PROJESİ KAPSAMINDA İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU

Transkript

1 BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI İŞBİRLİĞİ VE GELİŞİM MALİ DESTEK PROGRAMI BUTEKOM AKADEMİ PROJESİ KAPSAMINDA İHTİYAÇ ANALİZİ RAPORU HARPSAN AR-GE MÜHENDİSLİK Sanayi Ltd. Şti. Bursa 2014 Bu rapor, yukarıda belirtilmiş proje kapsamında ilgili faaliyete yönelik olarak ve Tekstil Sektöründe ARGE başlıklı anket sonuçları temel alınarak hazırlanmıştır.

2 HARPSAN AR-GE MÜHENDİSLİK HARPSAN ARGE MÜHENDİSLİK SANAYİ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ, 2013 yılında Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı nın Tekno-Girişim Sermayesi Desteği ile kurulmuştur. Bu destek kapsamında emniyet teşkilatlarının ihtiyaçları gözetilerek tasarladığı mini insansız hava aracı projesi prototip üretimini 2014 yılı içerisinde tamamlamıştır. Halen faaliyetlerini Uludağ Üniversitesi Teknoloji geliştirme bölgesinde yürüten firmamız savunma sanayine yönelik yeni robot tasarım faaliyetlerinin yanında, firmalara Ar-Ge projelerinin yönetimi, teknik destek, analiz ve danışmanlık hizmeti sunmaktadır. 1/55

3 1. PROJE HAKKINDA BİLGİ Proje Adı: BUTEKOM AKADEMİ Destekleyen Kurum Program Adı Proje Numarası Proje Uygulayıcısı Kuruluş Proje Yılı/Süresi Toplam Maliyet: Destek Tutarı: Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) İşbirliği ve Gelişim Mali Destek Programı TR-14-İG-0028 Uludağ Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB) / 12 ay ,60 TL ,70 TL % 75 Destekli (KDV Dahil) PROJE AMAÇLARI: Projenin Genel Amacı: Tekstil ve Konfeksiyon sektörleri, Türkiye de olduğu gibi Bursa da da ihracat açısından en büyük sektörlerden biridir. ARGE çalışmaları, güncel teknolojinin takibi, yenilikçilik ve verimlilik açısından bu sektörler incelendiğinde, ilgili çalışmalar istenen seviyelerde değildir ve rekabet gücünün artması bu çalışmaların hız kazanması gerekmektedir. Bu açıdan bu projenin genel kapsamı Bursa bölgesinde Tekstil ve Konfeksiyon Sektörlerinde sürdürülebilirliğin artırılmasına katkı sağlamak amacıyla sektöre özel eğitimler ile ARGE çalışmalarını destekleyecek bir işbirliği platformu oluşturmaktır. Bu yöntem ile firmaların kendi bünyelerinde gerçekleştiremedikleri Ar-Ge ve yenilikçilik çalışmalarına katkı yaparak, sektörde gerek ürünlerde, gerekse üretim süreçlerinde katma değer sağlanacak, mevcut durumda firmaların rekabet gücünün artmasına ve uluslararası alanda yeni pazarlar kazanılmasına fayda sağlayacaktır. Sektörde sağlanan bu farkındalık ile işletmelerin verimliliği ve karlılığı arttırılarak, Türkiye Tekstil ve Hazır Giyim ekonomisine de katkı sağlanacaktır. Projenin Özel Amacı: Tekstil ve Konfeksiyon Sektörüne özel eğitim ve ARGE işbirliği platformu geliştirilmesi projenin özel amacıdır. Bu amaca yönelik olarak proje kapsamında, sektörün ARGE çalışmalarına yönelik eğitim ihtiyaçlarının tespit edilmesi, sektöre özel 2/55

4 kütüphane ve görsellere sahip eğitim salonu oluşturularak örnek eğitimlerin gerçekleştirilmesi ve ARGE çalışmaları için model uygulamalar yapılması hedeflenmektedir. Tüm bu çalışmalar sonucunda faaliyetleri ile sektöre öncü Bursa Tekstil ve Konfeksiyon ARGE Merkezi (BUTEKOM) eğitim alt yapısının güçlenmesine de katkı sağlanacaktır. Bu doğrultuda hedeflenen platformun özel amaçlarını şu şekilde sıralayabiliriz: - Dünyadaki tüm gelişmeleri takip ederek, bu gelişmeleri seminer, eğitim, yayın, proje teklifi, teknik bilgilendirme gibi hizmetler ile firmalara sunmak, bu doğrultuda firmalarda farkındalık bilincini oluşturmak, - Firmaların rekabet gücüne katkıda bulunacak eğitim faaliyetleri yönlendirilerek, firmaların sürdürülebilirliklerini sağlamak, - Firmalarda etkin ve profesyonel ARGE uzmanlarının yetişmeleri için gerekli eğitimleri vermek, - ARGE Projeleri hazırlanması için işbirliği ve koordinasyonu tesis etmek, - Ulusal ve uluslararası organizasyonlardaki çalışmalara (fuar, seminer, ARGE proje pazarı vb.) öncülük ederek, firmalara bu organizasyonlardaki bilgileri aktarmaktır. BEKLENEN SONUÇLAR: 1. Tekstil ve Konfeksiyon Sektörüne özel bir eğitim alanı oluşturulması ile bu platformda çok yönlü (sanayi akademisyen/üniversite-ar-ge merkezi/kamu) iş birlikleri sağlanacaktır. Sektöre özel eğitim ihtiyacı olan öncelikli ARGE konularının belirlenecek ve bir ihtiyaç analizi raporu oluşturulacaktır. 2. Bursa bölgesindeki Tekstil ve Konfeksiyon Sektörlerinin (yaklaşık 200 firma) eğitim haritası çıkarılacaktır. 3. Elde edilen raporlar doğrultusunda eğitim başlıklarının ve çıkarılan eğitim yol haritasına istinaden sektöre özel eğitim içerikleri belirlenecektir. 4. Sektöre özel kütüphane ve görseller oluşturulacaktır. 5. Belirlenen ana başlıklarda ARGE projelerine dönüşmesi amacı ile temel eğitimler (10 eğitim toplam 100 kişi) gerçekleştirilecektir. 6. Eğitimler sonrası belirlenen model uygulama olarak firmalarla ARGE projeleri (10 adet) hazırlanacaktır. 7. Projenin yaygınlaştırılması için değerlendirme kitapçığı hazırlanarak sektörle paylaşılacaktır. 3/55

5 TEMEL FAALİYETLER: Proje duyuruları Ar-Ge ve eğitim platformunun fiziki olarak oluşturulması Eğitim platformu için görsel temaların oluşturulması Sektöre yönelik Ar-Ge odaklı eğitim ihtiyaçlarının tespit edilmesi Eğitim programlarının oluşturulması Sektöre özel kaynakların tedarik edilmesi Eğitimlerin düzenlenmesi Ar-Ge çalışmaları için model uygulamalarının gerçekleştirilmesi (proje yazma atölyesi) Sonuç raporlarının paylaşılması 4/55

6 2.TEKSTİL SEKTÖRÜ, HAZIR GİYİM SEKTÖRÜ ve AR-GE Tekstil ve Hazır Giyim Sektörü: Tekstil ve hazır giyim sektörleri ülkelerin ekonomik kalkınma süreçlerinde önemli rol oynamaktadır. Gelişmiş ülkelerin 18. Yüzyılda gerçekleştirdikleri sanayileşme sürecine katkı sağlayan tekstil ve hazır giyim sanayi, bugün gelişmekte olan ülkelerin ekonomik kalkınmasında benzer bir rol üstlenmektedir yılında sektörler dünya ihracatı 905 milyar dolar olarak gerçekleşerek bir önceki yıla göre %1,7 performans kaybetmiştir. Dünya ticareti payı ise %5 olarak gerçekleşmektedir. Teknoloji yoğun olarak ifade edilen diğer sektörlerle kıyaslandığında hiç de küçümsenmeyecek bir rakamdır. Tekstil, hazır giyim sektörleri toplam olarak 60 milyar dolar cirosu, yaklaşık 29 milyar dolar ihracatı ve 1 milyon kişiye sağlamış olduğu (kayıtlı) istihdamla ülkemizdeki en önemli sektörlerden biri durumundadır. Sektörlerin kalite, moda ve tasarım anlamında bugün ulaştığı nokta küçümsenemez boyuttadır. Bu hali ile sektörler, küresel pazarda da bizi ön sıralara taşımaktadır. Ülkemiz işgücü, hammadde ve pazarlama faktörleri dikkate alındığında Çin, Hindistan ve Güney Kore ile birlikte dünyanın en rekabetçi ülkeleri arasında yer almaktadır ve dünya toplam ihracatı içinde ortalama %3,5 luk bir paya sahiptir. Türkiye, dokuma halıda dünya lideri, havlu ve çorapta dünyanın 3. büyük tedarikçisi ve sektörler açısından Avrupa nın en büyük üretim kapasitelerine sahip durumdadır. AB ye fason üretim yaparak başladıkları küresel pazarda sektörler, son dönemde, katma değeri yüksek, yenilikçi, bilgi ve ileri teknoloji içeren ürün ve hizmet sunumları ile organizasyon ve ihracat kapasitesi yüksek sanayiler olmayı hedeflemektedir. [1] Sektörde Ar-Ge Çalışmaları: Rekabetin giderek yoğunlaştığı son yıllarda dünya genelinde Ar-Ge harcamaları giderek artmaktadır. GSYİH içinde Ar-Ge harcaması payı en yüksek olan ülkeler sırasıyla İsrail, Güney Kore, Japonya, İsveç, ABD ve Almanya dır. Dünya genelinde yaklaşık 1,4 trilyon dolarlık Ar-Ge harcamasının % 30 a yakınını ABD yapmaktadır. [3 ] Türkiye de Ar-Ge harcamalarının GSYİH ya oranı 2012 yılında %0,92 olarak gerçekleşmiş olup, Gayrisafi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması 2012 yılında bir önceki yıla göre % 17,1 artarak 13 milyar TL olarak hesaplanmıştır [4]. Hem ülkemiz 2023 hedeflerinde, hem Avrupa 2020 Stratejisi hedeflerinde GSYİH içinde Ar-Ge harcaması payı %3 olarak belirlenmiştir. Ar- Ge harcamaları sektörel olarak incelendiğinde Tekstil ve Hazır Giyim sektörlerinde Ar-Ge ye en çok harcama yapan ülkelerin sırasıyla Çin, Japonya, İtalya ve Güney Kore olduğu görülmektedir. Tüm sektörlerdeki Ar-Ge harcamalarında Tekstil ve Hazır Giyim sektörlerinin payı incelendiğinde ise İtalya Ar-Ge harcamalarının %4 ünü, Çin % 2,7 sini, değer olarak düşük olmasına rağmen Türkiye %1,6 sını, Japonya ve İspanya %1 ini, Fransa ve Güney Kore %0,5 ini, Almanya %0,25 ini Tekstil ve Hazır Giyim sektörlerinde yaptığı görülmektedir. 5/55

7 Japonya dünyada 3. büyük ithalatçı durumunda olmasına rağmen Tekstil ve Hazır Giyim sektöründe Ar-Ge ye ayırdığı pay ile oldukça dikkat çeken bir ülke durumundadır. [2] 2011 yılı verilerine göre ise Türkiye imalat sanayi içinde Ar-Ge harcamalarının oranı tekstil sektöründe %3,12 ve hazır giyimde %0,52 olarak gerçekleşmiştir. İmalat sanayinde çalışan Ar-Ge personelinin %2,65 i tekstilde ve %0,68 i hazır giyim sektöründe çalışmaktadır (Tablo 1). Sektörlerin kayıtlı istihdam oranları dikkate alındığında Ar-Ge personeli çalışma oranı düşük kalmaktadır. Tablo 1: Genel İstihdam ve AR-GE Personeli İstihdam Oranları Karşılaştırması [4] İstihdam % Ar-Ge Personeli İstihdamı % Tüm Sektörler İçinde İmalat Sanayi 28,6 47,9 İmalat Sanayi Tekstil Sanayi (T) 12,3 2,65 Hazır Giyim Sanayi (H) 13,5 0,68 Toplam (Tekstil ve Hazır Giyim) 25,8 3,33 TÜBİTAK Desteklerinde Sektörün Analizi: TÜBİTAK projelerine başvuru yapan sektördeki firmaları incelediğimizde, yılları arasında 255 firmadan 458 proje sunulmuştur. Yıllara göre başvurular Şekil 1 de görülmektedir. Önerilen proje sayısı, 2012 yılında 2004 yılına göre 12 kat, desteklenen proje sayısı ise 6,9 kat artış göstermiştir. Yine bu desteklerde alınan hibe tutarları Şekil 2 de, firmalara verilen hibe destek tutarının şehirlere göre dağılımı Şekil 3 te ve TÜBİTAK-TEYDEB Destek Programları Kapsamında Bursa ili tekstil sektörü proje verileri Tablo 2 de görülmektedir. 6/55

8 Şekil 1: Tekstil Sektörü Önerilen ve Desteklenen Proje Sayıları ( ) [7] Şekil 2: Tekstil Sektörü Desteklenen Proje Sayıları ve Hibe Destek Tutarı ( ) [7] Şekil 3: Tekstil Sektöründe Firmalara Verilen Hibe Destek Tutarının Şehirlere Göre Dağılımı ( ) (İlk 20 Şehir) [7] 7/55

9 Tablo 2: TÜBİTAK-TEYDEB Destek Programları Kapsamında Bursa İli Tekstil Sektörü Proje Verileri ( ) [13] KOBİ BÜYÜK TOPLAM TEKSTİL SEKTÖRÜ İÇİNDEKİ PAYI % BURSA TEKSTİL PROJELERİ/ BURSA TOPLAM PROJELERİ Proje Başvuru Sayısı % 4,2% Başvuran Firma Sayısı % 7,5% Önerilen Proje Bütçesi (Milyon TL) 14 12,5 26,5 10 2,1% Desteklenen Proje Sayısı % 4,9% Desteklenen Firma Sayısı % 8,6% Toplam Destek Tutarı (Milyon TL) 1,55 1,84 3,39 8,7% 0,8% Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Desteklerinde Sektörün Analizi: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı kayıtlarına göre 2014 yılı içinde 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında muafiyetlerden yararlanan 22 farklı sektörde faaliyet gösteren 163 firmanın 7 si tekstil sektöründedir. Bursa Eskişehir ve Bilecik bölgesinde yer alan 30 Ar-Ge Merkezi içinde ise sadece bir tanesi Tekstil Sektörüdür. Ar-Ge merkezi sayısı bakımından tekstil sektörü (birlikte değerlendirildiğinde) 22 sektörün içinde % 4 lük bir orana sahiptir Kasım ayı itibari ile Tekstil ve Hazır giyim Sektöründe Ar-Ge Merkezi olan firmalar Tablo 3 te görülmektedir. Tablo 3: Tekstil ve Hazır giyim Sektöründe Ar-Ge Merkezi olan firmalar(kaynak no:?) 1 Sanko Tekstil İşletmeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bursa 2 Kordsa Global A.Ş. İstanbul 3 Yünsa Yünlü Sanayi ve Ticaret A.Ş. İstanbul 4 Söktaş Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. Aydın 5 Sun Tekstil Sanayi A.Ş. İzmir 6 Üniteks Gıda Tekstil Motorlu Araçlar Sanayi ve Ticaret A.Ş. İzmir 7 GAP Güneydoğu Tekstil Sanayi Ticaret A.Ş. Malatya 8/55

10 Tablo 4 te ülkemizde bulunan Teknopark sayılarının illere göre dağılımı belirtilmiştir. 35 ilde 49 Teknopark kurulmuş olup, 34 tanesi faaliyettedir. Teknopark sayısı en çok Ankara da olup, Bursa da ve Eskişehir de bir adet bulunmaktadır. Tablo 4: İl Bazında Teknopark Sayısı [8] İl Bölge Sayısı İl Bölge Sayısı İl Bölge Sayısı İl Bölge Sayısı Ankara 6 Bursa 1 Mersin 1 Edirne 1 İstanbul 5 Eskişehir 1 Samsun 1 Elazığ 1 Kocaeli 4 Çanakkale 1 Tokat 1 Erzurum 1 İzmir 3 Malatya 1 Sivas 1 Van 1 Adana 1 Kütahya 1 Manisa 1 Diyarbakır 1 Antalya 1 Konya 1 Niğde 1 Trabzon 1 Bolu 1 Kayseri 1 Sakarya 1 Düzce 1 Çorum 1 K. Maraş 1 Şanlıurfa 1 Gaziantep 1 Denizli 1 Isparta 1 Tekirdağ 1 Tablo 5 te San-Tez projelerinin illere göre dağılımı verilmiştir. En çok proje Ankara da gerçekleşirken, Bursa da 19 proje, Eskişehir de 13 ve Bilecik te 1 adet proje gerçekleştirilmiştir. Tablo 5: Projelerin İllere Göre Dağılımı [8] İli Sayı İli Sayı Adana 22 İzmit 2 Eskişehir 13 Adapazarı 1 Kahramanmaraş 7 Gaziantep 12 Afyonkarahisar 3 Karabük 5 Isparta 5 Aksaray 1 Karaman 1 İstanbul 107 Ankara 147 Kayseri 15 İzmir 69 Antalya 3 Kırıkkale 9 Tekirdağ 7 9/55

11 Aydın 1 Kocaeli 20 Tokat 2 Balıkesir 2 Konya 20 Trabzon 11 Bilecik 1 Kütahya 4 Van 2 Bolu 1 Manisa 1 Yalova 1 Bursa 19 Mersin 1 Elazığ 1 Çanakkale 3 Niğde 2 Erzurum 1 Düzce 2 Ordu 1 Sakarya 1 Samsun 2 Tablo 6 da gerçekleştirilen projelerin sektörlere göre dağılımı verilmiştir ve en çok proje gerçekleştirilen sektörler Makine İmalatı olmuştur. Tablo 6: Projelerin Sektörlere Göre Dağılımı ( ) [8] Sektörü Sayı Sektörü Sayı Ayakkabıcılık 2 Madencilik 1 Bilgisayar ve İletişim Teknolojileri 24 Makine İmalatı 59 Çevre 1 Malzeme 21 Dayanıklı Tüketim Malları 14 Medikal 37 Demir ve Demir Dışı Metaller 1 Metal Kaplamacılık 3 Denizcilik 2 Orman Endüstrisi 1 Dökümcülük 4 Otomotiv 20 Elektrik-Elektronik 57 Otomotiv Yan Sanayi 19 Biyoteknoloji 3 Petrokimya ve Lastik Plastik 5 Enerji 20 Savunma Sanayi 25 Gıda 27 Seramik 8 Havacılık 10 Tarım 15 10/55

12 Hayvancılık 1 Tekstil 40 İklimlendirme 3 Telekomünikasyon 10 İlaç Kozmetik 10 Yazılım 39 İnşaat 11 Yenilebilir Enerji 4 Kimya 31 Tablo 7 de yılları arasında üniversitelerde gerçekleştirilen Ar-Ge projeleri değerleri verilmiştir. En çok Ankara ilindeki üniversitelerden proje gerçekleştirilirken Bursa daki üniversitelerden 4 proje, Eskişehir deki üniversitelerden ise 11 proje gerçekleştirildiği görülmektedir. Tablo 7: Üniversitelerde Gerçekleştirilen Ar-Ge Projeleri Değerleri ( Analizi)[ 8] Üniversitelere Göre Analiz Ankara 444 Sakarya 9 Çanakkale 2 İstanbul 206 Niğde 8 Düzce 2 İzmir 39 Kırıkkale 6 Erzurum 2 Konya 38 Kütahya 6 Hatay 2 Trabzon 31 Bursa 4 Sivas 2 Adana 28 Karabük 4 Çorum 2 Elazığ 28 Denizli 3 Bolu 1 Kocaeli 27 Gaziantep 3 Diyarbakır 1 Kayseri 24 Kahramanmaraş 3 Edirne 1 Antalya 13 Samsun 3 Malatya 1 Isparta 13 Tokat 3 Şanlıurfa 1 Eskişehir 11 Zonguldak 3 Yalova 1 Mersin 10 Afyon 2 Yurtdışı ünv /55

13 Tablo 8 de yılları arasında işletmelerin bulunduğu illere göre proje sayıları verilmiştir. Yine Ankara ilindeki işletmeler bu analizde en çok değer alırken Bursa ilindeki işletmelerin gerçekleştirdiği proje sayısı 6, Eskişehir ilindeki işletmelerin gerçekleştirdiği proje sayısı ise 10 dur. Tablo 13: İşletmelerin Bulunduğu İllere Göre Proje Sayıları ( Analizi)[8] İşletmelerin Bulunduğu İllere Göre Analiz Ankara 473 Isparta 8 Balıkesir 1 İstanbul 225 Bursa 6 Diyarbakır 1 Konya 45 Niğde 4 Erzurum 1 İzmir 43 Samsun 4 Karabük 1 Kayseri 31 Gaziantep 4 Kırıkkale 1 Kocaeli 30 Afyon 3 Kırklareli 1 Trabzon 28 Çorum 3 Manisa 1 Adana 25 Kahramanmar aş 3 Sivas 1 Elazığ 23 Sakarya 3 Tokat 1 Antalya 19 Malatya 3 Uşak 1 Mersin 15 Düzce 2 Yalova 1 Eskişehir 10 Kütahya 2 Zonguldak 1 Denizli 8 12/55

14 3. Ar-Ge ve Yenilik Kavramlarına İlişkin Önemli Noktalar Ar-Ge ve Yenilik Çalışmaları Neden Önemli? Yenilik: Bilim, teknoloji ve yenilik, günümüzde ekonomik, sosyal ve çevresel sorunların çözümü ve sürdürülebilir gelişimi için anahtar niteliğindedir. Beton, çimento, demir-çelik ve alüminyum gibi ham maddelerin birim kilogram fiyatları maksimum sent ler mertebelerinde iken, bilgi ile birlikte bu maddelerin Otomobil, Uçak, Helikopter, Uydu ve MikroChiplerde kullanılması ile kilogram fiyatları milyon dolar mertebelerine çıkabilmektedir. Kullanıcıların Ne İstediği Pazarda Nelerin Ayakta Kaldığı Teknoloji İçin Nelerin Yapılabilir Olduğu AR-GE ve Yenilik Projelerin değerlendirilmesinde OECD tarafından hazırlanmış olan Oslo ve Frascati kılavuzlarındaki tanımlar ve kavramlar esas alınmaktadır. Oslo Kılavuzu na göre; teknolojik açıdan yeni ürün, teknolojik açıdan iyileştirilmiş ürün, teknolojik süreç yeniliği sanayi Ar-Ge sinin çerçevesini çizmektedir. Ürün Geliştirme: Yeni ürün geliştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesidir. Süreç Geliştirme: Maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni tekniklerin geliştirilmesi, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesidir. Teknolojik Bilgi Bilimsel Bilgi Ürün,Süreç, Yöntem veya Sistem Firmada Mevcut Bir Ürünün Yeni Modellerinin Geliştirilmesi Dünya İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi Firma İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi Değerlendirme Kriterleri: Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü, proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu ve proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşülebilirliğidir. Ülke İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi Firma İçin Yeni Bir Ürün Platformu 13/55

15 4. TÜRKİYE DE AR-GE DEVLET DESTEKLERİ A. TÜBİTAK DESTEKLERİ Amaç: Özel sektör kuruluşlarının, Ar-Ge faaliyetlerini teşvik ederek, Ar-Ge yeteneğinin yükseltilmesine katkıda bulunmak. Kimler Başvurabilir? : Sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın ülkemizde yerleşik tüm sermaye şirketleri Destek Miktarı: Temel destek oranı % 40 olacak şekilde proje giderlerinin en fazla %60 ı başarıyla tamamlanan proje sahibi firma KOBİ ise, proje fikir sahibi araştırmacıya TL teşvik ödülü Bütçe sınırı yok Yüksek bütçeli (10 milyondan büyük) proje başvurularında bütçenin en az % 7 si KOBİ, en az % 3 ü Üniversite/Kamu Araştırma Merkezi ve Enstitüleri ile işbirliği için ayrılmalı destekleme süresi proje bazında en fazla 36 ay Amaç: Araştırma, teknoloji geliştirme, yenilik faaliyetleri ile verimliliği artırma, katma değeri daha yüksek ürün ve hizmetlere yönelme konularında KOBİ leri teşvik etmek. Kimler Başvurabilir? : İkisi ortaklı olmak kaydıyla ilk 5 proje (3+2) için TÜBİTAK programlarına başvuru yapılabilir. Destek Miktarı: En fazla TL bütçeli ve 18 ay süreli bir projeye % 75 hibe destek Fikir sahibi araştırmacıya TL teşvik ödülü Proje başvuru ve izleme dokümantasyonu için TL'lik gidere destek 14/55

16 Amaç: Ülkemiz firmalarının EUREKA, EUROSTARS ve ERA-NET gibi işbirliği ağlarındaki Ar-Ge projelerine katılımını sağlamak. Kimler Başvurabilir? : Sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın ülkemizde yerleşik tüm sermaye şirketleri Destek Miktarı: Büyük firmalarda proje giderlerinin % 60 ı KOBİ lerde proje giderlerinin % 75 i Amaç: Ulusal stratejik hedef ve politikalar kapsamında belirlenen öncelikli alanlarda çağrıya çıkılarak Türkiye de yerleşik katma değer oluşturan kuruluşların Ar-Ge projelerine destek sağlamaktır. Kimler Başvurabilir? : Çağrı duyurusuna uygun projesi olan Türkiye de yerleşik tüm sermaye şirketleri proje başvurusunda bulunabilir. Destek Miktarı: Büyük ölçekli kuruluşlar % 60 ı KOBİ % 75 i Proje genel gider desteği (%10 ek destek) Amaç: Üniversite/kamu araştırma enstitülerindeki bilgi birikiminin, KOBİ veya Büyük ölçekteki kuruluşlar tarafından ürüne/sürece dönüştürülerek ticarileştirilmesini sağlamak. Kimler Başvurabilir? : Proje sonuçlarını Türkiye de uygulamayı taahhüt eden KOBİ ler ve büyük ölçekli firmalar (müşteri kuruluş) ile üniversite ya da kamu araştırma kurumları (yürütücü kuruluş) ortak olarak başvurabilmektedir. Destek Miktarı: Proje bütçe üst sınırı TL, Destek süresi üst sınırı 24 ay Proje bütçesine ek olarak; Proje Teşvik İkramiyesi Proje Kurum Hissesi (% 5) 15/55

17 B. KOSGEB Ar-Ge Destekleri PROGRAMIN AMACI VE GEREKÇESİ Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi, Teknolojik fikirlere sahip tekno-girişimcilerin desteklenmesi, KOBİ lerde Ar-Ge bilincinin yaygınlaştırılması ve Ar-Ge kapasitesinin artırılması, mevcut Ar-Ge desteklerinin geliştirilmesi, İnovatif faaliyetlerin desteklenmesi, Ar-Ge ve İnovasyon proje sonuçlarının ticarileştirilmesi ve endüstriyel uygulamasına yönelik destek mekanizmalarına ihtiyaç duyulması. PROJE SÜRESİ Ar-Ge ve İnovasyon Programı için en az 12 (on iki), en çok 24 (yirmi dört) ay, Endüstriyel Uygulama Programı için en çok 18 (on sekiz) ay, Her iki program için de kurul kararı ile 12 (on iki) aya kadar ek süre verilebilir. HİBE ÖDEMELERİ NASIL YAPILIR? Ödeme periyotlarına kurul karar verir. Periyotlar günlük olabilir. Genellikle 2 aylık periyotlarda ödemelere karar verilir. KOSGEB desteklediği projeyi izler ve rapor ister. Projeniz devam ederken 3 er aylık dönemlerde izlenir. İzleyici, üniversiteden öğretim elemanı veya KOSGEB de görevli Kobi uzmanı/uzman yardımcısı olabilir. 16/55

18 KOSGEB Ar-Ge, İnovasyon Ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı Destek Kalemleri Ar-Ge ve İnovasyon Programı İşlik Desteği Destek Üst Limiti(TL) Destek Oranı (%) İşliklerden bedel alınmaz Kira Desteği Makine-Teçhizat, Donanım, Hammadde, Yazılım ve Hizmet Alımı Giderleri Desteği Makine-Teçhizat, Donanım, Hammadde, Yazılım ve Hizmet Alımı Giderleri Desteği (Geri Ödemeli) Personel Gideri Desteği Başlangıç Sermayesi Desteği Proje Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Sınai ve Fikri Mülkiyet Hakları Desteği Proje Proje Tanıtım Desteği Geliştirme Desteği Yurtdışı Kongre/Konferans/Fuar Ziyareti/Teknolojik İşbirliği Ziyareti Desteği Endüstriyel Uygulama Programı Test, Analiz, Belgelendirme Desteği Kira Desteği Personel Gideri Desteği Makine-Teçhizat, Donanım, Sarf Malzemesi, Yazılım ve Tasarım Gid. Desteği Makine-Teçhizat, Donanım, Sarf Malzemesi, Yazılım ve Tasarım Giderleri Desteği (Geri Ödemeli) /55

19 C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI DESTEKLERİ Program; 5593 sayılı Kanun ve 7 Temmuz 2007 tarihli Sanayi Tezlerinin Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik kapsamında yürütülmektedir. San-Tez Programı ile Üniversite-Sanayi işbirliği ile yürütülecek Ar-Ge ve Yenilik projeleri desteklenmektedir. Firma büyüklüğüne bakılmaksızın tüm işletmeler üniversitelerle beraberce yürütecekleri Ar- Ge ve yenilik projeleri için programa müracaat edebilmektedir. San-Tez Proje Katkıları Firmak min. % 25 nakit, üniversite katkısı ayni (laboratuvar vb.) ve bakanlık katkısı max. % 75 Hibe şeklindedir. San-Tez Süresi ve Bütçeleri Proje süresi en fazla 36 ay olup, 6 ay ek süre verilebilmektedir. Proje bütçeleri için herhangi bir üst sınır bulunmamakla beraber, projelerin sağlayacağı katma değer dikkate alınarak desteklenecek projelere karar verilmektedir. 18/55

20 Proje Personeli Ödemeleri Herhangi bir kurumda çalışmayan Doktora Öğrencisi: 2.200,00 TL/ay Herhangi bir kurumda çalışmayan Yüksek Lisans Öğrencisi: 1.770,00 TL/ay Herhangi bir kurumda ücretli görevi bulunan Doktora Öğrencisi: 880,00 TL/ay Herhangi bir kurumda ücretli görevi bulunan Y. Lisans Öğrencisi: 590,00 TL/ay İzleme ve Raporlama Aşaması Proje değerlendirme toplantısı paneller şeklinde yapılmaktadır, Proje konusunda uzman en az 3 Akademisyenden oluşan panelist grubu tarafından değerlendirilmektedir. Proje yürütücüsü ve firma temsilcileri, panelde proje hakkında sunum yaparak proje hakkında açıklanması istenen konularda bilgi vermektedir. 3 ayda bir Gelişme Raporları Proje Yürütücüsü) ve 6 ayda bir Gerçekleşme Raporu (Proje Yürütücüsü) hazırlanır. Bakanlığa iletilir. 6 ayda bir izleme Raporu (Proje İzleyicisi) hazırlanır. Bakanlığa iletilir. Ülkemizde faaliyet gösteren, Ar-Ge alt yapısını oluşturmuş ve en az 50 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli çalıştıran işletmelerin Ar-Ge ve Yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla 5746 Sayılı kapsamında Ar-Ge Merkezi Belgesi verilmektedir. Ar-Ge Belgesi verilen işletmelere; Vergi İndirimi (Ar-Ge harcamalarının tamamı) Sigorta Primi Desteği(İşveren hissesinin yarısı beş yıl boyunca M.B. ) Gelir vergisi stopajı desteği ( Doktoralı olanlar için %90, diğerleri için %80) Damga vergisi istisnası sağlanmaktadır. 19/55

21 Ar-Ge Merkezi Başvuru Şartları; o En az 30 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdamı, o Ar-Ge faaliyetlerinin yurtiçinde gerçekleştirilmesi, o İşletmenin Ar-Ge yönetimi ile teknolojik varlıklar, Ar-Ge insan kaynakları, fikri haklar, proje ve bilgi kaynakları yönetim yeteneği ve kapasitesinin bulunması, o Ar-Ge ve destek personelinin Ar-Ge merkezinde çalıştığı sürenin fiziki kontrolünü yapacak mekanizmalara sahip olması, o Konusu, süresi, bütçesi ve personel ihtiyacı tanımlanmış Ar-Ge ve yenilik program ve projelerinin bulunması, o İşletmede ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş ve tek bir yerleşke veya fiziki mekan içinde yer alması, o Teknoloji geliştirme bölgeleri dışında yer alması. Program ile; yeni ve yenilikçi iş fikirleri olan genç girişimcilerin, bu iş fikirlerini katma değer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmeleri için çekirdek sermaye sağlanarak desteklenmesi amaçlanmaktadır. Desteklenen girişimcilere bir defaya mahsus TL ye kadar karşılıksız hibe desteği sağlanmaktadır. Programa her yıl ayrılan bütçe 50 milyon TL olup, yılda 500 girişimciyi destekleme imkanı bulunmaktadır. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde altyapılar ile ilgili destek sağlanmaktadır, Bölgede faaliyet gösteren firmaların ürettikleri sistem yönetimi, veri yönetimi, sektörel internet, mobil ve askeri uygulama yazılımları için KDV muafiyeti vardır. Bölgelerde yer alan firmalarda çalışan araştırmacı, yazılımcı ve ar-ge personelinin ücretleri 2023 e kadar vergiden muaftır. Destek personelinin için %10 u için vergi muafiyeti vardır Sayılı Kanun kapsamında; Birden fazla işletmenin ortak bir parça veya platform geliştirmek amacıyla bir araya gelerek yürütecekleri Ar-Ge ve Yenilik projeleri için Kanunla sağlanan tüm teşviklerden yararlanma imkanı bulunmaktadır. Programla 30 Ar-Ge personel istihdam edemeyen işletmeler için 5746 Sayılı Kanunla sağlanan teşviklerden istifade etme imkanı bulunmaktadır. 20/55

22 Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı destekleri ile, Ar-Ge amaçlı alınabilecek destekler: Firmalar İçin Avantajlar 5.KAYNAKLAR 1. Tekstil, Hazırgiyim Ve Deri Ürünleri Sektörleri Raporu (2014/1) ( 2.OECD İstatistik Veri Tabanı ( statistics/r-d-expenditure-by-sector-of-performance-and-type-of-r-d_data en;jsessionid=23qpn8nvpa42d.delta?ispartof=/content/datacollection/strd-data-en ) 3. Vikipedi Özgür Ansiklopedi ( 4. Türkiye İstatistik Kurumu Veri Tabanı, T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI- Bakanlığımızca Yürütülen Ar-Ge ve Yenilik Programları,2013 (file:///c:/users/ofis/downloads/sanayi%20bakanl%c4%b1%c4%9f%c4%b1% pdf) 6. ( 7. Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB),2012 ( ) 8.Sanayi Bakanlığı,2013 (file:///c:/users/ofis/downloads/sanayi%20bakanl%c4%b1%c4%9f%c4%b1% pdf) 9.TTGV Ar-Ge Desteği ( ( 11. ( 12. ( ) 13. TÜBİTAK Özel Sektörlere Yönelik Ar-Ge ve Yenilik Destek Programları, /55

23 6.ANKET TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ARGE Biraz sonra doldurmaya başlayacağınız anket BEBKAUHKİB "BUTEKOM Akademi Projesi" kapsamında, tekstil, hazır giyim ve konfeksiyon sektörlerinin ARGE odaklı eğitim ihtiyacını analiz etmek üzere oluşturularak size sunulmuştur. Uludağ Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB) tarafından yürütülmekte olan, Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) tarafından 2014 yılı İşbirliği ve Gelişim Mali Destek Programı kapsamında desteklenen BUTEKOM Akademi Projesi 12 ay süreli olup Haziran 2014 itibariyle başlamıştır. Proje faaliyetleri dahilinde; görsel ve yazılı kaynakların bulunduğu kütüphane oluşturulması, eğitim salonu oluşturulması, ArGe odaklı eğitim ihtiyaç analizi yapılması, bu ihtiyaç analizi verilerinden yola çıkılarak bir çalıştay dahilinde eğitim konularının belirlenmesi, belirlenen eğitim konuları üzerine eğitimler düzenlenmesi, her bir eğitim sonrasında birer proje yazılması hedeflenmiştir. ArGe odaklı eğitim ihtiyaç analizi kapsamında tekstil, hazır giyim ve konfeksiyon sektörlerinden siz sektör temsilcilerine anket sunulmakta olup ve bu anket sonuçlarının analiziyle firmaların ARGE çalışmalarını yönlendirme amaçlı eğitim ihtiyaçları tespit edilecektir. Anket kapsamında sizlere önerilen konular doğrultusunda bir sonraki aşamamız belirlenen firmalarla, bu konularda proje yazılması olacaktır. Anketimiz sonucunda; belirlenen firmalara eğitimler düzenlenecek ve projeler yazılacaktır. Anketimizi Perşembe gününe kadar doldurmanızı rica ederiz. Anketimize katıldığınız için teşekkür ederiz. Geri bildiriminiz bizim için çok önemlidir. Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı Mali Desteğinde hazırlanan bu yayının içeriği Ajansın ve/veya Kalkınma Bakanlığı nın görüşlerini yansıtmamakta olup, içerik ile ilgili tek sorumluluk UHKİB e aittir. 1. Size ulaşabilmemiz için, adres bilgilerinizi ekleyiniz: Ad: Şirket: Adres: Adres 2: Şehir/İlçe: Eposta Adresi: 22/55

24 Telefon Numarası: 2. ARGE konusunda Üniversitelerden, Araştırma Merkezleri ya da Enstitülerden beklentileriniz nelerdir? o İşletmelerde ARGE bilincinin artırılması konusunda eğitim ve seminer verilmesi o Proje önerileri hazırlamaları ve sanayiye sunmaları o Dünyadaki sektörel gelişmeleri izleyip periyodik seminerlerle sanayiye aktarmaları o Yurtdışı araştırma merkezleri ve enstitülerle ortak çalışmalar hazırlamaları o ARGE kanun ve yönetmeliklerini sektöre açıklamaları o Sektör paydaşlarını çalıştaylarla bir araya getirmeleri o Diğer (lütfen belirtin) 3. Firmanızda ARGE departmanı var mıdır? o EVET o HAYIR 4. Firmanızda bulunan ARGE departmanı kaç yıldır faaliyet göstermektedir? Belirtiniz: 5. ARGE departmanınızda bulunan tam zamanlı personel sayısı kaçtır? o 0-10 o o o Firmanızdaki ARGE çalışmalarını yeterli buluyor musunuz? o EVET o HAYIR 7. Firmanızdaki ARGE çalışmalarını yeterli bulmuyorsanız sebebi aşağıdakilerden hangisidir? o Kalifiye personel eksikliği 23/55