Versiyon: V.6 Revizyon Tarihi: Revizyon No: 008 Doküman No: NC_NETCAD_01 NETCAD 4.

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Versiyon: V.6 Revizyon Tarihi: Revizyon No: 008 Doküman No: NC_NETCAD_01 NETCAD 4."

Transkript

1 NETCAD

2 Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarõ yapõlmadan değiştirilebilir ve Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adõna verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşõmaz. Bu belgede açõklanan yazõlõm bir lisans ya da sõnõrlõ kullanõm sözleşmesine tabidir. Bu yazõlõm lisans ya da sõnõrlõ kullanõm sözleşmesinde açõklanan amaçlar dõşõnda herhangi bir ortama kopyalanmasõ yasalara aykõrõdõr. Copyright Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş Bütün Haklarõ Saklõdõr. Telif hakkõ kanunlarõ çerçevesinde izin verilen haller dõşõnda, önceden yazõlõ izin alõnmaksõzõn çoğaltõlmasõ, uyarlanmasõ ve tercüme edilmesi yasaktõr. NETCAD Apache Software Foundation tarafõndan geliştirilen XML Parser kütüphanesini kullanmaktadõr. Bu nedenle devam eden not eklenmiştir. "This product includes software developed by the Apache Software Foundation ( Birinci baskõ, Nisan 1999 Basõldõğõ Yer: Ankara Versiyon: V.6 Revizyon Tarihi: Revizyon No: 008 Doküman No: NC_NETCAD_01 NETCAD 4.0 GIS

3 İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM: Program Kurulumu Kurulum BÖLÜM: Genel Kavramlarõ ile NETCAD NETCAD Ekranõ Proje Adõ Tabakalar Çizgi Tipleri Fontlar Yakalama Modlarõ NETCAD Menüleri NETCAD Objeleri Doğru Çoklu Doğru Nokta Yay ve Daire Sembol Grup Pafta Yazõ (Eğri) Münhani Üçgen Tarama Blok Genel Bilgiler Süzgeçler NETCAD Nokta Yapõsõ NETCAD Nokta Yapõsõ NETCAD 'de Noktalarõn Elde Edilmesi NETCAD'de Nokta Seçme Kurallarõ Tabaka Yapõsõ Çizgi Tipi Fontlar Obje Seçim Menüsü Yöntemler Süzgeç Sõnõflar Küme Diğer Nokta Yakalama Modlarõ Std Diğer Modül NETCAD 4.0 GIS

4 Yakalama Modlarõ Tabaka Modlarõ BÖLÜM: Proje Menüsü Aç Yeni Kapat Özellikler Genel Ölçek Projeksiyon UTM Yardõmcõ İşlemler Proje Düzenle Rulo Şeklinde Kaydet Ruloya Uygun Grid Üret Plot (Kalemli Plotter için) Oku Yaz Blok Kaydet Blok Ekle Çizdir Kaydet Farklõ Kaydet Çõk BÖLÜM: Çiz Menüsü Tarama Alan Taramalarõ Düz Tarama Bina Taramasõ Bina Kenar Taramasõ Merdiven Taramasõ Daire Çizimi Noktadan Geçen Daire Teğet - 2 Noktadan Geçen Teğet - 1 Noktadan Geçen Teğet - 1 Noktadan Geçen Teğet Yarõçap Objeye Teğet Yarõçap ve Merkezi Belli Bir Doğruya Teğet Daire Yay Merkez ve 2 Nokta Noktadan Geçen Yay Elips Yazõ işlemleri NETCAD 4.0 GIS

5 Özellikli Yazõ Bul Değiştir Paragraf Yaz Aktif Fonta Çevir Normale Çevir İtaliğe Çevir Altõnõ Çiz Text Dosya Yükle Koordinat Yazdõr Nokta Adõ Üret Yardõmcõ İşlemler Çoklu Doğruya Çevir Taslak Çiz Dizi Yarat Daireye Teğet Doğru Kutu Çiz Röleve Röleve Parametreleri Poligon Hattõ Cephe Yaz Kutur Bağla Dik Düş AraMesafe Yaz Alõnmana Cephe Yaz Alan Yaz Nokta Yazõsõ Hõzlõ Kaydõr Hõzlõ Sil Poligon Kaydõr Poligon Hattõ (Yön) Koordinat Yaz Z Yaz Z Yaz (Etkileşimli) Ölçü Ölçü Parametreleri Yatay Ölçülendir Dikey Ölçülendir Paralel Ölçülendir Paralel Ölçülendir (Yay) Açõ Ölçülendir Yarõçap Ölçülendir Uzunluk Yazdõr Paralele Dik Hat NETCAD 4.0 GIS

6 Çizgi Çiz Çoklu Doğru Çiz Noktadan Geçen Eğri Çiz Yumuşatõlmõş Eğri Çiz Paralel Doğru Çiz Nokta At/ Değiştir Ardõşõl Nokta At Sembol Yerleştir Blok İşlemleri BÖLÜM: Referans Yöneticisi Referans Yöneticisi İşlemleri Kategori İşlemleri Referanslar Üzerindeki işlemler Referanslarõn Ortak Özellikleri Dönüşüm İşlemler Referans Türleri Tematik Harita Hazõrlama Projeksiyon İşlemleri Pafta Aç Paftaya Yaklaş: BÖLÜM:Bağlantõ Yöneticisi Desteklenen Veri Tabanõ Yönetim Sistemleri (VTYS) Bağlantõ Yöneticisi Temel Kullanõcõ Arayüzü Yeni bir Proje Oluşturmak Varolan bir veritabanõna bağlanmak NCSPATINFO nedir? Tablolarõ Gizlemek SPATIAL TABLOLAR NCZ Tablolar NETCAD SPATIAL tablolar Kullanõcõ Tanõmlõ SPATIAL Tablolar ESRI Personal GeoDatabase Tablolarõ Sõnõf Eklemek Projelerin Taşõnmasõ Bağlantõ Yöneticisi ve Referans Yöneticisi İlişkisi Bağlatõ Yöneticisi İşlemleri Bağlantõ Yöneticisi Özellikleri Bağlantõ İşlemleri Yeni Tablo Oluşturma İşlemleri Tablo İşlemleri Kolon İşlemleri Sõnõf İşlemleri Sõnõf Öznitelik İşlemleri Veritabanõ Tablolar Üzerinde Yapõlabilecek İşlemler İlişkili Verileri Görmek NETCAD 4.0 GIS

7 Bağlantõsõz Kayõtlar Tablo Görüntülerinin Birbirine Yapõşma Özellikleri Raporlama İşlemleri SQL Oluşturucu BÖLÜM: Düzenle Menüsü Alan İşlemleri Alan Çõkart Alan Birleştir Alan Kesişimi İç Alanõ İptal Et Dõş Alanõ Ekle Dõş Alan Çõkar Alan Ayrõştõr Alan Böl Yardõmcõ İşlemler Ayrõştõr Köşe Yuvarlat Obje Böl X,Y Yönünde Ölçekle Çizgi Yönünü Değiştir Çokludoğru Köşesi Sil Geri Al (Undo) Yeniden Yap Sil Tabaka Değiştir Çizgi Tipi Değiştir Toplu Obje Değiştir Birleştir Paralel Uzat Kes Kõr Edit Kaydõr Döndür Ölçekle Aynala Noktadan Dönüşüm BÖLÜM: Görüntü Menüsü Pencere Tek Pencere Yap Pencere Aç Pencere Aç Pencere Aç Pencere Ekle NETCAD 4.0 GIS

8 Yardõmcõ İşlemler Noktaya Yaklaş Noktadan Uzaklaş Görüntü Ekle Görüntüye Git Pencere Büyüt Önceki Pencere Tümünü Gör Tümünü Gör (Foto) Yeniden Çiz Yaklaş Uzaklaş Ekran Kaydõr Limit Bul BÖLÜM: Sorgu Menüsü Bul Obje Özelliklerini Sor Multimedia Sorgu Alan Sor XYZ Sor Dik Ayak/Dik Boy Sorgu Ardõşõl Mesafe/Semt/Açõ Tek Nokta Mesafe/Semt/Açõ Hesap Makinasõ BÖLÜM : Araçlar Menüsü Sayõsallaştõrma Topoloji Alanlarõ Otomatik Kapat Birleştir Düzelt ( Kõr ) Düzelt ( Kesişim ) Düzelt ( Son Nokta ) Düzelt (Uzat/Kes ) Düzelt ( Hat Sil ) Düzelt (Sõrala) Sonraki İşarete Git İşaret Düzelt İşaret Sil Çizgileri Basitleştir Overlay Poligon Overlay Uygulama Geliştirme BÖLÜM: Raster Menüsü Raster Aç Register (Afin) NETCAD 4.0 GIS

9 Dosya Dönüşüm Raster İşlemleri Register (İki Nokta) Raster Dizin Yükle Raster Kenarlarõnõ Sil Raster Böl Histogram Griye Çevir Boyut Değiştir Renk Ayarlarõ Renk Derinliği Projeksiyon Dönüşümü(V) Projeksiyon Dönüşümü(R) Raster Aktif Alan Seç BÖLÜM: Genel Menüsü Genel Ayarlar Eski komutlar Uygulama Ayarlarõ Menü Düzenleyici Renk Düzenleyici Metin Düzenleyici Font Çevir Ekran Sakla BÖLÜM: Yardõm Menüsü İçindekiler Program Hakkõnda NETCAD E-Posta NETCAD İnternet Habercisi BÖLÜM: Çizim İşlemleri Plot (Kalemli Plotter için) Çizdir Kağõt Süzgeç Kalemler Önizleme Yazõcõ Terimler Dizin... 2 NETCAD 4.0 GIS

10 NETCAD 4.0 GIS

11 1. BÖLÜM: Program Kurulumu Kurulum Temel Bilgiler NETCAD 3 farklõ şekilde kurulabilir: Tek Kullanõcõ: Bu kurulumda NETCAD tek bir bilgisayara kurulur. Bu bilgisayarõn Networke (ağ) bağlõ olmasõ gerekmez. Beyaz bir paralel port veya lacivert USB lisans kilidi vardõr. Network Sürümü: Bu sürüm tek bir lisansõn paylaşõlabilmesini sağlar. Lisans kilidi kõrmõzõ paralel veya bordo USB dir. Kilidin takõlõ olduğu bilgisayarda ek işlemler yapõlmalõdõr. Bu işlemler CD de mevcut NetcadNetwork.doc dökümanõnda anlatõlmõştõr. Tek Nokta Kurulumu: Bu kurulumda lisans ve program tek bir noktaya kurulur. Özellikle kurumlar ve belediyeler için büyük kolaylõk sağlar. Genellikle ağ sürümü için geçerlidir. Ayrõntõlarõ CD de mevcut NetcadTekNokta.doc da anlatõlmõştõr. Burada Tek Kullanõcõ sürümünün kullanõmõ anlatõlmõştõr. Tek Kullanõcõ Sürüm için Kurulum Öncesi Gerekenler: Windows 95, Windows 98, Windows 2000, Windows XP, Windows Me, Windows NT veya Windows 2003 Pentium tabanlõ Microsoft Windows uyumlu PC 100 ila 600 MB boş disk alanõ 256 MB bellek Mouse (fare) En az 256 rengi destekleyen ekran kartõ ve monitör CD Sürücüsü veya Yerel Ağ üzerinden CD erişimi NETCAD Kurulum CD si. Beyaz Paralel Port veya Lacivert USB lisans kilidi Kuruluma Başlama: Lisans kilidini paralel veya USB portunuza takõnõz. Paralel port kilitlerinde takma işlemi sõrasõnda bilgisayarõnõz tamamen kapalõ olmalõdõr. Eğer sürümü yükseltiyor iseniz NETCAD in ve NETCAD Group dan satõn aldõğõnõz başka herhangi bir yazõlõmõn çalõşmadõğõndan emin olunuz. Program kurulum CD si, CD sürücüsüne yerleştirildiğinde bir süre sonra CD KUR programõ otomatik olarak çalõşacaktõr. CD KUR programõnõn otomatik olarak yüklenmemesi durumunda CD sürücüden ana dizin içerisindeki CDKUR.EXE dosyasõnõn çalõştõrõlmasõ ile de işleme devam edilebilir. NETCAD 4.0 GIS Program Kurulumu 1-1

12 Ekrana gelen pencerede satõn almõş olduğunuz programlar, eğitim video ve diğer materyaller, programlarõn tanõtõmõ, modüllerin çalõşabilmesi için ek programlar ve firmanõn sunduğu hizmetler ile ilgili bilgiler bulunmaktadõr. Kurulumu başlatmadan önce sol taraftaki ağaç yapõsõ üzerinden kurmak istediğiniz program ve eğitim dökümanlarõ seçilmelidir. Kuruluma dahil edebileceğiniz seçenekler kategoriler altõnda toplanmõştõr. NETCAD: NETCAD Ana Modül ve diğer modüllerin listesinin bulunduğu bölümdür. Buradaki listenin tümünün kurulmasõ önerilir. EĞİTİM VİDEOLARI: Bazõ programlarõn yardõm dosyalarõ video görüntüleri ile zenginleştirilmiştir. Hard diskte yer kaplamamasõ amacõyla bu video görüntülerin yüklenmesi kullanõcõ tercihine bõrakõlmõştõr. İstenirse video görüntüleri bu bölümden seçilerek kurulabilir. NETCAD Araçlarõ: Bu bölümde yardõmcõ bir takõm programlarõ bulabilirsiniz. Buradan herhangi bir program kaldõrõlmak istendiğinde kurulmak istenen modüllere bağlõ olarak aşağõdaki hata mesajõnõ verecektir. Bu bölümdeki programlarõn kurulmasõ tavsiye edilir. Mutlak gereken bir aracõn kaldõrõlmasõ durumunda aşaõdaki uyarõ ile karşõlaşõrsõnõz ve söylendiği gibi sağlõklõ bir çalõşma söz konusu olmayacaktõr. NETCAD 4.0 GIS Program Kurulumu 1-2

13 Kurulacak modüller seçildikten sonra sol alttaki kur butonuna tõklamalõsõnõz. Kurulum başladõğõnda ilk önce kurulumun yapõlacağõ dizin sorulur. Varsayõlan dizin haricinde bir dizin vermeniz genel olarak gerekli değildir. Kurulumu tekrarlamanõz veya yeni bir sürümü kurmanõz durumunda da aynõ dizini verebilirsiniz. Dizinin verilmesinden sonra seçilenler sõrayla kurulmaya başlayacaktõr. İşlem sonucunda NETCAD i doğrudan çalõştõrabilmek için gereken kõsayollar oluşturulacak ve kurulumun bittiğini belirten bir mesaj çõkacaktõr. Kurulum sõrasõnda CD sürücüde kalmalõdõr. Kurulum CD nizde varsa gereken Lisans dosyalarõnõ da C:\NETCAD\LISANS dizinine kopyalayacaktõr. Bu dosyalar *.LIS uzantõlõdõr ve satõn aldõğõnõz tüm opsiyonlarõn eksiksiz çalõşmasõ için gereklidir. Kurulum, bigisayarõnõza Lisans kilidine düzgün ulaşabilmek için gereken sistem yazõlõmlarõnõ da kuracaktõr. Bu yazõlõmlar hakkõnda daha detaylõ bilgi sitesinde yer almaktadõr. Kurulum bitince NETCAD Başlat/Programlar/NETCAD/NETCAD ile başlatõlõr. NETCAD 4.0 GIS Program Kurulumu 1-3

14 2. BÖLÜM: Genel Kavramlarõ ile NETCAD NETCAD Ekranõ NETCAD Windows ekranõ, menüler, çizim ekranõ, komut penceresi ve pek çok alt ve üst araç çubuklarõndan oluşur. En üst satõr, standart Windows satõrõdõr. Program adõnõn yer aldõğõ bu satõrõn sol köşesinde yer alan ikon Windows 98 ve Windows NT ortamõna bağlõ olarak farklõ işlevlere sahip olacaklardõr. Yukarõdaki Windows satõrõ Windows 95 içindir. Önceki Boyut, ekranõ küçültmek için kullanõlõr. Simge Durumuna Küçült ise ekranõ minimize eder. Kapat (Alt+F4), ekranõ kapatõr ve böylelikle programdan da çõkõlmõş olur. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-1

15 Yukarõdaki Windows satõrõ Windows NT içindir. (Önceki Boyut), Minimize (Simge Durumuna Küçült) ve Close (Kapat) işlemleri, yukarõda açõklandõğõ gibidir. Üstten ikinci satõr, yine birçok Windows uygulamasõnda olduğu gibi, ana menülerin yer aldõğõ satõrdõr. Bu satõrda, NETCAD Ana Modülünün menüleri ve eklenen modüllerin (İmar, Harita, Planet, 3D, İmar,, vb.) menüleri yer alõr. Üstten üçüncü satõr, kullanõcõ tanõmlõ PopUP Menülerin yer aldõğõ satõrdõr. Ayrõca bu satõrda, kursor koordinatlarõ, çizilen doğrunun uzunluk ve kuzey ile yaptõğõ açõ (Semt açõsõ), yazõnõn boyu ve açõsõ gibi ölçüye dayalõ bilgiler yer alõr. En alt satõrda ise, o anda aktif durumda olan Projenin Adõ, Tabakasõ, Çizgi Tipi, Aktif Yazõ Fontu ile Yakalama Modlarõ, Karelaj Modu, Eksene Dik, Referanslarõ Yakalama Modu, Kopyalama Modu, Görüntü ve Komut Pencereleri yer alõr. Fare imlecinin buton üzerine getirilmesi ile butonlarõn işlevi ile ilgili kõsa açõklamalar görülebilir. Proje Adõ O anda çalõşõlan aktif projenin ismini belirtir. İkonun üstüne basõlarak o anda bellekte bulunan projelerin listesinin yer aldõğõ pencere ekrana getirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-2

16 Üzerinde çalõşõlmak istenen proje, listeden seçilerek aktifleştirilebilir. Proje isimlerinin yanõnda yer alan sayõ projenin çalõşma ölçeğini belirtir (1000, 5000 vb.). Klavyeden ESC tuşuna basõlarak bu menüden çõkõlabilir. Tabakalar Tabaka yapõsõ, bir CAD yazõlõmõnõn vazgeçilemeyecek özelliklerinden birisidir. Ekrandaki farklõ özelliklerdeki objelerin, birbirlerinden ayrõlabilmesi için gerekli ayõraçtõr. Her tabaka ismi, rengi ve çizgi tipiyle tanõmlanõr. Örneğin; projenizde ada kenarõ çizimleri için bir tabaka ismi, çizgi tipi ve rengini belirlediniz. Bundan sonra artõk her ada kenarõ çiziminizde aynõ tabakayõ seçerek belirttiğiniz tipte ve renkte çizim yapabilirsiniz. Böylelikle her çizimde yeni çizgi ayarlarõ yapmak zorunda kalmazsõnõz. NETCAD' de 255 tabaka açabilirsiniz. Çizgi Tipleri Farklõ çizgi tipleri kullanõlarak değişik amaçlõ çizimlerde kullanõlan çizgiler birbirlerinden ayõrt edilebilirler. Çizgi tipleri, birbirini takip eden nokta, kõsa çizgi ve boşluklardan oluşur. Farklõ çalõşma ölçeklerine göre çizgi tipleri bulunmaktadõr. Default olarak DÜZ çizgi tipi gelir. Çizgi tiplerine örnekler: NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-3

17 Fontlar Fontlar, yazõ işlemlerinde kullanõlan harflerin karakterini belirtir. NETCAD' de istenilen tüm fontlar kullanõlabilir. NETCAD' de *.NCF uzantõlõ dosyalar font dosyalarõdõr ve seçilen bu dosyalardan istenilen font kullanõlabilir. Eğer kullanõlmak istenilen font bu dosyalarda yoksa Font çevirme işlemi yapõlõr ve böylelikle istenilen font kullanõlabilir. Fontlar penceresi üzerinde yer alan pencereden seçilebilir. Bkz. Font Değiştirmek Bkz. Font Çevirmek butona basõlarak istenilen font açõlan Yakalama Modlarõ Yakalama modlarõ kullanõlarak koordinatlarõ bilinmeksizin obje üzerinde belirli noktalar yakalanabilir. Örneğin; bir doğrunun orta noktasõ, sembolün uygulama noktasõ ya da iki objenin kesişim noktalarõ bu modlarla yakalanabilir. Nokta Yakalama: Bkz.Nokta Yakalama Modu Son Nokta Yakalama: Bkz. Son Nokta Yakalama Modu Kesişim Noktasõnõ Yakalama: Bkz. Kesişim Noktasõnõ Yakalama Modu Orta Nokta Yakalama: Bkz. Orta Nokta Yakalama Modu Uygulama Noktasõ Yakalama: Bkz. Uygulama Noktasõ Yakalama Modu Karelaj Modu: Bu butonun aktifleştirilmesi ile farenin ekranda belirlenen aralõktaki gridlerde dolaşmasõ sağlanõr. Eksene Dik: X veya Y eksenine dik çizimler yapmak için kullanõlõr. Özellikle X ve Y eksenine göre düz çizgiler çizilmek istenirse bu komut kullanõlabilir. İmlecin durumu ne olursa olsun yatay ve düşey çizgi çizilebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-4

18 Kopyala: Bu ikon aktif yapõldõktan sonra, obje kaydõrma, döndürme, aynalama ya da ölçekleme işlemlerinde seçilen objeler kopyalanarak çoğaltõlõr. Referanslarõ Yakalanabilir Yap: Referanslarõ yakalanabilir yapan bu modla, diğer tüm modlar kullanõlabilir. Referans Yöneticisini kullanarak hazõrladõğõnõz referans dosyalar üzerinden ölçü almak, bu referanslar üzerinden tadilat yapmak ya da yeni objeler oluşturarak işlemler yapmak istiyorsanõz, uç yakalama, kesişim ya da nokta yakalama modu gibi rutinleri kullanabilmeniz gerekir. Referanslar normal dosya yükleme rutininden farklõ bir teknoloji ile ekrana getirildiklerinden standart yakalama modlarõ ancak bu modun aktifleştirilmesiyle birlikte kullanõlmaya başlanõr. Ayrõca Referans dosyalar üzerinde sorgulama yapabilmek için bu butonunun aktif yapõlmasõ gerekir. Görüntü Modu: Objelerin ve Referans Bitmap in görüntüleme özelliklerinin dinamik olarak ayarlandõğõ penceredir. Klavyeden G tuşuna basõlarak bu pencereye ulaşabilirsiniz. Komut Penceresi: Komut Penceresinde, o anda yapõlmasõ gereken işlem ile ilgili kõsa açõklamalar görüntülenir. İLK NOKTAYI SEÇ, KAYDIRILACAK OBJEYİ SEÇ vb. Bu komutlar ile kullanõcõ yönlendirilerek işlemin kolayca yapõlmasõ sağlanõr. Bu satõrõn sağ köşesinde bulunan ikonlar NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-5

19 NETCAD Menüleri NETCAD ekranõnõn üst bölümünde yer alan araç çubuklarõ programõn menü ikonlarõndan oluşur. İkonlarõn sol üst köşesindeki renk kõrmõzõ ise menü ekranda değil, yeşil ise menü ekranda açõk demektir. Ekranda açõlan menü yardõmõyla işlemlerin komutlarõna ulaşmak daha hõzlõ olur ve bu kullanõcõya zaman kazandõrmasõ açõsõndan önemlidir. NETCAD ekranõnõn alt bölümünde yer alan araç çubuklarõ ise, Tabaka menüsü yakalama modlarõ, çizgi tipleri, vb. alt menülerle ilgilidir. NETCAD Objeleri Doğru NETCAD OBJELERİ NOKTA DOĞRU YAZI DAİRE YAY PAFTA ÜÇGEN EĞRİ BLOK KUTU ÇOKLUDOĞRU TARAMA SPİRAL ŞEKİL GRUP Her türlü hat bağlamak için kullanõlan obje türüdür. Doğru çizerken, düz çizginin dõşõnda değişik tipte çizgilere de ihtiyaç olur. Farklõ çizgi tipleri ekranõn altõndaki Çizgi menüsünden seçilerek kullanõlabilir. Bu çizgi tipleri NETSHAPE (Netshape NETCAD programõnõn sembol, hat tipi ve tarama gruplarõnõn oluşturulduğu programdõr) programõ yardõmõ ile oluşturularak kullanõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-6

20 Doğru çizerken, ihtiyaçlara göre değişik kalõnlõkta doğru çizmek gerekebilir. Program bu tip ihtiyaçlara göre istenilen kalõnlõkta doğrular üretebilir. Özellikle plancõlarõn, haritacõlarõn, serbest tasarõm yapan iş kollarõnõn ihtiyaç duyduklarõ obje türleridir. Çoklu Doğru Birçok doğru parçasõndan oluştuğu halde bir bütün olarak algõlanan bir obje tipidir. Çizgilerin yumuşatõlmõş halleri de oluşturulabilir. Yumuşatõlmõş çizgiler programda yol, kavşak, şev çizimlerinde çizgileri yumuşatarak geçirmek istendiğinde kullanõlõr. Nokta Özellikle haritacõlarõn vazgeçemeyeceği obje türüdür. Noktalara serbest olarak koordinat, kot, isim, renk, pafta bilgileri verilebilir. Kot ve koordinatlarõ hesaplatõlabilir. Yay ve Daire Merkezlerine teğet durumlarõna, serbest noktalara ve bunlarõn kombinasyonlarõna göre üretilebilen obje türleridir. Sembol Birden fazla doğru ve/veya daireden oluşan, işlem gördüğünde tek bir obje gibi davranan obje türleridir. NETSHAPE programõ tarafõndan oluşturulabilir. Program tarafõndan *.NCS uzantõlõ dosyalarda tutulur. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-7

21 Program sembol dosyalarõ NETCAD'in yüklendiği dizin altõnda SEMBOL dizini içinde bulunur. Birden fazla sembol dosyalarõ aynõ anda program tarafõndan kullanõlabilir. Grup Program tarafõndan oluşturulan her tip objeleri, belirli amaçlar doğrultusunda seçip isim verilerek oluşturulan yeni obje tipleridir. Grubu oluşturan herhangi bir obje ile işlem yapõldõğõnda, grubu oluşturan tüm objeler işleme girmiş olur (silme, kaydõrma, kopyalama gibi). Program tarafõndan otomatik olarak gerekli hallerde oluşturulur. Pafta Paftalandõrma bilgilerinin (pafta koordinatlarõ, pafta dilim orta boylamõ vb.) tutulduğu obje tipidir. İki tip pafta türü vardõr. Standart ve Topografik. Paftalandõrma işlemi bu objeye göre yapõlõr. Yazõ Her türlü yazõ bilgilerinin bulunduğu obje gurubudur. Program değişik font tiplerini destekler. Aynõ anda birden fazla font dosyasõ programa yüklenerek çalõşõlabilir. Font yükleme işlemi, ekranõn en alt satõrõnda Font menüsünden Font Değiştir butonuna basõlarak yüklenebilir. Program fontlarõ NETCAD'in yüklendiği dizin altõnda FONT dizini içinde bulunur. Font dosyalarõnõn uzantõsõ *.NCF dir. Program Windows içinde kullanõlan fontlarõ da Genel menüsü altõnda Font Çevir işlemi yardõmõ ile NETCAD'in kullanabileceği yapõya dönüştürür. (Eğri) Münhani Kotlu noktalar yardõmõ ile oluşturulan obje çeşididir. Noktalarõ üçgenleme yaptõktan sonra oluşur. Halihazõr haritalarda, arazi eğimlerinin gösteriminde kullanõlõr. Bu obje üzerinde silme, kaydõrma gibi işlemler yapõlamaz. Bu gibi işlemlerin yapõlabilmesi için münhani objesini DÜZENLE\YARDIMCI İŞLEMLER\AYRIŞTIR işlemi ile ayrõştõrmak gerekir. Münhani üzerindeki işlemler, genelde Halihazõr Modülünde yapõlabilir (silme, kot yazdõrma gibi). Üçgen Kotlu noktalar yardõmõ ile oluşturulan obje çeşididir. Üçgeni oluşturan tüm hatlarõn ucunda kotlarõ vardõr. Bu kotlar yardõmõ ile münhani objeleri oluşturulabilir. Üçgen objeleri üzerinde de herhangi bir düzenleme işlemi yapõlamaz. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-8

22 Tarama Tarama işlemi yapõlabilmesi için oluşturulmuş objelerdir. Tarama obje tipleri NETSHAPE programõ yardõmõ ile oluşturularak kullanõlabilir. Taramalar üzerinde her türlü işlemler yapõlabilir. Blok NETCAD ekranõndan istenilen herhangi bir bölümü, yakalama noktasõ verilerek saklanõp oluşturulan obje grubudur. Projelerin istenilen yerlerine bõrakõlabilir. Çap bloklarõ, aplikasyon bloklarõ, beyanname bloklarõ gibi bloklar oluşturulup kullanõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-9

23 Genel Bilgiler Bu bölüm NETCAD ekranõn en üst ve en alt satõrlarõ hakkõnda bilgi vermek için ayrõlmõştõr. En alt satõrda o anda sizden istenen işlem yazõlõr. İLK NOKTAYI SEÇ, KAYDIRILACAK OBJELERİ SEÇ gibi. Yine alt taraftaki satõrda, o anda aktif durumda olan Tabaka, Çizgi Tipi ve üzerinde çalõşõlan Dosya Adõ görüntülenir. En üst satõr, fare imlecinin o anda bulunduğu koordinat değerlerini gösterir. Ekranõn en altõnda, ekran yönetimi ve yakalama modlarõ ile ilgili İkon menüsü bulunur. Bu menüye her zaman erişim vardõr. Örneğin; bir obje seçerken, bir doğru çizilirken ilk nokta KESİŞİM modu açõlõp kesişim noktasõ, ikinci nokta ORTA NOKTA modu açõlõp bir orta nokta olarak alõnabilir. Ya da bir obje seçilirken istenmeyen tabakalar kapatõlõp seçim sonrasõnda tekrar açõlabilir. Yakalama modlarõna klavyeden de erişilebilir. Ayrõca klavyeden aşağõdaki tuşlarda her zaman etkindir: * Ekran yeniden çizilir + Ekranõ büyütür - Ekranõ küçültür Ctrl+Aşağõ-Yukarõ ve Ctrl+Sağ-Sol tuşlarõ ekranõ aşağõ-yukarõ ve sağa-sola kaydõrõr alt-z Gösterilen pencere ekrana büyütülerek getirilir alt-x Ekran kaydõrõlõr alt-c Önceki pencere getirilir f 4 NOKTA Yakalama Modu f 5 SON NOKTA Yakalama Modu f 6 KESİŞİM Yakalama Modu f 7 ORTA NOKTA Yakalama Modu f 8 UYGULAMA NOKTASI Yakalama Modu f 9 KARELAJ Modu f 11 EKSENE DİK Modu A EN YAKIN NOKTA YAKALA Modu K Koordinata Git Diğer işlemler, ana veya ana menülere bağlõ alt menülerde sunulur. Üzerlerinde, işlem ile ilgili yazõ veya şekillerin bulunduğu butonlar oluşmuş bu pencereler, istenilen yere kaydõrõlabilir. Bu şekilde, pencereler en kolay erişilebilen, çalõşma zevkine uygun yerlere taşõnabilir. Taşõma işlemi sonrasõ pencereler hep aynõ yerlerde açõlacaklarõ için, farklõ farklõ yerlerde açõlmalarõnõn yaratacağõ uyumsuzluk önlenebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-10

24 Son kullanõlan işleme tekrar girmek için, ekranõn herhangi bir yerinde sol fare tuşuna basõlmasõ yeterlidir. Alt-K komutu ile herhangi bir işlem içersinde iken istenilen koordinata gidilebilir. Örneğin; çizgi çizme işlemi yapacaksõnõz, çizginin başlangõç koordinatõnõn (1000,1000) olmasõnõ istiyorsanõz, çizgi çizme işlemini seçtikten sonra Alt-K yaparsanõz Y-X penceresi gelir. Y ve X değerlerini girdikten sonra Tamam butonuna basõlõrsa çizgi başlangõç koordinatlarõ (1000,1000) olacaktõr. Aynõ şekilde döndürme, kaydõrma, ölçekleme gibi işlemlerde kullanõlabilir. Süzgeçler Koordine özet almak, dönüşüm noktalarõnõn seçilmesi, alan hesabõ gibi bir çok işlem ile ilgili noktalarõn veya ada/parsellerin seçilmesi gerekecektir. Süzgeçlerin amacõ, büyük kümeler içerisinden istenilen küçük kümelerin seçilmesini sağlamaktõr. Süzgeçler içerisinde parantezler ve aşağõdaki işlemler (operatörler) kullanõlabilir: - Değil operatörü + Veya ( Biri,diğeri yada her ikisi) & Ve (her ikisi) % dir. (her ikisi ya da hiçbiri) Bu operatörler dõşõnda iki karakter dizininin (string) birbirine benzeyip benzemediğini bulmak için aşağõdaki karakterler/operatörler tanõmlanmõştõr: * karakteri herhangi bir dizin anlamõndadõr. Örneğin; A*, A ile başlayan tüm dizinlerin kabul edilmesini sağlar. Benzer şekilde *12, 12 ile biten tüm dizinleri kabul eder. ~, içinde ~ yõ takip eden karakterlerin bulunduğu dizinleri seçer. Örneğin; ~/ içinde / olan dizinleri, -(~/) içinde / olmayan dizinleri seçer. -(~/) yalnõzca adalarõ seçmek için kullanõlabilir. # ile, istenilen karakterlerin, bir dizin içerisinde yerlerinin belirlenmesi de sağlanabilir. Örneğin; 3. rakamdan itibaren 569 rakamlarõnõn olduğu bir sayõ dizininin bulunmasõ şeklinde bir filtre ise, 4.karakterden itibaren ABC harflerinin yer aldõğõ dizinleri seçer... aralõk belirmek için kullanõlõr. Örneğin; P.125..P.2569, P.125 dahil P.2569 numaralõ poligona kadar seçimi sağlar. Sõnõrlar, seçilen kümeye dahildir. Ayrõca, nümerik işlemlerde geçerli olmak üzere > (büyük), < (küçük) işaretleri de seçme amacõyla kullanõlabilir. Örneğin; >500 filtresi, 500'den büyük rakamlarõn seçimi için kullanõlabilir. Yukarõda anlatõlan ikili operatörler ve dizin benzetme kurallarõ kullanõlarak hazõrlanabilecek bir filtre tamamen kullanõcõn gereksinimlerine bağlõdõr. Aşağõdaki örnekler bu konuda daha açõk bir fikir verebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-11

25 -A*: Adõ A ile başlayanlar dõşõnda her şeyi seçer. Bu örnekte önemli nokta ikili ve benzetim operatörlerinin bir arada kullanõlarak sonucun nasõl kolaylõkla değiştirilebileceğidir. A* A ile başlayan tüm adlara uyar. Ancak - operatörü bunu tam tersine çevirir. -(A*+B*): Bu kural ile adõ A veya B ile başlayanlarõn dõşõnda her şey seçilir. -A* + AH*:Kuralõnõn 1. örnekten en önemli farkõ seçilen kümeye adõ AH ile başlayanlarõn eklenmiş olmasõdõr. Bu kural şu şekilde okunabilir. Adõ A ile başlamayanlar ile AH ile başlayanlar. -(#2,A) + MEHMET..MUSTAFA: Ad sõrasõnda Mehmet ile Mustafa arasõndaki herkes ile Adõnõn ikinci harfi A olmayanlarõ seçer. Bu seçme kurallarõ ile istenilen nokta kümesi kolaylõkla seçilebilir. Örneğin; P.* + N /1+ 201/* + S* kuralõ ile, tüm poligonlarõ, Nirengi 12'yi, 100 adanõn 1 nolu köşesini, 201 adanõn tüm köşelerini ve tüm S ile başlayan noktalarõn seçilmesi sağlanabilir. Sõk kullanõlan kurallar kõsa bir ad altõnda (makro) saklanabilir ve daha sonra yalnõzca bu ad ile tekrar çağrõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-12

26 NETCAD Nokta Yapõsõ NETCAD Nokta Yapõsõ Öncelikle NETCAD ortamõnõn gelişmiş nokta numarasõ verme sistemi ile ilgili bazõ bilgiler vermek istiyoruz. Nokta adlarõ 10 karakterden fazla olamaz. Nokta adõ içerisinde #, $, %, ^, &" karakterleri olmamalõdõr. Bu karakterlerin dõşõnda kalan tüm rakam ve harfler kombinasyonlu olarak nokta adlandõrmasõnda kullanõlabilirler (Alfa nümerik yapõ). Özelliği olmayan diğer noktalardan kolayca ayrõlabilmeleri için Poligonlar "P.", Nirengiler "N.", Binderler "B." ile bağlanmalõdõr. Örneğin; P.101/237, P.234, N.107, N.123-A, B.123B gibi. Kullanõm kolaylõğõ olarak, bir adanõn köşe noktalarõ Ada/Köşe No formunda olmasõ önerilir. Rastgele verilmiş numaralarõ otomatik olarak bu formata çeviren rutinler mevcuttur. Örneğin; 1000/1, 37256/256, SINIR/1, K/12 gibi. Bu kurallara uyulmasõ zorunlu olmamakla birlikte programõn noktalar arasõnda ayõrõm yapabilmesinin tek yolu adlandõrmadõr ve ileride göreceğiniz pek çok kolaylõk sağlayõcõ işlemlerin yürütülebilmesi için gereklidir. NETCAD 'de Noktalarõn Elde Edilmesi İşin doğal akõşõ içerisinde noktalar şu yollarla elde edilebilir: Sayõsallaştõrma yolu ile elde edilebilir, Nokta At işlemi ile elde edilebilir, Grafik Nokta Editörüne girilerek elde edilebilir, Dõşarõdan, NETVERİ Nokta editörüne girilmiş olabilir, Yan Nokta, Kesişim, Kutupsal Uygulama vb. hesaplama sonucu oluşmuş olabilir, Başka veri yapõlarõndan aktarõlmõş olabilir, Noktasõz oluşturulmuş doğru ve alanlar için otomatik olarak üretilmiş olabilir, Grafik bölme sonucu oluşmuş olabilir, Yukarõdaki yöntemlerin karõşõmõ yolu ile elde edilmiş olabilir, Noktalarõn gerçekte nasõl üretildikleri önemli değildir. Değerlendirme ve işleme aynõ şekilde yapõlacaktõr. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-13

27 NETCAD'de Nokta Seçme Kurallarõ Noktalarõn toplu olarak işleneceği işlemlerde seçim için bu süzgeç sorulur. Örnek olarak : *: Tüm noktalar P.*: Poligon noktalarõ N.*: Nirengi noktalarõ P.*+N.*: Poligon ve Nirengi noktalarõ -(P.*+N.*): Poligon ve Nirengi noktalarõ dõşõndakiler 101: Sadece 101 nolu nokta -101: 101 nolu nokta hariç tümü 101/*: 101 ada noktalarõ 101/*+102/*: 101 ve 102 ada noktalarõ : 101 ile 125 ada arasõnda kalanlar 10*: 10 ile başlayanlar 2*+*2: Başõ veya sonu 2 olan noktalar 2*&*2: Başõ ve sonu 2 olan noktalar *1: Sonu 1 ile bitenler PARK*: Park noktalarõ *1+*3+*5+*7+*9: Tek noktalar *0+*2+*4+*6+*8: Çift noktalar ~: Bu işaretten sonra yazõlacak karakterler nokta adõ içerisinde olmasõ arzu edilen karakterler olmalõdõr. ~/: Tüm Ada/parsel noktalarõ -( ~/ ): Ada/parsel noktalarõ olmayanlar ~PARK: Park noktalarõ ~/12: her adanõn 12. Köşesi ~A+~B: Adõ içinde A veya B olan noktalar ~A &~B: Adõ içinde A ve B olan noktalar Ada/Parsel adlandõrmasõnda ve seçme işlemlerinde noktalar ile ilgili aynõ kurallar geçerlidir. Ada ve parsel ayrõmõ yalnõzca adlandõrma yolu ile yapõlabilir. Bir adanõn adõ içerisinde / işareti yoktur. Bir parselin adõ ise Ada/Parsel No şeklinde verilir. 134, 256, 20850, A, SINIR, K1011, K1000, E1: Geçerli ada adlarõ 1101/1, 231/A, CD/D, 0/1001, 201/PARK: Geçerli parsel adlarõ. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-14

28 Tabaka Yapõsõ Tabaka Yapõsõ: Tabaka Yapõsõ, bir CAD yazõlõmõnõn vazgeçilemeyecek özelliklerinden birisidir. Ekrandaki farklõ özelliklerdeki objelerin, birbirlerinden ayrõlabilmesi için gerekli ayõraçtõr. Tabakayõ bir örnekle açõklamaya çalõşalõm. Bir saydam paftada kadastro durumu kõrmõzõ renkte, ikinci saydam paftada yeni oluşan imar adalarõ sarõ renkte, üçüncü paftada imar parselleri mavi, dördüncü paftada evler ve duvarlar vb. yeşil renkte çizilmiş olsun. Tüm proje, ancak bu dört saydam paftanõn üst üste gelmesi sonucu görülebilecektir. İşte bilgisayarõn grafik ekranõnda, bu sistemi oluşturmak için kullandõğõmõz saydam paftalarõ Tabaka olarak adlandõrabiliriz. NETCAD'de 255 tabaka açabilirsiniz. Aktif tabaka, o anda geçerli olan tabakadõr. Projeye eklenen her türlü çizgi, şekil vb. objeler aktif tabakaya yerleştirilirler. Tabakayõ aktifleştirmek için tabaka adõnõn sol fare tuşu ile gösterilmesi yeterlidir. Aynõ anda yalnõzca 1 tabaka aktif olabilir. Aktif tabaka mavi renkte görülür. Aktif tabaka her istenildiğinde değiştirilebilir. NETCAD'e ilk girildiğinde yalnõzca 0 tabakasõ vardõr ve aktiftir. Eğer yeni tabaka açõlmazsa tek renk ve tek kalemli bir çizim elde edilecektir. Çalõşma sõrasõnda hangi tabakanõn aktif olduğu ekranõn en alt satõrõnda sol taraftan öğrenilebilir. Aktif tabaka silinemez ve kapatõlamaz. Gerekiyorsa başka bir tabaka aktifleştirildikten sonra, silme veya kapatma işlemi yapõlmalõdõr. Hiyerarşik (Bağlantõlõ) Tabaka Yapõsõ: Normalde tabakalar birbirlerinden bağõmsõzdõr. İşlemleri tabaka bazõnda tekrarlamak gerekir. Ancak, bazõ tabakalar birbirlerine bağlanabilir. Bu bağlanma daha çok bir tuş ile bağlantõlõ diğer tabakalarõ açmak/kapamak isteğinden doğmuştur. Özellikle bloklar, lejantlar, tip çizimler (kanal, kesit vb) NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-15

29 gibi bir bütün olarak işlem görebilecek yapõlarda bu tip bir tabakalandõrmaya gidilebilir. Bunun için diğer ana tabakanõn başõna karakteri getirilmeli ve diğer alt tabakalarõn Ana tabakaya (_) işareti ile bağlanmalarõ gerekmektedir. Tabaka yapõsõ içerisinde, ana tabakalar farklõ renkte görünürler. ADA_NO ADA_ALN ADA_NOK tabakasõ ile bağlantõlõdõr. tabakasõnõ açmak veya kapamakla ona bağlõ tüm tabakalarda açõlacak veya kapanacaktõr. Ancak, tabakalarõ bağõmsõz olarak açmak ve kapatmak da olasõdõr. Tabaka Adõnõ Girmek/Değiştirmek: Tabakalar penceresinde tabaka adõ üzerinde sol fare tuşu çift tõklanarak, tabakanõn yeni adõ pencereye yazõlõr. Eğer pencereye var olan bir Tabaka adõ yazõlõrsa, Tabakaverdim kağõtlarõmõ adõ değişikliği gerçekleşmez. Pencereden çõkõşta o tabaka aktifleştirilir ve tabakanõn bulunduğu pencere ekrana getirilir. Bu özellik, kalabalõk Tabaka yapõsõna sahip projelerde istenen tabakaya ulaşmak için de kullanõlabilir. Tabaka adõndaki değişikliğin geçerli olabilmesi için enter ile çõkõlmasõ gerekir. Yeni Tabaka Eklemek: Butonuna basõldõktan sonra açõlan pencereye, açõlacak tabaka adõ girilmelidir. Açõlan yeni tabaka, aktif tabaka yapõlacak ve sõrayla girilecektir. Rengi istenilen renge çevrilebilir. Yapõlan işlemin geçerli olabilmesi için, pencereden, Tamam butonu ile çõkõlmalõdõr. Pencereden ESC veya sağ fare tuşu ile çõkõlmasõ durumunda yapõlan eklenti veya değişiklikler kabul edilmeyecektir. Tabaka adõ olarak mevcut bir tabakanõn adõ verilirse, Tabaka daha önceden açõldõğõna dair bir mesaj verecek ve yeni tabaka ismi isteyecektir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-16

30 Tabaka Özellikleri: Kalem No: Kalem no bölümüne ploter kalem numarasõ girilir. Detaylõ bilgi Tabakadan Plotter Kalem No Ayarõ bölümünde anlatõlmõştõr. Yazõ Boylarõ Sabit: Yazõlar ölçek büyüdükçe daha küçük ve belli bir ölçekten sonra yazõlar çizgi şeklinde görüntülenmektedir. Bu ölçeklerde de yazõlarõn okunmasõ istenirse bu özellik aktif yapõlmalõdõr. Yazõlarõn dayanma noktasõ sabit kalacak şekilde her ölçekte yazõ boylarõ sabitlenmiştir. Standart Sekmesinde: Tabaka Rengi : Tabaka rengi tabakaya iki şekilde verilebilir. Tabaka açõldõktan sonra tabaka ismi karşõsõndaki renk butonuna basõlõr. Gelen renk paletinden istenilen renk seçilerek Tabaka rengi verilir. İkinci yöntem ise yeni tabaka açõlõrken veya tabaka ismi üzerine fare sol tuşu ile çift tõklandõğõ zaman Standart özelliklerinden renk seçeneğine sol fare tuşu ile çift tõklanarak gelen renk paletinden seçilebilir. Tabaka Taramasõ: Standart bölüme girilerek tarama özelliklerinden istenilen özellikler verilir. Tabaka taramalarõ için detaylõ bilgi Tabakadan Alan taramasõ bölümünde anlatõlmõştõr. Ölçek Sekmesinde: Ölçeğe Bağlõ Görünürlük: Büyük projelerde çalõşõrken belli bir ölçekte tüm objelerin görünmesi çalõşma hõzõnõ yavaşlatacaktõr. Bu yavaşlatmayõ minimum seviyeye indirmek amacõ ile objelere tabaka bazlõ ölçek verilebilir. Böylece çalõşma sõrasõnda ekran ölçeği değiştirildikçe detay artõrõlabilir veya azaltõlabilir. Tabakadaki objeler ölçek özelliklerinin girilmesi sayesinde istenilen ölçek aralõklarõnda ekrana çizdirilir. Ekran ölçeği büyüdükçe obje kalõnlõklarõ, yazõ boylarõ ve sembol boylarõ küçülmektedir. Bundan dolayõ belli bir ölçeğe gelindiğinde bu özellikleri seçilemeyecek hale gelecektir. Çizgi Kalõnlõklarõ Sabit: Verilen değerlere göre çizgi kalõnlõklarõ her ölçekte sabit olarak görüntülenecektir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-17

31 Arazi Modeli Çizim Sekmesinde: Arazi modeli çizim üst menüsü içerisinde hõzlõ eğri çizimi modunun açõk olup olmamasõ seçilebilir, hõzlõ eğri çiziminde kullanõlacak Grid aralõklarõnõn tespiti yapõlabilir, eğrilere yön oku çizdirilebilir. Tabaka Silmek: Tabaka Sil butonuna basõldõktan sonra ekrana gelen pencereden silinmek istenilen tabakalar seçilir. Tamam komutu ile pencereden çõkõlõr. Eğer silinecek tabaka boş değilse ekrana bir uyarõ mesajõ gelir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-18

32 Sil komutuna basõlarak tabaka silinir ya da Vazgeç komutuna basõlarak işlemden çõkõlõr. Tabakaya Ulaşmak: Ulaşõlmak istenilen tabakanõn ilk harfi tuşlanarak, o harf ile başlayan tabakalarõn listeye gelmesi sağlanõr, her basõşta bir sonraki tabakaya ulaşõlõr. Tabaka liste içersinde ise fare ile seçilebilir. İşlemler: Tabaka yapõsõnõ kullanõrken, işinizi kolaylaştõracak ekstra işlemlerden oluşan komutlar dizisidir. Dört başlõktan oluşur: Gösterim Sõrasõ Sõrala Tabaka Yapõsõnõ Yükle - Sakla Özellikler Çõk Gösterim Sõrasõ: Tabakalar açõlõrken, isimleri rastgele girilebilir veya varolan tabaka yapõsõ üzerine diskten başka tabaka dosya (*.LYR) yüklenebilir. Tabakalar karõşõk bir şekilde gelecektir. Tabakalarõn belirli bir sõrada olmasõ, erişim açõsõndan büyük kolaylõk sağlayacaktõr. Sõralamada sunulan seçenekler: Giriş Sõrasõ: Tabakalarõ ilk giriş sõranõza göre sõralar. A - Z: Tabakalar alfabetik sõraya göre A'dan Z'ye olacak şekilde sõralanõr. Eğer nümerik karakterle başlayan tabakalar varsa en başa gelir. Z - A: Tabakalar yine alfabetik sõraya göre, ancak tersten Z'dan A'ye olacak şekilde sõralanõr. Yine nümerik karakterle başlayan tabakalar varsa en sona sõralõ şekilde gelir. Ana Tabakalar Önce: karakteri olan Ana Tabakalar en başa gelecek şekilde sõralama yapõlõr. Açõklar Önce: Açõk tabakalar başta, kapalõ tabakalar sonda olacak şekilde sõralanõr. Kilitliler Önce: Kilitli tabakalar sonda, açõklar başta olacak şekilde sõralanõr. Kalem Numarasõna Göre: Tabakalar Kalem numaralarõna göre küçükten büyüğe göre sõralanõr. Tabaka Sakla\Yükle: Daha önceden çalõşõlmõş projenin tabaka yapõsõnõn yeniden kullanõlmasõ ya da çalõşõlan projenin tabaka yapõsõnõn saklanmasõ için kullanõlan işlemlerdir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-19

33 Özellikle İmar ve Halihazõr projelerinde çeşitli tabakalarõn kullanõcõnõn isteğine göre açõlmasõ gereklidir. Her seferinde birtakõm yeni Tabakanõn açõlmasõ yerine, oluşturulmuş ve o anda mevcut tabaka sistemi; Tabaka Sistemi: Tüm Tabaka adlarõ Açõk/Kapalõ durumlarõ Renkleri Kalem numaralarõ Tabaka Ek özellikleri ile verilecek dosya adõ altõnda saklanabilir. Bu dosyanõn uzantõsõ *.LYR dir. Daha sonra, bu tabaka yapõsõ, diğer projelere isteğe bağlõ olarak yüklenebilir. Daha önce oluşturularak saklanmõş *.LYR dosyalarõ yüklenebilir. Yükleme işlemi, o anda üzerinde çalõşõlan projenin her hangi bir aşamasõnda yapõlabilir. Mevcut tabakalar varsa, kaybolmazlar, yeni gelen tabakalar listenin sonuna ekleneceklerdir. Bu kolaylõktan yararlanmak için her projede değişik tabakalar açmak yerine belli bir standartlaşmaya gidilmesi önerilir. İmar ve Halihazõr Tabaka Sistemi öneri olarak tarafõmõzdan hazõrlanmõştõr. Bu yapõ yeniden oluşturulabileceği gibi İMAR.LYR veya HHAZIR.LYR dosyalarõ yapõlacak çalõşmaya bağlõ olarak yüklenebilir. Tabakada yapõlmasõ gereken renk, kalem numarasõ belirleme gibi işlemlerin projenin paftalarõna ayrõlmadan yapõlmasõ önerilir. Aksi durumda pafta çizim sõrasõnda, saklanmõş kalem yapõlarõ yüklenecek veya ayarlamalar tekrarlanacaktõr. Özellikler: Bu işlem ile Tabaka Özellikleri penceresi açõlõr. Tabaka yöneticisi üzerinden Seçili haldeki tabaka/tabakalar fare sağ tuşu ile Tabaka Özellikleri penceresini açarõz. Yine bu pencere üzerinden tabakalara ait renk, tarama, ölçek,...,vb. özellikleri değiştirebilirsiniz. Tabaka yöneticisindeki tabakalar toplu olarak seçilebilir ve bu sayede gösterim özelliklerini (katõ taramaalan sõnõrlarõ vb..) ortak belirleyebilirsiniz. İşlem için Tabaka Yöneticisinden seçimi yapõp fare sağ tuş özellikler penceresine girmek gerekiyor. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-20

34 Çõk: Tabaka Yöneticisi üzerinden sağ fare tuşu ile gelen Çõk komutu ile Tabaka Yöneticisinden çõkõlarak değişiklikler ekrana yüklenmiş olur. Tabaka Rengini Değiştirmek: Tabakanõn renk kutusunun seçilmesi ile 256 rengin bulunduğu renk paleti gelir. Diğer renklere ulaşmak için, renk paletinin sağõndaki aşağõ-yukarõ yön tuşlarõ ile diğer renklere ulaşõlabilir. Renk paleti üzerinde hangi renk kliklenirse tabakanõn rengi o renge çevrilmiş olur. Değişim, tabakalarõn karşõlarõndaki renk kutularõndan anlaşõlabilir. Rengi 0'dan farklõ objeler bulunduklarõ tabakanõn renginden bağõmsõz olarak her zaman tabaka renginde çizilir. Tabaka Aç/Kapa: Tüm Tabakalarõn açõlmasõ kapatõlmasõ veya ters çevrilmesi aynõ buton üzerinden yapõlabilir. Tabakalarõ Tek Tek Açmak/Kapatmak: Tabaka adlarõnõn yanõndaki gözlerin açõk olmasõ tabakanõn açõk olduğunu gösterir. Bu gözlerin gösterilmesi ile gözler kapanõr ve tabaka kapatõlõr. Tekrar gösterilmesi ile tabaka açõlabilir. Kapatõlan tabakalardaki objeler, ekranda, çizicide ve yazõcõda çizilmezler. Ayrõca obje seçme işlemlerinin dõşõnda tutulurlar. Aktif tabaka kapatõlamaz. O anda aktif olan tabakanõn kapatõlmasõ gerekiyorsa başka bir tabaka aktif yapõldõktan sonra ilgili tabaka kapatõlmalõdõr. Tüm Tabakalarõ Aç/Kapa/Ters Çevirmek (Kapalõ!--->Açõk): Tabakalarõn tümüne yönelik işlemler tek tuşla sağlanabilir. İkonlar sõrasõ ile, tüm kapalõ tabakalarõn açõlmasõnõ, tüm açõk tabakalarõn kapanmasõnõ ve tüm açõklarõn kapanmasõnõ / tüm kapalõlarõn açõlmasõnõ sağlayacaktõr. Kilit: Bu ikonun pasifleştirilmesi ile sadece bu tabakada yer alan objeler kilitlenmiş olurlar. Kilitlenmiş bir tabakadaki objeler, ekranda görünmelerine karşõn her türlü seçme işleminin dõşõnda tutulurlar. Bu yöntem ile kilitli tabakada bulunan objelerin yanlõşlõkla silinmesi veya değiştirilmesi önlenebilir. Örneğin; Halihazõr harita üzerine şehir planõ çizen bir plancõ kendisini ilgilendirmeyen tabakalarõ kilitleyebilir. Nokta Adlarõ Açõk/Kapalõ: Programa girişte nokta adlarõ kapalõdõr. Butonu tõklanarak aktifleştirilir. Tabaka penceresinden çõkõşta nokta numaralarõ görünür hale gelecektir. Tekrar basõşta kõrmõzõ çarpõ gelecek ve nokta adlarõ kapanacaktõr. Bu buton genel olarak çalõşan bir butondur. Tabakaya özel Nokta No butonu pasifleştirilmişse, NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-21

35 bu buton aktif olsa bile, o tabakada yer alan noktalarõn numaralarõ görünmeyecektir. Nokta Kotlarõ Açõk/Kapalõ: İlgili buton tõklanarak aktifleştirilir. Tabaka penceresinden çõkõşta nokta kotlarõ görünür hale gelecektir. Tekrar basõşta kõrmõzõ çarpõ kaybolacak ve nokta kotlarõ kapanacaktõr. Nokta Kodlarõ Açõk/Kapalõ: İlgili buton tõklanarak aktifleştirilir. Tabaka penceresinden çõkõşta nokta kodlarõ görünür hale gelecektir. Tekrar basõşta kõrmõzõ çarpõ kaybolacak ve nokta kodlarõ kapanacaktõr. Nokta kodlamasõ arazi ölçümü sõrasõnda yapõlabileceği gibi, özellikle NETPRO Yol programõnda program tarafõndan gerçekleştirilebilir. Noktalara Obje Sor işlemi ile de kod verilebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-22

36 Alan Adlarõ Açõk/Kapalõ: Alan (ada/parsel) adlarõnõn görünmesini veya kapanmasõnõ sağlayan bir özelliktir. Alan adlarõnõn boylarõ ve yazõm şekilleri Genel/Genel Ayarlar/Harita sekmesinde Ada/P parsel yazõ boyu toplu olarak değiştirilebilir. Blastro Açõk/Kapalõ: Bu butonun aktif olmasõ durumunda bu tabakadaki noktalara Blastro koyulacak ve doğrular, blastrolarõ ezmemeleri için uçlarõndan dinamik olarak kõrpõlacaktõr. Noktalarõn başka, çizgilerin başka tabakada olmasõ durumunda her iki tabakada da Blastro butonu aktifleştirilmelidir. NETCAD'in Blastro yapõsõ dinamiktir. Blastro yarõçapõ Genel/Genel Ayarlar/Harita sekmesi üzerinde Balastro Yarõçapõ isteğe bağlõ olarak değiştirilebilir. Doğrularõn bağlantõ yerlerinde veya köşelerde nokta yoksa, Blastro daireleri doğal olarak görülmezler. Ancak, doğrular her iki uçtan, Blastro yarõçapõ kadar kõrpõlacaktõr. Otomatik blastrolu alanlarda, Alan Kapat işlemi Çizginin ve noktanõn blastrosu kapalõ. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-23

37 1. Çizginin blastrosu açõk, noktanõn blastrosu kapalõ. 2. Çizginin blastrosu kapalõ, noktanõn blastrosu açõk. 3. Çizginin ve noktanõn blastrosu açõk. Plottere Gönder/Gönderme: Bu butonun pasifleştirilmesi ile sadece bu tabakadaki objeler ekranda görünecek ancak tabaka açõk olsa bile çiziciye gönderilmeyecektir. Kapalõ alanlar oluşturmak için kullanõlan geçici tabakalar veya sadece bilgi için çizime eklenmiş obje tabakalarõnõn çizdirilmesi bu yöntem ile önlenebilir. Alan Taramalarõ Açõk/Kapalõ: Kapalõ Çoklu doğrularõn (Bina, ada, parsel vb) boyamalarõnõn görünmesini veya kaybolmasõnõ sağlayan bir özelliktir. İlgili buton tõklanarak aktifleştirilir. Tabaka penceresinden çõkõşta çoklu doğrulardan oluşmuş kapalõ alanlar tabaka renginde boyanacaktõr. Tekrar basõşta kõrmõzõ çarpõ kaybolacak ve çõkõşta boyamalar kaybolacaktõr. Ancak, çoklu doğrudan oluşmuş bir alanõn boyanabilmesi için, oluşturulmasõ sõrasõnda tarama (Boyama) özelliği aktif yapõlmõş olmalõdõr. Eğer yapõlmamõşsa ve alanlarõn boyanmasõ isteniyorsa, ilgili alanlarõn tarama özelliği Obje Sor işlemi ile açõlmalõdõr. Bu işlem tek tek yapõlabileceği gibi tümden de yapõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-24

38 Alan Taramasõ: önceki taramalarõ tamamen ezer. Alanlarõn boyama tipi normalde katõ boyama şeklindedir. Ancak menüde yer alan tarama tiplerinden herhangi birisi seçilebilir. Taramalar renklerini tabakadan alõrlar. Genel Alan Tarama butonu aktif değilse taramalar görülmezler. Tabaka bazõnda verilen alan tarama patterninde ilk seçenek (içi boş kutu) katõ ancak şeffaf tarama yapar. Yani bir başka taramanõn üzerine geldiğinde önceki taramayõ korur. İkinci seçenek (içi dolu kutu) ise Katõ tarama türüdür. Bu taramanõn altõnda kalan objeler görünmezler. A2 Saydam tarama türüdür. Bu taramanõn altõnda kalan objeler görünürler. Diğer tüm taramalar da altõndaki objeleri gösteririler. A1 Tabaka bazõnda verilen tarama seçeneklerinden ilki A1 katõ tarama yapar. Yani bir başka taramanõn üzerine geldiğinde önceki taramayõ ezer. A2 NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-25

39 İkinci seçenek A2 ise önceki taramalarõ korur yani şeffaftõr. Yukarõdaki örnekteki A2 taramadõr. Bu tarama tipi şeffaf olmasõ nedeni ile alttaki Raster veriyi göstermektedir. Aşağõdaki örneklerde alttaki tarama üstteki taramalar ise, diğer tarama çeşitleridir. Bu taramalar şeffaftõr. Plotter Kalem No: Her Tabakaya ayrõ ayrõ, çizici kalem numarasõ atanabilir. Herhangi bir değişiklik yapõlmazsa tüm tabakalar, çizicideki 1 numaralõ kalem ile çizilirler. Kalem numarasõ değişikliği için, pencerede yer alan 1-16 arasõ rakamlardan birisinin tõklanmasõ yeterlidir. Çizim, burada belirlenen kalem numaralarõnõn çizicideki karşõlõklarõna uygun kalemlerin (tip, renk ve kalõnlõk) kullanõlmasõ ile gerçekleştirilir. Halihazõr harita çizimlerinde, kalemlerin 1 ince siyah, 2 kalõn siyah, 3 ince kõrmõzõ, 4 kalõn kõrmõzõ olarak ayarlanmasõ ve standartlaşmaya gidilmesi önerilir. Pencereden çõkõşta o tabakaya ait kalem numarasõ ilgili sütunda belirecektir. Verilen kalem numaralarõna ait kalõnlõk, renk vb. diğer bilgiler PRINT veya PLOT işleminde belirlenecektir. Renkli print işlemlerinde rengi sõfõrdan farklõ objeler kendi renklerinde çizilirler. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-26

40 Çizgi Tipi NETCAD'de Yönetmeliklerde belirtilen tüm çizgi tipleri tanõmlanmõştõr. Doğru, Çoklu doğru, daire ve yay objelerinin çizgi tipleri, ekranõn alt satõrõnda yer alan Çizgi Tipi pencersinde yer almõştõr. Çizgi tipleri bu buton üzerinde farenin tõklanmasõ ile açõlan pencereden görsel olarak seçilebilir. Seçilen aktif çizgi tipi butonun üzerinde görülecektir. Doğru tipleri NETPLOT.LIN dosyasõ içerisinde bulunurlar. Eğer başka bir dosyanõn yüklenmesi isteniyorsa bu dosyanõn adõ Genel/Genel Ayarlar menüsünden Aktif şekil dosyasõ seçilerek verilmelidir. Yeni dosyadaki çizgi tipleri, programdan çõkõlõp tekrar girilmesi durumunda geçerli olacaktõr. Gerekli görülen ve isteğe bağlõ hazõrlanacak diğer çizgi tipleri NETSHAPE'de (Şekil / Doğru Tipi ve Tarama Tasarõm Programõ) hazõrlanõr ve NETCAD'e yüklenebilir. Çizgi (HAT) Tipini Seçme: Açõlan çizgi tipi penceresinde o anda mevcut tüm çizgi tipleri görüntülenir. Programa veya pencereye ilk girildiğinde düz çizgi tipi aktiftir. Seçilmek istenen çizgi tipi tõklanarak aktifleştirilmelidir. Seçilen satõrõn maviye dönüşmesi aktifleştiğinin göstergesidir. Seçilmek istenen Çizgi Tipi o andaki pencerede görülmüyorsa ilgili butonlarla pencerede Aşağõ-Yukarõ dolaşõlabilir. İşlemden çõkõldõktan sonra çizilecek doğrular, çoklu doğrular, daireler ve yaylar aktif çizgi tipinde çizilirler. Sağ fare tuşu ile pencereden çõkõlabilir. Çizgi Tipinin seçilmesi işlemi çizimin her aşamasõnda, işlemden çõkmadan gerçekleştirilebilir. Çizgi tipi tabakadan tamamen bağõmsõz olarak tanõmlanabilir. Diğer bir deyişle, bir tabakada farklõ çizgi tipleri bulunabilir. Aktif çizgi tipi ekranõn en alt satõrõnda görüntülenir. Eğer çizgi tipi olarak, ekranda mevcut bir çizgi tipi ve tabakasõ seçilecekse, Referans menüsü\ekrandan Tabaka ve Çizgi Tipi Değiştirme butonu kullanõlabilir. Daha önce çizilmiş bir çizginin, çizgi tipi değiştirilecekse Çizgi Tipi Değiştir komutu kullanõlabilir. İstenilen çizgi tipi daha önce aktifleştirilmiş olmalõdõr. Daha önce çizilmiş bir çizginin, yönü veya tarafõ değiştirilmek isteniyorsa Çizgi Yönü Değiştir komutu ile yapõlabilir. Daha çok duvar, çit gibi doğrularõn sembol taraflarõnõn değiştirilmesi için kullanõlõr. Aynõ zamanda kalõn doğrularõn, kalõnlõk tarafõ da bu yöntemle değiştirilebilir. Otomatik Tabaklandõrma Modu (OTM): Bilindiği gibi her objenin bir tabakasõnõn olmasõ zorunludur. Objeler çizime eklenirken o andaki aktif tabakaya yerleştirilirler. Aynõ özellik çizgiler için de geçerlidir. Çizgiler aktif çizgi tipi ile çizilirler. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-27

41 Kroki bağlarken, uygun doğru tipinin seçilmesi gerekeceği gibi, doğrunun yerleştirileceği tabakasõnda seçilmesi gerekecektir. İşte işlemin ikinci bölümü, yani çizgi tipinin değişmesi sõrasõnda ek olarak tabaka işlemi ile uğraşmamak için OTM olarak adlandõrdõğõmõz bir yapõ kuruldu. Otomatik Tabaklandõrma, çizim sõrasõnda belirlenecek doğru tiplerinin, aktif tabaka ne olursa olsun, önceden belirlenmiş tabakalara, otomatik olarak yerleştirilmesi olarak tanõmlanabilir. OTM sadece çizgiler için geçerlidir. Çizgilerin yerleştirileceği tabakalarõn, Tabaka penceresinde önceden açõlmasõ gereklidir. OTM'ye geçmek için öncelikle Genel/Genel Ayarlar/Genel sekmesi üzerinde Hat Kullanõmõnõ İzle aktif hale getirilmelidir. Bu işlem sonrasõ, Çizgi penceresinde, sağ üst köşeye ekstra bir buton eklenecektir. Bu butonun tõklanmasõ ile, yan tarafta Tabaka Penceresinin açõlmasõ sağlanmalõdõr. İstenilen doğru tiplerinin karşõsõndaki (*) tõklanarak, bu çizgi tipinin otomatik olarak yerleştirileceği Tabaka adõ yazõlmalõdõr. Fare sol tuşu ile işlemin tamamlanmasõ gerekir. Tabakalarõn çizgilerle aynõ ismi taşõmasõ gereklilik değildir. Bu işlemden çõktõktan sonra OTM geçerli olacaktõr. Karşõsõnda tabakasõ bulunan çizgi tipleri ile doğru çizimi yapõlõrsa otomatik olarak kendi tabakalarõna yerleştirileceklerdir. Karşõsõnda tabaka bulunmayan çizgi tipleri, çizim sõrasõnda doğal olarak o andaki Aktif Tabakaya yerleştirilecektir. Bu yöntemin amacõ çizgi bağlarken aynõ zamanda tabaka değiştirme külfetinden kurtulmaktõr. Aynõ anda çizgi tipi ve tabaka seçilmiş olacaktõr. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-28

42 OTM den Çõkmak: Çizgi tipi penceresindeki ilgili buton yeniden tõklanarak yandaki Tabaka bölümü kapatõlõr ve OTM'den çõkõlabilir. Kapatma işleminden sonra oluşturulan doğrular yine aktif tabakaya yerleştirilecektir. Tabaka penceresine girilmesi ve Aktif Tabakanõn değiştirilmesi de yine OTM'den çõkõlmasõna neden olacaktõr. Çizgi penceresine tekrar girilerek ilgili buton ile Tabaka yapõsõ tekrar açõlõrsa, yeniden OTM'ye dönülebilir. Fontlar Program değişik font tiplerini destekler. Aynõ anda birden fazla font dosyasõ programa yüklenerek çalõşõlabilir. Font yükleme işlemi, ekranõn en alt satõrõnda font penceresinden Font Değiştir + butonu ile yüklenebilir. Program fontlarõ NETCAD'in yüklendiği dizin altõnda FONT dizini içinde bulunur. Font dosyalarõnõn uzantõsõ *.NCF dir. Program Windows içinde kullanõlan fontlarõ da Genel menüsü altõnda Font Çevir işlemi yardõmõ ile NETCAD'in kullanabileceği yapõya dönüştürür. Font Değiştirme: Değişik fontlarla çalõşabilmek için NETCAD ekranõnõn altõnda F1 butonuna basõldõğõnda font penceresi ekrana gelir. + butonuna basõldõktan sonra font yükleme penceresi açõlõr. Program fontlarõ NETCAD'in yüklendiği dizin altõnda FONT dizini içinde bulunur. Font dosyalarõnõn uzantõsõ *.NCF dir. Bu pencereden istenilen font seçilerek kabul edilir. Seçilen font mavi bir bantla örtülecektir. Artõk yazdõğõmõz tüm yazõlar bu fontta yazõlacaktõr. İstenilen aynõ anda font tipi bu pencereden değiştirilebilir veya sayõsõ arttõrõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-29

43 Program Windows içinde kullanõlan fontlarõ da Genel menüsü altõnda Font Çevir işlemi yardõmõ ile NETCAD'in kullanabileceği yapõya dönüştürür. Obje Seçim Menüsü Kaydõrma, Döndürme, Silme, Ölçekleme, Bloklama vb. işlemler gereği istenilen obje veya objeler grubunun seçilmesi gerekecektir. Seçim menüsü bu işlemlerden herhangi birine girdikten sonra klavyeden boşluk tuşuna (space bar) veya fare orta tuşuna basõldõktan sonra ekrana gelir. NETCAD dõşõndaki yerli yazõlõmlarda, obje tabanõ olmadõğõ için, farklõ nitelikteki her obje için, aynõ işlemin farklõ türevleri tanõmlanmõş durumdadõr. Örneğin; Yazõ Sil, Nokta Sil, Sembol Sil, Hat Sil gibi bir çok komutun, NETCAD'deki karşõlõğõ sadece Sil komutudur. Aynõ şekilde Yazõ Kaydõr, Nokta Kaydõr, Sembol Kaydõr gibi bir çok komutun, NETCAD'deki karşõlõğõ sadece Kaydõr komutudur. İlgili işleme girildikten sonra, aşağõda açõklanacak yöntemler kullanõlarak gerekli objeler seçilecektir. Aşağõda açõklanan yöntemler tamamõ ile kullanõcõnõn tercihine bõrakõlmõştõr. Kullanõcõ, yöntemlerden biri veya birkaçõnõ istekleri doğrultusunda kullanmayõ burada öğrenecek. Çokgen bir bölge veya pencere içerisine alõnarak, bir kerede ve kolaylõkla seçilecek objelerin, teker teker gösterilerek seçilmesinin zaman NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-30

44 kaybõ olacağõ açõktõr. Tüm Obje Seçme yöntemleri, ardõşõk veya karõşõk olarak kullanõlabilir. Objelerin Pencere İçerisine Alõnarak Seçilmesi Doğruyu Kesen Objelerin Seçilmesi Daire İçine Giren Objelerin Seçilmesi Seçilenleri Tersine Çevir Obje Süzgeçleri Objelerin Çokgen Bölge İçerisine Alõnarak Seçilmesi Çokgen Bölge Hatlarõnõ Kesen Objelerin Seçilmesi Objelerin Bölgeden Kõrpõlmasõ (Makaslanmasõ) Bölgenin Dõşõnda Kalanlarõn Seçilmesi Obje Özelliklerine Göre Seçim Obje Süzgeçleri Noktadan Geçenleri Seçmek Ada/Parsel (Kapalõ Alan) Seçmek Tümünü Seçmek/Seçilenleri Seçmek Gruplanmõş Objelerin Seçimi Son Seçilenler Obje seçme yöntemlerinin iyi kavranõlmasõ gerekir. Büyük bir küme içerisinden istenilen özellikteki objelerin kolaylõkla seçilmesi için yöntemler bilinmelidir. Objeleri teker teker seçmek için fare imleci seçilecek objenin herhangi bir yeri üzerine getirilir ve sol fare tuşu tõklanõr. Objelerin seçildiği renklerinin değişmesinden anlaşõlõr. İşlemden çõkmadan birden fazla obje arka arkaya seçilebilir. Objenin mutlaka bir bölümünün imleç işareti içinde olmasõ gereklidir. Yanlõşlõkla seçilen objeler tekrar seçilerek bõrakõlabilir. Obje seçimi sõrasõnda Menülere ulaşõlabilir. Denemeler sonucu seçilemeyen objelere yaklaşõlmalõ veya seçme yöntemi değiştirilmelidir. Seçme işlemi sağ fare tuşuna tõklanarak bitirilir. Objelerin toplu olarak seçilmesi de mümkündür. Seçme işlemi sõrasõnda klavyedeki boşluk tuşuna veya fare orta tuşuna (3 tuşlu farelerde geçerlidir) tõklanarak çõkan OBJE SEÇME MENÜSÜ'ne ulaşõlõr. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-31

45 Yöntemler Objelerin Pencere İçerisine Alarak Seçme: Objelerin topluca seçilmesine yönelik rutinlerden biridir. Kesenler Seçeneği ile Beraber: Açõlacak dörtgen pencerenin kestiği objeler seçilecektir. İçindekiler Seçeneği ile Beraber: Açõlacak dörtgen pencere içerisine tam olarak giren objeleri seçmek amacõyla kullanõlõr. Pencere içerisine tam girmeyen objeler seçilmezler. Örneğin; bir ucu pencerenin dõşõnda kalan bir doğru seçilmeyecektir. Kesenler ve İçindekiler Seçeneği ile Beraber: Açõlacak dörtgen pencere içerisine tam olarak giren ve pencerenin kestiği objeler seçilir. Üzerindekiler Seçeneği ile Beraber: Bir hat üzerindeki sembollerin, noktalarõn seçilmesine yönelik bir işlemdir. Kesenler seçeneği ile kullanõldõğõnda oluşturulacak pencere tarafõndan kesilen hatlar üzerindeki semboller ve noktalar varsa seçilir. İçindekiler seçeneği ile beraber kullanõlõrsa açõlacak pencere içerisine tam olarak giren ve pencere tarafõndan kesilen hatlarõn üzerindeki semboller ve noktalar seçilir. Süzgeç düzenleri kullanõldõysa seçilmesi istenmeyen objeler, pencere içerisine girseler bile seçilmezler. Kullanõmõ Zoom penceresi ile aynõ şekildedir. Pencere açõldõktan sonra, sol fare tuşu yerine orta tuşa basõlõrsa, açõlan pencere serbest olarak kaydõrõlabilir. Yeniden orta tuşa basõlmasõ ile de boyutlarõ değiştirilebilir. İmleç ile seçilemeyen bir yazõ, sadece onun girebileceği küçük bir pencere açõlarak seçilebilir. Aynõ şekilde tüm proje de pencere içerisine alõnarak seçilebilir. Kesenler, içindekiler, üzerindekiler seçeneklerinden bir veya birkaçõ ile beraber kullanõlõr. Sembolün yarõsõ dõşarõda fakat yakalama noktasõ seçim penceresinin içinde kaldõğõ için seçilir. Doğrunun başlangõç ve bitiş noktalarõ seçim penceresinin içinde kaldõğõ için seçilir. Sembolün tamamõ seçim penceresinin içinde kaldõğõ için seçilir. Doğrunun bir kõsmõ dõşarõda kaldõğõ için seçilemez. Dairenin tamamõ seçim penceresinin içinde kaldõğõ için seçilir. Dairenin yarõsõna yakõn bölümü seçim penceresinin içinde fakat merkezi dõşarõda kaldõğõ için seçilmez. Sembolün yarõsõ içerde, fakat yakalama noktasõ seçim penceresinin dõşõnda kaldõğõ için seçilmez. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-32

46 Dairenin yarõsõ dõşarõda fakat merkezi seçim penceresinin içinde kaldõğõ için seçilir. õ ve j. seçeneklerinde dairelerin merkezi, sembollerin yakalama noktalarõ seçim penceresi üzerinde ise seçme işlemini yapmaz. Daire İçine Alarak Seçme: Ekranda merkezi gösterilip, büyüklüğü etkileşimli olarak belirlenen dairenin içindekiler seçilir. Oluşturulacak dairenin merkezi belirlendikten sonra ikinci nokta için orta tuş referans penceresi kullanõlabilir. Kesenler Seçeneği ile Beraber : Oluşturulacak dairenin kestiği objeler seçilir. İçindekiler seçeneği ile beraber; Oluşturulacak dairenin içerisine tam olarak giren objeler seçilir. Kesenler, içindekiler, üzerindekiler seçeneklerinden bir veya birkaçõ ile beraber kullanõlõr. Çokgen Bölge İçerisine Alarak Seçme: Tanõmlõ veya tanõmsõz çokgen bölgeler içerisine giren objeler işlem için seçilebilirler. Seçim işlemi, bir çok işlemdekine benzer şekilde seçenekli olarak gerçekleştirilebilir. Kapalõ alanõn ortasõ gösterilebilir, F3 ile alanõ belirleyen çoklu doğru seçilebilir. Kapalõ alan yoksa F2 tuşu ile seçilecek objeleri içerisine alacak şekilde çokgen bir alan oluşturulabilir. sağ Fare tuşu ile son nokta, ilk noktaya birleştirilerek, çokgen otomatik olarak kapatõlõr. Gerektiğinde Yakalama modlarõ etkin şekilde kullanõlabilir. Kesenler Seçeneği ile Beraber: Oluşturulacak veya seçilecek çokgen bölgenin kestiği objeler seçilir. İçindekiler Seçeneği ile Beraber: Oluşturulacak veya seçilecek çokgen bölgenin içerisine tam olarak giren objeler seçilir. Üzerindekiler Seçeneği ile Beraber: Bir hat üzerindeki sembollerin, noktalarõn seçilmesine yönelik bir işlemdir. Kesenler seçeneği ile kullanõldõğõnda oluşturulacak veya seçilecek çokgen tarafõndan kesilen hatlar üzerindeki semboller ve noktalar varsa seçilir. İçindekiler seçeneği ile beraber kullanõlõrsa NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-33

47 oluşturulacak veya seçilecek çokgen içerisine tam olarak giren ve pencere tarafõndan kesilen hatlarõn üzerindeki semboller ve noktalar seçilir. Süzgeç düzenleri kullanõldõysa, seçilmesi istenmeyen objeler, çokgen bölge içerisine girseler bile seçilmezler. Kesenler, içindekiler, üzerindekiler seçeneklerinden bir veya birkaçõ ile beraber kullanõlõr. Obje Tipi Süzgeci: Menüde bulunan küçük ikonlar seçim işlemine katõlacak obje tiplerini sõnõrlama amacõ ile kullanõlõr. Tabaka Süzgecine benzer şekilde objeler için de süzgeç kullanõlabilir. Seçim işlemine katõlmasõ istenmeyen objelerin kutularõna bir kez tõklanarak! işareti silinmesi bu objelerin seçme işlemi dõşõnda tutulmasõ için yeterlidir. Yandaki obje seçim bölümünden seçmek istenilen objeler işaretlenir. Çokludoğru seçeneği ile açõk çokludoğrular, Alan seçeneği ile kapalõ çokludoğrular seçilir. İşlemin kullanõmõ konusunda aşağõdaki örnek verilebilir. Diğer bir programdan veri aktarõldõ ve doğrular ile yazõlar aynõ tabakada geldi. Ancak yazõlarõn tabakasõnõn değiştirilmesi gerekebilir. Buna neden farklõ renkte görmek, farklõ kalem ile çizdirmek veya hiç çizdirmemek olabilir. Bu durumda Tabaka Değiştir işlemi içerisinde seçim yapõlõrken yalnõzca YAZI seçeneğinin aktif olmasõ durumunda, sadece yazõlar seçilecektir. Aynõ şekilde kroki bağlarken sembollerin yerleştirilmesi sõrasõnda tabakalandõrmaya dikkat edilmemiş olabilir. Sadece sembol seçeneği aktifken pencere yöntemi ile seçme işlemi yapõlarak binlerce obje arasõndan sadece semboller seçilerek başka bir tabakaya alõnabilirler. Tüm projedeki noktalar seçilerek blok olarak saklanabilir. Tüm çoklu doğrular (ada/parseller) seçilerek silinebilir. Ayrõca obje gruplarõnõn kendi içlerinde de ayrõm yapõlmasõ gerektiğinde yukarõda anlatõlan süzgeç düzenleri kullanõlabilir. Yan taraftaki göz ikonlarõ seçim işlemlerini kolaylaştõrmak için kulanõlabilir. Tüm seçeneklerin işaretli olmasõ sağlanõr. Bu yöntem ile bütün objeler seçme işlemi içerisine dahil edilecektir. Bir seçme işleminde doğrularõ ve noktalarõ seçme işlemi dõşõnda tutmak istedinizde ve X işaretlerin kaldõrdõnõz fakat işlemi sonuçlandõrmadan vazgeçtiniz ve bütün objeleri seçmek istiyorsanõz bu butona basarak tüm seçeneklerin işaretli olmasõnõ sağlayabilirsiniz. Bütün seçeneklerin işaretli olmamasõ sağlanõr.bu yöntem ile bütün objeler seçme işlemi dõşarõsõna alõnõp içlerinden herhangi biri veya birkaçõ seçilebilir. Silmek için sadece doğrularõ seçmek istiyorsanõz bu yöntem ile bütün işaretleri kapatõp doğrularõn kutusunu tõklayarak sadece doğrularõn seçili olmasõnõ sağlayabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-34

48 İşaretli olanlarõn bõrakõlõp işaretli olmayanlarõn seçili olmasõ sağlanõr. Bu yöntem ile seçili olanlarõn bõrakõlmasõ diğer seçeneklerin seçili olmasõ sağlanõr. Silmek için sadece doğrularõ seçmek istiyorsanõz doğrularõn işaretini kapatõp bu buton ile (tersine çevir) sadece doğrularõn seçili olmasõnõ sağlayabilirsiniz. Doğruyu Kesen Objeleri Seçme: Ekrana çizilecek doğruyu kesen objeler seçilirler. Yan yana konumlanmõş doğrularõn seçilmesi amacõna çok uygun bir rutindir. Gerekirse tek bir doğru parçasõ bile bu yöntemle diğerlerinden ayrõlarak seçilebilir. Eğer seçim kümesi bir çoklu doğru tarafõndan çevrelenmiş durumda ise F3 tuşu ile bu doğru seçilmelidir. Benzer şekilde objeler seçilecektir. Çokgen Alanõ Kesen Objeleri Seçme: Doğruyu kesenler rutinine benzer şekilde, ekrana çizilecek kapalõ bir çokgen kenarlarõnõ kesen objeler seçilecektir. Doğruyu kesenler rutininin ardõşõl olarak uygulanan şeklidir. Noktayõ İçeren Objeleri Seçme: Belirtilen noktayõ içeren objelerin seçilmesinde kullanõlan bir işlemdir. Obje seçim penceresinde bu ikon seçilir ve ekranda fare ile nokta gösterilir. Eğer noktayõ içeren birden fazla alan var ise, ekrana gelen pencereden istenilen alan seçilir. Noktadan Geçen Objeleri Seçme: Bu rutin, gösterilecek bir noktadan geçen veya o noktada kesişen objelerin tek seferde seçilmesi amacõna yöneliktir. Obje Seçme menüsünde bu butona tõklandõktan sonra ekranda nokta seçilir ve bu noktadan geçen objeler seçilmiş olur. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-35

49 Tüm Objeleri Seçme: Gerekli ayarlamalar yapõldõktan sonra, Obje Seçme menüsünden, bu butona basõlarak çõkõlõrsa, seçilmesi gereken tüm objeler seçilecektir. Herhangi bir süzgeç düzeninin kullanõlmamasõ durumunda, doğal olarak projedeki tüm objeler işlem için seçilecektir. Örneğin; projedeki tüm yazõlarõn seçilmesi için, Obje Süzgeci butonlarõnõn, yazõ butonu dõşõndakiler tõklanarak pasifleştirildikten sonra, menüden bu ikon ile çõkõlmasõ yeterlidir. Herhangi bir süzgeç düzeni kullanõlmamasõ durumunda, bu butona basõlmasõ ile projedeki tüm objeler işlem için seçilecektir. Son Seçilenler: Herhangi bir seçim yaparken, son seçilen objelerin tekrar seçilmesi istenirse kullanõlõr. Objeleri Bölgeden Kõrpma: Pencere içini seçme işlemi ile beraber kullanõlõr. Açõlacak pencerenin içerisine tam olarak giren objeler ile pencerenin kestiği objelerin pencere içerisinde kalan bölümleri seçilecektir. Bunun için seçme işlemi sonrasõ açõlacak pencereden ONAYLA butonu seçilmelidir. KESME butonu seçilecek olursa sadece pencere içerisine giren objeler seçme işlemine alõnõr. Yazõlar, semboller, münhaniler kesme işlemine tabi tutulmaz yakalama noktalarõ pencere içerisine giriyorsa yazõlarõn ve sembollerin tamamõ seçilir, kõrpõlmak isteniyorsa Düzenle/Yardõmcõ İşlemler/Ayrõştõr işlemine tabi tutulmasõ gerekir. "İPTAL" butonu ile işlem iptal edilebilir. Seçilenleri Tersine Çevirme: Kesenler, İçindekiler, Üzerindekiler seçeneklerini tersine çevirmek için kullanõlõr. Örneğin; seçme işlemi için Kesenler seçeneği işaretlendiyse Tersine Çevir işlemi ile Üzerindekiler ve İçindekiler seçme işlemine alõnabilir. Gruplanmõş Objeleri Seçme: NETCAD'de bazõ objelere otomatik olarak grup olma özelliği verilmiştir. Gruplandõrõlmõş objeler bu seçenek aktifleştirilerek işlem için aynõ anda seçilebilir. Taramalar, şevler, grafik olarak oluşturulan çizelgeler (alan hesaplarõ, koordinat özetler vb.) gruplandõrõlmõş objelerdir. Bu yolla yanlõş yapõlmõş bir tarama, yanlõş yerleştirilmiş bir çizelge herhangi bir objesinden tutularak silinebilir veya başka yere kaydõrõlabilir. Süzgeç Kullanõcõ seçmek istediği obje veya objelere göre gerekli satõrlarõ doldurmalõdõr. Bulunulan satõrõn seçme işlemine etki etmemesi isteniliyorsa satõrlarda herhangi bir değer yerine * veya 0 karakterleri bulunmalõdõr. Doğal olarak hepsini aynõ anda kullanmanõn pratikte bir anlamõ yoktur. Sembol No, Renk No, Çizgi Tipi, Uzunluk ve Boy değerlerinin, seçme işlemlerinde etkin kullanõlabilmesi için sağ taraflarõnda bulunan kutucuklara işaretinin konmasõ gerekir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-36

50 Süzgeçteki seçme işlemleri bittikten sonra, tekrar yöntemler bölümüne geçilerek işlemler yapõlabilir. Tabaka Adõ Süzgeci: Seçilmek istenilen objelerin tabaka adõ süzgeci kullanõlarak seçilmesi için kullanõlan süzgeçtir. Tabaka bölümüne seçilecek objelerin tabaka isimleri yazõlõr ya da yandaki butona basõlarak ekrana gelen pencereden istenilen tabakalar işaretlenebilir. Burada kullanõlacak süzgeçler Genel Bilgiler bölümündeki süzgeçler kõsmõnda ayrõntõlõ olarak anlatõlmaktadõr. Obje Adõ Süzgeci: Bu özellik ile numarasõ veya numaralarõ verilen Ada/Parseller (Çoklu doğrular) işlem için seçilirler. Genel süzgeç kurallarõ geçerlidir. Yazõ Süzgeci: Bu özellik ile bir yazõ işlem için seçilebilir. Genel süzgeç kurallarõ geçerlidir. A*, ~OKUL, 3189* gibi süzgeçler kullanõlabilir. Sembol Numarasõ Süzgeci: Bu özellik ile istenen bir sembol veya semboller çizimdeki diğer tüm sembollerden ayrõlarak kolayca seçilebilir. Örneğin; sadece pilonlar diğer sembollerden ayrõlarak farklõ bir tabakaya yerleştirilebilirler. Bunun için seçilmesi istenen sembolün numarasõnõn verilmesi yeterlidir. Eğer sembol numarasõ bilinmiyorsa, sembol kutucuğuna iki defa tõklanarak sembol kartõ gelir. Bu karttan istenen sembol seçilerek, bu alana sembol numarasõ yazõlmasõ sağlanabilir. Genel süzgeç kurallarõ geçerlidir. Sembol numaralarõ, Obje Sor işlemine girilerek mevcut, bir sembolün gösterilmesi ile öğrenilebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-37

51 Yanlõşlõkla elektrik direği (Sembol No 6) yerine, tüm noktalara telefon direği (Sembol no 7) sembolü yerleştirilmiş olabilir. Bu durumda, Sorgu\Obje Özelliklerini Sor işlemi kullanõlmalõdõr. Bu rutine girildikten sonra sembollerin seçilmesi gerekecektir. Yanlõşlõkla yerleştirilen 7 numaralõ telefon direğinin seçilmesi sembol süzgeci ile yapõlacaktõr. Sembol numarasõ olarak 7 verilerek Tümünü Seç butonuna basõlmalõdõr. Seçim işlemi sonrasõ, Sembol Özellikleri işleminde, sembol numarasõ olarak 6 verilerek dönüşüm işlemi gerçekleştirilmiş olacaktõr. Renk Numarasõ Süzgeci: Bu işlem objelerin, renk numarasõna göre seçilebilmesi olanağõnõ verir. Renk numarasõna göre seçim yaparken, ya Obje Sor işlemi ile renk no öğrenilip girilebilir, ya da renk no kutucuğuna çift tõklanarak gelen renk paletinden seçme yapõlabilir. Çizgi Tipi Süzgeci: Bu işlemde objelerin, çizgi tiplerine göre seçilebilmesi olanağõnõ verir. Bunun için seçilmesi istenen çizginin, çizgi tipi kutucuğundan seçilmesi yeterlidir. Çizgi tipi, Obje Sor rutinine girilerek mevcut bir hattõn gösterilmesi ile öğrenilebilir. Bu yolla çizimdeki tüm tarla sõnõrlarõ, diğer çizgilerden ayrõlarak işlem için seçilebilir. Anlatõlan süzgeçleme yöntemleri ile gerek sembol, gerekse Çizgi menüsündeki her bir obje için ayrõ ayrõ işlem yapmak olanaklõ hale gelmiştir. Bu özellikler ile hat bağlarken veya sembol yerleştirirken tabakalandõrmaya dikkat etmek eski önemini yitirmiştir. Çünkü, kalõn veya farklõ renkte çizilmesi gereken noktalar, semboller ve çizgiler diğerlerinden kolaylõkla ayrõlarak tabakalarõ değiştirilebilmektedir. Aynõ şekilde 1/1000 ölçeğinde görünmesi gereken, ancak 1/2000 ölçeğinde görünmesi gerekmeyen semboller de diğerlerinden kolayca ayrõlabilecektir. Uzunluk Süzgeci: Çizgisel objelerin verilen minimum ve maksimum değer ile seçilmesi için kullanõlan süzgeçtir. Boy Süzgeci: Verilen değer, yazõlarda boy, sembollerde büyütme katsayõsõ olarak algõlanõr ve bu değere uyan yazõ ve sembolleri seçmek için kullanõlõr. Bu işlem çok kõsa doğrularõn seçilip silinmesi, bir imar projesinde kõsa cephelerin bulunmasõ gibi amaçlar için kullanõlabilir. Çizgi Kalõnlõğõ Süzgeci: Bu işlem objelerin, çizgi kalõnlõklarõna göre seçilebilmesi olanağõnõ verir. Çizgi kalõnlõğõna göre seçim yaparken çizgi kalõnlõğõ kutucuğuna seçmek istenilen objelerin kalõnlõk değerleri yazõlõr. Örneğin; çizgi kalõnlõğõ 0 ile 3 arasõnda olan objeler seçilmek isteniyorsa çizgi kalõnlõğõnõn 1. kutucuğuna "0", 2. kutucuğuna "3" yazõlõr. Nokta Kodu Süzgeci: Bu işlem noktalarõn kodlarõna göre seçilebilmesi olanağõnõ verir. Nokta Kodlarõna göre seçim yaparken nokta kodlarõ kutucuğuna seçilmek istenilen noktalarõn kodlarõ yazõlõr. Bu kutucuğa nokta kodlarõ yazõlõrken genel seçimde kullanõlan süzgeçler geçerlidir. Örneğin; A*: Nokta kodu A ile başlayan noktalar, ~A+~B: Nokta kodu içinde A veya B olan noktalar, ~A&~B: Nokta kodu içinde A ve B olan noktalar vb. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-38

52 Sõnõflar Obje Seçim penceresinin sõnõflar sekmesine girdiğinizde NCZ tabanlõ ve veritabanõ ilişkili objelerin seçimi için geçerli bir işlemdir. Sõnõflar sekmesi pencersinde projenize ait sõnõflar yer alacaktõr. Sõnõflara ait tablo üzerinde sağ fare tuşu ile gelen Obje Seç komutu ile grafik veriler üzerinde seçtiğiniz objeleri Obje seçim penceresinde Sõnõflar sekmesine dönerek ilgili sõnõf adõ üzerinde çift tõklayarak objeler üzerinde işlemler yapabilirsiniz. Küme Seçilen obje gruplarõna isim verilerek, bu guruplar arasõnda işlem yapõlmasõna olanak veren işlemler dizisidir. Seçme işlemi, işlemi terketmeden yapõlabileceği gibi, Sorgu menüsü altõndan, Obje Özelliklerini Sor komutu ile obje veya objeler seçilerek isim verilir. Verilen bu isimler küme işlemine girildiğinde ekrana gelir. Seçilen kümeler saklanabilir ve daha sonra kullanõlabilir. Seçilen kümeler arasõnda birleştirme, çõkarma ve kesişim işlemleri yapõlabilir. Hazõrlanan seçim kümeleri proje kapatõldõğõnda yok olurlar. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-39

53 İki küme arasõnda toplam fark veya çarpõm işlemi yapõldõktan sonra oluşan seçim kümesine bir isim vermek için kullanõlõr. Bir işlem yapõldõktan sonra bu butona basõlõrsa, seçim kümesi adõ şeklinde bir pencere açõlõr. Bu pencereye verilen isimle yeni bir küme oluşturulmuş olur. İsim verilen bu kümeyi başka bir işlemde tekrar kullanabilirsiniz. İsmi seçilen küme, ekrandan da seçilmiş olur. ve butonlarõ ile işlem yapõlacak küme isimleri seçilir. Seçme işlemi, yapõlacak işleme göre değişir. Örneğin; ADA kümesinden PARSEL kümesinin farkõ alõnacaksa, ADA kümesi satõrõna, PARSEL kümesi satõrõna aktarõlmalõdõr. Seçilen iki kümenin toplamõnõ alõr. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-40

54 alõr. Seçilen iki kümeden, A 'nõn B 'den farkõnõ alõr. Seçilen iki kümeden, B 'nin A 'dan farkõnõ Seçilen iki kümenin kesişim noktasõnõ bulur. Diğer İleri seviye GIS sorgulamalarõ yapmak için kullanõlan penceredir. Pencereye herhangi bir seçme işleminde iken boşluk tuşuna (space bar) basarak girebilirsiniz. Anamodül kurulumu ile gelen kõsmõ GIS-İleri Konumsal Sorgulamalar kõsmõdõr. Diğer sekmeler modül kurulumlarõ ile gelmektedir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-41

55 İleri Konumsal Sorgulamalar kõsmõna girildiğinde yukarõdaki sorgulama kriterleri görülecektir. Burada sorgu tiplerinden, kriter objeler ile Aynõ, Kesişen, İçinde gibi birçok karşõlaştõrma yapõlabilecek sorgulama çeşidi seçilebilir. Ayrõca Tampon kõsmõna geçilerek kriter objelere belli bir tampon tanõmlanabilir ve sorgulamalarõn sadece bu tampon içine düşen/dõşõna çõkan/dokunan vb objelerde yapõlmasõ sağlanabilir. Bu pencere ile veritabanõ bağlantõlõ GIS objeleri arasõnda sorgulama yapõlabileceği gibi, veritabanõ bağlantõsõ bulunmayan CAD objeleri arasõnda da sorgulama yapõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-42

56 Nokta Yakalama Modlarõ Çiz menüsünde yer alan obje çizim komutlarõndan herhangi biri seçilip başlangõç noktasõ işaretlendikten sonra boşluk tuşuna (space bar) basõldõğõnda Referans menüsüne (Yakalama Modlarõna) ulaşõlõr. Std Dy / Dx : O anda fare imlecinin bulunduğu yerden m (metre) cinsinden verilecek DY ve DX değerleri kadar gidilebilir veya değer Seç menüsü kullanõlarak işlem yapõlabilir. Bu pencereden mesafe formülü seçilerek O, N, Y ve X referanslarõ verilebilir. Yatay ve düşey bileşenlerin bilindiği durumlarda kullanõlõr. Dy ve Dx'in karşõsõndaki butona basõlõnca ekrana gelen pencerede 2 Noktadan Mesafe, Mesafe Formülü ya da istenilen değer seçilebilir. Mesafe Formülü seçilirse ekrana gelen pencereye istenilen formül yazõlõr. Örnek: Genişliği 300 m (1:1000 ölçeğinde 30 cm) ve yüksekliği tam olarak bilinmeyen, ancak ekranda mevcut bir doğrunun yarõ boyu kadar olmasõ gereken bir dikdörtgen çizilmesi gerekebilir. Tüm Yakalama modlarõ kapatõlõr, Doğru rutinine girilir, ilk nokta seçilir. Fare orta tuşuna (veya klavyeden boşluk tuşuna) basõlõr. Dy/Dx seçilir. Dy olarak 300 (m) verilir (-300 değeri sola gider). Dx için 0 verilir. Sağa doğru 300 m lik yatay doğru çizilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-43

57 Fare orta tuşuna (veya klavyeden boşluk tuşuna) basõlõr. 1 nolu buton (Dy/Dx) seçilir. Dy olarak 0 verilir. Dx için Mesafe Formülü menüsünden O/2 verilir. (Obje/2). Ekranda mevcut doğru gösterilir. Yukarõ doğru, gösterilen doğru boyunun yarõsõ kadar çizilir. Fare orta tuşuna (veya klavyeden boşluk tuşuna) basõlõr. 1 nolu buton (Dy/Dx) seçilir. Dy olarak -300 (m) verilir. Dx için 0 verilir. Sola doğru 300 m'lik yatay doğru çizilir. Uç Nokta Yakalama modu aktifleştirilir. İlk nokta tekrar gösterilir. (Dikdörtgen hazõrdõr) Yukarõdaki örnekte, dikdörtgenin yüksekliği olarak alõnmasõ gereken iki nokta arasõnda bağlanmõş bir doğru olmasa idi, N/2 seçeneği kullanõlacaktõ. Bu durumda bir doğru yerine iki noktanõn gösterilmesi gerekecektir. Açõ/Mesafe: O anda fare imlecinin bulunduğu yerden, verilecek Mesafe kadar ve verilecek açõ doğrultusunda gidilir. Açõ formülü penceresinden O, N, Y ve X referanslarõ verilebilir. Açõlar yatay eksenden ve ters saat yönünde alõnõrlar. Mesafenin karşõsõnda bulunan butona basõlarak ekrana gelen pencereden 2 Noktadan Mesafe, Mesafe Formülü ya da değer seçilir. Mesafe Formülü seçeneği seçilirse ekrana gelen pencereye istenilen formül yazõlõr. Açõ'nõn karşõsõndaki butona basõlõrsa ekrana gelen pencereden 2 Noktadan Açõ, Açõ Formülü ya da istenilen değer seçilebilir. Açõ Formülü seçilirse ekrana gelen pencerede istenilen formül seçilebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-44

58 Örneğin; bir doğrunun birbirlerine dik olarak, doğru uzunluğu kadar çizgi çizmek için; Doğru çiz komutuna girilerek ilgili doğrunun ucu yakalanõr. Referans penceresi açõlarak bu rutin seçilir. Mesafe olarak O, açõ değeri olarak N+100 verilir. Önce, uzunluk için doğru objesi gösterilir, ardõndan doğrunun iki ucu gösterilir. Noktalarõn gösterilme sõrasõna göre dik doğrunun yönü belirlenecektir. Yanlõş gösterimlerde son noktanõn tekrar gösterilmesi ile çizgi serbest bõrakõlõr ve işlem yenilenir. Dik: Binalarõn oluşturulmasõ sõrasõnda, ölçülemeyen, içte kalan bazõ köşelerin daha kolay oluşturulmasõna yönelik bir rutindir. Daha çok doğru işlemi içerisinde kullanõlõr. En son noktada, bir önce çizilen noktanõn gösterilmesiyle, ancak o çizgiye dik doğrultuda işlem yapõlabilir. Örnek çizimde amaç, ölçülemeyen 2 noktasõnõ oluşturmaktõr. 1 numaralõ noktada iken Referans menüsü açõlarak bu işlem seçilmelidir. N noktasõ gösterildikten sonra, sadece, 1-N doğrusuna dik olacak şekilde doğru çizilebilir. Bu durumda, 3 noktasõ gösterilecek olursa, 2 noktasõ oluşturulmuş olur, daha sonra, doğru 3 noktasõna ardõşõl olarak bağlanõr. Bu sorun, Referans menüsü diğer işlemleri ile de kolaylõkla çözülebilir. Teğet: Bulunulan yerden, gösterilecek bir daire veya yaya teğet olacak şekilde gidilir. En Yakõn Nokta: Gösterilecek objenin (doğru, yay, daire vb.) o anda imlecin bulunduğu noktaya en yakõn yerine bağlanõlõr. Bu yolla, bir doğrunun tam üzerine nokta atõlabilir veya tam üzerine doğru ile bağlanõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-45

59 Bu yöntemle, doğrultu belirlemek amacõ ile uzun bir doğrunun her iki ucunun gösterilmesi yerine, ardõşõl olarak üzerinde iki nokta oluşturulabilir. Nokta Adõ: Bulunulan yerden numarasõ verilecek bir noktaya bağlanõlabilir. Bu rutin nokta numarasõ vererek hat bağlamak veya seçilen sembolü, numarasõ verilecek noktalara yerleştirmek için kullanõlõr. Noktalar tek tek verilebileceği gibi, ardõşõl giden noktalar şeklinde tek işlemle verilebilir. Hat bağlanacak veya sembol yerleştirilecek noktalar ardõşõl değil de, 2'şer, 3'er vb. değerler atlayarak gidiyorsa, bunun için ( ) şeklinde bir boşluktan sonra atlanacak değerin yazõlmasõ yeterlidir. Böylece sadece ilk rakama bağlõ olarak tek veya çift noktalar arasõnda hat bağlamak olasõdõr. Bu yöntemle, çapraz olarak ölçülmüş yol, kanal, şev kenarlarõ da ardõşõl olarak bağlanabilir. Semboller de aynõ şekilde görmeden ilgili Nokta Numaralarõ verilerek yerleştirilebilir. Örneğin; some sembolü, S.* şeklinde tüm some noktalarõna bir seferde yerleştirilebilir. Genel nokta süzgeçleri geçerlidir. Dik Ayak/abs: Bulunulan yerden iki nokta ile gösterilecek bir referans çizgiye göre, dik ayak, dik boy değerleri verilecek koordinata veya noktaya gidilir veya bu noktadan çõkõş yapõlabilir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereye dik ayak-dik boy mesafeleri girilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-46

60 Örnek: Ekranda mevcut bir doğrunun ilk 10 metresinden başlayacak ve doğruya dik bir şekilde 30 m uzunluğunda bir doğru çizimi gerekebilir. Doğru işlemi seçilir. Referans menüsü açõlõr. Bu rutin seçilir. Referans doğrunun her iki ucu gösterilir. Dik Ayak Değeri olarak 10 m verilir. Dik Boy olarak 0 değeri verilir. Çizilecek Doğrunun başlangõcõ bulundu, sõra dik çõkmakta. Referans menüsü yeniden açõlõr. Açõ/Mesafe işlemi seçilir. Mesafe olarak 30 verilir. Açõ olarak N-100 (veya N+100) verilir. Referans 2 nokta ardõşõl olarak gösterilir. İşlem tamamlanõr. (Açõlar noktalarõn gösterilme yönüne ve doğrularõn bağlanma yönüne göre 200 grad farklõ olabilir.) Bu durumda son nokta, fare ile tekrar gösterilerek çizilen doğru geri alõnõr ve işlem, açõ değerine N+100 veya O+100 verilerek tekrarlanõr. Çeyrek: Bulunulan yerden, gösterilecek bir dairenin 4 asal noktasõndan en yakõn olanõna bağlanõlõr. 2 Noktalõ Kesişim: Bu işlem ile işlem içerisinde, 2 nokta ve uzaklõktan kesişim olanağõ sağlanmõştõr. Öncelikle iki nokta seçilir. Daha sonra kestirme noktasõnõn bu iki noktaya olan uzaklõklarõ verilir. Kesişim 2 tarafta olacağõndan uygun kesişim noktasõ fare imleci ile gösterilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-47

61 Eğim: Bulunulan yerden verilecek eğim değeri ile verilecek mesafe kadar gidilir. Eğim x, y düzleminde hesaplanõr. Açõ mesafeye denktir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereye eğim ve uzunluk değerleri yazõlõr. Uzunluk kutusunun sonundaki butona basõlõrsa ekrana gelen pencerede 2 Noktadan Mesafe, Mesafe Formülü ya da istenilen değer seçilir. Mesafe Formülü seçilirse ekrana gelen pencerede istenilen formül yazõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-48

62 Kesişim: Bu rutin ile işlem içerisinde, 4 noktadan kesişim olanağõ sağlanmõştõr. Kesişim sonrasõ doğrudan kesişim noktasõna bağlanõlõr. Doğrultularõ oluşturan noktalarõn ardõşõl olarak gösterilmesi yeterlidir. Nokta atma, hat bağlama veya benzeri işlemlere devam ederken, kesişim hesabõ yapõlmasõ gerekebilir. Aksi durumda işlemden çõkmak, kesişim hesabõnõ yapmak ve geri dönerek kalõnan yerden devam edilmesi gerekir. Referans Nokta: Özellikle ve numaralõ işlemlerde verilen Dy, Dx, Açõ ve mesafe değerleri o anda bulunulan noktadan değil de, referans olarak gösterilecek bir noktadan alõnmasõ gerekiyorsa, Nokta Referansõ verilebilir. Bu durumda öncelikle bu rutine girerek referans noktanõn gösterilmesi gerekir. Daha sonra, ilgili rutine girerek değerlerin verilmesi gerekir. Örneğin; bulunulan noktadan herhangi bir noktaya olan Dy, Dx uzaklõğõ bilinen bir noktaya doğrudan hat bağlanõlabilir. Layer-Tabaka: Çizgi çizerken veya sembol yerleştirirken, Tabaka ayarlamalarõ veya çizgi tipi seçimleri, bilindiği gibi ekranõn altõndaki Tabaka ve Çizgi tipi penceresinde yapõlmaktadõr. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-49

63 Burada, işlemlerin daha kolay ve hõzlõ yapõlabilmesi için ek yöntem sağlanmõştõr. Tabaka ve çizgi tipi değişikliği, aynõ anda gerçekleştirilebilir. Bu rutine girdikten sonra, ekranda gösterilecek objenin, tabakasõ ve çizgi tipi aktifleşecektir. Bu işlemden sonra, yeni çizilecek doğrular, o objenin tabakasõ ve çizgi tipi ile çizilmeye başlayacaktõr. Çizgiler, semboller, daire ve yaylar vb. işlem için seçilebilir. Verilen Koordinata Git: Y, X değerleri bilinen bir yere nokta atõlabilir. Veya herhangi bir yere nokta atõlmasõ sõrasõnda Y ve X değerlerine, arzu edilen koordinat değerlerinin yazõlmasõ ile, noktanõn koordinatlara atõlmasõ sağlanabilir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereye istenilen Y ve X değerleri girilir. Y ve X'in karşõsõndaki butona basõlõrsa ekrana gelen pencereden 2 Noktadan Mesafe, Mesafe Formülü ya da istenilen değer seçilebilir. Mesafe Formülü seçilirse ekrana gelen pencerede istenilen formül yazõlabilir. Bu işleme Alt-K tuşuna basõlarak da erişilebilir. Son Noktaya Git: Projede en son atõlan noktaya veya son çizilen çizginin son noktasõnõ yakalar. Uzunluk Değerleri Verme: Referans menüsü içerisinde yer alan, herhangi bir işlem içerisinde 5 şekilde uzunluk değeri verilebilir: 1.Sayõsal Değer Verme: Uzunluk değerleri metre cinsindendir. Mesafeler, o anda bulunulan yerden itibaren alõnõrlar. Sayõsal değer, bir formülün sonucu olarak da ortaya çõkabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-50

64 Örneğin; Uzunluk değeri olarak benzer değerler verilebilir /3-COS(50)*125 (Formül sonucu program tarafõndan hesaplanõr.) 2. N :2 Nokta: Uzunluk değerinin rakamsal karşõlõğõ tam olarak bilinmiyorsa, ancak ekranda bu uzunluğu belirleyen en az iki nokta varsa, uzunluk değeri ekrandan alõnabilir. Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki nokta arasõndaki mesafe, işlem için alõnabilir. Noktalarõn gösterilme sõrasõ önemli değildir. Birden fazla N harfi kullanõlabilir. Bu durumda, noktalar uygun sõrada gösterilmelidir. Nokta yakalama modlarõna dikkat edilmelidir. Örneğin; uzunluk değeri olarak: N: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki nokta arasõ uzunluk alõnõr N+N: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki uzunluk toplamõ alõnõr N+100: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki nokta arasõ uzunluktan 100 m. fazlasõ alõnõr. (N+N)/2: Ekrandaki iki uzunluğun ortalamasõ kadar 2*N-N+100: Birinci uzunluğun 2 katõ, eksi, ikinci uzunluk ve artõ 100 m. N/3: Ekrandaki iki nokta arasõ uzaklõğõn 1/3 uzunluğu kadar 3. O: OBJE Referansõ: Kullanõmõ N ile çok benzerdir. Tek farkõ, uzunluk değeri olarak, ekranda mevcut 2 nokta yerine, bir doğrunun, dairenin, yayõn veya çoklu doğrunun gösterilmesidir. Bu durumda sayõlan objelerin uzunluğu, uzunluk değeri olarak alõnacaktõr. N ve O referanslarõ aynõ formülün içerisinde karõşõk olarak kullanõlabilir. Bu durumda Objelerin ve Noktalarõn gösterilme sõrasõ, formüldeki sõraya uygun olmalõdõr. O: Ekranda gösterilecek objenin uzunluğu alõnõr O : Ekranda gösterilecek obje uzunluğundan m daha fazla bir uzunluk (O+O)*2: Ekrandaki ardõşõl olarak gösterilecek iki objenin toplam uzunluğunun iki katõ kadar O/4: Gösterilecek doğrunun 1/4 uzunluğu kadar 2*N-O/3+100+N-O: Birinci uzunluğun 2 katõ, eksi, gösterilen doğrunun 1/3 uzunluğu, artõ, 100m., artõ, birinci uzunluk ile gösterilen doğrunun arasõndaki fark NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-51

65 4. Y ile Gösterilecek İki Nokta Arasõndaki DY Uzaklõğõnõ Vermek: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki nokta arasõndaki uzaklõğõn yatay bileşeni (Dy), uzaklõk değeri olarak alõnmasõ gerekirse Y sembolik gösterimi uzaklõk değeri olarak verilmelidir. 5. X ile Gösterilecek İki Nokta Arasõndaki DX Uzaklõğõnõ Vermek: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki nokta arasõndaki uzaklõğõn düşey bileşeni (Dx), uzaklõk değeri olarak alõnmasõ gerekirse X sembolik gösterimi uzaklõk değeri olarak verilmelidir. Tüm özelliklerin formül şeklinde ortak kullanõmõ sağlanabilir. Bir formül dizisi içerisinde birden fazla O, N, Y ve X harflerini kullanarak farklõ referanslar verilebilir. O/3+N/ O-Y gibi. Aynõ harften birden çok kullanõlmasõ durumunda aynõ veya farklõ objeler gösterilebilir. Açõ Değeri: Referans menüsü içerisinde yer alan, herhangi bir rutin içerisinde, Açõ değeri verilmesi gerektiğinde 3 şekilde açõ verilebilir. 1. Sayõsal Değer: Açõ değerleri grad cinsindendir. Açõlar yatay eksenden ve saat istikametinin tersine doğru alõnõrlar. Sayõsal değer, bir formülün sonucu olarak da ortaya çõkabilir. Örneğin; açõ değeri olarak benzer değerler verilebilir /3-COS(50) (Formül sonucu program tarafõndan hesaplanõr.) 2. N: 2 Nokta; Açõ değerinin rakamsal karşõlõğõ tam olarak bilinmiyorsa, ancak ekranda bu doğrultuyu belirleyen en az iki nokta varsa, açõ değeri ekrandan alõnabilir. Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki noktanõn oluşturduğu doğrultunun, yatayla yaptõğõ açõ işlem için alõnacaktõr. Noktalarõn gösterilme sõrasõ önemlidir. Ters gösterimlerde açõ değeri 200 grad farklõ alõnacaktõr. Genellikle, ekranda mevcut doğrultulara, paralel/dik/belli bir açõ yapan doğrular oluşturmak veya kaydõrmalar yapmak amacõ ile kullanõlõr. Birden fazla N harfi kullanõlabilir. Bu durumda, doğrultular, ardõşõl olarak ve uygun sõrada gösterilmelidir. Nokta yakalama modlarõna dikkat edilmelidir. Örneğin; Açõ değeri olarak: N: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki nokta ile belirlenen doğrultunun yatayla yaptõğõ açõ alõnõr. N+N: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki doğrultunun (4 nokta) yatayla yaptõklarõ açõlarõn toplamõ alõnõr. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-52

66 N-N: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki doğrultunun (4 nokta) yatayla yaptõklarõ açõlarõn farkõ alõnõr. N+100: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki nokta ile belirlenen doğrultuya dik bir açõ alõnõr. (N+N)/2: Ekranda ardõşõl olarak gösterilecek iki doğrultunun açõ ortayõ kadar. 2*N-N+100: Birinci açõnõn 2 katõnõn 100 g fazlasõndan, ikinci açõ değeri çõkartõlacak. N/2+N N/4: Birinci açõnõn yarõsõ+ ikinci açõ grad - üçüncü açõnõn 1/4 ü 3. O: OBJE Referansõ: Kullanõmõ N ile çok benzerdir. Tek farkõ, ekranda mevcut 2 nokta yerine, bir doğrunun gösterilmesidir. Bu durumda, bu doğrunun doğrultusu açõ değeri olarak alõnacaktõr. Doğrunun bağlama yönü önemlidir. Açõ değerinin ekrandan alõnmasõnda, her durumda O yerine, N kullanõlabilir. Bu durumda doğrunun her iki noktasõn n gösterilmesi yeterlidir. Nokta yakalama modlarõna dikkat edilmelidir. N ve O referanslarõ aynõ formülün içerisinde karõşõk olarak kullanõlabilir. Bu durumda Objelerin ve Noktalarõn gösterilme sõrasõ, formüldeki sõraya uygun olmalõdõr. O: Ekranda gösterilecek doğru doğrultusunun yatayla yaptõğõ açõ alõnõr. O+100: Ekranda gösterilecek doğruya dik bir açõ (O+O)*2: Ekrandaki ardõşõl olarak gösterilecek iki doğrunun yatayla yaptõğõ açõlarõn toplamõnõn iki katõ kadar 2*N-O+100+N-O şeklinde ardõşõl kullanõmlar da gerçekleştirilebilir. Diğer Yakalama modlarõ penceresinden diğer sekmesinde; NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-53

67 Paralel Nokta: Çizgi çizmek veya nokta atmak vb. işlemlerde paraleli referans alõnacak obje gösterilerek objeye paralel doğru çizimi yapõlabilir, nokta atõlabilir ya da sembol yerleştirilebilir. Örneğin; ekranda çizili bir doğruya paralel bir doğru çizmek isteyelim. Bunun için Çizim menüsünden doğru çiz işlemine girilir. Daha sonra orta tuşa basõlarak Yakalama Modlarõ menüsüne girilerek Diğer bölümünden Paralel Nokta ikonuna basõlarak ekrandan paraleli referans alõnacak doğru gösterilir. Ekrana gelen pencerede Paralel Mesafe değeri doğrudan ne kadar mesafede paralel alõnacağõnõ belirtir. Hat Ucundan Sapma ise, hat uçlarõndan ne kadar uzaklõkta sapma ile paralel noktalarõnõ gösterir. Bu değerler isteğe bağlõ olarak pencereden girilir ve çizim işlemine devam edilir. Diğer bir örnek doğruya paralel sembol yerleştirmek olabilir. Bunun için Çizim menüsünden Sembol Yerleştir işlemine girilerek istenilen sembol seçildikten sonra orta tuşa basõlarak Yakalama Modlarõ menüsüne ulaşõlõr. Diğer bölümünden Paralel Nokta seçilerek ekranda sembolü paraleline yerleştirilecek doğru gösterilir ve sembol yerleştirilir. Hat Üzerinde a/b Noktasõnda: Seçilen doğrunun n eşit parçaya ayrõlarak farenin bu noktalara göre referans alõp hareket etmesi ve çizimin yapõlmasõnõ sağlar. Örneğin; ekrandaki bir doğrunun 1/6'lõk referans noktasõndan başlayarak çizime devam etmek istiyorsunuz. Bunun için Çizim menüsünde Doğru Çiz işlemine girdikten sonra orta tuşa basarak Yakalama Modlarõ menüsüne ulaşabilirsiniz. Burada Diğer bölümünden Hattõn a/b Noktasõnda seçilir ve ekrana gelen menüde Bölme Sayõsõ ve Bölme Aralõğõ değerleri girilir. Daha sonra ekrandan referans doğru seçilir ve istenilen noktadan çizime devam edilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-54

68 Yay Dik ABS: Yay üzerinde verilen parametreye göre istenilen noktaya ya da verilen sapma değerine göre yayõn çevresinde bir noktaya gitmek için kullanõlabilir. Butona tõkladõktan sonra ekrana gelen pencereden Başlangõç Mesafesi ve Sapma değerleri girilir. Başlangõç Mesafesi başlangõçtan itibaren yay üzerinde gidilecek uzunluğu belirtir. Buraya istenilen değer girilir ya da yandaki ikona basõlarak ekrana gelen Değer Seçme penceresinden 2 Noktadan Mesafe ile ekranda gösterilen nokta arasõndaki uzunluk yazdõrõlabilir, Mesafe Formülü ile istenilen formül yazõlabilir ya da aşağõda bulunan değerlerden biri seçilir. Sapma ise yaya olan dik mesafeyi belirtir. Buraya istenilen değer girilir ya da yandaki ikona basõlarak ekrana gelen Değer Seçme penceresi kullanõlõr. Bu referans ile yay üzerine istenilen noktaya yazõ yazdõrõlabilir. Yazõnõn uygulama noktasõ bu referans kullanõlarak yay üzerinde ya da yaya istenilen dik uzaklõkta olacak şekilde yazõlar ekrana yerleştirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-55

69 Modül Yakalama modlarõ penceresinden modül sekmesinde NETCAD anamodulu üzerinde çalõşan bağõmsõz İçmesuyu, Netpro, Netsurf, FotoCAD gibi modüllerde yaygõn olarak kullanõlan nokta yapõlarõnõ yakalamak için kullanõlõr. Yakalama modlarõndaki Modül sekmesi penceresinin görünümü NETCAD üzerinde yüklü olan bağõmsõz modüllere göre değişiklik gösterir. Örneğin; İçmesuyu modülü için Özel nokta yakala satõrõna sol fare tuşu ile çift tõkladõğõnõzda Şebeke projesinde kullanõlan nokta yapõlarõnõn Nokta Adõ, Y ve X bilgilerine ulaşabilirsiniz. Açõlan pencerede yakalanacak nokta satõrõ üzerine çift tõklayarak o noktayõ yakalayabilirsiniz. Rapor butonuna basõlarak şebeke noktalarõ ile ilgili tablo halinde dökümana ulaşõlõr. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-56

70 Yakalama Modlarõ Bu bölümde, kullanõcõlarõn mutlaka bilmesi gereken önemli özelliklerden bir başkasõnõ, Yakalama Modlarõnõ açõklamaya çalõşacağõz. Yakalama Modlarõ NETCAD' in CAD tabanõna ilişkin özelliklerden bir tanesidir. Nokta tabanlõ yazõlõmlara göre önemli farklardan bir tanesidir. Doğru çizmek için mutlaka nokta gerekmediği daha önce belirtilmişti. Nokta kavramõ, haritacõlõk ve benzer uygulamalarda doğal olarak önemlidir. Ancak her şey değildir. Kullanõcõlar programõ tanõdõkça, farklõ projeler gerçekleştirdikçe, noktanõn bir çok durumda hemen hemen hiç gerekmediğinin farkõna varacaklardõr. Yakalama modlarõ olarak tanõmladõğõmõz kavram, bir doğrunun başlama ve bitiş noktalarõnõn, bir sembolün veya bir yazõnõn yerleştirileceği noktalarõn isteğe göre belirlenmesidir. Bu seçme işleminde, aşağõda belirtilen modlar isteğe bağlõ olarak ayarlanmalõdõr. Aşağõdaki açõklanan yakalama modlarõ için birer ikon bulunmaktadõr. (Bu ikona atanmõş tuşlar yanõnda belirtilmiştir.) Diğer yakalama modlarõna nasõl erişileceği ileride anlatõlacaktõr. (En yakõn, dik vb.) SERBEST Mod NOKTA Yakalama Modu F4 UÇ NOKTA Yakalama Modu F5 KESİŞİM Yakalama Modu F6 ORTA NOKTA Yakalama Modu F7 UYGULAMA NOKTASI Yakalama Modu F8 EN YAKIN NOKTA Yakalama Modu KARELAJ Modu F9 EKSENE DİK Modu F11 Hat bağlama, sembol yerleştirme, alan çevirme, çizim penceresinin bõrakõlmasõ veya referans yakalama noktasõnõn gösterilmesi gibi nokta seçme işlemlerinde, fare imleci seçilmek istenilen noktanõn üzerine götürülür ve sol fare tuşuna basõlõr. Bu aşamada seçilen nokta ve koordinatlarõ o anda aktif durumda olan Yakalama Moduna göre değişir. Eğer fare imleci altõnda o anda aktif durumda olan yakalama modlarõna uygun bir durum bulunamamasõ durumunda, yakalama işlemi gerçekleşmez. Yakalama modlarõnõn aktif olup olmadõğõ ilgili ikonun renginden anlaşõlõr. Gri renk kapalõ, Kõrmõzõ aktif anlamõndadõr. Modlar arasõnda geçiş ve değişim, her aşamada kolaylõkla yapõlabilir. Modlar, aynõ zamanda, fare orta tuşu veya klavye boşluk tuşu ile açõlan, Referans menüsünden de değiştirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-57

71 Serbest Mod: Serbest yakalama modu, tüm yakalama ikonlarõnõn kapalõ olduğu durumdur. Sol fare tuşuna basõldõğõ an, o andaki imleç koordinatlarõ, ekranõn duyarlõğõ ile doğru orantõlõ olarak alõnõr. Herhangi bir nokta aramasõ yapõlmaz. İmleç altõna rastgelse bile bir nokta olup olmadõğõ araştõrõlmaz. Varsa bile, nokta yakalanmaz. Doğrular serbestçe çizilebilir, semboller istenilen yere bõrakõlabilir. Noktadan noktaya şev bağlarken, bu moda geçip arada başka nokta olmasa da yumuşatma amacõ ile çizgiler istenildiği şekilde bağlanabilir. Pafta Lejantlarõ, Çizelgeler, Örnek Kanal kesitleri (Kamulaştõrma), İfraz Beyannameleri, Kadastro Ayõrma çapõ, Malik çizelgeleri, Koordinat çizelgeleri, Alan hesap çizelgeleri, Binalarõn ölçülmeyen köşeleri, İmar planõ tasarõmlarõ ve çizimleri, mimari çizimler, kavşak tasarõmlarõ, alan taramalarõ, şev taramalarõ vb. gibi herhangi bir noktaya bağõmlõ olmayan sayõsõz çalõşma bu yolla ve kolaylõkla yapõlabilir. Bir ayrõcalõk olarak Doğru/Çoklu doğru çizme işleminde, kapalõ bir alan oluşturacak şekilde, son nokta, ilk nokta üzerine bõrakõlmak istenirse, Nokta veya Uç Nokta Yakalama modu aktif olmasa bile ilk nokta otomatik yakalanarak, alan kapatõlõr. Nokta Yakala: Bu mod Haritacõlõk Modudur. Bu mod aktifken, imleç altõnda bir NOKTA var ise yakalanõr. Yoksa yakalama işlemi yapõlmaz. Nokta yoksa, Yakalama Modlarõ değiştirilerek veya uygun nokta gösterilerek işleme devam edilebilir. Yakalanacak nokta imleç içersinde olmalõdõr. İmleç işaretinin içerisine birden çok nokta giriyorsa, ilk oluşturulan nokta yakalanõr. Diğer noktanõn yakalanmasõ gerekiyorsa Referans menüsü kullanõlarak nokta numarasõ verilmeli veya o bölge büyültülmelidir. İmar ve Halihazõr harita projelerinde genelde aktif olmalõdõr. Son Nokta Yakala: Bu moda F4 tuşu ile ulaşõlabilir. Bu mod aktifken, imleç işareti altõnda bir doğru ucu veya çokludoğru köşesi alan köşesi, yay ucu var ise uç noktasõndan yakalanõr, NOKTA var ise yakalanmaz. Yukarõdakilere uygun bir durumun bulunmamasõ durumunda seçim işlemi yapõlmaz. Bu durumda Yakalama Modlarõnõ değiştirilerek veya uygun nokta gösterilerek işleme devam edilebilir. Yukarõdakilere ek olarak, aynõ zamanda Nokta objelerinin de seçilmesi isteniyorsa, Nokta Yakala ikonu da aktifleştirilmelidir. İsteğe göre aynõ anda birden çok mod aktifleştirilmelidir. Bu durumda, yaklaşma önceliği, NOKTA, KESİŞİM, UÇ, ORTANOKTA sõrasõndadõr. Bu moda F5 tuşu ile ulaşõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-58

72 Kesişim Noktasõ Yakala: Bu ikon aktifken, varsa, imleç işareti içerisine giren iki objenin kesişim noktasõ otomatik olarak bulunur ve işlem için yakalanõr. Yakalanan kesişim noktasõna nokta atõlmaz. Kesişim noktasõnõ bulma işlemi doğru, daire ve yay objelerinin ikili kombinasyonlarõnõn tümünde yapõlabilir. Bu moda F6 tuşu ile ulaşõlabilir. Orta Nokta Yakala: Herhangi bir yeri gösterilen doğru, çoklu doğru veya yayõn orta noktasõ alõnõr. Genellikle Çizelge hazõrlamada ve özel projelerde kullanõlõr. Bu moda F7 tuşu ile ulaşõlabilir. Uygulama Noktasõ Yakala: Bu modla dairelerin ve yaylarõn merkezleri ile yazõlarõn, şekillerin ve bloklarõn tutma noktalarõ yakalanabilir. Bu moda F8 tuşu ile ulaşõlabilir. En Yakõn Objeyi Yakala: Gösterilecek objenin (doğru, yay, daire vb.) o anda imleçin bulunduğu noktaya en yakõn yerine bağlanõlõr. Bu yolla, bir doğrunun tam üzerine nokta atõlabilir veya tam üzerine doğru ile bağlanõlabilir. Bu yöntemle, doğrultu belirlemek amacõ ile, uzun bir doğrunun her iki ucunun gösterilmesi yerine, ardõşõl olarak üzerinde iki nokta oluşturulabilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-59

73 Tabaka Modlarõ Tabaka Modlarõ penceresine NETCAD ekranõnõn alt çubuğunda bulunan butonun tõklanmasõ ile ulaşõlõr. Objelerin ve Referans Bitmapõn görüntüleme özelliklerinin dinamik olarak ayarlandõğõ penceredir. Tabakada açõk olduğu halde bazõ özellikleri, bu pencereden de müdahalede bulunarak düzenleme yapabilirsiniz. Seçilen özelliklerin solundaki kutucuk işaretli olarak gelir. Seçme işlemi bittikten sonra Tamam komutu ile pencereden çõkõlõr. Hõzlõ Eğri Çiz : Üçgen modelin yüklenmesi ile kõrõklõ münhaniler otomatik olarak geçirilecektir. Bu aşamada, hatalõ kotlar düzeltilebilir ve her türlü model iyileştirme çalõşmalarõ yapõlabilir. Kõrõklõ münhanilerin ekrana gelip gelmemesini, gelirse hangi aralõklarda geleceğini ayarlamak için kullanõlõr. Münhanilerin kaç metrede bir geçeceğini sağ taraftaki butonlardan aşağõ ve yukarõ hareket ettirerek kullanabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-60

74 Karelaj modu: Karelaj noktalarõnda dolaşma modunu aktif hale getirmek için kullanõlõr. İmlecin hangi aralõkta dolaşacağõ sağ taraftaki butonlardan aşağõ ve yukarõ hareket ettirerek kullanabilirsiniz. Kalõn Obje Çizimi: NETCAD'de doğrulara kalõnlõk verilebilmektedir. Özellikle İmar Planõ çizimlerinde vazgeçilmez olan, çizgi kalõnlõklarõnõn açõlõp kapatõlmasõnõ sağlar. Bu seçenek ile daha önce kalõnlõk verilmiş doğrularõn kalõn olarak görünüp görünmeyeceğini belirler. Doğrulara tek tek veya topluca kalõnlõk verilebilir. Doğru kalõnlõklarõ, Obje Sor işlemi ile sorgulanabilir ve değiştirilebilir. Nokta Adlarõ, Kotlarõ, Kodlarõ, Taramalar: Tabaka penceresine girmeden toplu olarak, açõlõp kapatõlmasõnõ sağlar. Nokta Adlarõ: Nokta Kotlarõ: NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-61

75 0 Çizgi Kalõnlõğõ: Proje genelinde kalõnlõğõ olmayan çizgiler 1 piksel kalõnlõğõnda çizilirler. Özellikle referans bitmaplar üzerinde bu kalõnlõk yetersiz kalabilir, görünürlük düşebilir. Bu gibi durumlarda 0 çizgi kalõnlõğõ değerini 2 veya 3 vererek çok daha iyi sonuçlar alabilirsiniz. Referans Bitmapleri Göster: Ekrana yüklenen bitmapõn (Raster verinin) görünüp görünmemesini sağlar. Aktif Referansõ İşaretle: Ekrana birden fazla referans bitmap dosya yüklenebilir. Bu işlem ile yüklenen dosyalardan hangisinin aktif olduğunu belirlemek için kullanõlõr. Aktif olan referans bitmap dosyanõn etrafõna kõrmõzõ bir çerçeve çizerek belirli hale getirir. Raster Liste: Bkz.11. Bölümde Referans Bitmap menüsüne bakõnõz. NETCAD 4.0 GIS Genel Kavramlarõ ile NETCAD 2-62

76 3. BÖLÜM: Proje Menüsü Aç NETCAD programõna girildiği zaman PROJE1.NCZ otomatik olarak açõlõr ve aktiftir. İstenirse daha önce oluşturulmuş bir dosya yüklenebilir. Yükleme işlemi, üzerinde herhangi bir değişiklik yapõlmamõşsa, PROJE1.NCZ dosyasõ üzerine yapõlacak, yeni bir pencere açõlmayacak ve bu dosya kaybolacaktõr. Değişiklik yapõlmõş ise, yüklenilen dosya farklõ bir pencere oluşturacaktõr. NETCAD e gereken sayõda dosya yüklenebilir. Geçişli olarak istenilen herhangi birinde çalõşõlabilir. Dosyalarõn ismi, pencere başlõğõnda yer alacaktõr. Yükleme işlemi Dosya Yükle penceresi ile yapõlõr. Pencerenin kullanõmõ, genel Windows Saklama\Yükleme pencerelerine benzer şekildedir. Dosya Adõ: Yüklenecek dosya adõ bu bölüme yazõlmalõdõr. Dosyanõn adõnda bir değişiklik isteniyorsa Dosya Adõ Penceresi üzerinde tõklanarak istenilen değişiklik yapõlabilir. Örneğin; yüklenecek dosya adõ doğrudan yazõlabilir. Dosya listesi çok uzunsa, dosya adõnda uygun değişiklikler yapõlarak, dosya listesi değiştirilebilir. Örneğin; 19*.NCZ yazõlarak, listede sadece 19 ile başlayan.ncz dosyalarõnõn görüntülenmesi sağlanabilir. Bu yöntem, adõ tam hatõrlanamayan yada farklõ tip bir dosya yüklemek istediğimizde, örneğin bir nokta dosyasõnõ yüklemek istersek *.NCN yazarak nokta dosyalarõnõn listelenmesini sağlayabiliriz. Dosya Tipi: NETCAD e farklõ tipte dosyalar yüklenebilir. Yüklenecek dosya tipi, Dosya Tipi penceresinden seçilerek aktifleştirilmelidir. Seçilen tipe uygun uzantõlar, dosyalar penceresinde belirecektir. NETCAD for Windows çizim dosyalarõnõn tipi.ncz dir. NETCAD ile ilgili bazõ dosya tipleri ve uzantõlarõ aşağõdadõr. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-1

77 Projeye Ekle: Üzerinde çalõşõlan aktif proje üzerine, diğer bir proje eklenebilir. Bu yolla detaylarõn üzerine münhani eklenebilir. Paftalar birbirlerine eklenebilir. Böylece 1/1000 ölçeğinde 4 pafta, 1/2000 ölçeğinde bir pafta üretmek için yanyana getirilebilir. İmar planlarõnõn üzerine kadastro eklenebilir. Ekleme işlemi sonucunda iki proje koordinatlarõna göre konumlanõrlar. DOSYA TİPİ Çizim (Win) Yedek Çizim (Win) Çizim (Dos) Yedek Çizim (Dos) Nokta Tabaka Parametreleri AutoCAD DXF Dosyasõ ASCII Yazõcõ Çõktõsõ Tanõm Dosyasõ Dönüşüm Değerleri UZANTISI NCZ $NC PLT $PL NCN LYR DXF CKS DEF DNS Projeye Ekleme işleminde, mevcut objeler ve tabakalar birleşerek tek bir proje oluştururlar. Geri Al işlemi hariç, birbirleri üzerine eklenen iki dosyayõ ayõrmak mümkün olmayabilir. Aynõ isimdeki tabakalar birleşecektir. Dosyalarõn eklenmesi ile çift hat ve/veya çift nokta oluşmasõ durumunda Çift Hatlarõ Ayõkla ve/veya Çift Objeleri Ayõkla işlemi kullanõlabilir. Eklenecek dosyanõn herhangi bir değişikliğe izin verilmeksizin, sadece altlõk olarak kullanõlmasõ amaçlanõyorsa Referans Yöneticisi işlemi kullanõlmalõdõr. Ön İzleme Penceresi: Sadece *.NCZ dosyalarõ için geçerli olan bir özelliktir. Dosyanõn saklanmasõ sõrasõndaki ekran görüntüsü bu pencerede belirecektir. Böylece dosyalarõn yüklenmeden içeriğinin görülebilmesi, farklarõnõn anlaşõlabilmesi mümkün olacaktõr. Dosya saklanõrken kullanõcõ bilgisi ve proje ile ilgili açõklama da girdiği taktirde Ön İzleme Penceresinde bu bilgilerde görünür. Ayrõca dosyanõn saklandõğõ tarih, dosyanõn kapladõğõ alan da gelen bilgiler arasõnda yerini alõr. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-2

78 Son Dosyalar: Bu butona basõlõnca ortaya çõkan pencerede en son yüklenen 10 projeye ulaşmak mümkündür. Aç: Dosya seçme işlemi tamamlandõktan sonra Aç butonuna basõlarak dosyanõn NETCAD ekranõna yüklenmesi sağlanõr. Bu işlem yerine dosya üzerinde fare sol tuşu ile çift tõklanarak yine dosyanõn yüklenmesi sağlanõr. İptal: Dosya seçiminden vazgeçmek veya dosya seçim penceresini terketmek için kullanõlõr. Yeni NETCAD de aynõ anda birden çok proje ile çalõşõlabilir. Herhangi bir proje üzerinde çalõşõrken, mevcut başka bir dosya yüklenebilir veya boş bir ekran açõlarak yeni bir projeye başlanabilir. Mevcut dosyalarõn rutini ile gerçekleştirilir. Yeni Proje Aç işlemi ile boş çalõşma ekranõ oluşturulabilir veya mevcut bir dosyanõn açõlacak boş ekranlara altlõk olarak yüklenmesi sağlanabilir. Pencerede yeralan dosya otomatik olarak yüklenecektir. En son işlem yapõlan dosya adõ, ön değer olarak pencerede yer alõr. Bu dosya pencereye çift tõklanarak veya fare orta tuşu ile açõlan Dosya Adõ penceresi ile değiştirilebilir. Bu dosyanõn altlõk olarak yüklenmesi istenmiyorsa seçenek pasifleştirilmelidir. Bu durumda, dosya mevcut olsa bile yüklenmeyecektir. Benzer şekilde, dosya bulunmasa da yükleme işlemi yapõlmayacaktõr. Bu işlem ile yapõlan yüklemeler, yeni açõlan boş dosyaya bir altlõk olmasõ amacõnõ taşõmalõdõr. Bu yöntemle açõlacak projenin cinsine göre tabaka yapõlarõ ayarlanmõş bir dosya altlõk olmasõ amacõ ile yüklenebilir. Yükleme işlemi yapõlmõş olsa bile, açõlan boş ekranlar PROJE1.NCZ, PROJE2.NCZ şeklinde ardõşõl olarak isimlendirilirler. Kapat Ekranda çalõşõlan projeler kapatõlabilir. Kapatõlacak proje öncelikle aktifleştirilmelidir. Proje penceresi fare ile tõklanarak aktifleştirilebilir. Birden çok proje ile çalõşõlmasõ durumunda, aktif proje, en öndeki projedir ve pencere NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-3

79 başlõğõ mavi renktedir. Projenin kapatõlmasõ sõrasõnda, projede bir değişiklik olmuşsa, uyarõ mesajõ görüntülenir. Özellikler Genel Projede bulunan Tabaka sayõsõ, Obje sayõsõ, Çizgi Tipi sayõsõ var ise Raster sayõsõ, Referans Dosya sayõsõ ve Referans Dosya boyutunu görüntüler. Ölçek Bu bölümde ölçek olarak projenin çalõşma ölçeği kutucuğa yazõlõr. Böylelikle projenin çalõşma ölçeğine göre çõktõsõ alõnabilir. Çalõşma ölçeği, çizim ölçeği değildir. Proje başõnda yapõlmasõ gereken, projenin ölçeği düşünülerek verilecek bir değerdir. Sonradan da projeyi istenen ölçeğe getirmek mümkündür. Çalõşma ölçeği, Yazõ boylarõnõ, Şekil (sembol) boylarõnõ ve Blok boylarõnõ etkiler. Çalõşma ölçeği proje ile birlikte saklanõr. Başka bir projenin çalõşma ölçeği farklõ aktif projeye eklenmesi durumunda, aktif proje çalõşma ölçeği öngörülür. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-4

80 Projeksiyon Her proje için Projeksiyon değerleri giriş penceresidir. Böylece Farklõ projeksiyonlarda çalõşõlmõş projeler aynõ anda projeksiyon değerlerinin eşleştirilmesiyle aynõ projeksiyon ve datumda kullanõlabilir. Değerler Projeyle birlikte saklanõr ve dosya yüklenirken bu değerlere göre konumlandõrõlõr. Eğer projenizin Projeksiyon ayarlarõnda değişiklik yapmak istiyorsanõz Projeksiyon kutusunun sonunda yer alan butona basõlõr. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-5

81 Açõlan Projeksiyon Parametreleri penceresinden Projeksiyon kutusunun sonunda yer alan ok butonuna basõlarak açõlan menüden yeni projeksiyon türü seçilir. Yine Datum kutusunun sonunda yer alan ok butonundan yeni datum türü belirlenir. D.O.M (Dilim Orta Meridyeni) kutusuna ilgili değer girildikten sonra Dilim No kutusuna değer otomatik olarak gelir. Tamam komutu ile işleme devam edilip Proje Özellikleri penceresinden Projeksiyon sekmesinde yeni tanõmlanan projeksiyon bilgileri yer alõr. Yine bu pencerede Tamam komutu ile geçildiğinde yeni tanõmlanan projeksiyon ayarlarõ proje geneline uygulanmõş olur. UTM Eski proje ve kullanõcõlar için koordinat sistem tanõmõnõ içerir. Otomatik olarak gerekli projeksiyon ayarlarõnõ yapar. UTM haricindeki sistemler için gerekli ayarlar projeksiyon sekmesinden yapõlmalõdõr. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-6

82 Yardõmcõ İşlemler Proje Düzenle Kullanõlmayanlar: Proje Düzenle penceresi üzerinden kullanõlmayanlar sekmesine girilir. Bu işlem projede kullanõlmayan tabakalarõ, çizgi tiplerini, fontlarõ, şekilleri ve bloklarõ temizlemek amacõyla kullanõlõr. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden temizlemek istenilenler işaretlenir ve temizle butonuna basõlarak işlem başlatõlõr. Temizle butonuna basõldõktan sonra ekrana gelen pencereden kullanõlmayan tabaka, çizgi tipi, font dosyasõ ve sembol dosyasõ ile ilgili bilgiler elde edilir. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-7

83 Çift Objeler: Proje Düzenle penceresi üzerinden Çift Objeler sekmesine girilir. Uygulama noktasõ aynõ olan daire, blok, sembol, yazõ gibi objeleri ve kesişen hatlarõ ayõklamak isteyebileceğiniz durumlar için üretilmiş bu komuta girildikten sonra, çift olan nesnelerin seçiminin yapõlmasõ gerekir. Bu aşamada süzgeç kullanabilirsiniz. Ayõklama işleminden sonra, objelerin tabakasõ değiştirilerek ÇİFT_OBJE tabakasõna alõnõr. Bu işlemle kesişen hatlar da temizlenebilir. Komut kesişen hatlar için kullanõlõrsa son oluşturulan obje hariç diğer çizgiler ÇİFT_OBJE tabakasõna alõnacak ve ayõklanmõş olacaktõr. Çift Çizgiler: Proje Düzenle penceresi üzerinden Çift Çizgiler sekmesine girilir. Herhangi bir nedenle oluşmuş çift çizgiler bu rutinle ayõklanabilir. Çift çizgiler genelde, aynõ proje parçalarõnõn birbiri üzerine yanlõşlõkla eklenmesi ile oluşurlar. Çift çizgi ayõklamasõ her iki uç koordinatõ aynõ olan hatlara göre yapõlõr. Tabaka kontrolü yapõlmaz. Bulunan çift çizgiler, ÇİFT_ÇİZGİ tabakasõna alõnõrlar. Bu tabakanõn silinmesi, kapatõlmasõ vb. işlemler kullanõcõnõn isteğine bõrakõlmõştõr. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-8

84 Çift çizgilerden hangisinin çift çizgi olarak ayrõlacağõ isteğe bağlõ olarak Ayõklanacak Olanlar kõsmõndan belirlenebilir. Böylece önceki veya daha sonra üste gelen çizgilerin belirlenmesi sağlanabilir. Bu işlem çoklu doğru ile çizilen hatlar için geçerli değildir. Ayõklanacak olanlar ve tabaka adõ girildikten sonra Çift Çizgileri Ayõkla butonu ile işlem başlatõlõr. Tabaka Sõrala: Proje Düzenle penceresi üzerinden Tabaka Sõrala sekmesine girilir. Bu işlem ile seçilen tabaka sõrasõna göre objeler ekranda görüntülenir. Örneğin; en altta ada, üstünde parsel ve en üstte bina objeleri görüntülenmek isteniyorsa bu objelerin tabakalarõ ada, parsel, bina sõrasõ ile sõralanõr. Sõralama Öncelikleri bölümüne istenilen sõralamada tabakalar oklarõn yardõmõ ile bu bölüme aktarõlõr. Sõrala butonuna basõldõktan sonra ekrana gelen pencerede Mevcut Tabakalar bölümünde projede kullanõlan tabaka isimleri bulunur. Tamam butonuna basõldõktan sonra ekran yenilendiğinde objeler istenilen sõraya göre NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-9

85 görüntülenmiş olurlar. 1/1000 ölçekte çizilmiş planlama projelerinin 1/5000 ölçeğe çevrilirken yollarõn ve adalarõn gösteriminde bu işlem kullanõlarak proje üretilebilir Rulo Şeklinde Kaydet Rulo için, şerit harita, plan vb. projeler normal şekilde hazõrlanmalõ ve çizime hazõr hale getirilmelidir. Proje çizime hazõr hale getirildikten sonra aşağõdaki sõra izlenmelidir. Öncelikle RULO adlõ bir tabaka açõlmalõ ve aktifleştirilmelidir. Çiz Menüsü\Paralel Doğru Çiz'e girilerek şerit genişliği verilmelidir. Genişlik metre cinsindendir. 1:2000 ölçeğinde 30 cm lik bir şerit oluşturmak için, genişlik değeri, sağa 300 ve sola 300 olarak verilmelidir veya genişlik tek bir tarafa toplanarak, bir tarafa 600, diğer tarafa 0 verilebilir. Genişliği ayarlanmõş, Paralel doğru çiz işlemi ile istenilen uçtan başlanarak, şerit harita ortalanarak ve olabildiğince az kõrõklõ paralel hat geçirilmelidir. Şerit için uygun hat ve kõrõklarõn belirlenebilmesi ve daha iyi bir şerit oluşturmak amacõyla bir önceki deneme altlõk olarak kullanõlmalõdõr. Bunun için; o andaki RULO tabakasõnõn ismi değiştirilmeli örneğin RULO1 yapõlmalõdõr. Yeni bir RULO tabakasõ açõp aktifleştirilmeli ve şerit geçirme işlemleri yenilenmelidir. Daha önce geçirilen hatalõ şerit ekranda duracağõndan, yenisi, eski hatalarõ tekrarlamaksõzõn geçirilmelidir. Şeritler üzerinde kaydõrma, uzatma, birleştirme gibi edit işlemleri gerekirse yapõlabilir. Şerit uygun şekilde geçirildikten sonra, Proje\Yardõmcõ işlemler\ Rulo İçin Grid işlemi ile şerit içerisine denk gelen karelaj noktalarõ oluşturulur ve kenarlara gelen gridlerin koordinatlarõ otomatik yazdõrõlabilir. Grid aralõklarõ isteğe göre belirlenebilir. Proje\Yardõmcõ İşlemler\Rulo Şeklinde Kaydet işlemine girerek şerit haritanõn oluşacağõ yeni dosya ismi verilmeli. Bu işlem körüklemeleri otomatik olarak oluşturacak, yazõlar ve sembolleri uygun şekilde çevirecektir. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-10

86 İşlem sonrasõ oluşacak dosya ismi verilerek diske saklanõr. Daha sonra hazõrlanan rulo dosyasõ yüklenerek üzerinde gerekli görülen değişiklikler eklentiler varsa yapõlõr ve dosyaya son durumu verilerek çizim için hazõrlanõr. Yapõlan düzeltmelerin saklanmasõ unutulmamalõdõr. Şerit haritanõn çizimi için, çizici penceresindede, uygun ölçek ve kağõt boyutu seçilmelidir. RULO butonu pencerelerin ardõşõl olarak çizime gönderilmesini sağlayacağõ için aktifleştirilmelidir. İlk pencereyi yerleştirerek çizime başlanmalõdõr, diğer komşu pencereler ardõşõl olarak çiziciye gönderilecektir. Pencerelerin ardõşõl olarak değil de, daha kontrollü bir şekilde çiziciye gönderilme işlemi çizici menüsünden yapõlabilir. Çizicinin Mutlaka RULO Mekanizmasõ olmasõ gereklidir. Ruloya Uygun Grid Üret Bu işlem ile açõlan şerit içerisine denk gelen karelaj noktalarõ oluşturulur ve kenarlara gelen gridlerin koordinatlarõ otomatik olarak yazdõrõlabilir. Grid aralõğõ isteğe göre verilebilir. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-11

87 Plot (Kalemli Plotter için) Ayrõntõlar on-line yardõm döngüsünde anlatõlmõştõr. Oku NETCAD farklõ formatlardaki dosyalarõ veri kaybõ olmaksõzõn okuyabilmektedir. Okuma işlemi Proje--Yardõmcõ İşlemler--Oku adõmlarõnõ takip etmektedir. Oku komutu seçildikten sonra NETCAD in tanõdõğõ raster ve vektör dosya biçimlerinin olduğu bir pencere gelir. Bu pencerede istenilen dosya türü seçilir ve Okunan bilgiyi yeni projeye al işaretlenmiş ise yeni bir NETCAD ekranõnda, işaretlenmemiş ise varolan projeye eklenerek dosya okuma işlemi başlatõlõr. Her dosya üzerine gelindiğinde sağdaki pencerede onunla ilgili işlem açõklamalarõ görünecektir. DGN Dönüşümleri: Konu ile ilgili ayrõntõlar on-line help döngüsündedir. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-12

88 Yaz NETCAD oluşturduğu dosyalarõ farklõ dosya formatlarõnda saklayabilmektedir. Yazma işlemi Proje--Yardõmcõ İşlemler--Yaz adõmlarõ ile yapõlmaktadõr. NETCAD Yaz penceresinde tanõnan raster ve vektör dosya formatlarõ görüntülenmektedir. İşlem adõmlarõ sağ taraftaki pencerede yer almaktadõr. Bu pencereden istenilen dosya formatõ seçilir ve işlem başlatõlõr. Blok Kaydet Bir çizim veya çizimin bir parçasõ, başka projelerde kullanõlmak üzere blok *.NCZ olarak saklanabilir. Genellikle pafta pindeksi, onay yazõlarõ, tip kesitler, firma amblemleri gibi, serbestçe yerleştirilmesi gereken proje veya proje parçalarõnõn saklanmasõ amacõyla kullanõlõr. Blok Saklama işlemi bir anlamda Seçilen Objelerin saklanmasõ amacõ ile kullanõlõr. Bu yöntemle bir proje içerisinde sadece istenilen obje gruplarõnõn seçilerek saklanmasõ sağlanabilir. Örneğin; büyük projelerde sadece noktalar, kadastro parselleri, taramalar vb. obje gruplarõ seçilebilir ve ayrõ dosyalar altõnda saklanabilir. Bu tür dosyalarõn ana projeye ekleme işlemi Dosya Ekle rutini ile yapõlabilir. Ayrõca bu dosyalar Dosya Yükle rutini ile tek olarak yüklenerek üzerlerinde gerekli işlemler yapõlabilir. Saklanacak Objeleri Seçmek: Önce blok yapõlacak objelerin seçilmesi işlemi yapõlõr. Seçim işlemi tek tek veya fare orta tuşu ile açõlan Obje Seçme menüsünün kolaylõklarõndan faydalanõlarak yapõlabilir. Seçim işlemi sonrasõ, bloğun yakalama noktasõ sorulacaktõr. Bu nokta, bloğun eklenirken tutulacağõ noktadõr. Yükleme sõrasõnda bloğun konumu serbestçe belirlenecekse, bu noktanõn özel bir nokta olmasõ gerekli değildir, herhangi bir nokta gösterilebilir. Ancak yerleştirme sõrasõnda, bloğu oluşturan NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-13

89 objelerin konumlarõ diğer objelere göre belirlenecekse uygun şekilde belirlenmelidir. Örneğin; pafta lejantõ gibi bloklarõn tutma noktalarõ belirlenirken, bloğun kullanõmõnda yerleştirileceği yere göre lejant kutusunun herhangi bir köşesini tutma noktasõ olarak belirlemek genel olarak kolaylõk sağlayacaktõr. Aşağõdaki örnekte görüldüğü gibi sol tarafta taranmõş olarak gösterilen bloğun sol üst köşesi paftaya tam olarak yerleştirebilmek için en uygun nokta olacaktõr. Diğer örnek için ise sağ alt uygun olacaktõr. Blok dosyalarõnõn yapõsõ çizim dosyalarõ ile tamamen aynõdõr. Haritacõlõkta sõk kullanõlan bir örnek verelim. Açõlmõş herhangi bir pafta üzerinde, Pafta Lejantõ, pafta kenar onay yazõlarõ ve alt yazõlarõn hazõrlandõğõnõ varsayalõm. Diğer paftalarda da olmasõ gereken bu özelliklerin, tüm paftalarda tekrar tekrar oluşturulmamasõ için diğerlerine uygun şekilde eklenmesi akõllõca bir çözüm olacaktõr. İşlem Sõrasõ: Blok Kaydet işlemine girilmelidir. Dosya ismi olarak en üst pencereye örneğin LEJAND yazõlarak Kabul butonuna basõlõr. Sonra ilgili objeler ardõşõl olarak seçilmelidir. Seçim işlemi, tek tek objelerin gösterilmesi veya Obje Seçme Menüsü yardõmõyla yapõlabilir. Seçim işlemi sonrasõ sağ fare tuşuna tõklandõğõnda Yakalama Noktasõ sorulacaktõr. Ekranõn sol alt tarafõnda yer alan, Uç Nokta Yakala ikonu aktifken, paftanõn sağ alt köşesi gösterilebilir. Blok, LEJAND.NCZ olarak saklanmõş olacaktõr. Ekrandaki paftanõn saklandõğõnõ ve diğer bir pafta yüklemesi yapõldõğõnõ varsayalõm. Blok Ekle işlemine girilerek LEJAND.NCZ seçilerek kabul edilmelidir. Blok, Yakalama Noktasõndan tutulmuş olarak, serbestçe dolaştõrõlarak istenilen yere konulabilir. Ancak bõrakma noktasõ olarak, ekrandaki paftanõn sağ alt köşesi seçilmelidir. Bu köşe o anda ekranda değilse işlemden çõkmadan, ekran kaydõrõlabilir, tüm proje görülebilir veya sağ alt köşe Zoom yapõlarak büyültülebilir. Bõrakõlma sonrasõ, blok, bir önceki paftaya göre tam aynõ konumda yerleşmiş olacaktõr. Sadece pafta lejantõndaki taramalarõn, pafta numarasõna göre kaydõrõlmasõ gerekecektir. Blok Ekle Daha önce NETCAD'de hazõrlanarak saklanan bir çizim o andaki projeye etkileşimli olarak eklenebilir. Bu yöntemle Pafta kenar bilgileri, pafta lejandõ paftaya eklenebilir. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-14

90 Dosya Eklemek işleminde iki çizim koordinatlarõna göre konumlanacaktõr. Blok Ekle işleminde ise getirilen çizim istenilen yere bõrakõlarak koordinatlarõ serbestçe belirlenebilir. Blok eklemede, ilgili blok, saklanõrken verilen noktadan tutulacaktõr. Bu yüzden blok oluşturma aşamasõnda yakalama noktasõna dikkat etmek gerekmektedir. Çizdir Bu işlem Bölüm 14 de (Çizim İşlemleri Bölümünde) ayrõntõlõ olarak anlatõlmõştõr. Kaydet Saklamanõn esas amacõ, proje üzerinde yapõlan değişikliklerin kalõcõ olmasõnõn sağlanmasõdõr. Üzerinde çalõşõlan projeler, elektrik kesintileri veya oluşabilecek çeşitli bilgisayar sorunlarõna karşõ önlem olarak istenilen sõklõkta saklanmalõdõr. Saklama işlemi, pencereden Dosya Sakla işleminin seçilmesi ile otomatik olarak sağlanabilir. Dosya, aynõ ad ve takõda saklanacaktõr. Proje yeni oluşturuluyorsa veya proje adõ olarak PROJE1.NCZ şeklinde program tarafõndan verilmiş bir ad kullanõyorsa, saklama işlemi öncesi projeye bir ad verilmesi istenecektir. Bu durumda saklama işlemi DOSYA SAKLA penceresi ile yapõlõr. Pencerenin kullanõmõ, genel Windows Saklama\Yükleme pencerelerine benzer şekildedir. Saklama zamanõnõn belirlenecek sürelerde program tarafõndan hatõrlatõlmasõ sağlanabilir. Genel\Genel Ayarlar\Genel sekmesinden saklama sõklõğõ dakika olarak belirlenebilir. Saklama işleminde kullanõcõ adõ, açõklama ve şifre gibi ek bilgiler girilebilir Dosyalarõn Saklama Öncesi Otomatik Yedekleme: Daha önce mevcut bir dosya adõ üzerine yapõlan saklamalarda, dosyanõn saklamadan önceki durumu otomatik olarak yedeklenir. Yedek dosyalarõn uzantõsõ, dosya takõsõnõn önüne $ işareti getirilerek oluşturulur. Örneğin;.NCZ tipi dosyalarõn yedeği $NC dir. Varolan bir dosyanõn üzerine, yanlõşlõkla başka bir dosya saklandõğõ zaman, o dosyanõn *.$NC uzantõlõ hali yüklenerek tekrar doğru isimde saklanabilir. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-15

91 Farklõ Kaydet Bazen, projenin orijinalini bozmamak için, yapõlan değişikliklerin farklõ bir dosya adõ altõnda saklanmasõ gerekebilir. Bir dosyanõn farklõ isimde yedeğinin alõnmasõ da aynõ şekilde sağlanabilir. Yeni isimle saklama işlemi, Farklõ Kaydet işlemi ile yapõlõr. Saklama işlemi öncesi Dosya Tipinin Seçilmesi ile farklõ formatlarda dosya oluşturma sağlanabilir. Dosya Bilgileri bölümüne kullanõcõ ismi, açõklama ve şifre gibi bilgiler girilebilir. Çõk NETCAD programõndan çõkõş işlemini gerçekleştirir. NETCAD 4.0 GIS Proje Menüsü 3-16

92 4. BÖLÜM: Çiz Menüsü Tarama Bu bölümde, bir CAD yazõlõmõnda olmasõ gereken gelişmiş tarama özellikleri anlatõlacaktõr. Tarama tipleri, NETCAD tabakalarõ bölümünde sözü edilen, kapalõ alan boyamalarõndan tamamõ ile farklõdõr. Tüm taramalar, doğru parçalarõndan oluşmaktadõr. Bu doğru parçalarõ ile her hangi bir doğrunun tüm özellikleri tamamõ ile aynõdõr. Taramayõ oluşturan doğrular üzerinde her türlü kaydõrma, döndürme, sündürme, kesme, vb. işlemler yapõlabilir. Taramalar tek tek silinebileceği gibi, grup olarak da silinebilir. Yeni taramalar NETSHAPE Doğru\Sembol\Tarama editöründe oluşturulabilir. Taramalar aktif tabakaya yerleştirilirler. Taranacak Alanõn Seçilmesi Taranacak Alanõn İçerisinde Taranmayacak Bölge Varsa Seçilmesi Taranacak Alanõn İçerisinde Dikkate Alõnacak Objeler Varsa Seçilmesi Standart tarama tiplerinden bazõlarõ şunlardõr: Alan Taramalarõ Bu bölümde, genellikle Şehir Plancõlarõ, Mimarlar veya Tematik harita/plan yapan kişiler tarafõndan kullanõlan, bir alanõn en basitinden en karmaşõğa kadar, doğrulardan oluşmuş, çeşitli özellikte geometrik desenlerle kaplanmasõna ilişkin NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-1

93 taramalara yer verilmiştir. Bu desenler çok farklõ, aralõk, uzunluk, açõ ve sayõda binlerce doğru parçasõndan oluşabilir. Her taramaya bir isim verilmiştir. Taramalar listeden seçilebilir. Ok tuşlarõ ile listede aşağõ yukarõ dolaşõlabilir. İstenen tarama tipi tõklanarak butona ait tarama aktifleştirilmiş olur ve pencerede görüntülenir. Taramanõn açõsõ ve ölçeği değiştirilebilir. Uygun tarama tipinin seçilmesi ile tarama işlemine başlanõlabilir. Alan taramalarõ tek tek yapõlabileceği gibi toplu olarak da yapõlabilir. Tek tek tarama için pencereden Tara butonu ile çõkõlmalõdõr. Tarama işlemi, genel tarama özelliklerinde belirtildiği şekilde gerçekleştirilmelidir. Aynõ anda birden çok alanõn taramasõ tek seferde yapõlacaksa pencereden Çoklu Tara butonu ile çõkõlmalõdõr. Alanlarõn daha önce kapatõlarak çoklu doğru haline getirilmiş olmasõ gereklidir. Söz konusu alanlar, tek tek veya Obje Seçme menüsü yardõmõ ile topluca seçilerek taranabilirler. Düz Tarama Bir alanõn paralel doğrularla taranmasõdõr. Doğrularõn açõsõ ve aralõğõ pencereden ayarlanabilir. Açõlar, grad cinsindendir. Yatay eksenden başlar ve ters saat yönünde artar. Aralõk değerleri metre cinsindendir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-2

94 Sõk kullanõlan bir tarama cinsidir. Ayrõca bir sembol numarasõ verilerek seçilen alan sembol olarak da tarama yapõlabilir. Yukarõdaki taramalar düz taramalar için örneklerdir. Taranacak Alanõn Seçilmesi: Alan Kapalõ ise: Taramanõn yapõlacağõ alan kapalõ ise içerisinin gösterilmesi yeterlidir. Alan kapatõlacak ve içi seçilen tarama cinsi ile taranacaktõr. Alan Kapalõ Değilse: F2 tuşuna basõlarak taratõlacak alan köşeleri gösterilebilir. Bu yöntemle tam kapanmayan veya tamamen açõk alanlar çevrilerek taratõlabilir. Alan çevirmelerinde aynõ noktanõn ikinci kez gösterilmesi ile işlem geri alõnabilir. Yakalama Modlarõ amaca uygun şekilde kullanõlmalõdõr. Alan Çoklu Doğru ise: Bir çoklu doğrunun içi taratõlacaksa F3 tuşuna basõldõktan sonra, taratõlacak çokludoğru gösterilmelidir. Seçenekler ile bilgiler ekranõn en alt satõrõnda yer almaktadõr. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-3

95 Alan Çõkart: Tarama yapõlacak alanõn içerisinde, tarama dõşõ kalmasõ (taranmamasõ) istenen bir alan varsa, işlemler benzer şekilde gerçekleşir. Bu alan kapalõysa, içi gösterilmelidir. Kapalõ değilse F2 tuşuna basõlarak çevrilmelidir. Çoklu doğru ise F3 tuşuna basõlarak seçilmelidir. Bu yöntemle tarama yapõlacak alanõn içinde, varsa yazõ ve benzeri alanlar çõkartõlarak taramalarõn bu objeleri veya alanlarõ ezmesi kolayca engellenebilir. Diğer Objeler: Bir alan taramasõ yerine, doğru, çoklu doğru, daire, yay gibi objeler arasõnda kalan alanlar taranacaksa; işleme girildikten sonra fare sağ tuşuna tõklanarak Taramada dikkate alõnacak objeleri seç aşamasõna gelinir. Aralarõ taranõlacak objeler gösterilir. Fare sağ tuşu ile bu objelerin arasõ taranacaktõr. Bu yöntemle bir dairenin, yayõn içi, refüjlerin içleri taratõlabilir. Aralarõ taranacak paralel doğrular ardõşõl olarak gösterilebilir. Taramalar otomatik olarak gruplanõrlar. Obje Seçme penceresinde yer alan Grup ikonu aktifleştirilerek topluca seçilebilirler, silinebilirler, kaydõrõlabilirler. Tüm tarama yöntemlerinde belirtilen ortak özellikler geçerlidir. Bina Taramasõ Bina veya benzeri kapalõ alanlarõ oluşturan tüm doğrularõn taramasõ tek seferde yapõlabilir. Bina kenar taramasõndan farklõ olarak tüm kenarlar tek seferde taranõr. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-4

96 İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden saçak uzunluğu, tarama aralõğõ ve açõ değerleri girilir. Saçak Uzunluğu: Bina kenarõ vb. kapalõ alanlarõn taranmasõnda saçaklarõn değeri metre cinsinden belirtilir. Tarama Aralõğõ: Tarama işleminde saçaklar arasõnõn metre cinsinden uzunluğudur. Açõ: Saçaklarõn açõ değerini grad cinsinden belirtir. Tamam komutu ile pencereden çõktõktan sonra taranacak kapalõ alan F2 tuşu ile çevrilir ya da alan çoklu doğru ile çizilmiş ise F3 tuşu ile seçilerek taranõr. Bina Kenar Taramasõ Bina veya benzeri kapalõ alanlarõ oluşturan tüm doğrularõn teker teker taramasõ yapõlabilir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden saçak uzunluğu, tarama aralõğõ ve açõ değerleri girilir. Bina taramasõ ile aynõ işlem adõmlarõnõ kullanõr. Tamam komutu ile pencereden çõktõktan sonra taranacak kenar ve taramanõn tarafõ seçilir. 1.kenar tarandõktan sonra aynõ işlem diğer kenarlar için tekrarlanõr. Merdiven Taramasõ Özellikle halihazõr projelerde kolaylõk sağlayan bir işlemdir. İki yan doğrunun gösterilmesi ile araya basamaklar yerleştirilir. Tarama aralõğõ isteğe bağlõ olarak ayarlanabilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-5

97 Daire Çizimi 3 Noktadan Geçen Daire Daireyi belirleyecek 3 nokta etkileşimli olarak gösterilmelidir. Yarõçap ve daire merkezi gösterilen noktalara göre program tarafõndan belirlenecektir. 1 Teğet - 2 Noktadan Geçen Daireyi belirleyecek 2 nokta ve teğet doğru etkileşimli olarak gösterilmelidir. Çözümün birden fazla olmasõ durumunda, gerekli daireler seçilmelidir. 2 Teğet - 1 Noktadan Geçen Dairenin teğet olacağõ iki obje ve 1 nokta gösterilmelidir. Çözümün birden fazla olmasõ durumunda gerekli daireler seçilmelidir. Teğet - 1 Noktadan Geçen Bu işleme girdikten sonra öncelikle yarõçap değeri verilmelidir. Dairenin teğet olacağõ obje gösterilmelidir. Teğet obje olarak doğru, daire, yay vb. objeler gösterilebilir. Objeye teğet daireler yarõçap değerine göre oluşacaktõr. R'nin karşõsõndaki butona basõlmasõyla ekrana Değer Seç penceresi gelir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-6

98 2 Noktadan Mesafe seçeneği, iki nokta arasõndaki mesafenin ekranda gösterilmesi ile mesafe kutucuğuna değer otomatik olarak yazõlõr. Mesafe Formülü seçeneği ile ekrana gelen pencereye yazõlacak formül ile hesaplanan uzaklõk otomatik olarak mesafe kutucuğuna yazõlõr. Noktanõn yeri etkileşimli olarak belirlenmelidir. Çözümün birden fazla olmasõ durumunda, gerekli daireler seçilmelidir. 2 Teğet Yarõçap Bu işlem ile 2 doğruya teğet ve yarõçapõ belli daireler çizilebilir. Dairenin teğet olacağõ iki obje gösterilmelidir. Teğet obje olarak doğru, daire, yay vb. objeler gösterilebilir. Objelere teğet daireler yarõçap değerine göre oluşacaktõr. Yarõçap değeri 0.00 olarak girilmesi durumunda daire yarõçaplarõ etkileşimli olarak gösterilebilir. R'nin karşõsõndaki butona basõlmasõyla ekrana Değer Seç penceresi gelir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-7

99 2 Noktadan Mesafe seçeneği, iki nokta arasõndaki mesafe netcad ekranõnda sol fare tuşu ile iki nokta belirlenerek iki nokta arasõ mesafe değeri otomatik olarak yazõlõr. Mesafe Formülü seçeneği ile ekrana gelen pencereye yazõlacak formül ile hesaplanan uzaklõk otomatik olarak mesafe kutucuğuna yazõlõr. Noktanõn yeri etkileşimli olarak belirlenmelidir. Çözümün birden fazla olmasõ durumunda, gerekli daireler seçilmelidir. 3 Objeye Teğet Dairenin teğet olacağõ 3 obje gösterilmelidir. Teğet obje olarak doğru, daire, yay vb. objeler gösterilebilir. Objelere teğet daireler oluşacaktõr. Bu tür daireler özellikle kavşak çözümlerinde sõkça kullanõlmaktadõr. Çözümün birden fazla olmasõ durumunda, gerekli daireler seçilmelidir. Yarõçap ve Merkezi Belli Klasik bir daire çizim şeklidir. Yarõçap değeri girilmelidir. Yarõçap değerine göre daire oluşacaktõr. Merkezin belirlenmesi etkileşimli olarak yapõlabilir. Yarõçap değeri olarak 0.00 girilirse, dairenin merkezinin gösterilmesini takiben yarõçap etkileşimli olarak belirlenecektir. Bu durumda, merkezi ve bir noktasõ belli daire çizilmiş olacaktõr. Yarõçap değerinin karşõsõndaki butona basõlõrsa ekrana Değer Seç penceresi gelir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-8

100 Burada 2 Noktadan Mesafe ya da Mesafe Formülü seçeneklerinden biri seçilir. Mesafe Formülü seçilirse ekrana gelen pencerede iki formülden biri tercih edilerek formül yazõlõr. Bir Doğruya Teğet Daire Bu işlem ile 1 doğruya teğet daireler çizilebilir. Daireyi belirleyecek teğet doğru gösterilmelidir. Çözümün birden fazla olmasõ durumunda gerekli daireler seçilmelidir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-9

101 Yay Merkez ve 2 Nokta Öncelikle yayõn merkezi gösterilir. Gösterilecek ilk nokta, yarõçapõ ve yayõn başlangõcõnõ belirleyecektir. Yayõn sonunu belirleyecek diğer nokta etkileşimli olarak seçilmelidir. 3 Noktadan Geçen Yay Yayõ belirleyen üç nokta gösterilmelidir. Birinci nokta yay başlangõcõnõ, ikinci nokta yay sonunu gösterecektir. Etkileşimli olarak belirlenen üçüncü nokta ise yarõçapõ belirleyecektir. Elips Elips için A ve B parametreleri iç yarõçap uzunluğu manuel girilir ya da yandaki butondan değer seçilir. Eğer açõ 0 verilmişse A yatay yarõçap, B dikey yarõçap uzunluğunu belirtir. 2 Noktadan Mesafe seçeneği seçilirse ekran üzerinde iki nokta gösterilir ve değer otomatik A ve B olarak yazõlõr. Mesafe Formülü seçilirse istenilen formül yazõlarak değerler yine otomatik yazdõrõlõr. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-10

102 Başlangõç ve Bitiş açõsõ için girilecek değerler de uzunluklarla aynõ yöntemle girilir. Farklõ olarak Açõ Formülü penceresine değer girilir. Değerler girildikten sonra ekranda elipsi yerleştirmek için orta nokta belirtilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-11

103 Yazõ işlemleri Özellikli Yazõ Herhangi bir yazõ yazmak için kullanõlõr. Yazõnõn boyu, açõsõ, italik ve altõ çizili olup olmama durumu ayarlanõr. Yazõnõn nereden tutulup ekrana bõrakõlacağõ belirlenir. Yazõ yazõlarak ekrana bõrakõlõr. Yazõ penceresi normalde kapanmaz. Yazõlan yazõnõn boyu, açõsõ, italik ve altõ çizili olup olmama durumunu tekrar tekrar değiştirerek ekrana bõrakõlabilir. Pencereyi kapatmak için, fare pencere üzerinde iken ESC tuşuna basõlõr. En son yazõlan metin işleme yeniden girildiğinde pencerede yer almaktadõr. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencerede Yazõ kutucuğuna istenilen yazõ yazõlabilir. Boyu: Yazõnõn boyu ile ilgili parametredir. Açõ: Yazõnõn açõsõ ile ilgili parametredir. Boyu ve Açõnõn karşõsõndaki kilitler açõlõrsa serbest olarak yazõnõn boyu ve açõsõ belirlenebilir. Sõkõştõrma Katsayõsõ, yazõnõn sõkõşma oranõn belirleyen parametredir. Ayrõca arttõrmalõ olarak Ada/Parsel isimleri yazdõrmak için de kullanõlabilir. Bu işlem için penceredeki ++ seçeneğini aktif hale getirmek gerekir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-12

104 Yazõnõn İtalik ya da Altõ Çizgi olmasõ için bu seçeneklerin aktif olmasõ gerekir. Fon, yazõnõn ekranda görüntülenmesinde etrafõnda oluşturulan arka fonun olup olmayacağõnõ belirten parametredir. Bu seçenek işaretlenirse yazõnõn arkasõnda fon oluşturularak yazõ görüntülenir. Bul Değiştir Bu işlem ile projede seçilen yazõlar istenilen yazõlarla yer değiştirilebilir ya da yazõlarõn başõna ve sonuna ek yazõ eklenebilir. Aranan: bölümüne değiştirilecek yazõ yazõlõr. Yeni: Değer bölümüne istenilen yazõ veya ek yazõlõr. Bul: Aranan yazõyõ ekranõn ortasõna gelecek şekilde ekrana getirir. Değiştir: Bulunan yazõyõ değiştirir. Tümü: Değiştirilmek istenen tüm yazõlarõ değiştirir. Ayrõntõ: Seçilen yazõ obje sayõsõ, indeksi ve kurala uyan obje sayõlarõnõ belirtir. Süzgeç Kullan: Değiştirilecek yazõ için süzgeç kullanõlmak istenirse seçilmelidir. BÜYÜK/Küçük Harf Duyarlõ: Değiştirilecek yazõnõn aranmasõnda büyük/küçük harf duyarlõğõna dikkat edilir. Bu seçeneğin aktif olmasõ durumunda yazõnõn büyük harf ya da küçük harf olmasõnõ göz ardõ ederek tüm yazõlar bulunur. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-13

105 Paragraf Yaz İstenilen uzunlukta metin yazõlabilir. Yazõ boyu, satõr aralõğõ ve açõsõ belirlenir. Yazõ sol üst noktasõndan tutularak istenilen yere etkileşimli olarak bõrakõlõr. Kelimeden Böl: Ekranda görünen satõra sõğacak kadar kelime girilmesini sağlar. Eğer kõrmõzõ renkte ise satõrõ bölmeden devam etmesini sağlar. Dosyadan Yükle: Daha önceden oluşturulmuş metin *.TXT dosyalarõnõ yüklemek için kullanõlõr. Dosyaya Sakla: Daha önceden oluşturulmuş veya yeni oluşturulmuş yazõlarõ saklamak için kullanõlõr. Projeden Paragraf Al: Daha önceden bu menüde oluşturulmuş paragraflarõ ekrandan okuyup, üzerinde değişiklik yaparak saklamak için kullanõlabilir. Genişliği Kullanma: Yazõyõ ekrana bõrakõrken paragraf genişliğini kullanmadan ekrana bõrakõlmasõnõ sağlar. Genişliği Kullan Olduğu Gibi Yaz: Olduğu gibi yazmak, yazõyõ ekrana bõrakõrken paragraf genişliğini kullanõlarak ekrana bõrakõlmasõn sağlar. Genişliği Kullan, Paragraf Gibi Yaz: Paragraf gibi yazmak, yazõyõ ekrana bõrakõrken paragraf genişliğini kullanõlarak, paragraf şeklinde ekrana bõrakõlmasõnõ sağlar. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-14

106 Paragraf Genişliği: Yazõyõ ekrana bõrakõrken, paragrafõn genişliğini değiştirebildiğimiz butondur. Yazõ Boyu: Yazõyõ ekrana bõrakõrken, yazõ boyunu değiştirebildiğimiz butondur. Satõr Aralõğõ: Yazõyõ ekrana bõrakõrken, satõr aralõğõnõ değiştirebildiğimiz butondur. Açõ: Yazõyõ ekrana bõrakõrken, yazõ açõsõnõ değiştirebildiğimiz butondur. Aktif Fonta Çevir Görsel olarak seçilebilecek değişik yazõ fontlarõnõ kullanabilme olanağõ sağlayacaktõr. Aktif Fonta Çevir işlemini kullanabilmek için daha önceden ekranõn altõndaki font menüsünden istenilen fontlar yüklenmelidir ve aktif hale getirilmelidir. Aktif fontu değiştirdikten sonra bu işlem ile seçilen yazõlarõn fontlarõ değişecektir. Seçme işleminde Obje Seçme menüsü kullanõlabilir. Normale Çevir Seçilen İtalik ve/veya Altõ çizili yazõlar normal hallerine dönüştürülür. Seçme işleminde Obje Seçme menüsü kullanõlabilir. İtaliğe Çevir Seçilen yazõlar İtalik (Sağa Yatõk) yapõlõrlar. Seçme işleminde Obje Seçme menüsü kullanõlabilir. Altõnõ Çiz Seçilen yazõlarõn altõna çizgi çizilir. Seçme işleminde Obje Seçme menüsü kullanõlabilir. Text Dosya Yükle Yazõcõ çõktõsõ olarak hazõrlanmõş herhangi bir ASCII dosya NETCAD'in grafik ortamõna getirilebilir. Fare ile uygun bir yere bõrakõlabilir. Bu aktarõmdan önce yazõ boyu büyüklerine uygun değerler verilmeli veya ön değerler kabul edilmelidir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-15

107 Yazõ Boyunun karşõsõndaki butona basõlõnca ekrana Değer Seç penceresi gelir. 2 Noktadan Yazõ Boyu seçeneği ile ekranda belirtilen 2 nokta arasõndaki mesafe yazõ boyu olarak otomatik olarak yazõlõr. Yazõ Boyu Formülü seçeneği ile ekrana gelen pencereye yazõlacak formül ile hesaplanan mesafe otomatik olarak mesafe kutucuğuna otomatik olarak yazõlacaktõr. Bu yolla, bir malik tablosu, alan hesabõ, koordinat çõktõlarõ vb. çõktõlar veya.cks dosyalarõ, etkileşimli olarak çizime eklenebilir. NETCAD'in özgün yöntemlerinden birisidir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-16

108 Koordinat Yazdõr Seçilen gridlerin koordinatlarõ yazõlõr. Şerit harita çizimlerinde bu işlem otomatik yapõlabildiği gibi, bu rutin ile manuel olarak da yapõlabilir. Gridler tek tek veya topluca seçilebilirler. Pafta açõlmayan kroki, çap tipi çizimlerde kullanõlan bir özelliktir. Bir alana, belirli aralõklarla grid attõrmak için Karelaj (grid) üretme işlemi kullanõlabilir. Üretilen Grid, koordinat yazõlarõ otomatik olarak açõlan GRIDKOOR Tabakasõna yerleştirilirler. Nokta Adõ Üret Daha çok Poligon ve Nirengi noktalarõna ad ve kot değerleri yazõlmasõ amacõ ile kullanõlõr. Obje Seçme menüsü kullanõlarak seçilen noktalarõn kot ve adlarõ bağõmsõz YAZI objeleri haline getirilir. Genel kullanõm doğrultusunda, (P.*+N.*), süzgeç düzeni ön değer olarak gelir. Değişiklik yapõlabilir. * verilmesi ile tüm noktalarõn kod ve ad yazõlarõ üretilecektir. Ad ve kod yazõlarõ istenilen tabakaya alõnabilirler. Yazõ boylarõ isteğe göre belirlenebilir. Bu şekilde yeni oluşturulan yazõlar, noktadan bağõmsõz olarak işlem görebilir. Örneğin; kaydõrõlarak uygun yerlere taşõnabilir. Yazõlarõn boyu ve tabakasõ kullanõcõ tanõmlõdõr. Yanlõşlõklarda, ilgili tabaka silinerek işlemler yenilenebilir. Özellikle diğer detaylarõn üzerine gelen Poligon ve Nirengi nokta numaralarõ ve kodlarõ bu yöntemle üretilerek noktadan bağõmsõz olarak kaydõrõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-17

109 Bu rutin kullanõlarak poligon ve nirengi noktalarõnõn kaydõrõlabilir ad ve kodlarõ üretilmişse; Çizici penceresinde Nokta Adõ ve Kodu bölümlerine -(P.*+N.*) şeklinde bir süzgeç verilerek normal nokta numarasõ ve kodunun yazõlmamasõ sağlanmalõdõr. Aksi durumda çizimde çift yazõ oluşacaktõr. Yardõmcõ İşlemler Çoklu Doğruya Çevir Birbirine bağlanmõş normal doğrularõn, çoklu doğru yapõlmasõna yöneliktir. Doğru parçalarõ ardõşõl olarak gösterilmelidir. Çoklu doğru, aktif tabakada yer alacaktõr. Gösterilen doğrularõn tipleri farklõ ise, çoklu doğru, en son gösterilen doğru tipinde çizilecektir. Aşağõdaki seçenekler ile çokludoğru yapma işlemleri ayarlanabilir: Düz hatlarõ otomatik takip et: Düz hatlarõ takip eder, kavşaklara geldiğinde hangi yöne gideceğinin seçilmesi gerekir. Tabaka öncelikli obje izleme: Önceki seçenek açõk ise aynõ tabakadakileri otomatik olarak çoklu doğruya çevirir. Çoklu doğrularõ düz takip et: Çoklu doğrularõ düz takip eder. Aktif Tabaka ve çizgi tipini al: O an aktif olan tabaka ve çizgi tipini alõr. Üzerinden geçen objeleri sil: Çokludoğru yaparken üzerinden geçen objeleri siler Süzgeç: Bir tabaka verilerek işlemlerin sadece o tabakadaki doğrular için yapõlmasõ sağlanabilir. Yukarõdaki işlemler tek tek veya toplu olarak kullanõlabilir. Taslak Çiz Bu işlem ekranda belirtilen parametrelerle serbest çizim yapmak amacõyla kullanõlõr. İşleme girdikten sonra ekrana Taslak Çiz penceresi gelir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-18

110 Adõm Uzunluğu: Çizimde doğru parçalarõnõn uzunluğudur. Z Değeri: Köşelerine verilecek standart kot değeri girilir. Adõm Uzunluğunun karşõsõndaki butona basõlarak Değer Seç penceresine ulaşõlõr. 2 Noktadan Mesafe seçeneği, iki nokta arasõndaki mesafenin ekranda gösterilmesi ile mesafe kutucuğuna o değer otomatik olarak yazõlõr. Mesafe Formülü seçeneği ile ekrana gelen pencereye yazõlacak formül ile hesaplanan uzaklõk otomatik olarak mesafe kutucuğuna yazõlõr. Fare imleci ekranda serbest dolaştõrõldõğõnda otomatik olarak çizgi çizilir, köşe noktalarõnõn fare sol tuşu ile kabul edilmesine gerek yoktur. İki köşesi arasõndaki standart değer ve köşelere verilecek kot değeri girişte verilir. Bitiş noktasõnõn mutlaka kabul edilmesi gereklidir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-19

111 Dizi Yarat Bu rutin, seçilen objelerin verilecek özellikler doğrultusunda çoğaltõlmasõ amacõna yöneliktir. Üç değişik yöntemi vardõr : 1. Kartezyen( Dik Koordinat Sisteminde Çoğaltmak): Öncelikle, üretilecek objelerin, sağa (yatay) ve yukarõ (düşey) yönde kaçar adet (N) üretileceği ve ara mesafelerinin (d) ne olacağõ, ayrõ ayrõ verilmelidir. Mesafeler metre cinsindendir. Yukarõ ve sağa artõrõmlar için pozitif aralõk değerleri, aşağõ ve sola artõrõmlar için negatif aralõk değerleri verilmelidir. Adet değerine, orijinal dahil toplam obje sayõsõ verilmelidir. Bir (1) değeri, o yönde artõrõm yapõlmayacağõ anlamõnõ taşõr. Gerekli değerler verildikten sonra, çoğaltõlacak obje veya objelerin seçilmesi gerekir. Fare sağ tuşu ile işlem tamamlanõr. Yanlõşlõklarda Geri Al tuşu ile işlem iptal edilebilir. 2. Obje Üzerinde Çoğaltmak: Bu işlem ile seçilen obje veya objeler, bir doğru, çoklu doğru, yay veya daire üzerine verilen aralõkta yerleştirilebilir. Objelerin yerleştirme aralõğõ, metre olarak verilir. Çoğaltõlacak objeler, baz olarak alõnan, çoklu doğru, yay veya daire üzerinde, eğime bağlõ olarak döndürülebilir. Bu durumda döndür ikonu, Kopyala Döndür yapõlmalõdõr. Aksi durumda Kopyala Döndürme olarak kalmalõdõr. Çoklu doğrular, kõrõklõ veya yumuşatõlmõş olarak işlem görebilirler. Bu yöntemle uzun bir doğru veya çoklu doğrunun üzerine ağaç sembolleri yerleştirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-20

112 Aşağõda anlatõlacak km. değerlerinin yazdõrõlmasõnda, başlangõç km. değeri verilebilir. Seçilen obje veya objelerin diğer bir obje üzerine dizi olarak yerleştirilmesinde, başlangõçta verilecek değer kadar boşluk bõrakõlmasõ sağlanabilir. Doğrular üzerine, istenilen aralõklarla başlangõca olan mesafeleri yazdõrõlabilir. Bu işlemi yazdõrmak için yazõ menüsünden??km yazõlõr. Obje üzerinde işlemini seçerek??km yazõsõnõ ve yakalama noktasõnõ daha sonra da hangi doğru üzerine yazõlacaksa, o doğru gösterilir. Menüden Aralõk parametresine hangi mesafe verildi ise o aralõkla doğrunun üzerine mesafeleri yazõlõr. 3. Karelaj (Grid) Üretmek: Çizimin istenilen bölgesine, istenilen sõklõkta, + yerleştirilebilir. Kapalõ bir alan varsa içinde bir nokta gösterilmelidir. Alan kapatõlacak ve + işaretleri verilen aralõklara uygun olarak yerleştirilecektir. Kapalõ bir alan yoksa, F2 ile serbestçe alan çevrilebilir. Bu çevirme sõrasõnda, projenin tüm girinti çõkõntõlarõ takip edilebilir. Obje tarama işlemi bir çoklu doğru içerisinde yapõlacaksa, F3 ile çoklu doğru gösterilmelidir. + sembolleri, otomatik olarak açõlan Grid tabakasõna yerleştirilirler. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-21

113 Daha sonra, Yazõ Menüsü içerisinde yer alan Grid Koordinatlarõnõ Yaz işlemi ile, istenilen gridlere koordinat değerleri yazõlabilir. Önemli Not: Karelaj üretme işlemi, pafta açmadan çizdirilecek projelerde kullanõlmalõdõr. Paftalandõrma işleminde, gridler ve koordinat yazõlarõ otomatik olarak oluşturulduğu için böyle bir işleme gerek yoktur. 2 Daireye Teğet Doğru Dairelerin gösterilmesi ile teğet doğru çizilecektir. Teğet doğru, dairelerin gösterilen taraflarõna teğet olacak şekilde geçirilecektir. Kutu Çiz Ekranda pencere açõlarak kutu çizilir. Ekrana gelen pencerede kutunun adõ girilebilir. dy, dx ve açõ değerleri değiştirilmeden geçildiği gibi, istenilen değerlerde verilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-22

114 Verilen dy, dx ve açõ değerlerine göre kutucuğun sol alt köşesi sabit kalarak kutu çizilir. Röleve Röleve Parametreleri Röleve Parametreleri, röleve işlemindeki yazõ boylarõ, alõnman kriteri gibi parametrelerin ayarlandõğõ bölümdür. İşleme girildikten sonra ekrana gelen pencereden istenilen düzenlemeler yapõlõr. Dik Yazõ Boyu: Yazõ boylarõnõ belirten değerdir. İstenilen değer buraya yazõlabilir. Nokta Ad Boyu: Nokta adlarõnõn boyutunu belirten parametredir. Alõnman Kriteri: Alõnmana Cephe Yaz işleminde verilen parametreye göre noktalarõn doğrunun üzerinde kabul edilmesiyle ilgili değerdir. Tabloda olduğu gibi alõnman üzerinde 5cm. uzaklõğa kadar olan noktalar alõnman üzerinde varsayõlõr. Cephe\Kutur Yazõlarõ Etkileşimli: Bu seçenek işatretlenirse, Kutur Yaz işleminde kutur üzerine cephe bilgisi de yazõlõr. Ölçüler Aktif Fontu Kullansõn: Bu seçenek işaretlenirse, ölçü yazdõrõlmasõnda aktif font kullanõlõr. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-23

115 Ara Mesafelerde 0'larõ (sõfõrlarõ) Kaldõr: Bu seçenek işaretlenirse, ara mesafe yazõmlarõnda noktadan sonraki 0'õ yazmaz. Poligon Hattõ Bu işlemde ilk olarak ölçü doğrusu olarak seçilen hattõn başlangõç ve bitiş noktalarõ gösterilir. Hesaplanan uzaklõk değeri etkileşimli olarak ekrana yerleştirilir. Cephe Yaz Bu işlem, alõnmanda olmayan doğrularõn cephelerinin yazõlmasõ için kullanõlõr. Kutur Bağla Aralarõnda bağlanmõş hat olmayan, ancak ara mesafenin yazõlmasõ gerektiği durumlarda kullanõlõr. Cephe etkileşimli olarak gösterilen tarafa yazõlõr. Örneğin; parsel köşeleri ile poligon noktalarõ arasõndaki mesafeler yazõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-24

116 Dik Düş Bu işlem, bir doğrudan istenilen noktaya dik düşmek amacõyla kullanõlõr. İşleme girdikten sonra öncelikle mevcut ölçü doğrusu gösterilir. Bu doğru, poligon doğrusu, ada\parsel kenarlarõ gibi doğrular olabilir. Sonra dik düşülecek noktalar sõrasõyla gösterilir. Dik ayak dik boy değerleri uygun yerlere yazdõrõlõr. Dik düşülecek objenin nokta olma zorunluluğu yoktur. İşlem sõrasõnda Nokta Yakalama Moduna dikkat edilmelidir. AraMesafe Yaz Bu işlem ile paralel doğrular arasõndaki uzunluk bilgileri yazõlõr. İşleme girdikten sonra paralel doğrular ardõşõl olarak gösterilir ve uzunluk değeri etkileşimli olarak yazõlõr. Yol gibi paralel doğrularõn genişlikleri yazdõrõlabilir. İki doğrunun ardõşõl olarak gösterilmesi yeterlidir. Doğrularõn orta noktalarõ arasõndaki mesafe yazõlõr. Örneğin; binanõn oturacağõ alanõn, parsel kenarlarõna olan çekme mesafeleri bu işlemle yazõlabilir. Alõnmana Cephe Yaz Bu işlem alõmandaki nokta cephelerinin yazõlmasõ amacõyla kullanõlõr. İşleme girildiğinde öncelikle doğrultuyu belirleyen iki uç nokta gösterilir. Sonra ara noktalar belirtilir. Cepheler etkileşimli olarak uygun yere bõrakõlõr. Doğrultudan sapan noktalar rapor edilir. Sapma tecvizi parametreler bölümünde verilebilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-25

117 Alan Yaz Seçilen objelerin alan bilgisi öğrenmek amacõyla kullanõlan bir işlemdir. Obje eğer çokludoğru ile çizilmiş ise F3 tuşu ile seçilerek, doğru ile çizilmiş ise F2 tuşu ile çevrilerek seçilebilir. Kapalõ alanõn m 2 ' si hesaplanõr ve etkileşimli olarak uygun yere bõrakõlõr. Parsel alanlarõ ya da binanõn oturacağõ alan değerleri bu yöntemle yazõlabilir. Nokta Yazõsõ Parsel köşelerindeki noktalarõn yazõ olarak üretilmesini sağlar. Bu işlem manuel olarak yapõlõr. Otomatik olarak üretme işlemi Netmap/Yardõmcõ İşlemler/Otomatik Köşe No Yaz işlemi ile yapõlõr. Hõzlõ Kaydõr Birbiri üstüne gelen yazõlar, uygun yerlere kaydõrõlabilir. Üst menüdeki kaydõrma işleminden farklõ olarak, seçilen obje doğrudan kaydõrõlarak, istenilen yere bõrakõlabilir. Referans nokta sorulmaz ve objeler teker teker hõzlõ bir şekilde kaydõrõlabilir. Hõzlõ Sil NETCAD de tüm objelerin silinmesi Düzenle/Sil işlemi ile yapõlõr. Burada farklõ olarak gösterilen objeler anõnda silinir. Her seferde tek obje silinebilir. Yanlõşlõkla silinen objeler Geri Al tuşu ile getirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-26

118 Poligon Kaydõr Özellikle dik düşme mesafelerinin çok kõsa olmasõ nedeniyle dik ayak-dik boy yazõlarõ iç içe girebilir. Bu gibi durumlarda, poligon noktalarõ istenilen yere kaydõrõlarak, yazõlarõn daha okunaklõ hale gelmesi sağlanabilir. O poligon noktasõna bağlõ ölçü hatlarõ, dik ayak-dik boy yazõlarõ otomatik olarak yeni konuma uyum sağlarlar. Tüm poligon noktalarõ, bu yöntemle kaydõrõlabilirler. İşleme girdikten sonra kaydõrõlmak istenilen noktalar seçilir ve etkileşimli olarak istenilen yere yerleştirilirler. Kaydõrma işleminden sonra poligon noktalarõ GPOL isimli tabakaya otomatik olarak yerleştirilirler. Ancak kaydõrma işleminden yapõlan dik düşme, cephe hesaplamalarõ poligon noktasõnõn eski koordinat değerlerine göre yapõlõr. Bu kaydõrma işlemi projenin görselliği ile ilgilidir. Daha sonra, kaydõrõlmõş hatlara düşülen dikler veya kutur bağlamalarõ gibi yapõlan ilavelerde yine gerçek değerler hesaplanarak görüntülenirler. Kaydõrma işlemi için noktalarõn POL tabakasõnda olmalarõ gerekir. Bu noktalar POL tabakasõnda değillerse, tabaka değiştir işlemi ile bu tabakaya alõnmalõdõrlar. Kutur Bağlantõlarõnõn yapõlmasõ aralarõnda bağlanmõş hat olmayan, ancak ara mesafenin yazõlmasõ gerektiği durumlarda kullanõlõr. Cephe, etkileşimli olarak gösterilecek tarafa yazõlõr. Örneğin; parsel köşeleri ile poligon noktalarõ arasõndaki mesafeler yazõlabilir. Poligon Hattõ (Yön) Bu işlem ile gösterilen poligon noktalarõndan bakõş yönleri belirtilir. İşleme girdikten sonra poligon noktalarõ gösterilir ve bakõş yönü oklarla belirtilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-27

119 Koordinat Yaz Gösterilen noktanõn X/Y değerlerini ekrana yazar. Z Yaz Gösterilen noktanõn Z Değerlerini yazar. Z Yaz (Etkileşimli) İstenilen noktanõn kot değerlerini ekranõn istenilen yerine yerleştirir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-28

120 Ölçü Ölçü Parametreleri Ölçü parametreleri ölçüm işleminin sonucunun ekranda gösterimi ile ilgili parametreleri içerir: Çizgi Boşluğu: Ölçümlendirilecek objenin noktalarõ ile ölçü çizgilerinin başlangõcõ arasõndaki mesafeyi belirler, verilen değer kadar boşluk bõrakõlõr. Çizgi Fazlalõğõ: Ölçü çizgilerinin kesiştiği yerden taşan çizgi uzunluğunu belirler. Sembol No: Ölçü çizgilerinin kesişme noktasõndaki Sembol Numarasõdõr. Sembol Boyu: Ölçü çizgilerinin kesişme noktasõndaki Sembolün boyunu belirler. Yazõ Boyu: Ölçü değerinin ekrana yazdõrõlacağõ yazõ boyunu belirler. Uzunluk Duyarlõlõğõ: Ölçülendirme işleminde uzunluk değerlerinin noktadan sonra kaç hane yazõlacağõnõ belirtir. Açõ Duyarlõlõğõ: Açõ ölçülendirme işleminde açõ değerlerinin noktadan sonra kaç hane yazõlacağõnõ belirtir. Açõ Türü: Açõ ölçülendirme işleminde açõ değerlerinin grad ya da derece cinsinden ekranda gösterileceği bu bölümünde belirtilir. Ok Sembol Boyu: Daire yarõçapõ yazdõr ikonuyla çizdirilen ok başlõğõnõn boyuna olan uzunluğu belirler. Ok Sembol Eni: Daire yarõçapõ yazdõr ikonuyla çizdirilen ok başlõğõnõn enine olan uzunluğunu belirler. Yatay Ölçülendir İşleme girdikten sonra ölçü değeri yazdõrõlacak objenin başlangõç ve bitiş noktalarõ imleç ile gösterilir. Program imleç ile gösterilen mesafede ölçü değerlerini yatay olarak ekrana çizer. Ölçü değeri OLCU_YATAY tabakasõna otomatik olarak yerleştirilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-29

121 Dikey Ölçülendir İşleme girdikten sonra ölçü değerleri yazdõrõlacak objenin alt ve üst noktalarõ imleç ile gösterilir. Program imleç ile gösterilen mesafede ölçü değerlerini dikey olarak ekrana çizer. Paralel Ölçülendir İşleme girdikten sonra ölçü değerleri yazdõrõlacak obje imleç ile gösterilir. Program ölçü değerlerini objeye paralel olacak şekilde imleç ile gösterilen mesafede ekrana çizer. Ölçü değeri OLÇU_EGIK tabakasõna otomatik olarak yerleştirilir. Paralel Ölçülendir (Yay) İşleme girdikten sonra ölçü değerleri yazdõrõlacak yay imleç ile gösterilir. Daha sonra yay üzerinde gösterilecek iki nokta arasõndaki yayõn ölçü değeri program tarafõndan imleç ile gösterilen mesafede ekrana çizilir. Ölçü değeri OLCUEGIK_YAY tabakasõna otomatik olarak yerleştirilir. Açõ Ölçülendir Gösterilen iki hat arasõndaki açõ değerinin grad cinsinden etkileşimli olarak yazdõrõlmasõ işlemidir. İşleme girdikten sonra açõ değeri yazõlacak objeler seçilir ve açõ değeri farenin hareketi ile etkileşimli olarak istenilen noktaya yerleştirilir. Açõ değeri olarak iç ve dõş açõ değerleri yazdõrõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-30

122 Yarõçap Ölçülendir Ölçü değerleri yazdõrõlacak daire imleç ile gösterilir. Program merkezden dõşa doğru bir ok sembolü ve yarõçap değerini imleç ile gösterilen açõda ekrana çizer. Ölçü değeri OLCU_YARICAP tabakasõna otomatik olarak yerleştirilir. Uzunluk Yazdõr İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden parametreler ayarlanõr. Toplam uzunluk yazdõr: Ardõşõl olarak gösterilen objelerin toplam uzunluklarõnõ yazdõrmak için kullanõlõr. Çoklu doğrularõ parçalama: Uzunluk değeri yazõlacak çoklu doğrularõn parçalanmadan ölçülendirilmesi için kullanõlõr. Açõ Objeden Alõnsõn: Yazõlacak değer objenin açõsõna göre ekrana yerleştirilir. Eğik Mesafe: Bu seçenek işaretlendiğinde seçilen hattõn eğik mesafesi de ekrana yazdõrõlõr. Fazla Uzunluk: Bu kutucuğa yazõlan değer ölçülen obje uzunluğuna eklenerek ekrana yazõlõr. Açõ: Bu kutucuğa yazõlan açõya göre yazõ ekrana yazdõrõlõr. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-31

123 Paralele Dik Hat Paralel iki doğru arasõna doğrulara dik olacak şekilde kontrollü hat çizer. İşleme girdikten sonra ekrana gelen menüden istenilen parametreler ayarlanõr.. Hatlardan Uzaklõk: Paralel doğrularla çizilecek dik hattõn arasõndaki mesafedir. Kenar Boyu: Çizilen dik hattõn iki ucunda paralel doğrulara paralel dik hatta bitişik çizilecek hattõn uzunluğudur. Oklarõn Boyu: Çizilen dik hattõn iki ucundaki ok çizgilerinin uzunluğunu belirler. Oklarõn Eni: Çizilen dik hattõn iki ucundaki ok çizgilerinin uç noktasõnõn hatta olan dik mesafesidir. 1. Uç Yukarõda: Kutu işaretli iken dik hattõn solundaki ok çizgisi hattõn üstünde, kutu işaretsizken hattõn altõnda çizilecektir. 2. Uç Yukarõda: Kutu işaretli iken dik hattõn sağõndaki ok çizgisi hattõn üstünde, işaretsizken hattõn altõnda çizilecektir. Çizilen hatlar ve oklar OLCU_PARALELYARAT tabakasõna otomatik olarak yerleştirilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-32

124 Çizgi Çiz NETCAD' de hangi amaçla olursa olsun çizgi çizmek Doğru rutini kullanõlarak gerçekleştirilir. Detay krokilerinin ve takeometrik krokilerin bağlanmasõ da aynõ şekilde doğru rutini ile yapõlõr. Çizgi Çiz işlemi Çiz menüsünde yer almõştõr. Ekrana bir doğru veya ardõşõl doğrular çizmek için bu komutun seçilmesi gerekir. Doğrunun başlama noktasõ sol fare tuşu ile gösterilmelidir. Başlama ve bitiş noktalarõnõn gösteriminde daha önce anlatõlan Yakalama Modlarõ nokta seçme işlemine uygun konumda olmalõdõr. Altta Ekran Yönetim menüsünde yer alan Yakalama Modlarõnõn hepsi kapalõ ise (serbest mod) sol fare tuşuna her basõşta ekrana ardõşõl olarak doğrularõn çizilmesi gerçekleşecektir. Ancak Nokta/Kesişim /Orta/Uç Nokta yakalama ikonlarõndan en az biri aktifken (kõrmõzõ) ekranda gelişi güzel doğru çizilemeyecektir. Tabaka açõlmamõş ise doğrular mavi renktedir ve 0 (Sõfõr) tabakasõna yerleşeceklerdir. Doğru çizerken tüm ikonlarõna işlemden çõkmadan erişim sağlanmõştõr. Önceden doğru tipi seçimi yapõlmamõş ise doğru tipi olarak Düz doğru tipi kullanõlacaktõr. Doğru tipi Ekran Yönetim Menüsünde yer alan Çizgi Tipi Menüsü tõklanarak değiştirilebilir. Doğrunun ucunu bõrakmadan Çizgi Tipi Menüsüne girerek istenilen doğru tipi seçilebilir. Sağ fare tuşu ile pencereden çõkõldõğõnda, çizilecek doğrular artõk seçilen aktif doğru tipinde olacaktõr. Hatlarõ bağlarken üst satõrda hattõn uzunluğu ve semti ve koordinatlarõ her aşamada görülebilir. Bu özellik o andaki ekran ölçeği hakkõnda fikir verebileceği gibi, yaklaşõk cephe kontrolü de sağlayacaktõr. Çizime çok uzaktan bakõlõyorsa (bu ekranõn kapladõğõ alanõn büyüklüğü ile ilgilidir) uzaktan doğru tipi değişikliği fark edilmeyebilir. Bu durumda çizim yapõlan bölgenin Zoom ikonu ile veya Büyüt ikonu ile büyütülmesi sağlanabilir. Doğru çizerken veya çizmeden önce Tabaka menüsüne girerek tabaka işlemlerinin yapõlmasõ gerekebilir. Hat bağlama Halihazõr amacõ ile yapõlacaksa Dosya\Nokta Yükle ile mevcut noktalarõnõz daha önce yüklenmiş olmalõdõr. Eğer çizilecek doğrularõn tam noktalarõ yakalamasõ isteniyorsa (Haritacõlõk Modu) soldaki Nokta Yakalama ikonunun aktif (kõrmõzõ) olmasõna dikkat edilmelidir. Gösterilecek noktalar arasõnda seçilen hat tipine bağlõ olarak hatlar oluşturulurken her aşamada, yani işlemden çõkmadan sol taraftaki ikonlara erişim vardõr. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-33

125 Doğru çizerken: Zoom yapõlabilir, Ekran kaydõrõlabilir, Noktalara, Nokta adõnõ vererek ulaşõlabilir, Aktif hat, yani, doğru tipi değiştirilebilir, Tabaka ile ilgili her türlü işlem yapõlabilir, Referans Menüsüne ulaşõlabilir, Doğrunun Tipi ve Tabakasõ o anda aktif olan Hat tipi ve tabakadõr. Otomatik Tabaklandõrma Modu (OTM) hat menüsünde istenilen hat tipinin karşõsõna, istenilen tabaka yazõlarak ilgili buton yardõmõ ile devreye istenildiği an sokulabilir veya çõkartõlabilir. Yanlõş birleştirmelerde, hattõn bağlandõğõ son noktanõn tekrar gösterilmesi ile hat serbest kalõr ve başka bir noktaya bağlanabilir. Geri alõnan hat yeniden aynõ hatanõn yapõlmamasõ için ekran değişene veya yenilenene kadar silik olarak görünecektir. Ayrõntõsõ daha önce açõklandõğõ şekilde boşluk veya fare orta tuşu ile ortaya çõkan Referans menüsünün sunduğu olanaklardan faydalanõlabilir. Eğer, evler, şevler gibi daha sonra içlerindeki eğrilerin temizleneceği kapalõ alanlar oluşturulmasõ gereken detaylarla ilgili doğrular çiziliyorsa; bir sonraki hattõn, bir öncekinin tam sonundan başlamasõna ve son kapatmanõn da tam ilk noktaya bağlanmasõna (Nokta yakalama modu aktif olmalõ) özellikle dikkat edilmelidir. İşlemden çõkmadan doğrular ardõşõl olarak çiziliyorsa, doğrular doğal olarak ucuca olacaklardõr. Hatlarõn bağlama yönü sadece Duvar gibi çift elemanlõ hatlar için önem kazanõr. ikinci elemanlarõn hep aynõ tarafta olmasõna özen gösterilmesi önerilir. Bu özenin gösterilemediği durumlarda Düzenle/Yardõmcõ İşlemler/Çizgi Yönünü Değiştir rutini ile özellikle çift hatlõ veya sembollü doğru tiplerinde yardõmcõ hatlar ve semboller diğer yöne alõnabilir. Diğer bir deyişle doğrunun çizim yönü değiştirilebilir. Fare sağ tuşu (veya ESC tuşu) ile işlemden her aşamada çõkõlabilir. Yanlõş bağlanan hatlar Düzenle/Sil işlemi ile silinebilir. Kõsa yol tuşu Ctrl+L 'dir. Çoklu Doğru Çiz Çoklu doğru, birçok doğru parçasõndan oluştuğu halde bir bütün olarak algõlanan bir obje tipidir. NETCAD'e büyük güç katan obje tiplerinden birisidir. Çoklu doğrunun genel özellikleri: Bir bütün olarak algõlanõr, Kapalõ alan oluşturabilir (Ada/Parsel), İçi otomatik Taratõlabilir (Boyanabilir), NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-34

126 Adlandõrõlabilir (Ada/Parsel), İçerisindeki Eğriler otomatik Temizlenebilir, Yumuşatõlabilir (Seçenekli), Doğrularõna Ayrõştõrõlabilir, Doğrulardan Yeniden Oluşturulabilir, Sündürülebilir, Kaydõrõlabilir/Döndürülebilir/Ölçeklenebilir vb., Üç boyutlu olabilir, Sõnõrsõz sayõda kõrõk hattan oluşabilir, Doğrunun tüm özelliklerini taşõr, Doğru tipi değiştirilebilir, Veri Tabanõ ile ilişkilendirilebilir, Köşelere otomatik nokta üretilebilir, Seçenekli alan çõktõsõ alõnabilir, Köşe eklenebilir/silinebilir. Çoklu doğrular, Çiz menüsü altõnda ilgili komutun seçilmesi ile ve normal hat bağlama kurallarõ ile oluşturulurlar. Bağlama işleminin ardõşõl yapõlmasõ gereklidir. İşlem arasõnda doğru tipi ve tabaka değiştirilebilir. Tabaka değişimi yapõlmõşsa çoklu doğru en son seçilen tabakada yer alacaktõr. Çoklu doğruyu bitirmek için sağ fare tuşuna basõlmasõnõ takiben yandaki pencere açõlacaktõr. Açõlan Çoklu Doğru Bilgisi penceresinden, seçenekler işaretlenerek istenilen değişiklikler ve ayarlar yapõlabilir. Butonlar dönüşümlüdür. En üstteki satõrlar, çoklu doğrunun kapalõ olmasõ durumunda, alan ve çevre bilgilerini verirler. Kõsa yol tuşu Ctrl+C 'dir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-35

127 Noktadan Geçen Eğri Çiz Gösterilen kõrõk noktalarõndan geçen çoklu doğruyu yumuşatarak çizer. Bağlama işleminin ardõşõl yapõlmasõ gereklidir. Başlanõlmõş noktaya basõldõğõnda o noktadan geçen eğriyi iptal edecektir. İşlem sõrasõnda doğru tipi ve tabaka değiştirilebilir. Tabaka ve hat tipi değiştirilmişse eğri en son seçilen tabaka ve hat tipinde olacaktõr. İşlem içerisinde yakalama modlarõ ve fare orta tuşu ile referans menüsüne erişilerek ölçülü eğri çizilebilir. Araziye uyum sağlayan bir yapõsõ vardõr. Şev taramasõ, yol birleştirmesi gibi işlemlerde kullanõlabilir. Yumuşatõlmõş Eğri Çiz Gösterilen kõrõk noktalarõndan geçmeyecek şekilde ve köşelerden içeriye doğru yumuşatarak eğri çizer. Bağlama işleminin ardõşõl yapõlmasõ gereklidir. Bağlanõlmõş noktaya basõldõğõnda o noktadan geçen eğriyi iptal edecektir. İşlem sõrasõnda doğru tipi ve tabaka değiştirilebilir. Tabaka ve hat tipi değiştirilmişse eğri en son seçilen tabaka ve hat tipinde olacaktõr. İşlem içerisinde Yakalama Modlarõ ve fare orta tuşu ile Referans menüsüne erişilerek ölçülü eğri çizilebilir. Paralel Doğru Çiz Çizim yönüne göre sağa ve sola, metre cinsinden, genişlik bilgisi verilir. Verilen genişlikte ve aktif doğru tipinde paralel doğrular çizilebilir. Orta hat çizilmez. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-36

128 Genişlik tek bir yönde toplanarak, diğer yöne olan genişlik sõfõr verilebilir. Böylece doğrulardan biri üzerinde tam kontrol sağlanabilir. Paralel Doğru çiziminde kõrõlma noktalarõ hesaba katõlarak uygun şekle getirilir. Sadece orta hattõ veya kenar hatlarõndan biri ölçülmüş, kanal, yol gibi detayõn çizilmesinde, imar planõ tasarõmlarõnda kullanõlabilir. Rulo çizimlerde, şerit genişliği bu işlem ile kolayca belirlenebilir. Nokta At/ Değiştir Ekrandan nokta girmek, girilmiş noktalarõ değiştirmek amacõna yönelik bir işlemdir. Ekranda istenilen bir yerde fare sol tuşuna basõlõrsa, o anda aktif olan Yakalama Modlarõna göre seçilecek noktanõn koordinatlarõ görüntülenecek ve nokta adõ sorulacaktõr. Nokta adõ olarak en son verilen değer bir artõrõlarak getirilecektir. Nokta Adõ, kabul edilebilir veya değiştirilebilir. Nokta adõnõn kabul edilmesi sonrasõ Y, X ve Z değerleri kabul edilebilir veya istenilen değerler yazõlabilir. Değerlerin değişmesi durumunda nokta, doğal olarak, girilen Y, X koordinatlarõna atõlmõş olacaktõr. Bir doğrunun ucu, iki doğrunun kesişimi gibi belli bir koordinata nokta atmak için Yakalama Modlarõ uygun konuma getirilmelidir. Ancak amaç koordinatõ belli noktalarõn girilmesi ise Yakalama Modlarõ, Serbest Mod'da olmalõdõr. Verilen adõ taşõyan eski bir nokta varsa Nokta Mevcut uyarõsõ alõnacaktõr. İsteğe bağlõ olarak mevcut nokta koordinatlarõ yenilenebilir. Veya nokta adõ değiştirilerek işleme devam edilebilir. Mevcut nokta koordinatlarõnõn değiştirilmesi durumunda, bu noktaya bağlõ, tabakasõ açõk veya kapalõ tüm doğru ve alanlar da değişime uğrayacaklardõr. İmleç altõnda, bir nokta var ise aynõ yere ikinci bir nokta atõlmaz. O noktaya ilişkin değerler ekrana getirilir. İstenirse noktaya ait No, Y, X gibi değerler değiştirilebilir. Nokta at seçeneği ile hatalõ sayõsallaştõrõlmõş noktalar, ada/parsel köşeleri doğru yerlerine kaydõrõlabilir. İşlem içerisinde, klavye boşluk tuşu veya fare orta tuşu ile Referans menüsüne erişilerek ölçülü nokta atma işlemleri gerçekleştirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-37

129 Alt-K ile Y, X değerleri bilinen bir yere nokta atõlabilir. Veya herhangi bir yere nokta atõlmasõ sõrasõnda, Y ve X değerlerine, arzu edilen koordinat değerlerinin yazõlmasõ ile, noktanõn o koordinatlara atõlmasõ sağlanabilir. Yeni noktalar o anda aktif olan tabakada yer alõrlar. Nokta numaralarõ, Tabaka penceresindeki, Nokta Numarasõ butonu aktifleştirilerek görünebilir. P. ile başlayan noktalar Poligon, N. ile başlayan noktalar Nirengi olarak kabul edilir, daire ve üçgen sembolleri otomatik olarak yerleştirilir. Bu noktalar POL tabakasõna yerleştirilirler. Noktalara ilişkin ad, koordinat vb. özellikler Obje Sor işlemi ile sorgulanabilir ve değiştirilebilir. Kõsa yol tuşu Ctrl+N 'dir. Ardõşõl Nokta At Ardõşõl olarak nokta atma amacõna yönelik bir işlemdir. Sayõsallaştõrma fonksiyonunda ardõşõl nokta girmede kullanõlõr. Nokta başlangõç numarasõ ve kot (Z) değeri girildikten sonra ekranõn istenilen yerine fare sol tuşu ile nokta atõlabilir. İşlem içerisinde yakalama modlarõ ve klavye boşluk tuşu veya fare orta tuşu ile Referans menüsüne erişilerek ölçülü nokta atõlabilir. Sembol Yerleştir Vektör Sembol Yerleştirmek: Sembol Yerleştirme işlemi, Sembol rutininin seçilmesi ile yapõlõr. Açõlan pencereden istenilen Sembol tõklanarak seçilir. Yakalama Modlarõnõn konumuna göre, istenen nokta veya noktalara bõrakõlõr. Yanlõş yerleştirmelerde, aynõ noktanõn tekrar gösterilmesi Sembolün geri alõnmasõnõ sağlar. Semboller Orta Tuş veya fare orta tuşu ile çõkan Referans menüsü yardõmõ ile, numaralarõ verilen noktalara da yollanabilir. Semboller aktif tabakaya yerleştirilirler. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-38

130 Bitmap Sembol yerleştirmek: NETCAD/ÇİZ/SEMBOL YERLEŞTİR menüsünde F2.NCS ve 3D.NCS dosyalarõ kullanõlarak elde edilen 3 boyutlu sembollere (ağaç ve kent mobilyalarõ gibi) kullanõcõ tercihine bağlõ olarak ekler yapõlabilir. Kullanõcõ tarafõndan BMP uzantõlõ olarak taratõlmõş ağaç bitmapleri NETCAD sembol dosyasõna aktarõlabilir. Bitmap semboller kullanõcõ tanõmlõdõr. Yukarõda bulunan seçimlerden bitmap kõsmõ seçilerek semboller oluşturulabilir. Düzenle butonu ile gelecek pencere sağ fare tuşu ile sembol bitmap oluşturulabilir veya oluşturulmuş bir sembol bitmap buradan silinebilir. Piksel/Metre, Genişlik veya Yükseklik değerlerinden sadece birisi girilir. Açõklama Kõsmõna istenirse sembolün ismi yazõlõr. Sembol Yerleştir penceresinde fare sembol üzerinde iken sembolün ismi pencerede yer almaktadõr. Liste: Sembollerin listesinden de semboller seçilerek yerleştirilebilir. 2 Nokta ile seçeneği seçilir ise sembol ekranda 2 noktadan yerleştirilir. Fare ile önce 1. Nokta sonra 2. Nokta işaretlenir ve sembol yerleştirilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-39

131 Boy: Semboller hazõrlanõrken, yönetmeliklerde belirtilen 1:1000 ölçeğindeki boyutlarõna göre hazõrlanõrlar. Sembollerle ilgili sorulan veya görüntülenen tüm değerler onlarõn boylarõ değil, Büyültme Katsayõlarõdõr. Tüm semboller için bu değer 1:1000 ölçeği için 1 dir. Yani büyüklük değeri 1 olan bir sembol hazõrlanõrken ona verilen boyutlarõnõ taşõyor demektir. Aksi durumda kullanõcõnõn tüm sembollerin boylarõnõ bilmesi gerekirdi. Burada NETCAD'i diğerlerinden ayõran önemli bir özelliğin açõklanmasõ gerekiyor. NETCAD'de hiçbirşey ölçekten bağõmsõz değildir. Dosya/Ölçek bölümünde çalõşma ölçeği 2000 yapõlõrsa, normalde 1 olan sembol katsayõlarõ da otomatik olarak büyüyecek ve 2 olacaktõr. Katsayõnõn büyümesi, sembol boyunun büyümesi demektir. Büyüklük Katsayõsõ çalõşma ölçeği ile dinamik olarak değiştirilebildiği için bir çizim almadan, farklõ ölçeklerde nasõl bir görüntünün oluşacağõ önceden ekranda görülebilir. Çalõşma ölçeği 2000 olan bir projenin, 2000 ölçeğinde çizimi alõnõrsa, tüm semboller, kağõt üzerine, 1000 ölçeğinde olmasõ gereken büyüklükte çõkacaktõr. (Hatõrlatma: Çalõşma ölçeği çizim ölçeğinden bağõmsõzdõr) Obje Sor işleminde Katsayõsõ 2 olarak görünen bir sembol 2000 ölçeğinde çizim alõnõrsa 2 kat küçüleceği için normal büyüklüğünde çõkacaktõr. Ölçekleme Yazõlar, Semboller ve Çizgi Tipleri için geçerlidir. Dinamik ölçekleme sadece NETCAD'e özgüdür. Diğer yazõlõmlarda, projenin 2000 ölçeğinde nasõl görüleceği ekrandan anlaşõlamaz. Ancak çizim alõnarak kağõt üzerinde görülebilir. Sembol boylarõ, yazõ boylarõ vb. sabittir. Büyük Ölçekli Harita Yapõm Yönetmeliğinde yer alan tüm semboller tarafõmõzdan hazõrlanmõştõr. Bu semboller F2.NCS dosyasõndadõr. İstenildiğinde Genel\Ayarlamalar\Aktif Şekil Dosyasõ satõrõnõ kullanõlarak başka sembol dosyasõnõn yüklenmesi sağlanabilir. Semboller NETSHAPE programõnda hazõrlanõrlar ve değiştirilirler. Aktif şekil dosyasõnõn dõşõnda başka bir şekil dosyasõnõ yüklemek için + butonuna basõlõr. Sembollerin boylarõ, cinsleri ve açõlarõ Sorgu/Obje Özelliklerini Sor işlemi ile toptan değiştirilebilir. Semboller, diğer objeler gibi Düzenle/Yardõmcõ İşlemler/Ayrõştõr işlemi ile kendisini oluşturan doğru ve yay parçalarõna ayrõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-40

132 Blok İşlemleri Bir projede sõk kullanõlan obje veya obje gruplarõnõn bütün olarak saklama ve gerektiğinde kullanma işlemine yöneliktir. Genellikle pafta indeksi, onay yazõlarõ, Kent Bilgi Sisteminde rapor dosyasõ oluşturma gibi işlemlerde kullanõlabilir. Çõkan pencerede YENİ BLOK ile objelerin seçilmesi işlemi yapõlõr. Bu işlemde Obje Seçme menüsü kolaylõklarõndan faydalanõlabilir. Seçim işlemi sonrasõ, bloğun yakalama noktasõ sorulacaktõr. Bu nokta bloğun eklenirken yakalanacağõ noktadõr. Blok adõ verilerek saklanõr. Saklanan blok adõ pencerenin sol tarafõnda görünür. Birden fazla blok oluşturulabilir ve dosyanõn saklanmasõ ile bloklar saklanabilir. Hangi blok aktif ise pencerenin sağ tarafõnda görüntüsü gelir. Yerleştir: Bu butonuna tõklanarak aktif olan blok, ekranda istenilen yere veya Referans menüsü kullanõlarak etkileşimli olarak bõrakõlabilir. Blok içindeki objelerin hepsi aktif olan tabakada gelir. Blok sil ile seçilmiş blok silinebilir. Blok yenile ile seçilmiş blok yeniden tanõmlanabilir. Yeni ad ile seçilmiş olan bloğun adõ değiştirilebilir. Sil: Blok penceresinde istenmeyen bloklarõ silmek için kullanõlõr. Silme işlemini başlatmak için silinecek blok aktif hale getirilir (fare ile blok ismi seçilir ve mavi bant üzerine beyaz blok ismi yazõlõr.) Sil butonuna basõlõr. Blok ve bu bloğu kullanan objeler silinsin mi? mesajõ gelir. Evet seçilirse blok silinir. Blok Renkleri Tabakadan: Bu seçenek işaretlenirse, blok objeleri aktif tabaka renginde ekrana yerleştirilirler. Yenile: Daha önceden oluşturulmuş bir bloktaki objeleri, yeniden oluşturmak için kullanõlõr. Önce yenilenecek blok aktif hale getirilir. Yenile butonuna basõlõr. Blok yeniden tanõmlanacak mesajõ gelir. Bu mesaj onaylandõktan sonra blok oluşturulmasõ istenen objeler işaretlenir. Yeni Ad: Blok ismini değiştirmek için kullanõlõr. Yine ismi değişecek blok seçilir ve yeni ad butonuna basõlõr. Blok adõ değiştirme penceresi içinde eski ve yeni blok adõ gelir. Yeni blok adõ satõrõna yeni blok adõ girilir ve onaylanõr. Yeni Blok: İlk defa bir blok oluşturmak gerekirse bu işlem seçilir. İşleme girince, önce blok oluşturacak objeler seçilir. Seçme işlemi ESC ile kesilince bloğun yakalama noktasõ gösterilir. Referans noktasõ gösterilirken orta tuş Referans menüsü kullanõlabilir, Alt-K ile belirli bir koordinat verilebilir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-41

133 Daha sonra aşağõdaki pencere gelir : Bu pencereden blok adõ girilir. Eğer bloğu oluşturan objelerin silinmesi isteniyorsa Yeni Blok penceresindeki Seçilmiş objeler silinsin satõrõ aktif hale getirilir. Bu işlemin amacõ, sadece blok oluşturmak amacõyla kullanõlan objelerin silinmesine yöneliktir. Blok objelerinin tabaka renklerinin korunarak blok oluşturulmak isteniyorsa Tabaka Renkleri Korunsun işaretlenmelidir. Tamam komutu seçildikten sonra yeni blok kullanõlmaya hazõr olur ve blok isimleri penceresindede yerini alõr. Yerleştirmek: Seçilen bir bloğu istenen herhangi bir noktaya bõrakmak için kullanõlõr. Yerleştirme işlemi yapõlõrken Referans menüsü kullanõlabilir. 2 Noktadan Yerleştirmek: Seçilen bir bloğu istenen herhangi iki nokta arasõna bõrakmak için kullanõlõr. Yerleştirme işlemi yapõlõrken Referans menüsü kullanõlabilir. Bloğu yerleştirmek için gösterilen ilk nokta bloğun yakalama noktasõdõr. Birinci nokta gösterildikten sonra ikinci nokta da bloğun yönünü ayarlamak için kullanõlõr. Boy: Blok büyütme katsayõsõdõr. Bu satõra yazõlacak rakam, bloğun kaç kat büyütüleceği veya küçültüleceğini belirler. Parçala Yerleştir: Bu butona bastõktan sonra blok ekrana yerleştirilirse blok objesi kendisini oluşturan objelere ayrõşarak ekranda görüntülenir. Örneğin; yazõ ve çoklu doğrudan oluşan bir blok Parçala Yerleştir butonuna basõldõktan sonra ekrana yerleştirilirse Obje Özelliklerini Sor işlemi ile objelere sorulduğunda onlarõn blok değil çokludoğru ve yazõ olduklarõ gözlenecektir. NETCAD 4.0 GIS Çiz Menüsü 4-42

134 5. BÖLÜM: Referans Yöneticisi Referans Yöneticisi; farklõ tür ve formattaki sõnõrsõz verinin NETCAD üzerinde görüntülenmesini ve yönetimini sağlar. NETCAD, Referans olarak kendine özgün formatõ NCZ yanõnda pek çok raster, vektör, grid formatõ ve dinamik veri sunucularõnõ referans olarak destekler. Desteklenen Referans Veri Türleri: İkon Kõsaltma Açõklama NCZ DXF/DWG Raster Grid OLE Dökümanlarõ WMS Macro Script NETCAD Spatial? NETCAD Dosyalarõ DXF ve DWG Verileri NETCAD in Desteklediği tüm raster formatlar. TIFF, ECW, MrSID, JPEG.. Tam Liste EK-FORMATLAR bölümünde On-Line Yardım içindedir. NETCAD in Desteklediği tüm Grid Formatlar. NCD, DTED,.. Tam Liste EK-FORMATLAR bölümünde On-Line Yardõm içindedir. Windows OLE Dökümanlarõ. Word, Excel, PowerPoint.. Tam Liste EK-FORMATLAR bölümünde On-Line Yardõm içindedir. Open GIS Uyumlu Web Map Server istemcisi. Tamamen Kullanõcõ Tanõmlõ dinamik veri kaynağõ. NETCAD Coğrafi Veri Tabanõ Henüz düşünülmemiş farklõ tip veriler de eklenebilir. NETCAD in açõk mimarisi buna izin verir. Referanslar paylaşõlabilir. Bu şekilde aynõ anda birden çok kullanõcõ ayrõ kopyalarõ tutmadan veriye erişebilir. Referanslar sorgulanabilir. Bu şekilde GIS analizlerinde ve sorgulamalarõnda kullanõlabilirler. Referanslar genel olarak düzenlenemezler. Düzenleme için verinin NETCAD e standard yükle komutu ile yüklenmesi gerekir. Düzenleme sõrasõnda diğer kullanõcõlar kullanmaya devam edebilirler. Düzenlemenin sona ermesi ile veri tüm kullanõcõlarda otomatik olarak NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-1

135 güncellenecektir. Bu konuda bir istisna NETCAD Spatial Veri Yapõsõdõr. Bu veri yapõsõ referans halinde iken de düzenlenebilir. Ayrõntõlarõ yeri geldikçe anlatõlacaktõr. NETCAD 4.0 ile gelen Referans Yöneticisi sayesinde erişilebilir ve işlenebilir veri hacimlerinde sõnõrlar tamamen kalkmõştõr. Hacmi Tera Bytelara varan (1000GB) raster ve vektör veri sorunsuz ve nerede ise sabit bir hõz ile desteklenebilmektedir. Referanslarõn Temel Ortak özellikleri kullanõmlarõnda yeni imkanlarõda beraberinde getirmektedir. Bu özellikler referans bazõnda verilebilmektedir. Referanslarõn görünürlüğü ölçeğe bağlõ kõlõnabilir Referanslar istenirse printer/plotter da çizdirilebilir. Refaranslara kendi Projeksiyon veya Lokal koordinat sistemlerine sahip olabilirler. Bu veriler projenin sistemine otomatik olarak çevrilirler. Bu şekilde verilerinizi yalnõzca tek kopya ve projeksiyonda tutmanõz yeterli olacaktõr. Dilimden " dilime veya lokal "ülke çevrimleri kendiliğinden olacaktõr. Referanslarõn aktif/görünür alanlarõ belirlenebilir. Bu şekilde bir raster haritanõn çerçevesi haricinde kalan yerler, bir vektör haritanõn yalnõzca ilgilenilen yeri (Örneğin;revize edilecek yeri) görüntülenebilir. Bu işlem herhangi bir kopyalama ve orijinal veride değişiklik gerektirmez. Referanslara kaydõrma, döndürme, ölçekleme gibi dönüşümler uygulanabilir. Bu özellik ve görünür alanlarõn verilebilmesi çok farklõ çizimler oluşturmanõza imkan tanõr. Aynõ koordinatlara denk düşen haritalar yanyana, aynõ yerden farklõ ölçeklerdeki görüntüleri vb pek çok durum kolayca oluşturulabilir. Referanslar üzerinde tematik harita, tampon bölge vb. işlemler dinamik olarak gerçeklenir. Referans Yöneticisi verilerini bir ağaç şeklinde gösterir ve yönetir. Bu ağacõn en tepe noktasõ Referanslar noktasõdõr ve her zaman vardõr. Bunun altõnda ileride anlatõlacak olan Kategoriler bulunacaktõr. Kategorilerin altõnda referanslar yer alacaktõr. Referanslarõn altõnda ise referansõ cinsine göre alt noktalar bulunacaktõr. Her bir noktanõn kendisine ait işlemlerin tanõmlandõğõ sağ fare tuş menüleri vardõr. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-2

136 Referans Yöneticisi İşlemleri Referans Yöneticisi pencere özellikleri; butonu ile referans yöneticisinde seçili durumdaki kategori içersindeki referanslarõ veya referansa bağlõ olarak NETCAD ekran boyutuna göre büyültme işlemi yapar. butonu ile referans yöneticisinde yüklü olan referanslarõ yeniden çizer. butonu ile seçili haldeki kategorinin veya referansõn özellikler penceresine ulaşõlõr. butonu ile ağaç yapõsõ açõlõr. butonu ile ağaç yapõsõ toplanõr. Referans Yöneticisine ilk girdiğinizde yönetici boş gelir. Yeni bir referans yapõsõ oluşturuyorsanõz, kategorileri eklemeniz gerekir. Referanslar satõrõ aktif iken sağ fare tuşu tõklanõr; Ekle: Referanslar noktasõ üzerinde iken Kategori, Kategori Noktasõnda iken Referans eklenmesini sağlar. Aynõ işlem ilgili noktanõn sağ fare tuş menüsünde de mevcuttur. Sil: Kategori veya Referans silmek için kullanõlõr. Dosya: Referans Yöneticisnde yapõlan tanõmlarõn gereğinde başka projelere aktarõlabilmesi için gerekli işlemleri içerir. Yeni/Aç/Kaydet. Yeni ile yapõlan tüm eklemeler iptal edilir ve yeni başlanmõş duruma dönülür. Aç ile yapõlanlar iptal edilir ve seçilen dosya geçerli olur. Eğer ekleme yapmak isterseniz seçilen SEA dosyasõnõ Referans olarak tanõmlamalõsõnõz. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-3

137 Gösterim: Kõsa Gösterim: Bu komut ile Referans yöneticisindeki referanslarõn adlarõnõn kõsa şekilde görüntülenmesini sağlar. Uzun Gösterim: Bu komut ile Referans yöneticisindeki referanslarõn tam adõnõn görünmesi sağlar. Yardõmcõ İşlemler: Altõndaki Gösterim Alanlarõ, Dönüşüm ve Projeksiyon işlemleri Referans Özellikleri altõnda anlatõlmõştõr. Burada verilen değerler tüm referanslarõ etkiler. Referans özelliklerinden her bir referans için ayrõca değişiklik yapmak mümkündür. Pafta Aç ve Paftaya Yaklaş: (Bkz. Pafta Aç kõsmõnda ayrõntõlõ olarak anlatõlmõştõr.) Özellikler: Referans yöneticisinde yüklü olan referanslarõn Toplam sayõsõnõ ve Toplam Referans Veri Boyutlarõ hakkõnda bilgi görüntüler. Boyut bidirimi yaklaşõktõr. Yeni kategori adõ otomatik olarak verilir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-4

138 Kategori İşlemleri Kategoriler referanslarõnõzõ sõnõflandõrmanõzõ sağlar. Referanslar kategorilerin altõnda yer alõr. Kategoriler altlarõnda yer alan referanslar için bazõ özelliklerin toplu verilebilmesini de sağlar. Görünürlük Ölçeği, yakalanabilirlik, çizdirilebilirlik gibi. Kategoriler ile referanslarõn toplu olarak kapanõp açõlabilmesi de sağlanõr. Kategoriler; Referanslar satõrõ aktif iken + butonuna tõklayarak veya aynõ satõrda sağ fare tuşu ile gelen Ekle komutu ile eklenirler. Referans Yöneticisi üzerinde aktif durumdaki kategori üzerinde sağ fare tuşu tõklandõğõnda; Ekle:Kategori içersine yeni bir referans yüklemek için kullanõlõr. Komut seçildiğinde Referans türlerinin listelendiği bir pencere açõlõr. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-5

139 Buradan istenilen referans türü seçilir ve seçim için gerekli pencere çõkar. Bu pencere herbir tür için farklõdõr ve türlerin ayrõntõlõ açõklamalarõnda anlatõlacaktõr..ncz türleri için alõşõldõk dosya seçim penceresi gelir ve seçim sonrasõ referans yöneticisi aşağõdaki şekli alõr. Sil: Kategoriyi silmek için kullanõlõr. (Kategori içersindeki referanslar da kaldõrõlõr.) Limit Bul: Seçili kategori içersindeki referanslar ekrana tam sõğacak şekilde zoomlama işlemi yapar. Çizim Sõrasõ: Kategorilerin çizim sõrasõnõ belirlersiniz. İlerdeki sayfalarda bu fonksiyon referans bazõnda anlatõlmõştõr, aynõ yöntemler kategoriler için de geçerlidir. (Bkz.Referanslarõn Ortak Özellikleri) NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-6

140 Yardõmcõ İşlemler: Bu komut içersinde yeralan işlemler sadece aktif durumdaki kategori içersinde yer alan referanslar için geçerli işlemlerdir. Aynõ işlemler geçmiş sayfalarda Referans Yöneticisi İşlemlerinde ayrõntõlõ olarak anlatõlmõştõr. (Bkz. Referans Yöneticisi İşlemleri) Özellikler: Burada size, kategoriniz altõna attõğõnõz referanslarõn Çizime gönderilmesi ve Obje Yakalama fonksiyonlarõnõ kullanabilmeniz için 2 yardõmcõ fonksiyon seçeneği sunulur. Bununla birlikte eklenen kategorilerin hangi ölçek aralõğõnda çizdirileceğinin değerleri de bu pencereden girilir. Referanslar Üzerindeki işlemler Referans yöneticisine eklenen aktif durumdaki referans üzerinde sağ fare tuşu tõklandõğõnda; Ekle: Komutu ile Referans Yöneticisine yeni bir referans ekleyebilirsiniz. Sil: Komutu ile aktif durumdaki referansõ Referans Yöneticisinden kaldõrabilirsiniz. Limit Bul: Komutu ile aktif durumdaki referansa zoomlama işlemi yaparsõnõz. Çizim Sõrasõ: Referanslarõn çizim sõrasõnõ belirlersiniz. İlerdeki sayfalarda bu komut referans bazõnda anlatõlmõştõr, aynõ yöntemler kategoriler içinde geçerlidir. (Bkz.Referanslarõn Ortak Özellikleri) Özellikler: Referansa ait bilgilerin verildiği ve ayarlarõn yapõlmasõnõ sağlayan özellikler penceresi açõlõr. Bu NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-7

141 pencerede bazõ özellikler ortakdõr. Ortak özellikler Referanslarõn Ortak Özellikleri bölümünde anlatõlmõştõr. Diğer özellikler referans bazõnda anlatõlmõştõr. Referanslarõn Ortak Özellikleri Referans yöneticisinde referanslar üzerinde sağ fare tuşu ile özellikler komutu seçildiğinde açõlan pencerede tüm referanslar için ortak olan kõsõm Genel sekmesidir. Projeksiyon Sekmesi de destekleyen referanslar için aynõdõr. İleride anlatõlacaktõr. Çizim Sõrasõ: Referansõn ekrana çizilme sõrasõnõ belirler. En önce çizilen en altta kalõr. İkonlar bu kurguya göre tasarlanmõştõr. Çizim sõralarõ kategori bazõnda ayarlanõr ve referansõn kateori altõndaki konumu ile ilgilidir. İlk çizilen en üstte, son çizilen en altta yer alõr. ve ile referansõn ilk veya son çizilmesini sağlayabilirsiniz. Diğer iki ikon ve sõrasõ ile çizim sõrasõnõ bir arkaya veya bir öne alõr. Örnekler: İl Alanlarõ Ülke alanlarõndan sonra çizilmelidir. Yani il üstte yer almalõdõr. Bir şehre ait uydu görüntüsü, şehrin sokak çizgilerinden önce çizilmelidir. Görünürlük Alanlarõ: Görünürlük Alanlarõ ile orijinal datalar üzerinden datanõn bir kõsmõnõn görünmesini yada görünmemesini belirleyebiliriz. Görünürlük alanlarõ standard NETCAD alan oluştur yöntemine tabidir. Bu yöntemde var olan çizgilerin oluşturduğu alan otomatik kapatõlabilir veya F2 tuşu ile manuel gösterim yapõlabilir veya F3 ile var olan herhangi bir alan seçilebilir. Görünecek NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-8

142 Alanlar tuşuna basõlarak eklenir. Dilendiği kadar kesişen veya ayrõk alan verilebilir. Bunlarõn birleşimi görünen alan olacaktõr. Görünen alanlarõn içinde bazõ yerlerin görünmemesi isteniyor ise ile çõkarõlacak alanlar belirlenmelidir. ile tanõmlar iptal edilir. Raster Referanslar için var olan aktif/pasif alan tanõmlarõ bir Raster Referans yapõldõğõnda otomatik olarak Görünürlük Alanõ olarak kaydedilir. Örnek: Taranmõş Raster Paftalarõn yalnõzca pafta sõnõrõ Görünür olarak tanõmlanarak Lejand ve Diğer koordinat vs. Bilgiler bu şekilde görünmez kõlõnabilir. Bu şekilde paftalarõn kenarlaşmasõ görsel olarak sorun yaratmaz. Mutlak bir kenarlaşma sağlanõr. Bu özellikle Ülke Pafta sistemindeki dikdörgen olmayan paftalar için tek çözümdür. Bir poster veya proje sunumu hazõrlõğõnda görünürlük alanõ özelliği kullanõlarak çok farklõ etkilerin oluşturulmasõ mümkündür. Görünürlük alan koordinatlarõ referansa uygulananan dönüşüm işlemlerinde etkilenmezler. Dönüşüm Bir referansa Kaydõrma, Ölçekleme, Döndürme ve Matris Girerek dönüşüm işlemi tanõmlamak mümkündür. Dönüşümler toplanõr. Yani bir kaydõrma tanõmõ ardõndan döndürme tanõmlanabilir ve bu işlemler birikir. İptal opsiyonu ile tüm dönüşümler iptal edilebilir. Matrisler NETCAD haritacõlõk çözümleri ile uyumludur. Örnek: Bu işlem yerel kordinatlardaki verilerin uygun dönüşüm matrisi girilerek ülke sisteminde görüntülenmesi, paftalanmasõ, çizidirilebilmesi mümkündür. Poster tasarõmõnda aynõ koordinat sisteminde olan verilerin üstüste gelmemesi için kaydõrma kullanõlabilir. Aynõ verinin çizimde farklõ ölçekleri isteniyor ise ölçekle kullanõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-9

143 İşlemler Seçilen Referansõ Yükle: Bu komut destekleyen referanslar ve yetkilerinizin yeterli olmasõ durumunda geçerlidir. Seçilen Referansõn düzenleme amaçlõ olarak ayrõ bir projeye yükler. Bu projede gerekli değişiklikler yapõlõp saklandõğõnda tüm kullanõcõlarda otomatik olarak güncellenecektir. Orijinal Tabaka Bilgilerini Oku: Komutu.NCZ formatõndaki referanslar için yapõlmõş tabaka özellik değişimlerini iptal eder ve.ncz dosyasõndan yeniden okur. NETCAD Spatial Referanslarda ise aynõ yerde Tablo limitlerini hesapla komutu bulunur. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-10

144 Referans Türleri NETCAD (*.NCZ) Referanslar NETCAD For Windows da oluşturulmuş *.NCZ formatõndaki dosyalarõ referans olarak ekler. Dosya boyutlarõ ne kadar büyük olursa olsun ekranda daha hõzlõ olarak çizimini sağlar. Eklenen dosyalarõn projeksiyon bilgileri girilmiş ise On The Fly Projeksiyon özelliğini kullanõlabilir..ncz referanslar dosyada mevcut tabaka özelliklerine göre çizilirler. Ancak istenildiğinde bu özellikler dosya etkilenmeden değiştirilebilir. Bu işlem için Tabakalar sekmesinden Tabaka Bilgilerini Düzenle işlemi ile yapõlõr. Açõlan pencere NETCAD penceresinin aynõsõdõr. Ancak NETCAD için geçerli olan bazõ işlemler yoktur. Yapõlan tabaka düzenleme işleri yalnõzca ilgili referans için geçerlidir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-11

145 Raster Referanslar NETCAD de register edilmiş tüm rasterlar Referans olarak kullanõlabilirler. Taranmõş resim görüntülerini, raster register işlemi ile koordinatlõ resim dosyalarõ NETCAD ortamõna alõrken kullandõğõmõz bu format, referans yöneticisi içerisinde de yerini almõştõr. Bu resim görüntüleri normal yükleme ve ekleme hõzõndan çok daha hõzlõ olan bir yöntem ile görüntülenir. Raster referanslarõn çizim sõralarõnõn ilk çizilecek şekilde ayarlanmasõ önerilir. Aksi durumda raster referans kendisinden önce çizilmiş tüm referanslarõ örtecektir. Ancak tek renk rasterlarda arka plan rengi şeffaf verilerek aralarda çizilmeleri de sağlanabilir. Raster referansa özel bilgiler Raster sekmesinde bulunur. Sunulan seçenekler NETCAD Standard Raster Özellikleri ile benzeşir. Görüntü sekmesinde raster referansõn Dosya dizini, rasterda yer alan renk sayõsõ ve piksel bazõnda Genişlik-Yükseklik bilgilerine ulaşabilirsiniz. Şeffaf kutucuğu işaretlenerek istenilen renk şeffaflaştõrõlabilir. Aktif Alan Seç: Bu komut ile rasterin istenilen bölümü ekranda kesmeden görüntülenebilir. Bu bilgiler eğer NETCAD de verilmiş ise otomatik olarak ayarlanõr. Aktif Alanõ İptal Et: Bu komut ile aktif yapõlan alan iptal edilir. Raster Sõnõrlarõnõ Göster: Bu komut işaretlenerek ilgili rasterõn sõnõrlarõ vektörel olarak belirlenir. Noktalar sekmesinde ise, rasterõn rektifikasyon işlemi için kullanõlan nokta sayõsõ, m0 değeri ve köşe koordinatlarõ hakkõnda bilgi edinebilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-12

146 NETCAD Spatial Referanslar Referans olarak Spatial (Konumsal verilerin bir veritabanõnda tutulduğu veri yapõsõ) datalarõn da eklenmesi mümkündür. Böylelikle coğrafi bilgi içeren veritabanlarõ içerdikleri coğrafi bilgiler ile görüntülenebilir. Bunun için öncelikle Bağlantõ Yöneticisi'nde gerekli veritabanõ işlemlerinin yapõlmõş olmasõ gerekir. (Bkz. Bağlantõ Yöneticisi-Spatial Veriler) Spatial türler aşağõdaki pencereden seçilirler. Bu pencerede Bağlantõ Yöneticisinde tanõmlanmõş NETCAD Spatial Tablolar bulunur. Spatial referanslar üzerinde sağ fare tuşu ile Özellikler komutu seçildiğinde açõlan pencerede Tablo, Tampon, Etiket, tematik ve Network sekmeleri sadece Spatial referanslar için geçerli işlemlerdir. Tematik harita hazõrlama işlemlerinide spatial veriler üzerinde yapabilirsiniz. (Bkz. Tematik Harita Hazõrlama) NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-13

147 Tablo: Tablo sekmesinde ilgili spatial tabloya ait bilgiler yer alõr. Gösterim Adõ: Kullanõcõ bu referansa ait istediği ismi verebilir. Sõnõf: Kutusunun sonunda yeralan butona basõlarak spatial referansa ait sõnõf özellikleri bilgisine ulaşõlabilir. Tampon: Spatial referanslara, belirlenen mesafede tampon bölge tanõmlamak için kullanõlõr. İşlemi yapmak için; Tampon Alan Aktif kutusunu işaretleyip Tampon Makro kutusunun yanõndaki butona basmak gerekiyor. Çõkan pencereye doğrudan tampon alan mesafesi yazõlabileceği gibi istenirse veritabanõndaki ya da objenin grafik özelliğinden alõnacak bir değerde tampon alan mesafesi olarak kullanõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-14

148 Etiket: Veritabanõndaki istenilen bir yada birkaç kolon veya istenilen başka tanõmlanmõş veri harita üzerine etiket olarak eklenebilir, eklenen etiketler kaldõrõlabilir, düzenlenebilir. Spatial verilerin üzerine yazõlacak etiket yazõlarõnõ ve bu yazõlarõn özelliklerinin belirlendiği penceredir. Etiket sekmesi penceresi üzerinde fare sağ tuşu tõklandõğõnda; Ekle komutu ile dilendiği kadar etiket eklenir. Sil ile istenilen etiket tanõmõ silinir. Etiketler Tüm Etiketleri Sil komutu ile toplu olarak da silinebilirler. Ekle: Bu komut ile komutu Etiket olarak yazdõrõlacak değeri seçmek ve eklemek için kullanõlan pencereye ulaşõlõr. Bu pencerenin Genel sekmesinde: Etiketin Makrosu: Makrolar kullanarak istenilen yazõnõn yazõlabilmesi için kullanõlõr. Tabaka Özellikleri: Yazõlan yazõlarõn hangi tabakada yer alacağõ, ne renkte olacağõ vb. özellikleri belirlenir. Yazõ Boyu: Yazõlan yazõnõn boyunu belirler. Sayõsal Duyarlõlõk: Girilen açõ değerinin virgülden sonraki rakam sayõsõ Açõ makro (Radyan): Etiketi objenin doğrultusuna göre konumlandõrmak için kullanõlõr. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-15

149 İtalik: işaretlendiğinde yazõlan yazõnõn italik olmasõnõ sağlar. Alt Çizgi: işaretlendiğinde yazõlan yazõnõn altõnõn çizili olmasõ sağlanõr. Fon: işaretlendiğinde yazõlan yazõnõn arkasõnda dikdörtgen bir fon olmasõnõ sağlar. Makro komutuyla yazõ yazdõrabilmenin çeşitli yollarõ vardõr. 1)Yazdõrõlmak istenen yazõ doğrudan pencereye yazõlarak grafik verinin üstüne işlenmesi sağlanabilir. 2)Etiket Makrosu kutusunun sonunda bulunan butona basõldõğõnda veritabanõ tablosundaki sütunlarõn bulunduğu bir pencere açõlacaktõr. Buradan veritabanõ tablosundaki istenilen bir kolonu yazõ olarak grafik veriye yazdõrmak üzere seçilebilir. Yatay ve Düşey ofset makrolarõnõn her ikisinin seçiminde ise orijinde hareketle yatay ve düşey değerlere göre kesişim noktalarõ yazõ pozisyonu olarak belirlenir. Pozisyon Bilgilerini kullan seçeneği işaretlenip, oklara basõlarak nokta objesi merkez alõnarak etiketi istediğiniz konuma göre ayarlayabilirsiniz. Yatay Ofset: Yazõ pozisyonu veritabanõndaki seçilen kolon verisine bağlõ yatay değer olarak alõnõr. Düşey Ofset: Yazõ pozisyonu veritabanõndaki seçilen kolon verisine bağlõ düşey değer olarak alõnõr. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-16

150 Etiketi Görünür olma Kurallarõnõ Kullan: Komutu işaretlenip veritabanõna bağlõ belirli kriterler dahilinde etiketleme işlemi yapõlõr. Örnek: İlçe isimlerini etiketlemek için Alanõ m2 değerinden küçük olan ilçe adlarõnõ etiketle gibi. Makro kutusundan İlçe Alanlarõ, İşlem kutusundan küçük komutu, Değer kutusuna değeri girilir. Tamam komutu ile devam edilir. Sonuç ekranda belirlediğiniz kriterler dahilinde etiketleme yapõlõr. Network: Network opsiyonu sadece çizgisel referanslar için geçerlidir. Network sekmesinden veritabanõnda tuttuğunuz yol verilerin içinde kõsa yol hesaplamalarõ sõrasõnda dikkate alõnacak bazõ özelliklerle genel bazõ özellikleri belirleyebilirsiniz. Kõsayol kullanõmõ için on line yardõma başvurunuz. Kõsayol opsiyonel bir özelliktir. Tematik Harita: (Bkz. Tematik Harita Hazõrlama) NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-17

151 OLE Doküman Referanslar OLE (Object Linking and Embedding) teknolojisi Microsoft un farklõ programlarõn birinin verisini içerebilmesini sağlar. NETCAD bu teknolojiyi kullanarak OLE dökümanlarõnõn coğrafi olarak görüntülenebilmesini ve çizdirilebilmesini sağlar. Böylece bir Excel tablosunu, Word dokümanõ yada bir power point sunusunu NETCAD referans yöneticinize OLE desteği ile yerleştirebilirsiniz. Bu da plan notlarõ gibi yazõlõ birçok dokümanõn referansa aktarõmõnõ kolaylaştõrõr. OLE doküman ekleme işlemi sõrasõnda, dokümanõn geleceği yer kullanõcõ tarafõndan belirtilir. Bölge seçildikten sonra dokümanõn gösterim adõ belirlenebilir, dosyaya ulaşõlarak düzenleme yapõlabilir ve doküman sõnõrlarõnõn gösterim adõ seçilebilir. Referans Yöneticisine eklenen OLE dökümanõ üzerinde sağ fare tuşu ile özellikler komutu seçildiğinde; OLE sekmesinde: Dosya Adõ: Bu alanda OLE dökümanõnõn dizin adresi yer alõr. Yeni bir doküman yüklemek istediğinizde kutu yanõndaki butona basarak yeni dökümanõ seçebilirsiniz. Gösterim Adõ: Bu alana ilgili OLE dökümanõna, kullanõcõ bu referansa istediği ismi verebilir. Sõnõrlarõnõ Göster: Bu komut işaretlendiğinde OLE dökümanõnõn NETCAD ekranõnda kapladõğõ alan sõnõrlarõ kõrmõzõ renk ile belirginleştirilir. Düzenle: Bu komut ile ilgili dökümanõn hazõrlanmõş olduğu program açõlarak doküman üzerinde düzenleme işlemleri yapabilirsiniz. Sõnõrlarõnõ Seç: Bu komut ile NETCAD ekranõ üzerinde dökümanõn kapladõğõ alanõn istenilen sol üst ve sağ alt koordinat değerlerine göre boyutlandõrabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-18

152 Referans Yönetici (*.SEA) Referanslar.SEA uzantõsõ Referans Yöneticisinin meta verilerinin uzantõsõdõr. Bağlantõlar noktasõndan Dosya/Kaydet ile oluşturulur. Bir.SEA dosyasõ referans olarak da kullanõlabilir. İçeriği kesinleşmiş referans yapõlarõnõzõ bir üst yapõda bu şekilde kullanmayõ tercih edebilirsiniz. Referanslarõ Ayrõştõrõp Ekle işaretlenirse.sea ekleme esnasõnda ayrõştõrõlõp ayrõ ayrõ eklenir. Aksi durumda tek bir referans olarak eklenecektir..sea içinde bazõ referanslar (Örnek: NETCAD Spatial) eğer uygun Bağlantõ Yöneticisi bağlantõlarõ yok ise geçersiz olacaktõr. DWG/DXF Referanslar Eklenen bir diğer dosya formatõ Autocad DWG dosyalarõdõr. Bununla birlikte herhangi programdan gelen DXF dosyalarõ da ekranda hõzlõ bir şekilde görüntülenebilir. Macro (*.NVB, *.NJV) Referanslar NETCAD uygulama geliştirme modülü NCMacro ile JavaScript ve VisualScript üzerinde yazõlan macrolar da bu yapõyla birlikte kullanõlabilmektedir. Böylece Kategori ölçeklerine bağlõ olarak bu macrolarõn çalõşmasõ sağlanabilir. Yalnõzca çizim yapan makrolar önerilir. Bu mekanizma ile çizimlerinize dinamik olarak oluşturacağõnõz ekler çizebilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-19

153 Grid Referanslar GRID ler NETCAD in içerisinde sayõsal yükseklik verilerini tutan dosyalardõr. GRID Dosyalarõ bir matris olarak düşünebilirsiniz. Matrisin her bir hücresinde genellikle yükseklik olan bir değer vardõr. Yatay ve düşey koordinat aralõğõ sabittir. Desteklenen GRID dosyalarõ için tam liste EK-FORMATLAR bölümünde On-Line Yardim icindedir. GRID dosyalarõ kendi projeksiyonlarõnda dikdörgen bir alanõ kapsarlar. Ancak başka projeksiyonlarda bu özellik sağlanmaz. Grid dosyalarõ üzerinde Tematik haritalar hazõrlayabilirsiniz. Bu şekilde dinamik olarak eğim, bakõ vb. analiz haritalarõ hazõrlanabilir. (Bkz. Tematik Harita Hazõrlama) Üçgen Boyutlarõ (Pixel): Üçgenlerin piksel bazõnda kullanõcõ tarafõndan girilen değerdir. GRID Referanslar GRID Boyutu ne kadar büyük olursa olsun, ekranda verilen üçgen boyuna uygun sayõda GRID karesi görüntülenir. Bu değerin küçük verilmesi daha fazla GRID karesinin çizilmesine ve görüntünün iyileşmesine yol açar, ancak performans olumsuz etkilenecektir. Gösterim Adõ: Kullanõcõ bu grid referansõna istediği ismi verebilir. Dosya Adõ: Grid dosyasõnõn bulunduğu dizin adresini verir. SatõrXKolon Sayõsõ: Grid dosyasõnõ oluşturan gridlerin satõr ve kolon sayõsõdõr. Yatay/Düşey Aralõk: Gridlerin yatay ve düşey aralõk mesafesidir. Sol Alt Koordinatõ: Grid dosyasõnõn sol alt köşe koordinat bilgisini verir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-20

154 WMS İstemci Referanslar OpenGIS uyumlu WMS (Web Map Server) Harita Referansõ Internet veya İntranet üzerinden harita almak ve gelen görüntüleri izlemek veya sayõsallaştõrma yapmak için kullanõlabilir. NETCAD WEBGIS Sunucularõ OGC WMS Uyumludur. Bu şekilde NETCAD ve diğer OGC Uyumlu WMS Sunucularõ NETCAD de refarans olarak destekleyebilirsiniz. Bu kurumsal kullanõmlarda çok çeşitli ve esnek ve güvenli konfigürasyonlarõn yapõlabilmesini sağlar. WMS referansõ üzerinde sağ fare tuşu ile özellikler komutundan açõlan pencerede Web Harita Sunucusu sekmesinde 3 alt sekme bulunur: Genel: Harita Sunucusu Web Adresi : Harita İmajlarõnõn isteneceği sunucunun web adresi. Bu sunucu internet üzerinde olmak zorunda değildir. İntranet de olabilir. Eğer Sunucu NETCAD harita sunucusu ise ve ncwebgis.dll IIS de "scripts" adlõ sanal bir dizinde duruyor ise Web adresinin devamõ şöyle olmalõdõr: Gösterim Adõ: Refman Ağaç yapõsõndaki gösterim adõ. Tabakalar: Bu Dõş kaynaklõ harita sunucularõ için gerekli. WMS Versiyon: WMS sunucusunun versiyonu. TimeOut (msec): Bağlantõ Kurma süresi milisaniye cinsinden. Bu süre içinde Bağlantõ kurulamaz ise veya Data indirilemez ise İşlem durdurulur. SRS (Spatial Reference System): Koordinat sistemi. Sunucunun desteklediği bir SRS seçilmeli. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-21

155 Raster: Raster Tipi: Sunucudan istenecek haritanõn Imaj formatõ. Bu format istenen tipe göre imaj boyutlarõnõ kontrol etmek için kullanõlabilir. Image/gif vektör haritalar için, Image/jpeg, Image/png raster haritalar için daha küçük imaj boyutunu sağlar. Arka Fon Şeffaf: GIF ve PNG gibi türlerde çalõşõr. Şeffaf renk RRGGBB şeklinde Hex olarak verilmelidir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-22

156 NETCAD: NETCAD Harita Servisi Özelliklerini Kullan: Bu sunucunun bir NETCAD Harita Sunucusu olduğunu belirtir. Bu durumda OGC Uyumluluk haricinde Proje seçmek, gelen raster üzerine ölçek bar çizdirmek, vb.. işlemler yapõlabilir. Kullanõcõ Bilgileri: NETCAD Harita servislerinde kullanõcõlara yetki verilebilmektedir. Eğer Yetkilendirilmiş bir sunucudan harita isteniyorsa Login servis Web Adresi yazõlmalõdõr (Normalde bu otomatik oluşan bir adresdir. Asõl sunucu adresi değiştikçe bu adres otomatik olarak oluşturulur.) Ayrõca Kullanõcõ adõ ve Password u girilmelidir. Not: Dõş Kaynaklõ OpenGIS uyumlu WMS servisler bulabilmek için adresini inceleyebilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-23

157 Tematik Harita Hazõrlama Tematik harita oluşturma NETCAD Spatial ve Grid referans dosyalarõnõn özelliklerinden biridir. Tematik harita; verileri sunmanõn ve analiz etmenin başka bir yöntemidir. Kaynak referansõn sunduğu kolon bilgilerine bağlõ olarak haritanõn değişik şekillerde gösterilmesi olarak tanõmlanabilir. Burada temel yapõ elde mevcut verilerin belli kriterlere göre sõnõflandõrõlmasõ ve her sõnõfa bir Tabaka veya Stil atanmasõdõr. Bu şekilde belli özelliğe sahip kayõtlar kõrmõzõ, bazõlarõ sarõ ve diğer bazõlarõ yeşil yapõlabilir. Bir kaydõn özelliği değiştiğinde rengi otomatik olarak sarõdan yeşile dönebilir. NETCAD sözedilen bu sõnõflandõrma için 5 farklõ seçenek sunar 1. Varsayõlan Stil ile Tek Katman 2. Özgün ile seçilen bir değerin olasõ değerlerine göre 3. Sayõsal Aralõk ile verilen bir sayõsal değerin belirlenen aralõklarõna göre 4. Grafik ile verilen değerlere göre Pasta veya Çubuk Grafik ile 5. Yoğunluk ile verilen bir nümerik değere göre tarama yoğunluğunu değiştirerek 1.Varsayõlan Bu seçenek aslõnda bir tematik seçenek olarak adlandõrõlamaz. Ancak ortadan henüz bir tanõm yokken objelerin hangi özelliklerde çizileceğini belirler. Böylece harita üzerine herhangi bir tematik harita yapõldõğõnda ve kaldõrõldõğõnda yine bu görüntü elde edilecektir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-24

158 2.Özgün : Özgün değerlere göre tematik harita hazõrlama için bir makro vermelisiniz. Bu makronun alabileceği olasõ tüm değerler hesaplanarak her biri için bir satõr oluşturulacaktõr. Özgün Değerler Makrosu: Aralõklarõ oluşturmak için ilk adõmdõr. Burada daha önceden de aşina olduğunuz makro değerleri kullanõlõr. Yandaki + butonuna basarak Makro Düzenle penceresine geçilir. Makro olarak seçilen değerler üç başlõk altõnda toplanmõştõr. Sayõsal başlõğõ altõnda kaynak referansõn sunduğu kolonlarda yer alan sayõsal değerli kolonlar, Alfasayõsal başlõğõ altõnda kolon değerleri alfanumerik olan kolonlar ve son başlõk altõnda ise NETCAD in kendine özgü otomatik olarak hesapladõğõ Obje Değerleri makrolarõ yer alõr. Yandaki örnekte özgün değer makrosu olarak alfasayõsal başlõk altõndaki MAHALLE_ADI tõklanmõştõr, böylece o kolon değerleri seçilmiştir. Makro seçimi birden fazla kolon değeri kullanõlarakta yapõlabilir. Tamam komutu ile bu pencere kapatõlõr. Artõk penceremizde aralõklarõmõz belirlenmiştir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-25

159 Aralõklar oluştuktan sonra bu değerler üzerinde de değişiklikler yapabiliriz. Diğer bölümü tematik harita ilk hazõrlandõğõnda boş olacaktõr. Ancak daha sonra bilinmeyen bir değer gelir ise diğer kapsamõnda çizilecektir. Herhangi bir satõrõ aktif hale getirdikten sonra üzerinde sağ fare tuşu tõklandõğõnda özellikler sekmesinden Özgün Değerler Özellikleri penceresi gelir. Slot No: Aralõğõn aralõk numarasõnõ gösterir. Değer: Aralõğõn karşõsõnda yazan makro ya da sabit değeri gösterir. Açõklama: Eğer o aralõkla ilgili bir bilgi girilmek isteniyorsa buraya yazõlabilir. Çiz: Her slotun yan tarafõnda yer alan kutular işaretlendiğinde o aralõğõn çizdirilip çizdirilmeyeceği belirlenir. Stil: Bu buton aktif halde iken pencerede görünen stiller çizdirilir durumundadõr. Stil aktif değilken hiçbiri çizilmez, bu durum sadece sembolleri görüntülemek için kullanõlabilir. Sembol: Eğer aralõk için bir sembol yaratõldõysa bu butonun işaretli olmasõ gerekir. Aktif değilse sembol haritanõz üzerinde görüntülenmeyecektir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-26

160 3.Sayõsal Aralõk: NETCAD spatial veriler ile tematik harita hazõrlamanõn bir diğer yolu da sayõsal aralõk metodunu kullanmaktõr. Bu yöntem ile kaynak referansõn sunduğu kolonlarda bulunan sayõsal veriler ile belli metodlara göre aralõklar oluşturup haritanõzõ bu yöntemle analiz edebilirsiniz. İşlem yapmak için öncelikle Sayõsal Aralõk Makrosu bölümüne, kullanõlacak kolon ya da kolon değerlerini seçtirmek için sağ fare tuşu ile Ekle komutu seçilir. Makro işlemleri özgün değerlerdeki ile aynõ şekilde yapõlõr. Yani istenen değerler Makro Düzenle den seçilir. Özgün değerlerden farklõ olarak bu bölümde alfasayõsal kolon değerleri görüntülenmez. Seçim işlemi yapõldõktan sonra sayfa üzerinde sağ fare tuşu ile gelen pencereden hesaplama metodu seçilir. Ekle: Seçilen kolon değerleri için aralõklarõ manuel olarak belirlemeyi sağlar. Sil: Oluşturulan aralõğõ silmeye yarar. Sembol: Her aralõk için bir sembol oluşturmaya ve değerleri o sembolle göstermeye yarar. (Sembol oluşturma işlemleri) NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-27

161 Renk Aralõğõ Seç: Eklenen slot aralõklarõnõn başlangõç ve bitiş arasõndaki slot renkleri butonlara basõlarak belirlenen iki renk arasõnda dağõlõmlarõ otomatik olarak belirlenir. Obje İstatistiklerini Güncelle: Objelere ait veritabanõna girilen bilgilerin güncellenerek sonuçlarõn sayõsal aralõk penceresine yansõtõlmasõdõr. (Min+Max)/2 den ikiye böl: Hesaplamalarda bu metoda göre iki aralõk oluşturuyor. Toplamõn Ortalamasõndan İkiye Böl: Sayõsal değerlerin ortalamasõndan bölerek iki aralõk oluşturur. Standart Ortalama Hesabõnõ Kullan: Bu metod ile sayõsal değerlerden 4 aralõk oluşturur. Standart Ortalama hesabõ icin ilk önce 3 adet sayõ hesaplanõr: Sayõsal Ortalama = DeğerlerinSayõsalToplamõ / DeğerSayõsõ Ortalama1 = EnKucukDeğer + (SayõsalOrtalama - EnkucukDeğer) / 2 Ortalama2 = SayõsalOrtalama + (EnBuyukDeğer - SayõsalOrtalama) / 2 Bu üç sayidan 4 slot üretilir. a) X < Ortalama1 b) Ortalama1 < X < SayõsalOrtalama c) SayõsalOrtalama < X < Ortalama2 d) X > Ortalama2 Slot Aralõklarõ Kullanõcõ Tanõmlõ: Oluşturulan slot aralõklarõ min, max ve slot aralõk değerleri kullanõcõ tarafõndan belirlenebilir. Aralõklarõ Eşit olarak Düzelt: Oluşturulan aralõklar için eşit dağõlõm sağlar Özellikler: Oluşturulan aralõklar ile ilgili özelliklerin değiştirilmesi yapõlõr. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-28

162 4.Grafik: Grafik tematik haritalama ile pasta ve çubuk grafikler oluşturulabilir. Açõlan pencerede Lejant Bilgileri kõsmõna gireriz. Burada Lejantõnõza koyacağõnõz Üst ve Alt Başlõklarõ girebilirsiniz. Yazõ sitilini butonuna tõklayarak ayarlayabiliriz. Lejant Bilgileri penceresinde alttaki kutucuklar vasõtasõyla Çerçeve, Arka Fon, Gölge gibi birtakõm ayarlar yapabiliriz. Sonrasõnda lejant özelliklerini tanõmlayabilmek için lejant özellikleri butonuna tõklarõz. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-29

163 Grafik Lejant Özellikleri penceresinden Grafik Türü olarak Pasta veya Bar Grafikten herhangi birini seçebiliriz. Örneğimiz için Pasta Grafik türünü seçeriz. İşaretler bölümünde seçtiğimiz grafik üzerinde gözükmesini istediğimiz değerleri seçebiliriz. Örneğimizde işaretler kõsmõnda Yüzde kõsmõnõ seçeriz. Lejant bölümünde lejant bilgilerinde gözükmesini istediğimiz değerler seçilebilir. Grafiğinizin 3 boyutlu görüntülenmesi için 3D kutucuğunu işaretlenir. Eğer çizilen pasta grafiğimiz için arka fon kullanõyorsak bununda şeffaf olup olmamasõnõ Şeffaf kutucuğunu işaretleyerek ayarlayabiliriz. Tematik Gösterim Kõsmõnda; Obje Çizim Sitilleri yer alõr. Tematik Harita kõsmõnda boş ekran üzerinde sağ fare tuşla gelen Ekle komutunu seçeriz. Açõlan Dilim Özellikleri penceresinden Makro kõsmõna tõklayarak Makro Düzenle penceresi açõlõr. Makro adõ seçildikten sonra Tamam komutuna basõlarak işleme devam edilir. Gösterim adõ kõsmõnada lejantta çõkmasõnõ istediğiniz ismi verebiliriz. Ayrõca sitil kõsmõnda istediğimiz rengi seçebilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-30

164 Slot oluşturma işlemlerini bitirdikten sonra Tamam komutu seçilerek Grafik tipi tematik harita oluşturulur. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-31

165 5. Yoğunluk: Referans Yöneticisi penceresindeki Spatial Referanslar kategorisinde spatial referans üzerinde sağ fare tuşu ile özellikler penceresine girin. Gelen Referans Özellikleri penceresinden Tematik Harita sekmesini tõkladõktan sonra Yoğunluk bölümüne girilir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-32

166 Açõlan pencerede Yoğunluk Makrosu kutusunun sonundaki basõlarak referans olarak kullanõlacak makro adõ seçimi yapõlõr. butonuna Yoğunluk için oluşturulacak Tematik Harita penceresinde Makro Değeri kõsmõna belirlenen bir değer girilir. Makro değeri seçtiğimiz kritere göre atõlacak nokta sayõsõnõ belirler. Renk paletine tõklayarak yoğunluk için seçilecek renk değeri belirlenebilir. Nokta kalõnlõğõ ise girilen makro değere bağlõ atõlacak noktalarõn piksel bazõnda kalõnlõk değeri belirlenir. Objeler çizilsin işaretlenmez ise yoğunluk haritasõ süreklilik kazanõr. Yani yoğunluklarõn alõndõğõ alanlarõn sõnõrlarõ çizilmez. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-33

167 Lejant Bilgileri: Oluşturulan tematik haritalarõnõn lejantlarõnõn hazõrlanmasõ için kullanõlõr. Tematik Harita sekmesinden Lejant Bilgileri sekmesine tõklanarak pencere açõlõr. Burada Lejantõnõza koyacağõnõz Üst ve Alt Başlõklarõ girebilirsiniz. Yazõ sitilini butonuna tõklayarak ayarlayabilirsiniz. Lejant Bilgileri penceresinde alttaki kutucuklar vasõtasõyla Çerçeve, Arka Fon, Gölge gibi birtakõm ayarlar yapabilirsiniz. Sonrasõnda lejant özelliklerini tanõmlayabilmek için lejant özellikleri butonuna tõklarõz. Lejant Kolon özellikleri penceresi üzerinden Mevcut Kolonlar bölümünden lejantta yeralmasõ istenen kolonlar seçilip ok butunlarõ yardõmõ ile Seçilen kolonlar bölümüne aktarõlõr.başlõk Yazõ Özellikleri ve Slot Yazõ Özellikleri butonlarõna basõlarak yazõ font özellikleri değiştirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-34

168 Lejant Yerini Seç: NETCAD Ekranõ üzerinde lejantõn yerleşeceği konumu belirlersiniz. Aç: Daha önce tanõmlamõş olduğunuz lejant şablonlarõnõ yükleyebilirsiniz. Kaydet: Oluşturmuş olduğunuz lejantõ *.xml formatõnda saklayabilirsiniz. Ön İzleme: Oluşturulan tematik haritalar önizleme penceresinde izlenebilir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-35

169 Projeksiyon İşlemleri NETCAD anõnda Projeksiyon dönüşümünü destekler. Bu amaçla her bir referans için projeksiyon tanõmõ yapõlõr. Bazõ referanslar kendi projeksiyon bilgisine sahiptir. Referans Özelliklerinde yer alan Projeksiyon sekmesinde bu bilginin tanõmlanmasõ ve zaten tanõmlõ olanlarõn değiştirilmesi sağlanõr. Çizim Projeksiyonu tanõmlõ ise asõl dosyanõn projeksiyonudur. Ancak bazõ durumlarda referansõn dosyanõn asõl projeksiyonu yerine verilecek bir başka projeksiyonda çizilmesi istenebilir. Bu durumda Projenin Projeksiyonunun Kullan komutunun işareti kaldõrõlmalõ ve gereken yeni sonuç projeksiyon tanõmlanmalõdõr. Projeksiyon ayarlarõnõn nasõl yapõlacağõ proje özelliklerinde ayrõntõlõ şekilde anlatõlmõştõr. Projeksiyon ayarlarõ ile yapõlabileceklerden bazõ örnekler: Orijinal dosyanõn projeksiyonu yok veya hatalõ ise dosyaya erişmeden sorun çözülebilir Bir referansõn 2 farklõ projeksiyonda nasõl göründüğü merak edilebilir. Bu udurumda aynõ veri 2 farklõ referans olarak tanõmlanõp birisinin çizim projeksiyonu değiştirilmelidir. Bir poster tasarõmõnda veri Lambert Projeksiyonunda olabilir ancak bir kõsmõnõn UTM de çizilmesi gerekebilir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-36

170 Projenin projeksiyonunun tanõmsõz olmasõ veya yukarõdaki örnekte görüleceği gibi tanõmsõz bõrakõlmasõ durumunda koordinatlar değişmeden kullanõlõrlar. Tanõmlõ olmasõ durumunda koordinatlar Referansõn Projeksiyonundan Verilen projeksiyona otomatik olarak dönüşecektir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-37

171 Pafta Aç Referans Yöneticisinde pafta numarasõ bilinen bir yerin, pafta çerçevesini oluşturmak ve görüntülemek için kullanõlõr. Pafta Tipi: Kadastro yada İller Bankasõ standartlarõndan hangisine göre paftalama yapõlacağõ seçilir. Bu kurumlarõn pafta açma standardõ özünde aynõ olsa da biçimsel farklar içermektedir veya 2005 yõlõnda yürülüğe girecek yönetmelik sonrasõnda aynõ olacaktõr. Pafta Adõ: Pafta pindeksi oluşturulacak paftanõn adõnõn yazõlacağõ yer. Paftalarõn yerel veya ülke sisteminde olduğu pafta adõndan otomatik olarak belirlenir. Belirlenen sistem kõrmõzõ ile hemen altta yer alõr. Ülke sisteminde paftalarõn koordinatlarõ ve ölçeği pafta adõna göre otomatik olarak hesaplanõr. Hesaplanan koordinatlarda varsayõlan datum projenin datumudur. Projenin datumu verilmemiş ise ED50 varsayõlõr. Yeni yönetmelikte bazõ paftalar GRS80 Elipsoidinde açõlmalõdõr. Bu amaçla projenin elipsoidinin GRS80 yapõlmasõ yeterlidir. Pafta Adõ Ölçek I29 1/ I29-a 1/50000 I29-a1 1/25000 I29-a-01 1/10000 I29-a-01-a 1/5000 I29-a-01-a-1 1/2000 I29-a-01-a-1-a 1/1000 Tabakalar: Paftalama ile oluşacak tabakalarõn renkleri, açõk/kapalõ vb özellikleri buradan ayarlanabilir. İl-İlçe: Paftaya işlenecek İl-İlçe adõnõn yazõlacağõ yer. Pafta Başlõğõ: Paftaya bir başlõk verilmek istenirse, pafta başlõğõnõn yazõlacağõ yer. Seçilen Pafta tipine göre başlõklarõn yerleri değişecektir. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-38

172 dy/dx: Yerel paftalar için paftanõn en ve boyunun verilmesi gerekir. Genellikle 800mx600m olacaktõr. Sol Alt: Paftanõn Sol alt köşe koordinatlarõnõn yazõlacağõ yer. (Yerel koordinat sistemleri için geçerlidir. Ülke koordinat sisteminde bu değer pafta isminin yazõlmasõ ile otomatik hesaplanabilmektedir.) Yerel Paftalar için verilmesi gerekir. Diğer köşe koordinatlarõ otomatik olarak hesaplanacaktõr. Sağ Alt, Sol Üst, Sağ Üst: Paftanõn diğer köşelerine ait koordinatlar. Paftaya Yaklaş: Projede, Pafta Aç işlemi ile seçmiş olduğunuz paftanõn bulunduğu bölge sõnõrlarõna yaklaşõr. Yani zoomlama işlemi yapar. NETCAD 4.0 GIS Referans Yöneticisi 5-39

173 6. BÖLÜM:Bağlantõ Yöneticisi NETCAD GIS in Temel GIS yeteneklerine Bağlantõ Yöneticisi aracõlõğõ ile ulaşõlõr. Bağlantõ Yöneticisi Araçlar menüsü altõnda yer alõr. Bağlantõ Yöneticisi İle Neler Yapõlabilir? Bir GIS Projesine başlamadan önce gereken Veri Tabanõ Bağlantõlarõnõn oluşturulmasõnõ sağlar. Bu veri tabanlarõnda gereken tablolarõn oluşturulmasõnõ sağlar. Veri tabanlarõna SQL ile ulaşõlabilmesini ve Veri Tabanõ Yönetim Sisteminin izin verdiği ölçüde yönetilebilmesini sağlar. Grafik veriler ile sözel veriler arasõnda ilişki kurulabilmesi için Özellik Sõnõflarõ yaratõlmasõnõ sağlar. NETCAD grafik objelerinin doğrudan veritabanõ üzerinde oluşturulabilmesini sağlar. NETCAD de oluşturulmuş grafik objeler üzerinde yapõlacak tüm değişikliklerin veritabanõnda güncellenmesini sağlar. Yeni oluşturulan grafik objeler için veritabanõnda kayõt açõlmasõnõ sağlar. Silinen objenin veritabanõ kaydõnõnda silinmesini sağlar. Grafikten Sözele ve Sözel veriden grafik veriye ulaşõlabilmesini sağlar. SQL ile çeşitli sorgulama ve analizlerin yapõlabilmesini sağlar. Grafik Objelere ait hertürlü multimedya tipi veriyi, veritabanõnda tutabilme ve görüntüleme (imaj, video, ses kaydõ vb..) olanağõ sağlar. Grafik veri destekli raporlama fonksiyonlarõnõ barõndõrõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-1

174 Desteklenen Veri Tabanõ Yönetim Sistemleri (VTYS) NETCAD veri tabanõ yönetim sistemlerine evrensel erişim yöntemleri ile bağlanõr. Genellikle ADO kullanarak sağlanan bağlantõlarla, ORACLE, Microsoft SQL Server, IBM DB2, Sysbase, Informix, MySQL, PostGreSQL, Microsoft ACCESS ve pek çok diğer VTYS üzerinde işlem yapõlabilir.. Herhangi bir GIS oluşturabilmek için bu VTYS lerden herhangi birisinde en az bir tane veri tabanõ ve içinde gereken tablolar oluşturulmuş olmalõdõr. NETCAD bu VTYS lerden MS ACCESS için VT oluşturabilir. Diğerleri için VTYS nin yöneticisi gerekli VT oluşturma işlemini yapmalõdõr. NETCAD GIS de Veri Tabanõnõn dengi bir bağlantõdõr. Bağlantõ Yöneticisi Temel Kullanõcõ Arayüzü Bağlantõ yöneticisinin temel kullanõcõ arayüzü bir ağaç şeklindedir. Boş ağaçta Bağlantõlar vardõr. Daha sonra bunun altõna gerekli yapõ oluşturulur. Ağaç kolon noktalarõ ile son bulur. Arada bir VTYS de yer alacak her türlü tablo, kolon, sorgu bunlarõn ilişkileri ve GIS bağlantõlarõ ile ilgili noktalar yer alõr. Her bir noktanõn kendine özgü sağ fare tuşu ile gelen komut menüsü vardõr. Bir GIS Projesi bir bağlantõ ekleyerek başlar. (Eğer bu aşamada bağlanacağõnõz bir kaynak yok ise Veritabanõ Oluştur işlemi ile boş bir MS ACCESS Veri Tabanõ oluşturabilirsiniz. Veritabanõ Oluştur işlemi bölümüne bakõnõz.). NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-2

175 Yeni bir Proje Oluşturmak Varolan bir veritabanõna bağlanmak Bağlantõlar ADO Tarafõndan sunulan pencere aracõlõğõ ile eklenir. Burada sisteminizde bağlantõya uygun seçenekler sunulur. Sisteminizde açõlacak olan pencerede farklõ seçenekler sunabilir. MS ACCESS bağlantõsõ için Bağlantõ Ekle komutu ile açõlan seçenekler arasõnda Microsoft Jet 4 OLE DB Provider seçeneği kullanõlmalõdõr. Bağlantõ Yöneticisi penceresi üzerinde sağ fare tuşu tõklanõp Bağlantõ Ekle komutu seçilir. Açõlan Bağlantõ Özellikleri penceresinde seçilen bağlantõ ile ilgili Bağlantõ Adõ, bağlantõ komutu, veritabanõ tipi değerleri yer alõr. Bağlantõ adõ, bağlantõ yöneticisinde bağlantõyõ tanõmlamak için kullanõlacak addõr. Bağlantõ cümleciği: Veritabanõ ile bağlantõyõ sağlamak için gereken parametreleri sağlar. (Bknz. Bağlantõ Cümleciği Oluşturmak). Login penceresi göster: Bu seçenek, veritabanõna bağlanõlõrken kullanõcõ adõ ve parolasõnõn kullanõcõya sorulup sorulmayacağõnõ belirtir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-3

176 Veritabanõ Tipi: Bağlanõlan veritabanõ tipini belli eder. Seçtiğiniz sağlayõcõya bağlõ olarak veritabanõ tipi otomatik olarak belirlenir. Eğer belirlenememiş ise, veritabanõ tipini seçmeniz gerekmektedir. Bağlantõ Cümleciği Oluşturmak: Açõlan Veri Bağlantõsõ Özellikleri penceresinden Sağlayõcõ sekmesine geçilerek buradan MS ACCESS bağlantõsõ için Microsoft Jet 4.0 OLE DB Providor seçeneği seçilerek İleri butonu ile işleme devam edilir. Açõlan penecerede Access verisine erişmek için verinin dizin adresi 1.Veritabanõ adõnõ seçin veya girin kutucuğuna yazõlõr veya kutu yanõndaki butona basõlarak Access dosyanõzõ seçerek yüklersiniz. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-4

177 Bağlantõ adresi kutuya geldikten sonra Bağlantõyõ Sõna butonuna basarak adres kontrolü yapabilirsiniz. Bağlantõnõn eklenip eklenmediği hakkõnda ekrana mesaj penceresi gelecektir. Tamam ile mesaj penceresi geçildikten sonra Bağlantõ Özellikleri penceresine tekrar dönülerek Tamam komutu ile işleme devam edilir. Açõlan pencerede seçtiğiniz bağlantõ içinde yer alan Tablo adlarõ yer alacaktõr. Bu tablolardan kullanmak istediklerinizi işaretleyerek Tamam komutu işleme devam edilir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-5

178 Açõlan mesaj penceresinde işaretlediğiniz tablolar ile ilgili bazõ yükleme bilgileri gelecektir. Tamam komutu ile işlem sonlanõr. Eklenen bağlantõnõn ve tablolarõn Bağlantõ Yöneticisinde gösterimi. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-6

179 NCSPATINFO nedir? NCSPATINFO, projedeki spatial tablo bilgilerini ve bunlara ait metadatayõ tutar. Böylelikle spatial veriyi taban alan projelerde Bağlantõ Yöneticisi yapõsõnõ oluşturmak için gereken tüm bilgiler hem tek merkezde tutulmuş olur, hem de multi-user kullanõm tabanõ oluşturur. İçerisinde, o veri tabanõnda bulunan spatial tablo isimlerini, tablonun sõnõflarõnõ, sõnõflarõn bağlõ olduğu kolon bilgisini, tablonun projeksiyon ve limit bilgisini tutar. Kullanõcõ tarafõndan editlenmemesi gereken, projede programatik olarak kullanõlan bir tablodur. NCSPATINFO, içerisinde Spatial veri bulunduran herhangi bir NETCAD projesine dahil edilmiş veritabanõna, kurulan ilk bağlantõ anõnda eklenir. Yeni eklenmiş bir veritabanõnda, eğer bu tablo mevcut ise, tabloda bulunan bilgilere göre, tablolara eklenecek sõnõf tanõmlarõ belirlenir ve otomatik olarak, veri tabanõna bağlantõ kurulmasõ ile bu sõnõf tanõmlarõ Bağlantõ yöneticisi ağacõnda yerlerini alõrlar. Bu tablo, veritabanõnda bulunmasõna rağmen kullanõcõ tarafõndan görülmez. Tablolarõ Gizlemek Bağlantõ Yöneticisi üzerinde bağlantõ adõ altõnda yeralan Tablolar noktasõ üzerinde sağ fare tuşunu tõkladõğõnõzda bağlantõ adõ altõnda yeralan tablolarla ilgili birkaç işlem görülür. Sadece Tablolarõ Göster: Bu komut ile bağlantõ adõ altõnda yeralan yalnõzca tablolarõn adlarõnõn görüntülenmesi sağlanõr. Tablo adlarõ yanõndaki kutucuklardaki + ikonlarõna basarak tabloya ait kolon başlõklarõna ulaşabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-7

180 Yeni Tablo: Bu komut yeni bir tablo oluşturmak için kullanõlõr. (Bkz. Yeni Tablo Oluşturma İşlemleri) Gizli Tablolarõ Aç: Bağlantõ Yöneticisine veritabanõ eklenirken bazõ tablolarõn görünmemesi istenilebilir. Daha sonra bu tablolarõ kullanmak için Tablolar yazõsõ üzerine gelerek Gizli Tablolarõ Aç ile tablolarõn seçildiği pencereye ulaşõlõr. Bu pencerede açõlmak istenen tablo seçilir ve işlem sonunda seçilen tablo bağlantõya eklenir. Gizle: Veritabanõ tablosunun bağlantõ yöneticisi penceresindeki adõnõn, kolon isimlerinin ve ilişkilerinin gizlenmesi için kullanõlõr. SPATIAL TABLOLAR Spatial Tablolar geometri bilgisi içeren yapõlardõr. Bu tablolar ayrõca sözel bilgi de içerebilirler. NETCAD farklõ nitelikte Spatial Tablolar oluşturabilir. Bunlar.NCZ, NETCAD Spatial, Kullanõcõ Tanõmlõ ve ESRI Personel GeoDatabase (ESRI ye ait bir format) yapõlarõdõr. Spatial Tablolar için bir SINIF Tanõmõ yapõlmalõdõr. Bu tanõm tablonun ne cins geometrik bilgi içerdiğini ve GIS fonksiyonlarõ için gereken diğer bazõ bilgileri içeririr. Spatial tablolar üzerinde sorgulama yapõlabilir. Hem kayõt ve grid görüntüsünde görünürler. Sözel veriden grafik veriye ulaşõlabilir. SINIF Tanõmlarõ bir kolon üzerinde yapõlõr ve ağaç üzerinde şekildeki gibi görünürler. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-8

181 BİNA BİLGİLERİ SINIF Tanõmõdõr. Kõrmõzõ alan bu SINIF õn alan tipi geometrik elemanlarõ barõndõrdõğõnõ belirtir. SINIF Genellikle Tablonun birincil anahtarõnõn olduğu kolona eklenir. Bazõ Spatial Tablolarda SINIF otomatik olarak eklenir. Bu durum ilerde anlatõlacaktõr. Diğer bazõlarõnda manuel olarak eklenmelidir. Manuel SINIF eklemek için ilgili kolonun sağ-tuş menüsünden Sõnõf Ekle kullanõlmalõdõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-9

182 NCZ Tablolar Bu spatial türünde, grafik objeler, *.NCZ dosyasõ içerisindedirler. Grafik nesnelere ait tüm bilgiler bu dosya içerisinde bulunur. Bu gibi projelerde, objelere ait öznitelik bilgileri veri tabanõnda tutulurlar. Bu tablolar, herhangi bir özel yapõda olmak zorunda değilerdir. Tek kõstas, bağlõ olduklarõ objelerin sõnõflarõ ile aynõ isimde sõnõfa sahip olmalarõ, ve kayõtlarõnõn, GIS Bağlantõ anahtarõ ile örtüşen kayõtlar içermeleridir..ncz Tablolarda SINIF Tanõmõ NETCAD.NCZ Nesnelerindeki GIS Bağlantõ Anahtarõ değerini içeren kolondan yapõlmalõdõr. Ayrõca.NCZ Objelerinin GIS Sõnõfõ değeri sõnõf ile aynõ olmalõdõr. NETCAD SPATIAL tablolar Bu tablolar, Obje adõnõ tutan bir kolon ve NETCAD spatial kolonlarõnõ (POLY, CLLX, CLLY, CURX, CURY) içeren tablolardõr. Bu tip tablolar, grafik veri ve sözel veriyi içerlerinde tutabilirler. Grafik veri, bu tip bir spatial tabloya uygun bir sõnõf eklenip referans olarak Referans Yöneticisine eklendiği zaman çizilir ve sorgulanabilir hale gelirler. Bu tablolarõn SINIF Tanõmõ OBJECTID kolonu üzerinde otomatik yapõlõr. İsim tablo fiziksel adõ ile aynõ olacaktõr. Daha sonra istenirse değiştirilir. Kullanõcõ Tanõmlõ SPATIAL Tablolar NETCAD üzerinde konumsal bilgi barõndõran tablolarõ da Spatial Tablo olarak değerlendirebilir. Bu kapsamda TOOLS/SPATDEF dizininde bulunan.xml tanõmlar ile X,Y veya eşdeğeri kolon içeren tablolar otomatik olarak tanõnõrlar. Bu tablolarõn SINIF Tanõmlarõ otomatik yapõlõr. ESRI Personal GeoDatabase Tablolarõ Bu tip MDB dosyalarõ otomatik olarak tanõnõr ve içerisindeki konumsal tablolar çizilir ve sorgulanabilir. Bu tablolarõn Sõnõf tanõmlarõ otomatik yapõlõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-10

183 Sõnõf Eklemek Bağlantõ yöneticisi üzerindeki tablo kolonlarõ üzerinde sağ fare tuşu tõklandõğõnda açõlan komut menüsünden; Sõnõf Ekle: Veritabanõ tablosunda bulunan birincil anahtar sütunu ile grafik verilere ait GIS Bağlantõ Anahtarõ arasõndaki ilişkiyi kurabilmek için, grafik objeye ait sõnõf bilgisinin veritabanõna tanõtõlmasõ işlemidir. Bu yolla veritabanõ tablosu ile grafik objeler arasõ ilişki kurulmuş olur. İlişki kurulacak kolon değeri seçildikten sonra fare sağ tuşu ile gelen menüden Sõnõf Ekle komutu seçilir. Açõlan Sõnõf özellikleri penceresinde Sõnõfõn Adõ yazõlõr. Eğer projede.ncz objeleri kullanõlõyor ise, bu sõnõf isminin, objeye ait sõnõf ismi ile aynõ olmasõ gerekmektedir. Açõklama: Bu bölüme istenen tanõm yapõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-11

184 Geometri tipi: Nokta Çizgi Alan dan biri olarak seçilir. Eğer bu alan boş bõrakõlõrsa farklõ dosya formatlarõndan dönüşüm yaparken data kaybõ olabilir. Sõnõf özellikleri penceresine gerekli bilgiler girildikten sonra Tamam komutu ile sõnõf ekleme işlemi tamamlanmõş olur. Projelerin Taşõnmasõ Oluşturduğunuz projelerde, eğer kullanõlan veri tabanõ MS Access ise, taşõnmasõnõn kolaylõk olmasõ için göreli dizin özelliği tanõmlanmõştõr. Eğer veri tabanõnõn bulunduğu dizin, proje dizini ile aynõ veya proje dizininin altõnda herhangi bir dizinde ise, bu projeyi, dizin yapõsõnõ bozmadõğõnõz taktirde, herhangi bir yere taşõyabilirsiniz, veritabanõ bağlantõlarõnõz kopmayacaktõr. Bağlantõ Yöneticisi ve Referans Yöneticisi İlişkisi Referans Yöneticisi temel çizme işlemlerini çözer ve yönetir. Bağlantõ Yöneticisi yine çizilebilecek bir yapõ olan NETCAD Spatial Dosyalarõnõn sağlayõcõsõdõr. Bu konuyu şu şekilde de ele alabiliriz. GIS kapsamõnda analiz, sorgulama, raporlama vb. İşlerden Bağlantõ Yöneticisi sorumludur. Bu sonuçlardan çizilebilecek nitelikte olanlarõ Referans Yöneticisi çizer. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-12

185 Bağlatõ Yöneticisi İşlemleri Bağlantõ Ekle: Bkz. Varolan bir veritabanõna bağlantõ oluşturmak. Dosya:Bağlantõ Yöneticisindeki yapõyõ kaydetmek ve gerektiğinde geri yüklemek için kullanõlõr. Kaydettiğiniz yapõda tablo özellikleri, obje izleme özellikleri gibi özellikler aynen saklanacaktõr. Fakat grafik verileriniz saklanmayacaktõr. Bu yüzden daha sonra boş bir projede bu yapõyõ açmak isterseniz tablolardaki bütün kayõtlar bağlantõsõz kayõt olarak gelecektir. Veritabanõ Oluştur: Açõlan veritabanõ tür seçimi penceresinde; Yeni veritabanõ yaratmak istiyorum seçeneğini işaretleyerek altõndaki combo kutucuğundan Access 5.0 dosyasõnõ seçerek Sonraki butonuna tõklayõnõz. (Oluşturulacak access dosyasõ için kullanõlan ofis programõna göre veritabanõnõn türü seçilir.) Access 5.0 = MS Office 2000 ve sonraki versiyonlar. Access 4.0 = MS Office 97 Açõlan Veritabanõ Sihirbazõ penceresinde Dosya Adõ kutusunun yanõnda yer alan butona tõklayarak ilgili dizini seçip klasörünüzü gösterdikten sonra Dosya Adõnõ yazõnõz. Bağlantõ Adõ bölümüne de Oluşturduğunuz veritabanõ Bağlantõsõ için bir isim veriniz. Burada verilecek Bağlantõ Adõ değişkendir. Aynõ veritabanõ için farklõ bağlantõ isimleri kullanõlabilir. Farklõ veritabanlarõna bağlanabilmek için Bağlantõ Ekle komutu kullanõlmalõdõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-13

186 Sonraki butonuna tõklayarak veritabanõnõn tanõmlandõğõna ait aşağõdaki pencereye ulaşabilirsiniz. Bitir butonuna tõkladõğõnõzda NETCAD NCSPATINFO tablosu yaratõldõ mesajõnõ Tamam ile geçtiğinizde Bağlantõ Yöneticisinde EGITIM isimli Bağlantõnõzõn oluştuğunu görebilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-14

187 NCSPATINFO tablosunda veritabanõ tablolarõnõn yapõsõyla ilgili bilgiler tutulmaktadõr. Bu tabloya doğrudan müdehale edilmemelidir. Buradan Tamam komutu seçilerek veritabanõ bağlama işlemi tamamlanmõş olur. Oluşturmuş olduğunuz yeni veritabanõ bağlantõnõzõn Bağlantõ Yöneticisi penceresinde görünümü. Bağlantõ Yöneticisi Özellikleri Bağlantõ Noktasõ özellikler penceresinden pek çok özellik ayarlanõr. Bunlar bağlantõ yöneticisinin ayarlarõdõr. Pencere üzerinde sağ fare tuşu ile Özellikler komutunu seçtiğinizde; NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-15

188 Genel Sekmesinde: Rapor alma işleminden önce belirtilmesi gereken rapor dizini seçilir. Bu dizine Rapor Dizini satõrõnõn sonunda bulunan butondan ulaşõlabilir. (Bkz. Raporlama İşlemleri) Görüntü Sekmesinde: Tablo adlarõnõn gösterim özellikleri belirlenir. Adõ seçili ise, tablo oluşturulurken verilen isimler, Gösterim Adõ seçilirse, daha sonradan tablo özelliklerinde verilen isimler gösterilir. İkisi de işaretlenmiş ise Gösterim adõ parantez içinde görüntülenir. Görüntü adõ tablo üzerinde NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-16

189 sağ tuşla gelen menüdeki özelliklerden belirlenir. Font kõsõmõndan yöneticideki tablo yazõlarõnõn özellikleri belirlenir. Form yapõşma özelliği aktif olmasõ, sõnõf tablolarõnõn içiçe yapõşabilmesine, böylece ekranda az yer kaplamasõna olanak verir. Tablo Sekmesinde: Tablo ile ilgili özelliklerin belirlendiği penceredir. Pencerede tablonun salt okunur özelliği, bağlantõsõz kayõtlarõn görüntülenmesi, tablodaki kayõtlarõn font özelliği belirlenir. Bunun yanõsõra tablodaki kayõtlarla ilgili renk özellikleri belirlenir. Buradaki ayarlar, Sõnõf tablosundaki sağ tuş pencerede, özellikler komutu ile çõkan pencerenin aynõsõdõr. Buradaki fark, bu ayarlarõn genel olmasõ ve yeni bir sõnõf eklendiği zaman varsayõlan ayarlar olarak sõnõfa atanmasõdõr. Obje İzleme Sekmesinde: Obje izlenirken kullanõlacak özellikler bu pencerede belirlenir. Obje izleme rengi, objeye yaklaşma katsayõsõ veya ölçeği belirlenebilir. Bu pencere de yine sõnõf tablosu özelliklerinde olanõn aynõsõdõr ve farkõ, bu ayarlarõn, yeni sõnõf tanõmlarõnda varsayõlan ayarlar olmasõdõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-17

190 Kolonlar Sekmesinde: Kolonlar penceresinde değeri ondalõklõ sayõ olan kolonlar için ondalõk bölümününün basamak sayõsõ ve simgesi belirlenir. Kolon değeri tarih olanlar için tarih formatõ belirlenir. Varsayõlan ayarlar olup, Bağlantõ yöneticisine eklenen yeni kolon tanõmlarõnõ etkileyeceklerdir. Web Sekmesinde: Web penceresinde, web ortamõna bir defada gönderilecek maksimum kayõt sayõsõ belirlenir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-18

191 Bağlantõ İşlemleri Bağlantõ Yöneticisi üzerinde Bağlantõ ismi üzerine gelip sağ fare tuşu ile aşağõdaki işlem seçenekleri gelir. Bağlan: Eğer bağlantõ koptuysa tekrar bağlanmak için kullanõlõr. Bağlantõyõ Kes: Aktif durumdaki bağlantõyõ kesmek için kullanõlõr. Aktif: Bağlantõ yöneticisi ile birden çok veritabanõ dosyasõna bağlantõ kurabilirsiniz. Bu bağlantõlardan istediğiniz birini aktif hale getirerek, o bağlantõ üzerinde işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Özellikle okuyaz işlemi sõrasõnda aktif bağlantõnõn belirlenmesi, okunacak-yazõlacak tablonun aktif bağlantõdaki tablolardan biri olmasõ gerektiği için önemlidir. Bağlantõ ismine sağ tuş yaparak aktif seçeneğini işaretlediğiniz takdirde, seçtiğiniz bağlantõ aktif hale gelecektir. Komut Çalõştõr: Veritabanõ ile ilgili SQL komutlarõ yazmak ve çalõştõrmak için kullanõlõr. İleri seviye kullanõcõlar için program içindeki standart SQL sihirbazõ ile yapõlamayan bazõ işlemlerin yapõlmasõnõ sağlar. (Insert, Update, Drop, Create işlemleri gibi) bunun yanõsõra, geçici olarak sorgular yazõlõp sonuçlarõ alõnabilir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-19

192 Komut Çalõştõrõcõ penceresinde Üst kõsõmdaki bölmeye SQL cümleciği yazõlõr. Yazõlan SQL buton kümesindeki ilk butona basõlarak çalõştõrõlabilir. Sonuçlar aşağõdaki bölmeciğe gelecektir. Daha önceden yazõlmõş bir SQL komutunu buton kümesindeki ikinci butona basarak yükleyebilir, yazõlmõş bir SQL cümlesini ve sonuçlarõnõ üçüncü butona basarak silebilirsiniz. Güncelle: Hali hazõrda projede saklanan veritabanõ yapõsõnõ, veritabanõnda olmuş olmasõ muhtemel herhangi bir değişikliğe göre güncelleme yapar. Veritabanõndaki tablo ve kolon yapõlarõ ile ilgili bilgiler tekrar istenir ve bağlantõ yöneticisi ağaç yapõsõ güncellenir. Bu güncelleme başlangõcõnda, veri tabanõndan tablo listesi getirilerek hangi tablolarõn güncellenmek istendiği sorulur. Seçilen tablo yapõlarõ, veritabanõndaki ile güncellenir. İşlem sonrasõnda bulunamayan tablolar/kolonlar ağaç yapõsõnda kõrmõzõ çarpõ ile işaretlenir. Hiçbir fonksiyonu kalmayan bu noktalar, kullanõcõ tarafõndan silinebilir. Şablon Olarak Kaydet: Veritabanõna ait bağlantõ yöneticisi yapõsõ, şablon olarak kaydedilir. Bu şablonlar, Veritabanõ Yarat işleminde şablon olarak gösterilirse, aynõ yapõda, boş bir veri tabanõ oluşturulmuş olur. Sil: Varolan bağlantõyõ silmek için kullanõlõr. Bu işlem dosya yapõsõnõ bozmaz, sadece bağlantõyõ, Bağlantõ Yöneticisinden çõkarõr. Özellikler: Bağlantõ Adõ ve bağlantõ komutuyla ilgili özellikleri görebilmek ve değiştirebilmek için kullanõlõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-20

193 Bağlantõ Adõ: Bağlantõ yöneticisinde o bağlantõyõ belirleyen isimdir. Bağlantõ Komutu: Veri tabanõ ile ADO üzerinden bağlantõyõ sağlayacak komutlar dizisini içerir. Login Penceresini göster: Veritabanõna bağlanõrken kullanõcõ ismi ve şifre sorulup sorulmamasõnõn ayarõdõr. Veritabanõ Tipi: Kullanõcõ tarafõndan büyük olasõlõkla kullanõlmasõ gerekmeyecek bir seçim içerir. Bağlantõ Komutunda tanõmlanan özellikler yardõmõyla, hangi tür veritabanõna bağlanõldõğõ otomatik olarak tesbit edilir. Ancak bazõ durumlarda bu tesbit yapõlamazsa işlemlerin sağlõklõ çalõşabilmesi için kullanõcõ, bağlanõlan veritabanõ cinsini girmekle yükümlüdür. Yeni Tablo Oluşturma İşlemleri Yeni tablo bağlantõ noktasõnõn altõnda Tablolar noktasõ üzerinden oluşturulur. Burada yeni tablo komutu seçilince tablo düzenleyici açõlõr. Tablo yapõnõzõ serbestçe oluşturabileceğiniz gibi, daha önceden hazõrlanmõş şablonlarõ da kullanabilirsiniz. Hazõrlanmõş olan tablo tanõmlarõnõ şablon olarak saklamanõz da mümkündür. Şablon yapõsõ sürekli kullanmak zorunda olduğunuz tablo yapõlarõnõn ikinci ve daha sonra kolayca ve hatasõz yeniden oluşturulabilmesini sağlar. Şablonlar NETCAD kurulum dizinininde TOOLS/TABLEDEF dizinininde saklanõrlar. Başka kaynaklardan edindiğiniz şablonlarõ kullanabilmek için buraya kopyalamanõz yeterlidir. Tablo Düzenleyicisi penceresi üzerinde sağ fare tuşu tõklandõğõnda; NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-21

194 Kolon Ekle işlemine girdiğimizde Kolon düzenleyici açõlõr. Kolon Adõ, Kolon Tipi bilgilerini girmeniz gerekir. Tablomuzda oluşturacağõmõz her kolon için Kolon Ekle işlemiyle tek tek bilgileri girmemiz gerekir. Kolon adlandõrma kurallarõ VTYS ye göre değişebilir. Genel olarak bir sorun ile karşõlaşmamak için önerimiz Türkçe Karakter kullanmamak Boşluk Kullanmamak, boşluk yerine altçizgi kullanmak Büyük harf kullanmak +-/%^$# vb işaretleri kullanmamak NAME, DATE, TIME... gibi VTYS ya da SQL tarafõndan ayrõlmõş sözcükler kolon isimleri olarak kullanmamaktõr. Bu kurallara uyulmasõ oluşturduğunuz şablonlarõn farklõ VTYS ler arasõnda da taşõnabilmesini büyük ölçüde garantiler. Kolon Tipleri: Alfa Nümerik: Verileri karakterlerden ve içinde sembollerden oluşan tablo alanlarõ için seçilir. AHMET, İSTANBUL, GRS80.. Maksimum uzunluk 250 karakterdir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-22

195 Tamsayõ: Verileri tamsayõdan oluşan tablo alanlarõ için seçilir. 1,2,8000 Mantõksal: 1&0 Var&Yok Evet&Hayõr gibi mantõksal değerler için seçilir Reel Sayõ: Ondalõk sayõ olan tablo alanõ için kullanõlõr. 1,2, 1.12, Tarih: Verileri tarih olan tablo alanlarõ için kullanõlõr. Tarih ve Saat: Verisinde saat değeri de olan tablo alanõ için seçilir. Not: 250 Karakterden daha uzun metinler için kullanõlõr. Blob: Tablo alanõnda resim, dosya vs. gösterilmesi isteniyorsa seçilir. Örneğin; binalarõn cephe fotoğraflarõ tablo içinde ilişkili obje ile birlikte gösterilebilir. NETCAD Grafik Objeleri de bu tip bir kolonda saklanõr. Güncelleme Kodu: Söz konusu kolonun otomatik olarak doldurulabilmesini sağlar. Bu kod atanmõş kolonlar kodun değerine göre grafik nesnelerin bazõ özelliklerini (alan, çevre, uzunluk vb.) veya genel bazõ değerleri (tarih, saat, bilgisayar adõ, kullanõcõ adõ vb.) otomatik olarak alõrlar. Anahtarlar (KEYS) kõsmõndan sağ fare tuşu ile anahtar kolon tanõmlarõ eklenir. Anahtar kolonlar veriye daha hõzlõ ulaşabilmek, veriyi sürekli sõralõ tutabilmek, master-detay ilişkileri kurabilmek ve bazõ durumlarda çift kayõtlara izin vermemek için kullanõlõr. Bu yapõlarõn kullanõmõ performansa genelde olumlu etki yapmakla birlikte daha fazla sistem kaynağõna ihtiyaç duyulmasõna yol açar. Anahtarlar bir den çok kolona ayrõ ayrõ tanõmlanabildiği gibi, kolon gruplarõna da uygulanabilir. Anahtar tanõmlamada dikkat edilecek nokta, anahtarlarõn çok erişim ve sõralama yapõlan, kolonlar üzerinde yapõlmalarõdõr. Anahtar Ekle komutu seçilerek Indeks Tanõmla penceresine geçin. İndeks Tanõmla penceresinde Örneğin PARSEL_KODU kolonunu seçin ve (ok butonu) butonuna basarak sağ tarafa atõn ve Tamam komutu ile indeks tanõmlama işlemini bitirin. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-23

196 BİRİNCİL ANAHTAR: Tablodaki bir kaydõ diğer tüm kayõtlardan ayõrmak için kullandõğõmõz bileşene, birincil anahtar adõ verilir. Primary key, o kaydõ tek yapar. Genellikle her tablo için, kayõtlarõ birbirinden ayõrmaya yarayacak bir birincil anahtar tanõmlanmasõ önerilir. Bağlantõ yöneticisinde, tablolar arasõnda ilişkiler tanõmlamak ve bu ilişkileri tablo görüntülerinde + şeklinde görebilmek için detay tablolarõn birincil anahtara ihtiyacõ vardõr. Anahtarlarõmõzõda oluşturduktan sonra Tamam komutu ile Tablo düzenleyiciden çõkõlõr. Daha sonra oluşturulacak olan tablonun adõ sorulacaktõr. Yeni tablonun adõ konusunda kolon adõ kurallarõ geçerlidir. İşlem sonucunda Bağlantõ Yöneticisine yeni noktalar eklenecek ve tablolar bölümü altõnda PARSEL ve onun altõnda oluşturduğumuz kolonlar yer alacaktõr. Bu işlem tekrarlanarak aynõ bağlantõ altõnda istenildiği kadar tablo oluşturulabilir. Oluşturulmuş tablolar daha sonra yeniden düzenlenebilirler. Kolon adlarõ, tipleri, uzunluklarõ vb. tüm özellikler yeniden düzenlenebilir. Yeni kolon ekleme ve çõkartmakta mümkündür. Bu işlemler tablo dolu iken de yapõlabilir. Var olan veriler olabildiğince korunacaktõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-24

197 Tablo İşlemleri Bağlantõ Yöneticisinde oluşturulan Tablo adõ üzerinde sağ fare tuşu ile açõlan komut menüsünde; Güncelle: Veritabanõ tablosunda yapõlabilecek herhangi bir değişikliğin (tablodaki veriler, tablonun kendisi vb. ) projeye yansõtõlabilmesini sağlayan komuttur. Bu işlem, Bağlantõ daki güncelleme esnasõnda, sadece tek tablonun seçilmiş olmasõ durumu ile aynõ çalõşõr. Örnekte, sadece BINA tablosuna ait güncelleme yapõlacaktõr. Rapor Al: Rapor alma işlemi veritabanõnõzdaki bilgilerin farklõ sunulmasõ için kullanõlan bir yöntemdir. Tüm tablonuzdaki veriler için ya da belli kriterlere göre oluşturduğunuz tablolar için rapor alõnmasõ mümkündür. Bu işlemi yapmak için öncellikle kullanacağõnõz şablonun hazõrlanmasõ gerekmektedir. Şablon hazõrlandõktan sonra isterseniz bağlantõ yöneticinizdeki NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-25

198 tablo üzerinden ya da açõk olan tablonuz üzerinden rapor alma işlemini yapabilirsiniz. (Bkz. Raporlama İşlemleri) Gizle: Veritabanõ tablosunun bağlantõ yöneticisi penceresindeki adõnõn, kolon isimlerinin, ilişkilerinin gizlenmesi için kullanõlõr. Sakla: Bağlantõ yöneticisinde bulunan bir sorgu sonucunun bir tablonun tüm kayõtlarõnõ yada filtrelenmiş bir bölümünün vektör veya raster sekmelerinde yer alan formatlarõn seçilen birinde saklanmasõdõr. Yeniden Yapõlandõr: Tablonun kolon özellikleri ve kolon yapõsõ ile ilgili değişiklikleri yapmanõza yarayan komuttur. Komuta girdiğiniz zaman veritabanõ tablosunun mevcut kolon yapõsõ gelecektir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-26

199 Tablo Düzenleyici üzerinde sağ fare tuşu tõklandõğõnda; Tablo Şablonu Olarak Sakla: Veritabanõ tablonuzun yapõsõnõ, yani kolon adõ, tipi, uzunluk bilgisini, varsa anahtarõnõ ve indekslerini şablon olarak saklamaya ve daha sonra oluşturacağõnõz yeni tablolarda kullanmanõza yarar. Tablo Şablonu Olarak Sakla komutu sadece tablo yapõsõnõ saklamaktadõr. Tablo içerisindeki veriler saklanmamaktadõr. Önemli Not: NETCAD Spatial ve NETCAD Network kolonlarõda şablon olarak saklanmõş hazõr tablo şablonlarõdõr! Mevcut bir kolonun yapõsõnda değişiklik yapmak isterseniz, kolonun üstüne gelerek fare ile çift tõklayõn. Açõlacak pencerede, mevcut kolon yapõsõ üzerinde istediğiniz değişikliği yapabilirsiniz. Kolon Tipi bilgisinde yapõlacak değişiklikler; eğer kolonda mevcut veri varsa ve yeni belirlenen tipe uygun yapõda değilse; bu verilerin kaybolmasõ ile sonuçlanabilir. Örnek: İl isimlerinin bulunduğu (Ankara, Konya, İzmir,...) alfa nümerik tipteki bir kolonun yapõsõnda değişiklik yaparak tipini tamsayõ yaparsak, bu kolondaki veriler tamsayõ tipine uygun olmadõğõ için kaybolacaklardõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-27

200 Özellikler: Tabloya ait tablo adõ, tablo gösterim adõ ve tablonun tamamõnõn görüntülemek için kullanõlõr. Tablo adõ değiştirilemez ancak Gösterim Adõ ve tablodaki bilgiler buradan değiştirilebilir. Bağlantõ Yöneticisi üzerinde tablo isminin altõnda yer alan Kolonlar noktasõ üzerinde sağ fare tuşu tõklandõğõnda kolonlar arasõnda Birleştirme ve Bölme işlemlerinin gerçekleştirebileceğiniz komutlar yer alõr. Kolon Birleştir: Aynõ tablo içersinde yer alan iki kolonun yeni bir kolon adõ altõnda birleştirilme işlemidir. Bu işlem için Tablo Alan Birleştiricisi penceresi üzerinde sõralanan sol kõsõmdaki kolonlar sürükle bõrak yöntemi ile Birleşecek 1.Alan ve Birleşecek 2.Alan kutularõna yerleştirilir. Birleştirme işleminde kolonlar veriler arasõnda bulunmasõnõ istediğiniz boşluk karekteri Birleştirme NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-28

201 Karekterleri kutusuna girilir. Yeni Alan Adõ kutusuna birleştirilmek istenen iki kolon başlõğõ aralarõnda _ sembolü gelecek şekilde otomatik isimlendirilir. Uzunluk kõsmõna oluşacak yeni kolon için otomatik olarak bir değer gelecektir veya sizde bir değer girebilirsiniz. Tamam ile işlem bitirilir. Kolon Böl: Bu işlem iki tablo alanõn parçalanmasõ için kullanõlõr. Örneğin; parsellerin numaralarõ tabloda ADA\PARSEL olarak girilmiş olabilir. Ancak sonra bu tablo alanõ ADA ve PARSEL olarak ayrõ tablo alanlarõna dönüştürülmek istenebilir. ADA/PARSEL ALAN ADA PARSEL ALAN 110/ / Şeklinde olan bir tablo üzerinde işlem yaparak iki farklõ kolon yaratabiliriz. Parçalanacak tablo kolonu sürükle-bõrak yöntemi ile Alanlar kõsmõndan Parçalanacak Alan kõsmõna taşõnõr. Ayrõm Karakteri, tablo alanõnõn hangi sembol ile ayrõldõğõnõ belirtir. Buraya kullanõlan sembol ya da boşluk işareti yazõlõr. 1.Alan kõsmõna parçalanan tablo alanõnõn ilk bölümü, 2.Alan kõsmõnda ikinci bölümü yazõlõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-29

202 1.Uzunluk ve 2.Uzunluk kõsmõna parçalanacak tablo alanõ alfanümerik ise karakter sayõsõ girilir. Anahtar kutucuğuna tablonun indeksi sürükle-bõrak yöntemi ile alanlar kõsmõndan taşõnõr ve tamam ile işlem yapõlõr. Kolon İşlemleri Sõnõf Ekle: Bkz. Sõnõf Eklemek İlişki Ekle: Veritabanõ tablolarõ arasõnda ilişki kurmak için kullanõlõr. Buradaki kullanõm alanlarõ aşağõda belirtilmiştir. İlişki Adõ: Kullanõcõ belirler. Kurulacak ilişkinin isminin yazõlacağõ alandõr. Bağlantõlar: Veritabanõ bağlantõlarõnõn hangisinin kullanõlacağõnõn seçileceği alandõr. Tablo Adõ: Bağlantõ kurulacak tablonun seçileceği alandõr. Kolon Adõ: Bağlantõ kurulacak tablodaki hangi kolonla bağlantõnõn kurulacağõnõn seçildiği alandõr. İlişki Tanõmõ: Veritabanõ bağlantõsõnõn türünün belirlendiği alandõr. Tablolar arasõnda oluşturulacak ilişkiler 3'e ayrõlõr: 1-1 ilişki 1 - N ilişki N - N ilişki NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-30

203 1-1 ilişkiye örnek mahalle ve muhtarlõk arasõndaki ilişkidir. Bir mahalle üzerinde onunla ilişkili bir muhtarlõk vardõr. MAHALLE MAHALLE_KODU MUHTARLIK MAHALLE_KODU MAHALLE_ADI 1-1 İLİŞKİ MAHALLE_ADI ALAN TOPLAM_NUFUS YOĞUNLUK MUHTAR_ADI ADRES TELEFON 1 - N ilişkiye örnek bina ve daire arasõndaki ilişki verilebilir. Binada 1'den fazla daire vardõr. BİNA DAİRE_NO BİNA_NO 1-N İLİŞKİ BİNA_NO ADA/PARSEL PAFTA_NO AILEREISI HHSAYISI Özgün Değerler: Bir veritabanõ tablosundaki bir kolona ait kayõtlarõn içerisinde tekrarlananlarõ bulur ve sadece özgün olanlarõnõ getirir. Bu şekilde çok satõrlõ bir kayõt içerisinde sadece tek değerlere göre şansõmõz olur. Kolon Özellikleri: Tabloda bulunan kolonlara ait özellikleri belirlemek için kullanõlan penceredir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-31

204 Genel: Gösterim Adõ: Satõrõna yazõlacak değer kolonun o değerle gösterilmesini sağlayacaktõr. Güncelleme Kodu: Seçilen makrolar o kolonu otomatik güncelleyecektir. Örnek olarak $Alan Güncelleme kodu olarak seçildiyse her objeye ait alan değerini otomatik olarak kolonlara dolduracaktõr. Yeni bir obje ekleyip güncelleme işlemi yapõldõğõnda kolon değeri yine otomatik yazõlacaktõr. Seçilen kolon özelliği alfanumerik ise ikinci pencerede aşağõdaki özellikler görünecektir. Özellikler butonu ile çõkan pencerede, kolona ait bağlantõ yöneticisi özellikleri değiştirilebilir. Genel Özellikler Sekmesinde: Kolonun veri tabanõndaki özellikleridir. Kolon adõ, tipi ve uzunluğu bilgileri, veri tabanõndan alõnõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-32

205 Bağlantõ Yöneticisi Özellikleri Sekmesinde: Özellikleri sorulan kolonun tipine göre farklõ özelliklerin belirdiği bu kõsõmda, kabaca bulunacak özellikler - blob ve alfanümerik olmayan kolon tiplerinde Maksimum ve minimum değerler, alfanümerik ve blob kolonlarda mime tipi, tarih ve ondalõk sayõlarda ayraç, ve ondalõk sayõlarda ondalõktan sonraki basamak sayõsõ belirecektir. Bu değerler, genellikle WebGis uygulamalarõnda anlam kazanõrlar. Blob ve alfanümerik alanlar için söz konusu olan Mime tipi ise, örneğin blob kolonun içinde bulunan verinin cinsini tanõmlamaya yardõmcõ olurken, blob kolonlarõn yanõnda bulunan düğmelerle, bu kolonlarõn içindeki veriler, mime tipi bilgisi ile okunup kullanõcõya gösterilir. Kolonlar için göreceli olan bu seçenekler dõşõnda, her kolon için sol üst köşede beliren Gerekli kutucuğu ise kolonun, her veri satõrõ için bir değer almasõnõn gerekli olup olmadõğõnõ belirtir. Liste: Kolonlara değer alabilecekleri liste tablolar tanõmlayabiliyoruz. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-33

206 Kaynak Tablo: Bu kõsmõndan liste tablo olarak kullanõlacak tablo seçilir. Kod Kolonu: Bu kutuya ana tablomuzdaki kodlara denk düşen kodlarõn, liste tablodaki karşõlõk kolonu seçilir. Değer Kolonu: Bu kõsmõndan ana tablomuzdaki kodlara karşõlõk, look-up tablodan gelecek değerlerin olduğu kolon seçilir. Örnek: İlçe bilgilerinin tutulduğu bir tabloda o ilçenin bağlõ olduğu illeri gösteren bir kolon var ise, bu iller kolonunda olabilecek yazõm hatalarõnõ engellemek (ÇANKIRI, cankiri, Çankiri, Çankõrõ vb.) için liste tablo kullanõlabilir. Kullanõcõlar İller ve plaka kodlarõnõn bulunduğu bir tablo hazõrlayõp, bu tabloyu liste olarak kullanabilirler. Böylece ana tabloya il ismi (ÇANKIRI) yazmak yerine ilin plaka kodunu (18) yazarak hem zaman tasarrufu hem de data standartlaşmasõ sağlanacaktõr. Liste tablo sayesinde NETCAD il kodunun (18) karşõsõndaki il ismini (ÇANKIRI) bularak ana tabloda gösterecektir. NOT:Blob tipi kolonlara, sõnõf verilen kolonlara ve spatial kolonlara liste tablo tanõmõ yapamazsõnõz. Sõnõf İşlemleri Bağlantõ Yöneticisi penceresinden Sõnõf Tanõmlarõ sekmesi üzerinde sağ fare tuşu ile tõkladõğõnõzda açõlan komut menüsünden; Tablo: Seçili haldeki sõnõfõn veri tablosuna ulaşõlõr. Aynõ zamanda sõnõf üzerinde sol fare tuşu ile çift tõklayarak veri tablosuna ulaşabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-34

207 Aktif: Veritabanõnõzda bulunan sõnõflar arasõnda hangisi üzerinde çalõşmak istiyorsanõz o sõnõfõ aktif hale getirir. Sõnõf tanõmõ üzerinde sağ tuş ile gelen menüden Aktif seçeneğini seçerseniz o sõnõf aktif hale gelmiş olur. Aktif sõnõf, Veri aktarma gibi işlemlerde, varsayõlan olarak işleme girecek olan sõnõftõr. Düzenlemeye Başla: Spatial datalar üzerinde düzenleme yapabilmek için öncelikle editlenebilir hale getirmek gerekmektedir. Komut seçildikten sonra düzenlemek istediğiniz bölgeyi seçip, nesneleri düzenlemeye başlayabilirsiniz. Düzenleme işlemleri bittikten sonra, düzenlenen verilerin güncel halleri ile tablonun güncellenmesi için GIS ilişki sihirbazõ çalõştõrõlmalõdõr. Bu işlem, sõnõf menüsündeli Düzenlemeyi Bitir işlemi ile ya da sõnõf tablosu üzerinde sağ fare tuşu üzerindeki GIS İlişki Sihirbazõ komutu ile gerçekleştirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-35

208 Tabloda kaydõ olmayan.ncz objeleri için kayõt oluşturulsun komutu işaretlenirse, veri tabanõnda bulunamayan.ncz objeleri için spatial kayõtlar oluşturulur. Sonraki komutu ile işleme devam edilir. İşleme giren.ncz objeleri silinsin komutu işaretlendiğinde düzenleme işlemi için seçtiğiniz.ncz objeleri silinecektir. Bitir komutu ile düzenleme işlemi bitirilir. Rapor Al: Rapor alma işlemi veritabanõnõzdaki bilgilerin farklõ sunulmasõ için kullanõlan bir yöntemdir. Tüm tablonuzdaki veriler için ya da belli kriterlere göre oluşturduğunuz tablolar için rapor alõnmasõ mümkündür. Bu işlemi yapmak için öncellikle kullanacağõnõz şablonun hazõrlanmasõ gerekmektedir. Şablon hazõrlandõktan sonra isterseniz bağlantõ yöneticinizdeki tablo üzerinden ya da açõk olan tablonuz üzerinden rapor alma işlemini yapabilirsiniz. Sil: Daha önceden belirlenmiş bir sõnõfõn silinmesi için kullanõlõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-36

209 Özellikler: Belirlenen sõnõflara ait özelliklerin kontrol edilip değiştirilebilmesini sağlar. Sõnõf Adõ: Sõnõf adõnõn değiştirilmesi grafik data ile veritabanõ arasõnda var olan ilişkiyi yok edecektir. Açõklama: Sõnõfla ilgili açõklamalarda kullanõlõr. Değiştirilmesinin herhangi bir önemi yoktur. Sadece görüntüleme için kullanõlõr. Geometri Tipi: Başka dosya formatlarõndan çevirim ya da başka dosya formatlarõna gönderimde veri kaybõna uğramamak için girilmesi gerekmektedir. Bu alan için 3 tip girilebilir: Alan, çizgi, nokta. Bu alan bilgisi doldurulduğunda sõnõf tanõmlarõ yanõnda bilgi amaçlõ imajlar görüntülenecektir. Salt Okunur: Bu komut tabloyu salt okunur yapmak için veya salt okunur bir tabloyu editlenebilir yapmak için kullanõlõr. Referans Özellikleri: Butona basõlarak eğer tablo spatial ise sõnõf özelliklerine Referans Özellikleri eklenir. Bu şekilde Referans Yöneticisindeki spatial veri özellikleri penceresine ulaşõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-37

210 Sõnõf Öznitelik İşlemleri Bağlantõ Yöneticisinde Sõnõf tanõmlarõndan istenilen sõnõf üzerinde sol fare tuşu ile çift tõklama yapõlarak o sõnõfõn veri tablosuna ulaşõlõr. Açõlan veri tablosu kolon başlõklarõ üzerinde sağ fare tuşu tõklandõğõnda; Bul: Bul komutu ile tablo içindeki bir kaydõ ya da kayõtlarõ izleyerek gösterir. Eğer o kayõttan başka aynõ değere sahip satõr varsa istenilen kaydõ bulana kadar arama işlemine Sonraki butonuna basarak devam edebilirsiniz. Tüm tablo arandõğõnda ve kayõt bulunmadõğõnda aşağõdaki mesajõ alõrsõnõz. Bu şekilde tabloyu tekrar aratabilirsiniz. Eğer tek kolon üzerinde arama yapõlacaksa, kolon isminin bulunduğu sekmeye bulunacak değer yazõlõr. Kayõtlar arasõnda bulma işlemi yaparken kaydõn tam ismini yazarak kayda hõzlõ bir şekilde ulaşabilirsiniz. Bulma işleminden kapat ile çõkabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-38

211 Kolon Doldur: Seçilen kolonun istenilen bir değer ile doldurulmasõnõ sağlar. Bu doldurma işlemi iki türlü olabilir. Makro penceresine doldurulmak istenen değer manuel olarak girilerek bütün kolonlara bu değerin atanmasõ sağlanabilir. *Doldurmak istediğiniz kolon birincil anahtar yada daha önceden göncelleme kodu tanõmlanmõş bir kolon ise, kolon doldur işlemi yapõlmayacaktõr. Makro penceresinin yanõndaki butona basarak, çõkacak pencereden NETCAD'in güncelleme kodlarõndan birini seçerek, işaretlediğiniz kolona değer olarak atayabilirsiniz. Özgün Değerler: Bir veritabanõ tablosundaki bir kolona ait kayõtlarõn içerisinde tekrarlananlarõ bulur ve sadece özgün olanlarõnõ getirir. Bu şekilde çok satõrlõ bir kayõt içerisinde sadece tek değerleri göre şansõnõz olur. İçindeki Objeden Bilgi Al: Kapalõ alan objelerinin içinde yer alan bilgilerin otomatik olarak veritabanõna aktarõlmasõ için kullanõlõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-39

212 .NCZ Objelerinden Bilgi Al: Bu komut işaretlenir ise, proje içerisindeki.ncz objelerinden bilgi alõnõr. Sõnõftan Bilgi Al: Bulunan objelerden, belirtilen sõnõf isminde olanlardan bilgi alõnõr. Burada kõstas, sõnõf ismi olacağõndan, objenin.ncz ya da spatial olmasõ sonucu değiştirmez..ncz objelerinden bilgi al seçildiğinde Sonraki komutu ile işleme devam edilir. Tabaka: Bilgi alõnacak objenin tabakasõ seçilir. Obje Özellikleri: Oobjenin hangi özelliğinden (bu bir makro cümleciğidir) bilgi alõnacağõ belirlenir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-40

213 İşleme girmiş.ncz objelerinin işlem sonunda ne yapõlacağõ belirlenir. Objeler Silinsin: Bilgi alõnan.ncz objeleri silinir. Tabaka Değiştir: Bilgi alõnan.ncz objeleri, belirtilen tabakaya aktarõlõr ve işlem sonlanõr. Sõnõftan Bilgi Al: Bu komut işaretlenirse, açõlan pencerede bilgi alõnacak Sõnõf adõ Sõnõf kõsmõndan seçilir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-41

214 Obje Özellikleri: Objenin hangi özelliğinden (bu bir makro cümleciğidir) bilgi alõnacağõ belirlenir. Açõlan ekranda herhangi bir işlem yapõlmasõn komutu hariç diğerleri deaktif durumda gelir Bitir komutu ile işlem tamamlanõr. Çevreleyen Objeden Bilgi Al: Komutu Objenin çevresindeki yazõ objelerini veritabanõna aktarõr. İşlem adõmlarõ içindeki ojeden bilgi al komutu ile aynõdõr. Özellikler: (Bkz. Sõnõf işlemleri) NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-42

215 Veritabanõ Tablolar Üzerinde Yapõlabilecek İşlemler Burada Tablo görüntüsü üzerinde genel bir bilgi verirken aşağõdakilere değinilebilir daha sonra işlem tanõmlarõna geçilir. Sõnõf Özniteliklerine ait pencerede, satõrlar üzerinde sağ fare tuşu tõkladõğõnda açõlan komut menüsü ile; Bul: Geçmiş sayfalarda anlatõlmõştõr. Seçim Kümesi: NETCAD de, belirlenen kriterlere göre seçilen objeler üzerinde toplu halde işlem yapabilmek için, objeleri bir seçim kümesinde toplamak gerekecektir. Sõnõf tabanlõ seçim kümeleri, Obje Seç işlemi ile grafikten seçerek ve shift tuşu basõlõ tutularak seçilmek istenen kaydõn üzerine fare ile tõklamak ya da yine shift tuşu basõlõ iken, tabloda yukarõ aşağõ tuşlarõ ile seçilebilir. Seçilen objeler, özellikler diyaloğundaki Seçilen Obje Rengi ne boyanõrken, seçilen kayõtlar, tabloda Seçilen Kayõt Rengine boyanacaktõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-43

216 Obje Seç: Grafik verideki objeleri seçebilmek için kullanõlõr. Bu komutla seçilen objelerin veritabanõ tablosundaki kayõtlarõ farklõ bir renkte işaretlenecek ve seçim kümesine eklenecektir. Seçimi Kaldõr: Oluşturulan alt seçim kümesini iptal eder. Tablo üzerinde işaretlenmiş olan satõrlar ve buna bağlõ olarak harita üzerinde highlight görünen objeler normale döner. Seçimi Tersine Çevir: Veritabanõnda seçim kümesindeki kayõtlarõ seçimden çõkarõp-seçim kümesinde olmayan kayõtlarõ seçim kümesine eklemek için kullanõlõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-44

217 Seçim öncesi görüntü: Seçime tersine çevir işleminden sonraki ekran görüntüsü: Tümünü Seç: Veritabanõ tablosundaki bütün kayõtlarõ seçim kümesine eklemek için kullanõlõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-45

218 Seçime Git: Veritabanõ tablosundaki seçim kümesine eklenmiş bir kaydõn grafik objesinin görüntülenebilmesini sağlar. Birden fazla seçilmiş obje var ise hepsinin ekranda görüntülenebileceği bir ölçek oluşturur. Etiket: Grafik objelerin üstüne yazõ yazdõrabilmek için kullanõlõr. Makro: Makrolar kullanarak istenilen yazõnõn yazõlabilmesi için kullanõlõr. Tabaka: Yazõlan yazõlarõn hangi tabakada yer alacağõ belirlenir. Yazõ Boyu: Yazõlan yazõnõn boyunu belirler. MAKRO Makro komutuyla yazõ yazdõrabilmenin çeşitli yollarõ vardõr. 1) Yazdõrõlmak istenen yazõ doğrudan pencereye yazõlarak grafik verinin üstüne işlenmesi sağlanabilir. 2) Sağ tarafta bulunan butona basõldõğõnda veritabanõ tablosundaki sütunlarõn bulunduğu bir pencere açõlacaktõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-46

219 Rapor Al: (Bkz. Raporlama işlemleri) Filtrele: Veritabanõ tablosundaki kayõtlar arasõnda belli değerleri seçebilmek için kullanõlõr. Filtre penceresine tablo üzerinde sağ fare tuşu ile gelen menüden erişilir. Gelen pencerede veritabanõnda bulunan tüm kolon değerleri gelir. Tek bir değer için filtreleme yapõlacağõ gibi birden fazla kriter kullanõlarak da seçim yapõlabilir. Yapõlan filtreleme sonucunda tablodaki veriler sizin seçtiğiniz kritere göre gelmiş olur. Tablonuzdaki tüm kayõtlara ulaşmak için yine filtre penceresine giderek orada bulunan tümünü seç butonuna basõlõr. Böylece tüm tablo yapõsõ görüntülenmiş olur. Her kolon için tek değer belirtilebileceği gibi kolon değerleri içinde operatör kullanarak farklõ filtrelemeler de yapõlabilir. Kolona ait özgün değerler bu pencerede görüneceği için kolona hakimiyette sağlanõr. Bu işlemler SQL sorgulamanõn daha kolaylaştõrõlmõş halidir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-47

220 Örneğin; bina tablosu üzerinde Ada/Parsel numarasõ ve ile başlayan parselleri birlikte görmek istiyoruz. Filtre penceresinde ADA_PARSEL kolonunun süzgeç bölümüne önce 20892* yazõyoruz ve operatörlerden Veya (biri, diğeri, yada her ikisi) + seçeneğini işaretliyoruz, sonra 20974* diyerek her ikisinin görüneceği filtreyi oluşturmuş oluyoruz. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-48

221 Sadece Seçilenleri Göster: Veritabanõ tablosunda seçime eklenmiş durumda olan kayõtlarõn birarada görüntülenmesini sağlar. Bu seçimler obje seç ile ya da tablo üzerinden manuel olarak shift ile seçilmiş olabilir. Bu özellikle belli kriterlere göre sõnõflandõrdõğõnõz alt seçim kümelerini görüntüleyebilirsiniz. GIS İlişki Sihirbazõ: Bu komutu bir örnek ile açõklayak olursak; Karşõmõza Grafiği Olmayan Sözel Kayõtlarla ilgili bir pencere çõkacaktõr. Burada Bağlantõsõz Kayõtlarõ Sil özelliğini işaretlersek veritabanõnda kaydõ bulunan fakat grafik karşõlõğõ olmayan kayõtlarõ veritabanõndan silecektir.veritabanõmõzda kayõtlõ herhangi bir bilgi bulunmadõğõ için bu özelliği işaretlemeden Sonraki butonuyla diğer pencereye geçebiliriz. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-49

222 Yeni açõlan Sözel Kaydõ Olmayan Grafik penceresinde Bağlantõsõz Nesneler için Sözel Kayõt Ekle özelliğini işaretleyerek Bitir tuşu ile işlemden çõkabiliriz. Karşõmõza Bağlantõsõz Nesneler için Sözel kayõt ekleme işleminin gerçekleştirildiğine dair pencere gelir. Bu pencereyi Tamam butonuna tõklayarak kapattõğõmõzda Veritabanõmõzda grafik objelere ait kayõt açõldõğõnõ görebiliriz. Grafikte çizilmiş olan her bir Mahalle için bir kayõt açõlmõştõr. Mahalle Bilgileri Tablosunda kayõtlar üzerinde gezindiğimizde ilişkili grafik objelerinde NETCAD ekranõnda seçildiğini görebiliriz.grafik objelerin ilişkilendirilme işlemi bu şekilde NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-50

223 gerçekleştirildikten sonra tablomuzda boş olan diğer kayõtlarõn doldurabiliriz. ALAN kolonuna grafik olarak çizilmiş Mahalle sõnõrlarõnõn ALAN değerini otomatik atayabiliriz. Grafikle İlişkilendir: Veritabanõnda bulunan kayõtlara ait grafik obje yok ise yani kayõtlar bağlantõsõz ise bu işlem ile haritanõz üzerinden seçeceğiniz objelerle kayõtlarõ birbirine bağlayabilirsiniz. Bir seferde tek bir kayõt, tek bir obje ile bağlanabilir. İşlem sonrasõnda kayõdõn yapõldõğõna dair bir mesaj gelecektir. Sakla: Bu komut komutu ile seçilen tablodaki kayõtlar Html, Excel ve.xml olarak kaydedilebilir. Aynõ yapõda oluşturulan Tabloya kaydedilen bu kayõtlar Yükle işlemiyle eklenebilir. Özellikler: Veritabanõ tablosundaki bazõ özellikleri belirleyebilmek için kullanõlõr. Tablo Sekmesinde: Salt okunur: Veritabanõ dosyasõdaki verilerde herhangi bir değişikliğe izin verilip verilmeyeceğini belirler. Bağlantõsõz Kayõtlarõ Göster: Veritabanõ tablosundaki veri satõrlarõndan, grafik olarak karşõlõğõ olmayanlarõ işaretler. Font: Veritabanõndaki yazõ karakteri bu bölümden belirlenebilir. Seçilen Kayõt Rengi;Veritabanõ tablosundaki işaretlenen kayõtlarõn işaretlendikleri andaki rengini belirler. Bağlantõsõz Kayõt Rengi: Bağlantõsõz kayõtlarõn işaretlendikleri andaki renklerini belirler. Seçilen Obje Rengi: Grafik verilerde seçilen objenin seçildiği andaki rengini belirler. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-51

224 Kolonlar Sekmesinde: Veritabanõ tablosunda yer alan kolonlarõ ve bunlarõn tablo açõldõğõnda görünme özelliklerini gösterir. Herbir kolonun yan tarafõnda bulunan kutucuklarõn işaretinin durumuna göre kolonlar tabloda görünür ya da görünmez duruma gelir. Obje İzleme Sekmesinde: Grafik verideki objelerin izlenme özelliğini belirlemekte kullanõlõr. İzle: Veritabanõ tablosunda işaretlenen bir verinin, grafik objesinin o an için farklõ bir renkte gösterilmesini sağlar. Renk üzerine tõklandõğõnda renk paletinden farklõ renk değerleri de kullanõlabilir.renk yanõnda bulunan butona NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-52

225 basõldõğõnda ise NETCAD tabaka özellikleri penceresi açõlacaktõr. Buradan izleme özelliklerine renk dõşõnda tarama bilgiside atanabilir. Objeye Yaklaş: Veritabanõ tablosunda işaretlenen bir verinin, grafik objesinin ekrandaki görüntü büyüklüğünü belirler (zoom). Eğer sabit ölçek belirlenirse görüntü hep o sabit ölçekte görünür. Eğer yaklaşma katsayõsõ verilirse objenin etrafõnda verilen katsayõ kadar boşluk görüntülenir İlişkili Verileri Görmek Tablolar arasõnda tanõmladõğõnõz master-detay ilişkiler, bağlantõ yöneticisi özelliklerinde eğer ilişkileri göster seçeneğini işaretledi iseniz, tablo görüntülerinde, ilişkili verilerin de gösterilmesini sağlayacaktõr. Gösterilecek ilişki sayõsõnda sõnõr yoktur. Bağlantõsõz Kayõtlar Veritabanõnda, herhangi bir sõnõf tanõmlanmõş tablolarda, bir kayda ait objenin bulunamamasõ durumunda, kayõt bağlantõsõz kayõt olarak nitelendirilir. Bu kayõtlar, GIS ilişki sihirbazõ vasõtasõyla silinebilirler ya da Grafikle ilişkilendir komutu ile gösterilen bir obje ile ilişkilendirilebilirler. Tablo üzerindeki bağlantõsõz kayõtlarõ görebilmek için, Grid özelliklerindeki Bağlantõlõ kayõtlarõ göster seçeneğini işaretlemeniz ve istediğiniz bir Bağlantõsõz kayõt rengi tanõmlamanõz gerekmektedir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-53

226 Tablo Görüntülerinin Birbirine Yapõşma Özellikleri Aynõ anda açõk birden fazla sõnõf tablosu ile çalõşõlõyorsa, çalõşma ortamõnda yer sõkõntõsõ olabilir. Böyle durumlarda pencereler gerek sekme şeklinde, gerekse yanyana birleştirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-54

227 NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-55

228 Raporlama İşlemleri NETCAD Bağlantõ Yöneticisinde tutulan veriler Exel, Word ve Html sayfasõ olarak hazõrlanan şablon üzerine raporlanabilir. Raporlama işlemlerinde öncelikli olarak şablon tasarõmõn yapõlmasõ gerekir. Şablon Hazõrlama: Şablonunuzda #TemplateParams(A = Şablon Adõ) parametresi vererek şablonun adõnõ belirlemeniz gerekiyor. Bağlantõ Yöneticisi verdiğiniz bu ismi size örnek şablon adõ olarak gösterecektir. A B C D E 1 #TemplateParams(A=Örnek Şablon) Daha sonra hangi kolon bilgisinin Excel de hangi hücreye gelmesini istiyorsanõz o hücreye #tablo_adõ.kolon_adõ şeklinde bir parametre atayõn. A B C D E 1 #TemplateParams(A=Örnek Şablon) 2 ADA NUMARASI BİNA NUMARASI 3 #bina.ada #bina.bina_no 4 En basit şablon tanõmõ bu şekilde yapõlabilir. Şablon tasarõmõnda kullanõlacak parametreleri açõklamalarõ aşağõdadõr. Şablon Parametreleri: Şablonla ilgili genel tanõmlarõ içerirler. Bu değerler şablon içinde #TemplateParams tagõnda bulunmalõdõrlar. #TemplateParams tag õ sonuç raporda görünmeyecektir. Şablon içinde herhangi bir yerde olabilir. Metin tipindeki parametre değerleri küçük-büyük harf duyarlõ değildir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-56

229 Parametre Açõklama Geçerli olduğu rapor tipi A Raporun Tümü açõklamasõ D I O Listenin büyüme yönü (Direction) Satõr ekleme modu (Insert) Ek bilgi (Other) Tümü Tümü Tümü Raporun açõklamasõ. Rapor seçerken gösterilecek bilgi. Boş geçilebilir. Boş geçilirse, rapor seçme ekranõnda dosya adõ gösterilir. Bu parametre değerine listeler sağa yada aşağõya doğru genişler. Şu an için aktif değil, rezerve. Listeler için satõr eklenip eklenmeyeceği. Default no Şablon hakkõnda ek bilgi içerir. Raporlama ile ilgisi yoktur, raporu hazõrlayan uygulamaya göre anlamõ değişebilir. Alabileceği değerler Right (liste sağa doğru büyür) Down(liste aşağõ doğru büyür) yes (listeye satõr eklenir) no (satõr eklenmez) Varsayõlan Down No Örnek kullanõm : Raporun master kayõtlarõ ile ilgili bilgi için parsel yada malik olabilir. R Rapor tipi Excel Raporun sayfalandõrmasõ ile ilgilidir. ss (single sheet): tüm bilgilerin tek sayfada raporlanõr. eski hali single sheet ms (multi sheet): her bir ana kayõt için farklõ sayfa kullanõlõr. eski hali multi sheet ss FC FR Otomatik kolon genişliği (Auto Fit Columns) Otomatik satõr yüksekliği (Auto Fit Rows) Excel Excel Kolonlar boyutlarõnõn rapor üretildikten sonra otomatik olarak ayarlanmasõ için kullanõlõr. Satõrlarõn boyutlarõnõn rapor üretildikten sonra otomatik olarak ayarlanmasõ için kullanõlõr. reserved, şu anda çalõşmõyor. F Filtreleme Tümü Rapor, xml i üretecek uygulamaya kendi filtresini verebilir. Rapor, filtrenin içeriği ile ilgilenmez, sadece uygulamaya gönderir. mf (multi file): her bir ana kayõt için farklõ dosya kullanõlõr. eski hali multi file. Şu anda mf seçeneği aktif değil, rezerve. yes (kolon genişlikleri ayarlanõr) no (kolon genişlikleri değiştirilmez) yes (satõr yükseklikleri ayarlanõr) no (satõr yükseklikleri değiştirilmez) no no Filtre kullanõmõna örnek olarak Tasarruf modülü gösterilebilir. Örnek filtre tasarõmõ NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-57

230 Örnek kullanõm: #TemplateParams(A=Parsel Listesi;D=down;I=yes;R=multi sheet) Şablonunuzda NETCAD Image (seçilen kayda ait haritanõn imaja çevrilmiş hali) kullanacaksanõz, imajõn gelmesini istediğiniz hücreye #IMG_tablo_adõ.NI şeklinde parametre atayõn. Şablonunuzda, veritabanõnda dizini tutulan bir resmin (resimler link şeklinde tutulmaz ise şablonda görüntülenemiyor.) görüntülenmesini istiyorsanõz, görüntülenmesini istediğiniz hücreye #IMG_tablo_adõ.kolon_adõ şeklinde parametre atayõn. Bağlantõ yöneticisinde rapor alõnacak tabloda resim dizini yazan kolonun özelliklerformat-mime tipi seçeneğini image/* olarak seçiniz. Şablonunuzda her bir kayõt için ayrõ sayfa oluşturulmasõnõ istiyorsanõz, şablon adõnõn verildiği parametreye R=MS ekleyin. #TemplateParams(A=Örnek Şablon;R=MS) Şablonunuzda ana tabloya bağlõ detay tablolara ait bilgilerinde görüntülenmesini istiyorsanõz, şablon adõnõn verildiği parametreye O=IR=1 ekleyin #TemplateParams(A=Örnek Şablon;O=IR=1) ve detay tablo bilgisinin gelmesini istediğiniz hücreye #detay_tablo_adõ.kolon_adõ parametresini ekleyin. Liste şeklinde olşuturulan şablonda (birden çok kaydõn liste halinde raporlanmasõ) excel programõ tarafõndan yapõlmasõ gereken işlemler varsa (örnek: birkaç hücrenin toplanmasõ ve yeni bir hücreye yazõlmasõ gibi) #tablo_adõ.nc_end_mark parametresini parametrelerin bulunduğu kolonlardan en sonuncusunun ilk satõrõna yazõn. Böylece işlemi her satõr için yaptõrmõş olursunuz. Tag Yapõsõ Şablondaki taglar #TAG(Param1=Değer1;Param2=Değer2;...) düzeninde olacaktõr. Parametre olmamasõ durumunda parantezlere gerek yoktur. #TAG geçerli bir durumdur. Tag Parametreleri Her tag kendisine ait bir parametre listesi bulundurabilir. Parametre listesinde bir sõnõr yoktur. İleride ortaya çõkabilecek ihtiyaçlara göre yeni parametreler eklenebilir. Bazõ parametreler hem şablonda hem de tag içinde bulunabilir. Bu durumda tag da belirtilen değer, şablondaki değeri override eder. Tag parametreleri, tag dan sonra parantez içinde yazõlõrlar. Tag parametreleri parametre adõ=değer düzenindedir. Tag parametreleri, birbirinden noktalõ virgül (;) ile ayrõlõrlar. Örnek: #MALIK(B=3;E=5;I=no) NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-58

231 Parametre Açõklama Geçerli olduğu rapor tipi B Başlangõç Excel (Begin) Tag değerinin bir liste olmasõ durumunda başlangõç liste indeksi E Bitiş (End) Excel Tag değerinin bir liste olmasõ durumunda bitiş liste indeksi. Alabileceği değerler 0..N Sõfõr değeri listedeki ilk elemandan başlanacağõ anlamõndadõr. 0..N Sõfõr değeri listedeki son elemana kadar listeleneceği anlamõndadõr. Varsayõlan 0 0 D Listenin büyüme Tümü Bkz. şablon parametreleri. yönü (Direction) I Satõr ekleme Tümü Bkz. şablon parametreleri. modu (Insert) F Format Tümü Veriyi istenilen formatta göstermeye yarar. PW, PH AFR DD İmaj genişliği ve yüksekliği Hücre yüksekliğini otomatik ayarla (AutoFit Row Height) Detay kayõtlar arasõnda kullanõlacak ayraç (Detail Delimiter) Excel Excel Word Hücre (yada birleştirilmiş hücreler) içinde yer alacak imajõn boyutlarõnõ belirtir. Eğer belirtilmez ise hücrenin kendi genişiliği alõnõr. Aspect ratio her zaman korunu ve imaj her zaman istenilen hücreler içinde kalõr, bir taşma yapõlmaz. Hücre içindeki yazõ, hücreye sõğmõyorsa, hücre yüksekliğini ayarlar. Yazõyõ doğru görmek için hücrenin (metni sar, warp text) özelliğinin açõk olmasõ gereklidir. Yatayda birleştirilmiş (merged) hücrelerde çalõşõr, düşey birleştirme varsa sadece ilk satõr için çalõşõr. Metin, zaten hücreye sõğõyor ise bir değişikik (daraltma) yapõlmaz. Word raporlamada detay kayõtlar istenilen bir ayraç ile birbirlerinden ayrõlabilirler. Örneğin virgülle ayrõlõp yanyana, yada enter ile alt alta yazõlabilir. Psj fonksiyonun parametreleri 0..N 0 0 (hücre yüksekliği olduğu gibi kalsõn) 1 (hücre yükseklğini ayarla) Herhangi bir metin. Örneğin virgül, #13#13,... Not: Enter için #13 yazõlabilir. 0 #13 NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-59

232 Örnek Şablon (Excel) #TemplateParams(A=Müteşebbis Bilgi Formu Haritalõ Word;C=TAHSIS;O=IR=1;NI=1,NIWidth=530,NIHeight=380;R=ms) MÜTEŞEBBİS BİLGİ FORMU DOSYA NO: #TAHSIS.DOSYA_NO MÜTEŞEBBİS: #FIRMA.FIRMA_ADI ARAZİ BİLGİLERİ TURİZM YATIRIM BİLGİLERİ İLİ #MAHALLE_KOY.IL_KODU BELGE TÜRÜ #TAHSIS.BELGE_TURU #TAHSIS.TYB_ALIM_TRH TA/TM ADI #PARSEL.TA_TM_ID BLGTARİHİ/NO / #TAHSIS.TYB_NO MEVKİİ #PARSEL.MEVKI TESİS BİLGİLERİ ADA NO #PARSEL.ADA TESİS ADI TÜR / SNF KAPASİTE PARSEL NO #PARSEL.PARSEL #TESIS.TESIS_ADI #TESIS.TESIS_TURU #TESIS.KAPASITE YÜZÖLÇÜM (m2) #PARSEL.TAPU_YUZOLCUM MÜLKİYET #PARSEL.MULKIYET_DURUM TAHSİS DURUMU ŞİRKET ORTAKLARI İLAN NO #TAHSIS.ILAN_ID ADI SOYADI HISSE ORANI #ORTAK.HISSE_O ÖZ İZİN #TAHSIS.ON_IZIN_TRH #KIMLIK.ADI #KIMLIK.SOYADI RANI KESİN TAHSİS İRTİFAK HAKKI TESİSİ #TAHSIS.KESIN_TAHSIS_TRH #TAHSIS.IRTIFAK_HK_TRH EK TAHSİSLER TESİS ADI TESİS TÜRÜ KAPASİTE ADA PARSEL #EK_TAHSIS_TESI #EK_TAHSIS_TESIS.TESIS_TU #EK_TAHSIS_TESIS.K #EK_TAHSIS_PARSEL.AD #EK_TAHSIS_PAR S.TESIS_ADI RU APASITE A SEL.PARSEL NOTLAR #TAHSIS_NOT.NOT_ICERIGI(AFR=1;DD=#13#13) NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-60

233 Örnek Rapor (Excel) MÜTEŞEBBİS BİLGİ FORMU DOSYA NO: MÜTEŞEBBİS: İŞÇİMENLER TUR. TİC. VE SAN A.Ş. ARAZİ BİLGİLERİ TURİZM YATIRIM BİLGİLERİ İLİ KARS BELGE TÜRÜ YATIRIM TA/TM ADI BLGTARİHİ/NO / 344 MEVKİİ TESİS BİLGİLERİ ADA NO 432 TESİS ADI TÜR / SNF KAPASİTE 27 D. GOLF SAHASI PARSEL NO 1 OTEL 1 İŞÇİMEN TESİS 2 TATİL KÖYÜ 100 YATAK 687 YÜZÖLÇÜM (m2) MÜLKİYET BELEDİYE TAHSİS DURUMU ŞİRKET ORTAKLARI İLAN NO ADI SOYADI HISSE ORANI ÖZ İZİN NECLA FAKIR SERKAN ALİ FAKIR DENİZ KESİN TAHSİS İRTİFAK HAKKI TESİSİ EK TAHSİSLER TESİS ADI TESİS TÜRÜ KAPASİTE ADA PARSEL EK - İŞÇİMEN OTEL EK YATAK NOTLAR ANTALYA İLİ, DEMRE KIYI BANDI TURİZM MERKEZİNDE, ARALARINDA ANKARA UN SAN. A.Ş. İLE BİRLİKTE ÖN İZİN VERİLEN 6 PARSELİN YERALDIĞI ALANA İLİŞKİN 1/25000 ÖLÇEKLİ PLANLA BELEDİYE ONAYLI İMAR PLANI ARASINDAKİ EKSİKLİKLERİN GİDERİLMESİ AMACIYLA PARSELLERDE... NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-61

234 Bağlantõ Yöneticisinde Yapõlmasõ Gereken Ayarlamalar: Bağlantõlar õn özelliklerine sağ fare tuşu ile girilir. Genel sekmesi seçilir. Burada rapor dizini olarak şablonu kaydettiğimiz klasörün dizini seçilir. Önemli Not: Şablonu, tablo adõnõzla aynõ isimli bir klasör içine kaydetmelisiniz. Ayrõca rapor dizini gösterirken şablonun değil klasörün dizinini göstermelisiniz. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-62

235 ÖRNEK: Şablon adõ: malik.xls Tablo adõ :parsel ise şablonunuzu parsel isimli bir klasör açarak içine kaydetmelisiniz. C:\ncrapor\parsel\malik.xls diye bir yapõ oluşturabilirsiniz. Rapor dizini olarak C:\ncrapor dizinini göstermelisiniz. Bir dizine birden çok şablon kaydedebilirsiniz. Fakat kaydettiğiniz şablonlar doğru tablo isimleri içermiyorsa raporlamaya uygun değildir şeklinde bir mesaj çõkacaktõr. İpucu: Eğer bağlantõ yöneticisinde filtreleme yaparak raporu alõnmayacak kayõtlarõn tabloda görünmesini engellerseniz, hem gereksiz raporlar oluşturmamõş olacaksõnõz hem de raporlamanõz daha hõzlõ olacaktõr. Önemli Not: Eğer NETCAD Image (ekran görüntüsü) türü bir görüntünün raporda olmasõnõ isterseniz, tablonun özelliklerinden obje izlemenin açõk olmasõ gerekmektedir. Bağlantõ Yöneticisinden aşağõdaki işlem adõmlarõnõ izleyerek rapor alma işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz. 1. Rapor alõnacak Bağlantõ Yöneticisi üzerindeki tablo üzerinde sağ buton filtrele işlemine girilir. 2. Rapor alõnmak istenen obleler girilen kriterlere göre listelenir. 3. Tablomuz üzerinde sağ tuşa basalõm ve menüden Rapor Al õ seçelim. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-63

236 4. İlk pencerede şablonlarõmõz görünecektir, seçelim ve sonraki pencereye geçelim. 5. Bu pencerede veritabanõndan bağõmsõz olarak vermek istediğimiz değişkenler varsa tanõmlayabilirsiniz. Genel değişkenler penceresinde rapor şablonu seçildikten sonra, eğer şablonunuzun içine veritabanõndan bağõmsõz bir değişkende yazdõrmak istiyorsanõz, ikinci bir pencere gelecektir. Bu pencereye istenilen sayõda farklõ değişken atanabilir. Aşağõdaki örnekte şablona yerleştirilen #ILI ve "#KURUM_ADI" yazõsõnõn olduğu her yere "ÇORUM ve ÇORUM BELEDİYESİ" yazõsõ gelecektir. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-64

237 Bitir komutu ile işleme devam edilir. 6. NETCAD rapor alõnacak satõrlarõ ve objeleri tarayacaktõr. İşlem bittiğinde aşağõdaki gibi excell dosyasõ açõlõr. Oluşan dosyalar TEMP dizinine atõlõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-65

238 Örnek bir şablon ve sonuç görüntüsü: NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-66

239 SQL Oluşturucu SQL, (Structred Query Language) veritabanõndaki bilgileri tanõmlamak, sorgulamak, değiştirmek için kullanõlan bir dildir. SQL Sorgulamada tablodan kayõt seçmek için o kayõtlarõ seçebilecek bir koşul belirtilir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencerede sağ fare tuşu ile ekrana gelen Tablo Seç penceresinden sorgulama yapõlacak tablolar seçilir. SQL sorgu yapõlacak tüm tablolar eklenebilir ve menüde bu tablolar kolon isimleri ile birlikte görüntülenebilir. Tek Tablo ile Sorgulama: Oluşturulan tablolar üzerinde sorgulamalar yapõlarak alt seçim kümeleri ve tablolarõ oluşturulabilir. Bu işlemi yapmak için NETCAD e herhangi bir.ncz uzantõlõ dosya yükleyelim. Öncelikle tek tablo üzerinden sorgu oluşturalõm. Bunun için Bağlantõ Yöneticisi penceremizde Sorgular üzerinde sağ fare tuşuna basõp Yeni Sorguyu seçelim. Açõlan pencerede kullanacağõmõz tabloyu seçmek için alan üzerinde sağ fare tuşuna tõklayalõm ve Tablo Ekle ikonuna basalõm. Gelen pencereden BINA tablosunu seçelim. Ekrana, kolonlarõyla birlikte tablomuz gelecektir. Öncelikle sorgu sonucunda oluşacak yeni tablonun kolonlarõnõ seçmeliyiz. Bunun için kullanõlacak kolonlarõ sürükle-bõrakla Kolonlar kõsõmõna atabileceğimiz gibi, BINA tablosu üzerinde istenilen kolonlarõn isimlerinin başõna tõklanarak da bu işlem yapõlabilir. Yeni tablomuz için aşağõdaki kolonlarõ işaretleyelim. Spatial kolonlar işaretlendiğinde yeni tablonun objeleri gelir bu kolonlar dahil edilmezse sadece sözel sorgu yapõlmõş olur. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-67

240 İkinci sekme olan kriterler bölümünde sorgumuzu yazmak için kolonlarõ sürükle-bõrak ile ilk bölüme ekleyelim. Daha sonra istenilen sorguya göre operatörlerden birini seçelim. Biz sorgumuzda õsõnma türü sobalõ olan ve kat sayõsõ 4 den büyük olan binalarõ seçtireceğiz. Sorguyu aşağõdaki şekilde tamamlayalõm. Bu işlemden sonra sql cümleciğini oluşturmak için SQL Üret sorgu adõnõ BINA_SOBA_DORT yazõn ve Aktif SQL Çalõştõrla görüntüleyin. Tamam komutu ile işlemi bitirin. butona basõn, Sonuçlarõ NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-68

241 İşlem sonunda ana tablo ile ilişkili bir sorgu tablosu oluşacaktõr. Bu tabloya ait objeler ise referans yöneticisine spatial obje olarak eklenecektir. Sorgu tablomuzdaki objelerin görüntülenebilmesi için tablo üzerinde sağ fare tuşuna basarak Çizdir seçeneğini aktif hale getirmeniz gerekmektedir. İkinci sorguyu birden fazla tablo üzerinden yapalõm. Bunun için yine Bağlantõ Yöneticisi penceresinde Sorgular üzerinde sağ fare tuşuna tõklayarak yeni sorguyu seçelim. Pencere üzerinde sağ tuşa basarak Tablo Ekle ile BINA, PARSEL, MAHALLE tablolarõnõ seçelim. Sorgulama için tablolar arasõnda ilişki tanõmlanmalõdõr. Bina ile Parsel arasõnda ADA_PARSEL den Bina ile Mahalle NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-69

242 arasõnda MAHALLE_ADI ndan kolonlarõ birbiri üzerine sürükleyerek ilişkileri aşağõdaki şekilde tanõmlayalõm. Kriterleri oluşturalõm. Bu sorguda mahallesi Anõttepe, õsõnma türü soba, parsel alanõ 700 m2 den büyük olan kamu parsellerini sorgulayacağõz. SQL üret ile işlemi yapalõm, sorgumuza PARSELSQL adõnõ verelim ve Aktif SQL Çalõştõr ile bitirelim. Kriterlere uygun kayõt aşağõdaki gibi olacaktõr. Tamam ile işlemi bitirdiğimizde objemiz spatial referans olarak Referans Yöneticisine eklenmiş olacaktõr. NETCAD 4.0 GIS Bağlantõ Yöneticisi 6-70

243 7. BÖLÜM: Düzenle Menüsü Alan İşlemleri Alan Çõkart Bir alanõn (Çoklu doğru veya Ada/Parsel) diğer bir alan veya alanlarla olan farkõ otomatik olarak hesaplanõr. Öncelikle kesen alanõn gösterilmesi gereklidir. Daha sonra diğer alanlar tek tek veya Obje Seçme menüsü ile toplu olarak seçilebilirler. Oluşacak yeni alanlar yine Çoklu doğru olacaklardõr. Şekil 1 Şekil 2 Bu yolla, kadastro parselinin bir imar adasõna göre ifrazõnda, yola giden bölümü, veya parselin düzenlemeye girmeyen bölümü kolaylõkla hesaplanabilir, istenirse ayrõ parsel numarasõ verilebilir. Alan Birleştir Bir alanõn (Çoklu doğru veya Ada/Parsel) diğer bir alan veya alanlarla olan toplam alanõ otomatik olarak hesaplanõr. Öncelikle kesen alanõn gösterilmesi gereklidir. Daha sonra diğer alanlar tek tek veya Obje Seçme menüsü ile toplu olarak seçilebilirler. Oluşacak yeni alanlar yine Çoklu doğru olacaklardõr. Şekil1 Şekil2 NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-1

244 Bu yolla kadastro parselinin, diğer bir kadastro parseli ile tevhidi (alan birleştirmesi) yapõlabilir. Şekil 1 deki 20100/11-12 nolu parseller alan birleştirme işleminde önce 20100/12, sonra 20100/11 parselleri sõrasõ ile gösterilirse, yeni kapalõ alan adõ 20100/11 olur. Obje Değiştir komutu ile yeni oluşan parselin adõ değiştirilebilir. Alttaki 20100/11-12 nolu parseller silinebilir. Alan Kesişimi Çoklu doğru olarak çevrilmiş bir alanõn (Ada/Parsel) diğer bir alan veya alanlarla olan kesişimi otomatik olarak hesaplanõr. Öncelikle kesen alanõn gösterilmesi gereklidir. Daha sonra diğer alanlar tek tek veya Obje Seçme menüsü ile toplu olarak seçilebilirler. Oluşacak yeni alanlar yine Çoklu doğru olacaklardõr. Bu yolla, kadastro parselinin bir imar adasõ içerisinde kalan kõsmõ hesaplanabilir. Veya yolun genişletilmesi durumunda, hangi parsellerden, kaç m² alanõn yola gideceği (kamulaştõrõlacağõ) çok kõsa sürede hesaplanabilir. Şekil1 Şekil2 Şekil 1 de 20108/4 ile K98 in kesişim alanõ Şekil 2 deki gibi hesaplanabilir. Yeni oluşacak kapalõ alan adõ kesişim işleminde son gösterilen kapalõ alanõn adõnõ alõr. Sorgu ile bu alanõn adõ değiştirilebilir. Eğer kesişim işleminde önce 20108/4 sonra K.98 alanõ verilirse, oluşan alanõn adõ K.98 olur. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-2

245 İç Alanõ İptal Et İç Alanõ iptal etme, alan hesaplamalarõnda doğru sonuca ulaşmak için alan çõkarma işlemi ile iptal edilen alanlarõn tekrar objeye eklenmesini sağlar. Örneğin; Marmara Denizi nin toplam kapladõğõ alanõ bulmak için, içinde bulunan adalar hesap dõşõ bõrakõlmõştõr. Veritabanõ kaydõ bulunan bir objeyle işlem yapõlõyorsa, ona ait alan kolonu işlem sonunda doğru olarak tekrar güncellenecektir. Öncelikle alan hesaplamalarõ için tüm adalar dõş alan ekle ile birleştirilmiş ve alan çõkar ile Marmara Denizi nin objesinden çõkarõlmõştõr. Daha sonra iç alanõ iptal et ile eski haline çevrilmiştir. Dõş Alanõ Ekle Dõş alan ekleme birbirinden bağõmsõz yerlerde bulunan ancak tek bir obje gibi algõlanmasõ gereken objeler için kullanõlõrlar. Örneğin; İstanbul deniz ile ikiye bölündüğü için veritabanõ tablosunda iki satõra sahip olabilir bu da işlemlerde hataya neden olabilir. Ya da Çanakkale İlinin de birden fazla objesi olduğu için aynõ sorun ortaya çõkabilir. Bunun için dõş alan eklenerek çoklu objeler için tek bir kayõt oluşturulur. Veritabanõnda ilk seçilen objeye işlem sonundaki obje atanõr ve diğer satõr veya satõrlardaki bilgiler silinir. Dõş alan eklendiğinde birbirine bağlanan objeler arasõnda bir çizgi belirir. Bu çizgileri kaldõrmak için NETCAD in alan sõnõrlarõnõ kaldõrma özelliği kullanõlabilir. Böylece daha yumuşak bir görüntü elde edilir. Tekrar sõnõr çizgilerinin görünmesini sağlamak için işlem tekrarlanõr. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-3

246 Dõş Alan Çõkar Daha önce "Dõş Alan Ekle" komutu ile birleştirilmiş alanlarõ ayõrõr. Ayrõlan alanlar artõk tek bir alan gibi hareket etmez, sorgulanmazlar. Veritabanlarõnda ayrõlan alanlardan biri eski bilgiye bağlõ olarak kalõr ve diğer oluşan alanlar için yeni kayõt açõlõr. Alan Ayrõştõr Alan ayrõştõr daha önce Dõş Alan ekle işlemi ile konumsal olarak farklõ yerlerde bulunan ancak aynõ özelliklere sahip birleştirilmiş objeleri ayrõştõrõr. Ayrõştõrõlan objelerin bir kopyasõ oluşur ve Dõş Alan adõyla otomatik oluşan tabakaya atõlõr. Bu işlem sonrasõnda objenin veritabanõ bağlantõsõ var ise oluşan her kopya için veritabanõnda yeni bir satõr açõlõr. Yani işlem sonunda hem orjinal veri hem de yeni oluşan objeler için kayõt tutulabilir. Aşağõda en basit anlatõmõyla bir örnek verilmiştir. Daha detaylõ örnek İstanbul için verilebilir. İstanbul da iki bağõmsõz objeden oluşmakla birlikte veritabanõnda kaydõ tektir. Çünkü dõş alan ekle ile tek bir obje haline getirilmiştir. Alan Böl Bir çoklu doğru ile kesilen alanlarõn çoklu doğru tarafõndan kesilen bölümlerinin farklõ bir alan olarak tanõmlanmasõnõ sağlayan bir işlemdir. Bu işlem veritabanõ bağlantõsõ olan objelerle yapõldõğõnda bölünme sonucunda oluşan objelerden ilki aynõ kayda bağlõ kalõrken ikinci kõsõm için veritabanõnda yeni kayõt oluşur. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-4

247 Alan bölme işlemi sõrasõnda ilk önce alanõ bölen obje gösterilmelidir. Bölen obje gösterildiğinde Alan Böl penceresi açõlacaktõr. Bu pencere üzerinde bölünmek istenen alanõn köşe kotlarõnõn; bölen objeden veya orjinal kotlarõndan alõnmasõ ile ilgili bir kutucuk bulunmaktadõr. Yardõmcõ İşlemler Ayrõştõr Bu işlem, bir bütün olarak algõlanan: Çoklu Doğrularõn Sembollerin Yazõlarõn Hatlarõn (Sembollü) Dairelerin Yaylarõn Elipslerin Ayrõştõrõlarak onlarõ oluşturan küçük doğru parçalarõ haline getirilmesi amacõna yöneliktir. Ayrõştõrõlmõş objeler özelliklerini kaybederler. Geriye kalan sadece doğru parçalarõdõr. Daireler ve yaylar için kiriş-yay mesafesi verilebilir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-5

248 Köşe Yuvarlat İmar ada köşelerindeki kõrõklarõn düzeltilmesi için kurp oluşturarak nokta sõklaştõrõlmasõ yapõlõr. Yarõçap değeri girilir. Sol fare tuşu ile iki kez tõklatõldõğõnda orta tuşa geçilir. 2 Noktadan Mesafe ve Mesafe formülüne göre yarõçap girilebilir. Yarõçap girildikten sonra köşesi yuvarlatõlacak doğrular gösterilerek işlem tamamlanõr. Eğer yarõçap değeri 0 olarak geçilirse köşe yuvarlatma etkileşimli olarak yapõlacaktõr. Obje Böl İşlem yapacağõmõz doğru parçasõnõ eşit parçalara yada belli miktarda birimlere bölmeyi sağlar. Bölünecek doğru parçasõ seçildikten sonra, nasõl bir bölme yapmak istiyorsak pencereden ona uygun olanõnõ seçmeliyiz. Örneğin; bir doğruyu 3 eşit parçaya bölmek istiyorsak, bölme yöntemi olarak eleman sayõsõ olarak da 3'ü seçmeliyiz. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-6

249 Eğer doğrularõmõz üç boyutlu doğrular ise bölüm noktalarõnõn kotlarõ program tarafõndan hesaplanacaktõr. X,Y Yönünde Ölçekle Seçilen objelerin, yatay ve/veya düşey ölçekleri (boyutlarõ) değiştirilebilir. Her iki değer ayrõ ayrõ belirlenebilir. Değişim istenmeyen doğrultuda, ölçekleme değeri 1 verilmelidir. Değişimin merkezindeki nokta gösterildikten sonra, ölçeklenecek objeler seçilmelidir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-7

250 Çizgi Yönünü Değiştir Seçilen doğru objelerinin bağlama yönü değiştirilir. Özellikle duvar, parmaklõk, tel çit gibi hatlarõn yönü değiştirilerek sembol gösterimleri diğer tarafa alõnabilir. Sembol gösterimleri mülkiyetin ait olduğu tarafta yer almalõdõr. Bu işlem aynõ zamanda kalõnlõk verilmiş doğrularõn, kalõnlõklarõnõn tarafõnõn değiştirilmesinde de kullanõlõr. Çokludoğru Köşesi Sil Kapalõ ve açõk çoklu doğrularõn köşelerini silmek amacõna yöneliktir. Köşeleri silinmek istenilen çokludoğrular seçilir. Seçme işlemi klavyeden ESC tuşuna basõlarak bitirilir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-8

251 Geri Al (Undo) Bu komut, yanlõş yapõlan veya değiştirilerek yeniden yapõlmasõ gereken işlemlerin, sõrasõ ile iptal edilmesi amacõna yöneliktir. Her basõşta en son yapõlan işlemden, yanlõşlõkla silinen bir doğru veya sembol geri getirilebilir. Aynõ şekilde ölçeklenen, kaydõrõlan, döndürülen objeler de eski durumlarõna döndürülebilir. Yanlõşlõk ile veya kontrol amacõ yapõlan bir dosya ekleme işlemi, iptal edilebilir. Bir anlamda Pardon tuşu olarak nitelenebilir. Programa girilip çõkõlmasõ veya başka projenin yüklenmesi gibi durumlarda önceki işlemler saklanmazlar. Kõsa yol tuşu Ctrl+Z' dir. Yeniden Yap Yapõlan bir işlemi ters çevirmek için Geri Al işlemini kullandõğõnõzda, Yeniden Yap komutu, Yinelenecek komutuna dönüşür. Örneğin; bir objeyi silip Geri Al komutunu seçtikten sonra, silme işlemini yeniden uygulamak için, Yeniden Yap komutunu seçebilirsiniz. Bu komut sadece en son yaptõğõnõz Geri Al işlemini, geri alabilir. Kõsa yol tuşu Ctrl+Y' dõr. Sil İstenilmeyen objeler silinebilir. Silme işlemi objelerin seçilme işlemi sonrasõ gerçekleştirilir. Objeler tek tek veya ardõşõl olarak seçilebilir. Obje Seçme kurallarõ geçerlidir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-9

252 Yanlõşlõkla silinen objeler Geri Al işlemi ile geri getirebilir. Silinecek objelerin seçilme işlemi bittikten sonra sağ fare tuşuna tõklanõr. Silmeyi onaylõyor musunuz? mesajõ çõkar. Evet ile seçilen objeler silinir. Tabaka Değiştir Objelerin tabakasõ değiştirilebilir. Seçilen objeler aktif tabakaya alõnabilir. Bu yüzden öncelikle, objelerin alõnacağõ Tabakanõn aktifleştirilmesi gerekir. Objelerin seçilmesinde, Obje Seçme menüsünde anlatõlan süzgeç düzenleri ve ekranõn sağ alt köşesindeki seçme butonlarõ kullanõlabilir. Farklõ tabakada yer almasõ gereken objeler yanlõşlõkla aynõ tabakada yer almõşsa kolaylõkla ayrõlabilirler. Bu buton seçilirse ekranda yer alan tüm objeler seçilir. Bu buton seçildiğinde ekran üzerinde çizilecek iki nokta arasõnda yeralan doğrunun kestiği objeler seçilecektir. Bu buton seçildiğinde ekrana çizeceğiniz herhangi bir kapalõ alan içersine düşen objeler seçilecektir. Bu buton seçildiğinde ekrana çizilecek olan kutu içersine düşen objeler seçilecektir. Objeler seçildikten sonra fare sağ tuşu ile seçilen objeler aktif tabakaya dönüşür. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-10

253 Çizgi Tipi Değiştir Seçilen doğru, çoklu doğru, daire ve yay objelerinin tipleri aktif çizgi tipine dönüştürülür. Bu yöntemle gerekirse şev üstleri düz çizgi tipine veya duvar tipine dönüştürülebilir. Bir kullanõm örneği; Kadastro Ada/parsellerinin kesikli (Tre-Tre) olan çizgi tiplerinin düz doğru tipine çevrilmesi bu yolla yapõlabilir. Düz Doğru Tipi aktifleştirilmeli. Boşluk tuşu ile çõkan Obje Seçme menüsünde tabaka süzgeci olarak kadastro hatlarõnõn bulunduğu tabaka verilmeli ve Tüm proje seçilmeli. Diğer bir örnek; şev taratmasõ yapõldõ. Ancak şev üstünün, duvar tipi ile çizilmesi gerekiyor. Duvar tipi doğru aktifleştirilmeli ve değişecek şev üstü hatlarõ gösterilmelidir. Toplu Obje Değiştir Toplu obje değiştirme işlemi hem aynõ tip objelerin, hemde farklõ tiplerdeki objelerin ortak özelliklerini değiştirmek için kullanõlan bir işlemdir. Bu işleme Düzenle--Toplu Obje Değiştir adõmlarõndan ulaşõlabilir. İşleme girdiğinizde değiştirmek istediğiniz objeleri seçmeniz istenir. Seçim işleminden sonra eğer farklõ obje tipleri var ise ortak özellikler penceresi gelir. Obje Tipleri: NOKTA, DOGRU, COKLUDOGRU, DAiRE, YAY, YAZI, SEMBOL, SPIRAL, EGRI, KUTU, STPAFTA, ÜÇGEN, BLOK tur. Farklõ türler bir arada seçilebileceği gibi seçme özellikleri kullanõlarak tek tip obje seçimi de yapõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-11

254 Tabaka değiştirmek: Seçilen yazõlarõn tabakasõ daha önce açõlan başka bir tabaka seçilerek değiştirilebilir. Renk değiştirmek: Seçilen tüm yazõlarõn rengi tabakasõnõn rengi ne olursa olsun, değiştirilebilir. Tabakasõnda bir değişiklik olmazsa, sadece seçilen tabakanõn rengi değişir. GIS Sõnõfõ: Seçilen yazõlarõn sõnõfõ varsa değiştirilir, yoksa sõnõf adõ verilebilir. Yan taraftaki ok butonuna basõlarak veritabanõ varsa içlerinden seçim yapõlabilir. GIS Bağlantõ Anahtarõ: Seçilen objelerin veritabanõndaki anahtar isimlerini değiştirme işlemleri, tüm objeler için ortak yapõlõr. Bu seçim penceresinde alan, yazõ, nokta ve çizgi seçilmiştir. Bu yüzden sadece 4 ortak bilgi gelmiştir. Gelen pencerenin sağ tarafõndaki bilgiler ilk gelen objeye aittir. Eğer hepsi için ortak bir değer girilirse bunu uygulanmasõ için ENTER tuşuna basmak gerekmektedir. Böylece objelere ait diğer bilgiler değişmeyecektir. Değiştirilen satõr işlem sonunda renklenir. Bu da işlemin tüm objeler için gerçekleştiğini gösterir. Yukarõdaki örnekte sadece tüm objeler için renk değişimi yapõlmõştõr. Tamam ile işlem bitirildiğinde diğer değerler aynõ kalmõştõr. Bu işlem tek tip obje seçerekte yapõlabilir. Obje seçmeden önce orta tuşa (space bar) basõlarak obje tipi seçilir ve tamamõ seçtirilir. Böylece toplu obje değiştirme işlemleri yapõlabilir. Birleştir Ardõşõl olarak seçilecek 2 doğrunun uçlarõ kesişim noktalarõna uzatõlarak, doğrular birleştirilirler. Kesişim noktasõ, doğrulardan birinin veya her ikisinin üzerine rastlarsa doğrularõn kõsa olan tarafõ otomatik olarak silinerek, tam kesişim sağlanacaktõr. Ekranda kesişen iki doğrunun, kesişim noktasõnõn gösterilmesi halinde ise, her iki doğrunun kõsa olan taraflarõ iptal edilecektir. Nokta Yakalama Moduna dikkat edilmeden oluşturulmuş ve kapalõ olmasõ gereken alanlarõn açõk olan köşeleri bu işlem ile kolaylõkla birleştirilebilir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-12

255 Uç Uca Getir: Bu seçenek işaretlenirse objeler kesişim noktalarõna uzatõlarak ya da kesişim noktasõndan sonra fazlalõklar kesilerek birleştirilir. Tek Obje Yap: Bu seçenek işaretlenirse objeler birleştirilir ve objeler çoklu doğruya çevrilir. Paralel Doğru, çoklu doğru, daire, yay ve pafta tipi objelerin paralelleri oluşturulabilir. Paralel mesafesi doğrudan girilebileceği gibi, fare sol tuşu ile çift tõklandõğõnda orta buton menüsünden de mesafe girilebilir. Çoklu doğrularda, paralel alma işlemi seçenekli olarak yapõlabilir. Çokludoğrularõ parçala: Bu seçenekle çoklu doğrunun paraleli bir bütün olarak alõnõr. Tabakasõ Aynõ: Bu seçenek işaretli ise, doğrunun paraleli aynõ tabakada çizilir. Hattipi Aynõ: Bu seçenek işaretli ise, doğrunun paraleli de aynõ hat tipinde olacaktõr. Kalõnlõğõ Aynõ: Paraleli alõnacak objelere kalõnlõk verilmişse, bu seçenek isteğe bağlõ olarak kullanõlõr. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-13

256 Ters\Düz: Bu seçenek işaretli ise, çizginin yönü değiştirilerek paraleli alõnõr. Köşeleri Yuvarlat: Bu seçenek işaretli ise, paraleli alõnan doğrularõn köşeleri yuvarlatõlõr. Asõl Çizgiyi Sil: Bu seçenek işaretlendiğinde paraleli alõnan objeyi ekrandan siler. Mesafe: Parametresinin yanõnda bulunan butona basõlarak uzaklõk ekrandan ölçülerek de kutucuğa otomatik olarak yazõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-14

257 Uzat Doğru objeleri, diğer bir doğru, yay veya daireye kadar uzatõlabilirler. Öncelikle, doğrularõn uzatõlacağõ referans obje seçilir. Sonra seçilen objeye kadar uzatõlacak doğru objeleri tek tek gösterilirler. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-15

258 Kes Birbirleri ile kesişen, doğru, daire ve yay tipi objelerin, kesim noktalarõ arasõndaki bölümleri kesilebilir. Önce kesen referans objeler seçilir. Seçilen referans objeler silik renkte görünürler. Tekrar seçilen objeler bõrakõlõrlar. Kesen referans objelerin seçimi sonrasõ fare sağ tuşuna tõklanõr. Daha sonra, kesilecek objeler, kesilecekleri taraftan, ardõşõl olarak gösterilirler. Seçilmeyen objelerin yanõ sõra, kesen olarak seçilen objelerde kesilebilir. Kesilme işlemi için, kesilecek objenin, iki kesen obje arasõndaki bölümü gösterilmelidir. Objelerin, kesen iki obje arasõndaki bölümleri yerine, uç taraflarõ gösterilecek olursa, kesen objeye kadar olan taraflarõ kesilecektir. Kõr Bu işlem ile doğru objeleri gösterilen yerden kõrõlarak iki parçaya ayrõlabilir. Öncelikle kõrõlacak doğru gösterilmelidir. Doğrunun kõrõlacağõ nokta doğrudan gösterilebilir veya referans menüsü kullanõlarak ölçülü bölme işlemleri yapõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-16

259 Edit Seçilen obje, uç noktalarõndan ve merkezinden işaretlenir. İşaretleme işleminden sonra uç nokta gösterildiğinde seçilen obje istenilen uzunluğa ve büyüklüğe getirilir. Merkez gösterildiğinde büyültme ve kaydõrma işlemi yapõlõr. Örneğin; Daire işaretlendiğinde merkez seçilirse, daire istenilen büyüklüğe getirilebilir. İşaretlenen obje çokludoğru ise, uç nokta gösterildiğinde doğru istenilen uzunluğa ve yere getirilebilir. Merkez seçildiğinde Yeni nokta eklemek istiyor musunuz? mesajõ çõkar. Evet denilirse yeni nokta eklenir. Tekrar merkez seçildiğinde çoklu doğru gösterilen yerden kõrõlarak yeni köşe eklenir. Objelerin yeni yerleri gösterilirken ORTA TUŞ veya BOŞLUK tuşundan çõkan Referans menüsünden yararlanõlabilir. Örnek 1: Şekildeki doğruda 1 ve 3 no lu noktalarõ seçtiğimizde doğrunun boyunu istediğiniz mesafeye getirebilirsiniz. 2 no lu noktayõ seçerseniz, istediğiniz yere kaydõrabilirsiniz. Örnek 2: Şekil 1'deki çoklu doğrunun no lu noktalarõndan herhangi biri seçilirse, çoklu doğrunun uzunluğu değiştirilebilir (sündürülebilir) no lu noktalarõ seçilirse, aralara yeni kõrõlabilecek noktalar eklenebilir. Şekil 1'de 2 no lu nokta seçilirse Poligona yeni nokta eklenecek sorusuna Evet butonu seçilerek cevap verilirse Şekil 2'deki gibi 3 no lu kõrõlma noktasõ eklenir. Örnek 3: Aşağõdaki yazõda 1 no lu nokta seçilirse yazõ, istenilen yere kaydõrõlabilir. 2 no lu nokta seçilirse yazõ boyu istenilen şekilde yukarõ-aşağõ sündürülebilir. 3 no lu NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-17

260 nokta seçilirse yazõ, 400 grad döndürülerek istenilen açõda bõrakõlabilir. 4 no lu nokta seçilirse yazõ, yazõ boyu istenilen şekilde sağa-sola sündürülebilir. 5 no lu nokta seçilirse yazõ, 3 no lu noktada olduğu gibi 400 grad döndürülerek istenilen açõda bõrakõlabilir. Örnek 4: Şekilde 1 no lu nokta seçilirse daire istenilen yere kaydõrõlabilir no lu noktalar seçilirse dairenin yarõçapõ değişir. Örnek 5: Şekilde 1 no lu nokta seçilirse yaya istenilen yere kaydõrõlabilir no lu noktalar seçilirse yayõn yarõçapõ değişir. Örnek 6: Şekilde 1 no lu nokta sembolün yakalama noktasõdõr. Bu nokta seçilirse sembol istenilen yere bõrakõlabilir. Bir nokta objesi içinde aynõ kaydõrma işlemi geçerlidir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-18

261 Kaydõr Seçilen objelerin yerleri etkileşimli olarak değiştirilebilir. Kaydõrõlmak istenilen yazõlar, doğrular, semboller vb. objeler teker teker veya fare orta tuşu ile erişilebilen Obje Seçme menüsü kullanõlarak grup olarak aynõ anda seçilebilirler. Seçilen objelerin renkleri değişir. Tekrar seçilen objeler geri bõrakõlõrlar. Kaydõrõlacak objelerin seçilme işlemi bittikten sonra fare sağ tuşuna tõklanõr. YAKALAMA NOKTASI sorulacaktõr. Bu noktanõn koordinatlarõ, uygun yakalama modlarõ kullanõlarak seçilir. Yakalama noktasõnõn yeri yapõlacak kaydõrmanõn özelliğine göre belirlenmelidir. Bir yazõnõn, yeri değiştirilecekse, bu noktanõn yeri önemli olmayabilir. Kaydõrõlacak objelerin yeni konumlarõnõn belirlenmesinde yakalama noktasõnõn önemi büyük olacaktõr. Örneğin bir doğru kaydõrõlarak diğer bir doğrunun ucuna eklenecekse kaydõrma noktasõ olarak, doğrunun ucu seçilmelidir (Nokta/Uç Yakalama Aktif olmalõ), aynõ şekilde diğer doğrunun ucuna bõrakõlmalõdõr. Objeler yakalama noktasõ işaretleyici olacak şekilde serbestçe kaydõrõlõr. Seçilen objeler Alt-K ile verilen koordinata gönderilebilirler. Yakalama noktasõnõn yeni koordinatõ gösterilerek kaydõrma işlemi etkileşimli olarak tamamlanõr ya da fare sağ tuşu ile işlem iptal edilir. Ekranõ büyültüp, küçültmek, tabaka açõp kapamak veya yakalama modlarõnõ dinamik olarak değiştirmek mümkündür. Kaydõrma işlemi sõrasõnda fare orta tuşu veya boşluk tuşu ile erişilebilen Referans menüsü yardõmõ ile ölçülü kaydõrma işlemleri yapõlabilir. Kaydõrma işlemi sõrasõnda Kopyalama Modu aktifse kaydõrmalarda seçilen obje orijinalleri yerlerinde kalacak yani kopyalama yapõlacaktõr. Bir projeden diğer projeye kaydõrma ve kopyalama işlemi de yapõlabilir. Projeler iki ayrõ pencerede görülmelidir. Seçilen objelerin yeni yeri ikinci projede gösterilir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-19

262 Döndür Seçilecek objelerin, bir merkez etrafõnda döndürülmesi amacõna yöneliktir. Objeler, Kaydõr işleminde anlatõldõğõ şekilde teker teker veya Obje Seçme menüsü kullanõlarak seçildikten sonra, fare sağ tuşuna basõlõr. YAKALAMA NOKTASI sorulacaktõr. Yakalama noktasõ, seçilen obje veya objelerin, etrafõnda döndürüleceği, merkez noktadõr. Bu noktanõn koordinatlarõ uygun Yakalama modlarõ kullanõlarak seçilir. Seçilen objeler, Yakalama Noktasõ etrafõnda etkileşimli olarak döndürülürler. Ölçülü döndürme işlemi yapmak için, yakalama noktasõ seçildikten sonra, Referans menüsü açõlõr. Açõ/Mesafe işlemi seçilir. Mesafe için 1 verilir (Döndürme işleminde mesafe değeri önemli değildir, herhangi bir değer verilebilir). Açõ değeri olarak istenilen + veya - değer yazõlabilir. O ve N referanslarõ geçerlidir. Kopyalama Modu aktif hale getirilerek seçilen obje kopyalanarak döndürülür. Ölçekle Seçilecek objelerin, büyültülmesi veya küçültülmesi amacõna yöneliktir. Objeler, Kaydõr işleminde anlatõldõğõ şekilde, teker teker veya Obje Seçme menüsü kullanõlarak seçildikten sonra fare sağ tuşuna tõklanõr. Yakalama noktasõ sorulacaktõr. Yakalama noktasõ, seçilen obje veya objelerin, ölçekleme işlemi sõrasõnda sabit kalacak, konumu değişmeyecek, merkez noktadõr. Bu noktanõn koordinatlarõ uygun Yakalama Modlarõ kullanõlarak seçilebilir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-20

263 Seçilen objeler, Yakalama Noktasõ sabit kalacak şekilde, etkileşimli olarak ölçeklenebilirler. Kopyalama modu aktif ise, seçilen obje kopyalanarak ölçeklenir. Aynala Bu işlem ile seçilen objelerin belirtilen eksene göre aynadaki görüntüleri elde edilir. İşleme girdikten sonra ayna görüntüsü elde edilecek objeler Obje Seçme menüsü ile seçilir. Seçim işleminden sonra aynalama yapõlmak istenilen eksen ekranda fare ile belirtilir. Böylelikle objelerin belirtilen eksene göre aynadaki görüntüleri alõnmõş olur. Kopyalama Modu açõk ise objeler kopyalanarak aynalama işlemi yapõlõr. 2 Noktadan Dönüşüm NETCAD'e özgü rutinlerden bir tanesidir. Normal dönüşümlerden farkõ, dönüşümün grafik ve etkileşimli olarak yapõlabilmesidir. Dönüşümle, bir projenin, diğer proje üzerine, çakõştõrmasõ etkileşimli olarak yapõlabileceği gibi bir projenin, diğer bir koordinat sistemindeki konumu da belirlenebilir. En az iki noktanõn her iki sistemdeki, yerleri veya koordinatlarõ bilinmelidir. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-21

264 Önce dönüştürülecek objeler seçilmelidir. Obje Seçme menüsü kolaylõklarõ kullanõlabilir. Seçim işlemi sonrasõ fare sağ tuşuna basõlmalõdõr. Birinci sabit nokta sorulacaktõr. Bu nokta ekranda mevcut ise fare sol tuşu ile gösterilmelidir. Mevcut değilse, Alt-K ile YX koordinat değerleri verilebilir. İkinci sabit nokta sorulacaktõr. Aynõ şekilde ekranda mevcut ise gösterilebilir, değilse Alt-K ile koordinatlar verilmelidir. Birinci noktanõn, yeni yeri gösterilmelidir. Ekranda, bu noktanõn etkileşimli olarak bõrakõlacağõ bir nokta yoksa, Alt-K ile koordinat değerleri verilebilir. ikinci sabit noktanõn yeni yeri etkileşimli olarak gösterilebilir veya Alt-K ile koordinat değerleri verilebilir. Dönüşüm işlemi tamamlanmõştõr. Limit Bul butonuna basõlmasõ gerekebilir. Noktalarõn seçilmesi ve yeni yerlerinin gösterilmesi sõrasõnda Yakalama Modlarõna dikkat edilmelidir. Dönüşüm, grafik paftalardan, geçici koordinat verilerek sayõsallaştõrõlmõş, kadastral mülkiyetin, imar paftalarõ ile etkileşimli olarak çakõştõrõlmasõnõ da sağlayabilir. Böyle bir durumda projelerden biri, diğeri üzerine eklenmeli yani her iki proje, aynõ dosyada birleştirilmelidir. Projeler, koordinatlar farklõ olduğu için, birbirlerinden çok uzakta konumlanacaklardõr. Ayrõca projeler ayrõ ayrõ yüklenip ikisi de, iki pencere ile ekranda görülebilir. Projelerden birisine, örneğin kadastral mülkiyete zoom yapõlõr. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-22

265 Proje, pencere içerisine alõnarak seçilir. 1. ve 2. noktalar yukarõda anlatõldõğõ şekilde seçilir. Her iki noktanõn yeni yeri, diğer projeye yaklaşõlarak seçilebileceği gibi, Alt-K ile koordinatlarõ da verilebilir. Seçilen objeler grubu, döndürülecek ve/veya boyutlarõ değiştirilecekse, dönüşüm ile kolaylõkla yapõlabilir. Bu durumda, objeler öncelikle seçilmelidir. iki nokta olarak, ekranda mevcut noktalardan ikisi ardõşõl olarak gösterilebilir. Bu iki nokta örneğin bir doğrunun her iki ucu olabilir. Birinci noktanõn yeni yeri olarak, eski yeri gösterilebilir. Böylece bu nokta, gerek büyüme, gerekse döndürme işleminde sabit kalacaktõr. Önemli olan, ikinci noktanõn yerini belirlemektir. Amaca göre Referans menüsündeki farklõ yöntemler kullanõlabilir. Aynõ anda ölçekleme ve döndürme yapõlmasõ gerekiyorsa, Açõ/Mesafe seçilebilir. Açõ değeri olarak, döndürme mesafesi - veya + olarak verilebilir. O ve N referanslarõ geçerlidir. Mesafe değeri olarak, O*1.2 (%20 büyültme için), O/3 (3 kat küçültmek için), O (ölçekleme yapõlmaz), gibi değerler verilebilir. Buradaki O olarak refere edilen obje, doğal olarak, iki sabit nokta arasõndaki doğrudur. Bu doğru gösterilmelidir. İki nokta arasõnda bağlanmõş bir doğru yoksa, N ile iki nokta referansõ verilebilir. Dönüşüm işlemi tamamlanmõştõr. NETCAD 4.0 GIS Düzenle Menüsü 7-23

266 8. BÖLÜM: Görüntü Menüsü Pencere Programda birden fazla pencere açõlarak, birden fazla projeyle çalõşõlabilir. Aynõ proje için de, birden fazla pencere açõlarak da çalõşõlabilir. Örneğin; bir ekranda halihazõr projenizin tamamõ varken, yeni bir pencere açarak projenizin büyütülmüş kõsmõnda çalõşabilirsiniz. Yine bir pencerede imar projeniz varken diğer pencerede röleve krokileriniz olabilir, bunun için iki projenizin de yüklenmiş olmasõ gerekir. Aynõ şekilde birden fazla proje ile değişik pencerelerde çalõşõrken pencereler arasõ kopyalamalar veya kaydõrmalar yapõlabilir. Ölçeklerinin farklõ olmasõ sorun yaratmaz, program bunu otomatik olarak hesaplar. Tek Pencere Yap Ekranda bulunan projelerden aktif olanõ, bu komut ile ekranõn tamamõnõ kaplar. Programda birden fazla pencere açõlarak, birden fazla projeyle çalõşõlabilir. Aynõ proje için de, birden fazla pencere açõlarak da çalõşõlabilir. Örneğin; bir ekranda hali hazõr projenizin tamamõ varken yeni bir pencere açarak projenizin büyütülmüş kõsmõnda çalõşabilirsiniz. Yine bir pencerede imar projeniz varken diğer pencerede röleve krokileriniz olabilir, bunun için iki projenizinde yüklenmiş olmasõ gerekir. Aynõ şekilde birden fazla proje ile değişik pencerelerde çalõşõrken pencereler arasõ kopyalamalar veya kaydõrmalar yapõlabilir. Ölçeklerinin farklõ olmasõ sorun yaratmaz, program bunu otomatik olarak hesaplar. NETCAD 4.0 GIS Görüntü Menüsü 8-1

267 2 Pencere Aç Ekrana iki ayrõ pencere açõlõr. İki ayrõ proje varsa ekranda yanyana getirir. Aynõ anda iki pencerede çalõşõlabilir. Projeden projeye kopyalama, kaydõrma gibi işlemler yapõlabilir. 3 Pencere Aç Ekrana üç ayrõ pencere açõlõr. Üç ayrõ proje ekranda görülebilir ve üç ayrõ proje üzerinde çalõşma yapõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Görüntü Menüsü 8-2

268 4 Pencere Aç Ekrana dört pencere açõlõr. Dört ayrõ proje aynõ anda ekranda görülebilir ve işlem yapõlabilir. Pencere Ekle Yeni bir pencere eklenir. NETCAD 4.0 GIS Görüntü Menüsü 8-3

269 Yardõmcõ İşlemler Noktaya Yaklaş Gösterilen noktaya %20 oranõnda yaklaşõlacaktõr. Büyültmenin yeterli olmadõğõ durumlarda ardõşõl olarak basõlabilir. ESC ile görüntünün ekrana gelişi istenildiği anda kesilerek tekrar basõlabilir. Noktadan Uzaklaş Gösterilen noktadan %20 oranõnda uzaklaşõlacaktõr. Her basõşta ekrana giren alan büyüyecektir. ESC ile görüntünün ekrana gelişi istenildiği anda kesilerek tekrar basõlabilir. Görüntü Ekle Bu işlem ekranõn o anki görüntüsünü saklamak için kullanõlõr. Herhangi bir projede çalõşõrken, projenin değişik bölgelerinde işlemler yapabilirsiniz. Önceki çalõştõğõnõz bölgelere dönmek için, bu işlemi kullanarak çalõştõğõnõz bölgelere dönebilirsiniz. Bölgelere isim vererek saklar. Görüntüye Git işlemi ile bu bölgelere tekrar ulaşabilirsiniz. Projeyi kapatõp tekrar yüklediğinizde saklamõş olduğunuz görüntüler kaybolur. Bu işlemi kullanabilmek için, çalõştõğõnõz bölgeyi Zoom layõn ve Görüntü işlemi içindeki Görüntü Ekle komutunu seçin. Açõlan pencereden Görüntü Adõ kõsmõna bir isim vererek Ekle komutuna basõn. Ekran görüntüsü verdiğiniz isimde panoya kaydedilir. Birden fazla görüntü kaydetmek isterseniz, işlemi tekrarlamalõsõnõz. NETCAD 4.0 GIS Görüntü Menüsü 8-4

270 Eğer daha önceden yerleştirdiğiniz görüntüyü bir başka görüntü ile değiştirmek isterseniz, görüntü ekle butonunu seçtikten sonra değiştireceğiniz görüntüye tõklayarak eski görüntü adõnõ Görüntü adõ kõsmõna gelmesini sağlayõnõz yada eski görüntü ismini yazõnõz. Sonra Yerleştir butonuna basõlarak değiştirilir. Eklenen görüntüleri silmek için, silinecek görüntü seçilir ve Sil butonuna basõlõr. İşlemden çõkmak için ESC tuşuna veya Kapat butonuna basabilirsiniz. Görüntüye Git Bu işlem daha önceden görüntü ekle ile saklanmõş görüntülere ulaşmak için kullanõlõr. İşleme girildiğinde saklanmõş görüntüler panosunda isimleriyle birlikte gelir. İstenen bir görüntü sol fare tuşu ile aktif hale getirilir. Tamam komutu seçildiğinde görüntü ekrana gelir. NETCAD de çalõşõrken birden fazla proje ekrana yüklenmiş olabilir ve görüntü ekle ile aktif proje dõşõndaki dosyalarda da görüntü saklanmõş olabilir. Eğer saklanan tüm görüntüleri görmek istiyorsanõz tüm görüntüler, sadece aktif projedeki görüntüleri istiyorsanõz yalnõz aktif proje seçilir. NETCAD 4.0 GIS Görüntü Menüsü 8-5

271 Pencere Büyüt Herhangi bir işlem yapõlõrken, ekrandaki ayrõntõ yeteri kadar açõk görülemiyorsa, o alan büyültülebilir. İmleç büyütülecek bölgenin herhangi bir köşesine sol fare tuşu ile getirilir ve fare hareket ettirilerek imleç çapraz köşeye götürülür ve sol fare tuşuna tõklanõr. Çerçeve içerisine alõnan alan ekranõ kaplayacak şekilde büyüyecektir. Pencere açõldõktan sonra Sol tuş yerine fare orta tuşuna basõlõrsa, Zoom penceresi serbestçe hareket ettirilebilir, yeniden orta tuşa basõlarak pencere boyutlarõ değiştirilebilir, gerekirse orta tuş ile yeniden kaydõrma yapõlabilir. Bu işleme her durumda erişim sağlanmõştõr. İşlem içerisinde Alt-Z tuşlarõna basõlarak da zoom yapõlabilir. Önceki Pencere Bu komut ekranõ bir önceki durumuna döndürür. 30 kez geri gidilebilir. Örneğin; Zoom yapõlarak ve ekran kaydõrõlarak yolun veya şevin bir tarafõ bağlandõktan sonra bu komutla geri geri gidilerek ikinci taraflarõ da bağlanabilir. Karõşõk bir yere zoom yapõldõktan sonra kalõnan yere kolaylõkla dönülebilir. İşlem içerisinde Alt-C tuşlarõna basõlarak da bir önceki ekran durumuna ulaşõlabilir. Tümünü Gör Bu komut ile tüm proje ekrana getirilir. ESC ile bu işlem istenilen bir zamanda kesilebilir. Eğer proje, ekranõ tam dolduracak şekilde gelmiyorsa, Limit Bul işlemi kullanõlmalõdõr. Yine de proje bir yere toplanõyor, ekranõ dolduracak kadar büyümüyorsa, mutlaka projenin uzağõnda, hatalõ koordinatlõ en az bir obje vardõr. Bu uzak bir nirengi veya koordinatlarõ çok yanlõş bir nokta olabilir. Bu durumda Obje Sor işlemi ile objeler sorgulanabilir veya silinebilir. Daha sonra Limit Bul işlemi ile proje sõnõrlarõ yeniden hesaplatõlmalõdõr. Tümünü Gör (Foto) Ekran görüntülerini fotoğraf olarak saklar. İstenildiği anda o ekranõ getirir. Örneğin; limit bulup tümünü gör (foto) seçilirse, projenin tüm ekran görüntüsü saklanmõş olur. Eğer tekrar tümünü gör (foto) seçilirse hiç beklemeden projenin tamamõ gelir. Yeniden Çiz Ekran yenilenir. Alan Sor, Alan Temizle gibi işlemler sonrasõ ekrandaki kalõcõ olmayan değişiklikler giderilir. Klavyeden * (yõldõz) tuşuna basõlarak da kullanõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Görüntü Menüsü 8-6

272 Yaklaş Bu butona her basõşta veya komut seçildiğinde ekrandaki görüntü %20 oranõnda büyüyecektir. Detaya yaklaşõlacaktõr. Ekrana giren alan küçülecektir. İşlem klavyedeki + (artõ) tuşu ile de ulaşabilirsiniz. Büyültmenin yeterli olmadõğõ durumlarda, ardõşõl olarak butona basõlabilir. ESC tuşu ile görüntünün ekrana gelişi istenildiği anda kesilerek, tekrar basõlabilir. Böylece, özellikle büyük projelerde zaman kazanõlabilir. Büyütme-küçültme yüzdeleri Genel\Genel Ayarlar\Ekran sekmesinden değiştirilebilir. Uzaklaş Bu butona her basõşta veya komut seçildiğinde ekrandaki görüntü %20 oranõnda küçülecek, uzaklaşacaktõr. Her basõşta ekrana giren alan büyüyecektir. Bu işlemi klavyedeki - (eksi) tuşuna basarak da yapabilirsiniz. Özellikleri Büyüt işlemi ile aynõdõr. Ekran Kaydõr Çalõşma yapõlõrken, zaman zaman ekrandaki proje parçasõnõn kaydõrõlarak komşu alanlara ulaşõlmasõ gerekebilir. Sol fare tuşu ile belirlenen ilk nokta, ikinci olarak belirlenecek noktaya gelecek şekilde alttaki proje kaydõrõlõr. Bu işlem genellikle hat bağlanõrken, şev taratõlõrken vb. işlemlerde ekranõn hemen dõşõndaki noktalara veya detaya ulaşmak için kullanõlan etkili bir yoldur. Bu yöntemle ekran ölçeği aynõ kalarak tüm proje kontrol edilebilir. Kaydõrma istenilen yöne yapõlabilir. İşlem içerisinde klavyeden Alt-X tuşlarõna basõlarak da kaydõrma işlemi yapõlabilir. Limit Bul Tümü komutunun seçilmesine karşõn, proje, ekranõ kaplayacak şekilde gelmiyorsa, projenin sõnõrlarõ bu işlem ile yeniden hesaplatõlmalõdõr. NETCAD 4.0 GIS Görüntü Menüsü 8-7

273 9. BÖLÜM: Sorgu Menüsü Bul Çizim içerisindeki herhangi bir yazõ, alan (ada/parsel), pafta veya noktaya bu komut ile ulaşõlabilir. Ekrana gelen pencereden aranacak obje türü ve süzgeç belirtilir. Ayrõca bulunan objelerin ekranõn ortasõna getirildiklerinde bõrakõlacak boşluk için değer belirtilir. Kapalõ Tabakalarõ da Ara seçeneği işaretlenir ise, aranacak objenin tabakasõ kapalõ olsa da obje proje içinde bulunup ekrana getirilir. İlgili obje bulunduğu takdirde, ekranõ ortalayacak şekilde ekrana getirilecektir. Aranõlan özellikteki objelerin birden çok olmasõ durumunda, işleme tekrar girilerek satõrõn enter ile boş geçilmesi durumunda, varsa son aranõlan yazõdan sonra gelen obje, bulunarak ekrana getirilir. Örneğin; çizimde mevcut some noktalarõnõn teker teker kontrol edilmesi gerekebilir. Yazõ adõ olarak S.* verilirse, önce S.1' e ulaşõlacaktõr. Sonra her boş geçişte diğer some noktalarõna gidilecektir. Aynõ şekilde 502/1 verilerek bu isimdeki çoklu doğrulara veya yazõlara ulaşõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Sorgu Manüsü 9-1

274 Obje Özelliklerini Sor Ekrandaki mevcut objelerin obje özellikleri ve veritabanõna bağlõ bilgileri bu komut yardõmõ ile sorgulanabilir ve değiştirilebilir. Obje özellikleri penceresinde her obje için farklõlõklar gösteren özellikler bu aşamada değiştirilebilir. Noktalar, doğrular, yazõlar, çoklu doğrular, semboller, paftalar gibi desteklenen tüm obje tipleri sorgulanabilir. Obje özelliklerinde değişiklik yapõlmasõ durumunda, ekran yenilenir ve değişikliklerin sonucu görülebilir. Çok sõk kullanõlan bir rutindir. Pencere üzerindeki diğer sekmede objenin veritabanõnda bulunan kolon değerleri değiştirilebilir olarak görüntülenir. Eğer objeye bağlõ detay bilgiler var ise bunlar da aynõ pencere üzerinde görüntülenerek değiştirilebilir. Bu sekme eğer objeye ait bir sõnõf tanõmlanmõş ise görüntülenir. NETCAD 4.0 GIS Sorgu Manüsü 9-2

275 Multimedia Sorgu Multimedia Sorgu nedir? Kullanõcõdan aldõğõ parametreleri kullanarak, bir URL oluşturup, sonuçlarõ bir browser penceresinde gösterebilen programdõr. NETCAD web çözümlerinin masaüstünde çalõşmasõnõ sağlayan NETCAD modülüdür. Multimedia Sorgu ne işe yarar? NETCAD üzerinden tõklanan objenin bağlantõ anahtarõ değerini URL içinde %s ile belirtilen alana yazar. Bu şekilde her yere parametre olarak verilebilir. Altyapõ olarak NCWebGis mimarisini kullanabildiği için, web çözümlerimizde sağlanan her türlü fonksiyonalite ve görsel imkanlarõn masa üstünde de kullanõlabilmesini sağlar. Makro çalõştõrma fonksiyonu bulunduğu için makrolar ile yapõlabilen her şey yapõlabilir. Uzak makinalarda bilgilerin masaüstünde görüntülenebilmesini sağlar. Multimedia Sorgu Mimarisi: Multimedia sorgunun temel olarak yaptõğõ, bir URL oluşturup, bunu bir browser penceresinde açmaktõr. Bu URL'nin oluşturulmasõnda iki aşama vardõr: Birinci aşama: Kullanõcõdan alõnan parametreler ile URL nin bir kõsmõnõn oluşturulmasõdõr. Bu parametreler, proje adõ, HTML sorgunun çağõrõlacağõ NCWebGis in URL si, şablon sayfa adõ, dataset adõ, Layout adõ ve dataset teki anahtar kolon adõdõr. Aşağõdaki şekilde kullanõcõdan alõnan parametreler gösterilmektedir. NETCAD 4.0 GIS Sorgu Manüsü 9-3

276 Şekil 1: Multimedia Sorguda kullanõcõdan alõnan parametreler İkinci aşama: NETCAD üzerinde tõklanan noktanõn VT Kodu'nun alõnmasõdõr. Bunlar birleştirilerek sonuçta şu şekilde bir URL oluşturulur : i&table_name=parsel.infoplus.parsel&layout_name=parsel&template _FILE_NAME=f:\NETCAD\modul\gishtml\template.htm&SQL_TYPE=ALL&EXTRA _SQL=ADA_PARSEL='%s'&L Bu URL nin sonuçlarõ, ilişkili şablon sayfa içine dolar. Multimedia Sorgu kullanõmõ URL Sõnõflarõ penceresi: URL Düzenleme: Menüden, Genel>Uygulama Ayarlarõ>Multimedia Sorgu Ayarlarõ tõklanõnca projedeki sõnõflar ve eğer girilmişse, bu sõnõflara ait URL ve açõklamalar görüntülenir. Sõnõf kolonunda yazõlanlar, projedeki sõnõflardõr. Program, Bağlantõ Yöneticisinden, projedeki sõnõflarõ okuyarak, buraya doldurur. Eğer bu sõnõflara ait girilmiş URL ve açõklamalar varsa bunlar da görüntülenir. Bu pencere üzerinden sağ klik yapõlarak seçili sõnõf açõklama ve URL si edit edilebilir. NETCAD 4.0 GIS Sorgu Manüsü 9-4

277 Şekil 2: URL sõnõflarõ Browser sekmesinde ise, açõlacak browser penceresi ile ilgili ayarlar yapõlabilmektedir. Bunlar Şekil 3 den anlaşõlabileceği gibi, pencerenin boyutlarõ, penceredeki araç çubuklarõ ve her sorgu için yeni pencere açõlõp açõlmamasõ ile ilgili ayarlardõr. Şekil 3: Browser penceresi ayarlarõ Şekil 2 de, bir sõnõf seçili iken sağ fare tuşu ile edit e tõklandõğõnda aşağõdaki pencere açõlõr. Bu pencere üzerinden, sõnõf URL sinin açõklamasõ ve kendisi değiştirilebilir. Ayrõca, URL yi değiştirmek için sağ tarafta yer alan butona da basõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Sorgu Manüsü 9-5

278 Şekil 4: Sõnõf URL özelliklerinin edit edildiği pencere Şekil 4 de bulunan URL kutusu sonunda yer alan butona basõldõğõnda URL özelliklerin değiştirilebildiği aşağõdaki form açõlõr. Formdaki değerler, Şekil 4 de bulunan URL den ayrõştõrõlarak yerleştirilmiştir. Şekil 5: HTML sorgu URL hazõrlama penceresi Sorgu Sonrasõ URL Doğrudan Çalõşsõn: Bu seçenekte eğer URL içinde %s geçiyorsa, %s, tõklanan nesnenin GIS anahtarõ değeri ile değiştirilir ve URL doğrudan browser penceresinde açõlõr. NETCAD 4.0 GIS Sorgu Manüsü 9-6

279 Bu seçenekte, URL direk yazõlabilir, yanõndaki butona basõlarak, NCWebGis e özel URL ler de görsel olarak oluşturulabilir. Eğer URL metin kutusu boşken basõlõrsa aşağõda pencere ile istenen tip seçilir. Burada ilk üç seçenek eski ile uyumluluk korunsun diye bulunmaktadõr. Webgis 3.0 kullanõcõlarõ XML Servisleri tipini seçmelidir. Önemli Not: Server tipi uzak seçilip, lokal makinadaki URL yazõlmamalõdõr. Şekil 6: Sunucu tipi seçtirme formu Alan Sor Hatlarla çevrilmiş kapalõ bölgelerin, alan değerleri hesaplanabilir. Bu kapalõ alanlar Çoklu doğru yapõlabilir. Hesaplanacak alanõn kapalõ olmasõ gerekir. Alan kapalõ değilse, bu durumda F2 tuşuna basõlarak alanõ belirleyen köşelerin ardõşõl olarak gösterilmesi gerekir. Bu şekilde, çevrilen her türlü alan hesaplanabilir ve çoklu doğru (ada/parsel) yapõlabilir. F3 tuşu ile çoklu doğrularõn alanlarõ hesaplanabilir. İşlem için çoklu doğruyu oluşturan doğrulardan birinin gösterilmesi yeterlidir. Kapatõlan alanlar isteğe bağlõ olarak Çoklu doğru haline getirilebilirler. Böylece çoklu doğru özellikleri kullanõlabilir. Örneğin; alan çõktõsõ alõnabilir. NETCAD 4.0 GIS Sorgu Manüsü 9-7

280 XYZ Sor Gösterilen noktalarõn koordinatlarõ Aktif Projeksiyon kolonunda UTM olarak, Diğer kolonunda ise Coğrafi olarak görüntülenir. Bu yöntemle, uygun yakalama modlarõ kullanõlarak, kesişim noktalarõnõn, pafta köşelerinin koordinatlarõ elde edilebilir. Bu pencere sadece bilgi amacõnõ taşõr. Nokta ile ilgili herhangi bir değişiklik yapõlamaz. İşlemden çõkmadan ardõşõl olarak başka noktalar ile ilgili bilgi alõnabilir. Dik Ayak/Dik Boy Sorgu Ekranda seçilen iki nokta birleştirilir. Ekrana gelen pencereden gösterilen noktalarõn dik ayak-dik boy değerleri görüntülenir. NETCAD 4.0 GIS Sorgu Manüsü 9-8

281 Ardõşõl Mesafe/Semt/Açõ Ardõşõl olarak gösterilen noktalar arasõndaki uzaklõk, dy, dx, eğim, toplam uzaklõk ve semt değerleri hesaplanarak görüntülenir. Her seçilen nokta bir sonraki uzaklõk hesabõ için başlangõç noktasõ olarak alõnõr. Tek Nokta Mesafe/Semt/Açõ İlk gösterilen nokta sabit kalmak üzere diğer noktalara olan uzaklõk, dy, dx, eğim, aralõk açõsõ ve semt değerleri hesaplanarak görüntülenir. Hesap Makinasõ Hesap işlemleri için kullanõlan komuttur. Ekrana gelen hesap makinesi programõnda istenilen matematiksel işlemler yapõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Sorgu Manüsü 9-9

282 10. BÖLÜM : Araçlar Menüsü Sayõsallaştõrma Buraya kadar anlatõlan konular, yeni bir proje üzerinde çalõşmaya başlamadan önce yapõlmasõ gereken veritabanõ oluşturma işlemlerini kapsamaktadõr. Veritabanõ oluşturduktan sonra harita penceresi üzerinde yapõlacak işlemlere geçilebilir. Öncelikle projeyi oluşturacak objelerin tespit edilmesi gerekmektedir. Bunun için çizgi tipleri, semboller, nokta isimleri, obje yazõ özellikleri bilinmelidir. Her çizilen objenin tabloda bir satõra sahip olabilmesi için ilk yöntem Araçlar---Sayõsallaştõr adõmõnõ takip etmektir. Gelen sayõsallaştõrma penceresinde yapõlmasõ gereken ilk işlem oluşturacağõnõz şablonlarõ saklamak için bir tanõm dosyasõ oluşturmaktõr. Bunun için pencere üzerinde sağ fare tuşu ile gelen menüden Tanõm Dosyasõ Seç seçilir ve dosyaya bir isim verilerek.odf olarak saklanõr. Bundan sonra Sayõsallaştõr penceresine eklenenler otomatik olarak belirtilen adreste kayõt altõna alõnmõş olacaktõr. Daha önceden oluşturulan bir dosya kullanõlmak isteniliyorsa aynõ işlem yapõlarak istenen dosya seçilir. Böylece tanõmlõ dosya gelmiş olur. Sayõsallaştõrma ile ilgili ayrõntõlõ bilgi ilgili bölümden alõnabilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-1

283 Dosya adõ saklandõktan sonra pencere üzerinde sağ fare tuşu ile Düzenle komutu seçilir ve GIS Sihirbazõ: Ana Sayfa penceresine geçilir. Artõk, önceden kullanmasõ düşünülen nesnelerin tanõmlarõ yapõlabilir hale gelmiştir. Pencere üzerinde sağ fare tuşu tõklanarak önce Ana Başlõk girilir..odf Dosyasõ Oluşturma: 1. Araçlar menüsünden Sayõsallaştõr işlemi seçilir. Bu dosyayõ saklamak amacõ ile bir dosya ismi isteyecektir. Sayõsallaştõrma işlemine göre dosya ismi belirlenir. Gelen pencerede sağ fare tuşu ile Düzenle komutu seçilir. 2. Gelen GIS Sihirbazõ penceresinde Ana Başlõk Ekle komutu tõklanarak, oluşturulacak grubun ana başlõk adõ yazõlõr. Tamam ile çõkõlõr. Ana başlõk ismi alt başlõktaki obje grubuna ve tabaka yapõsõna göre verilmelidir ki çalõşma açõsõndan kolaylõk sağlamalõdõr. Sayõsallaştõrma ile ilgili tüm ana başlõklar oluşturulmalõdõr. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-2

284 3. Ana başlõk seçilir. Sağ fare tuşu ile Alt Başlõk Ekle işlemine girilir. Ana başlõğa ait alt başlõk isimleri verilir. Aynõ Ana başlõğa ait birden fazla alt başlõk olabilir. 4. Alt başlõk ismine sol fare tuşu ile çift tõklanarak objeye ait özellikler belirtilir. Noktasal obje, Çizgi, Kapalõ Alan, Yazõ obje tiplerinden birisi seçilir. Özellik kodu yazõlõr. Veritabanõ Bağlantõsõ'na GIS'de veritabanõ Kodu verilecekse Var işaretlenir. Tabaka ismi, objenin ana ve alt başlõğõna bağlõ olarak verilir. Tabaka Rengi, Obje Rengi, Sõnõfõ yazõlõr, Özel kategorisi belirtilir. 5.Sonraki komtu tõklanarak obje tanõtõlõr; Oluşturulan Alt Başlõk Noktasal Obje ise: Noktasal obje tipleri, sembol, blok *.NCZ dosyalar olarak düşünülmüştür. Bu obje tipinin seçilmesiyle aşağõdaki pencereye ulaşõlõr. Eğer bir sembol kullanõlacaksa, sembol onay kutusu işaretlenip kütüphane dosyasõ, sembol numarasõ, boyu ve nasõl yerleştirileceği seçilir. Kullanõlacak obje tipi blok ise, adõ boyu ve nasõl yerleştirileceği seçilir. Belli noktalara başka *.NCZ dosyalar yerleştirilmek isteniyorsa ise dosya onay kutusu işaretlenir ve alt tarafta bulunan buton tõklanarak dosyanõn yolu belirlenir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-3

285 Oluşturulan Alt Başlõk Obje Tipi Çizgi ise: Çizgi tipi ve çizgi kalõnlõklarõ belirtilir. Çoklu doğrulardan oluşan bir alt başlõk ise Çok Noktalõ onay kutusu işaretlenir ve Yumuşatma tipi belirlenir. Doğrulardan oluşacak bir alt başlõk ise Çok noktalõ onay kutusunun işareti kaldõrõlõr. Oluşturulan Alt Başlõk Obje Tipi Kapalõ Alan ise: Çizgi tipi, çizgi kalõnlõğõ seçilir. Kapalõ alan içerisinde Sembol varsa, Sembol dosyasõ, sembol numarasõ, sembol boyu seçilir. Kapalõ alan içerisinde Tarama varsa: Tarama tipi,tarama açõsõ, ve boyu girilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-4

286 Kapalõ alan içerisinde Kot yazõlacaksa: Kot bilgisi özellikleri, yazõnõn yeri, yazõnõn boyu ve duyarlõlõğõ belirtilir. Oluşturulan Alt Başlõk Obje Tipi Yazõ ise: Yazõ obje tipi seçilirse, yazõnõn fontu, boyu, genişlik çarpanõ gibi aşağõda görülen değerleri tanõmlanabilir. 6. Sayõsallaştõrma işleminde kullanõlacak tüm objeler ve tabakalarõ bu şekilde oluşturulur. Tamam komutu ile çõkarak *.ODF formatõndaki dosyayõ otomatik olarak oluşturacaktõr. ODF saklanõrken mutlaka hat tipleri aktif projede yüklü olmasõ gerekir,ayrõca blok objeleri desteklenmiyor. 7. Daha sonra Sayõsallaştõr penceresinden, projede oluşturulacak obje seçilir ve obje üzerinde sol fare tuşu ile çift tõklanarak sayõsallaştõrma işlemi başlatõlõr. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-5

287 8.Sayõsallaştõrma işlemi liste oluşturulduktan sonra yapõlabileceği gibi, işlemi oluşturulan dosya toolbar şekline dönüştürüldükten sonrada yapõlabilmektedir. Böylece İşlemlere daha hõzlõ bir şekilde ulaşõm sağlanmõş olacaktõr. Toolbar'õn oluşturulmasõ için liste oluşturulmuş olmalõdõr. ODF sayõsallaştõrma toolbarõ şu sõra ile oluşturulur: 1.Sayõsallaştõrma penceresi üzerinde sağ fare tuşu ile Toolbar seçilmelidir. 2.Sayõsallaştõrma menü toolbarõnda sağ fare tuşu ile Toolbar Düzenle seçilmelidir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-6

288 3. Gelen Menü Editörü penceresinde hazõrladõğõnõz odf sayõsallaştõrma objeleri de gelecektir. Ana başlõk isimleri yandaki butona sõra ile Buton Başlõğõ ismi yazarak, Buton Ekle işlemi ile ayrõ ayrõ tanõtõlõr. 4. Menü editörü üst butonunda: Türü: Liste Başlõğõ: Verilen buton başlõk ismi bulunur. 5. Menü editörü alt butonunda: Ana başlõğa ait Alt Başlõklar bulunmalõdõr. Alt başlõklarõ Buton içine yerleştirebilmek için, Menü editörü üst butonundan Başlõk seçilir. Sonra, yandaki butondan ismi bulunur ve sol fare tuşu ile sürüklenerek liste butonuna bõrakõlõr. 6. Böylece bu butona bağlõ liste oluşturulmuş olur. Buton Yenile ile kaydedilir. 7. Değişiklik yapõlmasõ gereken komut, sağ fare tuşuna tõklanarak, Seçilen komutu listeden sil ile silinip,yeniden tanõmlanõr. 8. Bu şekilde bütün.odf Sayõsallaştõrma toolbar listesi oluşturulur. 9. Hepsi bittikten sonra sağ üst köşedeki kapama tuşu ile pencereden çõkõlõr. Ekranda.ODF Sayõsallaştõrma toolbar görülecektir. 10. Sayõsallaştõrma için, toolbarõn sol üst köşesindeki S komutu aktif olmalõdõr.ilişkilendirmek için; sol üst köşesindeki İ komutu aktif olmalõdõr. 11. Sayõsallaştõrmak için, sayõsallaştõrõlacak obje.odf Sayõsallaştõrma penceresinden seçilir ve sayõsallaştõrõlõr. Sayõsallaştõrma Sihirbazõ penceresi üzerinde sağ fare tuşu tõklanõldõğõnda; NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-7

289 Adõnõ Değiştir: Oluşturulan Ana veya alt başlõklarõn adlarõ değiştirilebilir. Sil: Kaldõrõlacak olan Ana veya Alt başlõklar seçilerek sil komutu ile sayõsallaştõrma penceresinden kaldõrõlõr. Blok Tanõm Dosyalarõ: Ekleyeceğiniz obje içinde blok kullanmak isterseniz (Örneğin; kapalõ alanlarõn ortasõna tasarladõğõnõz bir blok kütüphanesinden bir blok) tasarladõğõnõz alt başlõk içerisinde sol fare tuşuna tõklayõn ve Blok Tanõm Dosyalarõ seç komutunu tõklayõn. Açõlan pencerede sağ fare tuşuna tõklayõn ve bloklarõnõzõn içinde gömülü olduğu ncz uzantõlõ dosyayõ seçin ve pencereyi Tamam komutu ile kapatõn. Bloklarõ kullanmak istediğinizde bu dosya içerisindeki blok adlarõndan birini yazmanõz yeterli olacaktõr. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-8

290 Özel Katagoriler: Sayõsallaştõr içindeki obje tanõmlarõnõ özel olarak gruplamak için kullanõlõyor. Bu sayede Obje tanõmlarõnõn sõnõfõ, tabakasõ vs. bilgileri farklõ bile olsa bunlarõn hepsi örneğin kot bilgisi içerir diyebiliriz. Bunun için Kategori Kodu (bir harf), Açõklama ve bu özellik hangi obje türlerinde kullanõlabilir (İlerde obje tanõmlarõna kod seçerken kolaylõk olmasõ için) bilgilerinden özel kategoriler tanõmlanõr. Daha sonra her bir obje tanõmõna Özel kategori seç dersek, bu obje tipini destekleyen özel kategorilerden oluşan bir liste karşõmõza çõkar. Bu listeden işaretlediklerimizden oluşan bir Kategori Kod Kümesi bilgisi obje tanõmõnda saklanõr. Bu özel kategoriler kavramõ, uygulamalar tarafõndan obje seçmek için kullanõlabilir. Yani projedeki belli Kategori kodlarõna uyan objeleri bulabilmek için kullanõlõr. Raporla: Sayõsallaştõrma sihirbazõ üzerinde Ana veya alt başlõklardan biri seçilip sağ fare tuşu tõklandõğõnda Raporla komutu seçildiğinde seçilen başlõkla ilgili Ana Başlõk, Alt başlõk, Obje Tipi, Tabaka ve Obje Renk hakkõnda bir rapor çõkartõr. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-9

291 Topoloji Alanlarõ Otomatik Kapat Bu işlem çizgi ve/veya alan geometrileri tarafõndan oluşan alanlarõ, otomatik olarak oluşturur. Sonuç alanlar yeni bir katmanda oluşurlar. İşlem sayõllaştõrma sonucu oluşmuş verilerden alan topolojisi oluşturma amaçlõ olarak kullanõlabilir. İşlem öncesi bazõ topolojik düzeltmelerin yapõlmasõ gerekebilir. Alanlarõ Otomatik kapat komutu seçildiğinde Kapatõlacak alan türü penceresi üzerinde: Kapatõlacak alan türü işaretlendikten sonra Sonraki komutu ile işleme devam edilir. İç Alan: işaretlenirse iç bölümde yeralan objeler kapatõlarak kapalõ alana çevrilirler Alan, Çoklu doğru, doğru gibi objelerle sõnõrlarõ belirlenmiş, fakat kapalõ alan oluşturulmamõş alanlarõ oluşturabilmek için bu seçenek seçilir. İşlem sonunda yeni bir alan oluşur. Dõş Alan: işaretlenirse dõş bölümdeki objeler kapatõlarak kapalõ alana çevrilirler. Alan, Çoklu doğru, doğru gibi seçilen objelerin dõş sõnõrlarõnõn oluşturduğu alanõ, tanõmlõ tek bir alan haline getirebilmek için bu seçenek seçilir. İşlem sonunda yeni bir alan oluşur. Yakõnlõk: Alan sõnõrlarõnõ oluşturacak objelerin arasõndaki maksimum mesafe yakõnlõk değeri olarak girilir. Mesafe ölçüsü objeler arasõ maksimum uzaklõk değeri olacaktõr. Objelerin arasõndaki mesafe verilen mesafeden daha fazla olursa bu objeler yeni alan oluşumunda dikkate alõnmazlar. Yakõnlõk değeri girildikten sonra Sonraki komutu ile işleme devam edilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-10

292 Alan kapatma işlemi sonucunda oluşacak yeni alan yada alanlarõn veri tabanõ bağlantõsõ olup olmadõğõ belirlenir. Veri tabanõ bağlantõlõ seçeneği seçilir ise yeni alanlar için bir spatial tablo oluşturulur ve bu alanlar bu tabloya yazõlõr. Veri tabanõ bağlantõlõ seçeneği işaretlenmez ise yeni alanlarõn tabakasõ girilir ve oluşacak olan alanlar bu tabakaya eklenir. Yeni Alanlarõn Obje Tipi penceresinde Yeni Alanlar veritabanõ Bağlantõlõ komutu işaretlenmez ise: Oluşacak yeni alanlarõn tabaka adõ girilir ve oluşacak alanlar otomatik olarak bu tabakaya eklenir. Bitir komutu ile program alanlarõ oluşturacak objelerin seçilmesini soracaktõr. Eğer Yeni alanlarõn Obje tipi penceresinde Yeni alanlar veri tabanõ bağlantõlõ komutu işaretlenir ise yeni alanlar için bir spatial tablo oluşturulur ve bu alanlar bu tabloya yazõlõr. Bağlantõ Özellikleri ekranõnda mevcut bağlantõlarõ kullanmak istiyorsanõz Sonraki komutu işleme devam edilir. Varolan bir veritabanõndan yeni bir bağlantõ oluşturmak istiyorsanõz Yeni Bağlantõ Oluştur butonu ile ilgili veritabanõ seçilir. Yeniden bir bağlantõ ve veritabanõ oluşturmak istiyorsanõz Yeni Veritabanõ ve Bağlantõ Oluştur butonu ile işleme devam edilir. (Bkz. Bağlantõ yöneticisi) NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-11

293 Veritabanõ belirlendikten sonra açõlan Yeni Alanlarõn Özellikleri penceresinde alan kapatma işlemi sonucu oluşacak yeni alanlarõn hangi sõnõfta oluşturulacağõ Yeni Sõnõf kutusuna girilerek belirlenir. Yeni sõnõfta mevcut nesneler silinsin komutu işaretlendiğinde oluşan nesneler silinecektir. Bitir komutu ile program alanlarõ oluşturacak objelerin seçilmesini soracaktõr. Seçim işlemini fare sağ tuşu ile tamamlayarak alan kapatma işlemini başlatabilirsiniz. Alanlarõ otomatik kapat işlemi sonucu oluşan dosya spatial referans olarak referans yöneticisine otomatik olarak yüklenecektir. Birleştir Bu işlem aynõ özellikteki çizgisel ve alansal objelerin birleştirilmesi için kullanõlõr. Örneğin; parselin yarõsõ bir paftada diğer yarõsõ komşu paftada sayõsallaştõrõlmõş olabilir. Ancak bu parsel tek obje haline getirilmelidir. Objelerin seçilen kriterler doğrultusunda gruplanarak birleştirilmesi amacõ ile kullanõlõr. Burada birleştirme kriteri kullanõcõ tarafõndan seçilir, gelen pencerede obje özelliklerine göre veya obje özniteliklerine göre birleştirme kriteri seçilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-12

294 Obje Özelliklerine Göre: Objelerin tabaka, renk vb. ortak özelliklerine göre gruplanarak birleştirilir. Birleştime işlemi sonucunda, birleştirilen objeler korunmazlar. Birleşen yeni objeler ve birleşmeyen tek kalan objeler eklenir. Birleştirme kriteri penceresinden Obje Özelliklerine Göre seçeneği işaretlenir ise: Çizgisel Objeler: Seçilen çizgilerden başlangõç-bitiş noktalarõ çakõşanlar birleştirilerek tek çizgi haline getirilir. Alansal Objeler: Seçilen alanlardan sõnõrlarõ üstüste bitişik olanlar birleştirilerek tek alan haline getirilir. Obje tipi belirlendikten sonra Sonraki komutu ile işleme devam edilir. Birleştirilecek olan objeler için yakõnlõk mesafesi değeri Yakõnlõk Değeri Kutusuna girilir veya kutu sonundada yer alan butona basõlarak NETCAD ekranõ üzerinde farenin sol tuşu ile iki nokta arasõ mesafede belirtilebilir. Sonraki komutu ile işleme devam edilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-13

295 Açõlan obje özellikleri ekranõnda birleştirilecek objelerin hangi ortak özelliğe göre birleştirileceği belirlenir. Örnek: $TABAKA seçildiğinde aynõ tabakadaki objelerden seçilenler birleştirilir. Birleştirmelerde, objelerin $RENK, $TABAKA ve $CIZGITIP özellikleri, sonuç nesnelere taşõnõr. Bitir komutu ile program sizden alansal objelerin seçimini isteyecektir. Seçim işlemini fare sağ tuşu ile tamamlayarak objelerin birleştirme işlemi başlatõlõr. Eğer Birleştirme kriterlerinden Obje Özniteliklerine göre seçeneği işaretlenirse: Objelere ait veritabanõndaki ortak bir (kolon) özelliğe göre, objeler gruplanarak birleştirilir. Birleştime işlemi sonucunda, birleştirilen objeler korunur. Birleşen yeni objeler ve birleşmeyen tek kalan objeler yeni katmana eklenir. Sonraki komutu ile işleme devam edilir. Açõlan Obje özellikleri penceresinde birleştrilecek objelerin sõnõf ve hangi ortak kolon özelliklerini kullanacağõ belirlenip sonrakiş komutu ile işleme devam edilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-14

296 Birleştirilecek olan objeler için yakõnlõk mesafesi değeri Yakõnlõk Değeri Kutusuna girilir veya kutu sonundada yer alan butona basõlarak NETCAD ekranõ üzerinde farenin sol tuşu ile iki nokta arasõ mesafede belirtilebilir. Sonraki komutu ile işleme devam edilir. Birleştirilmiş objeler için oluşturulacak yeni sõnõf ve tablo adõ belirlenir. Belirlenen sõnõf daha önce var olan bir sõnõf ise, tablonun boşaltõlõp/boşatõlmayacağõnõ belirlenir. Bitir komutu ile program sizden alansal objelerin seçimini isteyecektir. Seçim işlemini fare sağ tuşu ile tamamlayarak objelerin birleştirme işlemi başlatõlõr. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-15

297 Düzelt ( Kõr ) Bu işlem ile hatlar diğer hatlarla birleşim noktalarõndan otomatik olarak kõrõlõr. Örneğin; birinci aşamada dik hat yatay ile birleşmekte fakat birleşim noktasõnda kõrõk bulunmamaktadõr. İşlem, dik hattõ birleşim noktasõndan kõrarak iki parça haline getirir. İşleme girildiğinde Topoloji Düzelt (Kõr) penceresi ekrana gelir. İşaretle: Bu seçenek seçilirse, seçilen objelerin tümünü test edilerek, kõrõlmasõ gereken noktalara işaret koyulur. İşaretler İşaret_Kõr tabakasõna atõlõr. Bu işlem eğer kõrõlacak noktalarõ işlem yapõlmadan önce görmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanõr. İşaretlileri Düzelt: Bu seçenek işaretlenerek işaretleme işlemi sonrasõnda, işaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu işlem kullanõlõr. Bir önceki aşamada belirlenen tüm işaretlere kõrma işlemi uygulanõr. Tümünü Düzelt: Bu seçenek işaretlenirse, seçilen objelerin tümü test edilerek, kõrõlmasõ gereken noktalar bulunur ve otomatik olarak kõrõlõr. Düzetme türlerinden İşaretlileri Düzelt seçeneği seçildikten sonra Sonraki komutu ile işleme devam edilir. Açõlan Kõrõlma Yöntemi ekranõnda eğer işlem sonucunda doğrularõn kõrõlma noktalarõndan koparõlmasõnõ istiyorsanõz Kõrõlma Noktasõndan kopar seçeneği işaretlenir. Bitir komutu ile işlem tamamlanõr. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-16

298 Eğer düzeltme türlerinden İşaretle ve Tümünü Düzelt seçeneklerinden biri işaretlenip Sonraki komutuna basõldõğõnda açõlan yakõnlõk penceresi üzerinde; Yakõnlõk: Referans alõnacak başlangõç ve bitiş noktasõnõn kõrõlacak/parçalanacak doğruya olabilecek maksimum mesafe belirlenir. Girilen mesafeden daha fazla mesafede olan doğrular işlem dõşõ bõrakõlacaktõr. Yakõnlõk değeri belirtildikten sonra Sonraki komutu ile işleme devam edilir. Açõlan Kõrõlma Yöntemi ekranõnda eğer işlem sonucunda doğrularõn kõrõlma noktalarõndan koparõlmasõnõ istiyorsanõz Kõrõlma Noktasõndan kopar seçeneği işaretlenir. Bitir komutu ile program düzeltilecek hatlarõn seçimini isteyecektir. Düzelt ( Kesişim ) Kesişen hatlarõ, kesişme noktalarõndan kõrar. Aşağõdaki örnekte, işlem öncesinde dik ve yatay doğrular kõrõksõz tek bir doğru iken işlem sonrasõnda, kesişme noktalarõndan kõrõlmõşlardõr. İşleme girildiğinde Topoloji-Kesişim penceresi ekrana gelir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-17

299 İşaretle: Seçilen objelerin tümünü test ederek, kõrõlmasõ gereken noktalara işaret koyar. İşaretler İşaret_Kõr tabakasõna atõlõr. Bu işlem eğer kõrõlacak noktalarõ işlem yapõlmadan önce görmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanõr. İşaretlileri Düzelt: İşaretleme işlemi sonrasõnda, işaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu işlem kullanõlõr. Bir önceki aşamada belirlenen tüm işaretlere kõrma işlemini uygular. Tümünü Düzelt: Seçilen objelerin tümünü test ederek, kõrõlmasõ gereken noktalarõ bulur ve otomatik olarak kõrar. Düzeltme türlerinden İşaretle seçeneği işaretlenip sonraki butonu ile işleme devam edildiğinde: Açõlan Yakõnlõk penceresi üzerinde kõrõlacak doğrularõn birbirlerine olan maksimum mesafeleri belirlenir. Sonraki komutu ile işleme devam edilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-18

300 Açõlan Kõrõlma Yöntemi penceresinde eğer işlem sonucunda doğrularõn kõrõlma noktalarõndan koparõlmasõnõ istiyorsanõz Kõrõlma Noktasõndan kopar seçeneği işaretlenir. Bitir komutu ile program düzeltilecek hatlarõn seçimini isteyecektir. Eğer Topoloji-Kesişim penceresi üzerinde İşaretlileri Düzelt veya Tümünü Düzelt seçeneklerinden biri seçilip Sonraki komutu ile işleme devam edilir. Açõlan Kõrõlma Yöntemi penceresinde eğer işlem sonucunda doğrularõn kõrõlma noktalarõndan koparõlmasõnõ istiyorsanõz Kõrõlma Noktasõndan kopar seçeneği işaretlenir. Bitir komutu ile program düzeltilecek hatlarõn seçimini isteyecektir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-19

301 Düzelt ( Son Nokta ) İşlem, hatlarõn son noktalarõ bir noktada birleşiyor ve birleşim noktalarõ çakõşmõyorsa, otomatik olarak çakõştõrma işlemini için kullanõlõr. İşaretle: Seçilen objelerin tümünü test ederek, birleştirilmesi gereken noktalara işaret koyar. İşaretler İşaret_Son Nokta tabakasõna atõlõr. Bu işlem eğer birleşecek noktalarõ işlem yapõlmadan önce görmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanõr. İşaretlileri Düzelt: İşaretleme işlemi sonrasõnda, işaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu işlem kullanõlõr. Bir önceki aşamada belirlenen tüm işaretlere birleştirme işlemini uygular. Tümünü Düzelt: Seçilen objelerin tümünü test ederek, hatlarõn son noktalarõnda birleştirilmesi gereken noktalarõ bulur ve otomatik olarak birleştirir. İşaretle veya tümünü düzelt seçeneklerinden biri seçilip sonraki komutu ile işleme devam edildiğinde; Açõlan Yakõnlõk penceresinde birleştirilecek doğru ucunun birleşeceği uca olabilicek maksimum mesafesi Yakõnlõk (metre) kutusuna girilir veya yandaki butona basõlarak NETCAD ekranõndan iki nokta arasõnda bir mesafe belirtilebilir. Bitir komutu ile program sizden düzeltilecek olan hatlarõn seçimini isteyecektir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-20

302 Eğer Son nokta penceresinde Düzeltme Türlerinden İşaretlileri Düzelt seçeneği işaretlenir ise aynõ penecere üzerinde bitir komutu ile işlem tamamlanõr. Düzelt (Uzat/Kes ) Bu işlem, doğrular birleşmesi gerekirken birleşmiyorsa, otomatik olarak birleşmeyen hattõ diğerine uzatmak için kullanõlõr. İşleme girildiğinde Topoloji-Uzat/Kes penceresi ekrana gelir. İşaretle: Verilen kriterlere göre doğrularõn birleşim noktalarõnõ görebilmek için bu seçenek işaretlenir. İşaretlileri Düzelt: İşaretleme işlemi sonrasõnda, işaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu işlem kullanõlõr. Bir önceki aşamada belirlenen tüm işaretlere birleştirme işlemini uygular. Tümünü Düzelt: Bu seçenek işaretlenirse, seçilen objelerin tümünü test edilerek, hatlarõn son noktalarõnda birleştirilmesi gereken noktalarõ bulunur ve otomatik olarak birleştirilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-21

303 İşaretle: Bu seçenek seçilirse, seçilen objelerin tümünü test edilerek, birleştirilmesi gereken noktalara işaret koyulur. İşaretler İşaret_Son Nokta tabakasõna atõlõr. Bu işlem eğer birleşecek noktalarõ işlem yapõlmadan önce görmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanõr. Açõlan Yakõnlõk penceresi üzerinde birleştirilecek doğru ucunun, birleşeceği doğruya olabilecek maksimum mesafe değeri Yakõnlõk kutusuna girilir. Bitir komutu ile Birleştirme işlemi başlatõlõr. İşaretlileri Düzelt: Bu seçenek işaretlenirse doğrularõn daha önceden işaretlenen birleşim noktalarõna göre uzatõlõp/kesilmesi için bu seçenek işaretlenir. Bitir komutu ile işlem başlatõlõr. Tümünü düzelt seçeneği işaretlenirse seçilen doğrularõn tamamõnõn birleşim noktasõna göre uzatõlõp kesilmesi için bu seçenek işaretlenir. Tümünü düzelt seçeneği işaretlenip Sonraki komutu ile işleme devam edildiğinde: NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-22

304 Açõlan Yakõnlõk penceresi üzerinde birleştirilecek doğru ucunun, birleşeceği doğruya olabilecek maksimum mesafe değeri Yakõnlõk kutusuna girilir. Bitir komutu ile Birleştirme işlemi başlatõlõr. Düzelt ( Hat Sil ) Bu işlem, Topoloji Düz Kesişim işleminden sonra veya pafta üretimi aşamasõnda oluşan gereksiz kõsa hatlarõ siler. İşleme girildiğinde Topoloji Hatlarõ Sil menüsü ekrana gelir. İşaretle: Bu seçenek işaretlenirise, seçilen objelerin tümünü test edilerek, silinecek kõsa hatlara işaret koyulur. İşaretler İşaret_Hat Sil tabakasõna atõlõr. Bu işlem eğer silinecek hatlarõ işlem yapõlmadan önce görmek ve onaylamak isteniyorsa uygulanõr. İşaretlileri Düzelt: İşaretleme işlemi sonrasõnda, işaretlenen noktalar test edilip istenenler silindikten sonra bu işlem kullanõlõr. Bir önceki aşamada belirlenen tüm işaretlere silme işlemini uygular. Tümünü Düzelt: Bu seçenek işaretlenirse, seçilen objelerin tümünü test edilerek, temizlenecek kõsa hatlar silinir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-23

305 Açõlan Doğru Boyu penceresinde silinecek doğrularõn maksimum uzunluk değeri Doğru Boyu kutusuna girilir ve Bitir komutu işlem başlatõlõr. Düzelt (Sõrala) Bu işlem, belirtilen alan içindeki objelerin düzenlenmesi için kullanõlõr. Böylelikle, obje sorgulamalarõnda ya da seçimlerinde kolaylõk ve işlem hõzõ sağlanmõş olur. İşleme girdikten sonra ekrana Alan Boylarõ penceresi gelir. Burada obje sõralamasõ yapõlacak alanõn boyutlarõ yazõlarak Tamam komutu ile işlemden bitirilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-24

306 Sonraki İşarete Git Topolojik düzeltme işlemleri sõrasõnda düzeltme yapõlmasõ gereken noktalar işaretle seçeneği ile işaretlenmişse, bu işaretlere belli bir yaklaşma oranõnda yaklaşõlmasõnõ, işaretlerin görüntülenmesini, işaretlere sõrasõ ile ulaşõlmasõnõ sağlayan bir işlemdir. Sonraki işarete git işlemi, işaretleri kontrol edip işlem yapõlmayacak işaretleri belirlemekte kullanõlõr. İstenen işaretler silinebilir. İşlem yenilenirse bir sonraki işarete gider. İşaret Düzelt Projede pek çok topolojik işlem için işaretleme yapõlmõş olabilir veya projenin bir kõsmõnda topolojik düzeltme yapõlmak isteniyor olabilir. Bu ve başka nedenlerden dolayõ topolojik düzeltme yapõlacak yerdeki işaretlerin seçilmesi gerektiğinde kullanõlõr. Topolojik düzeltme işlemlerinde işaretlemeler yapõldõktan sonra, manuel olarak işaretler düzeltir. İşleme girdikten sonra, düzeltilmesi istenen işaretler seçilir ve otomatik olarak düzeltme işlemi tamamlanõr. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-25

307 İşaret Sil Topolojik düzeltme işlemlerinde işaretlemeler ve düzeltmeler yapõldõktan sonra, toplu olarak işaretleri siler. İşleme girildiğinde, ekrana seçme penceresi gelir. Silinmesi istenen işaret tiplerinin onay kutucuklarõ işaretlenerek seçilir. Tamam komutu ile onaylandõktan sonra otomatik olarak istenen işaret tipleri silinir. Çizgileri Basitleştir Çoklu doğrularõ istenen delta değerinde basitleştirir. Çoklu doğrular çok kõrõklõ çizilmiş ve aralarda gereksiz hatlar varsa basitleştirilir. İşleme girildiğinde, Delta Değeri penceresi ekrana gelir. Silinecek noktalarõn hatlara olan uzaklõğõ belirlenir. İstenen çokludoğrular seçildikten sonra, program otomatik olarak basitleştirmeyi yapar. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-26

308 Overlay Poligon Overlay Overlay analizi GIS projelerinde referans yöneticisinde farklõ tabakalarda bulunan, yani farklõ veritabanõ tablolarõnda kayõtlõ olan objelerin kesişim alanlarõnõ bularak yeni tablo oluşturma işlemidir. İşlemi yapabilmek için daha önceden NETCAD Spatial olarak oluşturulmuş bir proje bağlantõ yöneticisi ve referans yöneticisi kullanõlarak NETCAD de görüntülenir. Daha sonra Araçlar menüsünden Overlay komutu seçilir. Overlay işlemi için iki tablo Seçim başlõğõ altõndan işaretlenir. Overlay için kullanõlacak tablo objeleri etrafõnda bir tampon bölge oluşturularak bunlarõn kesişimi bulunmak isteniyorsa Tampon başlõğõ altõndaki kutu işaretlenir. Aktif hale geldiğinde yan taraftaki butondan değer girmek için makro penceresine girilir. Makro penceresinde önüne $ işareti konularak manuel bir değer girilebileceği gibi, tablodaki herhangi bir sayõsal kolon da kullanõlabilir. Örneğin; yol orta çizgileri bulunan haritanõn kolon değerlerinde bulunan her yol için yol genişliği var ise tampon bölge bu değerlere göre yaratõlõr. Yada aşağõdaki örnekte olduğu gibi elektrik hattõ çevresinde 15 metrelik bir tampon bölge yaratarak etki alanõna giren binalar ile kesişimi bulunabilir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-27

309 Burada yaratõlacak tampon sadece işlem sõrasõnda geçerlidir. Eğer kalõcõ bir tampon bölge yaratõlmak isteniyorsa sõnõf özelliklerindeki tampon işlemleri yapõlabilir. O zaman buradaki tampon otomatik olarak oluşmuş olacaktõr. Daha sonraki adõmda son tabloda bulunacak kolon değerlerini seçmek için Kolonlar başlõğõ altõndaki kutu işaretlenir. Eğer seçilen tabloya ait tüm kolon bilgisinin alõnmasõ istenmiyorsa, kutunun yan tarafõndaki butona basõlarak istenilen kolonlar seçilir. Bu işlem her iki tablo içinde yapõlabilir. Buradaki işlemler bittikten sonra oluşacak Tablonun İsmi, Sõnõf İsmi ve otomatik sayõdan oluşacak olan Anahtar Kolon İsmi girilir. Tamam ile işlem başlatõlõr. İşlem sona erdiğinde bağlantõ yöneticisinde yeni tablo, referans yöneticisinde ona ait objeler görüntülenir. Eğer kullanõlan tablolarda aynõ kolon isimleri var ise bu kolonlar yeni tabloya Tablo Adõ_Kolon Adõ başlõğõ ile gelirler. Uygulama Geliştirme Bu konu ile ilgili ayrõntõlar on-line yardõm döngüsündedir. NETCAD 4.0 GIS Araçlar Menüsü 10-28

310 11. BÖLÜM: Raster Menüsü Raster Aç Dosyalardan bitmap formatõnda olanlar resim niteliğindeki görüntülerdir. Bu görüntüler, paftalarõn, fotoğraflarõn, çizimlerin Scanner (Tarayõcõ) yardõmõ ile sayõsal ortama aktarõlmõş Windows bitmap (.BMP),.PCX,.TIF.JPEG,.GIF,.TGA,.ECW formatõndaki dosyalar olabilir. Eğer referans bir bitmap yüklemişseniz ve tekrar bir bitmap dosyasõ daha yüklerseniz eski bitmap dosyasõ silinerek son yüklediğiniz bitmap referans olarak gelir. Dosya : Raster ekle: Ekrana raster dosya eklemek için kullanõlõr. birden çok raster dosya eklenebilir ve eklenen görüntüler ekranda kendi koordinatlarõna göre yerleşir. Yükleme için raster dosyanõn kendisi değil projeksiyon ve koordinat bilgilerinin tutulduğu.dre uzantõlõ dosya seçilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-1

311 Raster sil: Seçili olan raster dosyayõ listeden silmek için kullanõlõr. Silinen dosya projeden de çõkarõlmõş olacaktõr. Raster dosyalarõ yer değiştir: Raster dosyalardan en son eklenen ekranda en üstte görülecektir. Üst üste gelme, kenarlaşma gibi durumlarda istenilen dosyanõn en üstte görülmesi seçilen dosyalar yer değiştirilerek sağlanabilir. Aktif yap: Listede birden çok raster dosya var ise ve raster üzerinde çalõşmak için Vectory modülü kullanõlacak ise üzerinde çalõşma yapõlacak raster görüntünün aktif yapõlmasõnõ sağlar. Aktif olan dosya Görüntü Modlarõ Aktif projeyi İşaretle seçeneği işaretlenirse ekranda kõrmõzõ çerçeve ile işaretlenir. Listeyi Temizle: için kullanõlõr. Çerçeve Çiz: Yüklenen tüm rasterlarõ aynõ anda tek tuşla ekrandan kaldõrmak Seçilen rasterõn harita koordinatlarõnda NETCAD ekranõna kutu çizmek için kullanõlõr. Çizilen kutu rasterõn ismini taşõyacaktõr. Raster Sakla: Göster: Rasterda yapõlan değişiklikleri saklar. Listede bulunan dosyalarõn ekranda görülüp görülmemesi bu ikonla belirlenir. İşlem yalnõzca seçili dosya için geçerlidir. Listedeki dosyalarõn görünüp görünmemesi Görüntü Modlarõnda Referans Bitmaplarõ Göster işlemi ile kontrol edilebilir. Görüntü : Şeffaf: Şeffaf özelliği seçilerek raster görüntünün altõnda kalan detaylarõn görünmesi sağlanabilir. Renk butonu ile şeffaf olmasõ istenilen renk raster ön penceresinden değiştirilebilir. Şeffaf özelliği renkli dosyalarda da kullanõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-2

312 Monochrome Görüntü Özellikleri: İyileştirme Yöntemi: İyileştirme yöntemi 4 değer alabilir: Olduğu gibi imaj üzerinde iyileştirme işlemi yapõlmaz. Siyahlarõ koru seçeneği beyaz üzerine siyah taranmõş imajlarda siyah nokta ve çizgilerin net görünmesini sağlar. Siyah oranõ Siyah Limit parametresi ile denenerek bulunmalõdõr. Gri Skalaya çevir seçeneği siyah beyaz taranmõş renkli imajlarõn iyileştirilmesi için kullanõlõr. Beyazlarõ koru seçeneği, siyah üzerine beyaz imajlarda (negatif) beyaz çizgi ve noktalarõn daha net görünmesini sağlar. Beyaz oranõ siyah limiti ( ) bölümünden ayarlanabilir. Aralõklõ örnekleme: Tüm imajlarõn çizilme hõzõnõ artõrõr ancak kalite biraz düşer. Dosya: Rasterõn tam yerini, boyutunu ve son saklama tarihini gösterir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-3

313 Noktalar: Nokta Sayõsõ: Register işleminde atõlan nokta sayõsõnõ belirtir. MO (cm): Register işleminde dönüşüm için girilen noktalarla hesaplanan değerdir. Yerleşme duyarlõlõğõnõ cm cinsinden gösterir. Noktalarõ ekle: Dönüşümde kullanõlan noktalarõn ekranda görülmesi için kullanõlõr. Noktanõn dönüşüm için verilen koordinatõ ve dönüşüm sonrasõ hesaplanan koordinatõ olmak üzere 2 nokta gelir. Seçili olan raster dosyanõn noktalarõ ekrana gelir. Rapor Al: Dönüşümde kullanõlan noktalarõn verilen koordinat noktalarõnõ gösteren raporu alõr. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-4

314 Palet: Görüntüden Renk Değiştirmek: Raster dosyalarõn hat renkleri ile zemin renkleri bu pencereden değiştirilebilir. Böylelikle birlikte görüntülenmek istenilen kadastro, imar ve plan bitmap dosyalarõ farklõ renklerde gösterilerek proje hazõrlanabilir. Bu dosyalarõn farklõ renklerde gösterilmesi ile dosyalar daha kolay birbirinden ayrõlõp çalõşma kolaylõğõ sağlanmõş olur. Palet kõsmõnda değiştirilecek rengin üzerinde sağ fare tuşu ile Görüntüden Renk Değiştir komutu seçilir. Seçilen renk ön izleme penceresinden belirlenir. Ekrana gelecek renk paletinden istenilen renk seçilebilir. Paleti Sakla: Seçilen rasterõn paletini *.NPL dosyasõ olarak saklar. Paleti Yükle: Saklanan bir paleti daha sonra farklõ rasterlarõnda aynõ renk olabilmesi için yükleme yapar. Paleti Griye Çevir: Renk paletini gri tonlama yapar. Orjinal Paleti Yükle: Rasterõ orjinal renklerine çevirir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-5

315 Raster Dosyalarõ Proje ile Saklamak: Eklenen raster dosyalar proje ile birlikte saklanõr. Proje yüklenirken projeye ekli raster dosyalarõn kaç tane olduğu mesajõ gelir ve yüklenip yüklenmeyeceği sorulur. Kabul edilirse proje ile birlikte yüklenir. Projeksiyon: Raster veriye ait projeksiyon bilgilerine Projeksiyon sekmesinden ulaşõlabilir ve Projeksiyon kutusunun sonunda yer alan değişikliklerini yapabilirsiniz. butona basõlarak projeksiyon NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-6

316 Register (Afin) Scanner ile taranmõş raster dosyalarõ koordinatlandõrmak için kullanõlan işlemdir. Programa girildiğinde, çalõşma yapõlabilmesi için dosya penceresinden raster yükle ile *.BMP, *.PCX, *.TIF, *.JPG, *.TGA, *.GIF uzantõlõ dosyalar yükleyebilirsiniz. Raster görüntüye koordinat vermek için üzerinden referans nokta sol fare tuşu ile tõklanõr. butonuna basõlarak raster Açõlan pencerede Harita koordinatlarõ kõsmõna rasterõn gerçek X,Y koordinat verileri girilir. Tamam butonuna basõlarak işleme devam edilir. Bu şekilde raster üzerinde koordinatlarõ bilinen az 4 nokta girilmelidir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-7

317 Nokta belirleme işlemi bittikten sonra Dönüşüm menüsünden Affine dönüşüm komutu seçilir. Son Dönüşüm Hata Oranõ = mesaj penceresi koordinatlandõrma ile ilgili hata oranõnõ belirtir. Mesaj penceresi Tamam komutu ile geçilip yine Dönüşüm menüsünden Afine Dönüşüm Raporu seçilerek işleme devam edilir. Dönüşüm işleminden Afine dönüşümü raporu ile noktalarõn hata oranlarõ kontrol edilir. Noktalar doğru ile Afine dönüşümü ile rasterõn harita koordinatlarõna gelmesi sağlanõr. İşlem bitince yine dosya menüsünden Raster sakla komutu ile bu dosya saklanõr ve Rasterõn NETCAD ekranõna yüklenip yüklenmeyeceğini sorar. Bu saklama işleminden sonra *.DRE uzantõlõ bir dosya oluşur. Tüm saklama işlemleri bittikten sonra Bitmap Referans Dosya yükle ile raster görüntü gerçek harita koordinatlarõnda gelecektir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-8

318 1/5000, 1/25000 vb. ölçekli haritalarda koordinatlandõrma işlemi zor olacaktõr. NETCAD ekranõnda oluşturulacak bir pindeks den koordinatlar okutulmalõdõr. Nokta atõldõktan sonra harita koordinatlarõ yazõlmadan soru işareti butonuna basõlarak NETCAD penceresinden o noktanõn yeri seçilir. Seçilen yerin koordinatõ harita koordinatlarõ kõsmõna gelecektir. Bu şekilde en az dört nokta seçilme ve dönüşüm işlemleri yukarõda anlatõldõğõ gibi yapõlmalõdõr. Dosya Raster Yükle: Farklõ yapõdaki raster dosyalar bu bölümden yüklenebilir. Yardõmcõ İşlemler Uydu Görüntüsü Yükle: NETCAD *.BIL formatõndaki 24 bitlik RGB color kombinasyonunun oluşturduğu raster veri yüklenebilir. Tara: Scannerden raster dosya taramak ve Raster ekranõna eklemek için kullanõlõr. Raster Sakla: İşlemler sonrasõnda yapõlan değişikliklerle birlikte raster dosyasõnõn saklanmasõ için kullanõlõr. Renkli raster görüntülerde saklama formatõ olarak.pgn (portable network graphics),.jpeg ve.pcx, tek renk raster görüntülerde ise, TIF G4 tercih edilmesi önerilir. Tercihler: *.ECW sõkõşma katsayõlarõnõ belirler. Bilgi: komut seçildiğinde Raster dosya ile ilgili genişlik, yükseklik ve renk sayõsõ gibi bilgiler gelen pencereden öğrenilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-9

319 Çõk: Programdan çõkõp NETCAD grafik ortamõna dönmek için kullanõlõr. Dönüşüm Affine Dönüşümü: Görüntü üzerinde koordinatõ bilinen (pafta köşeleri, grid, poligon, nirengi) minimum 4 nokta Nokta Ekle işlemi ile koordinatlarõ girilerek tanõtõlõr. Affine Dönüşümü işlemi ile tanõtõlan noktalara göre gerekli dönüşüm parametreleri hesaplanõr ve dönüşüm yapõlõr. 1:1: Ölçek ve tarama çözünürlük değeri doğru olarak girildiğinde 1:1 boyutta dönüşüm noktalarõ otomatik olarak oluşturulacaktõr. Affine Dönüşüm Raporu: Dönüşüm öncesinde bu işlem ile dönüşüme esas nokta sayõsõ, dönüklük açõsõ, toplam hata oranõ, nokta bazõnda hata oranlarõ incelenebilir. Varsa hatalar giderildikten sonra dönüşüm işlemine geçilebilir. Raster İşlemleri Görüntüleme Özellikleri: Monochrome görüntüleme özelliklerine ait yöntemler vardõr: Olduğu gibi: İmaj üzerinde değişiklik yapõlmadan, taranmõş halinde görüntülenir. Siyahlarõ Koru: Bu seçenek işaretlendiğinde, beyaz üzerine siyah taranmõş imajlarda siyah nokta ve çizgilerin net görünmesini sağlanõr. Siyah oranõ, Siyah Limit parametresi ile denenerek bulunmalõdõr. Gri Skalaya Çevir: Bu seçenek, siyah-beyaz taranmõş imajlarõn iyileştirilmesi için kullanõlõr. Beyazlarõ Koru: Siyah üzerine beyaz taranmõş imajlarda beyaz nokta ve çizgilerin net görünmesini sağlar. Çevir: Raster görüntüyü saat yönünde 90 derece döndürür. Yatay Aynala: Raster görüntünün yatay olarak ayna görüntüsü elde edilebilir. Düşey Aynala: Raster görüntünün düşey olarak ayna görüntüsü elde edilebilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-10

320 Boyut Değiştir: Bu işlem ile ekrandaki raster verinin boyutlarõ seçilen yöntemlerle birlikte değiştirilebilir. Oranlarõ Koru: Bu seçenek işaretlenirse raster verinin boyutlarõnõn oranlarõ korunarak genişlik ve yükseklik değerleri değiştirilir. Negatif Yap: Siyah-beyaz görüntülerde siyah renkleri beyaz, beyaz görüntüleri siyah yapmak için kullanõlõr. Beyaz rengin yoğun olduğu görüntülerde uzun süre çalõşmak gözü olumsuz etkileyeceğinden bu işlem ile renk dönüşümü yapõlarak daha rahat çalõşma yapõlabilir. Renk Azalt: Taranan görüntülerin renk sayõsõnõn fazla olmasõ verinin büyümesine neden olur ve çalõşmayõ yavaşlatõr. Bu işlem ile renk azaltma yapõlarak daha rahat bir çalõşma sağlanabilir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden Ortalama Renk, Çoğunluk Renk, Bayer, Difüzyon ve Octree yöntemlerinden biri seçilebilir. Bit/piksel bölümünde renk azaltmada istenilen oran girilebilir. Gri Skalaya Çevir: Raster görüntüyü istenilen yöntemle gri skalaya çevirir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-11

321 Renk Ayarlarõ: Tarama esnasõnda yanlõş yapõlan ayarlar (Kontrast, Parlaklõk vb.) düzenlenebilir. Histogram Ayarlarõ: Seçilen Rasterõn renk özelliklerini gösteren histogram penceresini oluşturur. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-12

322 Histogram penceresi renklerin dağõlõmõnõ gösteren grafik kõsmõ, imaj üzerinde yapõlan değişiklikleri görmemizi sağlayan ön izleme penceresi ve bilgi kõsmõ ile üç aşamalõ olarak kullanõcõya sunulmuştur. Histogram penceresi üzerinde yapõlacak değişiklikler pencerenin en altõnda bulunan uzat, eşitle, sõfõrla butonlarõ yardõmõ ile yapõlõr. Raster Ekranõ Alt Çubuk İşlemleri: Büyütme işlemi: Gösterilen yeri direkt büyütmede kullanõlõr. Küçültme işlemi: Gösterilen yeri direkt küçültmede kullanõlõr. Görüntü reset işlemi: Raster dosyayõ limitleriyle ekrana getirir. Ekran kaydõr. Pencere büyüt. Nokta ekle: Raster dosyaya koordinat vermek için kullanõlõr. Nokta gösterilir ve gerçek harita koordinatõ girilir. Nokta edit: Atõlan noktalarõn koordinatõ değiştirilmek istenirse bu buton kullanõlõr. Otomatik Koordinat: Bu işlem ile sol alt Y ve X değerleri ve pafta boyutlarõ bilinen raster veriler otomatik olarak koordinatlandõrõlõrlar. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-13

323 Otomatik Koordinat işlemi için pafta köşelerine harita koordinatlarõ dikkate alõnmadan nokta atõlõr. Daha sonra bu butona basõlarak, ekrana gelen penecereye paftanõn sol koordinatõ ve boyutu girilir. Sol fare tuşu ile yaklaşõk pafta boyutlarõnõ gösteren pencere açõlõr. İşlem sonrasõnda tüm noktalarõn harita koordinatlarõ hesaplanmõş olacaktõr. Register İşlemi: Raster dosya üzerinden koordinatlarõ iyi bilinen en az 4 noktanõn yeri ve koordinatlarõ tespit edilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-14

324 Raster Dönüşüm penceresi altõnda yer alan butondan raster dosya üzerinde bir nokta atõlõr ve buraya ait koordinatlar Harita Koordinatlarõ kõsmõna girilir. Bu işlem dört nokta için tekrar edilir. Daha sonra Dönüşüm menüsünden Affine Dönüşümü seçilerek register işlemi icra edilir. Eğer grafik bilgi var ise harita koordinatlarõ bölümüne koordinat girmeden butonuna basõlarak NETCAD Grafik ekrana dönülürek nokta atõlan yerin koordinatlarõ alõnabilir. Bu işlemlerden önce veya sonra Affine Dönüşüm Raporu alõnarak hata kontrolü yapõlabilir. İşlem tamamlandõktan sonra Raster Sakla işlemiyle register edilmiş raster.dre uzantõlõ olarak saklanmõş olur. Raster Sakla işleminden sonra ekrana gelen mesaj penceresi Evet ile geçilirse raster dosya otomatik olarak NETCAD ana ekranõna yüklenir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-15

325 Register (İki Nokta) Bu işlem ile sol alt ve sağ üst köşe koordinatlarõ bilenen dosyalarõn gerçek koordinatlarõna dönüştürülerek ekranda görüntülenmesi için kullanõlõr. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden tarayõcõ (scanner) ile taranmõş.tif,.pcx,.bmp,.jpeg vb. formatlardaki dosya seçilir. Paftanõn sol alt köşe noktasõ orta fare tuşuna basarak Referans menüsündeki Koordinata Git ikonuna ya da K harfine basõlarak ekrana gelen pencereden koordinatlarõ girilir. Paftanõn sağ üst köşe koordinatlarõ da aynõ yöntem ile girilir. Pafta gösterilen koordinatlara yerleştirilir ve bu koordinatlarõn kalõcõ olmasõ isteniyorsa ekrana gelen penecere Evet komutu tõklanõr. Böylelikle pafta gerçek koordinatlarõnda saklanõr ve.dre uzantõlõ dosyasõ oluşturulur. Ekrana gelen bilgi penceresinde.dre uzantõlõ dosyanõn bilgisayarõnõzda nerede hangi isimle oluşturulduğu belirtilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-16

326 Raster Dizin Yükle Bu işlem ile seçilen dosya içindeki tüm raster bitmap (.BMP) dosyalar ekranda görüntülenir. Böylelikle raster dosyalarõ tek tek yüklemek yerine tek işlemle tüm dosyalar yüklenebilir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden raster dosyalarõn bulunduğu dizin seçilir. İçindekiler bölümünde tüm raster ve.dre uzantõlõ dosyalarõn isimleri bulunur. Tamam komutuna basõldõktan sonra yüklenecek raster dosyalarõn yerleri belirtilir. Raster Kenarlarõnõ Sil Bu işlem ile raster dosyalarõn kenarlarõ ya da raster dosyanõn belirli bir bölümü istenilen sõnõrdan kesilir ve raster dosya böylelikle görüntülenir. Bu işlem paftalarõn kenarlaşmalarõnõ ortadan kaldõrmak için de kullanõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-17

327 Eğer ekranda birden fazla raster var ise istenilen raster kenarlarõ silinebilir. İşleme girdikten sonra kesilmesi istenilen pafta ve bölge için sõnõrlar sol fare tuşu ile bir kutu çizilerek belirtilir. Sõnõr çizildikten sonra ekrana bir mesaj gelir. Sil komutuna basõlõrsa çizilen sõnõrõn dõşõndaki alanlar silinir. Raster Böl Bu işlem ile seçilen raster dosya istenilen sayõda parçaya bölünür. Böylelikle raster dosyanõn tümü değil istenilen parçalar ekranda görüntülenir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-18

328 Eğer ekranda birden fazla raster var ise istenilen raster bölünebilir. İşleme girdikten sonra bölünecek pafta seçilir. Daha Sonra ekrana gelen pencerede oluşturulacak raster dosyalarõn başlangõç isimi, parça sayõsõ ve oluşacak raster dosyalarõn saklanacağõ dizin belirtilir. Başlangõç İsim: Bu alana, oluşacak raster dosyalarõn başlangõç ismi yazõlõr. Örneğin; pencereye RASTER1 yazõlõp raster dosya 4 parçaya ayrõlõrsa RASTER2, RASTER3, RASTER4 olarak adlandõrõlõrlar. Satõr: Bu alana, raster dosyanõn satõrda kaç parçaya ayrõlmasõ isteniyorsa o sayõ buraya yazõlõr. Sütun: Bu alana, raster dosyanõn sütunda kaç parçaya ayrõlmasõ isteniyorsa o sayõ buraya yazõlõr. Yeni Rasterlar İçin Dizin: Bu alana, oluşacak raster dosyalarõn saklanacağõ dizin yazõlõr ya da yandaki butona basõlarak ekrana gelen pencereden dizin seçilebilir. Tamam komutuna basõldõktan sonra raster dosya belirtilen satõr ve sütun sayõsõna göre parçalara ayrõlõr. Raster Bitmap/Yükle işlemi ile istenilen parçalar ekrana yüklenebilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-19

329 Histogram Seçilen Raster õn renk özelliklerini gösteren histogram penceresini oluşturur. Histogram penceresi renklerin dağõlõmõnõ gösteren grafik kõsmõ, imaj üzerinde yapõlan değişiklikleri görmemizi sağlayan ön izleme penceresi ve bilgi kõsmõ ile üç aşamalõ olarak kullanõcõya sunulmuştur. Histogram penceresi üzerinde yapõlacak değişiklikler pencerenin en altõnda bulunan uzat, eşitle, sõfõrla butonlarõ yardõmõ ile yapõlõr. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-20

330 Griye Çevir Raster görüntüyü istenilen yöntemle gri skalaya çevirir. Çevrim işlemi sõrasõnda sonuç görüntü ön izleme penceresinden anõnda görüntülenebilir. Bu şekilde istenilen görüntüyü sağlayan yöntem seçilebilir. Boyut Değiştir Bu işlem ile seçilen raster verinin boyutlarõ seçilen yöntemlerle birlikte değiştirilebilir. Oranlarõ Koru seçeneği işaretlenir ise raster verinin boyutlarõnõn oranlarõ korunarak genişlik ve yükseklik değerleri değiştirilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-21

331 Renk Ayarlarõ Bu komut ile tarama esnasõnda oluşan renk hatalarõ renk ayarlarõ (Kontrast, Parlaklõk vb.) işlemler ile düzenlenebilir. Renk Derinliği Taranan görüntülerin renk sayõsõnõn fazla olmasõ verinin büyümesine neden olur ve çalõşmayõ yavaşlatõr. Bu işlem ile renk azaltma yapõlarak daha rahat bir çalõşma sağlanabilir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden Ortalama Renk, Çoğunluk Renk, Bayer, Difüzyon ve Octree yöntemlerinden biri seçilebilir. Bit/Piksel bölümünde renk azaltmada istenilen oran girilebilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-22

332 Projeksiyon Dönüşümü(V) Harita İz Düşümü (Projeksiyon): Bilindiği gibi, dünya eğri bir yüzeydir. Harita yapõmõ amacõ ile eğri bir yüzeyin doğrudan bir düzleme açõlmasõ mümkün değildir. Ancak matematiksel ve geometrik kurallar ve yardõmcõ yüzeylerden yararlanarak düzleme açmak mümkün olabilir. Eğri bir yüzeyin, matematiksel ve geometrik kurallar yardõmõ ile harita düzlemine geçirilme işlemine harita iz düşümü denilmektedir. İz Düşüm Yüzeyi: İz düşürme esnasõnda, düzleme kolayca açõlabildiği için ara yüzey olarak kullanõlan silindir, koni gibi yardõmcõ yüzeylere iz düşüm yüzeyi adõ verilir. Bu bilgilere göre bu vektör (sayõsal) bilgilerin mevcut tanõmlõ projeksiyon ve datum özelliklerinden başka projeksiyon ve datuma dönüştürme işlemini içerir. Dönüşüm tüm proje bazõnda yapõlacaktõr. Projeyi ekrana yükledikten sonra, projenin projeksiyon ve datum bilgilerinin tanõmlanmasõ gerekir. Bunun için Proje\Özellikler komutuna girilir. Başlangõçta projeksiyon bilgisi tanõmsõz gelir. Projeksiyon satõrõnda... butonu tõklanõr. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-23

333 Gelen pencereden projeye ait bilgiler tanõmlanõr. Projeksiyon seçiminden sonra datum satõrõna geçilir ve buradan projeye ait kullanõlan datum seçilir. Devamõnda projeye ait D.O.M ye dilim orta meridyeni girilir. Dilim No otomatik algõlanacaktõr. Bu bilgiler onaylanarak pencereden çõkõlõr. Projenin dönüşümü için Raster\Projeksiyon Dönüşümü (V) komutu tõklanõr. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-24

334 Karşõnõza Vektör Projeksiyon Dönüşümü penceresi gelecektir. Eski projeksiyon bilgileri tanõmlõ gelecektir. Yeni projeksiyon bilgileri bölümünde projeksiyon satõrõnõn sonundaki... (3 noktanõn yanyana olduğu) buton tõklanõr ve yeni projeksiyon bilgileri seçilir. Aynõ mantõkla projeksiyon ve datum seçimi yapõlõr ve onaylanõr. Dönüşüm parametrelerinde çoklu doğruya çevrileceğini belirten seçenekler işaretlenir. (Kutu, Daire, Yay ve spiral obje tipler varsa çoklu doğruya dönüşecektir.) Tamam komutu tõklanarak dönüşüm başlatõlõr. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-25

335 Dönüşümün bitiminde proje seçilen projeksiyonun ve koordinat sistemine göre dönüştürülmüş olacaktõr. Projeksiyon Dönüşümü(R) Raster (Resim) larõn mevcut tanõmlõ projeksiyon ve datum özelliklerinden başka projeksiyon ve datuma dönüştürme işlemini içerir. Dönüşüm her bir imaj için ayrõ ayrõ yapõlõr. Raster verinizi ekran yükledikten sonra, projenin projeksiyon ve datum bilgilerinin tanõmlanmasõ gerekir. Bunun için Proje\Özellikler komutuna ve buradan Projeksiyon sekmesine geçilir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-26

336 Başlangõçta projeksiyon bilgisi tanõmsõz gelir. Projeksiyon satõrõnõn sonunda yer alan... (üç nokta yanyana olan) buton tõklanõr. Açõlan Projeksiyon Parametreleri penceresinden Projeksiyon ve datum seçimi yapõlõr. Bunlara göre D.O.M (dilim orta meridyeni) bilgisi girilir ve tamam ile işlem bitirilir. Daha sonra Raster\Projeksiyon Dönüşüm (R) komutu tõklanõr. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-27

337 Yeni projeksiyon bilgileri: Vektör Projeksiyon Dönüşümü kõsmõnda daha önce yapõlan işlemlerle aynõ mantõk çerçevesinde projeksiyon ve datum seçimi yapõlõr. Hangi projeksiyon düzlemine dönüştürülecek ise buna ait tanõmlar yapõlacaktõr. Dönüşüm Parametreleri: Enterpolasyon yöntemleri: En yakõn komşu (en hõzlõ): Sonuç imaj ile ilk imajõ karşõlaştõrarak yapõlacak dönüşümde 1 pixele bakarak dönüşüm yapacaktõr. Yani sonuç imajdaki her pixel için orijinal (ilk) imajdan 1 pixeli alacaktõr. Biliner: Sonuç imaj ile ilk imajõ karşõlaştõrarak yapõlacak dönüşümde 4 pixele bakarak dönüşüm yapacaktõr. Yani sonuç imajdaki her pixel için orijinal (ilk) imajdan 4 pixeli alacaktõr. Cubic spline (en yavaş): Sonuç imaj ile ilk imajõ karşõlaştõrarak yapõlacak dönüşümde 9 pixele bakarak dönüşüm yapacaktõr.yani sonuç imajdaki her pixel için orijinal (ilk) imajdan 9 pixeli alacaktõr. Bu yöntemlerin birbirinden farkõ sadece dönüşüm sonucunda oluşan imajlarda kalite farkõ oluşacaktõr. Buna göre ilgili yöntem seçilir. Dönüşümü başlatmadan önce de yeni oluşacak imajõ farklõ kaydetmek gerekirse (orijinal imajõ korumak adõna yapõlabilir) dönüşümden sonra görüntüyü yeni dosyaya sakla seçeneği işaretlenir ve tamam ile imaj dönüşümü başlatõlõr. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-28

338 İşlem bitiminde kaydet penceresi ekrana gelir. Burada yeni isim yazõlõr ve kayõt yapõlarak işlem bitirilir. İmaj da, yeni koordinatlarda ve yeni boyutlarda ekrana yüklenir. Raster Aktif Alan Seç Rasterõn istenilen bölümü rasterõ kesmeden ekranda görüntülenebilir. Seçilen bölgenin koordinat bilgilerini oluşturulan *.dre dosyasõnda saklar. Aktif Alan Seç: Raster üzerinden aktif alanõ belirler. Burada raster seçildikten sonra aktif alanõ belirleyen alanõn seçilmesi istenecektir. Bu aşamada ya daha önce raster üzerine çizilen bir çokludoğru F3 tuşu yardõmõ ile seçilerek ya da istenen alan F2 tuşu yardõmõ ile alan kapatõlarak belirlenmelidir. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-29

339 Pasif Alan Seç: Aktif alan seç yöntemi ile aynõ şekilde kullanõlõr. Burada görüntülenmek istenen alan değil, görüntülenmek istenmeyen alanõn seçimi yapõlõr. Bu aşamada ya daha önce raster üzerine çizilen bir çokludoğru F3 tuşu yardõmõ ile seçilerek ya da istenen alan F2 tuşu yardõmõ ile alan kapatõlarak belirlenmelidir. Aktif Alan Sil: Daha önce seçilen bir aktif alanõn silinmesi amacõ ile kullanõlõr. Pasif Alan Sil: Daha önce seçilen bir pasif alanõn silinmesi için kullanõlõr. Alanlarõ Çizdir: Raster üzerinde seçilen aktif ve pasif alanlar raster üzerine bu yöntem ile çizdirilebilir. NETCAD otomatik olarak çizdirilmek istenen bu alanlarõ RASTER_AKTIF_ALAN ve RASTER_PASIF_ALAN katmanlarõnõ açarak bu katmanlarda çizecek ve saklayacaktõr. (Katmanlarõn silinmesi aktif ve pasif alanlarõn da silinmesini sağlamaz, aktif ve pasif alanlarõn bilgileri.dre dosyasõnda saklanmaktadõr. NETCAD 4.0 GIS Raster Menüsü 11-30

340 12. BÖLÜM: Genel Menüsü Genel Ayarlar Genel: Aktif Font Dosyasõ: O an için geçerli olan font dosyasõnõ gösterir. Bu font dosyasõnõ değiştirmek için satõr sonundaki butona basõlarak ekrana gelen pencereden NCF uzantõlõ font dosyasõ seçilir. Ekranda değişikliğin görülmesi için programõn kapatõlõp yeniden açõlmasõ gereklidir. Aktif Şekil Dosyasõ: O an için geçerli olan şekil dosyasõnõ gösterir. Değişiklik için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değer silinir ve yeni değer yazõlõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna tõklamak yeterlidir. Hat Dosyasõ: O an için geçerli olan hat dosyasõnõ gösterir. Değişiklik için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değer silinir ve yeni değer yazõlõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Saklama zamanõ (1-100 dk.): Programõn yapõlan değişiklikleri periyodik olarak belleğe atmasõnõ sağlar. Verilen değer 5 ise program yapõlan değişiklikleri 5 dakikada bir belleğe atar. Değiştirmek için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değer silinir ve yeni değer yazõlõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam butonuna fare ile tõklamak yeterlidir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-1

341 True Type Karakter Seti: Win95 ve NT4.0 'da True Type fontlarõnõn ekranda Türkçe görünmesini sağlar. Win95 için 1 NT4.0 için 162 değeri girilmelidir. Hat Kullanõmõnõ İzle: Aktif projede kullanõlan hat tiplerini kullanõm sõrasõna göre düzenler. Yanõndaki kutucuğa fare ile tõklayõp! işareti konulmasõ çalõşmasõ için yeterlidir. İşleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Modelden Kot Oku: Bu seçenek aktif duruma getirilirse üçgen arazi modeli üzerinde çizilen çizgiler, yerleştirilen objeler ve noktalar modelden hesaplanarak Z değerine sahip olurlar. Noktalardan Kot Hesapla: Bu işaret aktif duruma getirilirse nokta objelerinden otomatik Z değerini okur. Sol Mouse Tuşu Son İşlemi Tekrarlasõn: Örneğin; pencere büyüt işlemi yapõldõktan hemen sonra sol farenin tuşu tõklandõğõnda pencere büyüt işleminin tekrarlanmasõ isteniyorsa bu seçeneğin aktif hale getirilmesi gereklidir. Yanõndaki kutucuğa fare ile tõklayõp! işareti konulmasõ gerekir. İşleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Son Seçimi Saklamak: Bu seçenek işaretlenirse herhangi bir işlem için yapõlan son seçim saklanõr. Obje Seçme menüsündeki Son butonuna basõlõrsa son seçilen objeler yeniden seçilmiş olur. Kurala Uyan Nokta Yoksa Kabul Et: Bu seçenek işaretlenirse Yakalama Modlarõ açõk olarak seçilen moda uyan nokta varsa işlem için seçilir yok ise, işleme imleç koordinatlarõna göre devam edilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-2

342 Genel2: Çokludoğru Dialoğu Görünsün: Bu seçenek işaretlenirse çokludoğru çizim işlemi sonunda gelen ekranda gösterilir. Aktif olmazsa menü görüntülenmez. Saklama Sonrasõnda Geri Al: Bu seçenek işaretlenirse projeyi sakladõktan sonra da yapõlan son işlemler geri alõnõr. Bağlantõ Yöneticisi Aktif Bu seçenek işaretli değilse açõlan dosyalarõn Bağlantõ Yöneticisi ile bağlantõsõ kurulmaz. Renk Derinliği 24 bit: Bu seçenek işaretlenirse 24 bit ve üstünü desteklemeyen ekran kartlarõnõn bulunduğu makinalarda WEB ortamõnda harita yayõnlayabilmek için NETCAD verilerinizi daha iyi görüntüleyebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-3

343 Rapor: Koordinat Duyarlõğõ: Koordine özet, dengeleme çõktõlarõ, dönüşüm çõktõlarõ gibi koordinatlõ çõktõlarda, koordinatlarõn virgülden sonra kaç hane çõkacağõnõ belirler. Verilen rakam hane sayõsõdõr. Kot Duyarlõğõ: Kot (yükseklik) değerinin virgülden sonraki hane sayõsõdõr. Değiştirmek için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değer silinir ve yeni değer yazõlõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Alan Duyarlõğõ: Alan çõktõlarõnõn duyarlõlõğõnõ belirler. Genelde virgülden sonra 2 haneli duyarlõlõk yeterlidir. Uzunluk Duyarlõğõ: Uzunluk çõktõlarõnõn duyarlõlõğõnõ belirler. Genelde virgülden sonra 2 haneli duyarlõlõk yeterlidir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-4

344 Ekran: Yaklaş/Uzaklaş Faktörü (>1) %: Bu kõsma verilen değer 1 den büyük olmalõdõr. Değer yaklaşma uzaklaşma miktarõnõ % olarak belirler. Örneğin; verilen değer 1,20 ise miktar %20 dir. Bu değişiklik için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değer silinir ve yeni değer yazõlõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Kursor Boyu (Piksel): Herhangi bir işlem yapõlõrken ekranda görülen + ve şeklindeki imlecin boyutlarõnõ belirler. Bu değerin birimi pikseldir. İstenilen değişiklik için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değeri silinmeli ve yeni değeri yazõlmalõdõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna tõklamak yeterlidir. Kursor Rengi: Herhangi bir işlem yapõlõrken ekranda görülen + ve şeklindeki imlecin rengini belirler. İstenilen değişiklik için kutu içersine fare ile tõklayõp burada istenilen renk numarasõnõ girmek yeterlidir. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna tõklamak yeterlidir. Kursor Kalõnlõğõ: İmlecin kalõnlõk değeri bu kutucuğa yazõlacak değer ile ayarlanõr. Ayrõntõ Görünme Kriteri (piksel): Ekranda olan verinin belirli bir ölçekten sonra göz ile ayõrt edebilme yönünden anlamsõzlaşacağõ için gösterilmemesini sağlar. Örneğin; 1/1000 ölçekte 1 metrenin piksel karşõlõğõ bu değerin altõna düşünce ayrõntõlar ekrana getirilmez. 800x600 çözünürlükteki bir ekranda, ekrana gelen görüntü 800 metrenin üzerinde ise ayrõntõlar görüntülenir. Kuşgözü penceresi görünsün: Bu seçenek mercek görevini gören bir penceredir. Bu pencere yardõmõ ile projenin tamamõ veya bir bölümü ekranda görünürken seçenek işaretlenir. Herhangi bir işleme girilir ve imleç proje üzerinde hareket NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-5

345 ederken, imlecin bulunduğu bölge büyütülmüş halde kuşgözüne gelir. İmleç hareket ettiği takdirde kuşgözündeki görüntüde hareket eder. Pencere büyütme oranõ, pencere üzerindeki + ve - tuşlarõ yardõmõ ile ayarlanabilir. Ölçek Görünsün: İstenen ekran ölçeğinin belirlendiği alandõr. Buradan ekran ölçeği değeri verilerek, projenin çõktõda nasõl görüneceği de kontrol edilebilir. Ölçek değeri koordinat bilgilerinin yanõnda görüntülenir. Üzerinde sol fare tuşu ile çift tõklanmasõ sonucu ölçek değerini girebileceğiniz bir değer giriş penceresi çõkacaktõr. Projenin getirilmesini istediğiniz ekran ölçeğini yazarak, projenin bu ölçekte ekranda görüntülenmesini sağlarsõnõz. Ekran ölçeği Referans Yöneticisinde de önemli bir kavramdõr. Aynõ zamanda tabakalarõn da belirlenen ekran ölçekleri arasõnda görüntülenmesi sağlanabilir. Bu kavramla birlikte, algõlanabilir aralõklar verilerek daha az objenin çizdirilmesi ve çalõşma hõzõnõn arttõrõlmasõ sağlanabilir. İkon menüsü Görünsün: Ekranõn üzerinde görülen ikon şeklindeki menülerin görülüp görülmemesini sağlar. Eğer yanõnda işareti varsa menüler görülür yok ise görülmez. Durum Çubuğu Görünsün: Ekranõn altõnda tabaka hattipi gibi rutinlerin bulunduğu barõn görülüp görülmemesini sağlar. Eğer yanõnda işareti varsa bar görülür yok ise görülmez. Kestirme tuşlarõ Alt +M Ana Menü Görünsün: Ekran üzerinde yer alan komut menülerinin görünüp görünmemesidir. Bu fonksiyonun işareti kaldõrõldõğõnda komut menüleri NETCAD ekranõndan kaybolur. Menüleri geri getirmek için Alt+M komutu ile Genel Ayarlar menüsüne dönerek seçeneği işaretlersiniz. Kayan Menülerde İpuçlarõ Görünsün: Bu seçenek işaretlendiğinde ekran üzerinde yer alan komut butonlarõna yaklaşõldõğõnda komut adlarõ gözükür. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-6

346 Harita: Kiriş Dik Boyu: Grafik ekranda bir daire doğrulardan oluşur. Daire ayrõştõrõlõp dairenin doğrular olarak elde kalmasõ sağlandõğõnda oluşacak kõrõk sayõsõ bu değerle ters orantõlõdõr. İdeal değer dür. Değer mutlak suretle 0 dan büyük olmalõdõr. Bu değişiklik için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değer silinir ve yeni değer yazõlõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Nokta Ad/Kot/Kod Boyu: Nokta Ad\Kot\Kod boylarõnõn boyutlarõnõ belirler. İstenilen değişiklik için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değeri silinmeli ve yeni değeri yazõlmalõdõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna tõklamak yeterlidir. Ada/Parsel Yazõ Boyu: Ada ve parsel numaralarõnõn boyutlarõnõn ayarlanmasõnõ sağlar. Verilen değer çizime de direkt olarak yansõyacaktõr. Bu değişiklik için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değer silinir ve yeni değer yazõlõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Ada/Parsel Şeklinde: Parsel numaralarõnõn adalara bağõmlõ olarak ada no / parsel no şeklinde işleme girmesini sağlar. Örneğin; ada no 100, parsel no 5 ise bu seçenek işler hale getirilirse parsel no 100/5 şeklinde kayda geçirilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-7

347 Yanõndaki kutucuğa fare ile tõklayõp x işareti konulmasõ gerekir. İşleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Balastro Yarõçapõ: Proje sõrasõnda gerekliyse noktalar balastro olarak görülebilir. Bu görülen balastrolarõn yarõçapõ isteğe bağlõ olarak değiştirilebilir. Bu değişiklik çizime de yansõyacaktõr. Bu değişiklik için hizasõnda yazan değerin üzerine fare ile tõklayõp eski değer silinir ve yeni değer yazõlõr. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Nokta No Uzunluğu: Nokta numaralarõnõn rakam sayõsõnõ belirler. Bu rakam sayõsõ ekranda görülen rakam sayõsõdõr. Hafõzadaki rakam sayõsõ aynõ kalmasõna rağmen ekranda görülen rakam sayõsõ 1 ile 4 arasõndadõr. Bunun amacõ ekranda kalabalõk bir görüntü yaratmamak ve çalõşma hõzõnõ arttõrmaktõr. Örneğin; numarasõ aslõnda olan bir nokta ekranda 5243 olarak görülür. Ancak her 10 noktada bir nokta numarasõ tam olarak görülebilir. Böylece herhangi bir karõşõklõk ile karşõlaşõlmaz. Örneğin; numarasõ olan bir nokta, ekranda da olarak görülür. Bu değişiklik için hizasõndaki butona basõlõr. Karşõmõza çõkan 0,1,2,3,4 değerlerinden biri seçilir. Değerin işleme geçmesi için pencerenin altõndaki Tamam komutuna fare ile tõklamak yeterlidir. Eski komutlar Bu konu ile ilgili ayrõntõlarõ on-line yardõm döngüsündedir. Uygulama Ayarlarõ Bu konu ile ilgili ayrõntõlarõ on-line yardõm döngüsündedir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-8

348 Menü Düzenleyici Menü düzenleyici iki pencere bunlarõn altõna düşen yedi ikondan ve bir satõrdan oluşur. Bu editör yardõmõyla NETCAD grafik ekranõndan bulunan ikon menüler isteğe bağlõ olarak düzenlenebilir veya yeni menüler yaratõlabilir. Ayrõca digitizer için istenilen çoklukta ikona sahip menü hazõrlanabilir. Öncelikle yeni bir menü nasõl oluşturulur veya hazõr bir menü nasõl düzenlenir konularõnõ inceleyelim. Dosya: Yeni bir menü oluşturmak için önce bir menü bar oluşturmalõ ardõndan bu menü barõn içine ikonlar yerleştirilmelidir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-9

349 Yeni bir menü eklemek için Menüler bölümünden Ekle butonuna basõldõğõnda karşõmõza çõkan pencere kullanõlarak oluşturulur. Bu pencerede ilk satõra (MENÜ ADI) menü adõ girilir. Ardõndan CTRL, ALT veya SHIFT tuşlarõyla beraber basõldõğõnda menünün çõkmasõnõ sağlayacak harf ne isteniyorsa ikinci satõra girilir (Klavye Tuşu) ve CTRL, ALT veya SHIFT yazõlarõnõn yanõndaki dairelerden -hangisi isteniyorsa- biri karartõlõr. En son satõrõn yanõndaki üzerinde üç nokta bulunan buton sol fare tuşu ile tõklanarak istenilen menü görüntüsü seçilir. Tamam komutu tõklandõğõnda yeni bir menü bar oluşturulmuş olur. Oluşturulan bu menü bar açõkken konular bölümünden işaretlenen konu başlõklarõyla ilgili ikonlar komutlar bölümünde belirecektir. Bunlardan istenilenler üzerine gidilerek sol fare tuşu ile alõnõp menü barõn içine yerleştirilir. Dosya bölümünde Menü Sakla ile oluşturulan menüler saklanõr. Aynõ şekilde hazõrdaki menü barlarda değiştirilebilir. Eğer hazõrda bulunan bir menü barõn ismi, ikonu veya klavye tuşu değiştirilmek isteniyorsa Menüler bölümünden Yeni Ad ile değiştirilmek istenen menünün adõ seçilir ve Yeni Ad butona basõlarak istenilen değişiklikler yapõlõr. Eğer herhangi bir menü bar silinmek isteniyorsa yukarõda açõklandõğõ gibi silinmek istenen menü bar adõ seçilerek Menüler bölümünden Sil butonuna basõlõr. Menü Yükle ile daha önce hazõrlanmõş menü barlarõ yükler. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-10

350 Menüleri Saklamak: Sayõsallaştõrõcõ Menüsü Sakla butonu hazõrlanan herhangi bir menü barõn kağõda dökülüp digitizer a yapõştõrõlarak digitizer õn üzerinden kullanõlmasõnõ sağlar. Bunun için aşağõda bulunan satõrda bu amaçla kullanõlmak istenen menü adõ seçilir veya yeni bir menü bar yaratõlõp onun adõ seçilir ve butona basõlõr. Sayõsallaştõrõcõ Menüsü Sakla işlemi (farenin 16 butonlu olan digitizer lar için geçerli olmak üzere) son sekiz butonun işlevini belirler. Yani alttaki satõrdan bir menü seçilipte bu butona basõldõğõnda (seçilen menü tek sõra olarak ekranda görüldüğünde ilk sekiz butonun işlevini sõrayla digitizer mouse'un son sekiz butonu gerçekleştirir). Sayõsallaştõrõcõ Menüsü Sakla saklanmõş olur. Renk Düzenleyici Bu editör tõklandõğõnda karşõmõza bir renk paleti çõkacaktõr. Bu palet üzerinde 6 kõsõm vardõr: renk paleti renk paleti 3. Orijinal 4. Kõrmõzõ 5. Yeşil 6. Mavi 4, 5 ve 6 kõsõmlar renk ayarlarõnõn yapõldõğõ kõsõmlardõr. Sağa ve sola ok tuşlarõyla renkler azaltõlõp arttõrõlarak ayarlar yapõlabilir. 1. kõsõmdan seçilen renkler ve üzerlerinde yapõlan değişikliklerden sonra ortaya çõkan renkler tabakada kullanõlacak renklerdir. 2. kõsõmdan seçilen renkler ekranõn arkaplan rengini belirler. Yine buradan seçilen renkler üzerinde değişiklik yapmak mümkündür. Renkler sağa ve sola ok tuşlarõyla renkler azaltõlõp arttõrõlarak ayarlanabilir. Üretilen renkler 3. kõsõmda görünebilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-11

351 Metin Düzenleyici Bu pencerenin kullanõmõ diğerleri gibidir. Bu pencereye yazõlan paragraflar veya metinler ne kadar uzun olursa olsun grafik ekranda görülebilir ve çizime dahil edilebilirler. Dosya, dosya yükleme, saklama, yazma ve yazõcõ ayarlarõnõn yapõldõğõ bölümdür. Sol Boşluk, sayfanõn solunda bõrakõlacak boşluğun ayarlanmasõnda kullanõlõr. Satõr Sayõsõ, dosyanõn yazdõrõlmasõnda kaç satõrõn yazdõrõlmak istendiğini belirten değerdir. Punto, kullanõlan harflerin büyüklüğünü belirten değerdir. Font kutucuğunda kullanõlan font tipi belirtilir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-12

352 1:1, satõr:sütün sayõsõdõr. Değişti, orijinal metnin değiştiğini belirten uyarõdõr. Toplam=69, dosyadaki toplam satõr sayõsõdõr. Byte=3498, dosyanõn boyutunu belirtir. Dosya Yükle: NETCAD'in.CKS uzantõlõ dosyalarõ, MS-DOS formatõnda saklanan Microsoft Word dosyalarõ ya da ASCII formatõndaki herhangi bir dosya yüklenebilir. Font Çevir Yazõ fontlarõnõn zenginleştirilmesini sağlayan bir bölümdür. Windows ta kullanõlan tüm fontlar bu işleme tabi tutularak NETCAD'de kullanõlabilecek formata dönüştürülebilir. Font Seç ile çõkan pencerenin font bölümünden istenilen bir font seçilir. Çevir butonuna basõldõğõnda makine çevirme işlemine başlar. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-13

353 Bitirdiğinde çevrilen fonta uygun bir isim verilerek saklanõr. Saklama işlemi için çevirme işleminin ardõndan karşõmõza gelen tablo kullanõlabilir. Saklama bittikten sonra kapat butonuna basõlõr ardõndan alt çubuk barda F1 yazan butona tõklanõr. + butonuna basõldõktan sonra fonta verdiğimiz isim seçilir ve Tamam butonuna basõlõr. F1 butonuna bastõktan sonra karşõmõza çõkan tabloda fonta verdiğimiz isim görülür. Üzerine tõkladõğõmõzda mavi bir bantla örtülecektir. Artõk yazdõğõmõz tüm yazõlar bu fontta yazõlacaktõr. Font sayõsõ arttõrõlabilir. Saklama penceresinin directory kõsmõndan NETCAD altõndaki FONT directory'si seçilmelidir. Ardõndan dosya adõ (File Name) kõsmõna FONT ADI girilir ve Tamam (OK) butonuna basõlõr. Ekran Sakla NETCAD ekranõnda yüklü olan çalõşmanõzõ bu komut ile ekran görüntüsünü JPEG veya.bmp formatõnda saklayabilirsiniz. Ekran saklama ekranõndan Dosya adõ ve kayõt türü seçilerek Kaydet butonuna basõlõr. Ardõndan Ölçek penceresi açõlõr. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-14

354 Ölçek penceresinde: Genişlik: Raster formatõndaki verinin genişlik değeridir. Yükseklik: Raster formatõndaki verinin yükseklik değeridir. Gri Skala: Bu seçenek işaretlendiğinde raster veriyi gri skala görüntüye çevirir. NETCAD 4.0 GIS Genel Menüsü 12-15

355 13. BÖLÜM: Yardõm Menüsü İçindekiler Bu işlem ile Yardõm menüsünün başlõklarõnõn bulunduğu ana pencere ekrana gelir. Bu pencerede istenilen konu başlõğõ seçilerek yardõm metinlerine ulaşõlabilir. Program Hakkõnda Bu işleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden programõn versiyonu, programõn kilide yazõlma tarihi ve kilit numarasõ hakkõnda bilgi alabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Yardõm Menüsü 13-1

356 Modüller Hakkõnda: Bu işleme girdikten sonra ekrana gelen pencereden programda yer alan modüller hakkõnda bilgi alabilirsiniz. Burada modülün versiyonu, versiyon tarihi, modülün ismi, boyutu ve modülün kaç kez güncellendiği bilgileri yer alõr. İstenirse print edilebilir. Modül Düzenleyici: NETCAD altõnda bulunan modüllerin listesi verir. İstenmeyen modüller kaldõrõlabilir. Network lerde kolaylõk sağlamaktadõr. Hangi Makinede hangi modüllerin çalõşacağõ modül yöneticisi ile belirlenebilir. İstenmeyen modüllerin yan taraflarõndaki kutucuklarõn işaretler kaldõrõlarak NETCAD tekrardan açõlõr. NETCAD 4.0 GIS Yardõm Menüsü 13-2

357 NETCAD E-Posta Bize e posta yoluyla ulaşmak için bu komutu kullanabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Yardõm Menüsü 13-3

358 NETCAD İnternet Habercisi Bu haberci ile teknik destek konusunda internet sitemize bağlanarak ilgili konularda yardõm alabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Yardõm Menüsü 13-4

359 14. BÖLÜM: Çizim İşlemleri Plot (Kalemli Plotter için) Ayrõntõlar on-line yardõm döngüsündedir. Çizdir Kağõt Kağõt Kenar Boşluklarõ: Bölümüne çizim kağõdõnõn kenarlarõnda bõrakõlacak, boşluk miktarlarõ mm olarak verilebilir. Böylece, çizimin kağõt üzerindeki konumu veya çizim alanõ belirlenebilir. Boşluk miktarlarõ uygun şekilde düzenlenerek, örneğin bir A4 kağõdõn ortasõnda 5x5cm lik bir alana çizim yapõlabilir. Çerçevenin dõşõ çizilmeyecektir. Bu seçenek özellikle belli yerleri çizim için ayrõlmõş basõlõ formlar üzerine çizim yapma olanağõ sağlayabilir. Bõrakõlan boşluklar kağõt üzerinde mm cinsindendir. Çizim Opsiyonlarõ: Referans Bitmapler Çizilsin: Raster işlemler ile gerekli dönüşüm adõmlarõ yapõlarak projeye referans olarak eklenmiş rasterlarõn çizimini sağlar. Referans Bitmapler Tabaka Modlarõ menüsünden kapatõlõp açõlabilir. NETCAD 4.0 GIS Çizim İşlemleri 14-1

360 Referanslar Çizilsin: Referans Yöneticisinin yardõmõyla desteklediği formattaki referans dosyalarõn çizimini sağlar. Böylece çizim sõrasõnda referans olan dosyalarõn da yazdõrõlmasõ sağlanõr. Referans Yöneticisi nden belirlenen görünür/ görünmez alanlar da dikkate alõnõr. Daha detaylõ bilgiyi Referans Yardõmcõ Kitabõ ndan edinebilirsiniz. Çerçeve Çiz: Kenarlardan bõrakõlan boşluk miktarlarõna göre çerçeve çizilmesine yönelik bir parametredir. Aktifleştirilmesi durumunda, kağõdõn kenarlarõndan verilen boşluk değerleri kadar içeriden bir çerçeve çizilecektir. Renkli Baskõ: Bu seçenek çizim renkli olarak alõnmak isteniyorsa aktifleştirilmelidir. Renkli izim alõnabilmesi için Kullanõlan yazõcõnõn renkli olmasõ gereklidir. Taramalar Renkli: Bu seçenek işaretlenirse projede kullanõlan taramalarõn renkli olarak çõktõlarõ alõnabilir. Baskõ, Alan üçgen sõnõrlarõ ve Yalnõzca Taramalar onay kutularõ işaretlenmiş ve çõktõda sadece alanlar var. Kalem Renklerini Kullan: Bu seçenek işaretlenir ise Kalemler bölümünde belirtilen renklerde projenin çõktõsõ alõnõr. Böylelikle objelerin tabaka rengi ya da obje renkleri değil bu bölümde belirtilen renkler göz önüne alõnarak çõktõsõ alõnacaktõr. Ölçek: Standart ölçekler listeden seçilebilir. Standart dõşõ özel ölçekler için pencere tõklanarak istenilen ölçek değeri yazõlabilir. Ölçek tam olarak bilinmiyor, ancak, çizimin kağõda tam oturacak şekilde otomatik belirlenmesi isteniyorsa Kağõda Uydur seçeneği işaretlenmelidir. Bu durumda, proje pencere içerisine alõnarak seçilmelidir. Pencere içerisine alõnacak alan, seçilen kağõda tam oturacak şekilde, ölçek program tarafõndan belirlenecektir. Bu seçenek, daha çok ölçeğin önemli olmadõğõ, çizimin tam olarak kağõda sõğdõrõlmasõ gerektiği zaman kullanõlõr. Ölçek, çizimin kağõda etkileşimli olarak yerleştirilmesi sõrasõnda, dinamik olarak değiştirilebilir. F5 ile arttõrõlabilir, F6 ile azaltõlabilir. O andaki ölçek değeri, üst satõrda görüntülenmektedir. Klavyeden F7 ve F8 tuşlarõnõ kullanõrsanõz, kağõdõ dinamik olarak döndürür ve istediğiniz açõyla çizim alabilirsiniz. Kağõda Uydur: Bu seçenek işaretlenirse, çizim almak istediğiniz ölçek ne olursa olsun belirleyeceğiniz bir dörtgene giren alanda yazdõrma işlemini yapabilirsiniz. Proje Ölçeği: Bu botonun tõklanmasõ ile, Çizim ölçeği, çalõşma ölçek değerinize getirilir. Proje başõnda belirlenmiş bir çalõşma ölçeği varsa ve Yazõlar bloklar ve semboller bu ölçek düşünülerek oluşturulduysa, print ölçeğinin de çalõşma ölçeği olmasõ gerektiği durumlarda kullanõlabilir. Çiz Butonu: Gerekli ayarlarõn yapõlmasõndan sonra Çizim alõnmak için kullanõlõr. İşleme girdikten sonra yazõcõ ayarlarõnõn tekrar düzenlenebilmesi için Yazõcõ seçim penceresi tekrar görüntülenir. Onaylandõktan sonra, seçtiğiniz kağõt ve ölçeğe göre farenizin ucunda print alõnabilecek alanõ gösteren bir dörtgen belirir. çizim yapõlmak istenen alana dörtgen yerleştirilerek çizim alõnabilir. İstenirse klavyeden ya da ekranõn sağõnda bulunan F7 ve F8 butonlarõ ile kağõt istendiği şekilde döndürülebilir. Kapat: Çizdirme işlemini iptal eder ve komuttan çõkar. NETCAD 4.0 GIS Çizim İşlemleri 14-2

361 Süzgeç Süzgeç bölümünden, nokta kotlarõ, nokta adlarõ ve sembol büyüklükleri ile ilgili çizim özellikleri belirlenebilir. Çizimde çõkmasõ istenen özellik butonu aktifleştirilmelidir. İstenen noktalarõn adlarõnõn çõktõda görünmesi için nokta adlarõ süzgeçlerini kullanabilirsiniz. Bu kõsõm geçmiş sayfalarda Proje/Yardõmcõ İşlemler/ Plot (Kalemli Plotter için) bölümünde ayrõntõlõ olarak anlatõlmõştõr Kalemler NETCAD'de her tabakaya bir kalem numarasõ atanabilmektedir. Kalem numarasõ, o tabakadaki objelerin kaç numaralõ kalemle çizileceğini belirleyen bir özelliktir. Gerek kalemli, gerekse Mürekkep Püskürtmeli çiziciler kalem mantõğõna dayalõ olarak çalõşõrlar. Kalem renkleri, çizgi kalõnlõklarõ ve hõzlarõ isteğe bağlõ olarak ayarlanabilir. Kalemli Çizicilerde: Kalem numaralarõ, kalemlerin çizici kalemliğindeki (Carasor) sõrasõdõr. Takõlacak kalemin cinsi, rengi ve kalõnlõğõ tamamen kullanõcõya bağlõdõr. Bu yüzden kalem kalõnlõk ve renklerinin ayarlanmasõnõn bir anlamõ yoktur. Kalem hõzlarõ, çizici üzerinden veya pencereden ayarlanabilir. Verilen değerler Cm/saniye cinsindendir. 0 (sõfõr) değeri, o kalemin çizici üzerindeki ayar hõzõ ile çizim yapacağõ anlamõnõ taşõr. Amaç, en hõzlõ ama yer yer bozuk bir çizim almak değil, kaliteli çizim almaktõr. Çiziciler, çok yüksek hõzlara çõkabilseler bile, kalemler, cinslerine göre değişmekle beraber, teknolojileri gereği ortalama cm/sn hõzõn üstünde verimli kullanõlamazlar. Kalem h z ayarlarõ her çizici için geçerli olmayabilir. Mürekkep Püskürtmeli Çizicilerde: Kalemlere renk ve çizgi kalõnlõğõ programõn içerisinden atanabilir. Ayarlamalar, aynõ zamanda çizici üzerinden de yapõlabilir. Kalem hõzlarõnõn bir anlamõ yoktur. Çizgi kalõnlõklarõ listeden isteğe bağlõ olarak seçilebilir veya değiştirilerek istenilen kalõnlõk değeri mm cinsinden yazõlabilir. Menüye ilk girildiğinde standart gelen kalem kalõnlõklarõ, kalõnlõk değerinin sol fare tuşu ile çift tõklanmasõyla açõlan değer giriş penceresinden değiştirilebilir Önizleme Pencerede gerekli ayarlamalar yapõldõktan sonra, Ön İzleme bölümünde Ön İzleme butonu ile kağõt yukarõda belirtilen esaslar çerçevesinde yerleştirilecek olursa çizimin kağõt üzerine oturmasõ, renk ayarlarõ vb. özellikler çizim almadan önce görülebilir. Özellikle daha uzun zaman alan renkli imaj çizimlerinde bu özelliğin kullanõlmasõ önerilir. Önizleme alõrken F5, F6, F7 F8 yardõmcõ butonlarõnõ kullanabilirsiniz. NETCAD 4.0 GIS Çizim İşlemleri 14-3

362 Yazõcõ Print işlemleri yazõcõ sekmesinden AYAR butonunun tõklanmasõ ile sistemle tanõmlõ yazõcõlarõn bulunduğu pencereye gidilir. NETCAD, print işlemlerinde Printerlarõnõzõn bulunduğu klasörü sistemden alõr. Bu yüzden sistemde tanõmlõ yazõcõ yoksa print işlemlerine Tanõmlõ Yazõcõ yok mesajõnõ alõr ve giremezsiniz. Başlat/Ayarlardan Yeni yazõcõ ekle ile sisteminize yazõcõ tanõmlamalõ ve ardõndan yazdõrma işlemine girmeniz gerekir. NETCAD 4.0 GIS Çizim İşlemleri 14-4

363 Çizim Kalibrasyon Hatasõnõn Giderilmesi: Çizimlerde, çizicinin kalibrasyonundan kaynaklanan uzunluk hatalarõ varsa Y ve X yönünde ayrõ ayrõ hesaplanan kalibrasyon (düzeltme) katsayõlarõ girilebilir. Kalibrasyon katsayõlarõ aşağõdaki örnekte açõklanan şekilde hesaplanabilir. Bir çizim alõnarak karelajlar arasõndaki uzunluk değeri kontrol edilir. Y doğrultusunda Ölçülen uzaklõk = 301 mm. Olmasõ gereken = 300 mm. Y düzeltme katsayõsõ = 300/301 = X doğrultusunda Ölçülen uzaklõk = mm. Olmasõ gereken = 200 mm. X düzeltme katsayõsõ = 200/198.7 = Hesaplanan katsayõlar, Y ve X düzeltmeleri pencerelerine yazõlmalõdõr. Eğer düzeltme için iterasyona gerek duyulursa, katsayõlar yeniden hesaplanmalõdõr. Ancak, hesaplanan yeni katsayõlar, o andaki katsayõlarla çarpõlarak girilmelidir. Çünkü, çizimden alõnan ikinci değerler düzeltme getirilmiş değerlerdir. Bu durumda, düzeltme değerlerine düzeltme getirilmelidir. Düzeltme katsayõlarõnõn işleme alõnmasõ için Düzelt onay kutusunun aktifleştirilmiş olmasõ gereklidir. Katsayõlar kalõcõdõr. İsteğe bağlõ olarak değiştirilebilir. Düzeltme Değerlerini Saptamak: Standart ölçekler listeden seçilebilir. Standart dõşõ özel ölçekler için pencere Yazõcõdan alõnan çizimlerde ölçek sorunlarõ varsa, Y ve X düzeltme değerleri hesaplanarak penceredeki yerlerine girilmelidir. Düzeltme değerlerinin hesaplanmasõ Çizici menüsü\kalibrasyon bölümünde NETCAD 4.0 GIS Çizim İşlemleri 14-5

Copyright Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. 1999

Copyright Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. 1999 RASTER Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarõ yapõlmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adõna verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşõmaz. Bu belgede açõklanan

Detaylı

Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999. Bütün Haklarõ Saklõdõr. Telif hakkõ kanunlarõ çerçevesinde izin verilen haller dõşõnda,

Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999. Bütün Haklarõ Saklõdõr. Telif hakkõ kanunlarõ çerçevesinde izin verilen haller dõşõnda, NET3D Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarõ yapõlmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adõna verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşõmaz. Bu belgede açõklanan

Detaylı

Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999. Bütün Haklarõ Saklõdõr. Telif hakkõ kanunlarõ çerçevesinde izin verilen haller dõşõnda,

Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999. Bütün Haklarõ Saklõdõr. Telif hakkõ kanunlarõ çerçevesinde izin verilen haller dõşõnda, Hesap Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarõ yapõlmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adõna verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşõmaz. Bu belgede açõklanan

Detaylı

ortama kopyalanmasõ yasalara aykõrõdõr. Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999

ortama kopyalanmasõ yasalara aykõrõdõr. Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999 Dağõtõm Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarõ yapõlmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adõna verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşõmaz. Bu belgede açõklanan

Detaylı

Universal Ltd. Şti. Ana Menü Alt Menü - 1 Alt Menü - 2 Alt Menü - 3 Dosya Harita Dosya İşlemleri Dosya Aç Dosya Yeni Dosya Kapat

Universal Ltd. Şti. Ana Menü Alt Menü - 1 Alt Menü - 2 Alt Menü - 3 Dosya Harita Dosya İşlemleri Dosya Aç Dosya Yeni Dosya Kapat Ana Menü Alt Menü - 1 Alt Menü - 2 Alt Menü - 3 Dosya Harita Dosya İşlemleri Dosya Aç Dosya Yeni Dosya Kapat Veri Ekle Mdb, Shape, GeoDB Veritabanı bağlantısı Sde Bağlantısı OleDb Bağlantısı Oracle, MsSQL,

Detaylı

NETTOP MODÜLÜ İŞLEM ADIMLARI

NETTOP MODÜLÜ İŞLEM ADIMLARI NETTOP MODÜLÜ İŞLEM ADIMLARI Amaç: Kadastro parsellerinin işletme bazõnda birleştirilerek endeks değerlerine göre ifrazõnõ gerçekleştirmek ve kullanõma sunmak. Kapsam: Grafik Verilerin Oluşturulmasõ Sözel

Detaylı

Harita Çizimi. 1) Aşağıdakilerden hangisi Genel Ayarlar Menüsü/ Nedcad bölümünde yer almaz? A) Genel B) Ekran C) Görünüm D) Röleve E) Netmap

Harita Çizimi. 1) Aşağıdakilerden hangisi Genel Ayarlar Menüsü/ Nedcad bölümünde yer almaz? A) Genel B) Ekran C) Görünüm D) Röleve E) Netmap Harita Çizimi 1) Aşağıdakilerden hangisi Genel Ayarlar Menüsü/ Nedcad bölümünde yer almaz? A) Genel B) Ekran C) Görünüm D) Röleve E) Netmap 2) Genel ayarlar menüsü klavye kısa yolu aşağıdakilerden hangisidir?

Detaylı

TEMEL ÇĐZĐM VE OBJE OLUŞTURMA ĐŞLEMLERĐ

TEMEL ÇĐZĐM VE OBJE OLUŞTURMA ĐŞLEMLERĐ TEMEL ÇĐZĐM VE OBJE OLUŞTURMA ĐŞLEMLERĐ Nokta At Đşlemleri Yeni bir Netcad projesi açarak Çiz/Nokta At\Değiştir komutunu verin. Bu komutu verdiğinizde ekranın altındaki komut satırında NOKTAYI GÖSTER cümlesi

Detaylı

Ders 13 te daha önce değinmediğimiz bazõ çizim araçlarõnõn kullanõmõnõ gündeme getireceğiz.

Ders 13 te daha önce değinmediğimiz bazõ çizim araçlarõnõn kullanõmõnõ gündeme getireceğiz. Ders 13 te daha önce değinmediğimiz bazõ çizim araçlarõnõn kullanõmõnõ gündeme getireceğiz. Ölçü Çizgilerini Birleştirmek Ölçü Noktasõ Eklemek veya Kaldõrmak Kot Markasõ Kaynak İşareti Ölçülendirme Şeçenekleri

Detaylı

NETCAD Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz. Bu belgede açıklanan

Detaylı

2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ 6. SINIF 2. DÖNEM 2. SINAV ÇALIŞMA NOTLARI

2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ 6. SINIF 2. DÖNEM 2. SINAV ÇALIŞMA NOTLARI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ 6. SINIF 2. DÖNEM 2. SINAV ÇALIŞMA NOTLARI İşletim Sisteminde Yapılan Uygulamalar Bir Bilgisayarda Hangi İşletim Sistemi Yüklü Olduğunu

Detaylı

BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA. Yrd. Doç. Dr. Beytullah EREN beren@sakarya.edu.tr 0264 295 5642

BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA. Yrd. Doç. Dr. Beytullah EREN beren@sakarya.edu.tr 0264 295 5642 BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA Yrd. Doç. Dr. Beytullah EREN beren@sakarya.edu.tr 0264 295 5642 EXCEL DE GRAFİK UYGULAMA GRAFİKLER Grafikler, çok sayıda verinin ve farklı veri serileri arasındaki ilişkinin anlaşılmasını

Detaylı

Bir Ağ Üzerindeki Müsait İşlevler Ağ Kablosunun Ağa Bağlanmasõ Makineyi Ağ üzerinde Kurmak Windows Yapõlandõrma

Bir Ağ Üzerindeki Müsait İşlevler Ağ Kablosunun Ağa Bağlanmasõ Makineyi Ağ üzerinde Kurmak Windows Yapõlandõrma Ağ Rehberi 1 2 3 4 5 6 7 Bir Ağ Üzerindeki Müsait İşlevler Ağ Kablosunun Ağa Bağlanmasõ Makineyi Ağ üzerinde Kurmak Windows Yapõlandõrma Yazõcõ İşlevini Kullanõm Web Tarayõcõsõyla Ağ Arayüzünün Yapõlandõrõlmasõ

Detaylı

NETCAD GIS. Dr. Cemal Sevindi

NETCAD GIS. Dr. Cemal Sevindi NETCAD GIS Dr. Cemal Sevindi Netcad YAKALAMA MODLARI Yakalama Modları, NETCAD' in CAD tabanına ilişkin özelliklerdir.nokta tabanlı yazılımlara göre önemli farklardan bir tanesidir. Netcad'de çizim yapmak

Detaylı

BÖLÜM 5 5. TABLO OLUŞTURMAK

BÖLÜM 5 5. TABLO OLUŞTURMAK BÖLÜM 5 5. TABLO OLUŞTURMAK Belli bir düzen içerisinde yan yana ve alt alta sıralanmış veya hizalı şekilde oluşturulması gereken bilgiler word de tablo kullanılarak hazırlanırlar. Örneğin bir sınıfa ait

Detaylı

Harici Aygıtlar. Belge Parça Numarası: Ocak 2007

Harici Aygıtlar. Belge Parça Numarası: Ocak 2007 Harici Aygıtlar Belge Parça Numarası: 430221-141 Ocak 2007 Bu kõlavuzda isteğe bağlõ harici aygõtlarõn nasõl kullanõlacağõ anlatõlõr. İçindekiler 1 USB aygıtı kullanma USB aygõtõ bağlama.............................

Detaylı

ortama kopyalanmasõ yasalara aykõrõdõr. Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999

ortama kopyalanmasõ yasalara aykõrõdõr. Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999 netcad 4.0 GIS Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarõ yapõlmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adõna verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşõmaz. Bu belgede

Detaylı

Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999. Dökümanda Bulunanİlgili Modüllerin Versiyonlarõ : BAĞLANTI YÖNETİCİSİ İŞLEM ADIMLARI...

Copyright Netcad Mühendislik Bilgisayar Tic.Ltd. Şti. 1999. Dökümanda Bulunanİlgili Modüllerin Versiyonlarõ : BAĞLANTI YÖNETİCİSİ İŞLEM ADIMLARI... Netcad 4.0 GIS Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarõ yapõlmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adõna verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşõmaz. Bu belgede

Detaylı

UDK 624-012.45 TÜRK STANDARDI TS 6164/Aralõk 1988 İÇİNDEKİLER

UDK 624-012.45 TÜRK STANDARDI TS 6164/Aralõk 1988 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER 0 - KONU,TARİF,KAPSAM,AMAÇ,UYGULAMA ALANI... 1 0.1 - KONU... 1 0.2 - TARİFLER... 1 0.2.1 - Betonarme Avan Projeleri... 1 0.2.2 - Betonarme Tatbikat Projesi... 1 0.3 - KAPSAM... 1 0.4 - AMAÇ...

Detaylı

BÖLÜM 1 GİRİŞ 1.1 GİRİŞ

BÖLÜM 1 GİRİŞ 1.1 GİRİŞ BÖLÜM 1 GİRİŞ 1.1 GİRİŞ Microsoft Excel de dosyalar çalışma kitabı olarak isimlendirilir. Bu dosyalar normal belge türüdür. Dosya ismi üzerine fare ile tıklandığında dosya açılır. Excel dosyaları tablolardan

Detaylı

EKOM WEB DESIGNER PROGRMI KULLANMA KILAVUZ. 1 - Web Sayfası Tasarımı Oluşturma / Var Olan Tasarımı Açma:

EKOM WEB DESIGNER PROGRMI KULLANMA KILAVUZ. 1 - Web Sayfası Tasarımı Oluşturma / Var Olan Tasarımı Açma: EKOM WEB DESIGNER PROGRMI KULLANMA KILAVUZ 1 Web Sayfası Tasarımı Oluşturma / Var Olan Tasarımı Açma 2 Web Sayfasına Yeni Element Ekleme Ve Özelliklerini Belirleme Değişiklik Yapma 3 Web Sayfası Tasarımını

Detaylı

Pro/E. Sketch ( Taslak Çizim) Ortamı

Pro/E. Sketch ( Taslak Çizim) Ortamı Pro/E Sketch ( Taslak Çizim) Ortamı Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Pro/E Sketch (Taslak Çizim) Ortamı / Yrd.

Detaylı

NetCAD Kurulum. Dr. Cemal Sevindi

NetCAD Kurulum. Dr. Cemal Sevindi NetCAD Kurulum Dr. Cemal Sevindi Minimum Donanım İhtiyacı Kurulum Öncesi Gerekli Minumum Donanım htiyacı Pentium (PIII 650Mhz veya daha üstü islemci) veya Celeron tabanlı Microsoft Windows uyumlu PC @sletim

Detaylı

Nokta Kenetleme Araçlarõ

Nokta Kenetleme Araçlarõ Nokta Kenetleme Araçlarõ Nokta kenetleme (snap) araçlarõ siz modeliniz üzerinde ilerlerken göstergenize en yakõn kenetleme noktasõnõ bulur. Nokta kenetleme (snap) araçlarõ, nesnelerin hõzlõ ve doğru bir

Detaylı

NetCAD de Yan Nokta Hesabı (Prizmatik Alımla Ölçülen Detayların Haritaya Çizilmesi ve Prizmatik Ölçü Krokisinin Hazırlanması)

NetCAD de Yan Nokta Hesabı (Prizmatik Alımla Ölçülen Detayların Haritaya Çizilmesi ve Prizmatik Ölçü Krokisinin Hazırlanması) NetCAD de Yan Nokta Hesabı (Prizmatik Alımla Ölçülen Detayların Haritaya Çizilmesi ve Prizmatik Ölçü Krokisinin Hazırlanması) Prizmatik Ölçü Yöntemi ile Detay Alımında yapılması gereken işlem, poligon

Detaylı

BÖLÜM 10 10. KATMAN OLUŞTURMA (LAYER) Command line: Layer (veya transparent komutu için 'Layer kullanın)

BÖLÜM 10 10. KATMAN OLUŞTURMA (LAYER) Command line: Layer (veya transparent komutu için 'Layer kullanın) BÖLÜM 10 10. KATMAN OLUŞTURMA (LAYER) Çizim alanına yeni katmanlar oluşturur. Object Properties toolbar: Format menu: Layer Command line: Layer (veya transparent komutu için 'Layer kullanın) LAYER komutu

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ 6. SINIF 2. DÖNEM 2. SINAV ÇALIŞMA NOTLARI

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ 6. SINIF 2. DÖNEM 2. SINAV ÇALIŞMA NOTLARI 2015-2016 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ 6. SINIF 2. DÖNEM 2. SINAV ÇALIŞMA NOTLARI MİCROSOFT EXCEL PROGRAMI Programın Açılışı: Başlat Tüm Programlar Microsoft Office Microsoft

Detaylı

CAEeda TM OM6 KANADI MODELLEME. EDA Tasarım Analiz Mühendislik

CAEeda TM OM6 KANADI MODELLEME. EDA Tasarım Analiz Mühendislik CAEeda TM OM6 KANADI MODELLEME EDA Tasarım Analiz Mühendislik 1. Kapsam Kanat Sınırlarını Çizme Taban Kanat Profilinin Hücum ve Firar Kenarları Sınırlarını Çizme Kanat Profilini Dosyadan (.txt) Okuma Geometrik

Detaylı

Ekran Arayüzü ve Obje Seçimi (V )

Ekran Arayüzü ve Obje Seçimi (V ) FieldGenius harita ekranı tüm menülere ulaşımın sağlandığı ana ekrandır. Çizim ekranı dinamik özelliklere sahip olup objeler grafik ekrandan seçilebilir. Bu sayede nokta aplikasyonu, mesafe ölçümü gibi

Detaylı

NETCAD GIS. Dr. Cemal Sevindi

NETCAD GIS. Dr. Cemal Sevindi NETCAD GIS Dr. Cemal Sevindi NETCAD Kullanıcı Karşılama Ekranı NETCAD Araç Çubukları NETCAD Araç Çubukları ve Özellikleri Yazılımın ekranının en üst kısmında Windows standart tanım çubuğu bulunmaktadır.

Detaylı

TABLO ve HÜCRE SEÇİMİ

TABLO ve HÜCRE SEÇİMİ TABLO ve HÜCRE SEÇİMİ ÇALIŞMA TABLOSU (SAYFASI) İŞLEMLERİ Tablo seçimi: Çalışma kitabında işlemler normal olarak etkin bir çalışma tablosunda yapılır. Bazı hallerde birden fazla çalışma tablosu etkin hale

Detaylı

www.elektrikogretmenleri.com

www.elektrikogretmenleri.com FIREWORKS (MENU OLUŞ TURMA) 1 Önce Başlat menüsü Programlar Adobe Web Premium CS3 Adobe Fireworks CS3 kısayol simgesi ile Fireworks programı açılır. 2 Fireworks programı açıldığında Karşımıza gelen Yeni

Detaylı

Mücavir İşlemlerinin NETCAT ile Hazırlanmasına İlişkin Kılavuz

Mücavir İşlemlerinin NETCAT ile Hazırlanmasına İlişkin Kılavuz Mücavir İşlemlerinin NETCAT ile Hazırlanmasına İlişkin Kılavuz NETCAD İLE MÜCAVİR ONAMA 1. Yeni bir proje açılır. Proje > yeni 2. Proje > özellikler menüsünden projenin projeksiyonu, datumu ve dilim nosu

Detaylı

Ekle sekmesindeki Tablolar grubundaki Tablo seçeneği ile tablo oluşturulur.

Ekle sekmesindeki Tablolar grubundaki Tablo seçeneği ile tablo oluşturulur. 4. EKLE SEKMESİ Ekle sekmesi Excel de tablo, grafik, köprü ve resim eklendiği sekmedir. 4.1. Tablolar Ekle sekmesindeki Tablolar grubundaki Tablo seçeneği ile tablo oluşturulur. Tablo oluşturulmak istenen

Detaylı

İ Ç İ N D E K İ L E R

İ Ç İ N D E K İ L E R STEEL ÜÇ BOYUTLU ÇELİK YAPILAR B Ö L Ü M 1 İ Ç İ N D E K İ L E R BÖLÜM 1. İÇİNDEKİLER BÖLÜM 2. GİRİŞ Bölüm 2-1 SİSTEM VE YAZILIM GEREKSİNİMLERİ 2 KURULUM 2 PROGRAMIN YAPISI 3 ÇALIŞMA ORTAMI İLE İLK TEMAS

Detaylı

NetCAD te EnKesit ve BoyKesit Çizimleri

NetCAD te EnKesit ve BoyKesit Çizimleri NetCAD te EnKesit ve BoyKesit Çizimleri Bu çalışmada NetCAD ortamında bir yol projesinin güzergahının oluşturulması ile en kesit ve boy kesitlerin çizdirilmesi anlatılmıştır. 1. ADIM: NCZ Dosyasının Açılması

Detaylı

MapCodeX MapLand Kullanım Kılavuzu

MapCodeX MapLand Kullanım Kılavuzu MapCodeX MapLand Kullanım Kılavuzu Versiyon Numarası: 1.0 ------------------------------- Kullanım Kılavuzu 2015 info@ www. MapCodeX MapLand İşlem Araçları Çalışma Dosyası Aç Haritanın ve son çalışma dosyasının

Detaylı

Bilgisayar Destekli Haritacılık 2017/ D ve Veri Değişimi. Netcad 7.6

Bilgisayar Destekli Haritacılık 2017/ D ve Veri Değişimi. Netcad 7.6 B Bilgisayar Destekli Haritacılık 2017/2018 3D ve Veri Değişimi Netcad 7.6 Kartoğrafya Kartografya Anabilim Dalı Dalı Dalı 2018 K T Ü H a r i t a M ü h e n d i s l i ğ i 3D+: 'NETCAD 3D+', kent ve arazi

Detaylı

KULLANIM KILAVUZU. Reserve Online Reservation Systems www.reserve.com.tr

KULLANIM KILAVUZU. Reserve Online Reservation Systems www.reserve.com.tr KULLANIM KILAVUZU Reserve Online Reservation Systems www.reserve.com.tr RESERVE ONLİNE REZERVASYON YAZILIMI KULLANIM KİTABI...3 ADMİN PANELİ... 3 Admin Panel Giriş (Login)... 3 Yönetim Paneli... 3 OTEL

Detaylı

ICATT ÇEVİRİ UYGULAMASI SİSTEM MİMARİSİ VE VERİTABANI TASARIMI

ICATT ÇEVİRİ UYGULAMASI SİSTEM MİMARİSİ VE VERİTABANI TASARIMI ICATT ÇEVİRİ UYGULAMASI SİSTEM MİMARİSİ VE VERİTABANI TASARIMI İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 1.1. KAPSAM 1.2. SİSTEM ÖZETİ 1.3. DOKÜMAN ÖZETİ 2. ÇALIŞMA KONSEPTİ 2.1. Yeni Kullanıcı Oluşturmak 2.2. Şirket Bilgilerini

Detaylı

TURİST BİLGİ SİSTEMİ TASARIMI VE PANORAMİK GÖRÜNTÜ İLE ENTEGRASYONU

TURİST BİLGİ SİSTEMİ TASARIMI VE PANORAMİK GÖRÜNTÜ İLE ENTEGRASYONU Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ POSTER TURİST BİLGİ SİSTEMİ TASARIMI VE PANORAMİK GÖRÜNTÜ İLE ENTEGRASYONU Özgün

Detaylı

MapMAP Mobile Aplikasyon ve Parsel Gezgini Version.1.0

MapMAP Mobile Aplikasyon ve Parsel Gezgini Version.1.0 MapMAP Mobile Aplikasyon ve Parsel Gezgini Version.1.0 MapMAP Adroid işletim sistemine sahip mobil cihazlar üzerinde çalışan bir konumsal veri sorgulama yazılımıdır. Uygulama Kadastral Parsel Verilerini

Detaylı

Türk Akreditasyon Kurumu. Doküman No.: P509 Revizyon No: 01. Kontrol Onay. İmza. İsim

Türk Akreditasyon Kurumu. Doküman No.: P509 Revizyon No: 01. Kontrol Onay. İmza. İsim Doküman Adõ: GÜVENLİK SÜREÇLERİ Doküman No.: P509 Revizyon No: 01 5 01 Bilgi İşlem Personelin Bilgilerin Gizliliği konusundaki taahhütlerine ilişkin paragraf eklendi. Sayfa No Rev. Revizyon Nedeni Yürürlük

Detaylı

E=29000 ksi, Poisson oranõ =0.3, Tüm elemanlar 1.5 çapõnda çelik kablo.

E=29000 ksi, Poisson oranõ =0.3, Tüm elemanlar 1.5 çapõnda çelik kablo. Problem E Kablo gerilmesi Çelik E=29000 ksi, Poisson oranõ =0.3, Tüm elemanlar 1.5 çapõnda çelik kablo. D noktasõ düğüm yükleri: Fx=50 kips, Fz=-750 kips Yapõlacaklar D düğüm noktasõnõn X yönünde yer değişmesini,

Detaylı

MODEM OPTIONS. for Nokia 7650 HIZLI KULLANIM KILAVUZU. Copyright 2002 Nokia.Tüm haklarõ mahfuzdur. 9354488 Issue 1

MODEM OPTIONS. for Nokia 7650 HIZLI KULLANIM KILAVUZU. Copyright 2002 Nokia.Tüm haklarõ mahfuzdur. 9354488 Issue 1 MODEM OPTIONS for Nokia 7650 HIZLI KULLANIM KILAVUZU Copyright 2002 Nokia.Tüm haklarõ mahfuzdur. 9354488 Issue 1 İçindekiler 1. GİRİŞ... 1 2. MODEM OPTIONS FOR NOKIA 7650 Yİ YÜKLEME... 1 3. TELEFONUNUZU

Detaylı

PARÇA MODELLEMEYE GİRİŞ

PARÇA MODELLEMEYE GİRİŞ PARÇA MODELLEMEYE GİRİŞ Pro/ENGINEER programında 10 değişik modelleme kısmı bulunmaktadır. Bunlardan en çok kullanılan ve bizim de işleyeceğimiz parça modelleme (Part) kısmıdır. Bunun yanında montaj (assembly),

Detaylı

Adres sorgu ekranında harita üzerindeki katmanların listelendiği Katman Listesi ve bu katmanlara yakınlaşmak için Git düğmesi bulunmaktadır.

Adres sorgu ekranında harita üzerindeki katmanların listelendiği Katman Listesi ve bu katmanlara yakınlaşmak için Git düğmesi bulunmaktadır. YARDIM DOKÜMANI 1. Giriş Ekranı Kent Rehberi uygulaması ara yüzünde, sorgulama işlemleri bölümü, haritacılık araçları bölümü, temel araçlar bölümü, sağ tık menüsü ve navigasyon işlemleri bölümleri bulunmaktadır.

Detaylı

ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1

ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ Bilgisayar ve elektronik tablolama yazılımı sağlandığında elektronik tablolama yazılımı çalışma alanı düzenlemelerini yapabileceksiniz. ARAŞTIRMA Güncel olarak

Detaylı

GPS DESTEKLİ DETAY ALIMINDA ALTERNATİF İKİ YENİ

GPS DESTEKLİ DETAY ALIMINDA ALTERNATİF İKİ YENİ Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ GPS DESTEKLİ DETAY ALIMINDA ALTERNATİF İKİ YENİ YÖNTEM İbrahim KALAYCI, Ayhan

Detaylı

İdari Birimler Yönetim Paneli Kullanma Kılavuzu Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Web Tasarım Ve Yazılım Birimi

İdari Birimler Yönetim Paneli Kullanma Kılavuzu Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Web Tasarım Ve Yazılım Birimi İdari Birimler Yönetim Paneli Kullanma Kılavuzu Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Web Tasarım Ve Yazılım Birimi Duyurular Nasıl Girilir? Duyuru girmek için ilk olarak İKÇ yönetim panelinden; 1-Kullanıcı adınızı

Detaylı

hp akıllı eklenti modülü gelir. Bu dosyada, aşağõdaki konular hakkõnda en güncel bilgiler bulunmaktadõr:

hp akıllı eklenti modülü gelir. Bu dosyada, aşağõdaki konular hakkõnda en güncel bilgiler bulunmaktadõr: hp akıllı eklenti modülü yayım notları Bu dosya Kullanõm Kõlavuzu'nun 3. baskõsõna ektir. Yerleşik yazõlõmõn 2.1 sürümüne karşõlõk gelir. Bu dosyada, aşağõdaki konular hakkõnda en güncel bilgiler bulunmaktadõr:

Detaylı

12. Kat Oluşturma. Bu konuda mevcut bir katın bilgilerini kullanarak nasıl yeni katlar oluşturulabileceği incelenecektir.

12. Kat Oluşturma. Bu konuda mevcut bir katın bilgilerini kullanarak nasıl yeni katlar oluşturulabileceği incelenecektir. 12. Kat Oluşturma Bu Konuda Öğrenilecekler: Yeni bir kat yaratmak Yaratılan katlara ulaşmak Kat ayarlarında değişiklik yapmak Bu konuda mevcut bir katın bilgilerini kullanarak nasıl yeni katlar oluşturulabileceği

Detaylı

SECOM 838. Kullanlm Kllavuzu Baskl 1.16/01

SECOM 838. Kullanlm Kllavuzu Baskl 1.16/01 SECOM 838 Kullanlm Kllavuzu Baskl 1.16/01 s c h e r m u l y t e x t i l e c o m p u t e r Kullanõm Kõlavuzu SECOM 838 Yayõn Hakkõ 2002 SETEX Schermuly textile computer GmbH SETEX Schermuly textile computer

Detaylı

Bu sekme ile genel olarak biçimlendirme ile ilgili ayarlamaların yapıldığı sekmedir.

Bu sekme ile genel olarak biçimlendirme ile ilgili ayarlamaların yapıldığı sekmedir. 3. GİRİŞ SEKMESİ Bu sekme ile genel olarak biçimlendirme ile ilgili ayarlamaların yapıldığı sekmedir. 3.1. Excel 2010 da Kesme, Kopyalama, Yapıştırma ve Biçim Boyacısı Giriş sekmesinin ilk grubu olan Pano

Detaylı

GÜZERGAH RAPORLARI(ELEMANTAB,APLİKASYONTAB, ÖZELKMTAB)

GÜZERGAH RAPORLARI(ELEMANTAB,APLİKASYONTAB, ÖZELKMTAB) İÇİNDEKİLER SLAYT 1 10 GÜZERGAH OLUŞTURMA 10 17 Oluşturulan güzergah ile ilgili bilgilerin editlenmesi; 18 28 Arazi modeli üzerinden enkesit oluşturulması 29 36 Arazi kesitlerinin Kesit Editörüne yüklenmesi

Detaylı

ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ ZİMBRA E-POSTA SİSTEMİ KULLANICI DOKÜMANI

ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ ZİMBRA E-POSTA SİSTEMİ KULLANICI DOKÜMANI ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ ZİMBRA E-POSTA SİSTEMİ KULLANICI DOKÜMANI İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 3 EPOSTA SİSTEMİNE BAĞLANMA... 3 ESKİ E-POSTLAR... 5 YENİ KİŞİ VEYA GÖREV OLUŞTURMA... 6 MESAJ YAZMA... 6 KİŞİLER...

Detaylı

İmar Uygulaması. Uygulamanın Netmap Projesi Olduğunun Belirtilmesi

İmar Uygulaması. Uygulamanın Netmap Projesi Olduğunun Belirtilmesi Netmap menü altından, Yeni alt menüsü seçildikten sonra çıkan menüden Ada seçeneği seçilmesi ile imar adalarının oluşturulması gerekmektedir. İmar adaları resim üzerinden çevrildikten sonra ada kapandığında,

Detaylı

ML TFT 5 ARAYÜZ KULLANIM KILAVUZU

ML TFT 5 ARAYÜZ KULLANIM KILAVUZU ML TFT 5 ARAYÜZ KULLANIM KILAVUZU İçindekiler 1 ML TFT 5 Genel Özellikleri... 3 2 Arayüz... 3 2.1 Arayüz Hakkında... 3 2.2 Cihaz Haberleşmesi... 4 2.3 Kat Görselleri ve Ok Tipi Seçenekleri... 4 2.4 Tema

Detaylı

WEB SİTESİ YÖNETİM PANELİ KULLANMA YÖNERGESİ

WEB SİTESİ YÖNETİM PANELİ KULLANMA YÖNERGESİ WEB SİTESİ YÖNETİM PANELİ KULLANMA YÖNERGESİ Web Sitesi Yönetim Paneli, Üniversitemiz web sitesinde, birimlerimize ait web sitelerindeki içerikler üzerinde ekleme, silme, değiştirme gibi güncelleme işlemlerini,

Detaylı

Netcad 7.0 progamında Arazi Topoğrafyasının Gösterimi (Netsurf Modü-

Netcad 7.0 progamında Arazi Topoğrafyasının Gösterimi (Netsurf Modü- lü) Netcad 7.0 progamında Arazi Topoğrafyasının Gösterimi (Netsurf Modü- Netcad 7 yazılımı ilk çaıldığında ekrana ribbon tarzı menüler gelecektir. Menülerin tanırımları konu içinde örneklerle yapılacaktır.

Detaylı

Ders 9 Modelleme Ortamõ Araçlarõ

Ders 9 Modelleme Ortamõ Araçlarõ Xsteel Eğitim Kursu Ders 9 Modelleme Ortamõ Araçlarõ Ders 9 Modelleme Ortamõ Araçlarõ 9. Ders modelleme ortamõnda mevcut komut ve araçlarõn kullanõmõ ile ilgili bir derstir. Eğitim modelini tamamlama aşamasõna

Detaylı

BLEND YÖNTEMİ İLE KATI MODEL OLUŞTURMA

BLEND YÖNTEMİ İLE KATI MODEL OLUŞTURMA BLEND YÖNTEMİ İLE KATI MODEL OLUŞTURMA Bu yöntem ile çizilen iki kesit katı olarak birleştirilir. Aşağıdaki şekilde blend yöntemi ile oluşturulan bir katı model gözükmektedir. 1. FILE menüsünden New seçilir.

Detaylı

MICROSOFT OFFICE WORD 2010 ÖRNEK TEST SORULARI

MICROSOFT OFFICE WORD 2010 ÖRNEK TEST SORULARI MICROSOFT OFFICE WORD 2010 ÖRNEK TEST SORULARI 1-) Word 2010 nedir? A-) Hesap Programıdır B-) Tablo - Grafik Programıdır C-) Kelime İşlem Programıdır D-) İşletim Sistemidir 2-) Microsoft Word 2007 programında

Detaylı

Pencereler Pencere Özellikleri

Pencereler Pencere Özellikleri Pencereler Pencere Özellikleri Pencereler Windows işletim sistemleri pencere yapıları üzerine inşa edilmiştir. WINDOWS 7 de tüm işlemler pencereler yardımı ile gerçekleştirilebilmektedir. Programlar ve

Detaylı

5. HAFTA MS OFFICE EXCEL 2016 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYARDA VERİ ANALİZİ VE RAPORLAMA

5. HAFTA MS OFFICE EXCEL 2016 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYARDA VERİ ANALİZİ VE RAPORLAMA 5. HAFTA MS OFFICE EXCEL 2016 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYARDA VERİ ANALİZİ VE RAPORLAMA 5. Hafta Konuları 1. Genel Bilgiler 2. Excel penceresinin tanıtımı 3. Sekmelerin tanıtımı 4. Temel Kavramlar 5.

Detaylı

1. MICROSOFT EXCEL ÇALIŞMA TABLOSU İLE ÇALIŞMA

1. MICROSOFT EXCEL ÇALIŞMA TABLOSU İLE ÇALIŞMA BÖLÜM 10 C- ÇALIŞMA TABLOSU 1. MICROSOFT EXCEL ÇALIŞMA TABLOSU İLE ÇALIŞMA Microsoft Excel, Microsoft firmasının hazırladığı hesap tablo işlemlerini yapmak amacıyla kullanılan bir ofis programıdır. Yaygın

Detaylı

BÖLÜM 04. Çalışma Unsurları

BÖLÜM 04. Çalışma Unsurları BÖLÜM 04 Çalışma Unsurları Autodesk Inventor 2008 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Çalışma Unsurları Parça ya da montaj tasarımı sırasında, örneğin bir eskiz düzlemi tanımlarken, parçanın düzlemlerinden

Detaylı

New Project. User guide

New Project. User guide New Project User guide Table of Contents New Project... 3 Katman Yöneticisi... 4 Katman Yöneticisi Araçları... 6 Katman İşlemleri... 8 Katman Görünümü... 9 Katman Ekleme... 10 Aktif Katman Yapma... 12

Detaylı

Temel Bilgisayar Dersi

Temel Bilgisayar Dersi ENFORMATİK BÖLÜM BAŞKANLIĞI Temel Bilgisayar Dersi Bölüm 10-11: Microsoft PowePoint Genel Bilgiler Microsoft PowerPoint 2010, güçlü bir sunu programıdır. PowerPoint ile herhangi bir konu hakkında etkili

Detaylı

Aplikasyon Klavuzu (V )

Aplikasyon Klavuzu (V ) Ekran Arayüzü ve Obje Seçimi klavuzunda da anlatıldığı üzere FieldGenius (FG), obje tabanlı bir arazi ölçme yazılımıdır. Nokta ve çizgi tipindeki vektörel objeleri kullanarak arazi ölçmeleri gerçekleştirilebilir.

Detaylı

Ekle Menüsü İşlevleri ÜNİTE 10. Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Ekle Menüsü Tablolar Resimler ve Çizimler Bağlantılar Metin ve Simgeler Media Flash

Ekle Menüsü İşlevleri ÜNİTE 10. Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Ekle Menüsü Tablolar Resimler ve Çizimler Bağlantılar Metin ve Simgeler Media Flash Ekle Menüsü İşlevleri ÜNİTE 10 Ekle Menüsü Tablolar Resimler ve Çizimler Bağlantılar Metin ve Simgeler Media Flash Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Microsoft Powerpoint temel işlemleri hakkında bilgiler verildikten

Detaylı

Metin Tabanlı İçerik Oluşturma Araçları

Metin Tabanlı İçerik Oluşturma Araçları Metin Tabanlı İçerik Oluşturma Araçları Microsoft Office Word Kelime işlemci, görsel nesnelerin veya çizimlerin resim ya da arka plan olarak kullanıldığı metinler oluşturabilen, harita ve tablo gibi şekiller

Detaylı

7. BELGEYE RESİM EKLEME, YAZIM ve ÇİZİM ÖZELLİKLERİ

7. BELGEYE RESİM EKLEME, YAZIM ve ÇİZİM ÖZELLİKLERİ BÖLÜM 7 7. BELGEYE RESİM EKLEME, YAZIM ve ÇİZİM ÖZELLİKLERİ 7.1. Belgeye Resim Eklemek Word programı; belgelere kendi içindeki resim galerisinde bulunan resimleri veya başka programlarda düzenlenmiş resimleri

Detaylı

MapCodeX Cloud Server. Kullanım Kılavuzu

MapCodeX Cloud Server. Kullanım Kılavuzu MapCodeX Cloud Server Kullanım Kılavuzu İçindekiler MapCodeX Cloud Server... 4 MapCodeX Cloud Server Hakkında... 5 MapCodeX Cloud Server Genel Özellikleri... 6 MapCodeX Cloud Server'ın Kullanıcı Arayüzü...

Detaylı

Yağmur iniş borusu Farklı kesitlerde oluşturulabilen yağmur iniş boruları, çatı altı ve balkonlara dirsek bağlantı için ilave bağlantı boruları.

Yağmur iniş borusu Farklı kesitlerde oluşturulabilen yağmur iniş boruları, çatı altı ve balkonlara dirsek bağlantı için ilave bağlantı boruları. YENİ OLANAKLAR Çelik yapı elemanları Çelik kolon, çelik kiriş, döşeme, gergi çubuğu, çelik çapraz, uzay kafes sistem ve makaslar da mimari tasarım sürecine dahil edilmiştir. Betonarme ve çelik taşıyıcılar

Detaylı

ecyber Kullanıcı Kılavuzu 1 / 1 1. ecyber hakkında... 1 2. Sistem gereksinimleri:... 2 Donanım:... 2 Yazılım:... 2 3. Kullanım Rehberi...

ecyber Kullanıcı Kılavuzu 1 / 1 1. ecyber hakkında... 1 2. Sistem gereksinimleri:... 2 Donanım:... 2 Yazılım:... 2 3. Kullanım Rehberi... ecyber Kullanıcı Kılavuzu 1 / 1 1. ecyber hakkında... 1 2. Sistem gereksinimleri:... 2 Donanım:... 2 Yazılım:... 2 3. Kullanım Rehberi... 3 İndirme... 3 Sunucu yazılım kurulumu... 3 Kurulum sayfası çıkacaktır...

Detaylı

1. MİCROSOFT EXCEL 2010 A GİRİŞ

1. MİCROSOFT EXCEL 2010 A GİRİŞ 1. MİCROSOFT EXCEL 2010 A GİRİŞ 1.1. Microsoft Excel Penceresi ve Temel Kavramlar Excel, Microsoft firması tarafından yazılmış elektronik hesaplama, tablolama ve grafik programıdır. Excel de çalışılan

Detaylı

Temel Bilgisayar Dersi

Temel Bilgisayar Dersi ENFORMATİK BÖLÜM BAŞKANLIĞI Temel Bilgisayar Dersi Bölüm 10-11: Microsoft PowePoint PowerPoint Sekmelerinin Tanıtımı Dosya Sekmesi Giriş Sekmesi Ekle Sekmesi Tasarım Sekmesi Geçişler Sekmesi Animasyonlar

Detaylı

SMART Board EĞİTİMLERİ(sürüm:10) 1. Aşama

SMART Board EĞİTİMLERİ(sürüm:10) 1. Aşama SMART Board EĞİTİMLERİ(sürüm:10) 1. Aşama Bölüm 1:SMART Board, bilgisayar ve projeksiyon cihazının bağlanması SMART Board interaktif tahtaları dokunmatiktir ve bilgiyasayar ve projeksiyon cihazıyla üçlü

Detaylı

Programın Tanıtımı 2-4- 1-3- 8-9- 10-11- 12- 13-

Programın Tanıtımı 2-4- 1-3- 8-9- 10-11- 12- 13- ISIS VERİ YÖNETİMİ Programın Tanıtımı 1-3- 2-4- 6-7- 5-8- 9-10- 11-12- 13-1- Bu bölüme aranacak sorgu için 2 tarih arası bilgi gün / ay / yıl / saat / dakika cinsinden girilir. 2- Arama kriterlerinden

Detaylı

GPS İLE HAREKET HALİNDEKİ ARAÇLARDAN ELDE EDİLEN GERÇEK ZAMANLI VERİLERİN ORTA ÖLÇEKLİ CBS ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLİRLİĞİ

GPS İLE HAREKET HALİNDEKİ ARAÇLARDAN ELDE EDİLEN GERÇEK ZAMANLI VERİLERİN ORTA ÖLÇEKLİ CBS ÇALIŞMALARINDA KULLANILABİLİRLİĞİ Selçuk Üniversitesi Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yõl Sempozyumu,16-18 Ekim 2002, Konya SUNULMUŞ BİLDİRİ GPS İLE HAREKET HALİNDEKİ ARAÇLARDAN ELDE EDİLEN GERÇEK ZAMANLI VERİLERİN

Detaylı

Printer/Scanner Unit Type 8000

Printer/Scanner Unit Type 8000 Printer/Scanner Unit Type 8000 Kullanõm Talimatlarõ Yazõcõ Referansõ 1 2 3 4 5 6 Makineyi Hazõrlama Yazõcõ Sürücüsünü Ayarlama Diğer Yazdõrma İşlemleri Doküman Sunucusunu Kullanarak Kaydetme ve Yazdõrma

Detaylı

Part-Helical Sweep/ Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY

Part-Helical Sweep/ Yrd. Doç. Dr. Mehmet FIRAT- Yrd. Doç. Dr. Murat ÖZSOY HELICAL SWEEP YÖNTEMİ İLE CİVATA ÇİZİMİ 1. Bu ve bundan sonraki hafta basit bir cıvata çizimi yapılacaktır. Cıvata çizimi için ilk olarak cıvata başını çizmek gerekir. Bunun için bir altıgen çizip bu altıgeni

Detaylı

ASELSAN TEDARİKÇİ PORTALI KALİTE SÜREÇLERİ DOKÜMANI

ASELSAN TEDARİKÇİ PORTALI KALİTE SÜREÇLERİ DOKÜMANI ASELSAN TEDARİKÇİ PORTALI KALİTE SÜREÇLERİ DOKÜMANI Versiyon: 2 Tarih: 28.09.2017 1 İçindekiler 1. Sisteme Giriş... 3 2. Geri Bildirim Süreci... 4 2.1. Geri bildirim oluşturma... 6 3. Denetim Talebi...

Detaylı

DesignCad Basit İmalat Adımları

DesignCad Basit İmalat Adımları Masa üstünden DesignCad ikonu çift tıklanarak açılır. Sol sütundan Klasör seçilir, (bluz,ceket, etek) orta sütundan (Model Bölümü) model seçilir ve mouse ile çift tıklanarak Model Tasarım sayfasında açılır.

Detaylı

Pardus Temel Seviye Kullanıcı Eğitimi. Sürüm Ağustos 2012 Pardus K Fatih Akıllı Tahta sürümüne göre hazırlanmıştır.

Pardus Temel Seviye Kullanıcı Eğitimi. Sürüm Ağustos 2012 Pardus K Fatih Akıllı Tahta sürümüne göre hazırlanmıştır. Sürüm 1.0 13 Ağustos 2012 Pardus 2011.3K Fatih Akıllı Tahta sürümüne göre hazırlanmıştır. Bu bölümde Pardus un kurulumu ve grafik arayüzdeki çalışma ortamı ayarları gösterilecektir. Pardus u kurarken kurulum

Detaylı

İçindekiler Tablosu Talep Destek Yönetim Sistemi Programı...3

İçindekiler Tablosu Talep Destek Yönetim Sistemi Programı...3 İçindekiler Tablosu Talep Destek Yönetim Sistemi Programı...3 1. Özellikler.3 2. Kullanım..3 2.1. Ana Sayfa..5 2.2. Talep Modülü.7 2.3. Takibim Modülü 9 2.4. Takipte Modülü..11 2.5. Silinen Talepler Modülü...11

Detaylı

Silmek istediğiniz satır/sütun/hücre yi seçin ve aşağıdaki adımlardan birini takip edin:

Silmek istediğiniz satır/sütun/hücre yi seçin ve aşağıdaki adımlardan birini takip edin: Satır/Sütun/Hücre Ekleme Paket Programlar Not_04 Oluşturduğunuz tabloya satır, sütun ve hücre ekleyebilirsiniz. Bunun için ekleme yapacağınız hücreye tıklayın ve aşağıdaki adımlardan birini takip edin:

Detaylı

BİL 810 İnşaat Mühendisliğinde Bilgisayar Uygulamaları

BİL 810 İnşaat Mühendisliğinde Bilgisayar Uygulamaları BİL 810 İnşaat Mühendisliğinde Bilgisayar Uygulamaları Programın açılması Ana ekranın tanıtılması Sekmeler menüsünün tanıtılması Seçili sekmeye göre açılan şeritlerin tanıtılması Veri Girişi Formül ekleme

Detaylı

Görev Çubuğu Özellikleri

Görev Çubuğu Özellikleri Görev Çubuğu Özellikleri Görev Çubuğu Ekranın altını yatay olarak kaplayan yatay Görev Çubuğu aktif olan pencereleri ve programları gösterir. Çalıştırılan her programın ve pencerenin simgesi işletim sistemi

Detaylı

1. ÇALIŞMA ALANI hücre çalışma sayfası kitap Başlık çubuğu Formül çubuğu Aktif hücre Sekmeler Adres çubuğu Kaydırma çubukları Kılavuz çizgileri

1. ÇALIŞMA ALANI hücre çalışma sayfası kitap Başlık çubuğu Formül çubuğu Aktif hücre Sekmeler Adres çubuğu Kaydırma çubukları Kılavuz çizgileri 1. ÇALIŞMA ALANI Bir elektronik tablolama yazılımını açtığınızda göreceğiniz şey, kutularla dolu bir pencere olacaktır. Satırlar ve sütunların kesişmesiyle oluşan bu kutulara hücre adı verilir. Hücreleri

Detaylı

X73 Scan/Print/Copy. Mart 2001. www.lexmark.com

X73 Scan/Print/Copy. Mart 2001. www.lexmark.com X73 Scan/Print/Copy Başlangõç Mart 2001 www.lexmark.com Basõm: Mart 2001 Aşağõdaki paragraf bu tür şartlarõn yasalara aykõrõ olduğu ülkeler için geçersizdir. LEXMARK INTERNATIONAL, INC. BU YAYINI TİCARİ

Detaylı

SAB 103 TEMEL BİLGİSAYAR KULLANIMI

SAB 103 TEMEL BİLGİSAYAR KULLANIMI SAB 103 TEMEL BİLGİSAYAR KULLANIMI Kelime İşlemci - Word Prof.Dr. Fatih TANK Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Sigortacılık ve Aktüerya Bilimleri Bölümü Prof.Dr. Fatih TANK - Temel - Ders

Detaylı

MATRİKS TRADER DERİNLİKLİ EMİR EKRANI

MATRİKS TRADER DERİNLİKLİ EMİR EKRANI MATRİKS TRADER DERİNLİKLİ EMİR EKRANI Versiyon 7.1.1 10.8.2014 Matriks Bilgi Dağıtım Hizmetleri A.Ş. DERİNLİKLİ EMİR EKRANI İÇİNDEKİLER : 1. GÖRÜNÜM-KISIMLAR 1.1. Hesap Bilgi Paneli 1.2. Emir Giriş Paneli

Detaylı

Yenilikler LogiKal VERSİYON 7

Yenilikler LogiKal VERSİYON 7 Yenilikler LogiKal VERSİYON 7 Yenilikler Versiyon 7 Sayfa 1 İÇERİK YENİ KULLANICI ARAYÜZÜ...4 ANA MENÜ...4 PROJE YÖNETİCİSİ...5 PROJE MERKEZİ...6 PROJE GİRİŞİ...7 PROJE YÖNETİCİSİ...8 MENÜ İŞLEVİ YAPILANDIRMASI...8

Detaylı

Bu düğme tıklandığında karşınıza yandaki gibi bir diyalog kutusu daha gelecektir.

Bu düğme tıklandığında karşınıza yandaki gibi bir diyalog kutusu daha gelecektir. Bu diyalog kutusunda Windows XP de 5 diğer sürümlerinde 6 sekme bulunmaktadır. Temalar sekmesi pencerelerin görünümlerini ayarlamak amacıyla kullanılmaktadır. Tema Bölümünden kutusunun sol tarafındaki

Detaylı

Kelime işlemcilerin işlevlerini öğrenmek. Başlıca kelime işlemcileri tanımak. Microsoft Word 2010 programı hakkında temel bilgileri öğrenmek.

Kelime işlemcilerin işlevlerini öğrenmek. Başlıca kelime işlemcileri tanımak. Microsoft Word 2010 programı hakkında temel bilgileri öğrenmek. Amaçlarımız 2 Kelime işlemcilerin işlevlerini öğrenmek. Başlıca kelime işlemcileri tanımak. programı hakkında temel bilgileri öğrenmek. da metin biçimlendirmek. 1 Kelime İşlemcilerin İşlevleri 3 Kelime

Detaylı

Ders 15- Sistem Kişisel Ayarlarõ

Ders 15- Sistem Kişisel Ayarlarõ Ders 15- Sistem Kişisel Ayarlarõ Parola dosyasõ Yazõcõ Veritabanõ Standart Dosyalar-Mevcut Ayarlarõ Muhafaza Et Mevcut Ayarlarõ Muhafaza Et komutu Diğer standart dosyalar Dizili dosyalar (Batch Files)

Detaylı

AKILLI KÜRSÜ KULLANIM KILAVUZU

AKILLI KÜRSÜ KULLANIM KILAVUZU Sayfa 1/11 AKILLI KÜRSÜ KULLANIM KILAVUZU 26.01.2017 Sayfa 2/11 Akıllı Kürsüleri Çalıştırmak Akıllı kürsüleri çalıştırabilmek için her bir kürsünün hemen yan tarafında bulunan şifre giriş panelinden yararlanılır.

Detaylı

Bellek Modülleri. Belge Parça Numarası: Bu kõlavuzda, bilgisayardaki belleğin nasõl değiştirileceği ve yükseltileceğiaçõklanmaktadõr.

Bellek Modülleri. Belge Parça Numarası: Bu kõlavuzda, bilgisayardaki belleğin nasõl değiştirileceği ve yükseltileceğiaçõklanmaktadõr. Bellek Modülleri Belge Parça Numarası: 419585-141 Ocak 2007 Bu kõlavuzda, bilgisayardaki belleğin nasõl değiştirileceği ve yükseltileceğiaçõklanmaktadõr. İçindekiler Bellek modülleri ekleme veya değiştirme

Detaylı