KPSS KAMU PERSONELİ SEÇME SINAVI EĞİTİM BİLİMLERİ DENEME SINAVI

Transkript

1 KPSS KAMU PERSONELİ SEÇME SINAVI EĞİTİM BİLİMLERİ DENEME SINAVI 11 ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI

2 Yaklaşım Kariyer Yayıncılık ve Dağıtım Ltd.Şti GMK Bulvarı No: 19 Kızılay-ANKARA Tel: (0312) Web: - e-posta: bilgi@yaklasimkitap.com

3 1. Öğrencinin kavram, ilke ve genellemelere ulaşmasını sağlayacak öğretme-öğrenme ortamının düzenlenmesi ve tümevarımsal yaklaşım yoluyla öğrenmeyi içerir. Bruner e göre öğrenciyi harekete geçiren en büyük güdü merak, başarılı olma ve birlikte çalışmadır. Öğretmen öğrencilerin öğrenme sürecine aktif katılımını sağlamak için, öğrenme-öğretmen sürecinin başında, öğrencilere meraklarını uyandıracak bir problem durumu vermeli veya bir soru sormalıdır. Bu süreç Buluş ile ilgilidir. 4. Çoklu zekâ kuramında eğitim sürecinin değerlendirilmesine ilişkin olarak Çoklu zekâ kuramında tek boyutlu ve temel bir değerlendirme çok önemlidir ifadesi hatalıdır. Sekiz alana seslenen bir çoklu ölçek yapısı gerekmektedir. 5. Buna göre soruda Can ın kendinde gördüğü zeka alanı Matematiksel Mantıksal Zekâdır. Bu zekâ alanı Mantıksal düşünebilme yeteneği, soyut işlemler yapabilme, sayıları etkili kullanabilme ve sorgulama, varsayım çıkarma, problem çözebilme yeteneğidir. 2. Sermet öğretmenin derslerinde kullandığı beyin fırtınası, doğal drama ve istasyon gibi öğretim tekniklerini yaratıcı düşünmeyi geliştiren tekniklerdir. Bu teknikler yaratıcı düşünceyi geliştiren ve çok sayıda ilişki ortaya çıkaran özelliklere sahiptir. Beyin fırtınası katılımcıların hayal güçlerini kullanmalarını sağlayan ve yaratıcılıklarını destekleyen bir tekniktir. Doğal drama doğaçlama yolu ile yaratıcılığı desteklerken istasyon tekniğinde yarıda kalan bir işi bir diğer grubun yaratıcılığı geliştirmek olasıdır. 3. Uygulama sonrasında ulaşılan sonuç; özellikle Osmanlı tarihi alanında çalışan akademisyenlerin programa yönelik önemli eleştiriler getirmesidir ifadesi program hazırlama kurulunun yetersizliği ile ilgilidir. 6. Yapılandırmacı öğretmen açık fikirli, çağdaş, kendini yenileyebilen, bireysel farklılıkları dikkate alan ve alana da çok iyi olmanın yanında, bilgiyi aktaran değil uygun öğrenme yaşantılarını sağlayan ve öğrenenlerle birlikte öğrenen olmalıdır. Yapılandırmacı öğretmen; bireye uygun etkinlikler yaratma, öğrenenlerin hem birbirleri ile hem de kendisi ile kurmalarını cesaretlendirme, işbirliğini teşvik etme, öğrenenlerin fikir ve sorularını açıkça ifade edecekleri ortamları oluşturma gibi rolleri yerine getirmek durumundadır. Öğretmen, öğrenenlerin bireysel farklılıklarına uygun seçenekler sunar, yönergeler verir, her öğrenenin kendi kararını kendisinin oluşturmasına yardımcı olur. Bu noktada öğretmen- yol gösterici ve rehberdir. Öğretmenler, problemi öğrenenler için çözmek yerine öğrencinin çözümlemesi için ortam hazırlarlar. Öğretmen düşündürücü sorular sorarak öğrenenleri araştırmaya ve problem çözmeye teşvik eder. Öğretmen, öğrenene soru sorar ama neyi ya da nasıl düşüneceğini söylemez. Yapılandırmacı öğretmen kuzey yıldızı gibidir, öğrencinin nereye gideceğini söylemez fakat yolunu bulmasına yardımcı olur. Öğretmen otorite değil sınıf içinde gözlemcidir. Yapılandırmacılıkta sınıf yönetimi emir verme ya da zor kullanma ile yapılmaz. Denetim dolaylı, duygusal ve zihinseldir. Buna göre Yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi konusunda ders kitabından faydalanarak bir ödev hazırlamalarını istemek. Yapılandırmacı öğretmen davranışı olamaz. 1

4 7. Ünlü yazar Çetin Altan bir mülakatında Kimsenin piyano çalmadığı bir evde büyüdüysen, konservatuarla müzisyen olamazsın ifadesi ön koşul öğrenmelere bir göndermedir. 10. Ders kitabı hazırlarken ve sınıfta ders anlatırken, öğrencinin o zamana kadarki bilgi ve tecrübelerinden hareket ederek, yeni bilgi ve tecrübelerin bunlar üzerine kazandırılması çok daha kolay olacaktır. Yeni bilgileri eski bilgilerle karşılaştırarak, gerektiğinde eskileri doğrulayarak geliştirmek, öğrencideki bilgi sisteminin çok daha sağlam olmasını sağlayacaktır. 8. Program Tasarımı Yaklaşımı Eğitim Felsefesi Sorun merkezli Yeniden Kurmacılık 11. Drama; öğrencinin ilgi ve istekle katıldığı, kendini yönetebildiği, başkalarının duygu, tutum ve düşünceleriyle kendininkileri karşılaştırabildiği, başkalarıyla olan benzerlik ve farklılıklarını gördüğü, bu farklılıkları kolayca anlama ve anlatma becerisini içeren bir süreçtir. Buna göre kazanımlar arasında sadece Sağlık sorunlarıyla birlikte toplumda görevlerini devam ettiren bireyleri takdir eder ve anlayışlı olur. Kazanımı drama tekniğine uygundur. 9. I. Genellikle yan branş (alan) uygulamasında kullanılır. ÇEKİRDEK II. Giderek uzmanlaşmanın küçük birimlerde olduğu ve daraldığı bir programlama yaklaşımıdır. PİRA- MİTSEL III. Konuların birbirinden bağımsız bölümlere ayrılarak düzenlendiği içerik programlama yaklaşımıdır. MODÜLER IV. Konuların yakından uzağa, bilinenden bilinmeyene, basitten karmaşığa düzenlendiği içerik programlama yaklaşımıdır. DOĞRUSAL V. Konuların yeri ve zamanı geldikçe tekrarlanması temellidir. SARMAL 12. Ülkemizde ve dünyada nesli tükenme tehlikesinde olan bitki ve hayvanların nasıl korunabileceğine ilişkin öneriler sunar. Kazanımı sentez basamağındadır. 2

5 13. Yakup öğretmen, dersin öğretim programını incelemiş ancak planlamada kendi sınıfının özelliklerini göz ardı etmiştir. 16. Beyaz şapka (Boş sayfa-objektif): Tarafsız şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili net bilgi ve raporlar ortaya konur. İçinde bulunduğumuz durumlarda çevremizin etkisinde kalacağımız muhakkak. Fakat burada illaki annemizin sözünü dinlememiz gerektiğini düşünmüyorum. Daha doğrusu, çevre faktörünü en aza indirerek kendi düşüncelerimizi ön plana çıkarmayı doğru buluyorum. Esasında annemizin sözü de dinlenebilir fakat bu konuda kesin bir yargıya varamam. A seçeneği: Kırmızı B seçeneği: Siyah C seçeneği: Yeşil E seçeneği: Mavi öğretim yılında ilkokullarda ülke düzeyinde uygulanmak üzere hazırlanan Temel İletişim dersi öğretim programının deneme uygulamasında Evren - örneklem ilişkisine öncelikle dikkat edilmelidir ki program tüm ülkeyi temsil edebilsin. 15. I. İnsanlarla sözel ya da sözsüz iletişim kurma, onların ruh durumlarını, duygularını, güdülenmişliklerini ve niyetlerini anlama ve davranışlarını yorumlama, bir grup içinde çalışabilme yeteneği. (İşbirliği) II. Anadilinde ve başka dillerde de kendi düşünce ve duygularını sözlü ve yazılı olarak etkili bir biçimde ifade edebilme yeteneği. (Sunuş) Konuşma Halkası Görüş farklılıklarını görmeye ve bunlara saygı göstermeye katkıda bulunan bir yöntemdir. Bireylerin farklı görüşlerinin olduğunu ve bu görüşlerini rahat bir ortamda ifade etmelerini sağlayıcı bir tekniktir. Bu yöntemin amacı, sınıf içinde güven ve saygı atmosferini oluşturmak, öğrenciler arasındaki ilişkileri ve iletişimi geliştirmektir (Gözütok, 2007). Konuşma halkası bir öykü, bir canlandırma, bir olay, film üzerinden gerçekleştirilir. Katılımcılar kendilerini bu öykü ya da filmde yer alan bir karakterin yerine koyarak empati becerileri geliştirir.

6 18. Kavram yanılgılarını gidermede I. özümleme II. düzenleme III. dengeleme ilkeleri etkilidir. 20. Gerçek ortamda öğrenmeyi sağlamak, çevreye karşı duyarlılık kazandırmak ve sosyalleşmeyi sağlamak. GEZİ İnceleme olanağı sağlayarak doğrudan bilgi edinmeyi öğretmek. GÖZLEM Sözel iletişim yoluyla kişilerden bilgi toplamayı öğretmek. GÖRÜŞME Tekrar, pekiştirme, tamamlama, genişletme, derse hazırlık ve değerlendirmeyi sağlamak. ÖDEV 19. I. Organize görüş kazandırmak, ortak altyapı oluşturmak ve öğretimde ekonomiklik sağlamak. (Anlatım) II. Düşünmeye ve konuşmaya yöneltmek, iyi anlaşılmayan noktaları açıklamak, verilen bilgileri pekiştirmek ve demokratik tutum kazandırmak. (Tartışma) III. Konunun içindeki problemlerin tartışılarak çözülmesi yoluyla öğrenme, problem çözme becerisi kazandırmak ve öğrenilen bilgilerin günlük yaşama aktarılmasını sağlamak (Örnek Olay) I. Anlatım II. Tartışma III. Örnek olay A) Öğrencilerine konu ile ilgili bilgi vermelidir. (Yanlış) B) Öğrencilere gerekli becerileri kazandırmalıdır. (Yanlış) C) Öğrencilerini öğrenmeye teşvik etmelidir. (Doğru) D) Öğrencilerinin ön öğrenmelerini test etmelidir. (Yanlış) E) Öğrencilerine öğrenme standardını hatırlatmalıdır. (Yanlış)

7 22. I. Yatay çizgiler: durgunluk hissi verir. (Doğru) II. Dikey çizgiler: güç gösterir, yukarı bakma hissi verir. (Doğru) III. Köşegen çizgiler: kuvvetli biçimde hareket ve dinamizm hissi verir. (Doğru) 25. Arkadaş gruplarının bir arada oturması onları derste istenmeyen davranışlara itebilir. Farklı yaşam biçimi olan öğrencilerin de bir arada oturmaları engellenmelidir. Öğretmenin istenmeyen bir yerleşim düzeninin oluşmasını engellemek için numara ya da alfabe sırasına göre oturma yöntemleri kullanmaları yaygındır. Ancak bu da görme-işitme- boy farklılıkları gibi durumlarda uygulanmamalıdır. 23. Tekrar İlkesi Bir öğenin aynen ya da yakın değer olarak birden fazla kullanılması tekrarı meydana getirir. Tekrar ilkesi üç çeşittir. Tam tekrar Tekrar Aralıklı tekrar 24. Sınıf yönetiminin dördüncü boyutunu ilişki düzenlemeleri oluşturur. Sınıf kurallarının belirlenip öğrencilere benimsetilmesi, sınıf yaşamının kolaylaştırılmasına yönelik öğrenci-öğrenci, öğrenci-öğretmen ilişki düzenlemeleri, özellikle, bir sonraki boyut olan davranışı da şekillendirici etkinliklerdir A) Sorulara akılcı çözümlerle yaklaşma B) Sınıf içi olayları çok yönlü ele alma ve nedenleri saptama (ÖNERİLİR) C) Eğitsel ilkelerden ödün vermeden hoşgörülü davranma D) Örgün bir çalışma ortamı sağlama E) Eğitimde ilke ve kuralları önceden düzenleme

8 27. Renk ögesi görüntünün gerçeğe yakınlığını artırma amacıyla kullanılabilir (A şıkkı). Gerçekçi görseller, üzerinde durulan gerçek nesneyi gösterir. Gerçekçi renklerin kullanılmış olması (örneğin bir araba resminde) gerçekçiliğin derecesini yükseltir. Bu durum, renk ögesinin öğretim amaçlı kullanılmasına iyi bir örnektir. Bir görseldeki önemli unsurlar özellikle sözcükler kolayca görülebilmelidir. Aynı şekilde benzerlikler ve farklılıklar da kolayca görülebilmelidir (C şıkkı). Bunu sağlamanın en kolay yollarından birisi zemin ile önalanda zıt renkleri kullanmaktır. Harflerin rengi arka plânın (zeminin) rengiyle zıt bir renkte olmalıdır. Renk ögesini bu şekilde kullanmanın bir amacı metni okunabilir hale getirmek ve ayrıca gerektiğinde dikkatleri çekmek amacıyla gerekli yerlerde vurguya ihtiyaç duyuyor olmaktır (D şıkkı). Materyallerde uygun renk kullanımı materyali zenginleştirir, hareket etkisi kazandırır (E şıkkı). Bu soruda doğru cevap B şıkkındaki seçenektir. Renk kullanımının materyalin geliştirilme süresini kısaltmasında bir katkısı bulunmamaktadır. 29. Araştırmada bağımlı değişkene etkisinin istenmediği faktörler engellenebiliyorsa kontrol değişkeni engellenemiyorsa karıştırıcı değişkendir. Sınıfın ferahlığı, sıcaklığı, gürültü düzeyi vb. sonuca etkisi olabilecek faktörlerin etkisi engellenebildiği için bu faktörler kontrol değişkenidir. Bu durumda sınıf koşulları kontrol değişkenidir. 30. Sonbaharın geldiğinin göstergesi yaprakların sararması olduğundan yapılan ölçme işlemi dolaylı ölçmedir. Doğrudan ölçme olamaz çünkü ölçülen yaprağın rengi değil mevsimdir. 28. A) Yalnızca yakındaki öğrencilere değil, sınıftaki tüm öğrencilerle göz iletişimi kurulmalı.(doğru) B) Sınıf çalışması sırasında sınıfı dolaşmak ve her bir öğrencinin ilerleyişini kontrol etmeli. (DOĞRU) C) Diğer öğrencilere yardıma geçmeden önce her bir öğrenciye aşırı değil, küçük yardımlarda bulunmalı(doğru) D) Ders anlatırken sadece tahtaya değil öğrencilerle göz temasını sürekli kurmalı (DOĞRU) E) Kurallara uyma ya da uymama davranışının sonucu sözlü olarak belirtilmemelidir. (YANLIŞ) Kurallara uyma ya da uymama davranışının sonucu belirlenmelidir. 31. Dersleri ortalaması grubun ortalaması olmadığı için mutlak, hedeflerin yüzdesi mutlak, en başarılı 5 öğrenciye burs verilmesi sıralama olduğundan bağıl ölçüttür. 6

9 32. Yapı geçerliği ölçme aracının sadece ölçmesi gereken yapıyı ölçme derecesidir. Soruda işlem becerisi ölçülmeye çalışılırken öğrencilerin yekün kelimesini bilmemesi nedeniyle kelime bilgisi de ölçülmüştür. Bu durum ölçme işleminin doğrudan yapı geçerliğini düşürmüştür. 35. Sabit hata tutarlığı bozmadığı için sıralamayı bozmaz ancak herkese fazladan ya da eksik aynı miktarda hata yapıldığı için öğrenci kazanımlarıyla ilgili yanlış bilgi verir. 33. Öğrencilerin kimya notları artarken tarih notları azalmakta, kimya notları azalırken tarih notları artmakta olduğundan bu iki dersin notları arasındaki ilişki negatif yönde çok kuvvetlidir. 36. Performans testi hazırlama yönünden genellikle uzun sürdüğünden kullanışlılığı düşüktür. 34. Standart hatası en düşük olan testte öğrenmenin en toleranssız davranması gerekir. Testlerden standart sapması en küçük güvenirliği en yüksek olan I. testin standart hatası en düşük olduğundan öğretmenin I. test sonuçlarına yönelik en toleranssız olması beklenir. 37. Rubrik hazırlanırken puanlama ölçütleri öğrencinin özel ihtiyaçlarıyla ilgili değil ölçülen performans ile ilgili olmalıdır. 7

10 IV. maddenin güçlük düzeyi p = = 0,50 olduğundan ayırt edicilik düzeyi en yüksek olan madde 100 güçlük düzeyi orta olan IV. maddedir. 41. Kesitsel yöntem kullanılarak yapılan araştırmalarda farklı yaş gruplarından bireyler seçilerek belirli bir zaman diliminde her birey için yapılan tek bir ölçüm sonucu elde edilen verilerin karşılaştırılması söz konusudur. Daha ekonomik bir yöntem olmasına karşın elde edilen farklılıkların yaşa mı kuşağa mı bağlı olarak ortaya çıktığına yönelik bilgi vermez. Soru metninde araştırmacının farklı yaş grupları arasından seçtiği bireyler üzerinde belli bir zamanda yaptığı ölçümleri karşılaştırması söz konusu olduğundan, araştırmacının kesitsel desen kullanarak araştırmasını yapmaya çalıştığı söylenebilir. 39. Testin güçlüğü p madde güçlüklerinin aritmetik ortalamasıdır. 0,25 + 0,25 + 0,40 + 0,50 + 0,30 p = = 0,34' tür Kerem in ilk sözleri, zihnindeki mevcut şemayı (Sütü inekler yapar) kullanarak karşılaştığı duruma açıklık getirmeye çalıştığı (Sütü yapan ineğin peyniri de yapacağını düşünmesi) için özümlemeyle; En son söyledikleri, yeni bir şema ürettiği ya da mevcut şemayı genişlettiği (Sütü inekler üretir, insanlar ineklerin ürettiği sütten peynir yapar) için uyumsamayla açıklanabilir. 40. I. maddenin çeldiricilerinin iyi çalışıp çalışmadığının belirlenmesi için alt ve üst grup tablosu gereklidir. Bu nedenle I. maddenin çeldiricileriyle ilgili kesin bir ifade kullanılamaz. 43. Çocukta merak ve keşif duygusunun yoğun olduğu psiko-sosyal gelişim dönemi girişimciliğe karşı suçluluk duygusu dönemidir. Gelişimin bu döneminde çocuğun cinsellikle ve merak ettikleriyle ilgili sorularına, onun düzeyine uygun ve mantıklı cevaplar verilmelidir. Annesinin Çocuğun ben nasıl dünyaya geldim? sorusuna Baban beni öptü ve sen dünyaya geldin. biçiminde mantıksız bir cevap vermesi, oyun sırasında bir erkek çocuk onu öptüğünde telaşlanmasına neden olmuştur. 8

11 44. Kritik dönem belli bir davranışın kazanılması gereken dönemde kazanılmaması durumunda sonrasında ilgili davranışın kazanılmasında zorluklar yaşanması ya da kazanılamaması olarak tanımlanabilir. Belirtilen durum Ahmet in ailesinin dil gelişimi için kritik dönem olan ve ayları kapsayan ilk gramer evresinde Ahmet in dil gelişimine dikkat etmeleri ilgili dönemin kritik davranışların kazandırılmasında önemli bir dönem olduğunun farkında olduklarını, Mehmet in ailesinin ise böyle bir farkındalık içerisinde olmadığını gösterir. Bu durumda Ahmet ve Mehmet in dil kurallarına uygun konuşabilmeleri arasındaki farklılığın nedeni kritik dönem kavramıyla açıklanabilir. 47. İnsanın ihtiyaçlarını küçük yaştan itibaren başkalarını rahatsız etmeden doyurmayı öğrenememesi sonucu başarısız kimlik geliştirmesi, gelişim psikolojisinde kritik dönem e örnektir. 45. Bu metnin yazarı orta sınıftan bir ailenin apartmanda büyüyen çocuğu olarak yaşamın içinde büyümek yerine, yaşamı kitaplardan okuyarak büyüdüğünü ifade etmektedir. Okuduklarıyla büyüdüğünü vurgulayan yazar, yaşamında yeterince doğrudan deneyime sahip olmadığı için yaşantı eksikliği ne vurguda bulunmaktadır. 48. Erikson un psiko-sosyal gelişim aşamalarından biri olan ve 3-6 yaş aralığını kapsayan Girişimciliğe karşı suçluluk döneminde birey dil ve zihinsel gelişimindeki değişimlere bağlı olarak kendini, çevresini tanımada sürekli bir merak ve anlama isteği içindedir. Buna bağlı olarak merak ettiği konularda soru sorma sıklığında bu dönemde artış görülür. Bireyin sorularına uygun ve yeterli cevaplar verilmesi bireyin daha girişimci olmasına katkıda bulunacakken tersi bir durum bireyde suçluluk duygusu oluşmasına neden olacaktır. Bu nedenle soru metninde belirtilen merak ve anlama isteği düşük öğrencilerin Girişimciliğe karşı suçluluk dönemine yönelik bir kriz yaşadıkları söylenebilir. 46. Savunma mekanizmalarından biri olan mantığa bürünmede bireyin olumsuz davranışının sorumluluğunu üstlenmesi ve davranışını kabul ettirmeye çalışması söz konusudur. En yakın çeldirici olduğu söylenebilecek yansıtmada ise bireyin olumsuz bir durum ya da olayda başkalarını ya da başkasını suçlaması durumu vardır. Soru metninde öğrencinin aldığı düşük notlar için bir bahane ürettiği, düşük not almasının sebeplerini başka birisinde ya da birilerinde aramadığı görülmektedir.bu nedenle en uygun cevap mantığa bürünme (Bahane bulma) olacaktır Dağınık (Kargaşalı) kimlik statüsüne sahip bireylerin belirli bir kimlik arayışı içinde olduğu söylenemez. Hangi okulda okuyacağı, hangi mesleği yapacağı gibi durumlar üzerinde düşünmeden günü, anı yaşamayı tercih ederler. Selin in arkadaşları gibi okul ve meslek seçimi üzerine düşünmemesi hatta bu durumlardan sıkılması ve yaptığı açıklamaya göre dağınık kimlik statüsüne yönelik özellikler gösterdiği söylenebilir.

12 50. Bebeğin ihtiyaçlarının giderilmemesi ve bebeğe ilgisiz davranılması durumunda bebeğin tepkisini ilgisiz kalarak yani tepki göstermekten kaçınarak ortaya koyması durumunda Güvensiz-kaçınan bağlanma; bebeğin ihtiyaçlarının aynı kişi tarafından tutarlı ve düzenli olarak giderilmesi durumunda bebeğin ihtiyaçlarını gideren bireyin yokluğuna az miktarda tepki göstermesi ve bu kişiyi yeniden gördüğünde mutlu olması durumunda güvenli bağlanma söz konusudur. Soru metnindeki bilgilere göre bebeğin anne ve babasına güvensiz-kaçınan bir şekilde, bakıcısına ise güvenli bağlandığı söylenebilir. 53. I. öncülde belirtilen örnek öğrenmeyi etkileyen, öğrenenden kaynaklı faktörlerden Türe özgü hazır oluş kavramıyla; III. Öncülde belirtilen örnek yine öğrenmeyi etkileyen, öğrenenden kaynaklı faktörlerden Genel uyarılmışlık hali ve kaygı kavramlarıyla açıklanabilecekken, II. örnek yöntemden kaynaklı Geribildirim (Dönüt) ve III. Örnek yine yöntemden kaynaklı Öğrenmeye ayrılan zaman kavramıyla açıklanabilir. Bu durumda cevap II ve IV olacaktır. 51. Piaget in ahlaki gelişim kuramına göre 6-10 yaş aralığını kapsayan dışa bağımlı dönemde bireyler davranışların altında yatan nedenlerden öte davranışların sonuçları üzerinde dururlar. Kurallar sorgulanmaz, kurallara aynen uyulması gerektiğine inanılır. Buna göre Murat ın, Burak ın Sema yı oyuncak arabalara doğru itmesindeki niyete bakmayan, sadece davranışın sonucuna yani arabalarının sırasının bozulmasına bakarak Sema ya tepki gösteren Murat ın dışa bağımlı döneme yönelik özellikler sergilediği söylenebilir. 54. İstendik davranışın yapılma sıklığını arttırmak ya da devamlılığını sağlamak amacıyla yapılan işlem pekiştirmedir. Öğrencilerin istenilen davranışlarındaki azalmanın sebebi, öğretmenin davranışı devam ettirmeye yönelik uyarıcı sunmamasından yani davranışı pekiştirmemesinden kaynaklandığı için eksik olan durumun pekiştirme olduğu söylenebilir. 52. Kohlberg in ahlak gelişimi kuramında gelenek öncesi düzey kapsamında yer alan Saf çıkarcı eğilim de birey kendi çıkarlarını korumak ya da arttırmak için davranışta bulunur. Soru öncülünde, Hale Hanımın sarı ışıkta hızlanmadan kırmızı ışığı bekleyerek durmasının asıl sebebi, ehliyetini alıp trafiğe çıktığında yaptığı davranışı diğer sürücülerinde yaparak kendisinin kazadan uzak durmasına yardımcı olacaklarını düşünmesidir. Yani her iki durumda da Hale Hanım öncelikle kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmektedir. Bu durumda en uygun cevap saf çıkarcı eğilim olacaktır. En yakın çeldiricinin iyi çocuk eğilimi olduğu söylenebilir fakat iyi çocuk eğiliminde, bireyin başkalarının beklentilerine uygun davranması söz konusu olduğundan bu seçenek elenmelidir Sönme organizmanın pekiştirilmemesine bağlı olarak tepki göstermekten vazgeçmesi olarak tanımlanabilir. Buna bağlı olarak öğretmenin, öğrencilere ilgili davranışı devam ettirmelerine yönelik uyarıcı sunmaması yani davranışı pekiştirmemesi sonucunda, öğrencilerin parmak kaldırma davranışlarında öncelikle bir artış görülmüş daha sonra azalarak davranıştan vazgeçilmiştir. Bu da sönme süreciyle açıklanabilir.

13 56. Zafer in davranışının pekiştirilmesine yönelik uyarıcının uzun bir süre sunulmaması ve bunun sonucunda istendik davranışının azalarak kaybolması sönme süreciyle; Sönen davranışının tekrar pekiştirilmesi sonucu ortaya çıkması da Kendiliğinden geri gelme kavramıyla açıklanabilir. 59. II. tip ceza, olumlu bir pekiştirecin ortamdan cekilmesi olarak tanımlanır. Buna göre bir annenin, ders çalışmadığı için oğlunun sevdiği kurabiye kutusunu saklaması yani olumlu pekiştireci ortamdan çekmesi II. tip cezaya örnek oluşturur. 57. Organizmayı rahatsız eden belli bir uyarıcının, organizmada rahatsızlık duygusu oluşturmayacak şekilde, kademeli olarak miktarı arttırılarak verilmesi sonucu olumsuz alışkanlığın ortadan kaldırılmaya çalışıldığı yöntem eşik yöntemidir. Bu durumda Yılmazın anne babasının, okul idaresi ve öğretmenle görüşerek bir aylık süreçte, Yılmaz ın kademeli bir şekilde okula gitmesini sağlamaya çalışmaları eşik yöntemi uyguladıklarını gösterir. 60. Karşı karşıya getirerek korkuların sönmesine çalışılması yönteminde, korku yaratan uyarıcıyla aniden karşı karşıya gelerek korku durumunun ortadan kaldırılmaya çalışılması söz konusuyken, sistematik duyarsızlaştırmada korku yaratan uyarıcıya aşamalı olarak yaklaşıp korku yaratan durumu ortadan kaldırmaya çalışma durumu vardır. Buna göre B seçeneğinde verilen bilgi yanlıştır. 58. Organizmada istenmedik tepkiye yol açan bir olumsuz uyarıcının, bunun tam tersi sevilen ve olumlu bir nitelikte olan uyarıcıyla eşleştirilerek istenilen tepkinin ortaya çıkarılmaya çalışılması karşıt koşullama olarak tanımlanır. Buna göre soru öncülünde, Yılmaz ın çok sevdiği bir arkadaşıyla okula gitmesi ve okulda yan yana oturtularak öğretmen ve okula karşı oluşan olumsuz tutumun kaldırılmaya çalışılması karşıt koşullanma yöntemine başvurulduğunu göstermektedir Edimsel koşullanma tesadüfen ortaya çıkan bir davranışın pekiştirilmesine ya da pekiştirilmemesine göre tekrar edilmesi ya da davranışı sergilemekten vazgeçilmesi esasına dayanır. Soru öncülünde Uğur un, babasının kendisine kızmasını önlemek için makul bir cevap uydurduğu yani kendini olumsuz pekiştirdiği görülmektedir. Davranış pekiştirildiği için de tekrar edilmiştir. Bu durum edimsel koşullanmayla açıklanabilir

14 62. Organizmanın elinden gelen bütün çabayı göstermesine rağmen sonucu değiştiremeyeceğini düşünmesi ve bu sebeple çaba göstermekten vazgeçmesi öğrenilmiş çaresizliktir. Çocuğun şeker kutusunu almak için elinden geleni yaptığı fakat sonucu değiştiremeyeceğini düşünmesi üzerine çaba göstermekten vazgeçmesi öğrenilmiş çaresizlik kavramıyla açıklanabilir. 65. Organizmaya kolay varsayılmayacak davranışların öğretiminin, belli kademelere ayrılarak uygulanması ve organizmanın davranışı gerçekleştirme derecesine göre pekiştirilmesi esasına dayanan teknik kademeli yaklaşmadır. Örnekte köpeğe, çocukla birlikte dolaşabilme davranışının kademeli olarak kazandırılmaya çalışıldığı ve köpeğin kademeli davranışları gerçekleştirme derecesine göre pekiştirildiği görülmektedir. 63. Herhangi bir davranışın başka bir davranışla pekiştirilmesi Premack ilkesi olarak adlandırılır. Soru öncülünde de çocuğun oyun oynama davranışı ödevlerini yapmasına bağlı olarak pekişeceğinden sorunun cevabı Premack ilkesi olacaktır. 66. Sosyal öğrenme kuramına göre gözlenen modelin davranışının pekiştirilmesi, gözleyenin de dolaylı yoldan pekişmesine ve davranışı yapmaya başlamasına etki eder. Bu durumda öğrencinin arkadaşlarının ödüllendirildiğini görmesi sonucunda arkadaşları gibi sınıfı temiz tutmaya başlaması dolaylı pekiştirme kavramıyla açıklanabilir. 64. Aynı uyarıcıya farklı tepkiler vermek tepki genellemesi olarak tanımlanır. Bu durumda Burak ın aynı uyarıcı olan beden eğitimi öğretmeninin alkışlamasına karşı farklı spor dallarından farklı tepkiler göstermesi tepki genellemesiyle açıklanabilir. 67. Organizmanın süzücü dikkatine dayalı olarak farkında olmadan öğrendiği bilgilerin, gerektiği durumda performansa yansıması durumunda ortaya çıkan öğrenmeler örtük öğrenmelerdir. Leyla nın daha önce dikkat etmemesine rağmen eleğin yerini hiç düşünmeden annesine söylemesi eleğin yerini süzücü dikkatini kullanarak, farkında olmadan öğrendiğini göstermektedir. 12

15 68. Bir problem durumuyla karşılaşan organizmanın içinde bulunduğu problemi çözmek amacıyla mevcut parçalar arasındaki ilişkileri incelemesi ve bu ilişkiler üzerinde düşünerek cevaba ani olarak ulaşması şeklinde gerçekleşen öğrenme içgörüsel ya da kavrama yoluyla öğrenme olarak adlandırılır. Buna göre Halil in bilgisayar ekranından görüntü alabilmeye yönelik davranışları içgörüsel öğrenmenin özellikleriyle örtüşmektedir. 71. Rehberlik ilkelerinden gönüllülük esasına dikkat etmek, hizmeti, bireyin alıp almamayı istemesine saygı duymak anlamına gelir. Buna göre öğretmenin, bireyin hizmeti alıp almamayı isteyip istemediğini söylemesine fırsat vermeden, bireye hizmeti alması için ısrar etmesi gönüllülük esasıyla çelişir. 69. Müşavirlik, araştırma ve değerlendirme, rehberlik programı geliştirme ve çevre - veli ile ilişkiler öğrenciye dolaylı olarak sunulan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin kapsamındayken, yöneltme ve yerleştirme hizmeti öğrenciye doğrudan sunulan bir hizmettir. 72. Bireyin yeni karşılaştığı bir ortam hakkında bilgilendirilmesi, bireyin yeni ortama uyum problemleri yaşamasının önüne geçilmesi gibi amaçlarla bireye sunulan hizmet oryantasyon (Uyum sağlama) hizmetidir. 70. Kendini gerçekleştirme eğiliminde olan birey her zaman mutlu ve başarılı olamayacağını bilir fakat başarısızlıklarından ve mutsuzluklarının nedenlerinden de ders çıkarır. Bu nedenle C seçeneğinde belirtilen bilginin kendini gerçekleştiren bireye ait olduğu söylenemez Uzmanlık alanını aşan bir durumda, psikolojik danışmanın öğrenciyi okul dışı uzman kişilere veyahut kuruluşlara yönlendirmesi, sunulacak en uygun hizmet olacaktır.

16 74. Kişinin kendi bakış açısını kaybetmeden karşıdaki kişinin yerine kendini koyarak o kişinin düşünce ve duygularını anlamaya çalışması ve bunu ifade etmesi empatik anlayış olarak tanımlanabilir. Buna göre öğretmenin, öğrenciye çok çalışmasına rağmen düşük notlar aldığı için üzgün olduğunu söylemesi öğrenciyi anlamaya çalıştığını ve bunu belirttiğini gösterir. 78. Hem isteklerden hem de ilişkiden vazgeçilmeye dayanan çatışma durumuyla başa çıkma stratejisi Kaplumbağa stratejisidir. 75. İnsanın doğasının olumlu olduğunu, bir takım gizil güçlerle dünyaya geldiğini ve fenomenolojik yaklaşımı açıklayan, insanı anlamanın insanın iç dünyasını anlamaktan geçtiğini savunan psikolojik danışma yaklaşımı insancıl yaklaşımdır. 76. Psikolojik danışman tarafından yürütülen, uzman odaklı bir hizmet olan, temel amacı idareci ve veliler gibi ilgili kişiler arasında ortak bir tutum yaratarak rehberlik hizmetlerinin etkililiğini arttırmak olan hizmet Müşavirlik (Konsültasyon hizmetidir) 79. Öğrencinin akademik süreçte başarılı olmasına ve akademik alanda yaşadığı sıkıntıları gidermesine yardımcı olmak amacıyla yürütülen çalışmalar eğitsel rehberlik kapsamında değerlendirilebilir. 77. Bireysel psikolojik danışma, ağırlıklı olarak kişiselsosyal alanda bireyin yaşadığı içsel sorunlara yönelik uzman odaklı, gündemsiz bir süreçken, bireysel rehberlik, daha çok bilgi verme amaçlı, ilgili herhangi bir kişinin sunabileceği, gündemli, daha çok eğitsel ve mesleki alanlarda sunulan bir süreçtir Öğrencilerin önceden hazırlanmış problem ifadelerinden yaşadıkları problemlere dayalı işaretlemeler yaparak özellikle bir okuldaki ya da sınıftaki sorunları en kısa yoldan tespit etmek amacıyla kullanılan teknik problem tarama listeleridir.