AVRUPA. Kıtanın batısından denize dökülen akarsular döküldükleri yerde delta ovası oluşturamazlar. Gel git olayı ve deniz akıntılarından dolayı.

Transkript

1 Ortalama yükseltisi en az olan kıtadır (330 m). Akarsular denge profiline kavuşmuştur. AVRUPA Kıtanın batısından denize dökülen akarsular döküldükleri yerde delta ovası oluşturamazlar. Gel git olayı ve deniz akıntılarından dolayı. Kıtanın kuzey batısından gel git olayı sonucu akarsu ağızlarından haliç oluşumu fazladır. Kıyıları balıkçılığa elverişlidir. Tarımda sulamanın zorunlu olduğu alanlar çok sınırlıdır. Batı rüzgarları sebebiyle kıtanın büyük kısmında ılıman okyanus iklimi görülür. Yer şekilleri ulaşım ve tarıma uygundur. Güney Avrupa ülkelerinde (İspanya, Portekiz, İtalya gibi) yer şekillerinin büyük bir kısmı III. zamanda Alp Orojenezi sonucu oluşmuştur. Akdeniz iklimi görülür. Turizm gelirleri fazladır. Avrupa kıtasını Asya kıtasından ayıran sınır Ural Dağlarından geçmektedir. Buzullaşmanın ve buzul göllerinin günümüzde en belirgin olarak görüldüğü yer Kuzeybatı Avrupa ülkeleridir(iskandinav Ülkeleri). Avrupa da hiçbir çöl alanı yoktur. Avrupa dünyanın en gelişmiş kara, deniz, hava ve demiryolu ulaşımına sahiptir. Irmaklar kanallarla birbirine bağlandığından önemli su yolu sistemine sahiptir. Akarsuların denge profiline kavuşmuş olması, debilerinin yüksek olması ve rejimlerinin düzenli olmasından dolayı akarsular üzerinde ulaşım gelişmiştir. 1

2 İTAL YA ROMA Güney Avrupa ülkesidir. Akdeniz ve karasal iklim etkilidir. Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Kuzey İtalya ovalarında pirinç tarımı yaygındır. Üretimde Avrupa da 1.dir. Üzüm üretiminde Fransa dan sonra 2.dir Zeytin ve zeytinyağı üretiminde dünyada 1.dir. (tahıllar, şeker pancarı, elma) Fındık üretiminde Türkiye den sonra 2.dir. Yer altı kaynakları bakımından fazla zengin değildir (boksit, demir, mermer, manganez). Enerji ihtiyacının büyük kısmını ithal ettiği kömürle çalışan termik santrallerden sağlar. Sanayinin büyük bir kısmı ülkenin kuzeyinde toplanmıştır. Sebebi: Avrupa ile ilişkilerin daha kolay olması. Türkiye den iç fındık, pamuk, iplik, demir çelik alır. Türkiye ye işlenmiş deri, otomobil, dokuma tezgahları ve maden işleyen makine satar. İtalya ile Fransa arasındaki geçit St. Bernard. İSPANYA MADRİD İspanya Avrupa nın güneyindeki İber yarımadasında yer alır. İspanya ile Fransa arasında bulunan Prene Dağları Avrupa ile İber yarımadasındaki doğal engeldir. İspanya da; Türkiye de görülen bütün iklim özellikleri görülür. Ülkenin kuzey kıyılarında ılıman okyanus iklimi, Doğu ve güneydoğusunda Akdeniz, iç kesimlerde ise karasal iklim görülmektedir. Dünya zeytin üretiminde İtalya dan sonra 2.dir. Enerji ihtiyacının yarıdan fazlasını petrol ve doğalgazdan karşılar ve bunları dışarıdan ithal eder. Turizm sektörü açısından dünyanın en önde gelen ülkelerinden biridir. Dış ticaret açığının büyük bir kısmını turizm gelirleri kapatmaktadır. 2

3 PORTEKİZ LİZBON Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır. Tarımsal üretiminin büyük bir kısmı iç tüketimde kullanılır. Yer altı kaynakları bakımından fakirdir. Enerji ihtiyacının büyük bir kısmını dışarı temin eder. Turizm Portekiz ekonomisi için büyük önem taşır. Balıkçılık gelişmiştir. Mantar meşesi üretiminde Dünyada 1.dir. İber Yarımadasında yer alır. Türkiye ile benzer iklimlere sahiptir. ALMANYA BERLİN En alçak noktası Freskum gölüdür. 33 milyon nüfusa sahiptir. 3 milyon Türk yaşamaktadır. Ilıman okyanus (batısında) ve karasal iklim (iç kesimlerde) görülür. Çok gelişmiş sanayisi yanında önemli tarım ülkesidir. Fakat tarımsal üretim tüketimi karşılamaz. İntansif tarım yapılmaktadır. Tahıllar, şeker pancarı, şerbetçi otu, patates en fazla yetiştirilen ürünlerdir. A.B.D den sonra dünyadaki en büyük otoyol şebekesine sahiptir. Büyük bir ithalat ve ihracat ülkesi olduğundan çok gelişmiş deniz ticaret filosuna sahiptir. Maden olarak kömür ve demir vardır. Ruhr havzasından kömür çıkartılır. Ruhr havzası Avrupa nın en büyük taşkömürü havzasıdır. Dış ticaret açısından A.B.D den sonra 2. büyük ülkedir. Türkiye nin dış ticaretinde her zaman 1. sırada yer almıştır. Akarsuları ulaşıma elverişlidir.(ems, ELBE, WESER) Otomotiv sanayi gelişmiştir. ABD ve Japonya dan sonra dünyada 3.dür. İntansif hayvancılık yapılır. Tekstil, işlenmemiş maden, tarım ürünlerini Türkiye Almanya ya gönderir. 3

4 Karasal iklim görülür. İSVİÇRE BERN Yer altı kaynaklarının az olması ve hammaddenin yetersiz olmasına rağmen sanayi çok gelişmiştir. Çikolata imalatı gelişmiştir. Saat yapımında dünyada 1.dir Dünyanın başta gelen kış turizm merkezlerindendir. Siyasi ve mali istikrarı sebebiyle dünya para piyasasının önemli merkezidir. Bankacılık çok gelişmiştir. Denize kıyısı olmadığı halde büyük bir deniz ticaret filosuna sahiptir. İtalya, Fransa ve Hollanda limanlarını kullanır. AVUSTURYA VİYANA Ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir. Karasal iklim görülür. Avusturya Alplerinde kış turizmi çok gelişmiştir. Enerji açısından dışa bağımlı olmasına rağmen sanayi çok gelişmiştir (linyit, petrol, demir, kömür, çinko, bakır, grafit, kayatuzu, doğalgaz) İskandinav yarımadasında yer alır. İSVEÇ STOCHOLM İklimi karasaldır. Baltık denizinin uzantısı olan Botni Körfezi kıyıları kışın buz tutar. Güneyinde Gulf-Stream sıcak su akıntısı sebebiyle ılıman iklim görülür. Ülkenin kuzeyinde tundra iklimi görülür. Tarıma elverişli alan çok az olmasına rağmen tarımsal üretim ihtiyacın büyük bir kısmını karşılar (modern-intansif tarım metodundan dolayı). Tarım alanlarının az olmasından dolayı hayvancılığa yönelmiştir. Doğal kaynaklar açısından zengindir. Demir, bakır, kurşun, çinko, tungsten, molibden, uranyum, fosfat, kömür. Ormancılık çok gelişmiştir. En önemli sanayi demir-çelik ve kağıt sanayisidir. Buzul gölleri çok fazladır. Fyord ve skyer tipi kıyılar görülür. 4

5 MACARİSTAN-- BUDAPEŞTE Ülkenin büyük bir kısmını Macaristan ovası oluşturur. En önemli akarsuları Tuna ve Tisa dır. Karasal iklim görülür. Tuna nehri üzerinde gemilerle yük ve yolcu taşımacılığı yapılır. İskandinav yarımadasında yer alır. NORVEÇ OSLO Fiyort ve skyer kıyı tiplerinin en güzel tipleri bu ülkede görülür. Yüksek enlemlerde yer almasına rağmen Gulf-stream sıcak su akıntısı sebebiyle ülkenin güney kıyılarında ılıman okyanus iklimi görülür. Tarım alanlarının az ve iklim şartlarının elverişsiz olmasından dolayı halk balıkçılığa yönelmiştir. Ormancılıkta dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Çok büyük hidroelektrik potansiyeline sahiptir. Elektrik üretiminin tamamı hidroelektrikten sağlanır. Kişi başına elektrik tüketiminde dünyada 1.dir. Dünyanın büyük ticaret filolarından birine sahiptir. Kuzey Buz Denizi nden petrol ve doğalgaz çıkarır. Buğday, çavdar, patates, sebze ve meyve. FİNLANDİYA HELSİNKİ Buzul gölleri çok fazladır. Göller ülkesi de denilmektedir. Gulf-stream sıcak su akıntısı sebebiyle güney kıyılarında ılıman bir iklim görülür. Tarım alanları azdır. Ancak modern tarım metodu sayesinde üretim fazladır. İskandinav ülkelerindendir. Pirit, nikel, bakır, çinko, kurşun. Avrupa nın en az nüfus yoğunluğuna sahip ülkesidir. 5

6 DANİMARKA KOPENHAG Jutland yarımadasında bulunur. Ülkenin büyük bölümü morenlerle kaplıdır. En yüksek tepenin yükseltisi 200 m yi aşmaz Ilıman okyanus iklimi görülür. Tarım ve hayvancılık çok gelişmiştir. (Dünyanın en çok domuz besleyen ülkesidir.) Sanayisi çok gelişmiştir. Besin sanayisi dışında kullanılan hammaddenin tamamı ithal edilir. Balıkçılık çok gelişmiştir. Linyit, petrol. FRANSA PARİS Avrupa da rusyadan sonra en büyük alana sahip olan ülkedir. İtalya sınırında bulunan Mont Blanc (4808 m) tepesi Avrupa nın ve Alplerin en yüksek noktasını oluşturur Güneyinde Akdeniz, batısında ılıman okyanus ve iç kesimlerinde karasal iklim görülen bir ülkedir. Bu özelliği Türkiye ile benzerlik gösterir. Tarım ve hayvancılık çok gelişmiştir. Üzüm üretimi çok fazladır. Bu sebeple şarap üretiminde 1.dir. Avrupa ülkeleri içinde buğday üretimi en fazla olan ülkedir. Sanayide çok gelişmiştir. Paris modanın merkezidir. Turizm faaliyetleri çok gelişmiştir. Manş Denizi nde Dover Boğazı nda deniz altı tüneliyle İngiltere ye karayolu bağlantısı vardır. İNGİLTERE LONDRA Batı rüzgarları ve Gulf-stream sıcak su akıntısı sebebiyle ılıman okyanus iklimi görülür. Ekonomisinin temeli ticarete dayanır. İngiltere parlamenter demokrasinin, sanayi inkılabının, sömürgecilik siteminin ve siyasi bilimlerin doğduğu yerdir. İngiltere de bulunan zengin demir ve kömür yataklarına bağlı olarak sanayi de çok gelişmiştir. Kuzey Denizi nden petrol ve doğalgaz çıkarır. Dünyanın önemli deniz ticaret filosuna sahiptir. (3.) 6

7 HOLLANDA AMSTERDAM Topraklarının yarıdan fazlası deniz seviyesinin altındadır. Bu kesimler su baskınlarına karşı setlerle korunmuştur. Bu setlere polder denir. Ilıman okyanus iklimi görülür. Modern tarımsal yöntemler uygulanmaktadır. Batı Avrupa da nüfus yoğunluğu en fazla olan ülkedir. Dünya çiçek üretiminde 1.dir. Hayvancılık çok gelişmiştir. Önemli süt, peynir ve tereyağ üreticisidir. Uluslararsı Adalet Divanı burada bulunur.(lahey) BELÇİKA BRÜKSEL Batısında ılıman okyanus iklimi, iç kesimlerde karasal iklim görülür. Modern tarım gelişmiştir. Yer altı kaynakları bakımından fakirdir. Sanayi için gerekli hammaddeyi ithal etmektir. Anvers dünyanın en önemli mücevher kesme, işleme ve ticaret merkezlerinden biridir. BULGARİSTAN SOFYA Karadeniz kıyılarında ılıman, iç kesimlerde karasal iklim görülür. Ekonomisi tarıma dayanır. Karadeniz kıyısında turizm gelişmiştir. Türkiye ile kara sınırı uzunluğu 269 km. dir. Ülkemizin Avrupa ya açılan Kapıkule Gümrük kapısı bu ülke ile olan sınırda yer alır. Akdeniz iklimi görülür. YUNANİSTAN ATİNA Pindus, Olimpos ve Rodop dağları burada bulunur. Zeytin ve zeytinyağı üretiminde İtalya ve İspanya dan sonra 3.dür. Turizm ülke ekonomisi için hayati önem arz eder. A.B.D den sonra en büyük ticaret filosuna sahiptir. İpsala gümrük kapısı burada bulunur. Ülkemiz ile kara sınırı uzunluğu 206 km dir. 7

8 A.B.D WASHİNGTON Pamuk, tütün, mısır ve turunçgiller üretiminde 1.dir. Dünya elektrik üretiminde 1.dir. Balıkçılıkta ilk sıralarda yer alır. Yer altı kaynakları bakımından zengindir. En önemlileri; taşkömürü ve petroldür. Turizm ve film yapımcılığı çok önemli ekonomik faaliyetlerdir. Dünyanın en sık karayolu ağına sahiptir. Demiryolu ağının 1/3 üne sahiptir. KANADA OTTOVA Nüfus ve sanayi ülkenin güneyinde toplanmıştır. İklim şartlarının elverişli olmasından dolayı orman bakımından çok zengindir. Orman ürünleri ihracatı Kanada nın ihracatının %30 unu verir. Yüzölçümü bakımından Rusya dan sonra dünyanın 2. büyük ülkesidir. Doğal kaynaklar açısından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Zengin bir akarsu potansiyeline sahip Kanada da enerjinin büyük bir kısmı hidroelektrikten sağlanır. Gazete kağıdı üretiminde 1.dir. MEKSİKA MEXİCO CİTY Zengin yer altı kaynaklarına sahiptir. Gümüş üretiminde 2.dir. Ülkede aktif volkanik dağlar bulunmakta ve ülke aktif deprem kuşağında yer aldığından sık sık depremler olmaktadır. Ekonomik gelişmesine hız veren en önemli yer altı zenginliği petrol ve doğalgazdır. BREZİLYA BRASİLİA Güney Amerika nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Ormanlar ülke yüzölçümünün yarıdan fazlasını kaplar. Önemli tarım ülkesidir. Dünya kahve üretiminde 1.dir. Mısır ve soya fasulyesi üretiminde 2.dir. Çok zengin yer altı kaynakları sahiptir. Demir üretiminde 1.dir. dünya rezervinin yarısına sahiptir. Amazon nehri bu ülkede yer alır. Amazon havzası yüksek nem ve sık orman örtüsünden dolayı dünyanın seyrek nüfuslu alanlarındandır. 8

9 PAKİSTAN İSLAMABAD Dağlık kesimlerde karasal, düzlüklerde muson iklimi görülür. En önemli akarsuyu İndus tur. En önemli tarım ürünleri; hintkeneviri, pamuk, buğday ve prinçtir. Buğday üretimi sürekli artmasına rağmen tüketici nüfus fazla olduğundan yetmemektedir. HİNDİSTAN YENİ DELHİ Muson iklimi görülür. Dünyanın en fazla yağış alan yeri buradadır(çerapunçi-12000mm). Önemli tarım ülkesidir. Fakat nüfus fazla olduğundan üretim yetmemektedir. Bu sebeple tahıl ithal etmektedir. Dünya pirinç üretiminde Çin den sonra 2.dir. Şeker kamışı, tütün ve pamuk üretiminde önemli paya sahiptir. Dünyada en fazla büyük baş hayvan varlığına sahiptir. Hindular sığır eti yemedikleri için et üretimi azdır. Yer altı kaynakları bakımından zengindir. BANGLADEŞ DAKKA Muson yağmurları ve kasırgalar sonucunda her yıl ülkenin büyük bir kısmı sular altında kalır. Tarım ülkesidir. Fakat ilkel yöntemlerle yapıldığı için verim düşüktür. MALEZYA KUALA LUMPUR Muson iklimi görülür. Ülkenin yarıdan fazlası ormanlarla kaplıdır. Dünyanın en büyük kauçuk üreticilerdendir. En önemli yer altı kaynağı kalaydır. Tamamı ihraç edilir. Kalay üretiminde dünyada 1.dir. Petrol, kalay, kauçuk,ve palmiye yağı ekonomide önemli bir yere sahiptir. İhracatı ithalatından fazla olan ender ülkelerden biridir. 9

10 ENDONEZYA JAKARTA 1300 ü aşkın adadan oluşur. 100 den fazla yanardağ vardır. Sumatra, Cava ve Borneo adaları burada bulunur. Ekvator boyunca uzanır. Ülke topraklarının yarıdan fazlası ormandır. En önemli tarım ürünü pirinçtir. Kauçuk üretimi de fazladır. ARJANTİN BUENOS AİRES Yüzölçümü ve nüfüs bakımından Güney Amerika nın 2. büyük ülkesidir. En önemli ekonomik hayvancılıktır. Et yün üretimi ve ihracatında 1.dir. Güney Amerika kıtasında yer alır. TÜRKMENİSTAN AŞKABAT Dünyanın en büyük çöllerinden Karakum Çölü ülkededir. Dünyanın en büyük taşıma ve sulama kanalı olan Karakum kanalı bu ülkede bulunur. Pamuk üretimi çok fazladır. Ancak sanayisi gelişmediğinden büyük bir kısmı ham olarak ihracat edilir. Karakul koyunlarından elde edilen dünyaca ünlü astragan kürkü burada üretilir. En önemli yer altı zenginliği petrol ve doğalgazdır. ÖZBEKİSTAN TAŞKENT Orta Asya Türk Cumhuriyetleri içerisinde nüfusu en fazla olan ülkesidir. Ülkenin büyük kısmı Kızılkum Çölü ile kaplıdır. Aral gölü burada bulunur. Dünyanın en önemli pamuk üreticilerindendir. İhracatında en önemli üründür. Hayvancılık gelişmiştir. Dünyanın en saf altını bu ülkededir. Türk Cumhuriyetleri içerisinde ipek üretiminde 1. dir. 10

11 KIRGIZİSTAN BİŞKEK Dağlık bir ülke olduğu için en önemli gelir kaynağı hayvancılıktır. Zengin yer altı kaynaklarına sahiptir. Fakat işletilmemektedir. Dünyanın en önemli krater gölünden birisi olan Issık gölü burada bulunur. KAZAKİSTAN ASTANA Yüzölçümü bakımından Türk Cumhuriyetleri içesinde en büyük ülkedir. Topraklarının büyük bir kısmı tarıma elverişlidir. Ancak büyük bir kısmı otlak alanıdır. Hayvancılık gelişmiştir. Zengin yer altı kaynaklarına sahiptir. En önemlileri: taşkömürü, petrol ve doğalgazdır. Wolframda dünyada 1., krom ve manganezde dünyada 2., bor minerallerinde dünyada 3. ve fosfatta dünyada 4.dür. Enerji ihtiyacının büyük bir kısmını taşkömüründen elde eder. Türk Cumhuriyetleri içinde Rus nüfusu en fazla olan ülkedir. TACİKİSTAN DUŞANBE Yer şekiller ve iklimin elverişsizliği sebebiyle tarım arazileri çok kısıtlıdır. Hayvancılık başlıca geçim kaynağıdır. Yer altı kaynakları bakımından fakirdir. En önemlisi taşkömürüdür. Pamir plaotosu burada bulunur. AZERBAYCAN-BAKÜ Kafkas ülkeleri arasında yer alır ve yüzölçümü bakımından Kafkas ülkelerinin en büyüğüdür. Hazar Denizi ne kıyısı vardır. Nahcivan ve Dağlık Karabağ Özerk Cumhuriyetleri ülke içinde bulunur. Dünya havyar üretiminin %80 ini karşılar. Petrol ve doğalgaz en önemli yer altı zenginlik kaynağını oluşturur. Türkiye ile arasında Dilucu Sınır kapısı vardır. 11

12 İRAN-TAHRAN Etrafı genç kıvrım dağlarıyla çevrili yüksek platolardan oluşan bir ülkedir. Elbruz ve Zagros Dağları en önemli dağlarını oluşturur. Deşt-i Lut ve Deşt-i Kebir çölleri bulunur. Halıları dünyaca ünlüdür. Komşularımız içerinde en fazla ticaret yaptığımız ülkedir. Gürbulak ve Esendere Sınır Kapısı İran sınırımızda bulunur. ERMENİSTAN-ERİVAN Kafkas ülkeleri içerinde en küçük yüzölçüme sahip olan ülkedir. Karasal iklim görülür. En önemli ekonomik faaliyet tarımdır. Atlas ülkeleri içerisinde yer alır. FAS-RABAT Akdeniz kıyılarında Akdeniz iklimi, iç kısımlarda ise karasal ve çöl iklimi görülür. Dünya fosfat üretiminde önemli bir yere sahiptir. Atlas Ülkeleri nin en büyüğüdür. CEZAYİR-CEZAYİR Kıyılarında Akdeniz iklimi, iç kesimlerde ise çöl iklimi görülür. Dünyanın en kalabalık ülkesidir. ÇİN HALK CUMHURİYETİ-PEKİN Dünyanın en yüksek noktası olan Everest Tepesi Himalayalar üzerinde Çin-Nepal sınırında bulunur. Muson iklimi, karasal iklim ve çöl iklimi görülür. Dünya pirinç üretiminde 1. dir. Bunun yanı sıra pamuk, çay, mısır,şeker kamışı ve tütün üretiminde de önemli bir yere sahiptir. Balıkçılık ve kümes hayvancılığında da dünyada önemli bir yere sahiptir. Yer altı kaynakları bakımından zengin bir ülkedir. (petrol, wolfram, demir, kalay, kurşun ve civa ) Çin de eski teknoloji ve katı devletçi yapı nedeniyle sanayi fazla gelişmemiştir. 12