SİLKAR MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş RUHSAT NOLU MERMER OCAĞI KAPASİTE ARTIRIMI ÇED BAŞVURU DOSYASI BURSA İLİ, ORHANELİ İLÇESİ, KOÇU KÖYÜ

Transkript

1 SİLKAR MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş RUHSAT NOLU MERMER OCAĞI KAPASİTE ARTIRIMI ÇED BAŞVURU DOSYASI BURSA İLİ, ORHANELİ İLÇESİ, KOÇU KÖYÜ MİTTO MAD. MÜH. VE MÜŞ. ORM. İŞLERİ İTH. İHR. DIŞ TİC. LTD. ŞTİ. ANKARA TEMMUZ 2013

2 PROJE SAHĠBĠNĠN ADI ADRESĠ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENĠN ADI PROJE BEDELĠ PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN AÇIK ADRESĠ ( ĠLĠ, ĠLÇESĠ, MEVKĠĠ) SİLKAR MADENCİLİK SAN. VE TİC. A.Ş. Orta Mah. Topkapı Maltepe Cd. SİLKAR Plaza No:6 Kat:6 Bayrampaşa/İSTANBUL Ruhsat Numaralı Mermer Ocağı Kapasite Artırımı ÇED Başvuru Dosyası TL Bursa İli, Orhaneli İlçesi, Koçu Köyü Ruhsat Alanı Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X : : : : Toplam Alan 73,95 hektar Mevcut İşletme Alanı-1 Sınır Koordinatları PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KOORDĠNATLARI, ZONE Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X I : I : I : I : Toplam Alan 0,77 hektar Mevcut İşletme Alanı-2 Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X I : I : I : I : I : I : I : I : I : I :

3 I : I : Toplam Alan 1,83 hektar Mevcut Pasa Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak : Nokta No Y X Y:X P : P : P : P : P : Toplam Alan 0,57 hektar Mevcut Stok Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X M : M : M : M : M : Toplam Alan 0,16 hektar Mevcut Bitkisel Toprak Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X B : B : B : B : Toplam Alan 0,06 hektar Mevcut Şantiye Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X S : S : S : S : Toplam Alan 0,07 hektar

4 Mevcut Fosseptik Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X F : F : F : F : Toplam Alan 0,0006 hektar Planlanan Pasa Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X P : P : P : P : P : P : P : P : P : Toplam Alan 1,33 hektar Planlanan Malzeme Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X M : M : M : M : Toplam Alan 1,0 hektar Planlanan Bitkisel Toprak Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X B : B : B : Toplam Alan 0,79 hektar

5 PROJENĠN ÇED YÖNETMELĠĞĠ KAPSAMINDAKĠ YERĠ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) PTD/ ÇED RAPORU/ NĠHAĠ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUġUN/ÇALIġMA GRUBUNUN ADI PTD/ ÇED RAPORU/ NĠHAĠ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUġUN/ÇALIġMA GRUBUNUN ADRESĠ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI PTD/ÇED RAPORU/NĠHAĠ ÇED RAPORU SUNUM TARĠHĠ (GÜN, AY, YIL) ÇED Yönetmeliği; Madde-7 b bendi Seçme Eleme Kriterlerine tabi olup "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir" kararı verilen projelere, MİTTO MAD. MÜH. VE MÜŞ. ORM. İŞLERİ İTH. İHR. DIŞ. TİC. LTD. ŞTİ. 4. Cad. (eski 67. Sok.) 22. Sok. No: 17/8 Emek/ Ankara Tel : 0(312) Fax : 0(312) /07/2013 (4. Cad. (eski 67. Sok.) 22. Sok. No: 17/8 Emek/ Ankara Tel : 0(312) Fax : 0(312) ) Bu raporun tüm hakları MİTTO Madencilik Mühendislik Müşavirlik ve Orman İşleri İthalat İhracat Ltd. Şti. ye aittir. (4110 sayılı Yasa ile değişik 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca)

6 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı ĠÇĠNDEKĠLER ĠÇĠNDEKĠLER... I TABLOLAR DĠZĠNĠ... III ġekġller DĠZĠNĠ... IV EKLER DĠZĠNĠ... V BÖLÜM I. PROJENĠN TANIMI VE GAYESĠ... 1 I.1. PROJE KONUSU YATIRIMIN TANIMI, ÖMRÜ, HĠZMET MAKSATLARI, ÖNEM VE GEREKLĠLĠĞĠ... 1 I.1.1. Projenin Tanımı... 1 I.1.2. Projenin Ömrü... 2 I.2. PROJENĠN FĠZĠKSEL ÖZELLĠKLERĠNĠN, ĠNġAAT VE ĠġLETME SAFHALARINDA KULLANILACAK ARAZĠ MĠKTARI VE ARAZĠNĠN TANIMLANMASI... 4 I.2.1. Projenin Fiziksel Özelliklerinin Tanımlanması... 4 I.2.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması I.3. ÖNERĠLEN PROJEDEN KAYNAKLANABĠLECEK ÖNEMLĠ ÇEVRESEL ETKĠLERĠN GENEL OLARAK AÇIKLANMASI (SU, HAVA, TOPRAK KĠRLĠLĠĞĠ, GÜRÜLTÜ, TĠTREġĠM, IġIK, ISI, RADYASYON VE BENZERĠ.) I Su Kirliliği I.3.2. Hava Kirliliği I.3.3. Toprak Kirliliği I.3.4. Gürültü ve Titreşim Kirliliği I.3.5. Katı Atık Kirliliği I.4. YATIRIMCI TARAFINDAN ARAġTIRILAN ANA ALTERNATĠFLERĠN BĠR ÖZETĠ VE SEÇĠLEN YERĠN SEÇĠLĠġ NEDENLERĠNĠN BELĠRTĠLMESĠ BÖLÜM II. PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KONUMU II.1. PROJE YERĠ VE ALTERNATĠF ALANLARIN MEVKĠĠ, KOORDĠNATLARI, YERĠ TANITICI BĠLGĠLER BÖLÜM III. PROJE YERĠ VE ETKĠ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLĠKLERĠ III.1.2. Flora-Fauna III.1.3. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler III.1.4. Toprak Özellikleri III.1.5. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler III.1.6. Mülkiyet Durumu III.1.7. Koruma Alanları ve Hassasiyet Dereceleri (Milli parklar, Tabiat parkları, Sulak alanlar, Tabiat anıtları, Tabiat koruma alanları, Yaban hayatı koruma alanları, Yaban hayvanı yetiştirme alanları, Kültür varlıkları, Tabiat varlıkları, Sit ve koruma alanları, Boğaziçi kanununa göre koruma altına alınan alanlar, Biyogenetik rezerv alanları, Biyosfer rezervleri, Özel çevre koruma bölgeleri, İçme ve kullanma su kaynakları ile ilgili koruma alanları, Turizm bölgeleri ve Koruma altına alınmış diğer alanlar) BÖLÜM IV. PROJENĠN ÖNEMLĠ ÇEVRESEL ETKĠLERĠ VE ALINACAK ÖNLEMLER IV.1. ÖNERĠLEN PROJENĠN AġAĞIDA BELĠRTĠLEN HUSUSLARDAN KAYNAKLANMASI OLASI ETKĠLERĠNĠN TANITIMI (BU TANITIM KISA, ORTA, UZUN VADELĠ, SÜRELĠ, GEÇĠCĠ VE OLUMLU OLUMSUZ ETKĠLERĠ ĠÇERMELĠDĠR.) IV.1.1. Proje İçin Kullanılacak Alan IV.1.2. Doğal Kaynakların Kullanımı IV.1.3. Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar İle Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu IV.2. YATIRIMIN ÇEVREYE OLAN ETKĠLERĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠNDE KULLANILACAK TAHMĠN YÖNTEMLERĠNĠN GENEL TANITIMI IV.3. ÇEVREYE OLABĠLECEK OLUMSUZ ETKĠLERĠN AZALTILMASI ĠÇĠN ALINMASI DÜġÜNÜLEN ÖNLEMLERĠN TANITIMI BÖLÜM V. HALKIN KATILIMI V.1. PROJEDEN ETKĠLENMESĠ MUHTEMEL HALKIN BELĠRLENMESĠ VE HALKIN GÖRÜġLERĠNĠN ÇEVRESEL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ ÇALIġMASINA YANSITILMASI ĠÇĠN ÖNERĠLEN YÖNTEMLER I

7 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı V.2. GÖRÜġLERĠNE BAġVURULMASI ÖNGÖRÜLEN DĠĞER TARAFLAR V.3. BU KONUDA VEREBĠLECEĞĠ DĠĞER BĠLGĠ VE BELGELER BÖLÜM VI. YUKARIDA VERĠLEN BAġLIKLARA GÖRE TEMĠN EDĠLEN BĠLGĠLERĠN TEKNĠK OLMAYAN BĠR ÖZETĠ NOTLAR VE KAYNAKLAR EKLER II

8 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı TABLOLAR DĠZĠNĠ Tablo- 1. Ruhsat Bilgileri... 1 Tablo- 2. Türkiye Doğal TaĢ Ġhracat Değerleri (Miktar: ton, Değer: 1000 ABD $)... 3 Tablo- 3. Proje Kapsamında Kullanılacak Makine ve Ekipmanlar... 4 Tablo- 4. Jeoteknik Özellikleri Tablo- 5. Programda Kullanılmak Üzere Yan Kayaç Ġle Birlikte HesaplanmıĢ Jeoteknik Özellikler Tablo- 6. Kesitlerdeki Genel ġev Açısına Göre Emniyet Katsayıları Tablo- 7. Faaliyet Kapsamında Kullanılan ve Kullanılması Planlanan Alanlar Tablo- 8. Ruhsat Alanı Koordinatları ve Kapasite Artırımı Yapılan ÇED Alanı Koordinatları Tablo- 9. Mevcut ĠĢletme Alanı-1 Sınır Koordinatları Tablo- 10. Mevcut ĠĢletme Alanı-2 Sınır Koordinatları Tablo- 11. Mevcut Pasa Depolama Alanı Sınır Koordinatları Tablo- 12. Mevcut Stok Alanı Sınır Koordinatları Tablo- 13. Mevcut Bitkisel Toprak Depolama Alanı Sınır Koordinatları Tablo- 14. Mevcut ġantiye Alanı Sınır Koordinatları Tablo- 15. Mevcut Fosseptik Alanı Sınır Koordinatları Tablo- 16. Planlanan Pasa Depolama Alanı Sınır Koordinatları Tablo- 17. Planlanan Malzeme Depolama Alanı Sınır Koordinatları Tablo- 18. Planlanan Bitkisel Toprak Depolama Alanı Sınır Koordinatları Tablo Yılı Bursa Ġli Nüfus Dağılımı Tablo Yılı Orhaneli Ġlçesi ve Koçu Köyü Nüfus Dağılımı Tablo- 21.USGS Kayıtları Tablo- 22. Poisson Olasılık Dağılımı Tablo- 23. Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları ve Ekime Uygunlukları Tablo- 24. Basınç Değerleri Tablosu Tablo- 25. Sıcaklık Değerleri Tablo- 26. YağıĢ Değerleri Tablosu Tablo- 27. Ortalama Bağıl Nem Tablo- 28.Sayılı Günler Tablosu Tablo- 29. Maksimum Kar Kalınlığı Tablosu Tablo- 30. Rüzgarın Esme Sayıları (Aylık ve Yıllık) Tablo- 31. Ġlkbahar Mevsimi Rüzgar Esme Sayıları Tablo- 32. Yaz Mevsimi Rüzgar Esme Sayıları Tablo- 33.Sonbahar Mevsimi Rüzgar Esme Sayıları Tablo- 34.KıĢ Mevsimi Rüzgar Esme Sayıları Tablo- 35. Rüzgarın Esme Sayıları Ortalama Dağılımı (Aylık ve Yıllık) Tablo- 36. Günlük Su Ġhtiyacı Tablo- 37. Genel Değerlendirme Tablosu III

9 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı ġekġller DĠZĠNĠ ġekil- 1. Faaliyet Alanına ĠliĢkin Güneybatıdan Kuzeydoğuya Uydu Görüntüsü... 6 ġekil- 2. Faaliyet Alanına ĠliĢkin Kuzeybatıdan Güneydoğuya Uydu Görüntüsü... 7 ġekil- 3. Basamak Geometrisi... 8 ġekil- 4. Faaliyet Alanına ĠliĢkin ġev Stabilitesi Kesit Haritası Uydu Görüntüsü... 9 ġekil- 5. A-A Kesiti ġekil- 6. B-B Kesiti ġekil- 7. C-C Kesiti ġekil- 8. D-D Kesiti ġekil- 9. ĠĢ Akım ġeması ġekil- 10. Ġnceleme Alanını Gösterir Ölçeksiz Harita ġekil- 11. Bölge Jeolojisinin Ölçeksiz Stratigrafik Kolon Kesiti ġekil- 12. Bursa Ġli ve Çevresi Son 1 Ay Ġçerisinde Depremleri Gösterir Ölçeksiz Harita ġekil- 13. Bursa Ġli ve Çevresini Gösterir Ölçeksiz Deprem Haritası ġekil- 14. Deprem Büyüklük(M) - OluĢum Sayısı ĠliĢkisini Gösterir Grafik ġekil- 15. Çınarcık Barajı Koruma Alanını Gösterir Uydu Görüntüsü ġekil- 16.Yıllık Basınç Değerleri Grafiği ġekil- 17. Yıllık Sıcaklık Değerleri Grafiği ġekil- 18. YağıĢ Değerleri Grafiği ġekil- 19. Ortalama ve Minimum Aylık Bağıl Nem Grafiği ġekil- 20. Sayılı Günler Grafiği ġekil- 21. Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği ġekil- 22. Esme Sayısına Göre Rüzgar Gülü (Yıllık) ġekil- 23. Aylara Göre Esme Sayıları ġekil- 24. Ġlkbahar Mevsimi Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü ġekil- 25. Yaz Mevsimi Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü ġekil- 26. Sonbahar Mevsimi Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü ġekil- 27. KıĢ Mevsimi Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü ġekil- 28. Uzun Yıllar Ortalama Rüzgar Hızına Göre Rüzgar Gülü (Yıllık) ġekil- 29. Faaliyet Alanı Çevresinde Yer Alan Korunan Alanlar ġekil- 30. Faaliyet Alanı ve Etrafını Gösterir MeĢcere Haritası IV

10 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı EKLER DĠZĠNĠ EK 1 EK 2 EK 3 EK 4 EK 5 EK 6 EK 7 EK 8 EK 9 EK 10 EK 11 EK 12 EK 13 EK 14 EK 15 EK 16 EK 17 EK 18 : Ruhsat Fotokopisi : ÇED Kararları : Yerbulduru Haritası ve Uydu Haritası : Topoğrafik Harita ve Yükselti Haritası : Vaziyet Planı Haritası, YerleĢim Haritası ve Fotoğraflar : Eğim Haritası ve Bakı Haritası : Ġmalat Haritası : Kesit Haritası : Sağlık Koruma Bandı Haritası : Jeoloji Haritası ve Morfoloji Haritası : Hidrojeolojik Harita : Arazi Varlığı Haritası : Meteorolojik Veriler : Korunan Alanlar Haritası ve KuĢ Göç Yollarını Gösterir Harita : DSĠ GörüĢ Yazısı : Foseptik Planı : Atıkların Alınmasına ĠliĢkin SözleĢmeler : MeĢcere Haritası ve Alınan Orman Ġzinleri V

11 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı BÖLÜM I. PROJENĠN TANIMI VE GAYESĠ I.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği I.1.1. Projenin Tanımı Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü sınırları dahilinde Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. tarafından iģletilmekte olan Mermer Ocağı projesinin kapasitesinin arttırılması planlanmaktadır. 1/ ölçekli H21-c4 nolu pafta üzerinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden ĠĢleri Genel Müdürlüğü tarafından Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. e 73,95 hektarlık alan için nolu iģletme ruhsatı verilmiģtir. Söz konusu ruhsat fotokopisi Ek-1 de ve ruhsat alanın bilgilerini içerir tablo aģağıda verilmiģtir. Tablo- 1. Ruhsat Bilgileri Ruhsat Numarası EriĢim Numarası Yürürlüğe GiriĢ Tarih Ruhsatın Bitim Tarihi Ruhsat Safhası Ruhsat Sahibi ĠĢletme Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ nolu ruhsat sahası içerisinde 24,58 hektarlık alan için Bursa Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü nden tarih ve 8736 sayı ile ÇED Kapsam DıĢı yazısı alınmıģtır yılında söz konusu ruhsat alanın tamamı için Çevre ve ġehircilik Bakanlığı tarafından tarih ve 9649 sayılı ÇED Kapsam DıĢı yazısı alınmıģtır yılında mermer ocağında kapasite artıģına gidilerek Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmıģ ve Bursa Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü ne sunulmuģtur. Konu ile ilgili olarak tarih ve 6553 sayı ile ÇED Gereklidir kararı alınmıģtır. Mermer ocağı faaliyetine iliģkin olarak alınan tüm ÇED Kararları Ek-2 de verilmiģtir. Mevcut durumda iģletilmekte olan mermer ocağının kapsaitesi m 3 /yıl olup kapasite artıģı ile birlikte söz konusu mermer ocağının yıllık kapasitesi m 3 artırılarak toplamda yıllık m 3 olarak planlanmaktadır. Söz konusu proje; tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği" Madde-7 b bendi Seçme Eleme Kriterlerine tabi olup "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir" kararı verilen projelere, kapsamında değerlendirilmektedir. Rapor, söz konusu projenin özelliklerini, yerini, olası etkilerini ve öngörülen önlemleri ortaya koymak ve projeyi genel boyutları ile tanıtmak amacıyla tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin Ek-III te verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Genel Formatı doğrultusunda hazırlanmıģtır. Faaliyetin gerçekleģtirileceği saha; Bursa Ġl merkezine kuģ uçuģu yaklaģık 28 km, Orhaneli Ġlçe merkezine 19,6 km, en yakın yerleģim yeri olan Koçu Köyü ne metre mesafede yer almaktadır. Koçu Köyü sınırları dahilinde yer alan en yakın haneye 704 metre 1

12 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı mesafededir. Faaliyet alanına iliģkin Yerbulduru Haritası verilmiģtir. ve Uydu Görüntüsü Ek-3 de Açık ocak doğal taģ madenciliğinde tüm kazı ve blok doğal taģ üretim faaliyetleri açık alan ve havada, doğal ortamda yapılır. Yeraltı doğal taģ madenciliğinde ise tüm madencilik üretim iģlemleri yeraltında, kısmen doğal koģullar dıģında gerçekleģtirilir. Açık ocak doğal taģ iģletmeciliğinin her türünde; tek veya çok kademeli mermer üretimi yapılabilmekte yada geometrik Ģekli itibariyle eliptik açık-rampasız veya sadece açık kademeli Ģeklinde üretim gerçekleģtirilebilmektedir. Söz konusu ocak alanında çok kademeli üretim yapılmaktadır ve kapasite artıģı ile üretim Ģekli değiģtirilmeyecektir. Topografik Harita ve Yükselti Haritası Ek-4 te verilmiģtir. Ruhsat alanının tamamı ÇED alanı olarak belirlenmiģ olup söz konusu alan içerisinde ocak alanları, Ģantiye sahası ve depolama alanları (pasa depolama alanı, stok alanı) bulunacaktır. Proje alanı içerisinde mevcut ocak, bitkisel toprak ve Ģantiye alanları ile planlanlan kullanım alanlarının yerleģimini gösterir Vaziyet Planı Haritası, YerleĢim Haritası ve Fotoğraflar Ek-5 de sunulmuģtur. I.1.2. Projenin Ömrü Söz konusu mermer sahasında çalıģır halde olunması nedeniyle görünür rezerv 30 m olarak tespit edilmiģtir. Toplam çalıģılacak alan 73,95 ha olup, görünür rezerv yaklaģık m 3 dür. Ocakta yılda m 3 üretim yapılması planlanmakta olup, proje ömrünün; m 3 / m 3 = 22 yıl olacağı tahmin edilmektedir. I.1.3. Projenin Hizmet Maksatları, Önem ve Gerekliliği MTA (Maden Teknik ve Arama Genel Müdürlüğü) raporlarına göre Türkiye; 5 milyar m³ mermer rezervi(görünür + muhtemel + mümkün) ile dünya mermer potansiyelinin %40 ına sahiptir. Toplam rezervi 13.9 milyar ton (yaklaģık 5,1 milyar m³) olan Türkiye nin, 1,6 milyar ton civarındaki görünür rezervi, bugünkü temposuyla, dünya tüketimini 80 yıl karģılayabilecek düzeydedir. Ülkemizde 80 nin üzerinde değiģik yapıda, 120 nin üzerinde değiģik renk ve desende mermer rezervi belirlenmiģtir. Uluslararası piyasada en tanınmıģ mermer çeģitleri; Süpren, Elazığ ViĢne, AkĢehir Siyah, Manyas Beyaz, Bilecik Bej, Kaplan Postu, Denizli Traverten, Ege Bordo, Milas Leylak, Gemlik Diyabaz ve Afyon ġeker dir. Uluslar arası pazarda bilinen bu mermer çeģitlerimizin dıģında, son dönemde kayrak taģı, dere ve deniz aģındırması ile oluģmuģ çakıl taģları ve tüfler de dıģ ticaretimizde öne çıkan doğal taģ çeģitleridir. Bursa ili genelinde Türkiye de çıkan mermer çeģitlerinin yüzde 20 si bulunmaktadır. Bunlardan bazıları Emperador Light ve Dark Açık Bej çeģitleri, Koyu Bej, KemalpaĢa Beyazı bursa Füme (Olive Marone), Karacabey Siyah Keles Traverteni, savano Gri, YeniĢehir Roza ile Gemlik Diyabaz ve benzeri gibi çeģitler bulunmaktadır. Bu mermerler baģta Çin, Hindistan, Lübnan, Ġsrail, Mısır, Suriye, Türkmenistan, Rusya, Azerbaycan, Kazakistan, Güney Kore, Tayvan, Amerika,Almanya, Belçika ya gönderilmektedir. Maden Mermer Üretici ve Sanayici ĠĢadamları Derneği (MADSĠAD) tarafından düzenlenen ve Ġstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi'nden oluģan akademisyen heyetin Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi BaĢköy-Erenler-Dağakça bölgesinde bulunan 20 civarındaki 2

13 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı maden ocağında yaptığı incelemeler sonucunda, bölgede, 900 milyon ton çıkarılabilir mermer rezervi tesbit edilmiģtir. Mermer sektörü yüksek ihracat potansiyeli, iç piyasa tüketimi, doğal taģ makineleri üretimi ve ihracatı ile Türkiye ekonomisine önemli bir katkı sağlamaktadır. Özellikle son dönemde mermer üretiminde, klasik mermer üretim yöntemlerinin değiģmeye baģlaması, nitelikli iģgücü ve ileri teknolojiye dayanan modern üretim yöntemlerinin daha çok kullanılmaya baģlanması, büyük firmaların yapmıģ oldukları yatırımlarla birlikte bütünleģmiģ üretim yapan tesislerin de devreye girmesiyle iģlenmiģ mermer üretiminde büyük artıģ kaydedilmiģtir. Uygulanmaya baģlanan modern ocak üretim yöntemleri ve son teknikler sayesinde rekabetin çok yoğun olduğu dünya doğal taģ pazarına uygun üretim ve pazarlama yapabilecek ürünler hazırlayan tesis sayımız artmıģtır. Türkiye dünya doğal taģ üretiminde lider 10 büyük üreticiden biri konumuna gelmiģtir. Türkiye nin 1994 yılında yaklaģık 60 milyon dolar olan ham ve iģlenmiģ doğal taģ ihracatı, özellikle 2002, 2003 ve 2004 yıllarında oldukça büyük bir ivme kazanarak, 2002 yılında dolar, 2003 yılında dolar, 2004 yılında da 626 milyon dolar (tahmini) olarak gerçekleģmiģtir yılları arasında Türkiye nin doğal taģ ihracatında ilk üç sırayı mermer-renkli taģlar, traverten ve granit almıģtır yılından sonra hızlı bir yükseliģe geçen traverten ihracatı 2002 yılında mermer-renkli taģları yakalayarak 2003 yılında birinci sıraya yükselmiģtir yılında, doğal taģlar grubu içerisinde, dolarlık traverten, dolarlık mermer, dolarlık granit, dolarlık oniks, dolarlık kayağan taģ ihracatı yapılmıģtır. Bu sınıflama dıģında kalan diğer taģlarda ise dolarlık ihracat gerçekleģmiģtir yılında doğaltaģ ihracatımızda en önemli katma değer, %49 luk pay ile iģlenmiģ mermer ve travertene aittir. DoğaltaĢ ihracatımızın 814 milyon doları iģlenmiģ mermere, 688 milyon doları blok mermer ihracatına, 161 milyon doları ise granit ve diğer sert taģların ihracatına aittir. ĠĢlenmiĢ mermer ihracatında en önemli pazar, ihracatımızın %28 ini oluģturan ABD olmuģtur. ABD yi sırasıyla %9 luk payla Irak, %7 lik payla Suudi Arabistan takip etmiģtir. Ġngiltere, Kanada ve Fransa diğer önemli iģlenmiģ ürün ihraç pazarları olmuģtur. Tablo- 2. Türkiye Doğal TaĢ Ġhracat Değerleri (Miktar: ton, Değer: 1000 ABD $) Ürünler Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer Blok Mermer ĠĢlenmiĢ Mermer Ham plaka ve blok mermer ihracatın artıģ gösterdiği bir ürün grubudur. Bu ürünlerin 2011 yılı ihracatı, %7 lik artıģla 688 milyon dolar olarak gerçekleģmiģtir. Çin, toplam ham blok mermer ihracatında %82 lik değerle ilk sırada yer almıģ; bu ülkeyi sırasıyla Hindistan (%4), Suriye(%3) ve Tayvan(%2) ve Ġtalya(%1) izlemiģtir. Faaliyet alanında kapasite artırımı ile toplamda m 3 /yıl üretim ve ,00 TL yatırım ile uzun yıllar ülke ve bölge ekonomisine hizmet edilecektir. 3

14 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı I.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, ĠnĢaat ve ĠĢletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması I.2.1. Projenin Fiziksel Özelliklerinin Tanımlanması Söz konusu ocakta topografya ve jeolojik yapı dikkate alınarak üretim yöntemi olarak "Elmas Tel Kesme" metodu uygulanmaktadır. Elmas tel kesme yöntemi (ETK) halen dünyada en yaygın olarak kullanılan blok çıkarma yöntemidir. ETK yöntemiyle blok üretiminin ana prensibi, mermer kütlesi içinde birbiri ile irtibatlandırılan yatay ve düģey deliklerin delinip, elmas telin bu deliklerden geçirilmesi ve delikler arasında kalan yüzeyin kesilmesi oluģturur. Bu yöntemin en önemli avantajları yüksek üretim kapasitelerine olanak vermesi ve yüzeyleri son derece düzgün blokların elde edilmesidir. Mermer, granit ve traverten ocaklarında uygulanabilmektedir. Bir ocakta kullanılan ETK sisteminin sayısına bağlı olmakla birlikte, yıllık üretim m 3 civarında olabilmektedir. Üretim yöntemine adını veren bu makine yatay veya dikey kesim yapabilmektedir. Kayacı aģındırma yoluyla kesen elmas tel,makine üzerindeki kasnağa sarılı durumdadır. Makine gövdesi, genellikle 6-8 m uzunluğunda olan raylar üzerinde,kesme iģlemi için gerekli olan baskıyı(gerilmeyi) oluģturacak Ģekilde geriye doğru hareket eder.bu esnada,bir motor yardımıyla döndürülen kasnağın hızla çevirdiği elmas tel kesme iģlemini gerçekleģtirir. Bu yöntemde yapılan ana iģlemler sırasıyla; - Üretim Öncesi Hazırlık Kanal Açma: Yarma ve olukların açılması - Doğal Taş Bloğun Ana Kütleden Ayrılması: DeğiĢik kesme makineleri ve/veya delme yöntemi ile kesim, kama ve yapraklar ile çatlatıp ayırma,hidrolik krikolar ile yapılabilmekte - Doğal Taş Bloklarının Devrilmesi/Ötelenmesi: Hidrolik krikolar, havalı yastıklar, ters kepçe, loder ve dozerlerle ötelenme - Blokların Kaldırma/Yükleme İşlemi: DeğiĢik tipte vinçler (kule veya gezer vinçler) değiģik güçte loderler veya çelik halatlı yükleyici taģıyıcı kamyonlar - Nakliye İşlemi: Ocaktan nakliye tren, kamyon ve duruma göre rulolu konveyörler ile yapılabilmektedir. Proje kapsamında mevcut durumda kullanılan ve kapasite artırımı ile kullanılması planlanan makine ekipman listesi Tablo-3 de verilmiģtir. Tablo- 3. Proje Kapsamında Kullanılacak Makine ve Ekipmanlar ĠĢ Makineleri Modeli Mevcut (Adet) Planlanan (Adet) Ekskavatör CAT Yükleyici 980 H 2 5 Tel Kesme ARIMAN (Kesim hızı:10 m 2 /saat) 3 20 MAKESAN (Kesim hızı:6 m 2 /saat) 3-4

15 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Sayalama ARIMAN/MAKESAN (5 m 2 /saat) 8 35 Sondaj MAKESAN (Delme Hızı: 3 m/saat.delik) 3 8 Rock Drill - 2 Kamyon CAT Arazöz 20 ton su taģıma kapasiteli 2 2 Toplam Açık iģletme yönteminde basamaklar oluģturularak ilerleme sağlanır. Basamak geniģliği kullanılacak olan iģ makinelerinin manevra kabiliyetlerine göre projelendirilir. Mermer ocağı açık iģletmelerinde kullanılacak olan kamyonun geri ve ileri manevra yapabileceği ve dönüģlerde rahat ve emniyetli bir Ģekilde hareket edebileceği bir basamak geniģliği yeterli olmaktadır. Bu geniģlik uygulamada 10 m olarak alınmıģtır. Proje alanında üretim tamamıyla açık iģletme metoduyla yapılmaktadır. Mermer ocaklarında literatürde basamak yüksekliği olarak 4-6 m verilmiģtir. Söz konusu ocakta basamak yüksekliği 3,5 m arasında çalıģılmaktadır. Mermer ocağı açık iģletmelerinde basamak Ģev açısı 90 0 dir. Planlanan bu ölçüler mermer bloklarının üretim yöntemine ve ekskavatörün hareket kabiliyet alanına göre belirlenmiģtir. Ayrıca, basamakların oluģturulması için kullanılan Eğim Haritası ve Bakı Haritası Ek-6 da, üretim kapsamında oluģturulan basamakların ve gerçekleģtirilmesi planlanan imalatın gösterildiği Ġmalat Haritası Ek-7 de, oluģturulacak basamaklara ait kesitlerin gösterildiği Kesit Haritası Ek-8 de verilmiģtir. 5

16 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan Faaliyet Alanına ĠliĢkin Güneybatıdan Kuzeydoğuya Uydu Görüntüsü TARĠH Temmuz ġekil- 1. Faaliyet Alanına ĠliĢkin Güneybatıdan Kuzeydoğuya Uydu Görüntüsü 6

17 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı R.1 R.2 R.4 R.3 Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan Faaliyet Alanına ĠliĢkin Kuzeybatıdan Güneydoğuya Uydu Görüntüsü TARĠH Temmuz ġekil- 2. Faaliyet Alanına ĠliĢkin Kuzeybatıdan Güneydoğuya Uydu Görüntüsü 7

18 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı ġev Stabilitesi Ekonomik, verimli ve güvenli bir yerüstü madenciliğinin yapılabilmesi bakımından Ģevlerin tasarımı önemlidir. Bu sebeple açık iģletmelerde optimum genel Ģev açısının belirlenmesi gerekir. ġev açısının yüksek tutulması yapılacak kazı miktarında azalma ve ekonomik yönden tasarruf sağlarken, aģırı dik Ģevler kaymalara neden olarak ocak içinde iģ kazalarına sebebiyet verebilmekte ve bunun sonucunda can ve mal kaybının yanısıra üretim de azalabilmektedir. Bu nedenle, çalıģılan malzemenin özelliklerine uygun olarak açık ocaklarda optimum genel Ģev açısının belirlenmesi madencilik açısından oldukça önemlidir (ayrıca bkz. ġekil-3). B: Basamak GeniĢliği H: Basamak Yüksekliği β: Basamak ġev Açısı ( 0 ) α: Genel ġev Açısı ( 0 ) ġekil- 3. Basamak Geometrisi Açık ocaklarda Ģev stabilitesini; jeolojik yapısal özellikler, Ģevin geometrisi, yeraltı suyu durumu, malzeme özellikleri ve uygulanan kazı tekniği (patlatmalı kazı, mekanize kazı) gibi çeģitli faktörler kontrol etmektedir. Proje sahasında oluģturulması planlanan ocak sahası için yapılan 3 boyutlu ocak modelleme çalıģmasına göre Ģev stabilitesi yazılımında duraylılık çalıģması yapılmıģtır. Yapılan çalıģmalar Mohr-Coulomb mukavemet ve limit denge metodu kullanılarak oluģturulmuģtur. ÇED alanı içerisine kapasite artırımı ile bir adet ocak açılması planlanmıģtır. Açık ocak tasarımı yapılırken, basamak yükseklikleri 3.5 metre ve geniģlikleri 10 metre olarak tasarlanmıģtır. Basamak Ģev açısı 90 o dir. Alınacak malzemenin mermer olmasından dolayı basamak yükseklikleri ve geniģlikleri birime uygun olarak belirlenmiģtir. Ayrıca malzeme depolama alanı, pasa depolama alanı ve bitkisel toprak depolama alanları için hazırlanan 3 boyutlu tasarımlarda basamak ve genel Ģev açıları 35 o yi geçmeyecek Ģekilde tasarlanmıģ olup, basamak geniģlikleri 6-8 metre, basamak yükseklikleri ise malzeme ve pasa tasarımları için 3-7 metre olarak, bitkisel toprak depolama tasarımı için ise 2.5 metreyi geçmeyecek Ģekilde tasarlanmıģtır. Limit denge analizlerinde kullanmak üzere ÇED alanı içerisinde tasarlanan 3 boyutlu ocak modelinden bir adet yine üç boyutlu tasarlanan malzeme depolama, pasa depolama ve bitkisel toprak depolama alanları için ise her birinden birer adet olmak üzere toplamda dört (4) adet kesit alınmıģtır. Alınan kesitler üzerinde Ģev stabilize alanizi yapılmıģ olup Kesitler için seçilen bölgeler, Ģev yükseklikleri ve açıları dikkate alınarak olabilecek en kritik bölgelerden seçilmiģtir. Stabilite çalıģmaları için seçilmiģ olan kesitler ġekil-4 de stabilitesi kesit haritasında gösterildiği gibidir. 8

19 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan Ruhsat Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı ġev Stabilitesi Kesit Haritası Görüntüsü TARĠH Temmuz-2013 ġekil- 4. Faaliyet Alanına ĠliĢkin ġev Stabilitesi Kesit Haritası Uydu Görüntüsü 9

20 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı 1. Kayaç Dayanım Parametreleri Yazılım programına girilen değerler Mohr Coulomb mukavemet parametreleri kullanılmıģ; Duraylılık hesap metodu olarak Janbu ve Bishop Metodları seçilmiģtir. Yapılan değerlendirmeler 1,5 katsayısı baz alınarak değerlendirilmiģ olup; bu değerin üstünde alınan emniyet katsayısı değerleri duraylılığın sağlanabileceğini göstermektedir. Analiz için gerekli Birim Ağırlık(γ), Phi (φ) ve Kohezyon (c) değerleri, aģağıdaki tablodan alınmıģtır. Tablo- 4. Jeoteknik Özellikleri Birim Yoğunluk (d) (gr/cm 3 ) Birim Hacim Ağırlık(γ) (kn/m 3 ) Phi (φ)( ) Kohezyon (c) (kn/m 2 ) KumtaĢı 2,1 20, ,3 Silt 1,93 18, ,8 ġeyl 2,40 23, ,2 KiltaĢı 2,21 21, ,4 Kalker 2,5 24, Kömür 0,7-2 6,86-19, Bazalt 2,65-2, , Andezit 2,61 25, Andezitik Tüf 2,26-2,35 22,17-23, Gabro 3 29, ġist 2,64 25, ,6 Mermer Granit 2, Diyorit 2,85 27, Bakır 4,35-4, Antimonit 4,63-4,66 45,4-45, Altın 2,65-2,70 25,997-26,49 30 o -45 o (kuvars ); 7 o -15 o (kil) kpa(kuvars), kpa(kil) Kaolin 1,53-1, , Kromit, Kemererit 4,5-4,8 44,15-47, Kuvars 2,65-2, , Pirit 5-5,028 49,1-49, Montmorillonit 1,53-1, Albit, Ortaklas 2,5-2,76 24,53-27, Boraks 1,715 16, Feldspat 2,5-2, o -40 o Manyezit 3,0-3,1 29,43-30, Jips 2,32-2,35 22,8-23, Boksit 2,0-2,5 19,6-24, Pomza 1,0-2,0 9,81-19, Vermikülit 2,0-2,5 19,6-24, Grafit 1,9-2,3 18,64-22, Flüorit 3,01-3,6 29,53-35, Kalsit 2,6-2,7 25,51-26, Biyotit, Muskovit 2,7-3,0 26,5-29, Trona 2,11 20,

21 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Tablo- 5. Programda Kullanılmak Üzere Yan Kayaç Ġle Birlikte HesaplanmıĢ Jeoteknik Özellikler Birim Yoğunluk (d) (gr/cm 3 ) Birim Hacim Ağırlık(γ) (kn/m 3 ) Phi (φ)( ) Kohezyon (C) (kn/m 2 ) Mermer , Pasa 1,7 16, Malzeme , Bitkisel Toprak 1,6 15, ÇED alanında oluģturulacak ocak alanı, malzeme, pasa ve bitkisel toprak depolama alanları için hazırlanmıģ olan üç boyutlu modellerden limit denge analizleri için kesitler alınarak ilgili stabilite analiz programına aktarılmıģ ve emniyet katsayıları hesaplanmıģtır. Modellerden alınan ve programda analiz edilen kesitler ve emniyet katsayıları aģağıda verilmiģtir. 11

22 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı A-A Kesiti (Ocak) Ocak bir (1) basamaklı olarak tasarlanmıģ olup; kesit hattı üzerinden taban tavan kot farkı 2,948 metre, Ģev açısı ise 90 dir. Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan Ruhsat Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı A-A Kesiti TARĠH Temmuz ġekil- 5. A-A Kesiti 12

23 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı B-B Kesiti (Bitkisel Toprak Depolama) Bitkisel toprak depolamanın bir (1) basamak olarak yapılması planlanmıģ olup kesit hattı üzerinden taban tavan kot farkı 0,703 metre, Ģev açısı ise 30 olacaktır. Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan ÇED BaĢvuru Dosyası B-B Kesiti TARĠH Temmuz ġekil- 6. B-B Kesiti 13

24 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı C-C Kesiti (Malzeme Depolama) Malzeme depolamanın bir (1) basamak olarak yapılması planlanmıģ olup kesit hattı üzerinden taban tavan kot farkı 2,426 metre, Ģev açısı ise 35 olacaktır. Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan C-C Kesiti TARĠH Temmuz ġekil- 7. C-C Kesiti 14

25 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı D-D (Pasa Depolama) Pasa depolamanın bir (1) basamak olarak yapılması planlanmıģ olup kesit hattı üzerinden taban tavan kot farkı 1,547 metre, Ģev açısı ise 35 olacaktır. Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan D-D Kesiti TARĠH Temmuz ġekil- 8. D-D Kesiti 15

26 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Sonuç ve Öneriler Ocak, pasa depolama, malzeme depolama, bitkisel toprak depolama tasarımlarından alınan kesitlerin analiz sonuçlarına göre yazılımda bulunan emniyet katsayı değerleri, kot değerleri ve genel Ģev açıları aģağıdaki tabloda sunulmaktadır. Tablo- 6. Kesitlerdeki Genel ġev Açısına Göre Emniyet Katsayıları ġev Tavan ġev Taban Tavan Taban Kesit Kotu (m) Kotu(m) Kot Farkı(m) A-A (Ocak) B-B (Bitkisel Toprak Depolama) C-C (Malzeme Depolama) D-D (Pasa Depolama) Genel ġev Açısı( ) Emniyet Katsayısı Emniyet katsayılarının 1,2 ve üzeri olması, göreceli olarak kısa süreli dayanım öngörüsü verirken; 1,0-1,2 arası katsayılar tehlikeli olarak kabul edilmekte ve sürekli olarak Ģev hareketleri ölçümünü gerektirmektedir. Stabil olarak kabul görmekte olan değer ise 1.5 dir. Tablo 6 da görüldüğü gibi emniyet katsayılarının tümü 1,5 değerinden yüksek bulunmuģtur. Buna göre Ģev duraylılığı uzun süre korunabilecektir. Sonuç olarak, açık ocak iģletme prensipleri gereğince; basamakların yükseklik ve geniģliği emniyet açısından tehlike oluģturmayacak ölçülerde ve iģ makinelerinin manevra, yükleme, boģaltma v.b. iģlemlerini engellemeyecek Ģekilde yapılandırılacaktır. 16

27 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Projeye ait iģ akım Ģeması aģağıda verilmiģtir. Gürültü OluĢumu Üst Örtü Toprağının Sıyrılması Bitkisel Toprak Depolama Alanında Depolanması Toz OluĢumu Tel Kesme Yöntemi Ġle Mermerin Alınması Gürültü OluĢumu Toz OluĢumu Kamyonlara Yükleme Gürültü OluĢumu Toz OluĢumu Stok Alanında Depolama Gürültü OluĢumu Toz OluĢumu Piyasaya Arz Edilmesi ġekil- 9. ĠĢ Akım ġeması I.2.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, ĠnĢaat ve ĠĢletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı ve Arazinin Tanımlanması Söz kapasite artıģı ile toplam 73,95 hektarlık ruhsat alanının tamamında mermer üretimi yapılması planlanmaktadır. Faaliyetin gerçekleģtirildiği alanın büyük çoğunluğu MeĢcere Haritasına göre orman arazisi olup, az miktarda tarım arazisi içinde kalmaktadır. Tarım arazisinde faaliyet gösterilmesi durumunda Bursa Gıda, Tarım ve hayvancılık Ġl Müdürlüğü ne baģvuru yapılarak gerekli izinler alınacaktır. Faaliyet kapsamında kullanılmakta olan mevcut alanlar için orman iznine baģvurulmuģ ve izin alınmıģtır (bkz. Ek-18). Söz konusu kapasite artıģı ile birlikte orman izni alınmayan alanlar içinde izin baģvurusuna devam edilecektir. Planlanan malzeme depolama alanı için ise faaliyet sahibi tarafından Orman Bölge Müdürlüğü ne baģvuruda bulunulacaktır. 17

28 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Faaliyet kapsamında kullanılan ve kullanılması planlanan alanlar aģağıda tablo olarak verilmiģtir. Tablo- 7. Faaliyet Kapsamında Kullanılan ve Kullanılması Planlanan Alanlar Mevcut Durumda Kullanılan Kullanılması Planlanan ĠĢletme Alanı ,97 m 2 - ĠĢletme Alanı ,61 m 2 - Malzeme Stok Alanı 1.554,55 m m 2 Pasa Mazleme Alanı 5.680,06 m ,96 m 2 Bitkisel Toprak Depolama Alanı 550,31 m ,41 m 2 Tablo-7 de verildiği üzere ĠĢletme Alanı-1 ve ĠĢletme-2 Alanı Maden Ġzin oluru almıģ alanlar olup, bu alanlar için Bursa Çevre ve ġehircilik Ġl Müdürlüğü nden tarih ve 8736 sayı ile ÇED Kapsam DıĢı yazısı alınmıģtır. Söz konusu kapasite artıģı ile ruhsat alanının tamamında mermer üretimi yapılması planlanmaktadır. ÇED sürecini müteakip faaliyet alanlarında üretim devam ettikçe kullanılan iģletme alanları için Orman Bölge Müdürlüğü ne baģvuruda bulunarak gerekli izinler alınacaktır. Faaliyet alanının 684 m 2 lik kısmı Ģantiye alanı olarak kullanılmakta olup, tehlikeli atık geçici depolama alanları Ģantiye alanı içinde yer almaktadır. Ayrıca faaliyet kapsamında çalıģacak personelden kaynaklanacak sıvı atıkların biriktirilmesi amacı ile 5,6 m 2 lik alanda sızdırmasız özellikte fosseptik inģa edilmiģtir. I.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, TitreĢim, IĢık, Isı, Radyasyon ve benzeri.) Mevcut durumda iģletilmekte olan mermer ocağında 18 personel çalıģmakta olup, kapasite artıģı ile birlikte toplam 55 kiģi çalıģtırılması planlanmaktadır. Proje alanında yapılan çalıģmalardan oluģabilecek çevresel etkiler aģağıdaki Ģekilde kısaca açıklanmaktadır. I Su Kirliliği Proje kapsamında iģletme aģamasında; personelin her türlü sosyal ihtiyaçları için (içme ve kullanma suyu), faaliyet esnasında telkesme iģlemi için ve arazide tozumayı önlemek için (sulama suyu) suya ihtiyaç vardır. Personel için gerekli olan içme suyu damacanalar ile satın alınacaktır. Kullanma suyu ise Koçu Köyü veya Orhaneli Ġlçesi nden satın almak suretiyle temin edilecektir. Ayrıca blok mermer üretiminin gerçekleģmesi için kullanılacak su tankerlerle satın alma yoluyla proje alanına getirilecektir. Mevcut durumda iki adet su tankı bulunmaktadır. Proje kapsamında yapılan faaliyetler sırasında faaliyet alanı çevresinde bulunan dere yataklarına herhangi bir müdehale edilmesi ve atık atılması söz konusu olmayacaktır. 18

29 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı I.3.2. Hava Kirliliği Faaliyet alanında üretim aģamalarında yapılacak iģlemlerden kaynaklanan toz emisyonu ile kullanılacak ekipmanların yakıt olarak tüketeceği motorinden kaynaklanan gaz emisyonu oluģumu söz konusudur. Proje alanında oluģacak toz emisyonları; Bitkisel toprağın hafriyat iģlemleri sırasında oluģan toz emisyonları, Blok mermer üretimi sırasında oluģan toz emisyonları, Pasanın depolanması sırasında oluģan toz emisyonları, Kullanılacak ekipmanların yakıt olarak tüketeceği motorinden de emisyon oluģumu olacaktır. Mermer ocağında mermer çıkarma iģlemi tel kesme yöntemi ile yapılmaktadır. Tel kesme iģleminde telin yerleģtirilmesi için açılacak delikler ve kesim iģlemi esnasında su ile çalıģılacağından proses kaynaklı emisyon oluģumu söz konusu değildir. Ayrıca ocak alanından ETK yöntemi ile çıkarılan mermer blok halinde stok alanında bekletileceği için emisyon oluģturmayacaktır. I.3.3. Toprak Kirliliği Faaliyet alanında toprak kirliliğine neden olabilecek bir çalıģma söz konusu değildir. Ocak alanında çalıģacak iģ makineleri ve araçların bakım onarımları ve yağ değiģimleri Ģantiye alanı içerisinde yer alacak yağ değiģim alanında gerçekleģtirilecektir. Bu kapsamda oluģacak tehlikeli atıklar geçici tehlikeli atık depolama alanında biriktirilecektir. Söz konusu alanların ayrıntıları ÇED Raporunda verilecektir tarih ve sayılı (değiģik; tarih ve sayılı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 2 deki ve yönetmelikteki tüm hükümlere ve ayrıca tarih ve sayılı (değiģik; tarih ve sayılı) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümleri doğrultusunca lisanslı geri kazanım veya lisanslı bertaraf tesislerine gönderilecektir. Evsel nitelikli atıklar içerisinde cam, plastik ĢiĢe ve naylon gibi değerlendirilebilir katı atıklar bulunması durumunda tarih ve sayılı (değiģik tarih ve sayılı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği gereğince seçilecek ve lisanslı geri kazanım tesislerine gönderilerek değerlendirilmesi sağlanacaktır. Faaliyet sırasında ıģık, ıģın ve radyasyon gibi etkiler olmayacaktır. I.3.4. Gürültü ve TitreĢim Kirliliği tarih ve sayılı (değiģik; tarih ve sayılı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği kapsamında, hazırlanacak çevresel etki değerlendirme raporunda yer alan gürültü ile ilgili bölümünde söz konusu yönetmelik esasları çerçevesinde yapılacak gürültü hesaplamaları ile gerekli değerlendirmeler yapılacaktır. Proje konusu faaliyet ile ilgili olarak, tarih ve sayı (DeğiĢiklik; tarih ve sayılı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre 19

30 Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında gerekli izinler alınacaktır. I.3.5. Katı Atık Kirliliği Faaliyet sırasında açığa çıkacak katı atıklar; proje kapsamında çalıģacak personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atıklardan ibaret olacaktır. Faaliyet süresince çıkacak evsel nitelikli atıkların toplanması, depolanması, geri kazanımı ve bertarafı konusunda; tarih ve sayılı (DeğiĢiklik; tarih ve 25777) Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. I.4. Yatırımcı Tarafından AraĢtırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti ve Seçilen Yerin SeçiliĢ Nedenlerinin Belirtilmesi Söz konusu faaliyet kapasite artıģı olup, faaliyet alanının geniģ bir bölümünde blok mermer madeni bulunmaktadır. Ocak alanlarından üretimi gerçekleģtirilen blok mermerin tamamı geçici olarak depolandıktan sonra satıģa sunulmaktadır. Personel istihdamı açısından değerlendirildiğinde; proje kapsamında çalıģtırılacak personelin yakın yerleģimlerden sağlanabilecek olması, nakliye açısından değerlendirildiğinde ise sahanın yola yakın olması projenin diğer alternatifleri olarak görülmektedir. Türkiye genelinde yapılan araģtırmalar incelendiğinde mermer üretimi her yıl artmaktadır. SanayileĢme ve inģaat sektörünün ülkede hızla geliģmesi bu artıģın sebepleri olarak gösterilebilir. Sonuç olarak, proje konusu mermer ocağı iģletmeciliği olup bu kapsamda farklı bir alternatif düģünülmemiģtir. Üretim, ancak mevcut Ģartlar göz önüne alınarak, bu Ģartların gerek teknik, gerekse ekonomik yönleri dikkate alınarak gerçekleģtirilecektir. 20

31 BÖLÜM II. PROJE ĠÇĠN SEÇĠLEN YERĠN KONUMU II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü sınırları dahilinde Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. tarafından iģletilmekte olan Mermer Ocağı projesinin kapasitesinin arttırılması planlanmaktadır. Faaliyetin gerçekleģtirileceği saha; Bursa Ġl merkezine kuģ uçuģu yaklaģık 28 km, Orhaneli Ġlçe merkezine 19,6 km, en yakın yerleģim yeri olan Koçu Köyü ne metre mesafede yer almaktadır. Koçu Köyü sınırları dahilinde yer alan en yakın haneye 704 metre mesafededir. GSM ruhsatı alınması aģamasında belirlenecek olan sağlık koruma bandı mesafesi bırakılarak çalıģma alanının sınırları belirlenecektir. Ayrıca sağlık koruma mesafelerinin belirtildiği harita Ek-9 da verilmiģtir. ÇalıĢma alanının köģe noktalarına beton poligon taģları dikilerek çalıģma alanının sınırları belirlenecektir. Tablo- 8. Ruhsat Alanı Koordinatları ve Kapasite Artırımı Yapılan ÇED Alanı Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM D.O.M. : 27 Zon : 35 Ölçek Faktörü : 6 derecelik Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : WGS-84 Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : -- Zon : -- Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X : : : : Toplam Alan 73,95 hektar Tablo- 9. Mevcut ĠĢletme Alanı-1 Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X I : I : I : I : Toplam Alan 0,77 hektar 21

32 Tablo- 10. Mevcut ĠĢletme Alanı-2 Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X I : I : I : I : I : I : I : I : I : I : I : I : Toplam Alan 1,83 hektar Tablo- 11. Mevcut Pasa Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X P : P : P : P : P : Toplam Alan Tablo- 12. Mevcut Stok Alanı Sınır Koordinatları 0,57 hektar Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X M : M : M : M : M : Toplam Alan 0,16 hektar 22

33 Tablo- 13. Mevcut Bitkisel Toprak Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X B : B : B : B : Toplam Alan 0,06 hektar Tablo- 14. Mevcut ġantiye Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : 27 D.O.M. : -- Zon : 35 Zon : -- Ölçek Faktörü : 6 derecelik Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X S : S : S : S : Toplam Alan 0,07 hektar Tablo- 15. Mevcut Fosseptik Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM D.O.M. : 27 Zon : 35 Ölçek Faktörü : 6 derecelik Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : WGS-84 Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : -- Zon : -- Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X F : F : F : F : Toplam Alan 0,0006 hektar Tablo- 16. Planlanan Pasa Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM D.O.M. : 27 Zon : 35 Ölçek Faktörü : 6 derecelik Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : WGS-84 Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : -- Zon : -- Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X P : P : P : P : P :

34 P : P : P : P : Toplam Alan 1,33 hektar Tablo- 17. Planlanan Malzeme Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM D.O.M. : 27 Zon : 35 Ölçek Faktörü : 6 derecelik Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : WGS-84 Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : -- Zon : -- Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X M : M : M : M : Toplam Alan 1,0 hektar Tablo- 18. Planlanan Bitkisel Toprak Depolama Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Sırası :Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM D.O.M. : 27 Zon : 35 Ölçek Faktörü : 6 derecelik Koor. Sırası: Enlem,Boylam Datum : WGS-84 Türü : COĞRAFĠ D.O.M. : -- Zon : -- Ölçek Fak. : Nokta No Y X Y:X B : B : B : Toplam Alan 0,79 hektar 24

35 BÖLÜM III. PROJE YERĠ VE ETKĠ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLĠKLERĠ III.1. Önerilen Proje Nedeniyle Kirlenmesi Muhtemel Olan Çevrenin; Nüfus, Fauna, Flora, Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, Toprak, Su, Hava, (Atmosferik KoĢullar) Ġklimsel Faktörler, Mülkiyet Durumu, Mimari ve Arkeolojik Miras, Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu, Hassasiyet Derecesi (EK-V Deki Duyarlı Yöreler Listesi de Dikkate Alınarak) ve Yukarıdaki Faktörlerin Birbiri Arasındaki ĠliĢkileri de Ġçerecek ġekilde Açıklanması III.1.1. Nüfus Proje konusu faaliyet, Silkar Madencilik San. ve Tic. A.ġ. tarafından Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü sınırları içerisinde iģletilmekte olan Ruhsat Nolu Mermer Ocağı kapasite artıģıdır. Bursa Ġli nin toplam nüfusu kiģi olup, faaliyet alanın yer aldığı yerleģimlere iliģkin 2012 yılı nufüs dağılımlarını içeren tablolar aģağıda verilmiģtir. Tablo Yılı Bursa Ġli Nüfus Dağılımı Toplam Erkek Kadın Türkiye Toplam Nüfus Ġl Nüfusu Ġl/Ġlçe Merkezleri Nüfusu Belde Ve Köyler Nüfusu Tablo Yılı Orhaneli Ġlçesi ve Koçu Köyü Nüfus Dağılımı Toplam Erkek Kadın Orhaneli Ġlçesi Koçu Köyü III.1.2. Flora-Fauna Flora Tespiti Çalışmaları: Flora ve fauna çalıģmaları, verilecek olan özel formata göre ÇED Raporu nda bu baģlık altındaki bilgiler detaylandırılacaktır. Flora listesinde bitki türlerinin Latince ve Türkçe adları, endemizm durumları, tehlike kategorileri, fitocoğrafik bölgeleri, nispi bolluk dereceleri, habitatları belirtilecektir. ÇED Raporu nun flora kısmı oluģturulurken araziden toplanan bitki türlerinin teģhisinde Davis in Flora of Turkey and East Aegean Islands adlı eserinden yararlanılacak, hazırlanacak flora listesinin tam ve eksiksiz olması amacıyla aynı eserden literatür çalıģması yapılacak, bu bölgede daha önceden yapılan araģtırma, yayın, makale ve tez çalıģmaları varsa araģtırılarak yapılan arazi çalıģması desteklenecektir. Faaliyet alanı ve çevresinde bulunabilecek endemik bitki türlerinin belirlenmesinde Ekim, T. (2000) tarafından hazırlanan Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı adlı yayından yararlanılacaktır. Faaliyet alanı ve çevresinde endemik bitki türlerinin bulunması halinde bunların adları ve kategorileri kapsam belirleme sonrası verilecek özel formata göre hazırlanacak ÇED Raporu nda yer alacaktır. Fauna Tespiti Çalışmaları: Fauna türlerinden amfibi, sürüngen, kuģ ve memeli türlerinin Latince ve Türkçe adları, Bern sözleģmesi Ek-2 ve Ek-3 listelerinin hangisinde yer aldığı, habitatları, IUCN kategorileri, Orman ve Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel 25

36 Müdürlüğü nün tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararları Ek-I (Çevre ve Orman Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları), Ek-II (Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları), Ek-III (Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde Ġzin Verilen Av Hayvanları) listeleri ilgili fauna tablolarına iģlenecektir. Proje alanı için sunulacak olan fauna çalıģmaları, özel formata göre ÇED Raporu nda bu baģlık altında detaylandırılacaktır. III.1.3. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler Jeolojik Özellikler Genel Jeoloji: Bursa Ġli genelinde, Paleozoyik-Kuvaterner zaman aralığını temsil eden, farklı litolojik özellikler sunan metamorfik, ofiyolitik, volkanik, plütonik ve çökel kaya türleri yer almaktadır. ġehir, farklı jeolojik dönemlerde oluģmuģ, farklı tektonik özelliklere sahip, ofiyolitik kenet kuģaklarıyla birbirinden ayrılan, üç önemli tektonik birliğin bir araya geldiği bölgede yer almaktadır. Bu kıtasal bloklar ile kenet kuģaklarına ait kaya türleri farklı yaģ, farklı litoloji ve farklı yapısal özelliklere sahiptir. Birbirleriyle tektonik iliģkili olan bu birlikler; ilin kuzeyinde Ġstanbul Zonu, ortada Sakarya Zonu ve güneyinde TavĢanlı Zonlarından oluģur. Ġstanbul Zonu, Paleozoyik yaģlı pasif kıta kenarı çökelleri ve bunları uyumsuzlukla örten Triyas yaģlı sedimanter kayalardan oluģmaktadır. Sakarya Zonu altta Uludağ grubunda yüzeyleyen Paleozoyik yaģlı bir temel ve temeli tektonik olarak örten Permiyen-Triyas yaģlı dalma-batma zonu kayalarından meydana gelir. TavĢanlı Zonu ise mavi Ģistler ve mermerlerden oluģmaktadır. Bu tektonik birliklerden Ġstanbul Zonu ve Sakarya Zonu Pontid içi Kenedi ile Sakarya Zonu ve TavĢanlı Zonu da Ġzmir-Ankara Kenedi ile ayrılmaktadır. Pontid Ġçi Kenedi, Mesozoyik te Ġstanbul Zonu ve Sakarya Zonu arasında yer alan okyanusun Erken Eosen-Oligosen dönemlerinde kapanması sonucu oluģmuģ, ofiyolit ve mavi Ģist dilimlerinden oluģan bir fay zonu ile temsil edilir. Sakarya ve TavĢanlı Zonları arasında sınırı oluģturan Ġzmir-Ankara Kenedi (ofiyolitik kayaçlar ve fliģ), Neo-Tetis Okyanusunun kuzeye dalarak yok olmasıyla oluģmuģtur. Eski kıta parçalarını temsil eden bu tektonik birlikler ile bu tektonik birlikleri ayıran kenet kuģakları oldukça farklı stratigrafik, magmatik, metamorfik ve yapısal özelliklere sahiptir. Tüm bu temel birimler üzerinde, uyumsuz olarak, çoğunlukla kumtaģı, konglomera, kireçtaģı ve Ģeyllerden oluģan Neojen istifleri yer alır. Bu çökel istifler, göl ve nehirlere ait karasal kırıntılılardan oluģmakta olup, istif içerisinde ekonomik değere sahip linyit damarları görülmektedir. Ayrıca bölgedeki temel birimler, yer yer volkanik ve granitik kayaçlar tarafından da kesilmektedir. Faaliyet Alanı ve Çevresini Gösterir Jeoloji Haritası ve Morfoloji Haritası Ek-10 da verilmiģtir. 26

37 BÖLGE JEOLOJĠSĠ: Bölgede bulunan Kretase yaģlı ultrabazik kayaçlar, Orhaneli ile Bursa arasında, D- B yönlü 35 km. uzunluğunda, 10 ile 20 km. geniģliğinde büyük bir masif teģkil ederler. Güneyde, metamorfik kayaçlar ile milonitler ve megabreģlerden oluģan bir taban üzerine otururlar. Kuzeyde ise ultrabazik kayaçlar ile metamorfik kayaçlar ve Paleozoik yaģlı grovaklar arasında ters bir fay vardır. Fayın batı ucunun güneyinde, metamorfik kayaçlar, grovaklar ve üst Jura - alt Kretase kalkerlerinden oluģan taban, ultrabazik kayaçların altında yer yer yüzeylenmektedir. Büyük bir granodiyorit masifi, ultrabazik kütlenin doğu kısmını delmiģtir. Orhaneli ultrabazik masifi esas olarak dünit ve piroksenli peridotitten oluģmaktadır; az miktarda piroksenolit ve gabro - dolerit içerir. Masifin her iki kenarında, yer yer dolerit ve megabreģlere rastlanır. Önce doleritik magma çıkmıģ, onun üzerine ultrabazik magma yayılmıģtır. Ultrabazik kayaçlar belirgin bir tabakalanma gösterirler. Bu magmatik tabakalanmanın genel yönü K-G, eğimi ise dike yakındır. Ultrabazik masifin iç yapısı ile kenarı arasında bir uyumsuzluk mevcuttur. Magmatik tabakalanma kuzeyde, dünit, piroksenli peridotit ve piroksenolit ardalanmaları Ģeklinde görülür. SĠLKAR Madencilik San. ve Tic. Ltd. ġti. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan Ruhsat Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı ÇED BaĢvuru Dosyası Ġnceleme Alanını Gösterir Ölçeksiz Harita ġekil- 10. Ġnceleme Alanını Gösterir Ölçeksiz Harita 27

38 Stratigrafi te p e SĠLKAR Madencilik San. ve Tic. Ltd. ġti. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan Ruhsat Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Kolon Kesit (Ölçeksiz) ġekil- 11. Bölge Jeolojisinin Ölçeksiz Stratigrafik Kolon Kesiti PALEOZOYĠK Kızıltepe Metamorfitleri: Ġnceleme alanında görülen metamorfik kayaçlar, genellikle Muskovit-kuvars Ģist, muskovit kuvars-klorit Ģist, kuvars-biyotit Ģist, albit-epidot-klorit Ģist, amfibolit, kalkģist litolojilerinden oluģmuģtur. Kontakt metamorfizma belirgindir. Triyas sedimanlarının granit kenarlarındaki kontakt metamorfik karģılıkları olarak da düģünülebilir. Birimin kalınlığı yaklaģık 100 m. dolayında olup, içerisinde fosil bulunmamaktadır. YaĢı stratigrafik konumu nedeniyle Paleozoyik olarak kabul edilmiģtir. 28

39 PaĢalar Mermeri: Ġnceleme alanının çevresinde Kızıltepe metamorfitleri üzerinde konkordan olarak görülen mermerler, rekristalize kireçtaģlarından oluģmakta olup, beyaz, beyazımsı gri orta tabakalanmalıdır. Birimin kalınlığı m. arasında olup, yaģı Kızıltepe metamorfitleri ile olan konumu nedeniyle Paleozoyik olarak kabul edilmektedir. MESOZOYĠK Karakaya Formasyonu: Bölgede bu birim; kırıntılı kayalar ve içlerindeki kireçtaģı bloklarından oluģmuģtur. Litolojisine göre mor renkten bej renge kadar değiģik renklerde izlenir. Genel olarak çamurtaģı ve kumtaģından oluģan formasyon içinde grovak, konglomera, kuvarsit, radyolarit ile sleyt bant ve mercekleri görülür. Bu litolojiler yer yer az metamorfik olarak gözlenir. Formasyon içerisinde irili-ufaklı düzensiz bloklar halinde görülen rekristalize kireçtaģı blokları gri, siyahımsı gri, bej renklerde olup içerdikleri fosillere göre Üst Permiyen yaģlıdırlar ve birim içerisinde olistolit olarak kabul edilirler. Birimin kalınlığının 600m. den daha fazla ve yaģının Triyas olduğu düģünülmektedir. SENOZOYĠK Paleojen Çataldağ Graniti: Bölgenin kuzeybatısında görülmektedir. BileĢimleri itibariyle siyonogranit ve granodiyorit arasında değiģirler. Bu plutonların dokanak zonlarındaki metamorfizma albit-epidot-hornfels fasiyesini nadiren geçmektedir. Dokanaklar genellikle keskin olup zonları oldukça geniģtir. Bu kesimlerde görülen kayaçlar holokristalin porfirik dokulu olup hornblendce zengindir. Esas olarak kuvars ve ortoklaz, daha az olarak oligoklaz ve biyotit, hornblend ve muskovit içerir. Ayrıca geç magmatik evreye ait aplit ve daha az granoporfir damarları görülmektedir. Bu plutonların yaģı diğer kayaçlarla olan konumu nedeniyle Paleojen olarak kabul edilmektedir. Miyosen Değirmendere Formasyonu: Bu formasyon bölgede geniģ alanlar kaplamaktadır. Karasal ortamda oluģmuģ konglomera, kumtaģı, kiltaģı, marn, killi kireçtaģı ve kireçtaģı ardalanmasından oluģmuģtur. Genellikle kırmızımsı kahve, sarımsı bej, kirli beyaz renkli, yer yer az belirgin, yer yer belirgin, ince-orta tabakalıdır. -Konglomeralar; gevģek tutturulmuģ olup çakıllar yarı yuvarlak, küt ve köģelidir. -KumtaĢları; yer yer gevģek, yer yer sıkı tutturulmuģ, orta boylanmalı, tüf ve kalsit çimentoludur. -KiltaĢları ve marnlar; yer yer laminalıdır. -KireçtaĢları; sert, bol kırıklı yer yer silisifiyedir. Birimin kalınlığı 350 m. dolayında olup; yaģı Miyosen olarak tahmin edilmektedir. Mudamköy Volkanitleri: Bölgede bazen dar bazen de geniģ yayılım gösteren volkanik kayaçlar, inceleme alanının güneybatısında birkaç küçük mostrada görülmektedir. Bu volkanik kayaçlar, sarımsı, grimsi, beyazımsı riyodasitik, kirli sarı toprağımsı renkli dasitik, yeģilimsi gri, siyahımsı renkli bazaltik ve kırmızımsı, pembemsi, kahvemsi renkli andezitik lav, tüf ve aglomeralardan oluģmuģtur. Volkanik kayaçlarda hidrotermal alterasyon sonucu kaolinleģme, limonitleģme, silisleģme sık görülür. Birimin kalınlığı belirsizdir. 29

40 KUVATERNER Alüvyon: Bölgede görülen alüvyonlar tutturulmamıģ kil, kum ve çakıldan oluģmaktadır. Alüvyon kalınlığı dere yataklarının konumuna göre değiģiklikler göstermekte olup, inceleme alanında alüvyon kalınlığının yer yer 50 m.'nin üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. RUHSAT ALANI JEOLOJĠSĠ: Ruhsat alanının jeolojisine bakıldığında ise; bölge yoğun olarak kireçtaģı birimiyle kaplı olup, yaģları Dogger- Alt Kretase dir. Bölgede bu birimi temsil eden formasyon Değirmendere Formasyonu dur. Alan içinde bulunan kireçtaģı sert, bol kırıklı ve yer yer silisifiye halde bulunmaktadır. Geçirdikleri metamorfizma sonucu yeniden kristalleģerek farklılaģan kireçtaģları, bölgede üretiminin yapılması planlanan mermer birimleri oluģturmaktadır. Bunlar iyi kristallenmiģ, yabancı madde içeriği az ve açık renkli mermerlerdir. Tektonik Özellikler ve Deprem Durumu Deprem AraĢtırma Merkezi tarafından hazırlanan Türkiye Deprem Haritası na göre, Marmara çevresinde aktif fayların bulunması nedeniyle, Bursa 1. Derece deprem kuģağı içinde yer almaktadır. Bursa ovası genel olarak Kuzey Anadolu Fayı nın etkisi altındadır. Batıya doğru sıkıģma sonucu kuzey-güney doğrultulu normal faylarla kuzey-güney yönünde açılmaya baģlamıģtır. Diğer bir ifade ile doğu-batı yönlü sıkıģma, kuzey-güney yönlü gerilme ile karģılanmaya baģlanmıģtır. Bursa ilinde yerel küçük fayların yanında, Kuzey Anadolu Fayı ile iliģkili geliģen büyük ölçekli faylar, genç birimlerin depolanmasını denetlemiģtir. Bu nedenle Bursa ovası Neojen birimleri ve alüvyon birimlerinin altında yer alan kayaçlarda fay oluģumları beklenmektedir. Depreme kaynak olabilecek en önemli fay Bursa Fayı dır. Bursa Fayı; doğuda Derekızık Burhaniye köyleri ile batıda Uluabat gölü arasında uzanan, D-B gidiģli, yaklaģık 45 km. uzunluğunda, sağ yanal ve doğrultu atımlı bir faydır. Bursa Fayı, Uluabat ve MustafakemalpaĢa Alt Fay Zonları ile birlikte, Kuzey Anadolu Fay Sisteminin Marmara bölgesindeki en güney segmentlerini oluģturur. Bursa Fayı, Uludağ yükseliminin (2245 m.) Kuzey eteğinden geçer, yer yer Triyas-Permiyen yaģlı metamorfitleri, Jura yaģlı karbonatları ve Miyosen yaģlı akarsu-göl tortullarını keser ve bunları Kuvaterner yaģlı alüvyonlarla tektonik dokanağa getirir. Genelde fayın kuzey bloğu, güney bloğuna oranla 2 km. kadar düģmüģ olup, bu durum, Bursa Fayı nın, önemli miktarda normal bileģeni olduğunu gösterir. Fay sarplığını kuzeye doğru akarak kat eden ve yataklarını derine kazmıģ olan dereler (Nilüfer çayı gibi), bu derelerin ağzında birikmiģ ve geliģimini sürdüren, faya paralel dizilimli kalın ( m.) alüvyon yelpazeleri, sıcaksu kaynakları, traverten oluģumları ve ötelenmiģ dereler Bursa Fayı nın varlığını ve jeolojik olarak aktif olduğunu belirlemektedir. Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı na bağlı Deprem AraĢtırma Merkezi nin yaptığı sınıflandırmaya göre Türkiye de beģ deprem bölgesi bulunmaktadır. Bursa bölgesinde bulunan çalıģma alanı, ġekil-12 de verilmiģ olan 3 boyutlu deprem haritasında da görüldüğü üzere 1. derece deprem bölgesinde yer almakta ve yüksek deprem tehlikesi göstermektedir. 30

41 Faaliyetin Yapılacağı Bölge SĠLKAR Madencilik San. ve Tic. Ltd. ġti. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan Ruhsat Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Bursa Ġli ve Çevresi Son 1 Ay Ġçerisinde Depremleri Gösterir Ölçeksiz Harita ġekil- 12. Bursa Ġli ve Çevresi Son 1 Ay Ġçerisinde Depremleri Gösterir Ölçeksiz Harita 31

42 SĠLKAR Madencilik San. ve Tic. Ltd. ġti. Bursa Ġli, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yer Alan Bursa Ġli ve Çevresini Gösterir Ölçeksiz Deprem Haritası ġekil- 13. Bursa Ġli ve Çevresini Gösterir Ölçeksiz Deprem Haritası 32

43 Bursa Ġli ve Çevresini Gösterir Ölçeksiz Deprem Haritası na bakıldığında bölge 1. Derece riskli bölgede bulunmaktadır. Ancak, son 1ay içerisinde ruhsat alanı ve yakın çevresinde meydana gelmiģ herhangi bir deprem söz konusu olmamakta ve bölgede mevcut diri fay bulunmamaktadır. Tablo- 21.USGS Kayıtları Tarih Saat (GMT) Enlem Boylam Büyüklük Ġl Ġlçe : Bursa Orhangazi : Bursa Ġznik : Bursa YeniĢehir : Bursa Harmancık : Bursa Karacabey : Bursa Nilüfer : Bursa KeleĢ : Bursa Karacabey : Bursa Orhangazi : Bursa Karacabey : Bursa Karacabey : Bursa M.Kemalpasa : Bursa M.Kemalpasa : Bursa Nilüfer : Bursa Nilüfer : Bursa Kestel : Bursa Kestel : Bursa Gemlik : Bursa Gemlik Son 112 yıllık verilere bakıldığında Bursa Ġli nde meydana gelmiģ olan 4.5 magnitüd ve üzerinde olan 19 deprem tespit edilerek Tablo-21 de sunulmuģtur. Bu veriler kullanılarak yapılan deprem risk analizinin sonuçları aģağıdaki gibidir. Magnitüd frekans iliģkisinin belirlenmesi amacıyla a ve b regresyon katsayılarının hesaplamasında en küçük kareler yöntemi (EKK) kullanılmıģtır. Bu amaçla; Ozcep (2005) tarafından hazırlanan Excel tabanlı Zemin Jeofizik Analiz programından faydalanılmıģtır. Hesaplamalarda yüzey dalgası magnitüdü Ms 4.5 olan depremler dikkate alınmıģtır. Depremlerin magnitüd aralığı, ortalama magnitüd, hesaplanan EKK değerleri ve oluģum sayıları ve hesaplanan a ve b değerleri ise ġekil-14 de verilmiģtir. ġekil- 14. Deprem Büyüklük(M) - OluĢum Sayısı ĠliĢkisini Gösterir Grafik 33

44 Poisson Olasılık Dağılımı Ġle Deprem Risk Analizi Depremlerin oluģ periyodu, herhangi bir büyüklükteki bir depremin ya da o büyüklüğe eģit ve daha büyük bir depremin kaç yılda bir olacağını ifade eder. Bu değer deprem mühendisliği açısından çok önemli bir parametredir (BüyükaĢıkoğlu, 1987). Deprem riski, çalıģma alanında oluģmuģ veya olması beklenen en yüksek magnitüdlü depremlerin yapının ekonomik ömrüne göre seçilen veya herhangi bir zaman aralığı için yinelenme olasılığıdır. Poisson modeli için araģtırmacılar, büyük magnitüdlü ana Ģokların oluģumu için geçerli bir model olduğu ve mühendislik amaçları için yeterli kabul edilebileceğini belirtmiģleridir (Lomnitz ve Epstein, 1966; Kallberg, 1969; Lomnitz, 1973; Gürpınar, 1977; UlutaĢ vd, 2003). Poisson modelinde deprem oluģumunun bir poisson dağılımı olduğu kabul edilmektedir. AĢağıdaki çizelgede Bursa ve çevresi deprem tehlikesini gösterir poisson olasılık dağılımları verilmiģtir. Çizelgede 50 yıllık yapı ömrü içerisinde % 10 aģılma ihtimali olan deprem büyüklüğü verilmiģtir. Tablo- 22. Poisson Olasılık Dağılımı Rm = 1- e- Poisson olasılık dağılımı Ortalama (N(M)*D) Tekrarlama D (Yıl) için D (Yıl) için D (Yıl) için D (Yıl) için Periyodu Olasılık (%) Olasılık (%) Olasılık (%) Olasılık (%) N(M) Büyüklük(M) (Yıl) Değerlendirme Proje alanının bulunduğu Bursa ili ve çalıģma alanında yapılan değerlendirmeler sonucunda bölgenin birinci derece riskli konumda bulunduğu belirlenmiģtir. Fakat Tablo- 22 de verilen Poisson Olasılık Dağılım Tablosu ndaki, 10 yıl için yıkıcı deprem olasılığına bakılacak olursa, depremle ilgili bir problemin yaģanma olasılığı düģüktür. Ayrıca, faaliyet kapsamında kalıcı bir yapı kurulması planlanmadığından deprem ile ilgili bir sorunla karģılaģılmayacağı öngörülmektedir. Faaliyet alanı içerisinde yer alacak geçici yapıların kurulması aģamasında, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik ve tarih ve sayılı (DeğiĢik; tarih ve sayılı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik esaslarına uyulacaktır. Hidrolojik ve Hidrojeolojik Özellikler Bursa Ġli Orhaneli Ġlçesi Koçu Köyü dahilinde bulunana Proje Alanı Susurluk Havzası içinde yer almaktadır. Susurluk Havzası nın önemli akarsularından Orhaneli Çayı na proje alanı yaklaģık 6600 m mesafededir. Orhaneli Çayı Uludağ dan oluģan birçok küçük dere ile beslenir ve Bursa Ovası nı sular. Proje alanı içerisinde bulunan birimler akifer özelliği taģımamaktadır. Ayrıca içerisinde bulunduğu Değirmendere formasyonu Miyosen yaģlı kireçtaģlarından oluģmuģ olup, geçirdikleri metamorfizma ile mermerleģmiģlerdir. Bu yüzden proje alanının içinde bulunduğu birimler geçirimsiz birimler olup, kırıklı çatlaklı yapısından kaynaklı ikincil gözeneklilğe sahiptir. Mermer ve kireçtaģlarının erime boģluklarına ve kırıklı çatlaklı yapıya 34

45 sahip oldukları ikincil gözeneklilik özelliğinden dolayı yüzey sularını yeraltına iletirler fakat akifer özelliğine sahip değildirler. Ruhsat alanı içerisinde herhangi göl, gölet ve baraj bulunmamakta birlikte çeģme ve kaynak gibi yeraltı suyunun yüzeylendiği yapılarda bulunmamaktadır. Yapılacak olan çalıģmalar sırasında proje alanı civarında bulunan su kaynaklarına herhangi bir müdahalede bulunulmayacaktır. Ruhsat alanı Çınarcık Baraj ının yaklaģık 6 km kuzeydoğusunda kalmaktadır. Koruma alanları haritasında görüldüğü üzere ruhsat alanı uzun mesafeli koruma alanının 700 m dıģında kalmaktadır. Silkar Madencilik San. Tic. A.ġ. Bursa ili, Orhaneli Ġlçesi, Koçu Köyü Dahilinde Yeralan Ruhsat Nolu Mermer Ocağı Kapasite Artırımı Çınarcık Barajı Koruma Alanları TARĠH Temmuz-2013 ġekil- 15. Çınarcık Barajı Koruma Alanını Gösterir Uydu Görüntüsü ÇalıĢma alanın bir kısmı II. dereceden su kaynakları koruma alanı içerisinde kalmaktadır (bkz. Ek-15). Bu durum için faaliyet sahibi tarafından gerekli önlemler alınacaktır. Faaliyet Alanı ve Çevresini Gösterir Hidrojeolojik Harita Ek-11 de verilmiģtir. III.1.4. Toprak Özellikleri Proje alanı Ek-12 de verilen Arazi Varlığı Haritasına iģlenmiģ olup, söz konusu alan E27 O VIIes (Kırmızı kahverengi akdeniz toprağı, Litozolik Derinlikli %6-12 eğimli, Orman arazi kullanımında, TaĢınım ve toprak sıklığı açısından Ģiddetli tehditlere sahip) rumuzu ile ifade edilmektedir. 35

46 Ort. Basınç (hpa) Maksimum Basınç (hpa) Tablo- 23. Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları ve Ekime Uygunlukları Kabiliyet Ekime Uygunluk Tarımı Kısıtlayan Faktörler Sınıfı I Bitki türlerinin çoğunun ekimi için uygundur. Kısıtlaması ya çok az, yada hiç yoktur. II III IV V VI VII VIII Birçok tarım bitkisinin uzun süreli yetiştirilmesine uygundur. Uygun ürün seçimi ve özel koruma yöntemleri ile tarım yapılabilir. Genellikle tarımsal faaliyetlerle kullanılmaları çok dikkat ister. Özel birkaç bitki cinsi için uygun sürümle tarım yapılabilir. Genellikle tarımsal faaliyetlerde kullanılmaları çok dikkat ister. Kötü drenaja sahip olup çayır olarak kullanılabilmektedir. Genellikle sürülerek tarıma uygun değildir. Çoğunlukla otlak veya ağaçlık saha olarak kullanılan arazilerdir. Tarımsal yönden ekonomik değildir. Ancak zayıf otlak veya orman ağaçları dikimi için uygundur. Bitkisel ürün getirmeyen arazilerdir.eğlence sahası veya av hayvanları barınağı olarak kullanılır. Toprak ve su muhafazasına ait özel tedbirler almak gerekmektedir. Erozyona tabi olup ekildiğinde suni drenaj gerektirir. Toprak derinliği, taģlılık, nem ve meyil yönünden çok fazla tehditlere sahiptir. Eğitim ve toprak sıklığı açısından tehditlere sahiptir. Eğitim ve toprak sıklığı açısından aģırı tehditlere sahiptir. Toprak sıklığı, taģlılık, kayalık,eğim, taģınım açısından çok Ģiddetli tehditlere sahiptir. Toprak olmaması Proje kapsamında tarih ve sayılı (DeğiĢik; tarih ve sayılı) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı KirlenmiĢ Sahalara Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Herhangi bir toprak kirliliğine sebebiyet verilmeyecektir. III.1.5. Meteorolojik ve Ġklimsel Özellikler Marmara ve Ege Bölgeleri arasında bir geçiģ ikliminde yer alan Bursa Ġli nin iklimi karmaģık bir yapı göstermektedir. Ġlin kuzey kesiminde Akdeniz ikliminin Marmara kıyılarına özgü tipi etkili olurken iç kesimlerinde ise Ġç Batı Anadolu'nun karasal iklimi etkili olmaktadır. En düģük hava sıcaklıkları -25 C'yi bulmaktadır. Bunun baģlıca nedeni Uludağ gibi yüksek bir kütlenin Bursa Ġli nin hemen yanı baģında yer almasıdır. Yerin karla örtülü olduğu ortalama süre 10 gündür. KıĢlar soğuk ve kar yağıģlı, yazlar ise sıcak geçmektedir. Bölgeye en yakın istasyon KeleĢ olup arasında 43 yıllık rasat verileri Ek-13 de verilmiģtir. Basınç: Bursa Ġli KeleĢ Meteoroloji Ġstasyonu yılları verilerine göre yıllık ortalama basınç 896 hpa dır. Maksimum basınç 917,9 hpa ile Ocak, en düģük basınç ise 866,4 hpa ile Ocak ayında gerçekleģmiģtir. Tablo- 24. Basınç Değerleri Tablosu I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Minimum Basınç (hpa) Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Meteoroloji İst.: Keleş, Rasat Süresi:

47 Basınç (hpa) Sıcaklık: ġekil- 16.Yıllık Basınç Değerleri Grafiği Devlet Meteoroloji ĠĢleri Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre; yılları arası yıllık ortalama sıcaklık 9,5 C, maksimum sıcaklık 26,5 C ile Ağustos ayı ve minimum sıcaklık ise -3,1 C ile Ocak ayında ölçülmüģtür. Bölgenin sıcaklık normalleri aģağıdaki tabloda verilmiģtir: Tablo- 25. Sıcaklık Değerleri I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK En Yüksek Sıcaklık o C 4,9 5,7 9, ,1 23,2 26,3 26,5 23,1 17,6 11,5 5,6 26,5 En DüĢük Sıcaklık o C -3,1-3,0-0,8 3,3 7,0 10,2 12,2 12,4 9,4 6,2 2,1-1,2-3,1 Ortalama Sıcaklık o C 0,3 0,7 3,6 8,2 12,8 16,8 19,2 19,0 15,3 10,8 5,9 2,1 9,5 Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Meteoroloji İst.: Keleş, Rasat Süresi: Sıcaklık o C ġekil- 17. Yıllık Sıcaklık Değerleri Grafiği 37

48 YağıĢ: KeleĢ Meteoroloji Ġstasyonu verilerine göre yıllık ortalama toplam yağıģ miktarı 730,4 mm olup, bugüne kadar gözlemlenmiģ maksimum yağıģ miktarı 129,9 mm ile Aralık ayında gerçekleģmiģtir. Tablo- 26. YağıĢ Değerleri Tablosu I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YILLIK Ort. Toplam YağıĢ (mm) 92,8 82,0 78,9 76,3 57,7 40,3 14,6 15,1 26,6 54,7 85,4 106,0 730,4 Maksimum yağıģ miktarı (mm) 73,5 45,1 44,8 50,5 35,6 44,2 25,7 35,4 29,0 47,1 66,2 129,9 129,9 Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Meteoroloji İst.: Keleş, Rasat Süresi: YağıĢ (mm) ġekil- 18. YağıĢ Değerleri Grafiği Bağıl Nem: Meteoroloji Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre yıllık ortalama bağıl nem %63,7, en düģük bağlı nem %4 ile Mayıs ayındadır. Tablo- 27. Ortalama Bağıl Nem I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Ortalama Bağıl Nem (%) 71,6 69,8 66,8 64,5 62,0 58,3 55,8 54,8 57,3 63,6 67,6 72,4 63,7 Minimum Bağıl Nem (%) Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Meteoroloji İst.: Keleş, Rasat Süresi:

49 Nem (%) ġekil- 19. Ortalama ve Minimum Aylık Bağıl Nem Grafiği Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı (Sisli, Kar YağıĢlı, Karla Örtülü, En Yüksek Kar Örtüsü Kalınlığı): Bursa Ġli KeleĢ Meteoroloji Ġstasyonu yılları verilerine göre en fazla kar yağıģlı günler Ocak ayında tespit edilmiģtir. Söz konusu rasat süresince yıllık ortalama dolulu gün sayısı 1,5, kar yağıģlı günler sayısı 32,7, ortalama sisli gün sayısı 36,8, ortalama kırağılı gün sayısı 39,5 ve toplam orajlı günler sayısı ortalaması 14,8 dir. Tablo- 28.Sayılı Günler Tablosu I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Yıllık Kar Örtülü Gün. Sayısı ,8 Kar YağıĢlı Günler Sayısı ,7 Ort. Dolulu Gün. Sayısı ,5 Ort. Sisli Gün. Sayısı ,8 Ort. Kırağılı Gün Sayısı ,5 Toplam Orajlı Günler Sayısı Ort ,8 Kaynak: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Meteoroloji İst.: Keleş, Rasat Süresi: Gün Sayısı ġekil- 20. Sayılı Günler Grafiği 39