KAMU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM

Transkript

1 KAMU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM Ümit Erdem BAYIR Başbakanlık Uzman Yardımcısı BAŞBAKANLIK İDAREYİ GELİŞTİRME 016

2 RAPORUN AMACI Türkiye de kamu örgütlenmesi hakkında pek çok şey söylenmiş; ancak bu konu üzerine detaylı analiz içeren bir araştırma yapılmamıştır. Dolayısıyla ülkemizde geçmişten bu yana kamu örgütlenmesinin nasıl bir seyir izlediği ve kurulan/kaldırılan teşkilatlar çerçevesinde örgütsel olarak bir genişlemenin mi yoksa bir daralmanın mı yaşandığının tespiti bu çalışmanın temel amacı oluşturmaktır. Rapor, Türk kamu yönetiminin merkez örgütlenmesi konusunda detaylı bilgi sunan temel çalışmalardan biri olmakla birlikte, başta karar vericiler olmak üzere bu konuda araştırma yapan akademisyenler ve bilgi sahibi olmak isteyen vatandaşlarımız için önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Kamuoyuna arz ederiz. Nazmi KÜÇÜKYAĞCI Başbakanlık Uzmanı Ümit Erdem BAYIR Başbakanlık Uzman Yardımcısı 1

3 Bu çalışmanın sorumluluğu yazarına aittir. İnternet adresi ve yazar adı belirtilmek kaydıyla yayın ve referans olarak kullanılabilir. Bu e-kitap resmi olarak adresinde yer almaktadır.

4 İÇİNDEKİLER 1.GİRİŞ....YILLAR İTİBARİYLE KAMU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM... 3.GENEL DEĞERLENDİRME KAYNAKÇA

5 1.GİRİŞ Merkezi hükümet teşkilatındaki bağlı kurum ve kuruluşlar, ilk kez 1963 yılında MEHTAP bünyesinde oluşturulan bir kurul tarafından araştırılmıştır. Türkiye nin kalkınması yolunda daha emin ve kararlı adımlar atılmasını amaçlayan bu çalışma, Türk idare tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bundan sonra yapılan çalışmalar sistemli bir şekilde ilerlemiştir. Bu çalışmaların çıktısı niteliğinde olan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Teşkilatı Rehberi, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsünce, ülkeler, kuruluşlar ve kişiler arasındaki iş ilişkileri ve bilgi alışverişinde yardımcı olacak rehber ve kaynaklara duyulan ihtiyaç bağlamında, 1963 yılından itibaren alanında tek kaynak olarak yayımlanmaktadır. Bu teşkilat rehberi 50 yıldır kesintisiz olarak Türkiye de kamu kurum ve kuruluşlarının yapı ve teşkilatını içeren tek kaynak olma niteliğini taşımaktadır. Bu sebeptendir ki yapılan araştırmada T.C. Devlet Teşkilatı Rehberi esas alınmıştır. Kamu Örgütlenmesindeki Değişim ve Dönüşüm adlı çalışmanın amacı; Bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kurumlarını/kuruluşlarını geçmişten günümüze inceleyerek Türkiye Cumhuriyeti Devlet teşkilatındaki değişim ve dönüşümü gözler önüne sermektir. Kamu örgütlenmesindeki değişim ve dönüşümü değerlendirmek için Bakanlıkların merkez ve taşra teşkilatlanmalarının, yerel yönetimlerin, yasama ve yargı kurumlarının/kuruluşlarının araştırma dışında tutulması; sadece Bakanlıkların ve Bakanlıkların bağlı, ilgili veya ilişkili Kurum ve Kuruluşlarının incelenmesi elbette ki yetersizlik teşkil etmektedir. Ancak bu çalışmanın amacı merkezi hükümetteki değişim ve dönüşümden yola çıkarak, görüntüyü bulandırmadan genel bir değerlendirmeye ulaşmaktır..yillar İTİBARİYLE KAMU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM Kamu örgütlenmesindeki değişim ve dönüşümün incelenmesinde teşkilat rehberlerinin basım yıllarına bağlı kılınmıştır. Bu nedenle tarihler arasında dengeli inceleme aralıkları bulunmamaktadır. Nitekim 00 ve sonrası rehber düzenli yayınlandığı için yıllık olarak inceleme imkânı varken geçmiş dönemdekiler için böyle bir durum söz konusu değildir. Örneğin 1988 den 1996 ya kadar rehber yayınlanmadığı için bu 10 yıllık aralıktaki değişim gözlenememektedir. Ancak tüm sınırlılıklarına rağmen rehberlerin basıldığı yıllardan elde edilen bilgiler Türk kamu yönetiminde yaşanan değişim ve dönüşümü büyük ölçüde ortaya koymaktadır.

6 YILLAR İTİBARİYLE KAMU ÖRGÜTLENMESİNDEKİ DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM (AYRINTILI ANALİZ TABLOLARI) 1963 Kamu Örgütlenmesi 1968 Kamu Örgütlenmesi 197 Kamu Örgütlenmesi 1976 Kamu Örgütlenmesi 1986 Kamu Örgütlenmesi 1988 Kamu Örgütlenmesi 1996 Kamu Örgütlenmesi 00 Kamu Örgütlenmesi 003 Kamu Örgütlenmesi 00 Kamu Örgütlenmesi 005 Kamu Örgütlenmesi 006 Kamu Örgütlenmesi 007 Kamu Örgütlenmesi 008 Kamu Örgütlenmesi 009 Kamu Örgütlenmesi 010 Kamu Örgütlenmesi 011 Kamu Örgütlenmesi 01 Kamu Örgütlenmesi 013 Kamu Örgütlenmesi 01 Kamu Örgütlenmesi 015 Kamu Örgütlenmesi 5

7 KURUM ADI BAŞBAKANLIK Tablo-1: 1963 Kamu Örgütlenmesi ATOM ENERJİSİ KOMİSYONU BEDEN TERBİYESİ GENEL DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI (DPT) DEVLET PERSONEL DAİRESİ BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR DİYANET İŞLERİ TÜRKİYE VE ORTA DOĞU AMME İDARESİ ENSTİTÜSÜ (TODAİE) TAPU VE KADASTRO GENEL VAKIFLAR GENEL ADALET BASIN YAYIN VE TURİZM ANADOLU AJANSI (AA) T.A.O. T.C. TURİZM BANKASI BAYINDIRLIK DEVLET SU İŞLERİ (DSİ) GENEL KARAYOLLARI GENEL ÇALIŞMA DIŞİŞLERİ GÜMRÜK VE TEKEL İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU İŞÇİ SİGORTALARI KURUMU TEKEL GENEL YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA ENSTİTÜSÜ İÇİŞLERİ EMNİYET GENEL JANDARMA GENEL KUMANDANLIĞI İMAR VE İSKÂN MALİYE MİLLİ EĞİTİM MİLLİ SAVUNMA İLLER BANKASI (İLBANK) TOPRAK VE İSKÂN GENEL AMORTİSMAN VE KREDİ SANDIĞI GENEL BORSA KOMİSERLİKLERİ DARPHANE VE DAMGA MATBAASI DEVLET MALZEME OFİSİ (DMO) GENEL KEFALET SANDIĞI BASMA YAZI VE ESERLERİ DERLEME DEVLET TİYATROSU GENEL GAYRİMENKUL ESKİ ESERLER VE ANITLAR YÜKSEK KURULU HARİTA GENEL TÜRKİYE EMLAK KREDİ BANKASI MİLLİ PİYANGO MALİYE MESLEK OKULU T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL T.C. MERKEZ BANKASI A.Ş. VERGİLER TEMYİZ KOMİSYONU KANDİLLİ RASATHANESİ MİLLİ EĞİTİM BASIMEVİ DÖNER SERMAYESİ YÜKSEKÖĞRENİM KREDİ YURTLAR KURUMU (YURT-KUR) SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL REFİK SAYDAM MERKEZ HIFZISIHHA MÜESSESESİ SANAYİ AZOT SANAYİİ A.O. ELEKTRİK İŞLERİ ETÜD İDARESİ ETİBANK GENEL SÜMERBANK GENEL TÜRKİYE ÇİMENTO SANAYİİ A.Ş. TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ 6

8 TARIM TİCARET ULAŞTIRMA MADEN TETKİK VE ARAMA (MTA) ENSTİTÜSÜ MAKİNA KİMYA ENDÜSTRİSİ KURUMU (MKEK) PETROL DAİRESİ ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ (A.O.Ç.)GENEL DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL DEVLET ÜRETME ÇİFTLİKLERİ GENEL ORMAN GENEL ET VE BALIK KURUMU İHRACATI GELİŞTİRME ETÜD MERKEZİ (İGEME) İSTANBUL EMNİYET SANDIĞI PETROL OFİSİ GENEL DENİZCİLİK BANKASI A.O. DEVLET DEMİRYOLLARI (TCDD) GENEL DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ (DHMİ) GENEL 16 BAKANLIK 7 BAĞLI KURUM/KURULUŞ KURUM ADI TOPLAM BAKANLIKLARARASI İKTİSADİ İŞBİRLİĞİ KOMİSYONU BANKA KREDİLERİ TANZİM KOMİTESİ MİLLİ GÜVENLİK KURULU (MGK) YÜKSEK KURULLAR 6 YÜKSEK KURUL TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. (TPAO) TÜRKİYE SELÜLOZ VE KÂĞIT FABRİKALARI İŞLETMELERİ (SEKA) TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. TÜRKİYE YAPAĞI VE TİFTİK A.Ş. TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL YEM SANAYİİ TÜRK A.Ş. T.C. ZİRAAT BANKASI TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ (TMO) TÜRKİYE HALK BANKASI VE HALK SANDIKLARI POSTA TELEFON TELGRAF (PTT) İŞLETMESİ GENEL TÜRK HAVA YOLLARI (THY) A.O. YABANCI SERMAYEYİ TEŞVİK KOMİTESİNİN KARARLARINA İTİRAZ KURULU YÜKSEK MURAKABE HEYETİ YÜKSEK PLANLAMA KURULU 7

9 Tablo-: 1963 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum BAKANLIK ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR ADALET 0 BASIN, YAYIN VE TURİZM BAŞBAKANLIK 9 BAYINDIRLIK ÇALIŞMA 3 DIŞİŞLERİ 0 GÜMRÜK VE TEKEL 1 İÇİŞLERİ İMAR VE İSKAN 3 MALİYE 10 MİLLİ EĞİTİM 6 MİLLİ SAVUNMA 1 SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM SANAYİ 1 TARIM 7 TİCARET 7 ULAŞTIRMA 5 TOPLAM

10 1963 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi Merkezi hükümet, Başbakanlık ve tablolarda detaylıca incelenen on altı adet Bakanlıktan oluşmaktadır. Başbakanlık ve Bakanlıklara bağlı olan yetmiş iki adet Kurum/Kuruluş yer almaktadır. Altı adet Yüksek Kurul bulunmaktadır ve bu Kurulların herhangi bir Kurumla/Kuruluşla bağlantısı bulunmamaktadır. Bağlı Kurum/Kuruluş sayısı on iki ile en fazla olan Bakanlık, Sanayi Bakanlığı iken Adalet ve Dışişleri Bakanlıklarının bağlı kurum veya kuruluşu bulunmamaktadır. Bağlı Kurum/Kuruluşlar genellikle genel müdürlük, başkanlık ve iktisadi devlet teşekküllerinden oluşmaktadır. İlgili ya da ilişkili Kurum/Kuruluş bulunmamaktadır. Planlı ekonomi döneminin en önemli aktörlerinden olan Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) 1960 da kurulmuş olup Başbakanlık İdaresi içerisinde yer almaktadır. Bir diğer dikkat çeken kurum ise T.C. Merkez Bankası A.Ş. dir. Geçmişten günümüze Merkez Bankalarının bağımsızlığı vurgulanmışsa da burada görülmektedir ki T.C. Merkez Bankası A.Ş. Maliye Bakanlığının bağlı kuruluşudur. 9

11 Grafik-1:1963 Bakanlıklara Bağlı Kurum ve Kuruluşlar BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR 10

12 Tablo-3: 1968 Kamu Örgütlenmesi KURUM ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR BAŞBAKANLIK ADALET BAYINDIRLIK ÇALIŞMA DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR GÜMRÜK VE TEKEL İÇİŞLERİ İMAR VE İSKÂN KÖYİŞLERİ BAŞBAKANLIK DEVLET PERSONEL DAİRESİ BEDEN TERBİYESİ GENEL DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ DPT DİYANET İŞLERİ KARAYOLLARI GENEL İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU SOSYAL SİGORTALAR KURUMU ATOM ENERJİSİ KOMİSYONU DSİ GENEL TEKEL GENEL EMNİYET GENEL TOPRAK VE İSKÂN İŞLERİ GENEL GENELKURMAY TAPU VE KADASTRO GENEL TODAİE TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNİK ARAŞTIRMA KURUMU (TÜBİTAK) VAKIFLAR GENEL YAKIN VE ORTA DOĞU ÇALIŞMA ENSTİTÜSÜ PETROL DAİRESİ REİSLİĞİ JANDARMA GENEL KUMANDANLIĞI YOL-SU-ELEKTRİK GENEL ELEKTRİK İŞLERİ ETÜD İDARESİ ETİBANK GENEL MTA ENSTİTÜSÜ EMLAK KREDİ BANKASI PETROL OFİSİ GENEL TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMLERİ KURUMU (TKİK) TPAO İLBANK 11

13 MALİYE T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL DMO DEVLET YATIRIM BANKASI MİLLİ PİYANGO İDARESİ T.C. MERKEZ BANKASI MİLLİ EĞİTİM DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL DEVLET TİYATROSU GENEL GAYRİMENKUL ESKİ ESERLER VE ANITLAR YÜKSEK KURULU YURT-KUR GENEL MİLLİ SAVUNMA GATA HARİTA GENEL SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL SANAYİ AZOT SANAYİİ A.Ş. MKEK SÜMERBANK GENEL TÜRKİYE ÇİMENTO SANAYİİ T.A.Ş. TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ SEKA FABRİKALARI A.Ş. TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. TARIM DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL DEVLET ÜRETME ÇİFTLİKLERİ GENEL ORMAN GENEL TÜRKİYE SÜT ENDÜSTRİSİ KURUMU (TSEK) GENEL A.O.Ç. TÜRKİYE YAPAĞI VE TİFTİK A.Ş. YEM SANAYİ T.A.Ş. TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL TİCARET İGEME ET VE BALIK KURUMU İSTANBUL EMNİYET SANDIĞI T.C. ZİRAAT BANKASI TMO TÜRKİYE HALK BANKASI VE HALK SANDIKLARI TURİZM VE TANITMA ANADOLU AJANSI T.A.O. T.C. TURİZM BANKASI TÜRKİYE RADYO VE TELEVİZYON (TRT) KURUMU VE HABER AJANSLARI BÖLÜMÜ ULAŞTIRMA DHMİ GENEL DENİZBANK DENİZ NAKLİYAT T.A.O. DENİZCİLİK BANKASI T.A.O. TCDD İŞLETMESİ GENEL THY A.O. 1

14 PTT İŞLETMESİ GENEL 18 BAKANLIK 36 BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 36 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ KURUM ADI YÜKSEK KURULLAR BAŞBAKANLIK BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU MGK TOPLAM BAKANLIKLARARASI İKTİSADİ KURUL BANKA KREDİLERİ TANZİM KOMİTESİ YABANCI SERMAYEYİ TEŞVİK KOMİTESİ 7 YÜKSEK KURUL YABANCI SERMAYEYİ TEŞVİK KOMİTESİ KARARLARINA İTİRAZ KURULU YÜKSEK PLANLAMA KURULU 13

15 Tablo-: 1968 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum BAKANLIK ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR ADALET BAŞBAKANLIK 10 BAYINDIRLIK 1 ÇALIŞMA 3 DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR 3 6 GÜMRÜK VE TEKEL 1 İÇİŞLERİ İMAR VE İSKAN KÖYİŞLERİ MALİYE 1 MİLLİ EĞİTİM MİLLİ SAVUNMA SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM 1 SANAYİ 7 TARIM TİCARET 1 5 TURİZM VE TANITMA 3 ULAŞTIRMA TOPLAM

16 1968 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi Merkezi hükümet, Başbakanlık ve on sekiz adet Bakanlıktan oluşmaktadır. Basın, Yayın ve Turizm Bakanlığı, Turizm ve Tanıtma Bakanlığına dönüştürülürken Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Köyişleri Bakanlığı iki yeni Bakanlık olarak dikkat çekmektedir. Otuz altı adet bağlı Kurum/Kuruluş, otuz altı adet de ilgili Kurum/Kuruluş tanımlanmıştır te bağlı Kurum/Kuruluş statüsünde yer alan kamu iktisadi teşebbüsleri, 1968 yılına geldiğimizde Bakanlıklarla ilgili Kurum/Kuruluş statüsü kazanmıştır. İkisi Başbakanlık bünyesinde olmak üzere toplam yedi adet Yüksek Kurul bulunmaktadır. On adet bağlı Kurumla/Kuruluşla Başbakanlık; yedi adet ilgili Kurumla/Kuruluşla Sanayi Bakanlığı bu alanlarda başı çekerken Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı nın herhangi bir bağlı ya da ilgili Kurumu/Kuruluşu bulunmamaktadır. Maliye Bakanlığı ve Sanayi Bakanlığı ndaki değişimler göze çarpmaktadır: Maliye Bakanlığına bağlı Kurum/Kuruluşların bir kısmı lağvedilirken bir kısmı da ilgili Kurum/Kuruluş haline getirilmiştir. Sanayi Bakanlığındaki değişimin sebebi ise büyük oranda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının kurulmasıdır. Böylece Sanayi Bakanlığına bağlı ve ilgili Kurum/Kuruluşların bir kısmı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı nın bağlı veya ilgili Kurumu/Kuruluşu haline gelmiştir. Günümüzde Başbakan a karşı sorumlu Kurum olan Genelkurmay Başkanlığı, 1968 te Başbakanlığa bağlanmış olup Milli Güvenlik Kurulu (MGK), Yüksek Kurul statüsünü korumasına karşın Başbakanlık bünyesinde yer almaktadır. 15

17 Grafik-:1968 Bakanlıklara Bağlı-İlgili Kurum ve Kuruluşlar BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR 16

18 Tablo-5: 197 Kamu Örgütlenmesi KURUM ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR İLİŞKİLİ KURUM/KURULUŞLAR BASIN YAYIN GENEL MGK GENEL SEKRETERLİĞİ MİLLİ İSTİHBARAT BAŞBAKANLIK ATOM TEŞKİLATI (MİT) DANIŞTAY ENERJİSİ KOMİSYONU GENELKURMAY DEVLET İSTATİSTİK BAŞBAKANLIK TAPU VE KADASTRO GENEL ENSTİTÜSÜ TODAİE DEVLET PERSONEL DAİRESİ TÜBİTAK DPT VAKIFLAR GENEL DİYANET İŞLERİ ADALET BAYINDIRLIK ÇALIŞMA DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR KARAYOLLARI GENEL İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU SOSYAL SİGORTALAR KURUMU (SSK) DSİ GENEL PETROL DAİRESİ REİSLİĞİ YAKIN VE ORTA DOĞU ÇALIŞMA ENSTİTÜSÜ ELEKTRİK İŞLERİ ETÜD İDARESİ ETİBANK GENEL MTA ENSTİTÜSÜ PETROL OFİSİ GENEL TKİK TPAO TÜRKİYE ELEKTRİK KURUMU (TEK) GENEL 17

19 GENÇLİK VE SPOR BEDEN TERBİYESİ GENEL YURT-KUR GENEL GÜMRÜK VE TEKEL TEKEL GENEL İÇİŞLERİ EMNİYET GENEL JANDARMA GENEL KUMANDANLIĞI İMAR VE İSKÂN ARSA OFİSİ GENEL İLBANK GENEL TÜRKİYE EMLAK KREDİ BANKASI A.O. KÖYİŞLERİ KÖY ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GENEL TOPRAK MUHAFAZA VE ZİRAİ SULAMA İŞLERİ GENEL TOPRAK VE İSKÂN İŞLERİ GENEL YOL-SU-ELEKTRİK GENEL MALİYE T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL DMO DEVLET YATIRIM BANKASI MİLLİ PİYANGO İDARESİ T.C. MERKEZ BANKASI MİLLİ EĞİTİM DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ DEVLET MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK AKADEMİLERİ DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL DEVLET TİYATROSU GENEL GAYRİMENKUL ESKİ ESERLER VE ANITLAR YÜKSEK KURULU MİLLİ SAVUNMA GATA HARİTRA GENEL ASKERİ YARGITAY ORMAN ORMAN GENEL SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL 18

20 SANAYİ VE TEKNOLOJİ TARIM TİCARET TURİZM VE TANITMA ULAŞTIRMA DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL DEVLET ÜRETME ÇİFTLİKLERİ GENEL TSEK GENEL İGEME DHMİ GENEL AZOT SANAYİİ A.Ş. MKEK SÜMERBANK GENEL TÜRKİYE ÇİMENTO SANAYİİ T.A.Ş. TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ TÜRKİYE SEKA FABRİKALARI A.Ş. TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. A.O.Ç. TÜRKİYE YAPAĞI VE TİFTİK A.Ş. TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL YEM SANAYİ T.A.Ş ET VE BALIK KURUMU İSTANBUL EMNİYET SANDIĞI T.C. ZİRAAT BANKASI TMO TÜRKİYE HALK BANKASI VE HALK SANDIKLARI T.C. TURİZM BANKASI TRT KURUMU DENİZBANK DENİZ NAKLİYAT T.A.O. DENİZCİLİK BANKASI T.A.O. PTT İŞLETMESİ GENEL TCDD İŞLETMESİ GENEL TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 0 BAKANLIK BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 37 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ KURUM ADI BAŞBAKANLIK TOPLAM BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU YÜKSEK PLANLAMA KURULU YÜKSEK KURULLAR YÜKSEK KURUL İLİŞKİLİ KURUM VE KURULUŞ 19

21 BAKANLIK ADI Tablo-6: 197 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR İLİŞKİLİ KURUM/KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR ADALET BAŞBAKANLIK 11 3 BAYINDIRLIK 1 ÇALIŞMA 3 DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR 7 GENÇLİK VE SPOR 1 1 GÜMRÜK VE TEKEL 1 İÇİŞLERİ İMAR VE İSKAN 1 KÖYİŞLERİ 5 MALİYE 1 MİLLİ EĞİTİM 5 MİLLİ SAVUNMA 1 ORMAN 1 SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM 1 SANAYİ VE TEKNOLOJİ 7 TARIM 3 TİCARET 1 5 TURİZM VE TANITMA ULAŞTIRMA 1 5 TOPLAM 37 0

22 197 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi Merkezi hükümet, Başbakanlık ve yirmi adet Bakanlıktan oluşmaktadır. Sanayi Bakanlığı, yapılan değişiklikle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı adını almıştır. Mevcut Bakanlıklara ek olarak Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Orman Bakanlığı kurulmuştur. Kırk iki adet bağlı Kurum/Kuruluş; Otuz yedi adet ilgili Kurum/Kuruluş; dört adet ilişkili Kurum/Kuruluş bulunmaktadır. Yeni kurulan bakanlıklarla birlikte bağlı ve ilgili Kurum/Kuruluşlarda artış olduğu gözlenmektedir. Başbakanlık bünyesinde tanımlanan iki adet Yüksek Kurul bulunmaktadır. Bu sayı, araştırmaya konu olan yıllar içerisindeki en düşük sayıdır. Başbakanlık, on bir adet bağlı Kurum/Kuruluş ve üç adet ilişkili Kurumla/Kuruluşla en yüksek sayılara ulaşırken Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yedişer ilgili Kuruma/Kuruluşa sahiptir. Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının yine herhangi bir bağlı, ilgili ya da ilişkili Kurumu/Kuruluşu bulunmamaktadır. 197 yılında ilk defa ilişkili Kurum/Kuruluş tanımlamasıyla karşılaşmaktayız. Bunlar; geçtiğimiz yıllarda Başbakanlığa bağlı olan Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) ve Genelkurmay Başkanlığı ile yüksek mahkeme statüsüne sahip Danıştay ve Askeri Yargıtay Başkanlığıdır. MGK tekrardan bağımsız bir yapıya dönerken MGK nin Hükümetle ilişkili işlerini yürütmek adına Başbakanlığa bağlı olarak MGK Genel Sekreterliği kurulmuştur. 1

23 Grafik-3:197 Bakanlıklara Bağlı-İlgili-ilişkili Kurum ve Kuruluşlar BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR İLİŞKİLİ KURUM VE KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR

24 Tablo-7: 1976 Kamu Örgütlenmesi KURUM ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR BAŞBAKANLIK ADALET BAYINDIRLIK ÇALIŞMA DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR GENÇLİK VE SPOR GIDA-TARIM VE HAYVANCILIK ATOM ENERJİSİ KOMİSYONU DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ DEVLET PERSONEL DAİRESİ DPT DİYANET İŞLERİ KARAYOLLARI GENEL YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA ENSTİTÜSÜ DSİ GENEL PETROL İŞLERİ GENEL BEDEN TERBİYESİ GENEL MGK GENEL SEKRETERLİĞİ TAPU VE KADASTRO GENEL TOPRAK VE TARIM REFORMU MÜSTEŞARLIĞI TÜBİTAK VAKIFLAR GENEL DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL DEVLET ÜRETME ÇİFTLİKLERİ GENEL HAYVANCILIĞI GELİŞTİRME PROJELERİ GENEL YENİ SEBZE VE MEYVE İHRACAT PROJE DANIŞTAY GENELKURMAY TRT KURUMU İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU ETİBANK GENEL ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MTA ENSTİTÜSÜ GENEL DİREKTÖRLÜĞÜ PETROKİMYA A.Ş. (PETKİM) PETROL OFİSİ GENEL TEK GENEL TKİK GENEL TPAO GENEL A.O.Ç. GENEL ET VE BALIK KURUMU GENEL TMO GENEL TSEK GENEL TÜRKİYE YAPAĞI VE TİFTİK A.Ş. TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL 3

25 GÜMRÜK VE TEKEL İÇİŞLERİ İMAR VE İSKÂN KÖYİŞLERİ KÜLTÜR MALİYE MİLLİ EĞİTİM MİLLİ SAVUNMA ORMAN SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM SANAYİ VE TEKNOLOJİ TEKEL GENEL EMNİYET GENEL JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI ARSA OFİSİ GENEL TOPRAK MUHAFAZA VE ZİRAİ SULAMA İŞLERİ GENEL TOPRAK VE İSKÂN İŞLERİ GENEL YOL-SU-ELEKTRİK GENEL DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL DEVLET TİYATROLARI GENEL MİLLİ PİYANGO İDARESİ DEVLET MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK AKADEMİLERİ GATA HARİTA GENEL ORMAN GENEL HUDUT VE SAHİLLER GENEL İLAÇ FABRİKASI KOMUTANLIĞI SIHHİYE ANA DEPO KOMUTANLIĞI ÇAY KURUMU GENEL YEM SANAYİ T.A.Ş İLBANK GENEL TÜRKİYE EMLAK KREDİ BANKASI A.O. GENEL DEVLET YATIRIM BANKASI DMO ASKERİ YARGITAY ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ (AYİM) AZOT SANAYİİ A.Ş. MKEK GENEL SÜMERBANK GENEL TÜRKİYE ÇİMENTO SANAYİİ T.A.Ş. TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ TÜRKİYE SEKA FABRİKALARI A.Ş. TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. T.C. EMEKLİ SANDIĞI T.C. MERKEZ BANKASI

26 SOSYAL GÜVENLİK TİCARET TURİZM VE TANITMA ULAŞTIRMA İGEME BASIN-YAYIN GENEL DHMİ GENEL SSK GENEL BAĞ-KUR GENEL İSTANBUL EMNİYET SANDIĞI T.C. ZİRAAT BANKASI TÜRKİYE HALK BANKASI VE HALK SANDIKLARI T.C. TURİZM BANKASI A.Ş. DENİZBANK DENİZ NAKLİYATI T.A.Ş. GENEL DENİZCİLİK BANKASI T.A.O. PTT GENEL TCDD GENEL THY A.Ş. GENEL MÜÜRLÜĞÜ BAKANLIK 0 BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 7 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ KURUM ADI YÜKSEK KURULLAR BAŞBAKANLIK BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU ÜNİVERSİTE DENETLEME KURULU (ÜDK) TOPLAM BAKANLIKLARARASI EKONOMİK KURUL KAMU İKTİSADİ TEŞEKKÜLLERİ (KİT) KOORDİNASYON KURULU 7 YÜKSEK KURUL YÜKSEK ASKERİ ŞURA (YAŞ) YÜKSEK PLANLAMA KURULU YÜKSEK UZLAŞTIRMA KURULU 5

27 Tablo-8: 1976 Kamu Örgütlenmesindeki Genel Durum BAKANLIK ADI BAĞLI KURUM/KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR ADALET BAŞBAKANLIK 10 3 BAYINDIRLIK 1 ÇALIŞMA 1 1 DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR 8 GENÇLİK VE SPOR 1 GIDA,TARIM VE HAYVANCILIK 7 GÜMRÜK VE TEKEL 1 1 İÇİŞLERİ İMAR VE İSKAN 1 3 KÖYİŞLERİ 3 KÜLTÜR 3 MALİYE 1 MİLLİ EĞİTİM 1 MİLLİ SAVUNMA ORMAN 1 SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM 1 SANAYİ VE TEKNOLOJİ 7 SOSYAL GÜVENLİK TİCARET 1 3 TURİZM VE TANITMA 1 1 ULAŞTIRMA TOPLAM

28 1976 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi Merkezi hükümet, Başbakanlık ve yirmi iki adet Bakanlıktan oluşmaktadır. Bu, araştırma içerisindeki en yüksek Bakanlık sayısıdır. Tarım Bakanlığı lağvedilerek bağlı ve ilgili Kurum/Kuruluşları, yeni kurulan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına eklenmiştir. Mevcut Bakanlıklara ilave edilen diğer iki Bakanlık ise Kültür Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Bakanlığıdır. Kırk adet bağlı Kurum/Kuruluş; kırk yedi adet ilgili Kurum/Kuruluş bulunmaktadır. Araştırmaya konu olan bir önceki yıla göre Bakanlık sayısında artış olmasına rağmen bağlı Kurum/Kuruluş sayısında bir azalma meydana gelmiştir. İlişkili Kurum/Kuruluşlar ise ilişkilendirildikleri Bakanlıkların ilgili Kurum/Kuruluşu haline getirilmiştir. İkisi Başbakanlığa bağlı olmak üzere yedi adet Yüksek Kurul bulunmaktadır. En fazla bağlı Kuruma/Kuruluşa sahip olan Kurum, on adet ile Başbakanlıktır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ise sekiz adet ile en fazla ilgili Kuruma/Kuruluşa sahip olan bakanlıktır. Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının herhangi bir bağlı ya da ilgili Kurum/Kuruluşu bulunmamaktadır. Kültür Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığının; Sosyal Güvenlik Bakanlığı ise Çalışma Bakanlığının bağlı Kurum/Kuruluşlarının bir kısmını bünyesine almıştır. Yüksek Mahkeme statüsündeki Askeri Yargıtay Başkanlığının yanı sıra aynı statüdeki Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) de Milli Savunma Bakanlığının ilgili Kurumu haline getirilmiştir. 7

29 Grafik-:1976 Bakanlıklara Bağlı-İlgili Kurum ve Kuruluşlar BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR YÜKSEK KURULLAR 8

30 Tablo-9: 1986 Kamu Örgütlenmesi KURUM ADI BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR BAŞBAKANLIK ADALET BAYINDIRLIK VE İSKÂN ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK DIŞİŞLERİ ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU BASIN YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRÜLÜĞÜ BAŞBAKANLIK TOPLU KONUT VE KAMU ORTAKLIĞI İDARESİ ÇEVRE GENEL DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL DEVLET PERSONEL DAİRESİ DPT MÜSTEŞARLIĞI DİYANET İŞLERİ HAZİNE VE DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI MGK GENEL SEKRETERLİĞİ MİT MÜSTEŞARLIĞI TAPU VE KADASTRO GENEL TÜBİTAK TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU (TAEK) VAKIFLAR GENEL ADLİ TIP KURUMU ARSA OFİSİ GENEL KARAYOLLARI GENEL BAĞ-KUR EREĞLİ KÖMÜR HAVZASI AMELE BİRLİĞİ BİRİKTİRME VE YARDIMLAŞMA SANDIĞI İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU GENEL SSK GENEL YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA EĞİTİM MERKEZİ ANADOLU BANKASI T.A.Ş. DANIŞTAY DEVLET YATIRIM BANKASI GENEL ETİBANK GENEL PETKİM GENEL SEKA SÜMERBANK GENEL T.C. ZİRAAT BANKASI GENEL TPAO TRT GENEL TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ (TSE) TÜRKİYE ÇİMENTO VE TOPRAK SANAYİİ T.A.Ş. (ÇİTOSAN) TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ GENEL TÜRKİYE GÜBRE SANAYİ A.Ş. (TÜGSAŞ) TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL İLBANK GENEL TÜRKİYE EMLAK VE KREDİ BANKASI A.Ş. 9

31 ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR İÇİŞLERİ KÜLTÜR VE TURİZM MALİYE VE GÜMRÜK MİLLİ EĞİTİM, GENÇLİK VE SPOR MİLLİ SAVUNMA SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM SANAYİ VE TİCARET DSİ GENEL ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MTA GENEL PETROL İŞLERİ GENEL EMNİYET GENEL JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL DEVLET TİYATROLARI GENEL EMEKLİ SANDIĞI GENEL KEFALET SANDIĞI MİLLİ PİYANGO İDARESİ GENEL TASFİYE İŞLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ GENEL BEDEN TERBİYESİ GENEL YURT-KUR GENEL HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI İLAÇ FABRİKASI KOMUTANLIĞI SAVUNMA SANAYİİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL REFİK SAYDAM HIFZISIHHA MERKEZİ SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU GENEL (SHÇEK) TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ TEK GENEL TKİK GENEL TEMSAN GENEL T.C. TURİZM BANKASI A.Ş. ÇAY İŞLETMELERİ GENEL (ÇAY-KUR) DMO GENEL TEKEL İŞLETMELERİ GENEL ASKERİ YARGITAY AYİM TUSAŞ GENEL AĞIR SANAYİ VE OTOMOTİV KURUMU GENEL DEVLET SANAYİ VE İŞÇİ YATIRIM BANKASI A.Ş. (DESİYAB) MKEK GENEL SINAİ EĞİTİM VE GELİŞTİRME MERKEZİ (SEGEM) TÜRKİYE HALK BANKASI A.Ş. GENEL (HALK-BANK) TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. 30

32 TARIM ORMAN VE KÖYİŞLERİ ULAŞTIRMA A.O.Ç. KÖY HİZMETLERİ GENEL ORMAN GENEL TARIM REFORMU GENEL ET VE BALIK KURUMU GENEL ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ KURUMU GENEL TARIM İŞLETMELERİ GENEL (TİGEM) TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ TMO GENEL TSEK GENEL TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL YEM SANAYİ T.A.Ş DENİZBANK DENİZ NAKLİYATI T.A.Ş. GENEL DENİZCİLİK BANKASI T.A.O. GENEL DHMİ GENEL PTT GENEL TCDD GENEL 1 BAKANLIK 50 BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 50 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ KURUM ADI BAŞBAKANLIK TOPLAM BAŞBAKANLIK OLAĞANÜSTÜ HAL (OHAL) KOORDİNASYON KURULU BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU DOĞAL AFETLER KOORDİNASYON KURULU EKONOMİK İŞLER YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU İSTİHDAMI GELİŞTİRME YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU MGK SERMAYE PİYASASI KURULU (SPK) YÜKSEK KURULLAR KÜÇÜKLERİ MUZIR NEŞRİYATTAN KORUMA KURULU PARA VE KREDİ KURULU SAVUNMA SANAYİ YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU TOPLU KONUT VE KAMU ORTAKLIĞI KURULU YÜKSEK PLANLAMA KURULU YAŞ YÜKSEK HAKEM KURULU 15 YÜKSEK KURUL THY A.Ş. GENEL MÜÜRLÜĞÜ TÜRKİYE GEMİ SANAYİ A.Ş. GENEL TÜRKİYE DENİZ İŞLETMELERİ GENEL UÇAK SERVİSİ A.Ş. GENEL 31

33 Tablo-10: 1986 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum BAKANLIK ADI BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K. ADALET 1 BAŞBAKANLIK BAYINDIRLIK VE İSKAN ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK 5 DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR 3 İÇİŞLERİ 3 KÜLTÜR VE TURİZM 1 MALİYE VE GÜMRÜK 3 MİLLİ EĞİTİM, GENÇLİK VE SPOR MİLLİ SAVUNMA 3 3 SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM 3 SANAYİ VE TİCARET 1 6 TARIM, ORMAN VE KÖYİŞLERİ 8 ULAŞTIRMA 9 TOPLAM

34 1986 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi Bir önceki araştırma yılının ardından geçen on yıllık süreçte, Ocak Kararları gibi önemli gelişmeler yaşanmış; devlet müdahalesine dayalı planlı ekonomi döneminin yerini serbest piyasaya dayalı liberal ekonomi döneminin almasıyla kamu yönetiminde değişim ve devlet yapılanmasında da küçülme emareleri görülmüştür. Bu değişim merkezi hükümete de yansımış ve Bakanlıkların sayısı, Bakanlıkların birleşmesi yoluyla on dörde düşerek incelenen yıllardaki en düşük seviyeye ulaşmıştır. Bu birleşmeler şu şekildedir: Bayındırlık Bakanlığı ile İmar ve İskân Bakanlığının birleşmesiyle Bayındırlık ve İskân Bakanlığı; Çalışma Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Bakanlığının birleşmesiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Orman Bakanlığı ve Köyişleri Bakanlığının birleşmesiyle Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı; Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığının birleşmesiyle Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı; Kültür Bakanlığı ile Turizm ve Tanıtma Bakanlığının birleşmesiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı; Gümrük ve Tekel Bakanlığı ile Maliye Bakanlığının birleşmesiyle Maliye ve Gümrük Bakanlığı; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığının birleşmesiyle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı kurulmuştur. Bağlı ve ilgili Kurum/Kuruluş sayısı, Bakanlık sayısı azalmasına rağmen artmış ve her ikisi de elli olmuştur. İlişkili Kurum/Kuruluş tanımlanmamıştır. On biri Başbakanlık bünyesinde olmak üzere on beş adet Yüksek Kurul bulunmaktadır. Başbakanlık on altı bağlı, on beş ilgili Kurum/Kuruluşla başı çekmektedir. Sanayi sektöründen birçok Kurum/Kuruluşun Başbakanlıkla ilgilendirilmesi gözden kaçırılmaması gereken bir husustur. Dışişleri Bakanlığının herhangi bir bağlı ya da ilgili Kurum/Kuruluşu bulunmamaktadır. 33

35 Grafik-5: 1986 Bakanlıklara Bağlı-İlgili Kurum ve Kuruluşlar BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K. 3

36 Tablo-11: 1988 Kamu Örgütlenmesi KURUM ADI BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU TSE BAŞBAKANLIK BASIN YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRÜLÜĞÜ ÇEVRE GENEL DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL DEVLET PERSONEL DPT MÜSTEŞARLIĞI DİYANET İŞLERİ HAZİNE VE DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI MGK GENEL SEKRETERLİĞİ ÇİTOSAN A.Ş. DANIŞTAY ETİBANK GENEL HALKBANK GENEL PETKİM GENEL SEKA SÜMERBANK GENEL TÜGSAŞ TÜRKİYE DEMİR VE ÇELİK İŞLETMELERİ GENEL TÜRKİYE EMLAK BANKASI A.Ş. GENEL (KONUTBANK) TÜRKİYE FUTBOL FEDERASYONU (TFF) MİT MÜSTEŞARLIĞI T.C. ZİRAAT BANKASI GENEL TÜRKİYE İHRACAT KREDİ BANKASI A.Ş. TAEK TÜRKİYE KALKINMA BANKASI TAPU VE KADASTRO GENEL TPAO TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ TÜBİTAK TRT GENEL KURUMU GENEL VAKIFLAR GENEL UÇAK SERVİSİ A.Ş. ADALET BAYINDIRLIK VE İSKÂN ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR ADLİ TIP KURUMU ARSA OFİSİ GENEL DSİ GENEL KARAYOLLARI GENEL BAĞ-KUR EREĞLİ KÖMÜR HAVZASI AMELE BİRLİĞİ BİRİKTİRME VE YARDIMLAŞMA SANDIĞI İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU GENEL SSK GENEL YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA EĞİTİM MERKEZİ ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MTA GENEL PETROL İŞLERİ GENEL İLBANK GENEL TEK GENEL TKİK GENEL TEMSAN GENEL 35

37 İÇİŞLERİ KÜLTÜR VE TURİZM MALİYE VE GÜMRÜK MİLLİ EĞİTİM, GENÇLİK VE SPOR MİLLİ SAVUNMA SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM SANAYİ VE TİCARET TARIM ORMAN VE KÖYİŞLERİ ULAŞTIRMA EMNİYET GENEL JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL DEVLET TİYATROLARI GENEL EMEKLİ SANDIĞI GENEL KEFALET SANDIĞI MİLLİ PİYANGO İDARESİ GENEL BEDEN TERBİYESİ GENEL YURT-KUR GENEL HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI İLAÇ FABRİKASI KOMUTANLIĞI SAVUNMA SANAYİİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL REFİK SAYDAM HIFZISIHHA MERKEZİ SHÇEK GENEL TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ A.O.Ç. KÖY HİZMETLERİ GENEL ORMAN GENEL TARIM REFORMU GENEL TELSİZ GENEL DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MERKEZ T.C. TURİZM BANKASI A.Ş. ÇAY-KUR GENEL DMO GENEL TEKEL GENEL ASKERİ YARGITAY AYİM TUSAŞ GENEL AĞIR SANAYİ VE OTOMOTİV KURUMU GENEL MKEK GENEL SEGEM TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. GENEL ET VE BALIK KURUMU GENEL ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ KURUMU GENEL TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ TİGEM TMO GENEL TSEK GENEL TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL YEM SANAYİ T.A.Ş GENEL DENİZCİLİK BANKASI T.A.Ş. GENEL DHMİ GENEL 36

38 PTT GENEL TCDD GENEL THY A.O. GENEL MÜÜRLÜĞÜ TÜRKİYE GEMİ SANAYİ A.Ş. GENEL TÜRKİYE DENİZ İŞLETMELERİ GENEL 1 BAKANLIK 8 BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 50 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ KURUM ADI BAŞBAKANLIK TOPLAM BAŞBAKANLIK OHAL KOORDİNASYON KURULU BAŞBAKANLIK TOPLU KONUT VE KAMU ORTAKLIĞI İDARESİ BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU DOĞAL AFETLER KOORDİNASYON KURULU EKONOMİK İŞLER YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU MGK SPK YÜKSEK KURULLAR İSTİHDAMI GELİŞTİRME YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU KÜÇÜKLERİ MUZIR NEŞRİYATTAN KORUMA KURULU PARA VE KREDİ KURULU SAVUNMA SANAYİ YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU TOPLU KONUT VE KAMU ORTAKLIĞI KURULU YÜKSEK PLANLAMA KURULU YAŞ YÜKSEK HAKEM KURULU 16 YÜKSEK KURUL 37

39 Tablo-1: 1988 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum BAKANLIK ADI BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K. ADALET 1 BAŞBAKANLIK BAYINDIRLIK VE İSKAN 3 1 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK 5 DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR 3 3 İÇİŞLERİ 3 KÜLTÜR VE TURİZM MALİYE VE GÜMRÜK 3 3 MİLLİ EĞİTİM, GENÇLİK VE SPOR MİLLİ SAVUNMA 3 3 SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM 3 SANAYİ VE TİCARET 1 TARIM, ORMAN VE KÖYİŞLERİ 8 ULAŞTIRMA 1 7 TOPLAM

40 1988 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi Aradan geçen iki yılda devlet teşkilatlanmasında önemli bir değişiklik olmazken TODAİE tarafından Kamu Yönetimi Araştırma Projesi (KAYA) için çalışmalara başlanmış ve kamu yönetimini iyileştirmenin yolları aranmaya devam etmiştir. Bakanlıklarda herhangi bir değişim olmamış ve sayısı on dört olarak devam etmiştir. Bağlı Kurum/Kuruluş sayısı kırk sekize düşerken İlgili Kurum/Kuruluş sayısı sabit kalmıştır. İlişkili Kuruma/Kuruluşa yer verilmemiştir. On altı Yüksek Kurul bulunmaktadır ve bunların on ikisi Başbakanlık bünyesindedir. Başbakanlığın on dört bağlı Kurumu/Kuruluşu, on dokuz ilgili Kurumu/Kuruluşu bulunmaktayken Dışişleri Bakanlığının bağlı ya da ilgili Kurumu/Kuruluşu bulunmamaktadır. 39

41 Grafik-6:1988 Bakanlıklara Bağlı-İlgili Kurumlar BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K. 0

42 Tablo-13: 1996 KAMU ÖRGÜTLENMESİ KURUM ADI BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR BAŞBAKANLIK AA GENEL ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU BASIN YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRÜLÜĞÜ DENİZCİLİK MÜSTEŞARLIĞI DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL DEVLET PERSONEL DPT MÜSTEŞARLIĞI DİYANET İŞLERİ GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ (GAP) İDARESİ GENÇLİK VE SPOR GENEL GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI FUTBOL FEDERASYONU HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI İNSAN HAKLARI TEŞKİLATI KADIN VE SOSYAL HİZMETLER MÜSTEŞARLIĞI KÖY HİZMETLERİ GENEL MGK GENEL SEKRETERLİĞİ MİT MÜSTEŞARLIĞI DANIŞTAY MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ T.C. MERKEZ BANKASI T.C. ZİRAAT BANKASI GENEL TEKEL GENEL TODAİE TRT GENEL TSE TÜRKİYE EMLAK BANKASI A.Ş. GENEL TÜRKİYE HALKBANKASI A.Ş. TÜRKİYE İHRACAT KREDİ BANKASI A.Ş. TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. ÖZELLEŞTİRME İDARESİ SPK TAEK TAPU VE KADASTRO GENEL TOPLU KONUT İDARESİ (TOKİ) TÜBİTAK TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ (TÜBA) VAKIFLAR GENEL ADALET ADLİ TIP KURUMU BAYINDIRLIK VE İSKÂN KARAYOLLARI GENEL İLBANK GENEL 1

43 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK ÇEVRE DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR İÇİŞLERİ KÜLTÜR MALİYE MİLLİ EĞİTİM BAĞ-KUR EREĞLİ KÖMÜR HAVZASI AMELE BİRLİĞİ BİRİKTİRME VE YARDIMLAŞMA SANDIĞI İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU GENEL SSK GENEL YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA EĞİTİM MERKEZİ ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU EKONOMİK, KÜLTÜREL, EĞİTİM VE TEKNİK İŞBİRLİĞİ (TİKA) DSİ GENEL ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MTA GENEL PETROL İŞLERİ GENEL EMNİYET GENEL JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL DEVLET TİYATROLARI GENEL ARSA OFİSİ GENEL EMEKLİ SANDIĞI GENEL KEFALET SANDIĞI MİLLİ PİYANGO İDARESİ GENEL YURT-KUR GENEL ANKARA ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ GENEL BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. GENEL (BOTAŞ) ÇİNKUR GENEL ETİBANK GENEL MÜDÜRÜLÜĞÜ GERKONSAN GENEL TEMSAN GENEL TKİK GENEL TPAO TÜRKİYE DEMİR ÇELİK İŞLETMELERİ GENEL TÜRKİYE ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. GENEL (TEDAŞ) TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. GENEL (TEİAŞ) TÜRKİYE TAŞ KÖMÜRÜ KURUMU GENEL DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MERKEZ DMO GENEL

44 MİLLİ SAVUNMA ORMAN SAĞLIK SANAYİ VE TİCARET TARIM VE KÖYİŞLERİ HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI İLAÇ FABRİKASI KOMUTANLIĞI SAVUNMA SANAYİİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ ORMAN GENEL HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL REFİK SAYDAM HIFZISIHHA MERKEZİ TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ A.O.Ç. TARIM REFORMU GENEL ASKERİ YARGITAY AYİM TUSAŞ GENEL ÇİTOSAN A.Ş. İSTANBUL GÜBRE SANAYİ A.Ş. KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ SANAYİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ (KOSGEB) MKEK GENEL SEKA GENEL TÜRKİYE GÜBRE SANAYİ GENEL TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. GENEL TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİ TİGEM TMO GENEL TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL TURİZM ULAŞTIRMA TELSİZ GENEL DHMİ GENEL PTT GENEL TCDD GENEL TÜRK TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. GENEL (TÜRK TELEOKOM) 17 BAKANLIK 60 BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 5 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ 3

45 KURUM ADI BAŞBAKANLIK TOPLAM BAŞBAKANLIK OHAL KOORDİNASYON KURULU BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU GAP YÜKSEK KURULU İSTİHDAMI GELİŞTİRME YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU KAMU ORTAKLIĞI YÜKSEK KURULU MGK YAŞ YÜKSEK KURULLAR 1 YÜKSEK KURUL KÜÇÜKLERİ MUZIR NEŞRİYATTAN KORUMA KURULU PARA-KREDİ VE KOORDİNASYON KURULU SAVUNMA SANAYİ YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU SOSYAL HİZMETLER DANIŞMA KURULU YÜKSEK PLANLAMA KURULU YÜKSEK HAKEM KURULU

46 Tablo-1: 1996 Kamu Örgütlenmesindeki Genel Durum BAKANLIK ADI BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K. ADALET 1 BAŞBAKANLIK BAYINDIRLIK VE İSKAN 1 1 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK 5 ÇEVRE 1 DIŞİŞLERİ 1 ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR 1 İÇİŞLERİ 3 KÜLTÜR 1 MALİYE 1 MİLLİ EĞİTİM 1 MİLLİ SAVUNMA 3 3 ORMAN 1 SAĞLIK SANAYİ VE TİCARET 1 7 TARIM VE KÖYİŞLERİ TURİZM ULAŞTIRMA 1 3 TOPLAM

47 1996 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi Kamu yönetiminde reform çalışmaları devam etse de 1996 yılına geldiğimizde karşılaştığımız manzaranın pek de iç açıcı olmadığını görmekteyiz. Bu girişimler, sosyal ve ekonomik sorunlarla boğuşulmasından mütevellit gereken önemin verilmesinden dolayı başarıya ulaşamamış ve devlet teşkilatlanmasında istenilen noktaya bir türlü varılamamıştır. Merkezi hükümet, Başbakanlık ve on yedi Bakanlıktan oluşmaktadır. Bakanlıklardaki değişiklikler şu şekildedir: Kültür ve Turizm Bakanlığı lağvedilerek Kültür Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı kurulmuştur. Maliye ve Gümrük Bakanlığı lağvedilerek Maliye Bakanlığı kurulmuştur. Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı lağvedilerek Milli Eğitim Bakanlığı kurulmuştur. Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı lağvedilerek Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Orman Bakanlığı kurulmuştur. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı lağvedilerek Sağlık Bakanlığı kurulmuştur. Mevcut Bakanlıklara ek olarak Çevre Bakanlığı kurulmuştur. Bağlı Kurum/Kuruluş sayısı altmışa yükselirken ilgili Kurum/Kuruluş sayısı kırk beşe düşmüştür. İlişkili Kurum/Kuruluş bulunmamaktadır. On bir adedi Başbakanlık bünyesinde bulunan toplam on dört Yüksek Kurul bulunmaktadır. Başbakanlık yirmi yedi bağlı Kurumla/Kuruluşla yine en yüksek sayıya ulaşmıştır. On iki ilgili Kurumla/Kuruluşla Başbakanlık ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bu alanda zirveyi paylaşmaktadır. Gümrük Bakanlığının yerine Gümrük Müsteşarlığı; Gençlik ve Spor Bakanlığının yerine ise Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü kurulmuş ve Başbakanlığa bağlanmıştır. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, 199 yılında kurularak Başbakanlığa bağlanmış ve devlet teşkilatlanması içinde önemli bir noktaya konumlandırılmıştır. Sümer Holding, Petkim, Petlas, Et ve Balık Ürünleri A.Ş., SEK Süt A.Ş., TÜPRAŞ, THY, TÜRK TELEOKOM gibi büyük çaplı kamu iktisadi teşebbüsleri özelleştirme kapsamına alınarak Özelleştirme İdaresi Başkanlığına bağlanmıştır. SPK, daha öncesinde bağımsız Yüksek Kurul iken Başbakanlığın bağlı Kurumu haline getirilmiştir. T.C. Merkez Bankası, bağımsız duruma getirilmesine karşın hükümetle olan ilişkilerini yürütmek üzere Başbakanlığın ilgili Kurumu haline getirilmiştir. 6

48 Grafik-7:1996 Bakanlıklara Bağlı-İlgili-İlişkili Kurumlar BAĞLI K. İLGİLİ K. YÜKSEK K. 7

49 Tablo-15: 00 Kamu Örgütlenmesi KURUM ADI BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR BAŞBAKANLIK ADALET ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU AVRUPA BİRLİĞİ (AB) GENEL SEKRETERLİĞİ BASIN YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRÜLÜĞÜ BAŞBAKANLIK KRİZ YÖNETİM MERKEZİ ÇEVRE GENEL DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ DEVLET PERSONEL DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI DİYANET İŞLERİ DOĞAL AFET SİGORTALARI KURUMU DPT MÜSTEŞARLIĞI GENÇLİK VE SPOR GENEL GAP BÖLGE KALKINMA İDARESİ GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI MGK GENEL SEKRETERLİĞİ MİT MÜSTEŞARLIĞI ÖZELLEŞTİRME İDARESİ SOSYAL DAYANIŞMA VE YARDIMLAŞMAYI TEŞVİK FONU TOKİ TÜBİTAK TÜRK İŞBİRLİĞİ VE KOORDİNASYON AJANSI (TİKA) TÜBA VAKIFLAR GENEL ADLİ TIP KURUMU CEZA VE İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞYURTLARI KURUMU HÂKİM VE SAVCI ADAYLARI EĞİTİM MERKEZİ AA T.A.Ş. GENEL BANKACILIK DENETLEME VE DÜZENLEME KURULU (BDDK) BASIN İLAN KURUMU GENEL DANIŞTAY KIYI EMNİYETİ VE GEMİ KURTARMA İŞLETMELERİ GENEL RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU (RTÜK) SPK T.C. MERKEZ BANKASI T.C. ZİRAAT BANKASI GENEL TFF TRT GENEL TÜRKİYE HALK BANKASI A.Ş. GENEL TÜRKİYE İHRACAT KREDİ BANKASI A.Ş. GENEL (EXIMBANK) TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. GENEL VAKIFLAR BANKASI GENEL İLİŞKİLİ KURUM VE KURULUŞLAR 8

50 BAYINDIRLIK VE İSKÂN ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK ÇEVRE DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR İÇİŞLERİ KÜLTÜR KARAYOLLARI GENEL KONUT MÜSTEŞARLIĞI TAPU VE KADASTRO GENEL AİLE ARAŞTIRMA KURUMU BAĞ-KUR EREĞLİ KÖMÜR HAVZASI AMELE BİRLİĞİ BİRİKTİRME VE YARDIMLAŞMA SANDIĞI KADININ STATÜSÜ VE SORUNLARI GENEL ÖZÜRLÜLER İDARESİ SHÇEK SSK TÜRKİYE İŞ KURUMU GENEL (İŞ-KUR) YAKIN VE ORTADOĞU ÇALIŞMA EĞİTİM MERKEZİ DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU İÇ KOORDİNASYON VE UYUM KOMİTESİ YÜRÜTME GENEL SEKRETERLİĞİ DSİ GENEL ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MTA GENEL PETROL İŞLERİ GENEL TAEK EMNİYET GENEL JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI POLİS AKADEMİSİ SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL DEVLET TİYATROLARI GENEL İLBANK GENEL BOTAŞ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. GENEL (EÜAŞ) ETİ HOLDİNG A.Ş. GENEL TKİK GENEL TODAİE TPAO TEDAŞ TEİAŞ TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MÜDÜRLÜKLERİ MALİYE KEFALET SANDIĞI DMO GENEL ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (EPDK) KAMU İHALE KURUMU (KİK) 9

51 MİLLİ PİYANGO İDARESİ GENEL T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI KURULU MİLLİ EĞİTİM YURT-KUR GENEL MİLLİ SAVUNMA AKARYAKIT İKMAL VE NATO POL TESİSLERİ İŞLETME HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI İLAÇ FABRİKASI KOMUTANLIĞI İLİM İSTİŞARE VE ARAŞTIRMA KURULU (İLAR) SAVUNMA SANAYİİ MÜSTEŞARLIĞI ASKERİ YARGITAY AYİM TUSAŞ GENEL MKEK ORMAN ORMAN GENEL SAĞLIK HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL REFİK SAYDAM HIFZISIHHA MERKEZİ SANAYİ VE TİCARET TARIM SATIŞ KOOPERATİF VE BİRLİKLERİ TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ İSTANBUL GÜBRE SANAYİ A.Ş. KOSGEB MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ REKABET KURUMU SEKA A.Ş. SÜMER HALICILIK VE EL SANATLARI SANAYİ VE TİCARET A.Ş. GENEL TSE TÜRKİYE AKREDİTASYON KURUMU TÜRKİYE GÜBRE SANAYİ A.Ş. TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. GENEL ŞEKER KURUMU TARIM VE KÖYİŞLERİ A.O.Ç. KÖY HİZMETLERİ GENEL TARIM REFORMU GENEL ÇAY-KUR GENEL TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ TİGEM TMO GENEL TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL 50

52 TURİZM ULAŞTIRMA DENİZCİLİK MÜSTEŞARLIĞI DHMİ GENEL PTT GENEL TCDD GENEL TÜRK TELEKOM 17 BAKANLIK 71 BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 51 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ KURUM ADI BAŞBAKANLIK TOPLAM AB İÇ EKONOMİK VE TEKNİK KOORDİNASYON KURULU BAŞBAKANLIK OHAL KOORDİNASYON KURULU BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU EKONOMİK VE SOSYAL KONSEY GAP YÜKSEK KURULU İSTİHDAMI GELİŞTİRME YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU KARAYOLU GÜVENLİĞİ YÜKSEK KURULU DOĞAL AFETLER KOORDİNASYON KURULU ENDÜSTRİ BÖLGELERİ KOORDİNASYON KURULU HABERLEŞME YÜKSEK KURULU KRİZ KOORDİNASYON KURULU MGK ÖZELLEŞTİRME YÜKSEK KURULU YÜKSEK KURULLAR KONUT YÜKSEK KURULU KÜÇÜKLERİ MUZIR NEŞRİYATTAN KORUMA KURULU PARA KREDİ VE KOORDİNASYON KURULU SAVUNMA SANAYİ YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU SOSYAL HİZMETLER DANIŞMA KURULU YÜKSEK İDARİ KURUL YÜKSEK PLANLAMA KURULU TELEKOMÜNİKASYON KURUMU İLİŞKİLİ KURUM VE KURULUŞ SPK YAŞ YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK, MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK HİZMETLERİ KOORDİNASYON KURULU YÜKSEK HAKEM KURULU 5 YÜKSEK KURUL 51

53 Tablo-16: 00 Kamu Örgütlenmesindeki Genel Durum BAKANLIK ADI BAĞLI K. İLGİLİ K. İLİŞKİLİ K. YÜKSEK K. ADALET 3 BAŞBAKANLIK BAYINDIRLIK VE İSKAN 3 1 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK 9 ÇEVRE DIŞİŞLERİ 1 ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR İÇİŞLERİ 1 KÜLTÜR 1 MALİYE 3 1 MİLLİ EĞİTİM 1 MİLLİ SAVUNMA 5 ORMAN 1 SAĞLIK SANAYİ VE TİCARET 10 1 TARIM VE KÖYİŞLERİ 3 5 TURİZM ULAŞTIRMA TOPLAM

54 00 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi Merkezi hükümet, Başbakanlık ve On dört Bakanlıktan oluşmaktadır. Bakanlıklarda herhangi bir değişiklik yoktur. Bağlı Kurum/Kuruluş sayısı yetmiş bir, ilgili Kurum/Kuruluş sayısı ise elli birdir. Görüldüğü üzere her ikisinde de artış meydana gelmiştir. Dört adet ise ilişkili Kurum/Kuruluş tanımlanmıştır. On beşi Başbakanlık bünyesinde olmak üzere yirmi beş adet Yüksek Kurul bulunmaktadır. Bağlı Kurum/Kuruluş sayısı yirmi dörtle en fazla olan Başbakanlık, aynı zamanda on beş adetle en fazla ilgili Kuruma/Kuruluşa da sahiptir. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Teşkilatında yer alan dört adet ilişkili Kurum/Kuruluş, bağımsız idari otorite veya bir diğer adıyla bağımsız düzenleyici kurumlar ve kurullardan oluşmaktadır. Bağımsız idari otoritelerin ortaya çıkıp gelişimi ile geniş anlamda özelleştirme uygulamalarının başlaması ve ekonomide devletçi politikaların yerini düzenlenmiş piyasa ekonomisi nin (marché reglementé) alması arasında koşutluk gözlenmektedir (Longobardi, 1999: 9). Bu nedenledir ki geniş anlamda özelleştirme olarak algılanan devlet düzenlemelerinin azalması (deregulation/déreglementation) hareketinin boş bıraktığı alanların bağımsız idari otoriteler tarafından doldurulduğu kabul edilmektedir (Autin, 1996: 370). Bununla beraber, Türkiye deki uygulamasında bu kurulların ekonomide piyasa kurallarının işlemesini engellemeye başlayan yeni bir bürokratik yapı oluşturmaya başladığını savunanlar da vardır (Tan, 00: 1). Özelleştirme İdaresi ne daha önceden bağlanan önemli KİT lere ek olarak Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikaları A.Ş. (SEKA) ile Türkiye Demir ve Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü de özelleştirme kapsamına alınmıştır. 53

55 Grafik-8:00 Bakanlıklara Bağlı-İlgili-İlişkili Kurumlar BAĞLI K. İLGİLİ K. İLİŞKİLİ K. YÜKSEK K. 5

56 Tablo-17: 003 Kamu Örgütlenmesi KURUM ADI BAĞLI KURUM VE KURULUŞLAR İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLAR İLİŞKİLİ KURUM VE KURULUŞLAR BAŞBAKANLIK AİLE ARAŞTIRMA KURUMU ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU BASIN YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRÜLÜĞÜ BAŞBAKANLIK KRİZ YÖNETİM MERKEZİ DEVLET İSTATİSTİK ENSTİTÜSÜ DEVLET PERSONEL DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI DİYANET İŞLERİ DOĞAL AFET SİGORTALARI KURUMU DPT MÜSTEŞARLIĞI GAP BÖLGE KALKINMA İDARESİ GENÇLİK VE SPOR GENEL GÜMRÜK MÜSTEŞARLIĞI HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI KADININ STATÜSÜ VE SORUNLARI GENEL MGK GENEL SEKRETERLİĞİ MİT MÜSTEŞARLIĞI ÖZÜRLÜLER İDARESİ SHÇEK GENEL SOSYAL DAYANIŞMA VE YARDIMLAŞMAYI TEŞVİK FONU TANITMA FONU KURULU SEKRETERLİĞİ TÜBİTAK TÜBA VAKIFLAR GENEL AA T.A.Ş. GENEL BDDK BASIN İLAN KURUMU GENEL SPK T.C. MERKEZ BANKASI T.C. ZİRAAT BANKASI GENEL TFF TÜRKİYE HALK BANKASI A.Ş. GENEL EXIMBANK GENEL TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş. GENEL TÜTÜN, TÜTÜN MAMÜLLERİ VE ALKOLLÜ İÇKİLER PİYASASI DÜZENLEME KURULU (TAPDK) VAKIFLAR BANKASI GENEL RTÜK TRT GENEL ADALET ADLİ TIP KURUMU 55

57 CEZA VE İNFAZ KURUMLARI İLE TUTUKEVLERİ İŞYURTLARI KURUMU TÜRKİYE ADALET AKADEMİSİ ARSA OFİSİ GENEL KARAYOLLARI GENEL TAPU VE KADASTRO GENEL TOKİ BAYINDIRLIK VE İSKÂN İLBANK GENEL ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAĞ-KUR ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ EREĞLİ KÖMÜR HAVZASI AMELE BİRLİĞİ BİRİKTİRME VE YARDIMLAŞMA SANDIĞI İŞ-KUR SOSYAL GÜVENLİK KURUMU (SGK) SSK ÇEVRE VE ORMAN DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL ORMAN GENEL ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU DIŞİŞLERİ AB GENEL SEKRETERLİĞİ İÇ KOORDİNASYON VE UYUM KOMİTESİ YÜRÜTME GENEL SEKRETERLİĞİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR DSİ GENEL ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MTA GENEL PETROL İŞLERİ GENEL TAEK BOTAŞ ETİ HOLDİNG A.Ş. GENEL EÜAŞ TEDAŞ TEİAŞ TKİK GENEL TPAO TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET TAAHHÜT A.Ş. (TETAŞ) TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL EPDK ULUSAL BOR ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ (BOREN) İÇİŞLERİ DARÜLACEZE MÜESSESİ EMNİYET GENEL JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI TODAİE 56

58 KÜLTÜR VE TURİZM MALİYE MİLLİ EĞİTİM MİLLİ SAVUNMA SAĞLIK SANAYİ VE TİCARET TARIM VE KÖYİŞLERİ SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL DEVLET TİYATROLARI GENEL KEFALET SANDIĞI MİLLİ PİYANGO İDARESİ GENEL ÖZELLEŞTİRME İDARESİ T.C. EMEKLİ SANDIĞI GENEL YURT-KUR GENEL AKARYAKIT İKMAL VE NATO POL TESİSLERİ İŞLETME HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI İLAÇ FABRİKASI KOMUTANLIĞI İLAR ORDU YARDIMLAŞMA KURUMU (OYAK) GENEL SAVUNMA SANAYİİ MÜSTEŞARLIĞI HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL REFİK SAYDAM HIFZISIHHA MERKEZİ TARIM SATIŞ KOOPERATİF VE BİRLİKLERİ TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ A.O.Ç. KÖY HİZMETLERİ GENEL TARIM REFORMU GENEL DMO GENEL TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI KURULU YÜKSEKÖĞRENİM KURULU (YÖK) MKEK KOSGEB MİLLİ PRODÜKTİVİTE MERKEZİ REKABET KURUMU SÜMER HALICILIK VE EL SANATLARI SANAYİ VE TİCARET A.Ş. GENEL TSE TÜRKİYE AKREDİTASYON KURUMU TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. GENEL ÇAY-KUR GENEL TARIM KREDİ KOOPERATİFLERİ MERKEZ BİRLİĞİ TİGEM TMO GENEL TÜRKİYE ZİRAİ DONATIM KURUMU GENEL KİK ŞEKER KURUMU 57

59 ULAŞTIRMA DENİZCİLİK MÜSTEŞARLIĞI KIYI EMNİYETİ VE GEMİ KURTARMA İŞLETMELERİ GENEL DHMİ GENEL PTT GENEL TCDD GENEL TÜRK TELEOKOM GENEL 15 BAKANLIK 7 BAĞLI KURUM VE KURULUŞ 3 İLGİLİ KURUM VE KURULUŞ KURUM ADI BAŞBAKANLIK BAYINDIRLIK VE İSKÂN AB İÇ EKONOMİK VE TEKNİK KOORDİNASYON KURULU BAŞBAKANLIK OHAL KOORDİNASYON KURULU BAŞBAKANLIK YÜKSEK DENETLEME KURULU BİLİM VE TEKNOLOJİ YÜKSEK KURULU EKONOMİK VE SOSYAL KONSEY GAP YÜKSEK KURULU İSTİHDAMI GELİŞTİRME YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU KARAYOLU GÜVENLİĞİ YÜKSEK KURULU AFET İNŞAAT KOORDİNASYON KURULU ÇOCUK HAKLARI İZLEME VE DEĞERLENDİRME ÜST KURULU DOĞAL AFETLER KOORDİNASYON KURULU ENDÜSTRİ BÖLGELERİ KOORDİNASYON KURULU HABERLEŞME YÜKSEK KURULU KRİZ KOORDİNASYON KURULU YÜKSEK KURULLAR KÜÇÜKLERİ MUZIR NEŞRİYATTAN KORUMA KURULU ÖZELLEŞTİRME YÜKSEK KURULU PARA-KREDİ VE KOORDİNASYON KURULU SAVUNMA SANAYİ YÜKSEK KOORDİNASYON KURULU SOSYAL HİZMETLER DANIŞMA KURULU YÜKSEK İDARİ KURUL YÜKSEK PLANLAMA KURULU TELEKOMÜNİ- KASYON KURUMU 7 İLİŞKİLİ KURUM VE KURULUŞ MGK ÖZELLEŞTİRME YÜKSEK KURULU YAŞ YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK, MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK HİZMETLERİ KOORDİNASYON KURULU YÜKSEK HAKEM KURULU TOPLAM 6 YÜKSEK KURUL 58

60 Tablo-18: 003 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum BAKANLIK ADI BAĞLI K. İLGİLİ K. İLİŞKİLİ K. YÜKSEK K. ADALET 3 BAŞBAKANLIK BAYINDIRLIK VE İSKAN 1 1 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK 6 ÇEVRE VE ORMAN 3 DIŞİŞLERİ ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR B. 5 9 İÇİŞLERİ 1 KÜLTÜR VE TURİZM MALİYE 1 MİLLİ EĞİTİM 1 1 MİLLİ SAVUNMA 6 1 SAĞLIK SANAYİ VE TİCARET 7 1 TARIM VE KÖYİŞLERİ 3 5 ULAŞTIRMA 1 10 TOPLAM

61 003 Kamu Örgütlenmesinde Genel Durum Analizi Merkezi Hükümet, Başbakanlık ve on beş adet Bakanlıktan oluşmaktadır. Çevre Bakanlığı ile Orman Bakanlığı birleştirilerek Çevre ve Orman Bakanlığı; Kültür Bakanlığı ile Turizm Bakanlığı birleştirilerek Kültür ve Turizm Bakanlığı kurulmuştur. Bakanlık sayısı düşmesine rağmen bağlı Kurum/Kuruluş sayısı artmaya devam ederek en yüksek sayıya, yetmiş dörde ulaşmıştır. İlgili Kurum/Kuruluş sayısı kırk üçe düşerken İlişkili Kurum/Kuruluş sayısı yediye yükselmiştir. Bunun sebebi, daha öncesinde ilgili Kurum/Kuruluş olarak tanımlanan Bağımsız Düzenleyici Kurum ve Kurulların bir kısmının da ilişkili Kurum/Kuruluş haline getirilmesidir. Yirmi altı adet Yüksek Kurul bulunmaktadır. On beşi Başbakanlık bünyesindeyken Afet İnşaat Koordinasyon Kurulu, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı bünyesinde oluşturulmuştur. Başbakanlık yirmi beş bağlı, on iki ilgili Kuruma/Kuruluşa sahiptir. Başbakanlığın bağlı Kurumu olan Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Maliye Bakanlığının bağlı Kurumu haline getirilmiştir. Arçelik A.Ş., ETİ Holding A.Ş., TEKEL A.Ş., Türkiye İş Bankası A.Ş. ve Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. gibi önemli KİT ler özelleştirme kapsamına alınarak Özelleştirme İdaresi Başkanlığı na bağlanmıştır. Avrupa Birliği ne giriş yolunda kayda değer bir adım atılarak Dışişleri Bakanlığı na bağlı olarak Avrupa Birliği Genel Sekreterliği kurulmuştur. 60