GÜMRÜK YÖNETMELIGI. BIRINCI KISIM Genel Hükümler. BIRINCI BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Temel Tanimlar

Transkript

1 GÜMRÜK YÖNETMELIGI BIRINCI KISIM Genel Hükümler BIRINCI BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Temel Tanimlar Amaç ve kapsam Madde 1- Bu Yönetmeligin amaci, 4458 sayili Gümrük Kanununun yönetmelikle düzenlenmesini öngördügü konulari düzenlemek ve uygulamaya yön verecek hususlara açiklik getirmektir. Bu Yönetmeligin kapsami, gümrük idarelerinde yapilacak gümrük islemlerine iliskin usul ve esaslardir. Hukuki dayanak Madde 2- Bu Yönetmelik, 27/10/1999 tarih ve 4458 sayili Gümrük Kanununa dayanilarak hazirlanmistir. Temel tanimlar Madde 3- Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlik deyimi, Gümrük Müstesarliginin bagli bulundugu Devlet Bakanligini, b) Müstesarlik deyimi, Gümrük Müstesarligini, c) Gümrük Idaresi veya Idareleri deyimi, gümrük mevzuatinda belirtilen islemlerin kismen veya tamamen yerine getirildigi merkez veya tasra teskilatindaki hiyerarsik yönetim birimlerinin tamamini, d) Türkiye Gümrük Bölgesi veya Gümrük Bölgesi deyimi, Türkiye Cumhuriyeti topraklarini, karasularini, iç sularini ve hava sahasini kapsayan Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesini, e) Kisi deyimi, gerçek ve tüzel kisiler ile hukuken tüzel kisilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat uyarinca hukuki tasarruflar yapma yetkisi taninan kisiler ortakligini, f) Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde yerlesik kisi deyimi, 1) Bu bölgede kanuni ikametgahi olan bütün gerçek kisileri, 2) Bu bölgede kayitli isyeri, kanuni is merkezi veya subesi bulunan bütün tüzel kisi veya kisiler ortakligini, 1

2 g) Kanun ve Gümrük Kanunu deyimi, 27/10/1999 tarih ve 4458 sayili Gümrük Kanununu, h) Idare amiri deyimi, gümrük mevzuati çerçevesindeki bir islemin yerine getirildigi gümrük idaresinin en üst amirini, i) Bilgisayar sistemi veya sistem deyimi; gümrük idarelerinde gümrük islemlerinin yürütüldügü yerel veya genis alan agi ile birbirine bagli entegre bilgisayar sistemini, i) Elektronik veri degisimi deyimi, kabul görmüs mesaj standartlarina göre yapilandirilmis verilerin bir bilgisayar sistemi ile diger bir bilgisayar sistemi arasinda elektronik olarak aktarimini, j) Veri isleme teknigi deyimi, elektronik veri degisimi standart mesajlarinin gümrük idareleri ile degisimini ve/veya gümrük islemlerinin tamamlanmasi için gerekli bilgilerin gümrük idaresinin bilgisayar sistemine girilmesini, k) Bilgisayar sistemi bulunan gümrük idareleri deyimi, BILGE (Bilgisayarli Gümrük Etkinlikleri) yaziliminin çalistigi gümrük idarelerini, Ifade eder. Ayrica; a) Karar deyimi, Baglayici Tarife Bilgisi ve Baglayici Mense Bilgisi de dahil olmak üzere, gümrük idaresinin, gümrük mevzuati ile ilgili olarak belirli bir konuda bir veya daha fazla kisi üzerinde hukuki sonuç doguracak idari tasarrufunu, b) Ticaret politikasi önlemleri deyimi, gözetim veya korunma önlemleri, miktar kisitlamalari ve ithalat veya ihracat yasaklamalari gibi esyanin ithal ve ihraci ile ilgili hükümlerle belirlenmis tarife disi önlemleri, c) Serbest dolasimda bulunan esya deyimi, Türkiye nin taraf oldugu uluslararasi anlasmalara ait hükümler sakli kalmak kaydiyla, serbest dolasima giris rejimine tabi tutularak Türkiye Gümrük Bölgesine giren esya ile üretiminde kullanilan girdilerin yerli olup olmadigina bakilmaksizin 4458 sayili Gümrük Kanununun 18 ve 19 uncu maddesi hükümlerine göre Türk menseli sayilan esyayi, d) Gümrük statüsü deyimi, esyanin Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolasima girmis olup olmadigi yönünden durumunu, e) Gümrük vergileri deyimi, yürürlükteki hükümler uyarinca esyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümünü, f) Ithalat vergileri deyimi; 1) Esyanin ithalatiyla ilgili olarak alinmasi gereken gümrük vergilerini ve gümrük vergisine es etkili bütün mali yükleri, 2) Tarim politikasi veya islenmis tarim ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alinan ithalat vergilerini, 2

3 g) Ihracat vergileri deyimi; 1) Esyanin ihracatiyla ilgili olarak alinmasi gereken gümrük vergilerini ve gümrük vergisine es etkili bütün mali yükleri, 2) Tarim politikasi veya islenmis tarim ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alinan ihracat vergilerini, h) Yükümlü deyimi, gümrük yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumlu bütün kisileri, i) Gümrük yükümlülügü deyimi, bir kisinin yürürlükteki mevzuat uyarinca ithalat ya da ihracat vergisi ödeme yükümlülügünü, i) Gümrük gözetimi deyimi, gümrük mevzuatina ve gereken hallerde gümrük gözetimi altindaki esyaya uygulanacak diger hükümlere uyulmasini saglamak üzere gümrük idareleri tarafindan genel olarak uygulanan islemleri, j) Gümrük denetimi deyimi, gümrük mevzuatina ve gereken hallerde gümrük gözetimi altindaki esyaya uygulanacak diger hükümlere uyulmasini saglamak üzere esyanin muayenesini, belgelerin varliginin ve gerçekliginin kanitlanmasini, isletme hesaplarinin, defterlerinin ve diger yazili belgelerin tetkikini, nakil araçlarinin kontrolünü, bagajlarin ve kisilerin yanlarinda ya da üstlerinde tasidiklari esyanin kontrolünü, idari arastirmalar ve benzeri diger islemlerin yapilmasi gibi, özel islemlerin yerine getirilmesini, k) Esyanin gümrükçe onaylanmis bir islem veya kullanima tabi tutulmasi deyimi, esyanin, 1) Bir gümrük rejimine tabi tutulmasini, 2) Bir serbest bölgeye girmesini, 3) Türkiye Gümrük Bölgesi disina yeniden ihracini, 4) Imhasini, 5) Gümrüge terk edilmesini, l) Gümrük rejimi deyimi; 1) Serbest dolasima giris rejimini, 2) Transit rejimini, 3) Gümrük antrepo rejimini, 4) Dahilde isleme rejimini, 5) Gümrük kontrolü altinda isleme rejimini, 6) Geçici ithalat rejimini, 3

4 7) Hariçte isleme rejimini, 8) Ihracat rejimini, m) Gümrük beyani deyimi, belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde esyanin bir gümrük rejimine tabi tutulmasi talebinde bulunulmasini, n) Beyan sahibi deyimi, kendi adina beyanda bulunan kisiyi veya adina beyanda bulunulan kisiyi, o) Esyanin gümrüge sunulmasi deyimi, gümrük idaresine ya da gümrükçe tayin edilen veya uygun görülen herhangi bir yere getirilmesi üzerine, belirlenen usul ve esaslara uygun olarak gümrük idarelerine yapilan bildirimi, ö) Esyanin teslimi deyimi, esyanin tabi tutuldugu gümrük rejimiyle öngörülen amaçlar dogrultusunda gümrük idarelerince ilgilisine teslimini, p) Rejim hak sahibi deyimi, gümrük beyanini yapan veya hesabina gümrük beyani yapilan kisiyi veya bu kisiye ait bir gümrük rejimi ile ilgili haklarin ve yükümlülüklerin devredildigi kisiyi, r) Izin hak sahibi deyimi, kendisine bir izin verilen kisiyi, s) Elleçleme deyimi, gümrük gözetimi altindaki esyanin asli niteliklerini degistirmeden istiflenmesi, yerinin degistirilmesi, büyük kaplardan küçük kaplara aktarilmasi, kaplarin yenilenmesi veya tamiri, havalandirilmasi, kalburlanmasi, karistirilmasi ve benzeri islemleri, s) Esya deyimi, her türlü madde, ürün ve degeri, t) Gümrük islemlerinin bitirilmesi deyimi, esyaya ait vergilerin ödenmesini veya kaldirilmasini veya teminata baglanmasini veya beyannamenin iptal edilmesini veya esyanin gümrüge terk edilmesini veya imhasini veya müsadere edilmesini, Ifade eder. IKINCI BÖLÜM Gümrük Mevzuati Çerçevesinde Kisilerin Hak ve Yükümlülüklerine Iliskin Çesitli Hükümler Temsil BIRINCI AYIRIM Temsil Hakki Madde 4- Bütün kisiler gümrük mevzuati ile öngörülen tasarruflari ve islemleri gerçeklestirmek üzere, gümrük idarelerindeki isleri için 696 nci madde hükmü sakli kalmak kosuluyla bir temsilci tayin edebilirler. Transit tasimacilik yapan veya arizi olarak beyanda bulunan kisiler hariç olmak üzere, temsilci Türkiye Gümrük Bölgesinde yerlesik bulunan kisilerdir. 4

5 Temsil, dogrudan veya dolayli olabilir. Temsilci, dogrudan temsil durumunda baskasinin adina hareket eder. Dolayli temsil durumunda ise, kendi adina, ancak baskasinin hesabina hareket eder. Temsilci, temsil edilen kisi namina hareket ettigini beyan etmek, temsilin dogrudan veya dolayli oldugunu belirtmek ve sahip oldugu temsil yetki belgesini gümrük idarelerine ibraz etmek zorundadir. Bir baska kisi adina veya hesabina hareket ettigini beyan etmeyen ya da bir temsil yetkisine sahip olmadigi halde, baska bir kisi adina ya da hesabina hareket ettigini beyan eden kisi kendi adina ve kendi hesabina hareket ediyor sayilir. Gümrük Kanununun 225 inci maddesinin 1 inci fikrasinda belirtilen kisiler gümrük idarelerinde dolayli temsilci olarak is takip edebilirler. Gümrük yükümlülükleri IKINCI AYIRIM Kisilerin Gümrük Yükümlülügü Madde 5- Gümrük idaresiyle muhatap olan kisiler, 4458 sayili Gümrük Kanununa, bu Kanuna dayanilarak çikarilan tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerine uymak; gümrük idarelerinin Gümrük Kanununa ve diger kanun, tüzük ve kararnamelerde yazili hükümlere göre yapacagi gözetim ve denetimlere tabi olmak; bu idarelerin kendi adina veya baska idareler nam veya hesabina tahsil edecegi her tür vergi, resim, harç ve ücretleri ödemek veya bunlar için teminat vermek, kanun, tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerinin uymayi zorunlu kildigi her türlü islemi yerine getirmekle yükümlüdürler. Karar ÜÇÜNCÜ AYIRIM Gümrük Mevzuatinin Uygulanmasina Iliskin Kararlar Madde 6- Gümrük Idarelerinin gümrük mevzuatinin uygulanmasina iliskin bir karar vermesini talep eden her kisi, kararin verilebilmesi için gerekli bilgi ve belgeleri söz konusu idareye ibraz etmek zorundadir. Karar alinmasi talebinin yazili olarak yapilmasi gerekir. Kararin alinmasi Madde 7- Gümrük idareleri söz konusu talebe iliskin basvurunun kendilerine ulastigi tarihten itibaren 30 gün içinde karar alirlar. Ancak gümrük idareleri tarafindan bu süreye uyulmasi mümkün degilse, belirtilen süre asilabilir. Bu durumda, söz konusu idareler yukarida belirtilen sürenin dolmasindan önce süre asimini hakli kilan gerekçeler ile talep hakkinda karar vermek için gerekli görülen ek süreyi de belirterek basvuru sahibine bilgi verirler. Kararin alinmasi için idarenin ek bilgi ve belgeye ihtiyaç duydugu durumlarda, bu ek bilgi ve belgelerin de basvuru sahibince verilmesi zorunludur. Verilen kararlar basvuru sahibine yazili olarak teblig edilir. 5

6 Gümrük idarelerinin basvurunun reddine ve muhatabi kisinin aleyhine olarak verdigi kararlar Gümrük Kanununun 242 nci maddesi hükümleri çerçevesinde itiraz yolu açik olmak üzere gerekçeli olarak alinir ve bu husus kararda belirtilir. Kararin iptali ya da degistirilmesi Madde 8- Gümrük idaresinin ilgilinin lehine olan kararlari; a) Kararin yanlis veya eksik bilgilere dayanilarak verildigi, b) Basvuru sahibinin bu yanlislik veya eksikligi bildigi ya da bilmesi gerektigi, c) Dogru ve tam bilgi verilmis olmasi halinde, söz konusu kararin verilmesinin mümkün olmadiginin saptandigi, Hallerde iptal edilir. Kararin iptali için bu sartlarin tamaminin gerçeklesmis olmasi gerekir. Ilgilinin lehine olan karar, kararda öngörülen bir ya da birden fazla kosulun gerçeklesmemis ya da gerçeklesemez olmasi veya kararda öngörülen bir yükümlülüge ilgilinin uymamasi durumunda, degistirilebilir veya iptal edilebilir. Iptal veya degistirme kararlarinin muhatabina teblig edilmesi gerekir. Birinci fikra hükmü uyarinca, verilen iptal karari, iptal kararinin verildigi tarihten itibaren üçüncü fikra hükmü uyarinca, verilen iptal ya da degistirme karari ise teblig tarihinden itibaren hüküm ifade eder. Degistirme ya da iptal kararlari, bu kararlarin yürürlüge girdigi tarihte, iptal edilen ya da degistirilen kararlar uyarinca bir gümrük rejimine tabi tutulmaya baslanmis esya için uygulanmaz. Bununla birlikte, gümrük idareleri belirlenecek bir dönem içinde bu esyanin gümrükçe onaylanmis bir isleme ya da kullanima tabi tutulmasini isteyebilir. Baglayici Tarife Bilgisi Madde 9- Baglayici Tarife Bilgisi, kisinin yazili talebi üzerine Müstesarlik (Gümrükler Genel Müdürlügü) tarafindan verilen ve esyanin Türk Gümrük Tarife Cetveli'nde siniflandirilmasina iliskin idari karardir. Baglayici Tarife Bilgisi, gümrük idarelerini hak sahibine karsi sadece esyanin tarife pozisyonu konusunda ve yalnizca bilginin verildigi tarihten sonra tamamlanacak gümrük islemlerine konu esya için baglayici niteliktedir. Bunun için bilgi alan kisinin, beyan edilen esya ile verilen bilgide tanimlanan esyanin cins, nevi ve niteligi açisindan uygun oldugunu kanitlamasi zorunludur. Baglayici Tarife Bilgisi basvurusu, 1 no.lu ekte yer alan Baglayici Tarife Bilgisi Basvuru Formu ile Gümrükler Basmüdürlükleri vasitasiyla Müstesarliga (Gümrükler Genel Müdürlügü) yapilir. Baglayici Tarife Bilgisi basvurularinin sadece bir kalem esya için yapilmasi gerekir. Bir kalem esya deyiminden Türk Gümrük Tarife Cetvelinde ayni tarife 6

7 pozisyonu alt açiliminda bulunan ve ayni yasal ya da tercihli vergi oranina tabi olan esya anlasilir. Baglayici Tarife Bilgisi basvurularinin asagidaki bilgi ve belgeleri içermesi zorunludur: a) Hak sahibinin adi, soyadi ve adresi, b) Basvuran kisinin hak sahibi olmamasi durumunda basvuranin adi, soyadi ve adresi, c) Esyanin siniflandirilacagi tarife pozisyonu konusunda basvuranin öngörüsü, d) Esyanin Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki yerinin belirlenmesini saglayacak ayrintili tanim, e) Esyanin siniflandirilmasinin, esya bilesimine bagli olmasi durumunda bu bilesimin belirlenebilmesi için kullanilabilecek tahlil metotlari, f) Esyanin Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki yerinin dogru sekilde saptanmasinda gümrük idaresine yardimci olacak numunesi, fotografi, plani, krokisi ya da mevcut diger belgeleri (yabanci dilde basilmis olanlarinin yeminli tercüme bürolarinca onayli tercümeleri), g) Gizli tutulmasi istenilen hususlar varsa bunlara iliskin bilgi. Basvurunun Baglayici Tarife Bilgisi verilmesi için gerekli bilgi ve belgelerin tamamini içermesi zorunludur. Aksi takdire basvuru sahibinden eksik bilgi ve belgeleri tamamlamasi istenir. Baglayici Tarife Bilgisi nin basvuru sahibine mümkün olan en kisa zamanda yazili olarak bildirilmesi esastir. Baglayici Tarife Bilgisi nin basvuru alindiktan sonra 30 gün içinde basvuru sahibine bildiriminin mümkün olmadigi durumlarda, gümrük idaresi, bu sürenin bitiminden önce, gecikmenin nedenini açiklayarak bilginin verilmesi için gerekli gördügü ek süreyi belirtir. Baglayici Tarife Bilgisi, 1.1 no.lu ekte yer alan örnege uygun bir formla basvuru sahibine bildirilir. Bu bildirimde gizlilik esasina göre verildigi kabul edilen hususlar ve verilen Baglayici Tarife Bilgisi ne karsi Gümrük Kanununun 242 nci maddesi hükümleri çerçevesinde itiraz yolunun açik oldugu belirtilir. Baglayici Tarife Bilgisi, 1.2 no.lu ekte yer alan Baglayici Tarife Bilgisi Takip Defterine kaydedilmek suretiyle izlenir. Baglayici Tarife Bilgisi verilis tarihinden itibaren 6 yil geçerlidir. Gümrük idaresi esyanin gümrükten çekilmesi sirasinda Baglayici Tarife Bilgisi sahibi kisiden gümrük islemlerini tamamlarken sahip oldugu Baglayici Tarife Bilgisi ni gümrük idaresine bildirmesini isteyebilir. Talep edenin verdigi yanlis veya eksik bilgiye dayanan Baglayici Tarife Bilgisi iptal edilir. Iptal, iptal kararinin verildigi tarihten itibaren hüküm ifade eder. 7

8 Baglayici Tarife Bilgisinin geçerliligini yitirmesi veya iptali Madde 10- Baglayici Tarife Bilgisi, a) Türk Gümrük Tarife Cetvelinde degisiklik yapilmasi ve verilen bilginin söz konusu degisiklikle getirilen hükümlere uymamasi, b) Dünya Gümrük Örgütünün uymakla yükümlü bulundugumuz nomanklatür, izahname, tarife pozisyonlarina iliskin kararlarindaki bir degisiklige uymamasi, c) Baglayici Tarife Bilgisi nin iptal edildiginin veya degistirildiginin bilgi verilen kisiye teblig edilmesi, Durumlarinda geçerliligini yitirir. Baglayici Tarife Bilgisi, birinci fikranin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen durumlarda söz konusu degisikliklerin Resmi Gazetede yayimlandigi, (c) bendinde belirtilen durumlarda ise, iptal ya da degisiklik kararinin ilgiliye tebligi tarihinden itibaren geçerliligini yitirir. Yanlis veya eksik belge ve bilgiye dayanmasi disindaki nedenlerle geçerliligini yitiren Baglayici Tarife Bilgisi nin hak sahibi, söz konusu bilgiye dayanarak ve bu bilginin geçerliligini yitirmesinden önce ilgili esyanin alimi veya satimi üstüne baglayici sözlesmeler yaptigini kanitladigi takdirde, geçerliligini yitiren tarife bilgisini, geçerliligin sona erdigi tarihten itibaren 6 aylik süre boyunca kullanabilir. Gümrük islemleri sirasinda söz konusu ürünler için bir ithalat, ihracat ya da ön izin belgesinin gümrüge verilmesi halinde, bu belgenin geçerlilik süresi esas alinir. Geçerliligini yitiren Baglayici Tarife Bilgisi nin yukarida belirtilen kayit ve kosullar altindaki kullanimi yalnizca; a) Ithalat ya da ihracat vergilerinin belirlenmesi, b) Tarim politikasi kapsaminda ihracat vergi iadeleri ile ithalata veya ihracata verilen diger bütün ödemelerin hesaplanmasi, c) Söz konusu Baglayici Tarife Bilgisi ne istinaden verilmis olmasi kosuluyla esyaya ait gümrük beyannamesinin tescili için gümrük islemlerinin yürütülmesi sirasinda verilen ithalat, ihracat ya da ön izin belgesinin kullanimi, Amaciyla mümkündür. Baglayici Mense Bilgisi Madde 11- Baglayici Mense Bilgisi, kisinin yazili talebi üzerine Müstesarlik (Gümrükler Genel Müdürlügü) tarafindan verilen ve esyanin tercihli veya tercihli olmayan menseinin tespitine iliskin idari karardir. Baglayici Mense Bilgisi, gümrük idarelerini hak sahibine karsi yalnizca esyanin menseinin belirlenmesi konusunda ve yalnizca bilginin verildigi tarihten sonra tamamlanacak gümrük islemlerine konu olan esya için baglar. Bunun için bilgi alan kisinin beyan edilecek esya ve mense kazanimi gerektiren durumu ile verilen bilgide tanimlanan esya ve mense kazanimi gerektiren durumun her bakimdan uyumlu oldugunu kanitlamasi zorunludur. 8

9 Baglayici Mense Bilgisi, 2 no.lu ekte yer alan örnege uygun bir formla basvuru sahibine bildirilir. Bu bildirimde gizlilik esasina göre verildigi kabul edilen hususlar ve Baglayici Mense Bilgisi ne karsi Gümrük Kanununun 242 nci maddesi hükümleri çerçevesinde itiraz yolunun açik oldugu belirtilir. Baglayici Mense Bilgisi basvurularinin sadece bir kalem esya için yapilmasi gerekir. Bir kalem esya deyiminden Türk Gümrük Tarife Cetvelinde ayni tarife pozisyonu alt açiliminda bulunan ve ayni yasal ya da tercihli vergi oranina tabi olan esya anlasilir. Baglayici Mense Bilgisi basvurularinin asagidaki bilgi ve belgeleri içermesi zorunludur: a) Hak sahibinin adi, soyadi ve adresi, b) Basvuran kisinin hak sahibi olmamasi durumunda basvuranin adi, soyadi ve adresi, c) Esyanin ayrintili tanimi, d) Esyanin tarife pozisyonu, e) Esyanin hangi ülkede ne tür islem ve isçilik gördügü, f) Gizli tutulmasi istenilen hususlar varsa bunlara iliskin bilgi. Basvurunun Baglayici Mense Bilgisi verilmesi için gerekli bilgi ve belgelerin tamamini içermesi zorunludur. Aksi takdirde, basvuru sahibinden eksik bilgi ve belgeleri tamamlamasi istenir. Baglayici Mense Bilgisi nin basvuru sahibine mümkün olan en kisa zamanda yazili olarak bildirilmesi esastir. Baglayici Mense Bilgisi nin basvuru alindiktan sonra 30 gün içinde basvuru sahibine bildiriminin mümkün olmadigi durumlarda gümrük idaresi, bu sürenin bitiminden önce gecikmenin nedenini açiklayarak bilginin verilmesi için gerekli gördügü ek süreyi belirtir. Baglayici Mense Bilgisi nin verilmesinde Gümrük Kanununun 17 ila 22 nci ve bu Yönetmeligin 23 ila 34 üncü maddelerinde yer alan, esyanin menseinin belirlenmesine iliskin hükümler esas alinir. Baglayici Mense Bilgisi verildigi tarihten itibaren üç yil geçerlidir. Baglayici Mense Bilgisinin geçerliligini yitirmesi veya iptali Madde 12- Talep edenin verdigi eksik ve yanlis bilgiye dayanilarak verilen Baglayici Mense Bilgisi iptal edilir. Iptal karari, verildigi tarihten itibaren hüküm ifade eder. Baglayici Mense Bilgisi; a) Mense kurallarinda bir mevzuat düzenlemesi ya da bir uluslararasi anlasma geregince degisiklik yapilmasi ve verilen bilginin söz konusu degisiklikle getirilen hükümlere uymamasi, 9

10 b) Dünya Ticaret Örgütünün uymakla yükümlü bulundugumuz Mense Kurallari Anlasmasi ve bu anlasmaya iliskin izahname ve kararlardaki bir degisiklige uymamasi, c) Baglayici Mense Bilgisi nin iptal edildiginin ya da degistirildiginin bilgi verilen kisiye teblig edilmesi, Durumlarinda geçerliligini yitirir. Baglayici Mense Bilgisi, ikinci fikranin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen durumlarda söz konusu degisikliklerin Resmi Gazetede yayimlandigi tarihten itibaren, (c) bendinde belirtilen durumlarda ise iptal ya da degisiklik kararinin ilgiliye tebligi tarihinden itibaren geçerliligini yitirir. Yanlis veya eksik belge ve bilgiye dayanmasi nedeni disindaki nedenlerle geçerliligini yitiren Baglayici Mense Bilgisi nin hak sahibi, söz konusu bilgiye dayanarak ve bu bilginin geçerliligini yitirmesinden önce ilgili esyanin alimi veya satimi üstüne baglayici sözlesmeler yaptigini kanitladigi takdirde, geçerliligini yitiren mense bilgisi, geçerliligin sona erdigi tarihten itibaren 6 aylik süre boyunca kullanilabilir. Ancak gümrük islemleri sirasinda söz konusu ürünler için ithalat, ihracat ya da ön izin belgesinin gümrüge verilmesi halinde bu belgenin geçerlilik süresi esas alinir. Geçerliligini yitiren Baglayici Mense Bilgisi nin yukarida belirtilen kayit ve kosullar altindaki kullanimi yalnizca; a) Ithalat ya da ihracat vergilerinin belirlenmesi, b) Tarim politikasi kapsaminda vergi iadeleri ile ithalatta veya ihracatta verilen diger bütün ödemelerin hesaplanmasi, c) Söz konusu Baglayici Mense Bilgisi ne istinaden verilmis olmasi kosuluyla esyaya ait gümrük beyannamesinin tescili için gümrük islemlerinin yürütülmesi sirasinda verilen ithalat, ihracat ya da ön izin belgesinin kullanimi, Amaciyla mümkündür. Bilgi talebi DÖRDÜNCÜ AYIRIM Bilgi Madde 13- Kisiler gümrük idarelerinden gümrük mevzuatinin uygulanmasi hakkinda bilgi talep edebilirler. Ancak bu tür bir talep, fiilen tasarlanan bir ithalat ya da ihracat islemine dayanmiyorsa reddedilebilir. Bilgiler talep edene ücretsiz olarak verilir. Bununla birlikte, özellikle esyanin tahlili veya ekspertizi ya da talep edene geri gönderilmesi nedeniyle gümrük idarelerince yapilan masraflar talepte bulunan tarafindan karsilanir. 10

11 Bilgi verme yükümlülügü Madde 14- Gümrük islemleriyle dogrudan veya dolayli olarak ilgili bulunan kisiler, gümrük idarelerinin talebi üzerine, gümrük islemleriyle sinirli olmak kaydiyla, Gümrük Kanununun belge ve bilgi saklanmasi için öngördügü süreler içinde, faturalar, proforma faturalar, alim satim sözlesmeleri, ithal ya da ihraç esyasina iliskin muhasebe kayitlari gibi beyani destekleyen bütün belge ve bilgileri vermek ve her türlü yardimi saglamakla yükümlüdür. Kendilerinden birinci fikrada belirtilen konularda bilgi istenilen kisiler özel kanunlarda yazilan gizlilik hükümlerini ileri sürerek bilgi vermekten kaçinamazlar. Bilgi vermeyi reddeden kisiler hakkinda cezai kovusturma hükümleri sakli kalmak kaydiyla Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin 1 inci fikrasi hükümleri çerçevesinde islem yapilir. Bilgilerin gizliligi Madde 15- Gizli nitelikli bilgiler, bu bilgilerin edinilmesini gerektiren islemlerle dogrudan ilgili olmasi kosuluyla ve bu islemlerle sinirli olarak kullanilir. Gümrük islemleriyle ve bu islemlerin denetimiyle görevli memurlar, görevleri dolayisiyla gümrük yükümlüsünün kendisine ve gümrük yükümlüsüyle ilgili olanlarin sahislarina, islem ve hesap durumlarina, islerine, isletmelerine, mal varliklarina, mesleklerine iliskin olarak ögrendikleri sirlari ve gizli kalmasi gereken diger hususlari açiklayamaz ve bunlari kendilerinin veya üçüncü kisilerin yararina kullanamaz. eder. Bu yasak yukarida belirtilen kisilerin görevlerinden ayrilmalarindan sonra da devam Bu yükümlülüge uyulmamasi durumunda, mevzuatin öngördügü genel hükümler çerçevesinde islem yapilir. Belge ve bilgi saklama yükümlülügü Madde 16- Gümrük islemleriyle dogrudan ya da dolayli olarak ilgili bulunan kisiler, bu islemlerle ilgili belge ve bilgileri 5 yil süreyle saklamak zorundadir. Belge saklama süresi; a) Nihai kullanimlari nedeniyle indirimli veya sifir ithalat vergi oraniyla Türkiye de serbest dolasima giren esya için gümrük gözetimine tabi olmalarinin sona erdigi yilin, b) (a) bendinde öngörülen durumlar disinda serbest dolasima girmek veya ihraç edilmek üzere beyan edilen esya ile ilgili olarak serbest dolasima giris veya ihracat beyanlarina iliskin belgelerin tescil edildigi yilin, c) Baska bir gümrük rejimine tabi tutulan esya için söz konusu gümrük rejiminin sona erdigi yilin, d) Serbest bölgeye konulan esya için esyanin buradan çiktigi yilin, Sonundan itibaren islemeye baslar. 11

12 BESINCI AYIRIM Süreler Süre Madde 17- Gümrük Kanununda belirtilen süreler, tarih veya vadeler, aksine bir hüküm bulunmadikça uzatilamaz veya ertelenemez. Süreler asagidaki sekilde hesaplanir: a) Süre gün olarak belli edilmisse, basladigi gün hesaba katilmaz ve son günün mesai saati bitiminde sona erer. b) Süre hafta veya ay olarak belli edilmisse, basladigi güne son hafta veya ayda tekabül eden günün mesai saati bitiminde sona erer. Sürenin bittigi ayda, basladigi güne tekabül eden bir gün yoksa, süre o ayin son gününün mesai saati bitiminde sona erer. c) Sürenin son gününün, tarihin veya vadenin resmi tatile rastlamasi durumunda, bu süreler tatili izleyen ilk is gününün mesai saati bitiminde sona erer. IKINCI KISIM Gümrük Vergileri Ile Esya Ticareti Konusunda Öngörülen Diger Önlemlerin Uygulanmasina Iliskin Unsurlar Tanimlar BIRINCI BÖLÜM Gümrük Tarifesi ve Esyanin Tarife Pozisyonlarina Ayrilmasi Madde 18- Bu kisimda geçen bazi kavram ve deyimler asagida tanimlanmistir. a) Türk Gümrük Tarife Cetveli: Esyanin cins, nev i ve niteliklerine göre sistematik bir sekilde numaralandirilarak siniflandirildigi ve alinacak gümrük vergisi oranlarinin gösterildigi Bakanlar Kurulunca kabul edilen cetveldir. b) Gümrük Tarifesi; 1) Bakanlar Kurulunca kabul edilen Türk Gümrük Tarife Cetvelini, 2) Tamamen ya da kismen Türk Gümrük Tarife Cetveline dayanan veya bu cetvele alt açilimlar ekleyen ve esya ticaretine iliskin tarife önlemlerinin uygulanmasi için tespit edilen diger cetvelleri, 3) Türk Gümrük Tarifesinin kapsadigi esyaya uygulanacak gümrük vergisi oranlarini ve tarim politikasi veya islenmis tarim ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler çerçevesinde alinan ithalat vergilerini, 4) Türkiye nin bazi ülkeler veya ülke gruplari ile yaptigi tercihli bir tarife uygulanmasini gerektiren anlasmalarda yer alan tercihli tarife uygulamalarini, 12

13 5) Türkiye tarafindan tek tarafli olarak bazi ülkeler, ülke gruplari veya toprak parçalari için taninan tercihli tarife uygulamalarini, 6) Ithalat vergilerinde, bazi esyaya sartli olarak uygulanacak muafiyet veya indirim uygulamalarini, 7) Yukaridakilerin disinda kalan diger tarife uygulamalarini, Kapsar. c) Bölüm: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde birbirine benzeyen ayni nitelikteki veya çogunlukla ayni hammaddeden yapilan esyayi içine alacak sekilde olusturulan gruplardir. d) Fasil: Bölümlerden daha alt düzeyde ve bölümlere nazaran daha çok birbirine benzeyen ayni nitelikteki esyayi içine alir ve Armonize Sistem Kodunu olusturan numaralandirmanin basladigi 6 basamakli rakamdan olusan Armonize Sistem Kodunun ilk iki rakamiyla ifade edilir. e) Bölüm Notu: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde bölümlerle ilgili olarak bölüm basliklarindan sonra yer alan açiklamalardir. Bölümde geçen bazi tabirlerin ne anlama geldigi, ilgili bölümde bir esyaya yapilan bir atifin hangi tür esyayi kapsadigi, hangi esyanin sadece ilgili bölümde yer alabilecegi ve bu esyanin bu bölümde yer alabilmesi için hangi sartlarin gerektigi, hangi esyanin o bölüme dahil olmadigi hakkinda bilgi verir. f) Fasil Notu: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde Fasil Basliklarindan sonra gelmek üzere, fasillarla ilgili yapilan açiklamalarin yer aldigi kayitlardir. g) Bölüm Basligi: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde bulunan her bölümün basinda yer alan ve tarifenin yorumu bakimindan baglayici olmayip, yol gösterici nitelikte olan ibarelerdir. h) Fasil Basligi: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde yer alan fasillarin basinda bulunan ve baglayici olmayan ibarelerdir. i) Tarife Pozisyonu: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde fasila iliskin ilk iki rakamdan sonra gelen iki rakamla birlikte dörtlü rakamlarla ifade edilen gruplardir. Ilk iki rakamdan sonra gelen iki rakam pozisyon numarasidir. Esyanin ilgili faslin kaçinci sirasinda oldugunu gösterir. Fasil numarasi ile birlikte bir bütün olarak pozisyon diye adlandirilir. j) Tarife Alt Pozisyonu: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde pozisyon numarasini izleyen iki rakam alt pozisyon numarasidir. Ancak, iki rakam tek basina degil, kendinden önceki dört rakamla birlikte altili olarak alt pozisyon numarasini olusturur. k) Esyanin Tarife Pozisyonunun Belirlenmesi: Yürürlükteki hükümlere uygun olarak esyanin girdigi Türk Gümrük Tarife Cetvelinin, tamamen ya da kismen Türk Gümrük Tarife Cetveline dayanan veya bu cetvele alt açilimlar ekleyen ve esya ticaretine iliskin tarife önlemlerinin uygulanmasi için tespit edilen diger cetvellerin, özel alanlara ait esya ticaretine iliskin tarife disi önlemlerin uygulanmasi amaciyla, Bakanlar Kurulu Karari ile olusturulan bir diger cetvelin alt pozisyonunun belirlenmesidir. l) Tarife Önlemleri: Dis ticaretin serbest piyasa kosullarinda gelismesine, konulan gümrük vergileri ile engel olunmasidir. 13

14 m) Tarife Disi Önlemler: Uluslararasi mal ve hizmet akimlarinin serbest ticaret kosullarina göre gelismesine engel olan tarife önlemleri disinda kalan her türlü araç ve politikalardir. n) Kota: Bir takvim yili içinde veya muayyen bir dönem itibariyla yapilmasina izin verilen ithalatin miktar ve/veya degerini ifade eder. o) Tarife Kotasi: Bir mal ya da mal grubunun gümrük vergisi oranlarinda belirli bir miktar veya deger için indirim yapilmasi ya da muafiyet saglanmasini ifade eder. Tarife kotasi deyimi, tarife kontenjani anlamina da gelir. p) Tarife Tavani: Belirli bir dönem içinde, belli mallarin belirlenen deger ya da miktar için ithalatta ve ihracatta normal gümrük vergisi oraninda bir indirime gidilmesi ve bunu asan miktar için belirlenen dönemin sonuna kadar bu tarife indirimlerinin askiya alinabilmesi uygulamasidir. r) Tercihli Tarife: Iki ya da daha çok ülkenin yaptiklari ticaret anlasmasi uyarinca, aralarindaki ticarette karsilikli olarak ya da bir ülkenin belli ülke ya da toprak parçalari menseli esyaya tek tarafli olarak daha düsük tarife uygulamasidir. s) Esyanin Ticaretine Iliskin Özel Hükümlerle Belirlenmis Önlemler: Bir esyanin ticaretine iliskin olarak uluslararasi anlasmalardan kaynaklanan yükümlülükler ya da kanun, kararname, yönetmelik ve benzeri mevzuat çerçevesinde, ilgili kurumlarca belirlenmis özel düzenlemelerdir. t) Islenmis Tarim Ürünleriyle Ilgili Özel Düzenlemeler: Tarim ürünlerinin islenmesi sonucu elde edilen islenmis tarim ürünlerinin ticaretinde uygulanan özel hükümlerdir. Gümrük vergilerinin hesaplanmasi Madde 19- Gümrük vergileri asagidaki esaslara göre hesaplanir: a) Gümrük vergileri, gümrük yükümlülügünün basladigi tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanir. Gümrük vergi oranlarinin degistigi hallerde, bilgisayar sistemine yeni vergi oranlari yüklenir. Ancak, yeni vergi oranlarinin yürürlüge girmesi ile bunlarin sisteme yüklenmesi arasinda bir süre geçmesi ve yükümlü veya temsilcilerinin bu süre içinde esyanin teslimini istemesi durumunda, beyan eski vergi oranlari üzerinden yapilabilir. Bu gibi hallerde, esyanin tesliminden sonra, duruma göre noksan alinan vergilerin istenmesi veya fazla alinan vergilerin geri verilmesi yönünde islem yapilir. b) Esya ticaretine iliskin özel hükümlerle belirlenmis diger önlemler, gerektigi takdirde, söz konusu esyanin tarife pozisyonuna göre uygulanir. c) Bir konsimento içerigi esyanin degisik tarife pozisyonlarina girdigi durumlarda, her esya için kendi tarife pozisyonuna göre islem yapilmasinin ek bir is yükü ve masrafa sebep olmasi halinde, beyan sahibinin talebi üzerine, gümrük idareleri esyanin tamamina, en yüksek ithalat vergisi oranina tabi esyanin tarife pozisyonuna göre vergi uygulayabilir. Beyan sahibi, gerekli kosullarin yerine getirilmesi kaydiyla esya ithalinde; 14

15 1) Türkiye nin bazi ülkeler ya da ülke gruplari ile yaptigi anlasmalar uyarinca uyguladigi tercihli tarifelerin, 2) Türkiye nin tek tarafli olarak bazi ülkeler, ülke gruplari ya da toprak parçalari için tanidigi tercihli tarifelerin, 3) Sartli muafiyet ya da indirim, Uygulanmasini isteyebilir. Söz konusu talep, gerekli kosullarin yerine getirilmesi durumunda, gümrük islemlerinin tamamlanmasindan ya da esyanin tesliminden sonra da yapilabilir. Tercihli tarife uygulamasinda sabit oranli vergileme hükümleri saklidir. Tarifenin yorumuna iliskin kurallar Madde 20- Türk Gümrük Tarifesinin uygulanmasinda, bölüm, fasil ve tali fasil basliklari sadece yol gösterici niteliktedir. Kanuni amaçlar için esyanin tarifedeki yeri, pozisyon metinlerine, ilgili bölüm veya fasil notuna göre ve bu metin veya notlarda aksi belirtilmedikçe asagidaki kurallara göre saptanir. 1) Tarifenin belirli bir pozisyonunda herhangi bir esyaya yapilan atif, bu esyanin imali bitirilmemis veya aksami tamamlanmamis olanlarini da kapsar. Su kadar ki; bu gibi imali bitirilmemis veya aksami tamamlanmamis esyanin, ithal aninda, imali bitirilmis veya aksami tamamlanmis esyanin ayirdedici niteligini içermesi gerekir. Böyle bir atif, imali bitirilmis veya aksami tamamlanmis esya ile, yukaridaki hükme göre böyle sayilan esyanin sökülerek veya monte edilmeden getirilmis olanlarini da içerir. 2) Tarifenin belirli bir pozisyonunda herhangi bir maddeye yapilan atif, bu maddenin gerek saf, gerek bilesik veya baska maddelerle birlestirilmis veya karistirilmis hallerini de kapsar. Ayni sekilde, belirli bir maddeden mamul herhangi bir esyaya yapilan bir atif, tamamen veya kismen bu maddeden mamul esyayi da içerir. Birden fazla maddenin bilesiminden veya karisimindan olusan esyanin tarifedeki yeri, asagida 3 numarali kuralda belirtilen prensiplere göre saptanir. 3) (2) numarali kuralin uygulanmasi nedeniyle veya baska herhangi bir nedenle esya, iki veya daha fazla pozisyona girebildigi takdirde, o esyanin tarifedeki yerinin saptanmasi asagida gösterildigi sekilde yapilir: 3a) Esyayi en özel sekilde niteleyen pozisyon, daha genel sekilde niteleyen pozisyona göre öncelik alir. 3b) 3a kuralinin uygulanmasiyla, tarifedeki yeri belirlenemeyen bilesik ürünlerin ve çesitli maddelerden olusan veya çesitli esyanin birlesmesiyle meydana gelen mamuller ile perakende satilacak hale getirilmis takim halinde bulunan esyanin tarifedeki yeri, bunlara esas niteligini veren madde veya esya saptanabildigi takdirde buna göre bulunur. 3c) 3a veya 3b kurallari uyarinca, tarifedeki yeri saptanamayan esya her biri geçerli olabilecek pozisyonlarin numara sirasina göre, sonuncusunda mütalaa edilir. 15

16 4) Yukaridaki kurallara uygun olarak siniflandirilamayan esya, bu esyaya en çok benzeyen esyanin bulundugu pozisyona verilir. 5) Yukarida belirtilen hükümlere ilaveten, asagidaki esya konusunda su kurallar uygulanir: 5a) Fotograf makinesi mahfazasi, müzik aleti mahfazasi, silah mahfazasi, çizim aleti kutulari, kolye kutulari ve benzeri kutular, özellikle belli bir esyaya veya takim halindeki esyaya göre sekil verilmis veya bu esyaya uygun olarak yapilmis olup uzun süre kullanilmaya uygun ve ait olduklari esya ile birlikte ithal edilen kutular, normal olarak bu esya ile birlikte satilan türde iseler beraber satildiklari esya ile birlikte siniflandirilir. Ancak bu kural, bir bütün olarak esas niteligi mahfaza olan esyaya uygulanmaz. 5b) Yukaridaki 5a kuralindaki hükümler sakli kalmak üzere, içindeki esya ile birlikte sunulan ambalaj maddeleri ve ambalaj mahfazalari bu esyanin ambalajinda normal olarak kullanilan türden ambalaj maddeleri olmasi sartiyla bu esya ile beraber siniflandirilir. Bununla beraber, bu tür ambalaj maddeleri veya ambalaj mahfazalarinin, sürekli kullanimda elverisli oldugu açikça belli olmasi halinde bu hüküm uygulanmaz. 6) Kanuni amaçlar için, esyanin bir pozisyonun alt pozisyonlarinda siniflandirilmasi, sadece ayni seviyedeki alt pozisyonlarin mukayese edilebilirligi dikkate alinarak bu alt pozisyonlarda ve ilgili herhangi bir alt pozisyon notundaki metinlere ve gerekli degisiklikler yapilmis olarak, yukaridaki kurallara göre saptanir. Bu kuralin tatbikinde, metinde aksi belirtilmedikçe ilgili Bölüm ve Fasil Notlari da uygulanir. Izahname ve esya fihristi Madde 21- Gümrük Tarife Cetveli Izahnamesi ve Esya Fihristi Müstesarlikça hazirlanir ve Resmi Gazetede yayimlanir. Bu sekilde yayimlanan metinler idari ve yargisal uygulamalarda esas alinir. Esyanin mahiyetine ya da kullanim sekline göre tercihli tarife Madde 22- Esyanin mahiyeti ya da kullanim sekli nedeniyle bazi esyaya tercihli tarife uygulanmasi Bakanlar Kurulunca belirlenen kosullara tabidir. Tercihli tarife ifadesi, tarife kotalari kapsaminda olsa dahi, ithalat vergilerinde bir indirim ya da sartli muafiyet uygulamasi anlamina gelir. Bir izin gerektiginde, bu izin; a) Islemlerin usulüne uygun olarak yürütülmesi için gerekli noter tasdikli taahhütnamelerin ve teminatin verilmesi, b) Gümrük idarelerinin, rejimi denetim altinda tutabilmesi ya da izleyebilmesi için yapmasi gereken idari düzenlemelerin söz konusu rejimden hedeflenen ekonomik amaçlarla orantili olmasi, Durumunda verilir. Ayrica bu izinde uyulmasi gereken kosullar belirtilir. 16

17 Izin hak sahibi iznin verilmesinden sonra ortaya çikan ve iznin devamini ya da içerigini etkileyebilecek olan her türlü gelismeyi ilgili mercilere bildirmek zorundadir. IKINCI BÖLÜM Esyanin Mensei BIRINCI AYIRIM Esyanin Tercihli Olmayan Mensei Esyanin tercihli olmayan menseinin belirlenmesi Madde 23- Esyanin tercihli olmayan mensei; a) Türkiye nin bazi ülkeler veya ülke gruplari ile yaptigi anlasmalarda yer alan veya Türkiye tarafindan tek tarafli olarak bazi ülkeler, ülke gruplari ve toprak parçalari için taninan tercihli tarife uygulamalari hariç olmak üzere Türk Gümrük Tarifesinin uygulanmasi, b) Esya ticaretine iliskin tarife önlemleri disinda, Bakanlar Kurulu Karari ile olusturulan önlemlerin uygulanmasi, c) Mense sahadetnamelerinin hazirlanmasi ve verilmesi, Amaçlari ile asagidaki maddeler hükümleri çerçevesinde belirlenir. Esyanin menseinin tayin ve tespiti Madde 24- Kara sulari da dahil olmak üzere, tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen esya o ülke menselidir. Tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen esya ifadesinden; a) O ülkede çikarilan madencilik ürünleri, b) O ülkede toplanan bitkisel ürünler, c) O ülkede dogan ve yetistirilen canli hayvanlar, d) O ülkede yetistirilen canli hayvanlardan elde edilen ürünler, e) O ülkede tutulan ve avlanan balikçilik ürünleri, f) O ülkede kayitli veya tescilli olup, o ülkenin bandirasini tasiyan araçlar tarafindan söz konusu ülkenin karasulari disindaki denizlerden çikarilan av ürünleri ve diger deniz ürünleri, g) Söz konusu ülkede kayitli ya da tescilli olan ve ülkenin bandirasini tasiyan, fabrika gemilerde (f) bendinde öngörülen ürünlerden elde edilen esya, h) O ülkenin kara sulari disindaki denizlerin dibinden ya da deniz dibindeki topragin altindan münhasir isletme hakkina sahip olarak o ülke tarafindan çikarilan ürünler, 17

18 i) Sadece hammadde elde etmek için o ülkede toplanan imalat islemlerinden veya kullanim kalintilarindan elde edilen atik ve artiklar, j) Yukaridaki bentlerde sayilan esyadan üretimin herhangi bir asamasinda elde edilen esya ile bunlarin türevlerinden elde edilen esya, Anlasilir. Üretimi birden fazla ülkede gerçeklestirilen esyada mense tespiti Madde 25 Esyanin baska bir ülkede degisiklik ve islem görmesi veya üretimin birden fazla ülkede gerçeklestirilmesi halinde bir ülke menseli sayilabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatin önemli bir asamasinin ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esasli isçilik ve eylemin o ülkede yapilmasi gerekir. Bu tür mense kazandiran islem veya isçilik 3 no.lu ekte yer alan yorumlama kurallari esas alinarak asagida belirtildigi sekilde uygulanir. a) Tekstil Ürünleri: Türk Gümrük Tarife Cetvelinin XI nci bölümünde yer alan tekstil ürünlerinin birden fazla ülkede menseli olmayan girdiler kullanilarak gördügü isçilik ve islem sonucunda elde edilen ürünün o ülke menseli sayilabilmesi için, üretiminde kullanilan ve menseli olmayan girdilerin siniflandirildigi pozisyondan baska bir pozisyonda siniflandirilmasi gerekir. Ancak, 4 no.lu ekte yer alan listedeki tekstil ürünlerinde, pozisyon degisikligi olup olmadigina bakilmaksizin listenin 3 üncü sütununda belirtilen islemlerin gerçeklestirilmis olmasi sarti aranir. Listede yer alan ürünler için 3 üncü sütunda belirtilen islem gerçeklesmedigi sürece pozisyon degisikligi olsa dahi elde edilen ürün mense kazanmaz. b) Diger Ürünler: Türk Gümrük Tarife Cetvelinin XI inci bölümünde yer alan tekstil ürünleri haricindeki ürünlerin birden fazla ülkede menseli olmayan girdiler kullanilmak suretiyle gördügü isçilik ve islem sonucunda elde edilen ve 5 no.lu ekte yer alan listedeki ürünlerin o ülke menseli sayilabilmesi için listenin 3 üncü sütununda belirtilen islem ve isçiligi görmesi gerekir. Listede yer almayan ürünler için yorum kurallarinin 5 no.lu notunda belirtildigi sekilde islem yapilir. Esas amacinin Türkiye tarafindan belirli ülkelerin esyasina uygulanan hükümleri asmak oldugu tespit edilen veya yapilan arastirma sonucunda hakkinda bu yönde bir kanaat olusturan bir isçilik veya islemle üretilen esya bu madde hükmüne dayanilarak o ülke menseli sayilmaz. Mense kazandirmayan islem veya isçilik Madde 26- Tarife Pozisyonu degismis olsun ya da olmasin esyanin baska ülkede gördügü ve asagida belirtilen islem veya isçilik dolayisiyla esya o ülke menseli sayilmaz; a) Nakliye ve depolama sirasinda ürünlerin iyi durumda muhafaza edilmesini saglamak için yapilan havalandirma, yayma, kurutma, hasar gören parçalarin atilmasi ve benzeri islem veya isçilik, 18

19 b) Tozun giderilmesi, kalburlama, ayiklama, siniflandirma, eslestirme, yikama, kesme gibi basit islem veya isçilik, c) Esyanin ambalajinda ve montajinda degisiklik yapilmasi, d) Esya veya ambalaji üzerinde isaret, etiket ve diger tanitici isaretlerin konulmasi, e) Parça halindeki ürünlerden birlestirmek suretiyle tam ürün olusturacak sekilde basit montajlarin yapilmasi, f) Yukarida sayilan hususlardan iki veya daha fazlasinin bir arada gerçeklesmesi. Esyanin üretildigi ülkeden Türkiye ye dogruca getirilmeyerek üçüncü bir ülke veya ülkeler yoluyla getirilmis ve oralarda geçici depolama yerlerine ve antrepolara konmus olsa dahi mense ülkesi degismez. Esyanin geldigi ülkeden maksat Türkiye ye en son gönderildigi veya getiren araca yüklendigi ülkedir. Baska bir ülkede antrepoya konmaksizin sadece araç degistirilerek esyanin getirilmesi halinde esyanin geldigi ülke degismez. Yedek parçalar için mense belirlemesi Madde 27- Serbest dolasima sokulan veya daha önce ihraç edilmis teçhizat, makine, cihaz veya tasitin herhangi bir parçasi ile kullanilan önemli yedek parçalarin bu bölümdeki sartlari yerine getiren teçhizat, makine, cihaz veya tasit parçasi ile ayni mensei tasidigi kabul edilir. Ancak, mensein bu sekilde belirlenebilmesi için, söz konusu önemli yedek parçalarin üretim asamasinda ilgili teçhizat, makine, cihaz veya tasitin bünyesine girmesinin, bu teçhizat, makine, cihaz veya tasitin imalatinin yapildigi ülkenin menseine sahip olmasini engellememesi gerekir. Bu maddenin uygulanmasinda ; a) Teçhizat, makine, cihaz veya tasit parçasi deyimleri, Türk Gümrük Tarife Cetvelinin XVI, XVII ve XVIII inci bölümlerinde yer alan esyayi, b) Önemli yedek parçalar deyimi, ilgili esyanin özelligini haiz, (a) bendinde belirtilen serbest dolasima sokulan veya daha önce ihraç edilmis olan esyanin tam olarak çalismasi için gerekli olan parçalari ile normal bakimlari ve hasar görmüs veya hizmet göremeyecek duruma gelmis olanlarin parçalarinin degistirilmesi için kullanilmasi planlanan parçalari, Ifade eder. Yedek parçalar ile ilgili olarak ibraz edilecek belgeler Madde 28- Yukaridaki maddede belirtilen önemli yedek parçalar için yapilacak mense sahadetnamesi basvurularinda, bu sahadetnamenin mallarin tarifi, koli sayisi ve cinsi marka ve sayisini gösterir sütununun doldurulmasindan baska, basvuruda bulunan ilgili kisi tarafindan yine bu mallarin daha önce ihraç edilmis olan teçhizat, makine, cihaz veya tasitin bir parçasinin normal bakimi için kullanilacagina iliskin yazili beyani gereklidir. Yazili beyanda, söz konusu teçhizat, makine, cihaz veya tasitin tüm özellikleri de yer alir. 19

20 Önemli yedek parçalarin serbest dolasima sokulmak istenmesi halinde, bu maddede belirtilen bilgileri içeren mense sahadetnamesinin ibrazi gerekir. Gümrük idaresi bu sekilde ibraz edilen mense sahadetnamelerine ek olarak serbest dolasima sokulan veya daha önce ihraç edilmis teçhizat, makine veya tasit ile ilgili fatura veya bu faturanin bir nüshasinin, teslimatin normal bakim hizmetinin bir parçasi olarak yapilmakta oldugunu gösteren sözlesme veya bir nüshasinin ve gerekli gördügü baska bir belgenin ibraz edilmesini isteyebilir. Mense sahadetnamesi ibrazi Madde 29- Mense sahadetnamesi ibrazi ihtiyaridir. Bununla birlikte, uluslararasi ve ikili anlasma hükümlerine göre, mense sahadetnamesine dayanilarak indirimli tarifeden yararlanilmak istenilmesi halinde, esyanin anlasmaya taraf ülke menseli oldugunu veya o ülkede gördügü degisiklik ve islemler dolayisiyla öyle sayilmasi gerektigini bildirir mense sahadetnamesi ibrazi zorunludur. Serbest dolasima giris beyannamesinin tescili sirasinda mense sahadetnamesinin mevcut olmamasi veya ibraz edilen mense sahadetnamesinin sekil ve formalite noksanligi ya da içerik itibariyla yanlis veya eksik bilgi tasimasi nedeniyle gümrük idaresince kabul edilmemesi hallerinde, yükümlülerin tahakkukun kesinlesmesinden önce gümrük idarelerine yazili olarak müracaat etmeleri sartiyla, gümrük idarelerince kanuni vergi ile tavizli vergi arasindaki fark emanet hesabina alinmak suretiyle usulüne uygun bir mense sahadetnamesinin ibrazi için beyannamenin tescil tarihinden itibaren 6 aylik süre verilir. Tahakkukun kesinlesmesinden sonra yapilan ek süre talepleri kabul edilmez. Süresi içerisinde ibraz edilen mense sahadetnamesinin kabul edilmesi halinde emanete alinmis olan fark iade edilir. Kabul edilmeyen mense sahadetnamelerinden dogan fark ise Hazineye irat kaydedilir. Mense sahadetnamesi aranilmayacak esya Madde 30- Tasidiklari marka ve alametleri itibariyla mensei gümrüklerce tespit edilen ve CIF kiymeti 300 EURO'yu geçmeyen esya için mense sahadetnamesi aranmaz. Ayni kisi veya firma tarafindan Türkiye deki bir firma veya sahis adina gönderilen kap ve kolilerin hepsi bir bütün teskil eder ve tamamin kiymeti birlikte dikkate alinir. Mense sahadetnamelerinin sekli ve düzenlenmesi Madde 31-6 no.lu eke uygun olarak hazirlanan mense sahadetnameleri; 210 x 297 mm. ebatlarinda ve en az 64 gr/m2 agirliginda (uzunlukta 5 mm veya +8 mm farklilik kabul edilebilir), seri numarasini havi, mekanik ve kimyasal yollarla yapilmis herhangi bir tahrifati ortaya koyacak sekilde hazirlanarak daktilo veya elle büyük harfle doldurulur. Mense sahadetnamelerinde bulunacak bilgiler Madde 32- Mense sahadetnamelerinde asagida yazili bilgilerin bulunmasi zorunludur: a) Esyayi gönderenin adi, soyadi ve adresi, b) Türkiye deki alicisinin adi, soyadi ve adresi, 20