AMASYA ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ÇORUM ORMAN ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ ÇORUM ĠLĠ OSMANCIK ĠLÇESĠ BAYIRDĠVAN HAVZASI SEL KONTROL PROJESĠ

Transkript

1 AMASYA ORMAN BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ ÇORUM ORMAN ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ ÇORUM ĠLĠ OSMANCIK ĠLÇESĠ BAYIRDĠVAN HAVZASI SEL KONTROL PROJESĠ

2 1.GENEL TANITIM Çorum Bayırdivan havzasının Türkiye haritası içerisindeki yeri.

3 1.1. Proje Sahasının Yeri: KURULUġ ADI Bölge Müdürlüğü Orman İşletme Müdürlüğü Orman İşletme/Ağaçl.ve Toprak Muh.Şefliği İli - İlçesi Proje Sahası İle İlgili Kasaba-Köy: Amasya Çorum Osmancık Çorum/Osmancık Öbektaşı, ve Ağızsuyu Köyleri Proje Adı Bayırdivan Havzası Sel Kontrolü Projesi Ana Havzanın Adı, No su: Kızılırmak, 15 Alt Havza No: 23 Mikro Havza No: 48-1 Genel Alanı (Ha): Proje Net Alanı(Ha) : Proje Amacı ve Kapsamı: a) Yerleşim bölgelerindeki can ve mal kayıplarının ortadan kaldırılması veya en az düzeye indirilmesi, b) Sel ve taşkına maruz kalan tarım alanlarını ve meraları, barajları, göletleri, karayollarını, demir yollarını, limanları, köprüleri vb tesisleri erozyon, sel ve taşkından korunması, c) Yukarı havzalarda alınacak yamaç ıslahı tedbirleri ile havzaların mansap kısımlarında doğal olan veya inşa edilmiş bulunan su toplama tesislerinin işlevlerini tam olarak görmelerini sağlayarak su akışının düzenlenmesi,

4 2. PROJE ÖZETĠ: Proje Genel Alanı Proje Alanı :1777 Ha :1084 Ha Çizelge-1 ÖZET SIRA NO FAALĠYET ADI BĠRĠMĠ MĠKTARI MALĠYET (TL) 1 Ekskavatör İle Toprak İşleme Km 981, ,44 2 İşçi Gücü İle Toprak İşleme Km 133, ,11 3 Taş Kordon Km 6, ,70 4 Ekim-Dikim (Çz,Çk,M,Kb,Bd,Cv) 1000Adet 1495, ,46 5 Kuru Duvar Eşik(1632 adet) m ,03 6 Kafes Tel Eşik(433 adet) m ,35 7 Bakım Bedeli 1000Adet 1495, ,76 8 Köy Tüzel Kişiliğince Koruma(7 Yıl) Ha/Yıl ,10 TOPLAM TUTAR (TL) ,56 3. PROJE ALANININ ÖZELLĠKLERĠ 3.1.Sel ve TaĢkın Durumu: Çorum'da geçmişe dair birçok sel felâketleri yaşanmıştır. Özellikle 1979 yılında meydana gelen sel felâketi şehirde önemli zararlara yol açmıştır. Yakın zamanda 2002 yılında yeniden yaşanan sel felaketinde, çeltik ve şekerpancarı çiftçileri, oluşan selde zarara uğramıştır. Osmancık ilçesinde, Girinoğlan, Kargı, Güvercinlik, Sütlüce köylerinde birçok tarım arazisine de büyük zarar vermiştir.

5 Çorum Osmancık arasındaki ulaşımı sağlayan yolda bulunan köprüden taşan sel suları trafiğin aksamasına da neden olmuştur. Çeşitli sebze tarlalarının da etkilendiği sel felaketi birçok üzüm bağını da balçık altında bırakmış, çiftçilerin tonlarca mahsulünün zarara uğramasına neden olmuştur. Yörede her yılda bir sel afetleri olmaktadır. 3.2.Topografik Yapı: İl sınırları içerisinde bulunan dağlar, genel olarak yüksek sayılmayacak niteliktedir. Ortalama yükseltileri 1500 m. dolayındadır. Bunlar Orta Karadeniz Bölümündeki Canik Dağları ile Ilgaz ve Küre Dağlarının başlangıç noktalarını teşkil eden silsileler şeklinde güneye doğru (Bozok Yaylasına) gittikçe alçalırlar. Yükseklikleri m. arasında değişen tepeleri ile bir taraftan Kızılırmak vadisi kıyılarında, diğer taraftan Yeşilırmak ın Çekerek Suyu kıyılarında uzayıp giderler. Çorum dağlarının yüksek kısımları İskilip-Osmancık ve Kargı ilçeleri toprakları üzerindedir. Osmancık ilçesindeki Kızılırmak Vadisi boyunca uzanan Çal ve Ada Dağları; Kargı ilçesi sınırları içinde devam ederek Çorum un en yüksek dağlarından olan Kös Dağlarındaki Erenler Tepesine (2097 m.) ulaşır. Havzanın rakımı, 610 metre ile 1450 metre arasında değişmekte olup önemli yükseltileri, Akçakaya Tepesi (1300 metre), Şeyhli Tepe ( 1110metre), Ökel Kaya Tepe (1114 metre), Çatalkaya Tepe (1221 metre) dir. Havzanın 571 hektarı % 0-20, 452 hektarı % 21-40, 61 hektarı % eğimleri arasında değişmektedir. Havzada % 60 ve üzeri eğimde alan bulunmamaktadır. Makineli çalışmayı engelleyecek kırıklı bir yapı mevcut olmayıp sahanın hemen hemen tamamında ekskavatörle toprak işleme yapılabilecektir. Sahanın Genel Bakısı Güney, Güney Batıdır. Havzadaki başlıca dereler, Ulu Dere ve yan kolları olan Korlun Dere, Çatak deresi, Çatak Dere, Erdemce Deresi, Değirmenlik Deresi, Uyuz Deredir.

6 3.3. Jeolojik Yapısı: Bayırdivan erozyon ve sel kontrolü projesi kapsamında bölgenin jeolojisi, kayaç toplulukları ile fiziksel ve yapısal özellikler aşağıdadır. Bayırdivan erozyon ve sel kontrolü projesi çalışma alanı F33-c3 paftasında yer almaktadır. Proje sahasında alüvyon-kumtaşı, çakıltaşı-kumtaşı-çamurtaşı, Andezit-Bazalt-piroklastikler, Aglomera-Tüf, ofiyolitler ve ofiyolitlerin içersinde yer yer görülen kireçtaşları bulunmaktadır. Proje sahasında en geniş alanları ofiyolitler kaplamaktadır. Ofiyolitler serpantinit, gabro ve diyabazlardan oluşur (Resim1). Proje sahasında ofiyolitler ağırlıklı olarak serpantinitlerden oluşmaktadır. Geçirimsiz özelliğindeki serpantinitler, yeşil, siyahımsı, yağsı parlaklıkta ve kaygan bir yapıdadır. Bozuşma zonu yatay ve düşeyde sık sık değişmektedir. 1-2 metrelik bozuşma zonunun yanı sıra metre arası bozuşma zonlarına da rastlanılmaktadır. Bozuşma zonu kalın olan kesimlerde yatık şevli geniş teraslar yapılması akma heyelanlarını önlemede etkili olabilir. Resim 3. Ofiyolitlerden genel görünüm. Alüvyon ve kumtaşı, çakıltaşı birimleri gözenekli ve boşluklu yapılarından dolayı geçirimlidirler. Ofiyolitler içerisindeki kireçtaşları masif görünümlü olup, sarı ve gri renklerde kırık ve çatlak yapılarına sahiptir. Bu yapılarından dolayı geçirimli özelliği vardır.

7 Resim 4. Ofiyolit içinde geniş alanlar kaplayan Kireçtaşlarından görünüm. Proje sahasında volkanikler yer yer çok az ofiyolitlerin içinde görünmekle beraber sahanın güney kesiminde Andezit-Bazalt ve proklastikler yüzeylemiştir. Sahanın doğusunda, Öbektaşı Köyü nün Güney Doğusunda Aglomera- Tüf birimi gözlemlenmektedir. Bu alan maden ocağı olarak değerlendirilmektedir. Heyelanlı olduğu görülen bu alan proje kapsamı dışında değerlendirilmiştir. Ancak maden için hafriyat yapılan bu alandaki heyelanın bir pasa akıntısı olduğu ve yapay bir heyelan olduğu düşünülmektedir. Bu yapay heyelanın ıslah edilmesi için ayrı bir proje geliştirilmelidir. Tüf biriminin bulunduğu alanlarda yoğun yağış ve su girişlerinin olması halinde bozuşmuş zonlar kayma ve akmalara meyillidir. Resim 5. Proje sahasında kırık ve çatlak yapısı çok olan Bazalttan bir görünüm.

8 Toprak haritası ile jeoloji haritası kıyaslandığında volkaniklerin hakim olduğu kesimlerde topraklaşmış zonun cm olduğu ve proje sahasında hakim olan ofiyolitlerin cm ve üzeri topraklaşmış zona sahip olduğu görülmektedir. Buna göre toprak haritası ile jeoloji haritasının genel olarak uyumlu olduğu anlaşılmaktadır Toprak Yapısı: Havzada genel olarak mutlak toprak derinliği orta derin(31-60 cm), fizyolojik derinlk 100 cm nin üzerindedir. Toprak orta bünyeli, geçirgenlik iyidir. Yüzesel ve profil taşlılığı orta taşlıdır(%25-50), genel bakı güneydir. Jeolojik ve toprak yapısı ile ilgili Çizelge 2 düzenlenmiştir. Çizelge:2 YANDERE HAVZASI No'su Alanı (Ha) Anakayası Toprak Türü Ortalama Yüksekliği Mutlak Toprak Derinliği(cm ) Meyil Grupları % > > Genel Bakısı m Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha 1_1 179 Andezit Ağır balçık G-K 1_2 56 ofiyolitler 1_3 210 Kireçtaşı 1_4 148 Kumtaşı- Çamurtaşı 1_5 59 Kireçtaşı Killi-Kumlu Balçık Kumlu Balçık G-GD G-KB Balçık G-KB Kumlu Balçık G-K 1_6 102 ofiyolitler Balçık _7 94 ofiyolitler 1_8 132 ofiyolitler Killi-Kumlu Balçık Killi-Kumlu Balçık _9 32 Kireçtaşı Balçık G-K GD- GB GD- GB GD- GB 1_10 72 ofiyolitler Kumlu Balçık D-B TOPLAM *Proje Net Alanına göre tanzim edilmiştir.

9 3.5.Hidroloji Durumu: Havzanın ana deresi sulu dere vasfındaki Uludere dir. Bu derenin uzunluğu 7 km dir. Ana dereye bağlı 10 adet yan dere ve yan derelere bağlı çok miktarda derecik vardır. Çizelge:3 Dereler ve Kolları Sıra No Dere Uzunluğu Ortalama Dere Eğimi Oyuntu GeniĢliği Oyuntu Durumu (Kıyı ve Taban Oyulmaları ve vejetasyon durumu) m % m Var/Yok Ana Dere Kıyı ve Taban Oyulması var 1_ Kıyı Oyulması var 1_1_ Kıyı Oyulması var 1_1_ Kıyı Oyulması var 1_ Taban Oyulması var 1_ Yok 1_ Kıyı ve Taban Oyulması var Yan Dere(Ana dereye Bağlanan Dere) 1_4_ Kıyı Oyulması var 1_4_ Kıyı Oyulması var 1_ Yok 1_ Kıyı ve Taban Oyulması var 1_ Yok 1_ Kıyı Oyulması var 1_ Taban Oyulması var 1_ Kıyı ve Taban Oyulması var

10 3.6. Ġklim Durumu: Çorum İli, Karadeniz ikliminden İç Anadolu iklimine geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. İlin kuzey bölgesinde yer alan Kargı, Osmancık, İskilip, Laçin, Dodurga, Oğuzlar ve Bayat İlçeleri İç Karadeniz geçiş ikliminin etkisinde kalan ilçelerdir. Çorum Merkez İlçe, Sungurlu, Alaca, Boğazkale, Ortaköy, Mecitözü ve Uğurludağ İlçeleri İç Anadolu step iklimi özelliklerini gösterir. Meteorolojik ölçümler sonucunda yıllık ortalama yağış miktarı İl Merkezinde 423,0 mm., Alaca da 376,0 mm., Bayat ta 445,2 mm., Boğazkale de 490,3 mm., Dodurga da 373,2 mm., İskilip te 484,8 mm., Kargı da 360,3 mm., Laçin de 530,2 mm., Mecitözü nde 422,7 mm., Ortaköy de 409,5 mm., Osmancık ta 368,1 mm., Sungurlu da 438,1 mm., Uğurludağ da 450 mm. olarak tesbit edilmiştir. İl Merkezi nin yıllık ortalama sıcaklığı 10,7º dir. En yüksek sıcaklık 2000 yılının Temmuz ayında 42,7 Cº, en düşük sıcaklık 1985 yılının Şubat ayında -27,2 Cº olarak ölçülmüştür. Temmuz ve Ağustos ayları en sıcak aylardır. Havzaya en yakın meteoroloji istasyonu Osmancık olup, aylık en düşük - en yüksek ve ortalama sıcaklıklar, aylık yağış, günlük ve saatlik maksimum yağış, nisbi nem, en erken ve en geç don tarihleri, ortalama ve en hızlı rüzgar yönü ve hızı (m/sn.), değerleri Meteorolojik Gözlemler Tablosu Çizelge-4 de verilmiştir. Bu değerler ülkemiz koşullarına en uygun iklim değerlendirme yöntemi olarak kabul edilen Prof.Dr. Sırrı ERİNÇ in Yağış Müessiriyeti Formülü ne uyarlanmıştır.yağış Müessiriyeti bir yerdeki yağış miktarı ile tutulan su miktarı arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Im = P / Tom. Im : Yağış müessiriyeti indisi P : Yıllık yağış miktarı (mm.) Tom : Yıllık ortalama yüksek sıcaklık ( C) YAĞIġ ETKĠNLĠĞĠ SINIFLARI İNDİS İKLİM TİPİ VEJETASYON TİPİ I<8 Tam Kurak (TK) Çöl 8<I<15 Kurak (K) Çöl Step 15<I<23 Yarı Kurak (YK) Step 23<I<40 Yarı Nemli (YN) Park Görünümlü Kurak Mıntıka Ormanı 40<I<55 Nemli (N) Nemli Mıntıka Ormanı 55<I Çok Nemli (ÇN) Çok Nemli Mıntıka Ormanı

11 Proje sahasına uygulandığında; Im=376,4 / 19,4 = 19,4 Bu indise göre iklim tipi Yarı Kurak, vejetasyon örtüsü ise Step olmaktadır. Çizelge:4 Meteorolojik Gözlem Değerleri AYLA R Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Hazira n Temmu z Ağusto s Eylül Ekim Kasım Aralık YILLI K Ortala ma YağıĢ Günlü k En Yükse k YağıĢ Mikta rı Yagis >= 10 mm Oldug u Gunle r Sayisi Yagis >= 50 mm Oldug u Gunle r Sayisi Ortala ma Kar Örtülü Günler Sayısı En Yuksek Kar Örtüsü Kalinli gi En DüĢük Sıcaklı k Ort. DüĢük Sıcaklı k Ortala ma Sıcaklık Ortala ma Yüksek Sıcaklık Ort. Nis bi Ne m Ortalama Buharlas ma mm mm (cm) (ºC) (ºC) (ºC) (ºC) (%) (mm) 31, ,70-4,20 48,00-18,50-1,70 1,80 5,70 75,00-65,26 25,50 21,30 0,50-3,10 18,00-16,50-0,90 3,60 8,60 69,00-35,58 30,40 30,00 0,90-1,90 6,00-12,60 2,10 7,90 14,10 62,00-25,87 46,90 38,70 1,20-0,20 3,00-3,70 7,20 13,40 19,70 60,00-28,57 50,70 27,00 1, ,30 17,70 24,00 58,00-25,35 43,90 35,20 1, ,80 21,50 27,90 56,00-18,88 16,90 23,00 0, ,50 17,30 24,70 31,40 51,00-6,46 18,30 31,80 0, ,10 16,80 24,30 31,50 53,00-6,97 19,00 33,90 0, ,00 12,90 20,20 27,80 57,00-8,20 27,30 38,70 0,90-0, ,70 8,10 14,30 21,20 63,00-15,45 29,00 44,00 0,80-0,40 1,00-6,50 2,60 7,50 13,10 71,00-26,56 37,50 36,20 1,10-2,40 11,00-17,20 0,20 3,60 7,50 75,00-60,00 376,40 44,00 10,50 0,00 12,30 48,00-18,50 7,60 13,40 19,40 62,00 0,00 19,40 1 Saatlik 6 Saatlik 24 Saatlik 10 yıl tekerrürlü maksimum yağış(mm) 31,9 35,3 39,8 25 yıl tekerrürlü maksimum yağış(mm) 40,1 42,4 44,6 50 yıl tekerrürlü maksimum yağış(mm) 45,7 47,9 48,4 100 yıl tekerrürlü maksimum yağış(mm) 49,4 52,9 54,4 YağıĢ Etkinli ği Ġndisi Ġkli m Tipi ÇN YN YN YN YN YK TK TK K YK YN ÇN YK

12 3.7. Bugünkü Arazi Kullanma Durumu: Çizelge:5 Yan Dere No/Adı Genel Alanı Verimli Orman ORMAN ALANI Bozuk Orman OT TARIM ALANI MERA ALANI YERLEġĠM VE ĠSKÂN ALANI HEYELAN SAHASI YOL YOĞUNLUĞU Yeterli /Yetersiz Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Km 1_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Yeterli Yetersiz Yeterli Yeterli Yeterli Yetersiz Yetersiz Yetersiz Yeterli Yeterli Toplam Sahanın Mülkiyet Durumu: Proje sahası iki köy mülki hudutları içerisinde kalmaktadır. Bu köyler Öbektaşı ve Ağızsuyu köyleridir. Bu köylerde orman kadastro çalışmaları yapılmamış, ancak tapu kadastro çalışmaları yapılmıştır. Proje çalışma alanı içerisine orman alanı, mera alanı ve tarım alanı girmektedir. 3.9.Havzadaki Bitki Örtüsü: Havzada Karaçam, Meşe, Ardıç, Kızılçam türü ağaçlar bulunmaktadır. Ayrıca Menengiç, Alıç, Kuşburnu, Dağ Muşmulası, Kızılcık, Kapari gibi türleri mevcut olup bununla ilgili çizelge 6 doldurulmuştur

13 Vejetasyon Tanımı: Çizelge: 6 Yandere No Alanı Örtü Türleri ve KarıĢım Oranları Ortalama Boyu Toprak Yüzeyindeki Çapı Kapalılığı (Ha.) (%) (m) (cm) (%) 1_1 41 MeĢe%30, Ardıç%40 Menengiç%10 Dağ MuĢmulası%5 Dy %15 M:3-4 Ar:3-4 Menengiç:4-5 Dağ MuĢmulası:3-4 Dy:3-5 M:14-20 Ar:12-18 Menengiç:12-18 Dağ MuĢmulası:16 Dy:6-12 1_2 33 Karaçam %70, MeĢe,%30 Çk:5-6 M:3-4 Çk:20-28 M: _3 47 MeĢe,%30, Karaçam %70, M:3-4 Çk:5-6 Çk:20-28 M: _4 62 MeĢe%30, Ardıç%40 Menengiç%10 Dağ MuĢmulası%5 Dy %15 M:3-4 Ar:3-4 Menengiç:4-5 Dy:3-5 M:14-20 Ar:12-18 Menengiç:12-18 Dy:6-12 1_5 20 MeĢe%80, Ardıç%20 1_ _7 6 Karaçam 1_ _9 7 MeĢe%30, Ardıç%40 Menengiç%10 Dağ MuĢmulası%5 Dy %15 M:3-4 Ar:3-4 Menengiç:4-5 Dağ MuĢmulası:3-4 Dy:3-5 M:14-20 Ar:12-18 Menengiç:12-18 Dağ MuĢmulası:16 Dy:6-12 1_10 10 Karaçam %15, MeĢe,%85 Çk:5-6 M:3-4 Çk:20-28 M:14-20 TOPLAM Sosyal ve Ekonomik Durum: İlçenin 2000 Genel Nüfus Sayımına göre nüfusu; İlçe merkezinde kasaba ve köylerde olmak üzere toplam ' dir. İlçeye bağlı bir belde (Başpınar Beldesi) 54 köy bulunmaktadır. Osmancık ta asıl gelişme sanayi sektöründe görülmektedir. Çorum yolu kavşağının iki kıyısında yer alan beş kiremit ve yedi tuğla fabrikasında 1500 işçi çalışmakta yılda adet kiremit adet tuğla üretimi gerçekleştirilmektedir.2001 yılında faaliyete geçen 650 işçi kapasiteli Tekstil fabrikasından ABD ve Avrupa

14 ülkelerine hazır giyim mamulleri ihraç etmektedir. Tarım alanı ha. dır. Çeltik üretimi en önemli gelir kaynağıdır yılında ton olan çeltik rekoltesi 2002 yılında tona yükseltilmiştir. Çeltik dışında ekimi yapılan diğer önemli ürünler buğday şekerpancarı ve haşhaştır adet büyükbaş adet küçükbaş hayvan bulunmaktadır. İki adet süt ve süt ürünleri fabrikası ve altı adet çeltik fabrikası faaliyet göstermektedir. İlçe Merkezinde içme suyu yeterli olmayıp 14 köyde ise yeni içme suyu kaynakları gerekmektedir. Merkezde mevcut kanalizasyon yetersizdir. 24 köy yolu Asfalt 30 köyün yolu stabilizedir. Asfalt köy yollarının toplamı 90 km.dir. 12 köyün kanalizasyonu mevcuttur. İlçe merkezi ve köylerde bir genel lise bir Anadolu Lisesi bir Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi bir imam hatip lisesi bir sağlık meslek lisesi 54 ilköğretim okulu ve bir YİBO bulunmaktadır. Bu okullarda; ilköğretimde orta öğretimde anasınıfı ve anaokullarında 89 öğrenci olmak üzere toplam öğrenci öğrenim görmektedir. Yedi ana sınıfından ikisi Akören ve Öbektaş köylerindedir. İlçe Merkezinde 450 kişilik kapalı spor salonu ve 300 kişilik kapalı tribüne sahip futbol sahası vardır. İlçede 100 yataklı Devlet Hastanesi 25 yataklı SSK Hastanesi İlçe merkezinde iki Başpınar Beldesinde Akören Ardıç Kamil Karalargüney köylerinde birer adet sağlık ocağı bulunmaktadır. 4.HAVZA VERĠLERĠNĠN SEL KONTROLU TEDBĠRLERĠ ĠLE ĠLGĠLĠ DEĞERLENDĠRMESĠ Proje yapımcısı, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Etüt ve Proje Daire Başkanlığı teknik elamanları ile uygulayıcı durumda olan, Orman Genel Müdürlüğünü temsilen Çoru Orman İşletme Müdürlüğü Müdür yardımcısı, ağaçlandırma Şefi ile paydaşlardan köy muhtarları ve köyün ileri gelenleri bir araya gelmişlerdir. Havzada yaşanan problemler ortaya konulduktan sonra çözüm teklifleri üzerinde tartışılarak, yapılacak tesisler üzerinde mutabakata varılmıştır. Buna göre yamaçlarda teraslar halinde toprak işleme, dere ve dereciklerde ise harçlı duvar, kuru taş duvar, miks eşik, kafes tel eşik gibi tesisiler yapılacaktır.

15 TOPLAM YANDERE NO İşçi Gücüyle Makine Gücüyle Örme Çit Tesisi Çalı Demetli Teras Tesisi Taş Kordon Korunacak Alan Heyelan Alanı İşçi Gücüyle Makine Gücüyle Örme Çit Tesisi Tarla Kenarı Ağaçlandırması Marjinal Tarım Alanlarının Doğru Kullanımı Nadas Azaltma Rüzgar Perdesi Yapımı İşçi Gücüyle Makine Gücüyle Örme Çit Tesisi Çalı Takviyeli Teras Tesisi Taş Kordon Korunacak Alan 5. SEL KONTROLÜ FAALĠYETLERĠNĠN PLANLANMASI 5.1-Ġç Taksimat ġebekesi Yapımı Havzada tesis ve bakım çalışmaları işin yol ağı yetersizdir. Ulaşımı sağlamak için yapılacak işler haritasında yerleri gösterilen güzergâhlardan azami 4 m. genişliğinde, hendeği olmayan mevsimlik kullanımlara açık olan servis yolları tesis edilecektir HAVZADA YAPILACAK ĠġLER YAMAÇ ISLAHI FAALĠYETLERĠ YAMAÇ ISLAHI TEDBĠRLERĠ Çizelge:7 Toprak İşleme ORMAN TARIM ARAZİSİ MERA Tarımsal Toprak Teras İşleme Alanı Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha Ha 1_1 179,0 34, , ,5 0 1_ ,0 21, ,1 0 1_ , ,0 0 1_ ,4 90, ,3 45 6,2 0 1_ ,0 16,8 1, ,4 0,7 0 1_ , ,4 0 1_7 94 6,9 82, ,4 0 1_ ,2 95, ,1 0 1_ , ,0 1,6 1_ ,5 41, ,9 0, ,9 750,6 22,5 15,9 0,0 135,1 45,0 0,0 0,0 6,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,2

16 Toprak ĠĢleme Havazada toprak ve topoğrafik şartların uygun olduğu yerlerde gradoni tipi teraslar halinde toprak işleme yapılacaktır. Toprak işleme işçi gücü ve makine gücü(ekskavatör) ile yapılacaktır. İşçi ile teras yapımında, işçi kazma ile toprağı, önce cm genişlikte cm. derinlikte kazarak yan kazı yapapacak, ikinci kademede yamaç tarafından aldığı toprağı yan kazı yapılan yerin üzerine sererek ve tesviye ederek içe doğru %10-30 meyilli cm. genişlikte, cm. derinlikte tesviye eğrilerine paralel şeritler üzerinde ve teraslar halinde toprak işlemesi yapılmış olacaktır. Ekskavatör ile toprak işlemede; HP gücünde, 1,20-1,70 m. palet izine sahip ekskavatör kullanılacaktır. Bu ekskavatör öncelikle; cm. genişliğinde ve cm. derinliğinde şeritler halinde yan kazı şeklinde alt toprak işlemesi yapacaktır. Şeridin üst sınırından yukarı kısmındaki toprağa kırıntı bünye vererek kazı yapılmış şerit üzerine toprak çekecek, böylece cm. derinlik, cm. genişlikte içeriye doğru % 5-10 eğim olacak şekilde teras formu verilerek toprak işlemesi yapılmış olacaktır. İşçi gücü ile yapılacak olan 60-80cm genişliğindeki Gradoni tipi teraslar için yatay aralığın hesaplanması: Teras en kesiti= a+b x h 2 = 0,70 x 0,35 2 =0,12 m3 Emniyet payı:0,12 x 0,80=0,096 m3=96 dm3 Qmax=C.İ.A 0,096=0,6 x 47 x A => 0,096/28,2= 3,40 m Formüldeki C akım katsayısı Prof. Dr. F. Tavşanoğlu nun yapraklı ormanlar için tespit ettiği 0,60 katsayısı alınmıştır. Hesaplamalar sonucunda işçi gücü ile yapılacak teraslar için yatay aralıklar 3,40 m olarak tespit edilmiştir.

17 Tablo- Akım Katsayısı Prof. Dr. F. Tavşanoğlu-1974 Örümcek ekskavatör ile cm genişliğinde Gradoni tipi teraslar için yatay aralık hesaplanması: Teras en kesiti= a+b x h 2 = 0,90 x 0,80 2 =0,36 m3 Emniyet payı:0,36 x 0,80=0,288 m3=288 dm3 Qmax=C.İ.A YağıĢ Alanı Özelliği C Değeri Su sızdırmayan satıhlar 0.95 Dik çıplak satıhlar 0.90 Dalgalı çıplak satıhlar 0.80 Düz çıplak satıhlar 0.70 Dalgalı otlaklar 0.65 Yapraklı ormanlar 0.60 İbreli ormanlar 0.50 Meyve bahçeleri 0.40 Vadi içi tarım arazisi ,288=0,8 x 47 x A => 0,288/37,6= 7,65 m Formüldeki C akım katsayısı Prof. Dr. F. Tavşanoğlu nun Dalgalı çıplak satıhlar için tespit ettiği 0,80 katsayısı alınmıştır. Hesaplamalar sonucunda örümcek ekskavatör ile yapılacak teraslar için yatay aralıklar 7,65 m olarak tespit edilmiştir. Hektardaki teras miktarı işçi gücü için 2940 m., örümcek ekskavatör için ise 1307 m. olarak alınmış ve hesaplamalar buna göre yapılmıştır. Bayırdivan Proje sahasında toplam 910,5 ha.lık alanın 750,6 Ha ında Örümcek ekskavatör ile 981,03 km, 159,9 Ha ında 470,11 km işçi gücü ile gradoni şeklinde olmak üzere toplam 1451,14 km toprak işleme tesis edilecektir. Toprak işleme zamanı toprağın tavda olduğu zamandır. Toprağın rutubeti gözlenecek ve tavda olduğu günlerde çalışılacaktır Örme Çitler Havza içerisinde meylin fazla olduğu ve çürük yamaçlar tespit edilmiş olup, bu yerlerde örme çit tesisi edilecektir.

18 Örme çit için; Çapları 4-6 cm. ve cm. boyunda kazıklar 2/3 oranında cm arayla çakılırlar, kazık araları, o mıntıkada yetişen türler,tercihen meşe ve diğer yapraklı ağaç türlerinin dalları ile örülerek arkasına teras yapılmak sureti ile tesis tamamlanmış olur. Kazıkların çakılma yönü aşağıdaki gibi olacaktır. Sahada 29,4 ha.lık sahada 86,43 km.lik örme çit tesisi planlanmıştır Çalı Demetli Teras Tesisi Havzada, meyilli, rüzgar erozyonuna duyarlı, akışkan yapıda yamaçların stabilizasyonunda kullanılacaktır. Bu tesis için, kazı tabanına ters meyil verilerek bir çukur kazılır. Bu çukura temin edilen her türlü dallar demetler halinde yatırılır, toprak çekilerek gradoni tipi teras formu verilerek toprak sıkıştırılır ve %35-40 meyil verilir. Fidan dikilecek yer çalı demetiyle kapatılmaz. Proje sahamızda 15,9 ha.da 46,75 km.lik çalı demetli teras yapımı planlanmıştır.

19 TaĢ Kordon Havzada meylin yüksek, yüzeysel taşlılığın fazla olduğu, akan yamaçlar tesbit edilmiş, buradaki taşlar toplanarak tesviye eğrilerine paralael olarak azami 0,50 m. yükseklikte kuruduvar şeklinde örülecek, arkasında toprak işleme yapılarak tesis tamamlanacaktır. Mera sahasının 2,2 ha. ında 6,47 km taş kordon yapımı planlanmıştır Koruma Ġle Bitki Örtüsünün GeliĢtirilmesi Havzada toprak işlemesine uygun olmayan yada yoğun diri örtünün bulunduğu alanlar korunarak otlanması veya içinde bulunan mevcut bitkilerin çoğalması sağlanacaktır. Proje sahamızda 135,1 ha. sahada koruma planlanmıştır Dikim İğne Yapraklı çıplak köklü fidanların dikimlerinde çapa ile çukurda kenar dikimi yöntemi kullanılacaktır. Fidan çukurları terasların tepeye yakın kısmına (2/3lik) açılacaktır. Çukurların derinliğinin dikilecek fidanın kök boyundan en az 5cm. daha derin olmasına dikkat edilecektir. Tekniğine uygun olarak çukura yerleştirilen fidanların etrafı toprakla doldurularak her yönden ayakla eşit basınç uygulamak suretiyle sıkıştırılacaktır. Çapa ile çukurda kenar dikiminde; belirlenen dikim noktalarına dikilecek türlerin dikim mesafelerinde, bir kenarı düz ve dik çukur açılır. Dikim işçisi, dikim sandığından çıkardığı fidanı, bir avuç nemli toprakla, fidanın kök boğazı toprak seviyesinde kalacak şekilde çukurun dik kenarına tutturur. Bir eliyle fidan köklerini koruyarak diğer elindeki dikim çapası ile nemli üst toprakla çukuru doldurur. Daha sonra fidanın üst tarafına geçerek ayağıyla fidan çevresindeki toprağı sıkıştırır. Dikim esnasında kök kıvrıklığı olmamasına, dikim yapılacak günlerin aşırı güneşli, rüzgarlı ve donlu günler olmamasına dikkat edilecektir. Tüplü ve çıplak köklü yapraklı fidanların dikimlerinde Adi Çukur Dikimi metodu uygulanacaktır. Adi çukur dikiminde; Çukurdan çıkan üst ve alt toprak ayrı ayrı yığınlanır. İstenilen derinlik ve genişlikte çukur açıldıktan sonra çukurun taban kısmı birkaç bel kürek vuruşu ile gevşetilir, fidan çukurun ortasına dikim derinliğinde yerleştirilir. Humusla karışık üst toprak fidan köklerine doğru serpilir ve kökler toprakla iyice beslenerek fidanın dik durması sağlanır. Çukurdan çıkan toprakla çukur iyice doldurulur, el veya ayakla bastırılarak sıkıştırılır. Toprak düzeltilir ve suyun tutulması için fidan çevresine sığ bir çanak şekli verilerek dikim tamamlanır. Fidan Çukuru Açma Tekniği Üst Toprak Alt Toprak 40cm 30cm Dikim esnasında toprak tavda olmalıdır. Toprağın dikim derinliği olan cm. lik kısmı, rutubetli ve tavda olacaktır. Fidanlıktan fidanın sökülmesi ile sahada fidanların dikilmesi arasındaki zaman çok kısa olmalıdır. Aşırı güneşli, rüzgârlı ve donlu günlerde dikim yapılmamalı, rüzgârsız bulutlu günler seçilmelidir. Dikimler sırtlardan aşağı doğru yapılmalıdır.

20 Çizelge:8 Yandere No Alan Dikilecek Fidanın Dikilecek Fidanın Orjini Yaşı Aralık- Mesafe Ha.da Dikilecek Fidan Adedi Tesis İçin Gerekli Fidan Tamamlama İçin Gerekli Fidan Toplam Fidan Alanı Türü (Ha) Ha (m) (1000 Ad.) (1000 Ad.) (1000 Ad.) (1000 Ad.) Çz 65,0 Amasya/Destek 1+0 6x2 0, ,18 8,13 62,30 M 78,0 Mahalli Tohum 6x2 0, ,03 19,50 149,53 1_1 177,5 Bd 24,0 Mahalli 1+0 6x2 0, ,00 3,00 23,00 Kb 9,0 Mahalli 1+0 6x2 0,8335 7,50 1,13 8,63 Cv 1,5 Mahalli 2+0 6x2 0,8335 1,25 0,19 1,44 Çk 21,0 Kargıkösdağ 2+0 6x2 0, ,50 2,63 20,13 1_2 54,9 M 32,0 Mahalli Tohum 6x2 0, ,34 8,00 61,35 Cv 1,9 Mahalli 1+0 6x2 0,8335 1,58 0,24 1,82 Çk 135,2 Kargıkösdağ 2+0 6x2 0, ,69 16,90 129,59 M 18,1 Mahalli Tohum 6x2 0, ,17 4,53 34,70 1_3 199 Bd 39,8 Mahalli 1+0 6x2 0, ,17 4,98 38,15 Kb 4,5 Mahalli 1+0 6x2 0,8335 3,75 0,56 4,31 Cv 1,4 Mahalli 2+0 6x2 0,8335 1,17 0,18 1,34 Çz 30,5 Amasya/Destek 1+0 6x2 0, ,42 3,81 29,24 M 54,4 Mahalli Tohum 6x2 0, ,68 13,60 104,29 1_4 136,7 Kb 24,5 Mahalli 1+0 6x2 0, ,42 3,06 23,48 Bd 26,3 Mahalli 1+0 6x2 0, ,92 3,29 25,21 Cv 1,0 Mahalli 2+0 6x2 0,8335 0,83 0,13 0,96 M 19,8 Mahalli Tohum 6x2 0, ,01 4,95 37,96 1_5 33,6 Bd 8,6 Mahalli 1+0 6x2 0,8335 7,17 1,08 8,24 Kb 4,7 Mahalli 1+0 6x2 0,8335 3,92 0,59 4,51 Cv 0,5 Mahalli 2+0 6x2 0,8335 0,42 0,06 0,48 1_6 92,6 Çk 90,6 Kargıkösdağ 2+0 6x2 0, ,52 11,33 86,84 Cv 2,0 Mahalli 2+0 6x2 0,8335 1,67 0,25 1,92 Çk 83,5 Kargıkösdağ 2+0 6x2 0, ,60 10,44 80,04 1_7 89,6 M 5,0 Mahalli Tohum 6x2 0,8335 8,34 1,25 9,59 Cv 1,1 Mahalli 2+0 6x2 0,8335 0,92 0,14 1,05 1_8 96,9 Çk 95,4 Kargıkösdağ 2+0 6x2 0, ,52 11,93 91,44

21 Cv 1,5 Mahalli 2+0 6x2 0,8335 1,25 0,19 1,44 Çk 2,7 Kargıkösdağ 2+0 6x2 0,8335 2,25 0,34 2,59 1_9 17 M 0,8 Mahalli Tohum 6x2 0,8335 1,33 0,20 1,53 Bd 12,5 Mahalli 1+0 6x2 0, ,42 1,56 11,98 Cv 1,0 Mahalli 2+0 6x2 0,8335 0,83 0,13 0,96 Çk 40,5 Kargıkösdağ 2+0 6x2 0, ,76 5,06 38,82 1_10 51,1 M 9,5 Mahalli Tohum 6x2 0, ,84 2,38 18,21 Cv 1,1 Mahalli 2+0 6x2 0,8335 0,92 0,14 1,05 TOPLAM 948,9 948,9 968,20 145, ,43 KÜMÜLATĠF TOPLAM Fidan Alanı Adet (1000 Ad.) Tamamlama (1000 Ad.) Toplam (1000 Ad.) Kızılçam 95,5 79,27 11,89 91,15 Karaçam 468,9 389,19 58,38 447,57 Meşe 217,6 361,22 54,18 415,40 Badem 111,2 92,30 13,84 106,14 Kuşburnu 42,7 35,44 5,32 40,76 Ceviz 13,0 10,79 1,62 12,41 Toplam 948,90 968,20 145, , OYUNTU ISLAHI FAALĠYETLERĠ Enine Yapılar : Havzada oyuntu ıslahı için, harçlı duvar, miks eşik duvar, kuru duvar eşik, kafes tel eşik tesis edilecektir. Bu tesislerin sayısının hesabında; h1-h2 n= formülü kullanılacaktır. h Burada: n : enine tesis sayısını h1: Derenin kot farkını h2: Oluşturulacak denge meyli kot farkını h: enine tesis yüksekliğini ifade etmektedir. Bu formüle göre tesis edilecek tesislere ait bilgiler çizelge 9 da verilmiştir.

22 Temel Kazı Harçlı Taş Duvar Miks Eşik Duvar Kuru Taş Duvar Çuval Sedde Örme Canlı Eşik Çalı Demetli Canlı Eşik Örme Çit Eşik Kafes Tel Eşik Yandere/ Derecik No Uzunluk Derecik Meyili Kot Farkı (h1) Denge Meyili Kot Farkı (h2) Enine Yapının Yüksekliği (h) Enine Yapı Adedi Oyuntu Genişliği m % m m m Adet m m3 m3 m3 m3 m3 m m m m , , , _ , _1_ , _1_ , _ , _ , _ , _4_ , _4_ , _ , _ , _ , _ , _ , _ , TOPLAM , Harçlı duvar, miks eşik duvar ve kuru duvar eşik yapımından önce en az 0,50 m. derinlikte temel açılacaktır. Duvar yüksekliğine göre, üst genişliği ve alt genişlikleri ile örnek temel kazısı aşağıda verilmiştir. Eşik Yüksekliği (metre) Taban Genişliği (metre) Üst Genişlik (metre) Ön Eğim %

23 5.2.3.Bakım faaliyetleri Tamamlama Dikim yapılan sahalarda; dikimi takip 1. ve 2. yıllarda; her türlü toplu kurumalarla, %15 oranını aşan dağınık kurumalarda aynı nitelikteki fidanlarla tamamlama yapılacaktır. Projede tamamlama oranı 2 defaya mahsus olmak üzere %15 olarak öngörülmüştür. Tamamlama çok itinalı yapılacak ve aynı sahaya tamamlama için tekrar girmeye ihtiyaç duyulmayacaktır Ot Alma, Çapa ve Teras Onarım Fidanlar etrafındaki bakım çalışmaları dikimi takip eden en son ilkbahar yağışlarından sonra ve vejetasyon dönemi başında ot tohumlarının dökülmeden hemen önce yapılacaktır. İlk yılda fidan etrafında dışardan içeriye doğru ve fidan köklerini zedelemeden yapılan çapa, ikinci ve üçüncü yılda içeriden dışarıya doğru yapılacaktır. Sahada makineli toprak işleme yapılan alanlarda fidan çevresinde bakım yapılacaktır. Badem ekim sahalarında da her bir ocak bir fidan gibi değerlendirilecek ve yine fidan çevresinde bakım yapılacaktır. Ot alma-çapa fidan etrafında ve bakım çapası ile yapılacaktır. Bakımlar (Otalma-çapalama) 1., 2. ve 3. yıllarda yapılacaktır.tüm sahada bakım işçi gücü ile yapılacaktır. Bakım Çalışmaları için Çizelge-10 düzenlenmiştir.