T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) ŞİKAYET NO : 2015/4700 KISMEN TAVSİYE KISMEN RET KARARI ŞİKAYETÇİ : ŞİKAYETÇİ VEKİLİ :

Transkript

1 T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK) ŞİKAYET NO : 2015/4700 KARAR TARİHİ : 26/02/2016 tarih KISMEN TAVSİYE KISMEN RET KARARI ŞİKAYETÇİ : ŞİKAYETÇİ VEKİLİ : ŞİKAYET EDİLEN İDARE ŞİKAYETİN KONUSU : Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi Rektörlüğü : Şikayet başvurucusu hakkında uygulanan disiplin cezalarının iptalini talep etmektedir. ŞİKAYET BAŞVURU TARİHİ : I. USÛL A. Şikâyet Başvuru Süreci: 1) Şikâyet başvurusu, 15/09/2015 tarih ve sayı ile kayıt altına alınan elektronik başvuru belgesi ile yapılmıştır. Şikâyet başvurusunun karara bağlanması için 28/03/2013 tarihli ve mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve İmza Yetkileri Yönergesinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, şikayetin incelenmesine ve araştırmasına geçilmiş, 2015/4700 şikayet numaralı Ret Kararı önerisiyle Kamu Başdenetçisi ne sunulmuştur. B. Ön İnceleme Süreci: 2) Yapılan ön inceleme neticesinde, şikâyet konusunun Kamu Denetçiliği Kurumunun görev alanına girdiği, şikâyetçinin menfaat ihlali koşulunu taşıdığı, idari başvuru yollarını tükettiği, şikâyetin süresinde yapıldığı ve diğer ön inceleme konularında da bir eksiklik bulunmadığı ve bu nedenle şikâyetin incelenmesine ve araştırılmasına engel bir durumun bulunmadığı tespit edilmiştir. 3) 28/03/2013 tarihli ve mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 22 inci maddesinin üçüncü fıkrasında aynı sebep ve konuya ilişkin benzer nitelikteki şikâyet başvurularının birleştirilerek incelenebileceği düzenlemesine yer verilmiştir. Kurumumuzda görülmekte olan 2015/4700 ve 2015/4704 sayılı şikâyet dosyalarında konu ve taraflar arasında illiyet bağı olduğu düşünüldüğünden incelemenin selameti ve usul ekonomisi açısından 2015/560 karar sayısıyla 2015/4700 numaralı şikâyet dosyasında birleştirilmesine karar verilmiştir. 1 / 10

2 II. OLAY VE OLGULAR: A. Şikâyetçinin Konu Hakkındaki Açıklamaları ve İddiaları: 4) Şikâyet başvurucusu 2015/4704 sayılı şikâyet dosyasında; Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesinde memur olarak çalıştığını, arazi tazminatı ile ilgili başvuru neticesinde hakkında yalan beyanda bulunarak; haksız kazanç sağlamak ve devleti zarara uğratmayı amaçlamak iddiasıyla soruşturma açıldığını, soruşturma sonucunda kendisine aylıktan kesme cezası verildiğini beyan ederek almış olduğu disiplin cezasının iptalini ve şahsına uygulanan mobbingin sona ermesini talep etmektedir. 4.1) 2015/4700 sayılı şikâyet dosyasında; tarihinde savunmasını verdiği ve konusunun hakaret içerikli usulsüz başvuruda bulunmak şeklinde açıklandığı soruşturmaya konu olan başvurusunda her hangi bir hakaretin bulunmadığını bu nedenle de söz konusu soruşturma nedeniyle tarafına uygulanan kademe ilerlemesinin durdurulmasına ilişki disiplin cezasının iptalini talep etmektedir. B. İdarenin Şikâyete İlişkin Açıklamaları: 5) Şikâyet başvurusunda yer alan iddialarla ilgili gerekli incelemelerin yapılabilmesi amacıyla Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü ile yazışma yapılarak gerekli bilgi ve belgeler temin edilmiştir. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü nün tarihli ve. sayılı yazısında; 5.1) Şikâyet başvurucusu. nin birim amirinin suç teşkil eden eylemi, üst amire bildirmesi üzerine 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 53 üncü maddesi ile Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği nin 17 inci maddesi gereğince ilgili hakkında disiplin soruşturması açılmış olduğunu; 5.2) Tarafsız bir soruşturmacı tayin edilerek usulüne uygun yapılan soruşturma sonucunda, ilgilinin Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği nin 8 inci maddesinin (d) bendinde belirtilen Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış bilgilerde bulunmak, fiillerine istinaden aylıktan kesme, cezası ve aynı yönetmeliğin 9. maddesinin (1) bendinde belirtilen Amirine, maiyetindekilerine, iş arkadaşlarına veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek fiiline istinaden ise kademe ilerlemesinin durdurulması cezaları teklif edilmiştir. Disiplin suçu teşkil eden eylemlerinden dolayı ilgilinin savunmasının alındığı, daha önceki çalışmaları sırasında disiplin cezası almış olması nedeniyle de, Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği nin 16 ncı maddesi uygulanmayarak soruşturmacının teklif ettiği disiplin amirince verilen aylıktan kesme ile yine soruşturmacı tarafından teklif edilen ve disiplin kurulu sıfatıyla yönetim kurulu tarafından karar verilen kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının verildiği ifade edilmiştir. C. Olaylar 6) Şikâyet başvurucusu 4704 sayılı dosyayla ilgili olarak; şikayetçi Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü bünyesinde. olarak çalıştığı;.. yerleşkesinde bulunan alanlarında tek memur olarak kendi sorumluluğunda olduğu; bu sebeple Harcırah Kanununun 50 maddesine göre sürekli görev yolluğuna arazi tazminatının da dahil olduğu kanaatiyle arazi tazminatı talep etmiştir. Şikâyetçinin bu talebi sonucunda kurum Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği nin 8 inci maddesinin (d) bendinde belirtilen Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış bilgilerde bulunmak, fiillerine istinaden hakkında aynı yönetmeliğinin 17 inci maddesine göre soruşturma başlatmıştır. 2 / 10

3 6.1) tarihli ve. sayılı yazıyla söz konusu disiplin soruşturmasına yönelik olarak tarafsız bir soruşturmacı tayin edilmiş, soruşturmacı ilgili disiplin soruşturması kapsamında; 2015 tarihli ve.. sayılı yazıyla şikâyetçinin yazılı ve sözlü savunmasını istemiş 3 sayılı yazı ile tanık olarak Vekili..,.. ve.. in ifadelerine başvurmuş, Personel Daire Başkanlığından şikâyetçinin sicil özetlerini istemiş ve.. sayılı yazıyla da.. Müdürlüğünden bilgi talep etmiştir. 6.2) Soruşturmacının talepleri doğrultusunda şikâyet başvurucusu tarihinde hakkındaki iddialara yönelik savunmasını vermiştir. Söz konusu savunmalarda özetle;.. yerleşkesinde bulunan. alanlarında tek memur olarak kendi sorumluluğumda olduğunu; bu sebeple Harcırah Kanununun 50 maddesine göre sürekli görev yolluğuna arazi tazminatının da dâhil olduğunu zannettiğini; belirtilen gerekçeyle arazi tazminatına başvurduğunu; sürekli görev yolluğunun ne anlama geldiğini öğrendikten sonra yanlış yaptığını kabul eden bir dilekçe yazdığını; arazi tazminatıyla ilgili hatalı olduğunu içerir yazıyı yazmayı aklına getiremediğini; soruşturmada belirtilen iddiaların gerçek olmadığını bu sebeple de kasti olarak disiplin cezası sonucu doğuran fiili işlemiş olamayacağını hakkında verilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunu ifade etmiştir. 6.3) Soruşturmaya ilişkin olarak soruşturmacı tarafından tanık ifadelerine başvurulmuş ve no.lu dosya kapsamında dinlenen tanıklar (3 kişi) ifadelerinde özetle: şikâyetçinin mesai saatleri içinde arazi olarak belirtilen mahallerde fiili olarak çalışmadığını; belirtilen saatler içerisinde. ile paylaştığı odada oturduğunu beyan etmişlerdir. 7) Şikâyet başvurucusu 4700 sayılı dosyayla ilgili olarak; şikayetçi 2015 tarih ve. başvuru sayısı ile BİMER e yapmış olduğu başvuru sırasında kullandığı yüreği yetiyorsa ifadesi sonucu ilgili hakkında Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği nin 9 maddesinin (1) bendinde belirtilen Amirine, maiyetindekilerine, iş arkadaşlarına veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek fiiline istinaden şikâyetçi hakkında yapılan inceleme neticesinde 22/06/2015 tarihli ve 4495 sayılı yazıyla mezkûr yönetmeliğin 17 nci maddesine istinaden ilgili hakkında. no.lu soruşturma dosyası kapsamında disiplin soruşturması açılmıştır. 7.1) 2015 tarihli ve. sayılı yazıyla söz konusu disiplin soruşturmasına yönelik olarak tarafsız bir soruşturmacı tayin edilmiş, soruşturmacı ilgili disiplin soruşturması kapsamında; 2015 tarihli ve.. sayılı yazıyla şikâyetçinin yazılı ve sözlü savunmasını istemiş, 3, 4 ve 5 sayılı yazılar ile tanık ifadelerine başvurmuş, Personel Daire Başkanlığından şikâyetçinin sicil özetlerini istemiş ve.. sayılı yazıyla da Yapı İşleri Teknik Daire Başkanlığından görevlendirme yazısını talep etmiştir. 7.2) Soruşturmacının talepleri doğrultusunda şikâyet başvurucusu. tarihinde sözlü,. tarihinde ise yazılı olarak hakkındaki iddialara yönelik savunmasını vermiştir. Söz konusu savunmalarda özetle; BİMER e yazmış olduğu yüreğin yetiyorsa ifadesini kendisinin yazdığını ikrar etmekle birlikte.. Başkanı olan in kendisini iftiracılıkla suçlaması ve bir mecliste kendisi hakkında söylediği seni satacağım da beş para etmezsin sözünün üzerine şahsıma yapılan hakarete tepki olarak yazdığını hakkında verilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunu ifade etmiştir. 8) Yukarıda belirtilen olaylar neticesinde şikayetçiye söz konusu İdarece. tarihinde aylıktan kesme. tarihinde ise kademe ilerlemesinin durdurulması cezaları verilmiş olup; şikâyet başvurucusu da ve tarihlerinde idari başvuru yollarını tüketmiş olarak Kurumumuza elektronik başvuru yoluyla başvuru yapmıştır. 3 / 10

4 D. Kamu Denetçisi Muhittin Mıhçak ın İnceleme ve Araştırma Bulguları 9) Şikayet başvurusunun incelenmesi aşamasında Kurumumuzun 2015 tarih ve 8078 sayılı yazımız ile şikâyet başvurusu ile ilgili yapılacak değerlendirmeye esas olmak üzere; şikayetçinin talebinin yerine getirilmesinin hangi gerekçelerle uygun görülmediği hususundaki ayrıntılı açıklamalar ve konuyla ilgili tüm bilgi ve belgeler Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi Rektörlüğü nden talep edilmiştir. Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi Rektörlüğü tarafından 2015 tarih ve. sayılı yazıya Kararın 5 numaralı paragraf ve alt bentlerinde değinilmiştir. III. HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: A. İlgili Mevzuat: 10) 2709 sayılı T.C. Anayasası nın "Dilekçe, bilgi edinme ve Kamu Denetçisine başvurma hakkı" başlıklı 74 nci maddesinde;..herkes bilgi edinme ve Kamu Denetçisine başvurma hakkına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri inceler." Hükmünü amirdir. 11) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun Disiplin ve Ceza İşleri başlıklı 53 üncü maddesinde; Öğretim elemanları, memur ve diğer personele uygulanabilecek disiplin cezaları uyarma, kınama, yönetim görevinden ayırma, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması, üniversite öğretim mesleğinden çıkarma ve kamu görevinden çıkarma cezalarıdır Şeklindedir. 12) Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği nin Aylıktan Kesme başlıklı 8 inci maddesinde; Aylıktan kesme cezasını gerektiren fiil ve haller alt başlığının d bendinde Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak, Kademe ilerlemesinin durdurulması başlıklı 9 inci maddesinde; Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır alt başlığının l bendinde Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek, İyi Halin Değerlendirilmesi başlıklı 16 ncı maddesinde; Geçmiş hizmetleri sırasında çalışmaları olumlu olan veya ödül veya başarı belgesi alan yönetici ve öğretim elemanları ile memurlar ve diğer personel için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir. Hükümleri yer almaktadır. 13) 6245 sayılı Harcırah Kanununun Fiilen arazi üzerinde çalışanların harcırahı başlıklı 50 inci maddesinde; Aşağıdaki bentlerde gösterilen memur ve hizmetlilere asıl görevlerinin bulunduğu il (Bölge kuruluşuna dahil bulunanlarda bölge) sınırları içinde her türlü arazi üzerinde fiilen çalıştıkları günler için harcırah gündeliği yerine kadro derece ve görevlerinin özelliklerine göre, bütçe kanunlarında belirlenecek miktarlarda gündelik tazminat olarak ödenir. Asıl görevlerinin bulunduğu il veya bölge dışında görevlendirilmeleri halinde ise bu tazminat yerine genel hükümlere göre gündelik ödenir Şeklinde düzenlenmiştir. 14) Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar ın Eki II sayılı Cetvelin 6 ınci fıkrasında; "Teknik Hizmetler Sınıfına ait kadrolarda bulunan personelden; büro, atölye, ısı santralı, laboratuar, tesis (sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları dışında olmak şartıyla arazi, şantiye, inşaat, baraj, park, bahçe, maden, açık alanlarda kurulu tarım ve hayvancılık uygulama birimleri ve yol gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara (belirtilen mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dahil), çalışılan her gün için aşağıda gösterilen oranlarda ayrıca özel 4 / 10

5 hizmet tazminatı ödenir. Faal durumdaki hizmet binalarının tadilat, bakım ve onarımı işleri açık çalışma mahalli kapsamında değerlendirilmez. Bu ek özel hizmet tazminatının ödenmesinde ilgililerin kadroları esas alınır. Tazminatın kimlere ödeneceği; iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak, üçer aylık dönemler itibarıyla ilgili birim amirlerince belirlenir. Düzenlemesi yer almaktadır. 15) 157 seri nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde; Buna göre, kadroları Teknik Hizmetler Bölümünün l ila 4 üncü sırasında sayılanlara, söz konusu ek özel hizmet tazminatının ödenebilmesi için; a) Bu personelin üçer aylık çalışma süresinin en az dörtte birini büro, atölye, ısı santralı, laboratuvar, tesis (sosyal tesisler dâhil), işletme, fabrika ve hizmet binaları gibi kapalı mahaller dışında arazi, park, bahçe, şantiye, inşaat, maden, yol, tünel, demiryolu, büyük içme suyu. köprü, kıyı yapıları, baraj vb. açık mahaller de geçirmelerini gerektirecek şekilde görevlendirilmiş ve bu mahallerde fiilen çalışmış olmaları şeklinde arazi tazminatı ödenmesi öngörülmüştür. 16) 08/03/2011 tarih ve 3351 sayılı İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi konulu Başbakanlık Genelgesi nde; Kasıtlı ve sistematik olarak belirli bir süre çalışanın aşağılanması, küçümsenmesi, dışlanması, kişiliğinin ve saygınlığının zedelenmesi, kötü muameleye tabi tutulması, yıldırılması ve benzeri şekillerde ortaya çıkan psikolojik tacizin önlenmesi gerek iş sağlığı ve güvenliği gerekse çalışma barışının eleştirilmesi açısından çok önemlidir. Hükmüne yer verilmiştir. B. Şikâyet Konusuna İlişkin Uygulamalar: 17) Danıştay 10 uncu Dairesi'nin 15/02/1990 tarihli ve E: 1989/2490, K: 1990/270 sayılı kararında; "...ilgili yasal düzenlemeler çerçevesinde kesinleşen disiplin cezaları, doktrin ve uygulamada kabul edildiği üzere, disiplin cezalarını veren idari merciler yönünden de bağlayıcı ve kesin niteliktedir. İdari mercilerin, vermiş oldukları disiplin cezalarını geri almaları, verdikleri disiplin cezası yerine başka bir disiplin cezası verme yoluna gitmeleri kural olarak olanaksızdır. " demek suretiyle ilgili idare mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir. 18) Danıştay 8 inci Dairesi'nin 12/10/1998 tarihli ve E: 1998/4988, K: 1998/3015 sayılı kararında; "Kamu hizmetinin belli bir düzen içerisinde yürütülmesi için gerekli önlemlerden olan disiplin cezası, niteliği gereği öteki idari işlemlerden farklıdır. Disiplin cezası vermeye yetkili organlar, bu organların oluşumu, çalışma usulü, karar oluşturulması, bu kararlara itiraz ve bütün bu sürecin her aşaması için öngörülen süre koşulları ile disiplin cezası işlemi sıkı şekil şartına bağlı olarak uygulanabilmektedir. Bu özellik, disiplin cezasının yeni bir idari işlemle ortadan kaldırılmasına engeldir. Ceza ancak bir yargı kararı yahut yasama tasarrufu ile iptal edilebilir veya ancak disiplin cezasının ağırlığına göre, belli süreler geçtikten sonra sicil dosyasından silinmesi atamaya yetkili amirden istenebilir " değerlendirmesi yer almaktadır. 19) Yargıtay 9 uncu Hukuk Dairesinin 23/06/2008 tarih ve E: 2007/42976 K: 2008/17137 sayılı Kararında; Dinlenen tanık anlatımlarına göre, davacının işyerinde amirlerinin sözlü saldırı ve hakaretlerine maruz kaldığı, kişilik haklarının çiğnendiği, çalışma arkadaşları arasında küçük düşürüldüğü sabittir. Bu davranışlar, isçiyi yıldırmaya, psikolojik baskı uygulayıp genellikle de işten ayrılmasını sağlamaya yönelik davranışlar olup davacı isçinin, mesai sonrasında ağlama krizine girmesi, psikolojik tedavi görmesi, rapor alması da bu kanaati kuvvetlendirmektedir. Mobbing kavramı, işyerinde bireylere üstleri, eşit düzeyde çalışanlar ya da astları tarafından sistematik bicimde uygulanan her tur kötü muamele, tehdit, şiddet, aşağılama gibi davranışları içerir. Olayda, davacıya üstleri tarafından kötü muamele yapılıp aşağılanarak psikolojik taciz uygulandığı, verilen haksız 5 / 10

6 disiplin cezaları ile iş akdinin feshi yoluna gidildiği, dolayısıyla geçimini emeğiyle çalışarak kazanan davacı işçinin maddi ve manevi kayba uğratıldığı belirlenmiştir. şeklinde hüküm tesis etmiştir. 20) Kamu Denetçiliği Kurumunun 25/01/2016 tarih ve 2015/4226 sayılı kararında; Diğer yönden İdare başvurucu hakkında disiplin cezası uygularken öne sürdüğü: Kasıtlı olarak; verilen bu emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, göreviyle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak veya hor kullanmak, iddiası ile ilgili ortaya bu cezanın verilmesini gerektirecek hiçbir bilgi, belge, tutanak, tanık beyanı, delil ortaya koyamadığı, idarenin mücerret bir suçlama üzerine başvurana geçmişte disiplin suçu olduğu gerekçesiyle aylıktan kesme gibi ağır bir yaptırım uyguladığı; disiplin cezasının iptalinin önerilemeyeceği ancak söz konusu idari işlemin hukuka aykırılığı ve idarenin hatalı davrandığının kabulü gerektiği yönünde tavsiye verilmesi yönünde karar verilmiştir. C. Kamu Denetçisi Muhittin Mıhçak ın Kamu Başdenetçisi ne Önerisi 21) Kamu Denetçisi tarafından yapılan inceleme ve araştırma neticesinde; şikâyet konusu olayın hukuka ve hakkaniyete uygun olduğu değerlendirilerek şikâyetin reddi yönündeki öneri Kamu Başdenetçisi ne sunulmuştur. D. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme 22) Şikâyet başvurucusu 4 numaralı paragrafta açıklandığı üzere, İdare tarafından tesis edilen ve kasti olarak disiplin cezası sonucu doğuran fiili işlerken kötüniyetli olmadığını, hakkında verilen disiplin cezasının hukuksuz olduğunun teyidi ile şahsına uygulanan mobbingin son bulmasını talep etmektedir. 23) Disiplin cezaları, gerek yargı kararlarında gerekse doktrinde belirtildiği gibi kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla; kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin emrettiği ödevleri yerine getirmeyen, uyulmasını zorunlu kıldığı hususlara uymayan ve yasakladığı işleri yapan devlet memurlarına durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre verilen cezalardır. Disiplin soruşturmasının ise, hukukun genel ilkeleri çerçevesinde ve tarafsız bir şekilde, suç konusu olayı incelemek, lehte ve aleyhte tüm delil ve bilgileri toplamak, konuyla ilgili bilgisi bulunan kişilerin ifadelerini ve kişinin savunmasını almak suretiyle yapılması gerekmektedir. 24) 17 ve 18 numaralı paragraflarda açıklanan Danıştay Kararlarında da belirtildiği üzere, kamu hizmetinin belli bir düzen içerisinde yürütülmesi için gerekli önlemlerden olan disiplin cezası, niteliği gereği öteki idari işlemlerden farklıdır. Disiplin cezası vermeye yetkili organlar, bu organların oluşumu, çalışma usulü, karar oluşturması, bu kararlara itiraz ve bütün bu sürecin her aşaması için öngörülen süre koşulları ile disiplin cezası işlemi sıkı şekil şartına bağlı olarak uygulanabilmektedir. 25) Şikâyet başvurucusunun tarafına mobbing uygulandığı iddialarına yönelik olarak yapılan değerlendirmede ise; şikâyet başvurucusunun daha sonraki verdiği dilekçelerde kendisine mobbing uygulandığı iddiasında bulunmaktadır. Mobbing "İşyerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren; kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar bütünü" olarak tanımlanmış, mobbingin unsurları olarak; işyerinde gerçekleşmesi, sistemli bir şekilde yapılması, süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanması, kasıtlı yapılması, yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacında olması, mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkması hususları sayılmıştır. [Bkz, İşyerlerinde 6 / 10

7 Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi, Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Mayıs 2014)] 16 numaralı paragrafta açıklanan İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi konulu Başbakanlık Genelgesi ve 19 numaralı paragraftaki Yargıtay Kararında belirtilen aşağılanma, küçümsenme, kötü muameleye tabi tutulma vb. nitelikleri taşımadığı, dolayısıyla yapılan görevlendirmeyle şikâyetçiye yönelik psikolojik baskının (mobbing) oluşmadığı, ayrıca mobbingin unsurları açısından yapılan değerlendirme sonucunda şikâyetçiye yönelik gerçekleştirilen fiillerin sistemli bir şekilde yapılması, süreklilik kazanmış bir sıklıkla tekrarlanması unsurlarını taşımadığı belirlenmiştir. Şikâyet başvurucusunun şahsına mobbing uygulandığı yönündeki iddiasını belgelendiremediği gibi ayrıca dosya içerisinde şikâyet başvurucusuna psikolojik taciz uygulandığına dair herhangi bir bilgi, bulgu ve delil tespit edilemediği, başvurucun da belgeleyip, delillendiremediği tüm dosya kapsamı ile anlaşıldığından bu talebinin reddi gerekmiştir. 26) Şikayet konusu somut olayda; 2015/. sayılı şikayet dosyasında değerlendirilen deliller neticesinde; şikayet başvurucusunun. görevlendirilmesi sonucu. ve diğer elektrik ile ilgili işlerin kendi mesuliyetinde olduğu; kendisinin sürekli görev yolluğuyla beraber Harcırah Kanunu 50 maddesinde belirtilen arazi tazminatının da dâhil olduğunu farz ederek. tarihinde kurumdan arazi tazminatı talep ettiği; Yüksek okul müdürlüğünün tarih ve sayılı yazısında ilgili şahsın tarih ve sayılı Görevlendirme yazısında tarihine kadar yani sadece (2) gün süreli yüksek okul bahçesinde bulunan spor sahası ile ilgili teknik raporun hazırlanması için görevlendirildiği, bundan başka arazi çalışmasıyla ilgili görevlendirmenin olmadığı; ilgili şahsın savunmasında belirttiği arazi tazminatının ne anlama geldiğini sonradan öğrendiği ve hatalı başvurusunu geri çekmek aklına gelmediğini savunmasında ifade etmiştir. 27) 14 ve 15 numaralı paragraflarda açıklandığı üzere Bakanlar Kurulu tarafından yürürlüğe konulmuş bulunan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar ın Eki II sayılı Cetvelde arazi tazminatı açıklanmıştır. Söz konusu tazminat teknik hizmetler sınıfına ait kadrolarda bulunan personelden büro, atölye, ısı santralı, laboratuar, tesis (sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları dışında olmak şartıyla arazi, şantiye..gibi açık çalışma mahallerinde fiilen çalışanlara çalışılan her gün için ayrıca ödenecek özel hizmet tazminatı şeklinde tanımlanmıştır. Buna göre şikayet başvurucusunun ve. yerleşkesinde bulunan.. alanlarında tek memur olarak kendi sorumluluğunda olduğu iddiasıyla Harcırah Kanununun 50 nci maddesine göre sürekli görev yolluğuna arazi tazminatının da dahil olduğu kanaatiyle arazi tazminatı talep etmesinde hukuki bir engel yoktur. Başvurucu bu tazminatı talep edebilir İdare ise bu talebi yerinde görmez ise reddederek talebin yersiz olduğunu bildirebilir. Ve fakat somut olayda başvurucunun iyi niyet kuralı gereği İdare tarafından arazi tazminatı talebinin yersiz olduğuna dair uyarılmadığı sadece bu talep bağlamında verilen Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği nin 8 inci maddesinin (d) bendinde belirtilen Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış bilgilerde bulunmak, fiillerine istinaden aylıktan kesme, disiplin cezası işleminin başta sebep unsuru olmak üzere hukuka aykırı olduğu anlaşılmıştır. 28) 2015/4700 sayılı şikâyet dosyasında değerlendirilen deliller neticesinde; şikayet başvurucusunun 2015 tarih ve. sayılı BiMER başvurusunda amirine karşı yüreğin yetiyorsa ifadesini kullandığı; soruşturma kapsamında ilgili şahsın savunmasında Başkanı olan. in kendisini iftiracılıkla suçlaması ve bir mecliste kendisi hakkında söylediği seni satacağım da beş para etmezsin sözünün üzerine yapılan hakarete tepki olarak yazdığını beyan ettiğini ifade etmiş ve bu sebeple Disiplin Kurul Sıfatıyla Yönetim Kurulu tarafından Kademe İlerlemesinin durdurulması cezasının verildiği görülmüştür. Bilgi, belge ve dosya kapsamı hep birlikte değerlendirildiğinde; şikâyetçinin amiri 7 / 10

8 niteliğindeki kişilere karşı yazdığı ifadenin hakaret kapsamında değerlendirilerek kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının yetki, şekil, sebep ve konu unsurları bakımından usul ve yasaya dolayısıyla verilen cezada da hukuka aykırılık tespit edilememiştir. Diğer yandan şikâyet başvurucusunun bu iddiasını belgelendiremediği kaldı ki seni satacağım beş para etmezsin şeklinde kendisine yönelik küçük düşürücü iddialar için de her zaman yasal yollara başvurması gerektiği, ancak buna başvurduğuna dair bir iddia öne sürmediği dosya içerisinde de bir bulguya rastlanılmadığı görülmüştür. 29) Yukarıdan bu yana yapılan açıklamalar, anılan mevzuat hükümleri, idarenin cevabi yazıları, yargı kararları ve tüm dosya birlikte değerlendirildiğinde; 17 ve 18 numaralı paragraflarda yer alan Danıştay kararları uyarınca, disiplin cezalarının ancak yasama tasarrufu ile affedilebileceği veya yargı kararı ile kaldırılabileceği söz konusu olabileceğinden, Kurumumuzca şikâyete konu disiplin cezalarının iptali yönünde karar verilmesine imkân bulunmamaktadır. Ancak şikâyet başvurucusunun sürekli görev yolluğuna arazi tazminatının da dâhil olduğu kanaatiyle arazi tazminatı talep etmesi sonucu verilen disiplin cezasının hukuka aykırılığı ve idarenin hatalı davrandığının kabulü yönünde tavsiye verilmesi, şikâyet başvurucusunun amiri niteliğindeki kişilere karşı yazdığı ifadenin hakaret kapsamında değerlendirilerek kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının yetki, şekil, sebep ve konu unsurları bakımından verilen disiplin cezasında; başvurucunun kendisine mobbing uygulandığı yönündeki iddialarında ise 25 numaralı paragrafta açıklanan gerekçelerle hukuka aykırılık tespit edilemediği, reddedilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır. E. İnsan Hakları Yönünden Değerlendirme 30) T.C. Anayasasının "Kanun Önünde Eşitlik" başlıklı 10 uncu maddesinde ifadesini bulan kanun önünde eşitlik ilkesinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 13 üncü maddesindeki etkili başvuru hakkının ve 17 inci maddesindeki hakları kötüye kullanma yasağının ihlal edildiğine dair herhangi bir bulgu ve bilgiye rastlanmadığı gibi şikâyete konu olayda, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinde yazılı ve güvence altına alınmış olan başkaca bir insan hakkı ihlalinin tespit edilemediği sonuç ve kanaatine varılmıştır. F. İyi Yönetim İlkeleri Yönünden Değerlendirme: 31) Günümüzde demokratik, modern ve katılımcı yönetim anlayışında idarelerden sadece hukuka uygun hareket etmeleri değil aynı zamanda iyi yönetim ilkelerine de uygun işlem tesis etmeleri beklenmektedir. 32) 28/03/2013 tarihli ve mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinde: "Kurum inceleme ve araştırma yaparken idarenin, insan haklarına davalı adalet anlayışı içinde; kanunlara uygunluk, ayrımcılığın önlenmesi, ölçülülük, yetkinin kötüye kullanılmaması, eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, dinlenilme hakkı, savunma hakkı, bilgi edinme hakkı, makul sürede karar verme, kararların gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi, kişisel verilerin korunması gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tulum veya davranışta bulunup bulunmadığını gözetir ve iyi yönetim ilkelerine uyar. " şeklinde yer verilmektedir. Söz konusu Yönetmelik hükmünde yer alan ilkelerin kaynağını teşkil eden Avrupa Birliği Temel Haklar Şartının 41 inci maddesinde de iyi yönetim hakkından bahsedilmekte 8 / 10

9 olup benzer ilkelere Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen "Avrupa Doğru İdari Davranış Yasasında da yer verilmiştir. 33) Söz konusu ilkeler yönünden yapılan değerlendirme neticesinde; şikâyet başvurusu kapsamında Kurumumuzca istenilen bilgi ve belgelerin İdare tarafından süresi içerisinde ve gerekçeli olarak Kurumumuza gönderildiği, şikâyetçinin başvurusu ile ilgili yaptığı itiraza İdare tarafından gerekçeli olarak cevap verildiği böylece makul sürede karar verme ilkelerine uygun hareket ettiği, dolayısıyla idarenin bu yönlerden iyi yönetişim ilkelerine uygun davrandığı anlaşılmıştır. Ancak Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü nün, başvurucunun arazi harcırah talebiyle ilgili "yetkinin kötüye kullanılması", "haklı beklentiye uygunluk" ve "tarafsızlık", şikâyet başvurucusunun konuyla ilgili ilk başvurusunu gerekçeli olarak reddetmesine rağmen, "karara karşı başvuru yolunu göstermediği" ve bu ilkelere uygun davranmadığı anlaşılmıştır. İdarenin bundan böyle bu ilkelere de uyması beklenmektedir. IV. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT A. Dava Açma Süresinin Yeniden Başlaması 34) 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin binci fıkrası uyarınca, başvurunun Kurum tarafından reddedilmesi halinde, durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden; tavsiye kararı verilmesi üzerine, ilgili idare tarafından otuz gün içinde herhangi bir işlem tesis edilmez veya eylemde bulunulmaz ise, durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye başlayacaktır. B. Yargı Yolu 35) 2709 sayılı 1982 Anayasası'nın Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması başlıklı 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında, Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır. hükmü yer almakta olup, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, ilgili idarenin eylem ve işlemlerine karşı 60 günlük dava açma süresinden arta kalan süre içinde Kayseri İdare Mahkemesi'ne yargı yolu açıktır. V. KARAR Yukarıda açıklanan gerekçeler ve dosya kapsamına göre, ŞİKÂYETİN KISMEN REDDİ KISMEN KABULÜNE, 1) Şikâyet başvurucusunun kendisine mobbing uygulandığının tespiti ve disiplin cezasının iptaliyle ilgili taleplerinin REDDİNE, 2) Şikayet başvurucusunun sürekli görev yolluğuna arazi tazminatının da dahil olduğu kanaatiyle arazi tazminatı talep etmesi sonucu verilen disiplin cezasının hukuka aykırı olduğunun tespitine, başvurucuya yönelik bu disiplin cezasının verilmesindeki sıralı amirlerin hatalı davranıldığının kabul edilmesi ve söz konusu hataların bundan böyle tekrarlanmaması için bu konuda soruşturmacı olarak görevlendirilecek kamu görevlilerine eğitim verilmesi ve gerekli önlemleri almaları konusunda yasal süresi içinde Kurumumuza bildirmesi yönünde NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ'NE TAVSİYEDE BULUNULMASINA, 3) Yukarıda anılan Kanunun 20 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörlüğü nce bu karar üzerine tesis edilecek işlem ya da tavsiye edilen çözümün 9 / 10

10 uygulanabilir nitelikte görülmediği takdirde gerekçesinin otuz gün içinde Kurumumuza bildirilmesinin zorunlu olduğuna, Bu kararın şikâyet başvurucusu ve NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ NE tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi nce karar verildi. M.Nihat ÖMEROĞLU Kamu Başdenetçisi 10 / 10