YAPIM ISLERINDE GECICI VE-KESIN KABUL ISLEMLERININ GERCEKLEaTIRILME SURECI VE KARSILASILAN HUKUKI SORUNLAR

Transkript

1 YAPIM ISLERINDE GECICI VE-KESIN KABUL ISLEMLERININ GERCEKLEaTIRILME SURECI VE KARSILASILAN HUKUKI SORUNLAR Yajar GOK Say~jtay Bajdenetgsl Yaplm sozlegmelerini de kapsam~nalan eser (istisna) sozlegmelerinde miiteahhide ait yiikiimliiliiklerden birisi de, sozlegmeye uygun bi~imde meydana getirilmig eseri teslim borcudur. Teslim, eser iizerinde ig sahibinin fiili egemenliginin saglanmas~d~r. Eserin tesliminin soz konusu olabilmesi i~in sozlegmeye uygun olarak tamamlanm~g olmas~ gerekir. Ancak, eserin bitmig say~lmas~n~ engellemeyen kiiqiik noksanl~klar ve tiili igler teslime engel olmaz. Teslim ve teselliim (teslim alma) birbirinin karg~t~ olan ve aynl olayl biri muteahhit aq~s~ndan digeri ise ig sahibi aqs~ndan ifade eden kavramlard~r. Buna karg~llk eserin kabulii hukuki bir terim olarak teselliimden farkl~ bir oloudur. Eserin kabulii, miiteahhidin yaptlgl iglerin sozlegmeye uygun w.. goriildugu ve aylp iddiaslnda bulunulmayacagl hususunda ig sahibinin irade beyann niteli gindedir. (BK, md. 362) Bu ise teslimden sonraki bir agamayl ifade eder. Borqlar Kanunu, eserin kabulii ile ilgili yontem ve esaslarl biiyiik olqiide taraflarca diizenlenecek sozlegme hiikiimlerine blrakm~gken, Devletin taraf oldugu yaplm sozlegmelerinde, eserin kabul siirecine iligkin yontem ve esaslar gartname ve yonetmelik hiikiimleriyle belli kurailara ve gekil kogullarlna baglanmlgtlr say111 Devlet 1hale Kanununun "Muayene ve Kabul Iglemleri" bagllkll 91 inci maddesinde; "Teslim edilen ma], hizmet, yaplm veya yapllan igin muayene ve kabul iglemleri, idarelerce kurulacak en az ii~ kigilik muayene ve kabul heyetleri taraflndan yaplllr. Muayene ve kabul iglemlerinin nasll yapllacagl, hliili Savunma, Maliye ve Baylndlrl~k Bakanllklar~nca hazlrlanacak Bakanlar Kurulunca q~karllacak bir yonetmeli kte gosterilir." Denilmek suretiyle uygulaman~n yasal temeli olugturulmug, soz konusu madde hiikmiine istinaden haz~rlanan Muayene ve Kabul ~glemlerine Ait Yonetmelik hiikiimleriyle de, ge~ici ve kesin kabul iglemlerinde izlenecek yonteme iligkin ayrlnt~l~ diizenlemeler getirilmigtir.

2 Sayl~tay Dergisi Sayr : 37 Yaplm iglerinin kabul iglemleri konusundaki temel duzenleme ise Baylndlrllk Igleri Gene1 Sartnamesinde (BIGS) yer almaktadir. Y aplm sozlegmelerinin dogal eki niteligindeki BIGS konuyu "Kabul Iglernleri" boliimunde geqici ve kesin kabul bagllklarl altlnda genig biqimde ele almlg ve her iki agamanln gerqeklegtirilig surecine iligkin ayrlnt111 hukumlere yer vermigtir. BIGS nin ongordugu sisteme gore ge~ici ve kesin kabul agamalarlnln her ikisi de kabul igleminin bir parqasinl olugturmakla birlikte, Borqlar Kanununun 362 nci maddesinde ifade edilen anlamda kabul olayl kesin kabul agamaslnda soz konusu olmaktadlr. Teslim borcunun ifas1 zamanl ise, sozlegmede eserin teslimi i~in kararlagtlrllan surenin doldugu tarihtir. 11- GECICI KABUL ISLEMLERI Geqici kabul iglemlerinde uygulanacak yontem ve esaslar bagta BIGS nin 41 inci maddesi olmak iizere Muayene ve Kabul Iglemlerine Ait Yonetmelik hukiimleriyle duzenleme altlna allnmlgtlr. Konu agaglda soz konusu gartname ve yonetmelik hukumleri qerqevesinde, geqici kabulde izlenecek yontem ve esaslar baklmlndan analiz edilecek, gerekli oldugu durumlarda Borqlar Kanununun ilgili hukumlerine de deginilecektir. A. Geeici Kabul Talebi ve o n 1nceleme A~amasi BIGS nin 41 inci maddesine gore; sozlegme konusu ig tamamlandlglnda, muteahhit idareye verecegi dilekqe ile (telgraf veya teleksle de olabilir) geqici kabul isteginde bulunur. Eger ig sozle~mede ongoriilen ta"rihte bitirilecek durumda ise muteahhit, geqici kabul talebini, her hangi bir gecikme iddiasnin gundeme gelmemesi iqin ig bitim tarihinden once idareye iletir. Ig sozlegmede ongoriilen tarihte bitirilememig ve cezall qallgma durumu soz konusu olmug ise, anllan talep igin fiilen tarnamland~gl tarihte idareye intikal ettirilir. BIGS, geqici kabul talebinin idareye yap~lacag~ hukmunu amir oldugundan soz konusu talebin kontrol tegkilatlna degil idareye iletilmesi gerekmektedir. Muteahhidin bu taiebi uzerine idare, kontrol tegkilatlna yapllan iglerin on incelemeden geqirilmesi talimatlnl verir. Kontrol tegkilatlnca maddi bir engel bulunmadlgl takdirde en qok otuz gun iqinde yapllan ig on incelemeye tabi tutulur. Sozlegmesinde erken bitirme primi verilmesi ongoriilen iglerde on incelemenin beg gun iqinde yapllmasl gerekmektedir. Yapllan on inceleme kapsamlnda; ig, sozlegme ve ekleri ile teknik ve sanat kurallarlna uygunluk aq~slndan incelenir ve geqici kabule engel bir hususun bulunup bulunmad~gl hususu tespit edilir.

3 Kontrol tegkilatlnca yapllan on inceleme sonucunda; - Igin, sozlegme ve ekleri ile teknik ve sanat kurallarlna uygun biqimde eksiksiz ve kusursuz olarak tamamlanmlg oldugu, - Igte kusur ve eksiklikler bulunmakla birlikte, kusurlu ve eksik k~slmlann bedelleri toplamlnln igin tamamma ait bedelin 705 inden fazla olmadlgl ve soz konusu oran1 geqmeyecek kusur ve eksikliklerin aynl zamanda igln idareye teslimine ve kullan~lmas~na engel tegkil etmedigi ve her hangi bir tehlikeye meydan vermedigi, tespit edilirse, "Geqici Kabul Teklif ~elgesi"(l) diizenlenmek suretiyle yetkili makarna gonderir. Kontrol tegkilatlnca yapilan on inceleme sonucunda, igte kusur ve eksikliklerin varl~gl ve bu kusurlu ve eksik igler top!amln~n igin tamamlna ait bedelin %5 inden fazla oldugu ya da %5 den kii~iik olmakla birlikte igin idareye teslimine ve kullan~lmasrna engel tegkil ettigi veya her hangi bir tehlikeye neden oldugu belirlenirse, durum bir tutanakla tespit edilir ve igin geqici kabule hazlr olmadlgl hususu idareye bildirilir. Bu durumda miiteahhit - izin verildigi siirece- cezali qallgmak suretiyle igi tamamlar ve igin tamamlanmas~ndan sonra geqici kabul talebinde bulunur. Yukarlda belirtilen %5 lik eksik ve kusurlu iglerin tespitinde, eksik ve kusurlu iglerin sozle~me y111 birim fiyatlarlyla tutarlnln igin toplam kegif bedeline (yasal kegif artlgr dahil) oran1 dikkate alinlr. Miiteahhit bapurusunda gecikmig olursa veyahut igi siiresinde kabule elverigli duruma getirememigse, sozlegmeye gore igin bitmesi gereken tarihte kontrol tegkilatl veya idarece gorevlendirllecek iki eleman taraf~ndan ig, yerinde incelenerek o giinkiidurum bir tutanakla tespit edilir. Bu inceleme slraslnda muteahhidin veya vekilinin de haz~r bulunmas~ gereklidir. Muteahhide yapllacak tebligata ragmen kendisi veya vekili gelmezse, kontrol tegkilat~ veya idare bu incelemeyi tek tarafll olarak yapar ve diizenlenen tutanakta bu husus belirtilir. Baylnd~rllk ve iskan Bakanlnginca hazlrlanan Tip Sozlegmenin 20 nci maddesine gore, yap~lan on incelernede igin ge~ici kabule hazlr olrnad~g~ tespit edilirse, eksik ve kusurlu igleri gosteren tutanak kontrol veya tutanagl diizenleyen memurlarln igin yaklaglk bitim tarihini tespit eden diigiincesi ile birlikte en geq iig gun iqerisinde idareye gonderilir. (I) "Ge~ici Kabul Teklif Belgesi" ornegi Muayene ve Kabul I~lemlerine Ait Yonetmelik ekinde (Ornek: 1) yer almaktad~r.

4 Sayr~tay Dergisi Sayr : 37 B. Geqici Kabul Heyetinin Tegkili, Gorevi ve Karar Alma Siireci 1. Geqici Kabul Heyetinin Tegkili Kontrol tegkilatinln geqici kabule engel bir husus bulunmadlgi yonundeki geqici kabul teklif belgesinin yetkili makama intikalinden itibaren en geq on gun iqinde yetkili makam tarafindan ge~ici kabul heyeti olugturulur ve soz konusu heyet bu sure iqinde kabul iglemine baglar. Sozlegmesinde erken bitirme primi verilmesi ongorulen iglerde ise heyetin tegkili ve goreve ba2lama suresi beg gundur. BIGS nde ve Yonetmelikte heyeti tegkil edecek yetkili makam konusunda bir aqikllk olmamakla birlikte soz konusu makamin idare adlna sozlegmeyi imzalayan (akit makam) olmasi gerektigi kanaatindeyiz. Geqici veya kesin kabul heyetlerinin kurulmasl konusuna Yonetmeligin 3 uncu maddesinde yer verilmigtir. Soz konusu madde hukrnune gore; geqici ve kesin kabul heyetleri yetkili makam taraflndan, biri bagkan olmak uzere en az iiq kigiden olugturulur. Igin onemi, niteligi ve nev'i goz onunde bulundurularak gerektiginde heyetin uye sayisi artlrilir. Igin kontrollugiinde fiilen gorevli olanlar heyetlere bagkan ve uye olarak allnmazlar. Ancak kabul qall~malari slrasinda hazir bulunurlar. Yonetmeligin 3 ve 180 say111 Bayindirlik ve Iskan Bakanliginin Tegkilat ve Gorevleri Hakkrnda KHK' nin 9 uncu maddesinin (c) bendine gore, Bayindirlik ve Iskan Bakanliginca yeterli teknik tegkilati oldugu kabul edilenler dlglnda kalan katma butqeli idareler ile belediyelerin kuracaklari kabul heyetlerine, ayrica bu Bakanliktan bir iiyenin de katilmasl zorunludur. Bayindirlik ve 1skan Bakanllginca yuriitulen iglerde ise, kabul heyetlerine ilgili kurulugtan da bir uyenin mugahit olarak katllmasi gerektigi hususu soz konusu Bakanlikqa hazirlanan 10.9,1979 tarih ve Yapim Dai. B2k. Ih. Ig. Tak. Gr. 99-2lB B say111 Genelge ile duyurulmugtur. 2. Geqici Kabul Heyetinin Gorevi Geqici kabul heyeti, kurulmaslndan sonra en geq on gun iqinde ig yerine giderek muteahhit tarafindan yapllmig igleri muayene eder; on gunluk sure mecburiyet halinde yetkili makamca uzatilabilir. Kabul heyeti varsa kegif artlgi ile yaptirllan igler de dahil olmak uzere gerqeklegtirilen iglerin turiinu, niteligini, sozlegme ve ekleri ile teknik gereklere ve ig siraslnda onaylanan degigikliklere uygunlugunu ve kabule hazlr olup olmadlg~n~ inceler. Yapilan inceleme slraslnda, sozlept ye gore gerekli gorulen yiikleme deneyi veya buna benzer diger teknik dent, ler, kabul heyetinin istemesi halinde miiteahhit tarafindan yaplllr veya yaptlril~r. Ayrlca kabul heyeti, muteahhidin yaptlg~ igte tereddut doguran durumlar goriirse giiven sagla-

5 - Snyqmy Dergisi Say : mak iqin, sozle~mede yaz111 olmasa bile, her turlii giderleri muteahhide ait olmak uzere yukleme ve benzeri deneylerin yapllmaslnl isteyebilir. Kabul iglemlerinde BIGS ve Muayene ve Kabul 15lemlerine Ait Yonetmelik hukumleri yanlnda varsa igin sozle~mesindeki ozel hukumler de goz onunde bulundurulur. Geqici kabul heyeti yapt~gl incelemeler sonucunda i ~ geqici i kabule hazlr bulmadlgl takdirde durumu bir tutanakla tespit eder ve idareye bildirir. Bu durumda ge~ici kabul yapllmamlg saylllr. Yapllan incelemeler sonunda igin, sozlegme ve ekleri ile teknik ve sanat kurallarlna uygun biqimde eksiksiz ve kusursuz olarak tamamlanmlg 01- dugu ya da mahiyeti agag~d aqlklanan kabule engel tegkil etmeyecek kusur ve eksiklikleri tespit ederse igi kabul eder ve geqic~ kabul tutanaglnl diizenlemek suretiyle ilgili makama gonderir. Yapiian incelemede igte kusur ve eksiklikler bulundugu, ancak kusurlu ve eksik k~slmlarln bedelleri toplaminln igin tamamlna ait bedelin %5 inden fazla olmad~g~ ve soz konusu orani geqmeyen kusur ve eksikliklerin aynl zamanda igin idareye teslirnine ve kullan~lrnaslna engel te~kil etmedigi ve her hangi bir tehlikeye meydan vermedigi anlag~lnrsa, agaglda "geqici kabulde tespit edilen kusurlu ve eksik igler" bagllgl altlnda genig biqimde aqkland~gl uzere, kabul heyeti geqici kabul tutanag~n~ diizenlernekle birlikte soz konusu eksikliklerin tamamlanmasl iqin gerekli sureyi de tespit eder. 3. Geqici Kabul Tutanaginln Diizenlenrnesi Ge~ici kabul heyeti yapmlg oldugu muayene ve incelemeler sonucunda, igi geqici kabule hazlr buldugu takdirde, igin gene1 durumunu belirten goruglerini ve uygun gorecegi diger kaylt ve gartlar~ belirten beg niisha gepci kabul tutanagl( 2, diizenler ve kabul heyeti bagkan~ diizenlenen tutanaklarl ilgili makama gonderir. Kabul heyetince yapllan inceleme ve muayene qal~~malar~na muteahhit ya da vekilinin de katilmasl ve diizenlenen tutanagl imzalamasl gerekmektedir. Muteahhit veya vekili, yazl ile yapllacak qagriya ragmen kabul $allgmalarlnda hazir bulunmadigt veya kabul tutanagln~ imzalamak istemedigi takdirde bu husus tutanakta ayrica belirtilir. (2) "Geqici Kabul Tutanagt" Mualene \e Kabul I~lernlerine Ait Yonetmelik ekinde (Ornek:2) qer alrnaktadlr.

6 Sayl~tay Dergisi Say1 : 37 Geqici kabul muayenesi slrasinda kabule engel tegkil etmeyen kusur ve r~oksanliklar tespit edilrnigse, bunlarln giderilmesi iqin gerekli sure belirlenir ve ayri bir madde altlnda kabul tutanagina yazlllr. Bu durumda geqici kabul tutanaklarindan dort adedi heyet bagkani tarafindan ilgili makama, bir adedi de kontrol tegkilatina gonderilir. Tamamlanmasl gerekli olan ve geqici kabul tutanaginda maddeler halinde'gosterilen kusur ve noksanlann tamarnlanmasl iqin bunlarin giderilme bedelleri de her maddenin altina yazilir. Kusur ve noksanlan belirleyen butun sahifeler kabul heyeti iiyelerince ayni tarihte imzalanlr. Varsa nefaset kesintisi de her kusurlu ig iqin ayri ayrl tespit edilmek ve gerekqeleri de belirtilmek suretiyle geqici kabul tutanaglnda gosterilmelidir. Uygulamada zaman zaman, geqici kabul tutanaglnda gosterilen ve muteahhide giderilmesi iqin sure tanlnan eksik ve kusurlu igler iqin; "... igin yapllmasl, yapilmadlgl takdirde (...) TL. kesilmesi" geklinde bir kaylt dugulmektedir ki bu tur bir uygulamayi nefaset kesintisinin amaclyla ve konuyu duzenleyen BIGS ve Muayene ve Kabul ~glemlerine Ait Yonetmelik hukumleriyle bagdagtlnnak mumkun degildir. Zira, nefaset kesintisinin amacl, mahiyeti agagida aqiklandigi uzere, giderilmesi mumkun olmayan veya fazla harcama ve zaman kaybi gerektiren kusurlu ve eksik igler iqin eserde meydana getirdigi deger azali~i olqusunde bir bedel kesmektir. Dolayislyla giderilmesi mumkun olan ve muteahhide sure verilen igler iqin, geqici kabul tutanaglnda, yapilrnadlgl takdirde nefaset fark~ da kesilebilir gibi bir kaylt dugmek mumkun degildir. Bu nitelikteki igler, belirlenen surede muteahhide ikmal ve lslah ettirilmeli, verilen sure iqerisinde bu mumkun olmamigsa, muteahhit nam ve hesablna yaptlnlmalldlr. Konu agagida ilgili bagliklar altinda ele allnmlgtir. Kabul heyeti kararini qogunlukla verir. Oylar egit oldugu takdirde bagkanin bulundugu taraf tercih edilir. Karara kargl olan uyeler, kargl kalma sebeplerini kararln altlna yazarak imza etmek zorundadlrlar. Kararlarda qekimser kalinamaz. Geqici kabul tutanagl yetkili makam tarafindan onandiktan sonra geqerli olur. C. Geqici Kabul 1tibar Tarihi Muteahhidin igi sozlegmede veya en son verilen sure uzatlm karannda ongoriilen ig bitim tarihinde tamamladig1 Kontrol tegkilat~ tarafindan yap~lan on incelemede tespit edilmig, ancak kabul heyetinin ig yerine gitmesi ve kabulu yapmas] her hangi bir nedenle gecikmig ise, kabul tutanaglnda igin fii-

7 len bitmig oldugu tarit, gosterilir ve soz konusu tarih igin geqici kabul tarihi kabul edilir. bmegin, en son sure uzatlm kararlyla bitim tarihi olarak belirlenen bir igte soz konusu tarih itibariyle igin fiilen tamamland~glnl ve bu hususun kontrol tegkilatlnca yap~lan iin incelemede tespit edildigini, ancak geqici kabul komisyonunun inceleme iqin ig yerine tarlhinde geldigini ve geqici kabul iglemini tarihinde bitirerek geqici kabul tutanaglnl tanzim ettigini varsayallm. Bu durumda geqici kabul tarihi olarak igin fiilen tamamland1gl tarihi kabul edilecek ve geqici kabul tutanaglnln sonuq boliimiine de kabul tarihi olarak da soz konusu tarih yazllacaktlr. Muteahhit geqici kabul talebinde bulunmu~ olmaslna ragmen kontrol tegkilatlnln on incelemeyi geciktirmesi halinde de yapllan i~te kabule engel tegkil eden kusur ve eksiklikler bulunmadlgl takdirde geqici kabul tarihi olarak igin fiilen bittigi tarihe itibar edilir. D. Vaktinden once Teslim 1gin sozlegmede ongorulen bitim tarihinden once tamamlanarak geqici kabule hazlr hale getirilmesi durumunda yapllacak uygulamaya illgkin olarak BIGS nin 28 inci maddesinde; "Igin erken bitirilmesi halinde, muteahhidin istegi iizerine, idare sozlegmedeki bitim tarihini beklemeksizin "Kabul iglemleri" boliimiinde belirlenen usullere uygun olarak kabul iglemlerini tamamlar" Denilmektedir Baylndlrllk ve 1skan Bakanllglnca hazlrlanan Tip Sozlegmenin 22 nci maddesinde ise; "Igin taahhiit edilen gunden once bitirilmesi halinde idare geqici kabul iglemini uygulayacaktlr. Teminat siiresi bu suretle yapllan geqlci kabuliin itibar edildigi tarihten itibaren baglar." Hiikmii yer almaktad~r Soz konusu diizenlemeler ~er~evesinde, muteahhidin sozlegmeye gore igin bitmesi gereken tarihten once..geqici kabul talebinde bulunmasl hallnde, normal geqici kabul iglemleri yurutiilerek igin geqici kabulii yapllacak, ancak teminat suresinin baglang~q tarihi igin sozlegmeye gore bitmesi gereken tarih degil erken gerqeklegtlrilen geqici kabuliin itibar edildigi tarih olacaktlr.

8 Sayt~tay Dergisi Say1 : 37 E. Geqici Kabulde Tespit Edilen Kusurlu ve Eksik isler Konunun aynntisina geqmeden once kusurlu ig ve eksik ig kavramlanna deginmekte fayda goriilmektedir. Eserdeki kusur, sozlegmede iizerinde anlagllan vasiflarln veya teknik olarak gerekli vaslflarln bulunmamas~ geklinde kendisini gosterir. Sozlegmede taraflarln iizerinde uyugtugu vaslflar yer, biqim, olqii, imal tarzl, renk gibi somut eseri belirlemeye yarayan genel vaslflar veya genel olarak belirlenmig eseri daha yalundan tanlmlayan ozel vaslflar (betonun taglma giicii, kalorifer tesisatlnln lsltma derecesi, qatlnin yalltlm biqimi vb.) olabilir. Bu vaslflardan birinin eksikligi eseri aylpll kllar. Yapllarda bu vaslflar projelerde ve gartnamelerde gosterilir. Vaslflar hususundaki bu tiir anla~malar eser sozlegmesinin iqeriginin bir parqaslnl olugturur ve akdi nitelik tag1r.o) Ayrlca sozlegme ve eklerinde eserin nitelikleri konusunda ozel diizenlemeler olmasa bile eser teknik ve sanat kurallarlna ve ongoriilen amaca uygun biqimde yapilmalld~r. Bu nedenle amaca uygun ve normal yapldaki bir eserin deger kalitesini tagimayan eser de ayipl~dir.(4) Devletin taraf oldugu yaplm sozlegmelerinde, soz konusu hususlara ilaveten, yap~lan iglerin sozlegme eki genel ve ozel teknik gartnamelere, projesine, birim fiyat tariflerine, yayinlanmlg standartlara uygun gerqeklegtirilmesi gerekrnektedir. Soz konusu belge ve normlarda ongoriilen vaslflari tagimayan igler kusurlu saylllr. Eksik igler ise, igin projesi geregi yapllmasl gereken ig klslmlarinln yapllmamlg olmasi, bir bagka ifadeyle natamam durumda bulunmasldlr. Mahiyeti yukarlda aqlklanan ve geqici kabulde tespit edilebilecek eksik ve kusurlu igleri kabul iglernine etkisi baklmlndan iki ayrl kategoride ele almak gerekmektedir. 1. Geqici Kabule Engel Te~kil Eden Kusur ve Eksiklikler Agagida nitelikleri belirtilen kusurlu ve eksik igler geqici kabul igleminin yapllmaslna engel tegkil eder. -Kusurlu ve eksik iglerin bedelleri toplamlnln igin tamamlna ait bedelin %5 inden fazla olmasl. (3) TANDOGAN, H. Borqlar Hukuku Ozel Borq Ili~kileri sh. 162 (4) Yargltay HGK Tarih ve E. 4-46, K. 248 say111 kardrl

9 - Kusurlu ve eksik iglerin bedelleri toplaml %5 den kuquk olmakla birlikte, soz konusu kusur ve eksikliklerin igin idareye teslimine ve yaprnrn kullanrmlna engel tegkil edecek nitelikte bulunmasr ve kullanlcrlara yahut uquncu gahrslara kargr her hangi bir tehlike olugturmasr. Bu durumda igin geqici kabulu yaprlmaz. Soz konusu nitelikteki kusur ve eksikliklerin kontrol tegkilatlnca yap~lan on incelemede belirlenmesi halinde, kontrol tegkilatl bu hususlar~ tespit eder bir tutanak duzenlemek suretiyle durumu idareye intikal ettirir ve boylece geqici kabul iglemi soz konusu kusur ve eksikliklerin giderildigi tarihe ertelenmig olur. Kontrol tegkilatlnrn soz konusu kusur ve eksikliklere ragmen on inceleme sonucunda geqici kabul teklif belgesi duzenlemesi ve bu hususlarrn geqici kabul komisyonunun muayene ve rncelemesi sonucunda ortaya qlkmasr halinde, komisyon durumu bir tutanakla tespit eder ve idareye bildirir. Bu durumda da geqici kabul yapllmam~g saylllr. Kabule engel tegkil eden kusur ve eksiklikler nedeniyle geqici kabul igleminin yapllamadlgl durumlarda, miiteahhit cezalr qallgmak suretiyle soz konusu eksiklikleri glderdikten sonra geqici kabul talebinde bulunur. Muteahhidin bu talebi uzerine yapllacak geqici kabul iglemleri yukarlda izah edilen prosedur dahilinde gerqeklegtir~lrr. Ig, hiq kabul edilemeyecek ol~ude aglr kusurlu ve aylpl~ imal edilmigse, idare ne tur bir davranrgta bulunacaktrr? Konunun izahlna geqemeden once "noksan ig" ile "kusurlu ve ayiplr imal edilmig ig" ayrrmlna dikkat qekmekte yarar gorulmektedir. Kural olarak, inga edilecek bir eser tamamen bittikten sonra teslim edilebi~ir.(~) Heniiz tamamlanmam~g yahut noksan bir eserin teslim ve tesellumiinden soz edi~emez.(~) Bu nedenle noksan iglerin (BIGS 'nin 41 inci maddesine gore kabule engel olacak olqude) varllg~ eserin zamanrnda bitirilemedigi ve muteahhidin teslimde geciktigi anlamma geleceginden, ig sahibi idare ya muteahhidin cezal~ qallgmaslna ~mkin vererek igin tamamlanmasrnr ya da bu yolu faydas~z goruyorsa muteahhidi temerrude dugurerek sozlegmenin feshi yolunu tercih edebilir. Aylplr imal edilmig bir igte ise, ig yapllmigtlr ancak sozlegmeye veya teknik ve sanat kurallarrna nazaran bir taklm vasrf eksiklikleri tagrmaktadrr. Soz konusu vaslf eksiklikieri eserin teknik aqrdan kullanrmrnl engellemese bile, eser aylpll say~llr. (5) Yarg~tay 15. HD. 'nin '1' L3175 say111 kararl (6) Yargltay 15. HD. 'nin T say111 karar~

10 Sayl~tay Dergisi Sayr : 37 Borqlar Kanununun "kusur halinde ig sahibinin hakkl" bagllkll 360 nc~ madde hiikmiine gore, igin, ig sahibinin kabule zorlanamayacag~ olgiide aylpll, sozlegme gartlarlna aylurl ger~eklegtirilmesi halinde ig sahibi kabulden imtina edebilir. 1g sahibinin nlsfet kaidesine gore kabule zorlanamayacagl (kabuliin ondan beklenemeyecegi) derecede aylpll bir eser karglslnda bulunulup bulunulmadlgl, somut olayln kogullar~ goz oniine allnarak, taraflarln karglllkll menfaatlerinin hakkaniyete gore tartllmasl suretiyle belirlenir. meg gin, ya- p~nln kullanlmlnln hayati tehlike arz ettigi, aylbln eseri tamamlyla degersiz klldlgl, aylpta miiteahhidin aglr kusurunun bulundugu durumlarda ig sahibi kabulden kapnarak sozlegmeden donebilir. Ig sahibinin kabulden kapnarak sozlegmeden donmesi BK. md de yukarldaki biqimde diizenlenmigken, aynl maddenin son flkraslnda eserin ig sahibinin arsasl iizerine yaplldlgl durumlarda izlenecek hukuki yontem ifade edilmigtir. Buna gore, "ig sahibinin arsasl iizerinde yapllmlg olup da ref i (kaldlnlmasl) ve kal'i (yllulmasl) fazla bir zararl mucip ise ig sahibi, ancak..." ihnci fikrada yer alan iicretin indirilmesini veya eserin tamir veya diizeltilmesini isteyebilir, kabulden kapnamaz. Eserin kald~r~lmas~n~n muteahhit iqin aglrl bir zarara yo1 aqlp a~madlg~ hakimin takdirine baglldlr. (Medeni Kanun md.4) Hakim bu takdirini somut olayln kogullar~n~, ozellikle eserin arsaya bag11 olarak arz ettigi luymetle arsadan kald~rlld~gl zaman ugrayacagl deger diigiikliigiinii dikkate alarak ortaya koyar.(') Yargltay, ig sahibinin arsasl iizerine yapllan bina kullan~lamayacak derecede aylpll ise, BK. md hiikmii uygulanarak sozlegmenin feshedilmesini ve binanln ylktlrlllp yiikleniciden tazminat istenebilmesini kabul etrnektedir. Ayr~ca, binanln kullan~m~n~n hayati tehlike arz ettigi ve ylkllmaslnda yasal zorunluluk bulundugu durumlarl da aynl kapsamda degerlendirmek gerekrnektedir. 2. Geqici Kabule Engel Tegkil Etmeyen Kusur ve Eksiklikler Igin tamamlna ait bedelin %5 inden fazla olmayan ve aynl zamanda igin idareye teslimine ve kullan~lmas~na engel tegkil etmeyen ve her hangi bir tehlikeye de meydan vermeyen kusur ve eksiklikler ge~ici kabule engel tegkil etmezler. (7) TANDOGAN, H. age sh. 183

11 Sayr~tay Dergrsi Say1 : Geqici kabul heyeti, teknik olarak kabuliinde saklnca gorulmeyen ve giderilmesi de mumkun olmayan veya fazla harcama ve zaman kayblnl gerektiren kusur ve eksiklikler iqin kesilecek uygun bir bedel (nefaset kesintisi) belirlemek; giderilmesi mumkun olan kusur ve eksikliklere iligkin olarak ise, bunlarln dokumunii gosterir bir liste diizenleyerek giderilmeleri iqin Oerekli sureyi de tespit etmek suretiyle geqici kabul tutanaglnl duzenler ve!6z konusu hususlar~ geqici kabul tutanag~nda gosterir. Geqici kabul tutanaglnda g~sterilen kusurlu ve eksik iglerin belirlenen siirede lslah ve ikmal edilip edilmediginin takibi kontrol tegkilatlnca gerqeklegtirilir. Yapllacak tespitler, muteahhit bulunsun veya bulunmasln bir tutanaga baglanmak suretiyle idareye intikal ettirilir. Belirlenen surenin sonunda kusur ve eksiklikler giderilmigse kontrol tegkilat~ durumu tutanagln altlna kaydederek imzalar ve tutanagl ilgili makama gonderir. Eksikliklerin giderilmesi iqin verilen sure iqerislnde muteahhide gecikme cezasl uygulanmaz. Soz konusu kusur ve eksiklerin verilen sure iserisinde lslah veya ikma1 edilmemesi durumunda ise, kontrol tegkilat~, BIGS nin 41 inci maddesinde duzenlendigi gekilde, muteahhide miktarl ge~ici kabul tutanaglnda gosterilen g,ecikme cezasln~ uygular. Ceza uygulamas~na ragmen ekslkliklerin otuz gun iqinde de tamamlanamayacag~n~n anlagllmasl halinde muteahhit hesablna kusurlu ve eksik iglerin giderilmesi prosedurunun baglatllmasl iqin durumu idareye bildirir. Konu agaglda ceza uygulamasl, muteahhit hesablna kusurlu ve eksik iglerin giderilmesi ve nefaset kesintisi bagllklarl altlnda aqlklanmlgtlr. a. Ceza uygulamasi BIGS nin 41 inci maddesinin 6 ncl fikraslna g9re; kabul heyetinin tespit ettigi eksiklikler, belirlenen sure iqinde miiteahh~taraflndan giderilmezse bu surenin bitiminden sonra eksikliklerin giderilmesine kadar geqecek her gun iqin, giderilecek eksikliklerin durumuna gore sozlegmesinde gecikme cezasl olarak yazllan miktarln belli bir oran1 tutarlnda ceza uygulan~r ve geqici kabul tarihi kusur ve eksikliklerin giderilmesi tarihine otelen~r. Ancak bu gecikme otuz gunu geqtigi takdirde idare, muteahhit hesablna eksiklerin giderilmesini kendisi yapt~rabilir. Bu takdirde de eksikler tamamlanlncaya kadar ceza uygulamas~ devam eder ve kabul tarihi otelenir. Eski BIGS nin 36 ncl maddesinde, kusurlu ve eksik iglerin verilen surede lslah ve ikmal edilememesi halinde sozlegmede yaz111 gunluk gecikme cezaslnln dortte biri tutarlnda ceza uygulanacagl hukmu ongor~ilmugken; inevcut BIGS bu tur durumlarda uygulanacak ceza konusunda belli bir oran iingormemig, soz konusu ceza tutarinln giderilecek eksikliklerin durumuna gore geqici kabul komisyoaunca belirlenecegi diizenlemesini getirmigtir. Anllan hukum nedeniyle kabul komisyonunun tespit ettigi eksik ve kusurlu

12 Sayljtay Dergisi Sayr : 37 iglerin miktar ve niteligine gore uygulanacak gecikme cezaslnln oranlnl belirlemesi ve bu hususu "Ekli listedeki kusurlu ve eksik igler igin BIGS nin 41 inci maddesinde belirtilen gunluk gecikme cezasl sozlegmedeki gunluk gecikme cezaslnln... dur." geklinde tutanaga gerh etmesi gerekmektedir. b. Miiteahhit hesablna kusur ve eksiklerin giderilmesi BIGS nin 41 inci madde hukmune gore, muteahhidin gegici kabulde tespit edilen eksik ve kusurlu igleri kendisine verilen sure igerisinde ikmal ve lslah etmemesi ve verilen sureye gore gecikmenin otuz gunu agmasl durumunda idare muteahhit hesablna eksiklerin giderilmesini kendisi yaptlrabilir. Soz konusu maddede kusurlu ve eksik iglerin muteahhit nam ve hesablna yaptlrllmaslna iligkin olarak izlenecek yonteme deginilmemekle birlikte, bu husus gene1 olarak BIGS nin 23 iincu maddesinde "Muteahhidin Bahm ve Duzeltme Sorumluluklar~" bagllgl altlnda ele allnmlgtlr. Anllan madde hukmune gore, muteahhit tespit edilen eksiklikleri gidermedigi takdirde, idare kendisinden bir yazl ile yukumliiluklerini yerine getirmesini ister, bu talimatln muteahhide tebligi tarihinden baglamak uzere, igin ozelligine gore talimat yazlslnda idarece daha uzun bir sure verilmemigse, muteahhit on gun iginde yukumliiluklerini yerine getirmeye fiilen baglamad]@ veya baglayip da belirlenen sure i~inde teknik gereklerine gore igi bitirmedigi takdirde, idare, soz konusu igleri, butun giderleri muteahhide ait 01- mak uzere 2886 say111 Kanunda gosterilen usullerden biri ile yaptlrabilir ve bu igler igin muteahhidin teminatlndan veya varsa diger alacaklarlndan odeme yapmaya yetkilidir. BIGS nin ongordugu yontemi daha somut bigimde ifade etmek gerekirse, idare muteahhide hitaben noter ahcclllgl ile en az on gun sureli bir ihtarname kegide eder. ~htarnamede belirlenen sure igerisinde i ~e baglanllmasl, aksi halde eksik ve kusurlu iglerin muteahhit hesablna oir bagkaslna yaptlrllacagl hususu aglkga belirtilir. ~htarname ile verilen sure zarflnda da ige baglanllrnadlgl takdirde, o tarihte gegerli birim fiyatlar uzerinden ikmal kegfi duzenlenir ve eksik ve kusurlu igler muteahhit hesablna yaptlrllmak uzere 2886 say111 Kanunda gosterilen ihale usullerinden uygun olanlna gore ihale edilir. Bu durumda muteahhit igin u@incii kigiye yaptlrllmasl nedeniyle dogan masraflardan, igin bagkasl tarafindan yapllmasl slrasrnda kazaen meydana gelen zarardan ve kotu igin blraklldlgl kigi tarafindan kargllanmayan sonu~lar~ndan sorumlu olur. Ancak, ig sahibi idarenin uguncu kiginin se~ilmesinde veya ona talimat verilmesindeki kusurundan ileri gelen zararlar idareye aittir.@) (8) TANDOGAN, H. a.g.e sh. 62,63

13 Sayqtay Dergisi Sayr : 37- Soz konusu kusurlu ve eksik iglerin miiteahhit hesablna giderilmesi suresince de yukarlda belirtilen cezanln uygulanmasina da devam edilir. Idare, gerek kusur ve eksikliklerin muteahhit hesablna giderilmesi bedellerini, gerekse yukarlda aqlklanan bekleme cezalarlnl muteahhidin hakediginden, hakedigi kalmamlgsa teminat~ndan keser. c. Nefaset kesintisi Borqlar Kanununun 360 lncl maddesinin 2 nci f~kra hiikmune gore, eserdeki ayibln kabule engel olacak olqiide onemli olmamasi halinde, 1g sahibi, muteahhide odenecek ucrette eserdeki klymet noksan~ oranlnda indirim yapllmaslni isteyebilir. Yaplm iglerinde "nefaset farkl" ya da "nefaset kesintisi" olarak ifade edilen bu kesintinin hukuki dayanaglni da anllan madde hiikmii olugturmaktadlr. Konu, BIGS 41 inci maddesinde Borqlar Kanunu hiikumlerine paralel biqimde duzenlenmigtir. Soz konusu maddeye gore; "Geqici kabul iqin yapllan incelemede, teknik olarak kabuliinde salunca gorulmeyen ve giderilmesi de mumkun olmayan veya fazla harcama ve zaman kayblnl gerektiren, kusur ve eksiklikler gorulecek olursa miiteahhidin hakedig veya teminatlndan uygun gorulecek bir bedel kesilmek garti ile, ig idare tarafindan bu hali ile kabul edilebilir. Bu gibi kusur ve eksikliklerin niteliginin ve kesilecek bedelin kabul tutanaglnda gosterilmesi gereklidir. Muteahhit bu igleme razl olmazsa, her turlu gideri kendisine ait olmak uzere, kusur ve eksiklikleri verilen surede duzeltmek ve gidermek zorundadlr." Anilan madde hiikmu qerqevesinde, geqici kabulde tespit edilen kusurlu ve eksik igler dolaylslyla nefaset kesintisi yapilabilmesi i~in agagldaki kogullarln olugmasl gereklidir : - Kusurlu ve eksik igler kabulu engellemeyecek nitelikte olmalldlr. Kabulii engellemeyecek kusurlu ve eksik iglerin niteligine yukarida deginilmigti. Buna gore, igin tamamlna ait bedelin %5 inden fazla olmayan ve aynl zamanda igin idareye teslimine ve kullanilmas~na engel tegkil etmeyen ve her hangi bir tehlikeye de meydan vermeyen kusur ve eksiklikler geqici kabule engel tegkil etmezler. - Nefaset kesintisine konu kusurlu ve eksik igler, teknik olarak giderilmesi mumkun olmayan veya fazla harcama ve zaman kaybl gerektiren iglerden olmalldir. Borqlar Kanununun 360 lnct maddesinde "buyiik masraf", BIGS nin 41 inci maddesinde ise "fazla harcama" olarak geqen ve kusur ve eksikliklerin muteahhide tamir ve lslah ettirilmesi yerine nefaset kesintisi yapllmaslnln kriterini olugturan ifadeden ne anlagilmasi gerektigi hususuna gelince; konuya iligkin yargl kararlarlndan ve bazl yazarlarln goriiglerinden q~karllan sonuq, ay~bln giderilmesi iqin ongorulen masraflar~n, bu gidermenin ig sahi-

14 Sayr~tay Dergisi Say1 : 37 bi igin tagldlgl yararla orantlslz oldugu durumlarda, aglrl bir harcamadan soz edilebilecegi noktas1ndadlr.d) Bu gergevede omegin, yapilmlg olan slva, boya, zernin ve duvar kaplama (seramik, fayans, mozaik, parke vb.) veya dograma imalatlarlnda tespit edilen; igin projesine, ozel ve gene1 teknik gartnamelere, teknik ve sanat kurallarlna uygun dugmeyen vas~f ve kalite eksiklikleri nefaset kesintisine konu edilebilir. Ancak, mevcut kusur ve eksiklikler teknik olarak ikmal edilebilecek nitelikte ise ve aglrl bir harcamayl gerektirmiyorsa nefaset kesintisi degil, muteahhide tamir ve lslah ettirilmelidir. Bu anlamda vaslf ve kalite eksikliginden ziyade hi$ yapllmamlg durumdaki noksan iglerin nefaset kesintisine konu edilmemesi, muteahhide lslah ve ikmal ettirilmesi gerekmektedir. Nefaset kesintisinin hesap tam konusunda BIGS nde her hangi bir hiikum bulunmamakta, kabul komisyonunca uygun gorulecek bir bedelin kesilmesinden soz edilmektedir. BIGS bu konuda bir yontem getirmemig olmakla birlikte, hesaplanacak nefaset farklnln somut verilere dayanmas] gerekmektedir. Bunun igin, nefaset kesintisine konu kusur ve eksiklikler nitelik ve nicelik olarak ayrlntl- 11 belirienmeli ve kabul tutanaglna yazllmall; nefaset kesintisi de belirlenen bu kusur ve eksikliklerin eserde meydana getirdigi deger azalmaslnl kargllayacak gekilde tespit edilmelidir. Tespit edilen nefaset kesintisi tutarl gegici kabul tutanaglnda gosterilir. Muteahhidin soz konusu tutarl yuksek bularak itiraz etmesi halinde, gegici kabul komisyonu nefaset kesintisinden vazgeqerek soz konusu kusur ve eksikliklerin giderilmesi igin gerekli siireyi belirleyerek bunlarln belirlenen sure i~erisinde muteahhit tarafindan ~slah ve ikmal edilmelerini temin eder. Bu husus BIGS nde, "Muteahhit bu igleme razt olmazs-., her tiirlu gideri kendisine ait olmak iizere, kusur ve eksiklikleri verilen surede diizeltmek ve gidermek zorundadlr." geklinde ifade edilmigtir. A. Teminat Siiresi Gegici kabul ile kesin kabul (kesin kabul iglemlerinin idarece onayland]@ tarih) araslnda gegecek siireye teminat suresi denir. Teminat suresi, ozellikle muteahhidin baklrn: kusur ve eksiklikleri giderme ve muhafaza yiikumliiluguniin siiresini tespit baklm~ndan onemlidir. (9) Yargltay 15. HD. 'nin T say111 karan, TANDO- AN, H. a.g.e sh

15 --A- Sayqmy Dergisi Sag! : 37 BIGS nin 42 nci maddesine gore, biitiin yaplm ve hizmet iglerinde teminat siiresi gene1 olarak on iki ay olmakla birlikte, bazl iglerin ozelligine binaen sozlegme ve eklerinde belirtilmek suretiyle bu sure art~rllabilir veya eksiltilebilir. Teminat siiresi aynl zamanda kesin kabulun yapllmasl gereken azami sureyi de belirlediginden, bu sure iqerisinde kesin kabul iglemlerinin de ikma1 edilmesi gerekmektedir. Teminat suresinin ba5langlq tarihi mahiyeti yukarlda apklanan ge~ici kabul itibar tarihidir. Baylndlrllk ve Iskan Bakanllglnca hazlrlanan Tip Sozlegmenin 18 inci maddesinde, teminat suresinin (12) ay oldugu ve bu siirenin geqici kabuliin itibar edildigi gun baglayacagl ifade edilmektedir. B. Muteahhide Ait Yiikumlulukler B~GS nin 43 uncu maddesinde miiteahhidin teminat siiresindeki baklm ve giderlere iligkin yukumluluklerinin kapsaml ile yukumliiliigii dlglnda bulunan kotu kullanlmdan miitevellit onarlm giderlerine aqlkllk getirilmigtir. Ancak aynl maddede idarelerin, igin onem ve niteligini goz oniinde bulundurarak, teminat suresi iqerisinde miiteahhitlerin baklmlarlnl yapmakla yukumlii olduklarl hususlarda sozlegme ve eklerine ozel hiikiimler koyabilecekleri de belirtilmigtir. 1. Bakim Yiikiimliiliigii Ge~ici kabulu yapllmlg olan eser idarece kullan~ls~n ya da kullanllmasln teminat suresi iqerisindeki biitiin baklm giderleri miiteahhide aittir. Baklm giderleri, her hangi bir kusur ve eksige dayanmayan, yapllmlg olan ingaat ve tesisat~n igler halde ve kullanlma hazlr biqimde bulunmasln~ saglamaya doniik periyodik hizmetlere iligkin giderlerdir. 2. Muhafaza Yiikiimliiliigii Yap~lan igin teminat suresi iqerisindeki muhafaza yukumliiliigii tiimuyle muteahhide aittir. Bu husus BIG$ nin 7 nci maddesinde de 43 iincii maddeye gonderme yapllmak suretiyle aqlkqa ifade edilmigtir. Ayrlca soz konusu 7 nci maddede miiteahhidin koruma yiikumliiliigiinun bir geregi olarak yapllan igin butun klslmlarlnln muteahhit taraflndan sigorta ettirllmesi zoruniulu~u ongoriilmiig ve bu yiikiimliilu~un teminat siiresi i~erisinde de devam edlp etmeyeceginin sozlegme ve eklerinde belirtilmesi gerektigi ifade edilmigtir. 3. Kusur ve Aksakliklarln Giderilmesi Yukiimliiliigii Idarenin kullanlm ve igletiminden kaynakianmayan kusur ve eksikliklerin giderilmesi de miiteahhide aittir. Bu kusur ve eksiklikler geqici kabulden sonra ortaya pkabilecegi gibi, ge~ici kabulde tespit edilememig ku-

16 Sayzjtay Dergiri Sayr : 37 sur ve eksiklikler de olabilir. Miiteahhidin bu husustaki sorumlulugu BIGS nin 43 uncii madde hiikmiine paralel biqimde 23 iincii maddede de aqikqa ifade edilmigtir. Soz konusu madde hiikmiine gore; iistlenilen yapim ve hizmet iglerinin her tiirlii sorumlulugu, kesin kabul iglemlerinin idarece onaylanmasina kadar, tiimuyle miiteahhide aittir. Bu nedenle miiteahhit, gerek malzemenin kotiiliigiinden ve gerekse yapim ve hizmet iglerinin kusur ve eksikliklerinden dolay], idarece gerekli goriilecek biitiin onarim ve diizeltmeler ile siirekli bakim iglerini kendi hesabina derhal yapmak zorundadir. C. Sorumlulu~u Muteahhide Ait Olmayan Onarim Giderleri Bitirilmig yapllarln idare tarafindan kullanilma ve igletilmesinden kaynaklanan veya miiteahhidin kusurlari diglndaki nedenlerin gerektirdigi onarimlar miiteahhidin bakim yiikiimliiliigiiniin digindadlr. Idarenin kendi kullanimlndan kaynaklanan onarim giderlerinden miiteahhidin sorumlu olmayacagl hususu aqik olmakla birlikte, miiteahhidin kusurlar~ diglndaki nedenlerin gerektirdigi onarimlarin kapsami tespit edilirken miiteahhidin koruma yiikiimliiliigiinii yerine getirip getirmediginin belirlenmesi gerekmektedir. IV- KES~N KABUL ISLEMLERI Kesin kabul iglemlerinde uygulanacak yontem ve esaslar, bagta BIGS nin 44 uncii maddesi olmak uzere Muayene ve Kabul Iglemlerine Ait Y onetmelik hiikumleriyle diizenleme altina alinmigt~r. BIGS nin 44 lincii maddesinde, kesin kabul iglemlerinin geqici kabul iglemlerine ait esas ve usuller qerqevesinde yiiriitiilecegi ifade edilmek suretiyle geqici kabul iglemlerini diizenleyen 41 inci maddeye gonderme yap~lmlg, Muayene ve Kabul iglemlerine Ait Yonetmelikte de kabul heyetlerinin tegkili, karar alma yontem ve sorumluluklari geqici ve kesin kabul iglemleri iqin geqerli olmak iizere aynl baglik alt~nda diizenlenmigtir. Bu nedenle kesin kabul iglemlerinin yiiriitiilmesi ve sonuqlandirilmas~nda ilgili mevzuatln gonderme yaptlii;~ olqiide geqici kabul iglemlerini diizenleyen hiikiimlerin de dikkate allnmasi gerekmektedir. A. Kesin Kabul Zaman~ ve Muteahhidin Bagvurusu Hem BIGS nin 44 uncii maddesinde hem de Muayene ve Kabul Iglemlerine Ait Yonetmeligin 8 inci maddesinde kesin kabul siirecinin, kesin kabul iqin belirlenen tarihte miiteahhidin bagvurusu ile baglayacaii;~ ifade edilmektedir. Kesin kabul iqin belirlenen tarihin hangi tarih oldugunu B~GS nin 42 nci maddesindeki diizenlemeden ve Tip S'jzlegmenin ilgili hukiimlerinden pkartmak rniimkiindiir. BIGS nin anllan madde hiikmiine gdre; ge~ici kabul ile kesin kabul aras~nda geqen siire teminat siiresidir ve slizlegmede farkli bir belirleme yapllrnarni~sa gene! olarak teminat suresi (12) ay olarak uygul--:lr.

17 Sap~jtay Dergisi Sapr : 37 Tip Sozlegmenin 18 inci maddesinde ise, teminat suresinin (12) ay oldugu ve bu siirenin geqici kabulun itibar edildigi gunden baglayacagi; 27 inci maddesinde de kesin kabul iglemlerinin, teminat suresinin dolmasini muteakip, muteahhidin yazlli istegi uzerine baglayacagi ifade edilmektedir. Soz konusu hiikiimler qerqevesinde, muteahhit teminat suresinin doldugu tarihte idareye bagvurmak suretiyle kesin kabul talebinde bulunacak ve boylece kesin kabul sureci baglam~g olacaktir. Geqici kabule iligkin muracaatta oldugu gibi, miiteahhit bu bagvurusunu dilekqe, telgraf veya teleksle de yapma imkinina sahiptir. Kesin kabul iqin belirlenen tarihten itibaren muteahhidin bagvurusuna ragmen idarenin kesin kabulden kag~nmasl halinde, miiteahhit, igin kesin kabule hazlr oldugu ve idarenin kesin kabulden kaqlndlgi iddiaslyla tespit davasl agabilir.(lo) Bu konuda gorevli yargl mercii adliye mahkemeleridir.(l B. Kesin Kabul Heyetinin Tegkili ve Gorev Kapsaml Miiteahhidin miiracaatl iizerine kontrol tegkilatinca ig yerinde yapilan inceleme sonucunda "Kesin Kabul Teklif Belgesi" (I2) diizenlenmek suretiyle idareye intikal ettirilir. idare, gegici kabul heyetinin tegkiline iligkin hiikiimler gerqevesinde kesin kabul heyetini olugturur ve durum yazlll olarak hem heyet iiyelerine hem de muteahhide teblig edilir. Kesin kabul heyeti, BIGS nin 41 ve 44 iincii maddelerinde yazlli hiikiimlere gore ig yerinde yapacagl incelemeler sonucunda igin kesin kabule hazlr olup olmadlglnl tespit eder. Heyetge yapllacak gallgmalar~ soz konusu maddelere iligkin hiikiimler gergevesinde agagldaki biqirnde slralamak miimkiindiir: - Gerekli goriilen klslmlarin (ozellikle tesisatla ilgili klsimlarln) igletme ve gallgma tecriibeleri yaplllr. - Teminat siiresi i~erisinde miiteahhit tarafindan yapllmasi gereken, siirekli baklm niteligindeki iglerin sozlegme hiikiimlerine uygun biglmde yaplllp yapllmadlgl tespit edilir. (10) k'arg~tay 15 HD T. 577 E. 583 K.. (1 1) Danr~tay 12. D T E K. (12) "Kesin Kabul Teklif Belgesi" Muayene ve Kabul i~lemlerine Ait Yonetmelik ekinde (Ornek:3) yer almaktadlr.

18 Sayz~tay Dergisi Say1 : 37 - Geqici kabul sirasinda iyi durumda ve kabule elverigli oldugu tespit edilmig olan iglerde teminat suresince idarenin kullanim~ sonucu meydana gelen normal aglnma ve eksilmeden dogan durumlar dlglnda, igin ancak kotu yapilmaslndan kaynaklanabilecek her hangi bir bozuklugun veya geqici kabulden sonra ortaya qlkan bir kusurun olup olmadigi incelenir. - Yapilan incelemeler sonucunda kesin kabule engel bir hususa rastlanllrnadlgl ya da agagida aqiklandigl uzere kabule engel nitelikte gorulmeyen kusur ve eksikliklerin bulundugu durumlarda kesin kabul tutanagl duzenlenir ve ilgili makama sunulur. - Teminat suresi iqerisinde sorumlulu~u muteahhide ait olmayan bir aksaklik veya eksiklik tespit edilrnigse bu hususta tutanakta ayrica belirtilir. C. Kesin Kabul Tutanaginin Diizenlenmesi Kesin kabul heyeti yaptigi incelemeler sonucunda igi kesin kabule hazir buldugu takdirde "Kesin Kabul ~utanagl"(l~) ni duzenler. Inceleme siraslnda kesin kabule engel nitelikte bulunmayan kusur ve eksikliklerin tespit edilmesi halinde, soz konusu kusur ve eksiklikler ile bunlarin giderilmesi iqin gerekli olan sure de kesin kabul tutanaginda gosterilir. Ayrlca kesin kabul incelemeleri sirasinda, ilgili baglik altlnda aq~klanmig olan nefaset kesintisine konu iglerin tespit edilmesi halinde, bunlar i~in kesilmesi gereken bedel de kesin kabul tutanaginda gosterilir. Kesin kabul tutanaklari heyet tarafindan beg adet olarak duzenlenir ve imza edildikten sonra heyet bagkani tarafindan ilgili makama gonderilir. Kabul tutanaklarl ilgili makamca incelenip onandiktan sonra geqerli olur. D. Kesin Kabulde Tespit Edilecek Kusur ve Eksiklikler - Kusur ve noksanlar kesin kabule engel olacal. nitelikte bulundugu takdirde; soz konusu kusur ve noksanlar ile bunlarln giderilmeleri iqin gerekli olan sure tespit edilerek kabul heyeti tarafindan bir tutanaga baglanir ve durum idareye bildirilir. Idare soz konusu kusur ve eksikliklerin tutanakta belirlenen sure iqerisinde giderilmesi hususunu muteahhide teblig eder. Bu durumda kesin kabul iglemlerinin tamamlanmasi soz konusu kusur ve noksanlarln giderilmesinden sonraya biralulir ve kusur ve noksanlarin miiteahhit tarafindan giderildigi idarece tespit edildikten sonra kabul heyeti kesin kabul iglemlerini sonuqlandlnr. (13) "Kesin Kabul Tutanagn" Muayene ve Kabul I~lemlerine Ait Yonetmelik ekinde (Ornek:4) yer almaktadlr. 34

19 Say~~tay Dergisi Snpi : , &in hiq kabul edilemeyecek olqiide ag~r kusurlu ve ay~pl~ imal edildiginin kesin kabul agamaslnda belirlenmesi halinde idarenin ne tur bir davranlgta bulunacagl konusunda ise, geqici kabul iglemleriyle ilgili klslmda ifade edilenler kesin kabul agamas~jlla ilgili olarak da aynen geqerli oldugundan burada tekrarlanmayacakt~r. - Kusur ve noksanlar kabule engel olmayacak nitelikte bulundugu takdirde kesin kabul tutanag~ diizenlenmekle birlikte, soz konusu kusur ve noksanlar tutanaga eklenecek listelerde gosterilir ve bunlarln giderilmeleri iqin gerekli sure tespit edilerek ayrlca tutanakta belirtilir. Bu durumda kesin kabul tutanag~nln yetkili makamca onaylanmasl ve i~leme konulmasi soz konusu kusur ve noksanlar~n tamamlandlg~n~n kontrol tegkilati tarafindan tespit edilip bildirilrnesinden sonraya blrakal~r. - Y ukarldaki her iki durumda da kesin kabwl heyetince tespit olunan surelerde kusur ve noksanllklar muteahhit taraf~ndan giderilmezse, idare ya muteahhide BIGS nin 41 inci maddesinde belirtilen cezayl uygulayarak eksiklik ve kusurlarln giderilmesini bekler, ya da gecikme otuz gunu geqerse ceza uygulamas~na devam etmekle birlikte kusur ve eksiklikleri muteahhit hesab~na kendisi giderir. idare, gerek kusur ve eksikliklerin muteahhit hesabina giderilmesi bedellerini, gerekse bekleme cezalarln: muteahhidin hakediginden, hakedigi kalmam~gsa teminatindan kesmeye yetkilidir. 1darenin ceza uygulamas~ ve eksiklik ve kusurlar~ muteahhit hesablna kendisinin gidermesi konusunda geqici kabul iglemleri klsm~nda yapilan aq~klamalar kesin kabul iglemleri iqin de aynen geqerli bulunmaktadlr. - BIGS nin 23 ve 44 uncu maddelerine gore, kesin kabul tarihine kadar geqen zaman iqinde her hangi bir aksak11g:n gorulmesi halinde, bu aksakliklar muteahhit taraflndan soz konusu madde hukiimleri qer~evesinde duzeltilip onarllmakla birlikte, idare, i$n niteligine gore, aksakligt tespit edilen ig kls~mlarlnln kesin kabullerini uygun bir tarihe erteleyebilir. Bu takdirde kabulu ertelenen klslm iqin, idarenin uygun gorecegi bir miktarda teminat allkonulur. (BIGS md. 23) E. Kesin Kabuliin Hukuki Sonuglari Borqlar Kanununun "&in Kabulu" bagl~kll 362 nci maddesinde; "Yapllan Seyin sarahaten veya zlmnen kabulunu muteakip muteahhit, her tiirlu mesuliyetten beri olur. Ancak muteahhidin kasten saklad~gl usulu veqhile muayenesinde mugahede edilemeyecek olan kusurlar hakk~nda mesuliyeti bakidir." Denilmekte, Sozlegme eki BIGS nin 23 uncu maddesinde de, ustlenilen igin her turlu sorumlulugunun kesin kabul iglemlerinin idarece onaylanmasl tarihine kadar tumuyle muteahhide ait oldugu ifade edilmektedir.

20 ise; Sayz~tay Dergisi Sayz : 37 Muayene ve Kabul Iglemlerine Ait Yonetmeligin 12 nci maddesinde "Kesin kabul tutanaklari idarece onandlktan sonra, miiteahhidin sozlegme konusu iginden dolayi idareye kargi hic bir sorumlulugu kalmaz. Ancak, 2886 say111 Kanunun 56 ve 87 nci maddeleri hiikiimleri saklldir." Hiikmii yer almaktadir Soz konusu Kanun, Sartname ve Yonetmelik hiikiimlerinden, kesin kabul iglemlerinin idarece onaylanmasindan itibaren miiteahhidin; - BIGS nin 7 nci maddesinde diizenlenmig olan ig ve igyerlerinin korunmasi ve sigortalanmasi, - BIGS nin 23,43, ve 44 iincii maddeleri bagta olmak iizere diger benzer maddelerde yer alan bakim, onarim ve diizeltme, sorumlulu~u, 2886 sayili Kanunun 56 ve 87 nci maddelerinde yer alan hiikiimler sakll kalmak kaydiyla sona erer sayili Kanunun 56 nci maddesine gore, kesin teminat tutarlnin miiteahhide iade edilebilmesi i~in, miiteahhidin bu ig nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borglar~ ile iicret ve iicret sayilan odemelerden yapilan kanuni vergi kesintilerinin kesin kabul tarihine kadar odenmesi gerekmekte olup, soz konusu borqlarln kesin kabul tarihine kadar rizaen odenmemesi durumunda, teminat 54 iincii madde hiikmiine gore paraya Cevrilerek miiteahhidin bor~larina karglllk tutulur. Varsa kalanl miiteahhide geri verilir say111 Kanunun 87 nci maddesinde ise miiteahhidin kesin kabulden sonraki sorumlulugu diizenlenmigtir. Borqlar hukukunda miiteahhidin ayiba kargl tekeffiil borcu olarak isimlendirilen teslimden sonraki sorumlulugun DIK na tabi igler a~isindan uygulamasi soz koilusu maddede "Hileli Ingaat ve Onarlm" bagligl altinda diizenlenmigtir. F. Mesleki Kontrolliik ve Proje Hizmetlerinin Kabul 1~lemleri Mesleki kontrolliik ve proje hizmetlerinde izlenecek kabul prosediirii BIGS nin 44 iincii maddesinde diizenlenmigtir. Soz konusu madde hiikmiine gore; Mesleki kontrolliik hizmeti ihalelerinde, sozlegme ve ekleri qerqevesinde kontrolu yaptirilan ingaat iginin geqici ve kesin kabullerinin yapillp kesin hesabin~n idarece onaylanmasi, kontrol hizmetini iistlenen miiteahhidin de hizmetinin kabulii sayllrr. Proje ve diger hizmet ihalelerind~ 152, sozlegme ve eklerinde yer alan gartlar yerine getirildikten ve igin bitirildigine iligkin tutanak yetkili makamln onaylndan ge~tikten sonra hizmet bitirilmig ve kabul edilmig sayillr.