Bazı Makrofungus Türlerinin Antimikrobiyal Aktiviteleri Üzerine Bir Araştırma

Transkript

1 Fırat Üniv. Fen ve Müh. Bil. Dergisi Science and Eng. J of Fırat Univ. 19 (4), , (4), , 2007 Bazı Makrofungus Türlerinin Antimikrobiyal Aktiviteleri Üzerine Bir Araştırma Ayşin DEMİRHAN 1, Ömer Faruk YEŞİL 1, Abdunnasır YILDIZ 1 ve Kadri GÜL 2 1 Dicle Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, 21280, Diyarbakır 2 Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, 21280, Diyarbakır anasir@dicle.edu.tr (Geliş/ Received: ; Kabul/ Accepted: ) Özet: Bu çalışmada, Pleurotus ostreatus (Jacq.ex Fr.) Kum., Pleurotus florida Fovose, Schizophyllum commune Fr; Helvella leucomelaena (Pers) Nannf. ve Amanita virosa (Fr.) Bertillon un etil asetat, kloroform, aseton ve etil alkol ekstreleri hazırlanarak disk diffüzyon yöntemi ile Escherichia coli ATCC 25922, Staphylococcus aureus ve Pseudomonas aureginosa ATCC ye karşı bu ekstrelerin antimikrobiyal aktiviteleri araştırılmıştır. En yüksek antibakteriyal aktivite; E. coli de P. florida nın kloroform çözgeninde 13,33 mm; S. aureus da S. commune nin etil asetat çözgeninde 13, 33 mm ve P. aeruginosa da ise H. leucomelaena nın kloroform çözgeninde ise 14 mm çap olarak saptanmıştır. Bütün çalışma gruplarında test ne oranla daha düşük düzeyde antibakteriyel aktivite bulunmuştur. Çalışmanın sonuçlarına göre antimikrobiyal aktivitenin; makrofungusun türüne, değişik çözgenlerle hazırlanan ekstraktlarına ve bakteri türüne göre değiştiği saptanmıştır. Anahtar kelimeler: Antimikrobiyal aktivite, Amanita virosa, Pleurotus ostreatus, Pleurotus florida, Helvella leucomelaena, Schizophyllum commune. *: Bu çalışma, DÜAPK-2003 FF-54 nolu ve Bölgemizde Doğal Olarak Yetişen Bazı Makrofunguslar ile Kullanılan Yoğurt Çeşitlerinin Antibakteriyal Etkilerinin Araştırılması konulu proje olarak desteklenmiştir. A Research on Antimicrobial Activity of Some Macrofungi Species Abstract: In this study, the extracts of ethyl acetat, chloroform, aceton and ethyl alcohol of Pleurotus ostreatus (Jack ex Fr.) Kum var. salignus, Pleurotus florida Fovose, Schizophyllum commune Fr., Helvella leucomelaena (Pexs) Nannf. and Amanita virosa (Fr.) Bertillon were investigated in respect to their antimicrobial activities against Escherichia coli ATCC 25922, Staphylococcus aureus and Pseudomonas aureginosa ATCC by Diffision Method. The highest antibacterial activity was recorded the with ethyl acetate fraction of S. commune against S. aureus (15,33 mm zone of inhibition). The second and third widest zone of inhibition (14 mm and 13,3 mm) were recorded with the chloroform fraction of H. leucomelaena against P. aeruginosa and with the chloroform fraction of Pleurotus florida against E. coli. Compared with test antibiotic, lower antibacterial activity was recorded in the all tested group. As a results of this study it was concluded that the antimicrobial activity was depended on to species of macrofungi, the extract type and the species of bacteria used. Keywords: Antimicrobial activity, Amanita virosa, Pleurotus ostreatus, Pleurotus florida, Helvella leucomelaena, Schizophyllum commune.

2 1. Giriş Besleyici değerlerine ek olarak pek çok yenilebilen mantar türünün uzun zamandan beri dünyanın birçok ülkesinde tıbbi amaçlarla da kullanıldığı belirtilmekte-dir. Ayrıca, pek çok yenilemeyen ve zehirli mantar türlerinin de önemli tıbbi özellikleri olduğu saptanmıştır. Kültür koşullarında mantar üretme olanaklarının gelişmesi ile birlikte mantarların çeşitli hastalıklara karşı kullanımının da yaygınlaştığı gözlenmektedir. Mantarların immünolojik ve antikanser özelliklerinin yanı sıra antioksidan, antihipertensif, kolesterol düşürücü, karaciğer koruyucu, antifibriotik, antiinflamasyon, antidiyabetik, antiviral ve antimikrobiyal etkileri olduğu belirtilmektedir. Günümüzde enfeksiyonlara karşı antibiyotikler kullanılmaktadır. Bunların esas etkileri patojen mikroorganizmaların faaliyetlerinin engellenmesi üzerine olsa da, bu uygulamadan bazı yararlı mikroorganizmalar da etkilenmektedir. Ayrıca antibiyotiklerin sıkça kullanımı patojen mikroorganizmaların direnç kazanmasına ve antibiyotiklerin etkilerinin giderek azalmasına neden olmaktadır. Kontrolsüz kulla-nılan ilaç ve antibiyotikler, canlının sindirim sisteminde mevcut mikrofloradaki dengeyi commune, farmakolojik açıdan son derece önemlidir [6]. Pleurotus cinsindeki mantarların yararlı etkileri konusunda birçok makale bulunmaktadır. Tıbbi özellikleri konusunda Asya, Orta Avrupa, Güney Amerika ve Afrika da halk arasında yaygın bir inanış vardır. Kolesterol düşürücü ilaç tedavisinde lovastatin (mevinolin) ve analoglarından yararlanılmaktadır. Pleurotus cinsine ait türler mükkemel lovastatin üreticileridir ve dolayısıyla Pleourotus doğal kolesterol düşürücü etkiye sahip bir besin olarak kabul edilmektedir [7]. Makrofunguslann antimikrobiyal aktivitelerini saptamak amacıyla yapılan araştırmalarda değişik çözgenlerde hazırlanan ekstrelerin değişik test mikroorganizmalarına karşı farklı tipte antagonistik etki oluşturdukları bildirilmektedir [8, 9]. Bu bozmakta ve birçok organda rahatsızlıklara neden olmaktadır. Artan dünya nüfusu için makrofunguslar önemli bir besin kaynağı durumundadır. Ülkemizde makrofungus florasının tespitine yönelik çalışmalara ilaveten onların farmakolojik, endüstriyel ve tıbbi özelliklerinin de ortaya çıkarılmasına gerek vardır. Makrofungusların antimikrobiyal etkileri; fungal yapıda sentezlenen ve çoğunlukla organizmaya özgü bazı fenolik bileşikler, pürinler, primidinler, kinonlar, terpenoidler ve fenil proponoid türevi gibi antagonistik maddelerden kaynaklanmaktadır. Antitümoral etki gösteren en önemli maddeler ise; kalvasin, volvotoksin, flammutoksin, lentinan ve porisin denilen ve yalnızca makrofunguslardan izole edilmiş maddelerdir [1, 2]. S.commune den izole edilen polisakkarit bileşiklerin ayrıca P. aeruginosa, S. aureus, E. coli, K. pneumonia, S. thyphimurium ve M. luteus enfeksiyonlarına karşı da koruyucu ve antimikrobiyal etki gösterdikleri belirtil-miştir [3, 4, 5]. Klinik çalışmalarda ve xenograph larda ciddi bir anti-kanser etki gösteren bir polisakkarit olan schizo-phyllan ın kaynağı olan Schizophyllum çalışmalara paralel olarak Tricholoma terreum dan hazırlanan ekstraktlann kullanılan test mikroorganizmaları üzerindeki antimikrobi-yal etkisinin farklı çözgenler ile elde edilmesi, denenen solventlerin çözebildiği ve bu mikroorganizmalar üzerine etkili olabilen makrofungusun değişik karakter-deki bileşenlerinin farklı etkileşiminden kaynaklanmaktadır [10]. Makrofunguslar üzerine yapılan araştırmalar sonucunda disk difüzyon yönteminde etanol ekstresinin en iyi sonucu verdiği bildirilmektedir [2]. Tricholoma terreum (Fr) Kummer den elde edilen ekstrelerin; bazı Gram (-) ve Gram (+) bakterilere karşı etkili bir antimikrobiyal aktivite gösterdiğini, fakat kullanılan maya kültürlerine karşı ise antagonistik bir aktiviteye sahip olmadıklarını tespit etmişlerdir [11]. Macrolepiota procera 426

3 Bazı Makrofungus Türlerinin Antimikrobiyal Aktiviteleri Üzerine Bir Araştırma makrofungusunden elde edilen çeşitli ekstrelerin Gram (+) ve Gram (-) bakterilere ve bazı mayalara karşı antagonistik etki gösterdiğini belirlemiş-lerdir. Özellikle E. aerogenes, C. utilis ve Hansenula sp. üzerine oldukça etkili olduğunu tespit etmişlerdir [12]. C. versicolor dan hazırlanan ekstrelerin bazı Gram(+) ve Gram (-) bakterilere karşı antimikrobiyal aktivite gösterdiğini tespit etmişlerdir [13]. Antimikrobiyal aktivite araştırmalarında çok çeşitli test yöntemlerinin ve test mikroorganizmalarının kullanılmakta oldu-ğu, bu yöntemler arasında ise en uygun ve güvenilir olanının Disk Difüzyon Metodu olduğu bildirilmektedir [14, 15]. Çeşitli makrofungusların antimikrobiyal aktiviteleri üzerine araştırmalarda [16, 17] farklı test mikroorganizmalarına karşı değişik çözgenlerden hazırlanan ekstrelerin farklı etkileri oluşturdukları ortaya konulmakla birlikte, disk difüzyon yöntemi uygulamalarında etanol ekstrelerinin daha iyi sonuç verdiği bildirilmektedir [2, 18]. Bu çalışmada; Diyarbakır yöresinden toplanan Pleurotus ostreatus (Jack.ex.Fr.) Kum., Schizophyllum commune Fr., Helvella leucomelaena (Pers.) Nannf. ve Amanita virosa (Fr.) Bertillon ile Dicle Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Mantar Kültür Laboratuarında kültürü yapılan Pleurotus florida Fovose nin bazı patojen bakterilere karşı antimikrobiyal aktivitelerinin ortaya çıkarılmasını amaç-lanmıştır. 2. Materyal ve Metot 2.1. Test mikroorganizmaları: Çalışmada kullanılan mikroorganizma kültürleri Dicle Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dalı kültür koleksiyonundan temin edilmiştir. Araştırmada; Escherichia coli ATCC 25922, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa ATCC kullanılmıştır Makrofunguslar: Pleurotus ostreatus (Jacq. ex. Fr.) Kum., Pleurotus florida Fovose, Amanita virosa (Fr.) Bertillon, Schizophyllum commune Fr., Helvella leucomelaena (Pers.) Nannf Ekstraksiyon Dicle Üniversitesi kampüs alanından toplanan P. ostreatus, A. virosa, S. commune ve H. leucomelaena ile D.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Mantar Kültür Laboratuarından sağlanan P. florida, oda sıcaklığında kurutulduktan sonra, aseptik şartlara uyularak havanda dövülerek toz haline getirilmiş ve 60 mesh (0.25 mm) çapındaki elekten geçirilmiştir. Rutin yöntemleri uygulamak üzere [8, 19] toz haline getirilmiş örneklerden 1 g bırakılmış ve üzerine kloroform, etil alkol, aseton ve etil asetattan 10 ml ayrı ayrı ilave edilmiştir. Her tür için ayrı olarak hazırlanan bu ekstraksiyonlar, 12 saat süreyle manuel olarak çalkalama işlemine tabi tutulmuştur. Bu şekilde hazırlanan tüm ekstreler, kullanılacağı zamana kadar +4 ºC de saklanmıştır Antibiyotik Disklerinin Hazırlanması Antimikrobiyal aktivitenin belirlenmesinde Disk Difüzyon yöntemi uygulanmıştır. Hazırlanan ekstreler mikropipet ile 6 mm çapındaki steril Whatman kağıtlarından yapılmış disklere 50 µl emdirilmiştir. Besiyeri olarak Tryptone Soya Broth CM 129 OXOID ve Tryptone Soya Agar CM 131 OXOID kullanılmıştır. Stok kültürlerden alınan bakteri suşları ayrı ayrı 4-5 ml. buyyonda süspanse edilerek, 2-5 saat, 37 C' lik etüvde inkübasyona tabi tutulmuşlardır. Bu süre sonunda bakteri süspansiyonu Mac Farland 0,5 yoğunluğuna steril serum fizyolojik ile hazırlandıktan sonra ekim yapılmıştır. Bakteri süspansiyonuna steril eküvyon daldırılarak karıştırılmıştır. Bu eküvyonla plağa yaygın inokulasyon yapılmıştır. Tüm petri plakları bundan sonra 5-15 dakika süre ile oda sıcaklığında kurumaya bırakılmıştır. Süre sonunda petrilerin içlerine aseptik olarak farklı ekstreler emdirilmiş diskler yerleştirilmiştir. Bakterilerin inokule edildiği plaklar 35 C' de 24 saat, inkübasyona bırakılmışlardır. Süre sonunda disklerin çevresinde oluşan inhibisyon zonlarının çapları ölçülmüştür. Buna ilaveten sadece çözgenlerin emdirilmiş olduğu diskler ve kontrol olarak (=Rozatin 30 µg) diskleri kullanılmıştır [20, 21]. Tüm test mikroorganizmalarına karşı yapılan antimikrobiyal aktivite deneyleri üç paralel çalışılmıştır. Verilerin analizinde 427

4 Duncan s çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. Gruplar arasındaki fark P<0.05 olduğu zaman önemli kabul edilmiştir. 3. Tartışma ve Sonuç Bu araştırmada antimikrobiyal aktivitenin; makrofungusun türüne, ekstraktların hazırlanmasında kullanılan çözgenin çeşidine, bakterinin türüne göre değişiklik gösterdiği saptanmıştır (Tablo 1, 2, 3, 4, 5). Çalışmamızda makrofunguslarla hazırlanan ekstraktların kullanılan patojen bakteriler üzerindeki antimikrobiyal 1). aktivitelerin farklı olmasının nedeni; farklı çözgenlerin kullanılması, denenen çözgenlerin çözebildiği ve bu bakteriler üzerinde etkili olabilen makrofungusların değişik karakterdeki bileşenlerinin farklı etkileşiminden kaynaklanmış olabilir. A. virosa nın hiçbir ekstraktının E.coli ve P. aeruginosa ya karşı antimikrobiyal aktivite göstermediği tespit edilmiştir. S. aureus üzerine ise bütün ekstraktların inhibisyon etkisi gösterdiği, en yüksek etkiyi de kloroform ve etil asetat ekstraktlarının yaptığı belirlenmiştir (Tablo Tablo 1: Amanita virosa (Fr.) Bertillon dan elde edilen ekstrakların bazı patojenik bakterilere karşın antimikrobiyal aktivitesi (P<0.05). İnhibisyon Zonları (mm) E.coli ** 26 S.aureus 8.00 ± ± ± ± 2 22 P.aeruginosa 16 E. coli üzerine S. commune nin aseton ekstraktı en fazla antimikrobiyal etkiyi gösterirken; etil asetat ve etil alkol ekstraktlarının etkisi ise birbirine yakın olduğu saptanmıştır. S. aureus üzerine inhibisyon etki, en fazla etil asetat ekstraktında tespit edilmiştir. Aseton, kloroform ve etil alkol ekstraktlarının da benzer etki gösterdikleri belirlenmiştir. P. aeruginosa karşısında etanol ve kloroform ekstraktlarının antimikrobiyal aktivite göstermedikleri saptanmıştır. Etil asetat ekstraktlarının aseton ekstraktına göre daha yüksek inhibisyon etki gösterdiği tespit edilmiştir (Tablo 2). S. commune den izole edilen saf polisakkarit bileşiklerinin S. aureus, P. aureginosa, E. coli, K. peneumoniae ve S.. typhumirium karşı etki gösterdiği belirtilmiştir [3, 4, 5, 22, 23]. 428

5 Bazı Makrofungus Türlerinin Antimikrobiyal Aktiviteleri Üzerine Bir Araştırma Tablo 2. Schizophylllum commune (Fr) den elde edilen ekstrakların bazı patojenik bakterilere karşın antimikrobiyal aktivitesi (P<0.05). İnhibisyon Zonları (mm) E.coli ± S.aureus 7.33 ± ± ± P.aeruginosa ± ± 1.15 ** 16 H. leucomelaena nın bütün ekstraktlarının E. coli üzerine antimikrobiyal aktivite göstermediği saptanmıştır. S. aureus üzerine ise, kloroform ekstraktı antimikrobiyal aktivite göstermezken, etanol ekstraktının diğer ekstraktlara göre nispeten daha fazla etki gösterdiği tespit edilmiştir. P. aeruginosa üzerine kloroform ekstraktı en fazla etkiyi gösterirken; etil asetat ve etil alkol ektraktlarının antimikrobiyal aktivite göstermediği tespit edilmiştir (Tablo 3). Tablo 3. Helvella leucomelaena (pers) nannf. dan elde edilen ekstrakların bazı patojenik bakterilere karşın antimikrobiyal aktivitesi (P<0.05). E.coli ** 26 S.aureus 8.00 ± ± ± 1,15 22 P.aeruginosa 7.33 ± P. ostreatus un aseton ekstraktının patojen bakterilere karşı antimikrobiyal aktivite göstermediği saptanmıştır. Diğer ekstraktlarının E. coli üzerinde birbirine benzer inhibisyon etki gösterdikleri tespit edilmiştir. S. aureus üzerine etil asetat ekstraktı en fazla etkiyi gösterirken; etanol ve kloroform ekstraktlarının birbirine yakın derecede inhibitör etki gösterdikleri belirlenmiştir. P.aeruginosa üzerine sadece etil asetat ekstraktının ise etki gösterdiği tespit edilmiştir (Tablo 4). 429

6 Tablo 4. Pleurotus ostreatus (Jack. Ex Fr.) Kum. var. salignus tan elde edilen ekstrakların bazı patojenik bakterilere karşın antimikrobiyal aktivitesi (P<0.05). E.coli ** 8.67± ± ± S.aureus ± ± ± P.aeruginosa P. florida nın kloroform ekstraktı E. coli üzerine en fazla antimikrobiyal aktivite gösterirken; etil asetat ve kloroform ektraktlarının da benzer aktivite gösterdikleri belirlenmiştir. S. aureus üzerine etil alkol ektsraktının, P. aureginosa üzerine de etil asetat ve kloroform ekstraktının inhibisyon etki göstermediği belirlenmiştir (Tablo 5). Tablo 5. Pleurotus florida Fovose den elde edilen ekstrakların bazı patojenik bakterilere karşın antimikrobiyal aktivitesi (P<0.05). E.coli 8.00 ± ± ± ± S.aureus 9.33± ± ± ± P.aeruginosa ± 0.00 ** 14 ± Makrofunguslann antimikrobiyal aktivitelerini saptamak amacıyla yapılan araştırmalarda değişik çözgenlerde hazırlanan ekstrelerin değişik test mikroorganizmalarına karşı farklı tipte antagonistik etki oluşturdukları bildirilmektedir [8, 9]. Bu çalışmalara paralel olarak Tricholoma terreum dan farklı kimyasallar kullanılarak elde edilen ekstraktlarının; test mikroorganizmaları üzerindeki antimikrobiyal etkisinin kullanılan çözgenlere göre değiştiği aktivitesi, makrofungusun değişik karakterdeki bileşenlerinden kaynaklandığını belirtmişlerdir [10]. Çalışmamızda; en yüksek antibakteriyal aktivite; S. aureus da S. commune nin etil asetat çözgeninde (Tablo 2); P. aeruginosa da H. leucomelaena nın kloroform çözgeninde (Tablo 3) ve E. coli de ise P. florida nın kloroform çözgeninde (Tablo 5); saptanmıştır. Bütün uygulama guruplarında test ne oranla daha düşük düzeyde 430

7 bulunmuştur. Burada, en iyi sonuç, etanol ile elde edilen ekstresinde saptanmıştır. Antimikrobiyal aktivite araştırmalarında çok çeşitli test yöntemlerinin ve test mikroorganizmalarının kullanılmakta olduğu, bu yöntemler arasında ise en uygun ve güvenilir olanının Disk Difüzyon Metodu olduğu bildirilmiştir [14, 15]. Çeşitli makrofungusların antimikrobiyal antimikrobiyal aktivite gözlenmiştir. Elde ettiğimiz bulgular diğer araştırıcıların [16, 17] elde ettiği sonuçlarla uyum içindedir. Farklı mikroorganizmalara karşı değişik çözgenlerle hazırlanan makrofungus ekstrelerinin birbirinden farklı etkileri saptandığı ve disk difüzyon yöntemi uygulamalarında en iyi sonucun etanol ekstresiyle ortaya çıktığı tespit edilmiştir [2, 18]. Çalışmamızda; en yüksek antibakteriyal aktivite; E. coli de P. florida nın kloroform çözgeninde 13,33 mm; S. aureus da S. commune nin etil asetat çözgeninde 13, 33 mm ve P. aeruginosa da ise H. leucomelaena nın kloroform çözgeninde ise 14 mm çap olarak saptanmıştır. Diğer araştırıcılara göre; sonuçların farklı çıkması, değişik makrofungus türlerinin kullanılmasından kaynaklanmış olabilir. Sonuç olarak, değişik çözgenlerle hazırlanan ekstraktların, değişik test mikroorganizmalarına karşı farklı tipte antagonistik etki gösterdikleri saptanmıştır. Bu sonuç, daha önce farklı çözgenlerle makrofunguslardan izole edilen farklı maddelerin bakterilere ve parazitlere karşı etkili olduklarını belirten araştırıcıların [24, 25, 26, 27, 28, 29] bulgularıyla uyum içindedir. Kullanılan ekstraktların test mikroorganizmaları üzerindeki antimikrobiyal aktivitelerinin farklı olması; farklı çözgenlerin kullanılması, denenen çözgenlerin çözebildiği ve bu mikroorganizmalar üzerine etkili olabilen makrofungusların değişik karakterdeki bileşenlerinin farklı etkileşiminden kaynaklanmış olabilir. Bu bulgularımız da daha önceki çalışmalarda [12, 13, 16, 30, 31, 32] belirlenen sonuçları desteklemektedir. Teşekkür Bu çalışma, Ayşin Demirhan ın Yüksek Lisans Tezi olarak 2003 de kabul edilmiştir. Deneysel çalışmalarda yardımlarını gördüğümüz, Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Nezahat AKPOLAT a teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca bu çalışma, D.Ü Araştırma Projesi Koordinatörlüğü FF- 54 nolu projenin bir kısmını oluşturmaktadır. Bu nedenle, katkılarından dolayı DÜAPK ye teşekkür ederiz. 4. Kaynaklar 1. Alsheik, A. M., Trappe, J.M. (1983). Desert Truffles: The Genus Tirmania, Trans. Br.Mycol.Soc., 81, Benedict, R. G., Brady, L. R. (1972). Antimicrobial Activity of Mushroom Metabolites, Journal of Pharmaceutical Sciences, 61 (11), Komatsu, N (1973). Pritective Effects of Schizopyllan on Bacterial Infections of Mause. Japan J. Antibiot, 26, Conchran, K. W. (1978). Medicinal Effects, In: The Biology and Cultivition of Edible Mushrooms (Ed.Chang, S.T. and Hayes, W.A.) Acedemic Press, New York, Işıkoğlu, M., Çoban, E., Uğur, A. (2000). Antimicrobial Activity of Some Makrofungi. The Prooceedings of the 2nd Balkan Botanical Congress Held at İstanbul, Turkey, May. 8. Ooi, V. E. C., Liu, F. (2000). Immunomodulation and Anticancer Activity of Polysaccharide- Protein Complexes. Current Medicinal Chemistry, 7, Gunde-Cimerman, N. (1999). Medicinal Value of the Genus Pleurotus (Fr.) P.Karst. (Agaricales 426

8 S.I., Basidiomycetes) International Journal Medicinal Mushroom, 1, Tamer, A.Ü., Gücin, F., Solak, M.H. (1990). Ganodenna lııcidum (Leys. ex Fr.) Karsı. Makrofungusunun Antimikrobiyal Aktivitesi. X. Ulusal Biyoloji Kongresi, Erzurum. 11. Gücin. F., Dülger, B., Özbayram, H.Ç. (1996). Türkiye'de Yetiştirilen Kültür Mantarı Çeşitlerinin Antimikrobiyal Aktivitesi. XIII. Ulusal Biyoloji Kongresi, Bildiri ve Poster Özetleri Kitapçığı. Mikrobiyoloji Seksiyonu, İstanbul, Dülger, B., Yılmaz, F., Gücin, F. (1999). Tricholoma terreum (Fr.) Kummer Cincile makrofungusunun antimikrobiyal aktivitesi. Çev- Kor, 30 (8), Dülger, B. and Gücin, F. (1998): Tricholoma terreum (Fr.) Kummer. Cincile Makrofungusunun Antimikrobiyal Aktivitesi, C.Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 20 (4), Dülger, B., Yılmaz, F., Gücin, F. (1998). Macrolepiota procera (Scop. ex.fr.) Sing. Makrofungusunun Antimikrobiyal Aktivitesi. Kükem Dergisi, 21 (1), Dülger, B., Arslan, Ü. (1999). Coriolus versicolor (L.ex Fr.) Quel. Makrofungusunun Antimikrobiyal Aktivitesi, Tr. J. of Biology, 23, Isaaccson, D. M., Platt, T. B. (1989). Methods for Bioassay of Antibioties, In: Practical Handbook of Microbiology, Harper & Coolins Ina. U.S.A., Berdy, J., (1989). The Discovery of New Bioactive Microbial Metabolites, Screening and Identification, Academic Press, New York, Gücin, F., Tamer, A. Ü. (1986). Terfezia boudieri Chatin " Domalan " nin Antibiyotik Aktivitesi Üzerinde İnvitro Araştırmalar. VIII. Ulusal Biyoloji Kongresi; Zooloji, Hidrobiyoloji, Temel ve Endüstriyel Mikrobiyoloji Tebliğleri,, E. Ü. F. F. Baskı İşleri, İzmir, Cilt II, Gücin, F., Tamer, A. Ü. (1988). Armillariella tabescens (Scop. : Fr.) Sing. ve Phellinus igniarius (L.: Fr.) Quel. Makrofunguslarının Antibiyotik Aktiviteleri Üzerinde İnvitro Araştırmalar. IX. Ulusal Biyoloji Numerik Taksonomi ve Kantitatif Ekoloji Paneli Bildirileri, Sivas, Cilt 1, Dülger, B., Şen, F., Gücin, F. (1999). Russula delica Fr. Makrofungusunun Antimikrobiyal Aktivitesi. Tr. J. of Biology, 23, of 21. Gücin, F., Dülger, B., Özbayram, H.Ç. (1996). Türkiye'de Yetiştirilen Kültür Mantarı Çeşitlerinin Antimikrobiyal Aktivitesi, XIII. Ulusal Biyoloji Kongresi (17-20 Eylül 1996) Biyoteknoloji, Mikrobiyoloji, Moleküler Biyoloji ve Genetik Seksiyonları Bildiriler Kitapçığı, İstanbul, Collins, C. M., Lyne, P.M. (1987). Microbiological Methods. Butterworths & Co. Ltd., London. 23. NCCLS (1993). Performance Standards for Antimicrobial Disk Suspectibility Tests. Approved Standard NCCLS Publication M2-A5, Villanova, PA, USA. 24. Komatsu, N., Terekawa, H., Nakanishi, K., Watanabe, Y. (1976). Flammulin, a Basic Protein of Flammulina velutipes With Antitumour Activities, Journal of Antibiotics Ser. A, 16, Paccola, E. A. S., Maki, C. S., Nobrega, G. M. A., Paccola-Meirelles, L. D. (2001). Antagonistic Effect of Edible Mushroom Extract on Candida albicans Growth. Brazilian Journal of Microbiology, 32, Suzuki, H. (1989). Inhibition of the Infectivity and Cytophathic Effect of Human İmmunodeficiency Virus by Water-Soluble Lignin in an Extract of the Culture Medium of Lentinus edodes Mycelia (LEM.) Biochem Biophys Res Commun., 160, Suzuki, H. (1990). Structural Characterization of the Immunoactive Antiviral Water- Solubilized Lignin in an Extract of the Culture Medium of Lentinus edodes Mycelia (LEM). Agric Biol Chem, 254, Koga, J. (1991). Anti-Viral Fraction of Aqueous Lentinus edodes Extract. Eur. Pat. Appl, 90, Hobbs, C. (1995). Medicinal Mushrooms : An Exploration of Tradition, Healing and Culture, Botanica Pres, Santa Cruz, CA. 30. Wasser, S. P., Weis, A. L. (1997). Medicinal Mushrooms, Lentinus edodes (Berk.) Sing. (Shiitake mushroom), Nevo E., (ed), pledfus, 96 p. Haifa. 31. Wasser, S. P., Weis, A. L. (1999). Therapeutic Effects of Substances Occuring in Higher Basidiomycetes Mushrooms: A modern Perspective. Crit Rev Immunol, 19, Tamer, A. Ü., Gücin, F., Solak, M. H. (1990). Ganoderma lucidum (Leys.ex Fr.) Karst. Makrofungusunun Antimikrobiyal Aktivitesi. X. Ulusal Biyoloji Kongresi, Temmuz,

9 Bazı Makrofungus Türlerinin Antimikrobiyal Aktiviteleri Üzerine Bir Araştırma 33. Dülger, B., Şen, F., Gücin, F. (1999). Russula delicia Fr. Makrofungusunun Antimikrobiyal Aktivitesi, Tr. J. of Biology, 23, Dülger, B., Yılmaz, F., Gücin, F. (1998). Macrolepiota procera (Scop. ex.fr.) Sing. Makrofungusunun Antimikrobiyal Aktivitesi. Kükem Dergisi, 21 (1),