MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ TAŞIT TEKNOLOJİSİ -GİRİŞ-

Transkript

1 Abdullah DEMİR, Yrd. Doç. Dr. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ TAŞIT TEKNOLOJİSİ -GİRİŞ-

2 DERSİN KAPSAMINDA Otomotiv Sektörü - Temel Bilgiler Taşıt Teknolojisi - Temel Bilgiler Vehicle Structure / Şasi Gövde Karoser/i/ Aktif ve Pasif Emniyet Yürür Aksam direksiyon, Süspansiyon sistemi (yay/amortisör sistemi), frenler, lastikler ve tekerlekler Düzen Geometrisi AÇIKLAMA Yürüyen aksam, yürür aksam ya da running gear: Yürüyen aksam kavramı altında, sürüş karakteristiğini doğrudan etkileyen bütün yapı elemanları toplanmıştır. Bunlar tekerlek bağlantısı, yay/amortisör sistemi, direksiyon, frenler, lastikler ve tekerleklerdir. Ref: Otoguncel.com

3 Otomotiv Sektörü -Temel Bilgiler-

4 DÜNYADAKİ ARAÇ SAYISI Şu anda dünyada 940 milyon motorlu taşıt dolaşmakta, yani dünya nüfusunun altıda biri motorlu taşıt kullanmaktadır. (İbrahim Aybar/2011-Otoguncel) Dünyada 695 milyon otomobil olmak üzere toplam 954 milyon motorlu araç bulunuyor. (2006 /OSD) The automotive trade journal Ward's Auto had estimated that the total crossed 1 billion vehicles sometime during Billion Vehicles On World's Roads Billion By 2035 Navigant Research estimates in a new forecast that light-duty vehicles make up 95 percent of that total, and that the vehicles we drive everyday will shortly cross 1.2 billion themselves. 1,1 milyar taşıt; dünyanın çevresinin 125 kez dönülmesi Not: Dünyanın Çevresi: km John Voelcker, Jul 29, 2014

5 MEVCUT DURUM

6 SEÇİLEN BAZI ÜLKELERDEKİ 1000 KİŞİ BAŞINA DÜŞEN ARAÇ SAYISI

7 POPÜLASYON VE ARAÇ SAYISI TÜRKİYE Alan : km 2 Nüfus : 78,7 Milyon Türkiye deki Araç Sayısı : 19,99 Milyon Türkiye deki Otomobil Sayısı : 10,58 Milyon 1000 Kişiye Düşen Araç Sayısı : 250 Araç 1000 Kişiye Düşen Otomobil Sayısı : 132 Otomobil

8 POPÜLASYON VE ARAÇ SAYISI TÜRKİYE Aralık 2015 sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı araç sayısı 19 milyon 994 bin 472'e çıktı. Bu araçların %53 ünü otomobil, %16,3 ünü kamyonet, %14,7'sini motosiklet, %8,5 ini traktör, %4 ünü kamyon, %2,2 sini minibüs, %1,1 ini otobüs, %0,2 sini ise özel amaçlı taşıtlar oluşturdu. TRAFİĞE KAYITLI LPG Lİ OTOMOBİL ORANI %40,3 OLDU Aralık ayı sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı 10 milyon 589 bin 337 adet otomobilin %40,3 ü LPG, %31,6 sı dizel, %27,6 sı benzin yakıtlıdır. Yakıt türü bilinmeyen(2) otomobillerin oranı ise %0,4 tür. EN FAZLA BEYAZ RENK Ocak-Aralık döneminde trafiğe kaydı yapılan 746 bin 395 adet otomobilin %63,2 si beyaz, %14,9 u gri, %9,1'i siyah ve %5,8 i kırmızı iken %7 si diğer renklerdedir. TAŞITLARIN ORTALAMA YAŞI 12,7 OLARAK HESAPLANDI Türkiye de 2015 yılı sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı 19 milyon 994 bin 472 adet motorlu kara taşıtı için ortalama yaş 12,7 olarak hesaplandı. Ortalama yaş otomobillerde 12,1, minibüslerde 12, otobüslerde 11,9, kamyonetlerde 9,7, kamyonlarda 14,5, motosikletlerde 11,9, özel amaçlı taşıtlarda 11,8 ve traktörlerde 22,9 dur. 10/02/2015

9 TRAFİK KAZALARI - DÜNYA Dünyada her yıl 1,24 milyon insan trafik kazaları sonucunda hayatını kaybetmektedir. Bunun %70 gibi büyük bir çoğunluğu gelişmekte olan ülkelerde meydana gelmektedir. Ölümlerin %65 ini yayalar, yaya ölümlerinin %35 ini de çocuklar oluşturmaktadır. Her yıl 10 milyonun üzerinde insan trafik kazaları sonucunda sakat kalmakta veya yaralanmaktadır [1]. [1- İsimsiz, Ulaştırma Kaza İstatistikleri 2013, Kaza Araştırma ve İnceleme, Ankara, 2013.] ABD de her yıl * kişi, dünyada ise ** kişi trafik kazalarından ölmektedir. (*Early estimate of motor vehicle traffic fatalities in 2009, NHTSA, Washington, DC, ** National Highway Traffic Safety Administration, 2007 Traffic Safety Annual Assessment Highlights, Washington, DC, 2008.)

10 TRAFİK KAZALARI - TÜRKİYE Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2014 Türkiye de 168 bin 512 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası meydana geldi Ülkemiz karayolu ağında 2014 yılında toplam 1 milyon 199 bin 10 adet trafik kazası meydana geldi. Bu kazaların 1 milyon 30 bin 498 adedi maddi hasarlı 168 bin 512 adedi ise ölümlü yaralanmalı trafik kazasıdır. Yıl içerisinde meydana gelen ölümlü yaralanmalı trafik kazalarının %75,1'i yerleşim yeri içinde %24,9'u ise yerleşim yeri dışında meydana geldi. Trafik kazalarında 3 bin 524 kişi hayatını kaybederken 285 bin 59 kişi yaralandı Türkiye de 2014 yılında meydana gelen 168 bin 512 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası sonucunda 3 bin 524 kişi hayatını kaybederken 285 bin 59 kişi ise yaralandı. Ölümlerin %35,3'ü, yaralanmaların %67,2'si yerleşim yeri içinde gerçekleşirken ölümlerin %64,7 si yaralanmaların ise %32,8 i yerleşim yeri dışında oldu.

11 TRAFİK KAZA İSTATİSTİKLERİ TÜİK - Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2014; Karayolu Trafik Kaza İstatistikleri, 2014

12 KIRSAL VE ŞEHİR NÜFUSUNDAKİ DEĞİŞİM Dünya da şehirde yaşayanların oranları 2007 : > 50% 2050 : > 70% Source: World Urbanization Prospects, UN 2007; WBCSD

13 2030 YILINA KADAR ERKEK VE BAYANLARDAKİ OTOMOBİL SAHİPLİĞİ DEĞİŞİMİ

14 OTOMOTİV SEKTÖRÜNDEKİ EĞİLİM CAFE-Corporate Average Fuel Economy (Birleşik Ortalama Yakıt Ekonomisi) ACEA-Association des Constructeurs Européens d' Automotive (Avrupa Otomotiv Üreticileri Birliği) Müşteri Beklentileri Fiyat Satış Değeri Yakıt Ekonomisi Bakım Maliyeti Güvenirlilik / Dayanıklılık Sürüş Aralığı Konfor Büyük Araçlar Daha Fazla Özellik ve Ekipman Özel Araçlar Sahip Olma Maliyeti Üretim Maliyetleri Yasal Çevre Gereklilikleri Pazar Payı / Toplam Hacim Üretim Maliyeti Geliştirme Maliyeti Ürün Çeşitliliği Kaynak Kullanımı Malzeme Enerji / Su Değerli Metal Ürün Egzoz Emisyonları Yakıt Tüketimi / CO2 (ACEA / CAFE) Gürültü Geri Dönüşüm Güvenlik Kaynak: Internal Combustion Engines for the Future Horst Schulte, Martin Wirth - Ford Motor Company

15 MODERN REQUIREMENTS 1. Optimum performance 2. Good fuel economy 3. Low pollution 4. Minimum noise level 5. Easy cold starting 6. Economic servicing 7. Acceptable durability 8. Least weigh 9. Compact size 10. Economic manufacture 11. Aesthetic appearance Kia, 2007 M.J. Nunney, Light and Heavy Vehicle Technology, Fourth edition, 2007

16 TASARIM EĞİLİMİ Kaynak: Taşıt Konstrüksiyonu / Göktan - Atabay / Bahar

17 TÜRKİYE DEKİ OTOMOTİV SEKTÖRÜ Türkiye Otomotiv Sektörünün Gelişimi Otomotiv Sektörü Raporu, Sanayi Genel Müdürlüğü -(2012/2)

18 TAŞIT TEKNOLOJİLERİNE -GİRİŞ-

19 Automotive Systems Past, Present and Future Today s vehicles contain three centuries of technology 19 th century internal combustion engines combined with 20 th century electrical systems and 21 st century electronics. Mark Steffka, Automotive EMCIntroduction and Overview, University of Michigan Dearborn Electrical and Computer Engineering Department

20 Makro Ortam ve Otomotiv Trendi Kaynak: Dr. Athanasios Vikas, Automotive Technology Individual Mobility 2020, Robert Bosch GmbH 2009.

21 Kentsel Problemler - Türkiye İşsizlik Çevresel Bozulma Eskiyen Altyapı Büyüyen Sosyal Problemler

22 ZAMAN KAYBI KAÇIRILAN FIRSATLAR SAĞLIK KAYBI KAMUSAL ALAN KAYBI Çiğdem Çörek Öztaş, "Kent İçi Ulaşım Uygulamalarında Toplu Taşıma Odaklı Gelişim (TOD) Yaklaşımı", Geleceğin Şehri Sempozyumu,

23 Şehirleşme Urbanization

24 Şehirleşme Urbanization

25 trafik sıkışıklığı congestion

26 kazalar crashes

27 Ekolojik Sorunlar KAYNAKLARIN TÜKENMESİ İKLİM DEĞİŞİMİ VE KURAKLIK ASİT YAĞMURLARI OZON OLUŞUMU

28 Okuma Parçası: Küresel Isınma ve İklim Değişikliği Ne kadar çok karbondioksit o kadar çok sıcaklık demek. Küresel ısınma, sera gazı olan karbondioksitin salınımının artmasından dolayı dünyanın ortalama sıcaklığının yükselmesi demek. Güneşteki patlamalar, dünyanın yörüngesindeki sapmalar, volkanik patlamalar ve tektonik hareketler nedeniyle Dünya 150 bin yılda bir yaklaşık bir derece ısınıyor ya da soğuyordu. Böylece iklimler değişiyordu. Oysa 1850 den sonra 150 bin yılda yaşanan 1 derecelik artış 150 yılda gerçekleşti. Yani dünya 1000 kat hızlı ısındı. Bunun adı ani iklim değişikliği. Ekolojik sistem bu duruma ayak uyduramıyor. Havadaki karbon miktarı ve kalış süresi giderek artıyor. Dedemin dedesinin yaktığı çöpün karbondioksiti hâlâ havada! Yani küresel ısınma ile yağışlar azalmayacak yere düşüş şekli ve bölgesi değişecek. Havanın hafızası yok, 7 yıl oldu Türkiye ye bir kuraklık yapayım demiyor! Kuraklık başka bir şey su kıtlığı başka... Türkiye gibi yarı kurak bir coğrafyada, İstanbul gibi daracık bir bölgede su havzalarının kapasitesinin 5-6 katı nüfus yerleştirirseniz, 2 kat yağış olsa bile su kıtlığı yaşanır. İklim değişikliği ve hava durumu su kıtlığının son nedenidir. Yanlış arazi planlaması, sanayi bölgelerinin yanlış seçilmesi, su havzalarının yerleşime açılması ya da kirletilmesi su kıtlığının asıl nedenidir. Yağmurlar iklim değişikliğinden dolayı azaldı, yağan yağmuru da hasat edemiyoruz. Mikdat Kadıoğlu: Kanal, 3. köprü ve havalimanı İstanbul'un iklimini etkilemez!, Kübra Par/Habertürk Gazetesi, 17 Şubat 2014, Pazartesi

29 Okuma Parçası: Küresel Isınma ve İklim Değişikliği (dvm.) 1960 lı yıllarla 2000 li yılları karşılaştırdığımız zaman Dünyada meteorolojik felaketlerin 3 kat arttığını görüyoruz. Şehirlerin iklimini 3 şey etkiler. Aşırı tozlar, şehir ısı adası ve yağmur. İstanbul da klasik hava kirliliği yok, inşaatlardan çıkan tozların ve egzozlardan çıkan fotokimyasalların etkisiyle modern hava kirliliği var. Binaların çektiği ısıyla şehrin üstünde bir kubbe oluşuyor ve kar yağdığında aşağı inemeden eriyor. Ayrıca şehrin üstüne gelen yağmur bulutları havadaki toz partiküllerinin etkisiyle aşırı tohumlanıyor, yağmur taneleri küçülüyor ve yağış azalıyor. Mikdat Kadıoğlu: Kanal, 3. köprü ve havalimanı İstanbul'un iklimini etkilemez!, Kübra Par/Habertürk Gazetesi, 17 Şubat 2014, Pazartesi

30 PARİS İKLİM ZİRVESİ - COP21 Paris teki iklim konferansı yeni bir küresel anlaşmayla sona erdi. Anlaşma, iklim değişikliğiyle mücadele için yol haritası niteliğinde yılında yürürlüğe girmesi beklenen anlaşma sanayi devriminden bu yana gerçekleşen ortalama sıcaklıktaki artışın 1,5 ile 2 C arasında sınırlandırılmasını kabul ediyor. Bu konuda iklim bilimcilerinin uyarıları dikkate alındı. Anlaşmanın tüm dünya ülkelerini iklim için yeniden bir araya getirmesi de bir başka olumlu sonuç oldu. Birleşmiş Milletler in çağrısıyla seragazı emisyonlarını azaltmak için 180 den fazla ülke tarafından verilen taahhütler ise bu amaca ulaşmak için yeterli değil. Mevcut taahhütler yerine getirildiği takdirde, bizleri yüzyıl sonunda 2,7 C ila 3,7 C arasında daha sıcak bir dünya bekliyor. 1,5 C hedefinin tutturulması için ise 2020 yılına kadar emisyonlarda düşüş eğiliminin başlaması ve ülkelerin taahhütlerini geliştirmesi gerekiyor. Paris Anlaşması yla üzerinde anlaşılan uzun vadeli hedefe ulaşılması için, ulusal katkıların belirli aralıklarla gözden geçirilip artırılması öngörülüyor. WWF-Türkiye Doğa Koruma Yönetmeni Mustafa Özgür Berke ye göre gözden geçirme mekanizmaları, anlaşmayı güçlendirmek için önemli bir fırsat sunuyor. Berke, Tarafların 2018 de küresel çabaların nereye gittiğine dair bir diyalog başlatacak olması önemli. Ülkeler 2020 sonrası için ortaya koydukları hedefleri gözden geçirip iyileştirirlerse, 1,5 C hedefine ulaşma şansı var diyor. Note: Conference of Parties (COP) / COP21, also known as the 2015 Paris Climate Conference

31 Otomotiv Sektöründe Yönetmelik Eğilimleri Güvenlik Malzeme In 2014, average new car emissions in the European Union were g CO2/km. emissions/p32 ACAE - European Automobile Manufacturers Association Egzoz/Gürültü Emisyonları Hız

32 Bireysel Ulaşım - Geleceğin Otomobili - Tanımlayıcı Faktörler Artan yakıt fiyatı Kaynaklar/tahrik teknolojilerinin mevcudu Artan tıkanıklık problemi Değişen müşteri talepleri Source: Bundesverband Freier Tankstellen

33 Durum Tespiti 19. Yüzyıla kadar kentlerde yürüme mesafesi kentin gelişme alanının temel belirleyicisi olmuş, kentler kompakt ve yüksek yoğunlukta gelişmiştir. 19. Yüzyılda kentlerin mekânsal büyümesi hızla artmış, ilk uydu kentler oluşmuş, ışınsal ya da doğrusal kent formları ortaya çıkmıştır. 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren, otomobil teknolojisinde yaşanan gelişmeler sonucu kentlerin büyüme imkanları artmış, kentsel kullanımlar ve konut alanları uzun mesafelere yayılmış, az yoğun ve dağınık bir kent formu oluşmaya başlamıştır. Çiğdem Çörek Öztaş, "Kent İçi Ulaşım Uygulamalarında Toplu Taşıma Odaklı Gelişim (TOD) Yaklaşımı", Geleceğin Şehri Sempozyumu,

34 Durum Tespiti Yayılmış Kent Kompakt Kent Çiğdem Çörek Öztaş, "Kent İçi Ulaşım Uygulamalarında Toplu Taşıma Odaklı Gelişim (TOD) Yaklaşımı", Geleceğin Şehri Sempozyumu,

35 Durum Tespiti Türkiye kentlerinde de bu sürecin bir benzeri yaşanmış: Yaya kentlerinden sonra demir yolu altyapısı ile banliyöler gelişmiş, Otobüs sistemleri ile birlikte yoğun kent formu korunmaya devam edilmiş, Araç teknolojisinin sunduğu olanaklarla da kentlerin belli bölgelerinde uzun mesafelere yayılmış, dağınık, az yoğun kent formu oluşmaya başlamıştır. Otomobil odaklı geliştirilen kentsel planlamada kullanımlar uzak mesafelerde yer seçmiş ve yaya ulaşımı daha az tercih edilir hale gelmiştir. Yayaların göz ardı edilmesi kentsel alanları daha az güvenli ve toplu taşım kullanımını daha konforsuz kılmaktadır. Bu koşullar otomobil bağımlılığını arttırarak araç odaklı çevrelerin oluşturulmasına sebep olmaktadır. Çiğdem Çörek Öztaş, "Kent İçi Ulaşım Uygulamalarında Toplu Taşıma Odaklı Gelişim (TOD) Yaklaşımı", Geleceğin Şehri Sempozyumu,

36 Mevcut Durum ve Algı Kent ve otomobil, her ikisi de ne kadar mükemmel olursa olsun, beraber her zaman mükemmel olmayabilirler / Durning HOUSTON Otomobilin kentsel ulaşımda yaygınlaşması: trafik, çevresel, toplumsal kentleşme sorununu da beraberinde getirmiştir. Yavaş ama kesin bir biçimde otomobil kenti öldürmektedir li yıllarda artık ya kenti ya da otomobili seçeceğiz; çünkü ikisi bir arada olmayacak

37 Otomobil Bağımlılığı Kısır Döngüsü Azalan Ulaşım Şekilleri Otomobil Eğilimli Ulaşım Planlama Otomobil Eğilimli Arazi Kullanım Planlama KISIR DÖNGÜ Bonkör Otopark Yeri Sağlama Dağınık Gelişim Şekilleri TEMEL YANILGI! Trafik tıkanıklığını çözmek için yolları genişletmek, obeziteyi tedavi etmek için kemeri gevşetmek gibidir Başlangıçta biraz rahatlar fakat sonrasında şişmanlamaya devam edersiniz. / Glen Heimstra Artan Otomobil Sahipliliği "Widening roads to ease traffic congestion is like trying to cure obesity by loosening your belt. Glen Hiemstra

38 ÖRNEK: Congestion Costs Chicago Drivers Annually 70 Hours 52 GALLONS MPG = mil/gal 1 gal = 4,54 litre (UK) 1 gal = 3,78 litre (US) 1 barrel petroluen = 42 gal = 158,99 litre (ham petrol) [US] 1 mil= 1609 m $1,738 Texas Transportation Institute, (TTI) 2010 Urban Mobility Report Eric Eiswerth, "The Vehicle of the Future: Greener, Safer, Smarter", 2011 AASHTO Annual Meeting

39 Trafik Sıkışıklığının Maliyeti 6 Milyar Lira Bahçeşehir Üniversitesi Ulaştırma Mühendisliğinin geçen yıl yaptığı bir araştırma, İstanbul'da yaşayanların en büyük sorununun trafik olduğunu ortaya koydu. Hayat pahalılığını dahi geçip 'en önemli sorun' olarak ilk sıraya yerleşen trafik sıkışıklığı sebebiyle hem zaman hem de büyük para kayıpları yaşanıyor. Yapılan araştırmalara göre, sadece İstanbul'da yaşanan trafik sıkışıklığının maliyeti 6 milyar lirayı (yaklaşık 2 milyar avro) buluyor. Bu tutar, diğer dünya metropollerine göre de çok yüksek. İstanbul'da yıllık 6 milyar lirayı bulan trafik sıkışıklığı maliyeti, Berlin'de 390 milyon avro, Londra'da 900 milyon sterlin, Paris'te 1.4 milyar avro, Barcelona'da ise 2.5 milyar avroyu buluyor. Trafik sıkışıklığının maliyeti 6 milyar lira, 18 Mayıs milyonu aşkın aracın bulunduğu İstanbul da trafikteki gecikme nedeniyle ortalama yıllık 6,5 MİLYAR TL ekonomik kayıp yaşanmaktadır. Mert İnan, 1 saatin 40 dakikası kayıp zaman!,

40 Problems Resulting from Personal Mobility Injuries: Motor vehicle crashes led to 32,788 fatalities in 2010, in 95% of the cases human error was at least a contributing factor1,2 Congestion: Average commuter gets delayed 36 hrs per year due to congestion, total 2.8b gal of fuel wasted, overall loss $87.2b3 Pollution: Health damages from motor vehicle emissions over $40b per year4, 15% of all global petroleum consumed as U.S. gasoline5 1. NHTSA, Wash. DC, 2011; 2. NHTSA, Wash., DC, 2008; 3. TTI, College Station, TX, 2009; 4.FHWA, Wash., DC, 2000, 5. EIA, Wash., DC, 2012 REF.: Dr. Sven A. Beike, The Automobile of the Future - Just a computer on wheels or the next big thing in computing?, 17th International Forum on Advanced Microsystems for Automotive Applications - Smart Systems for Safe and Green Vehicles, Kaiserin Friedrich-Haus, Berlin, Germany, June, 2013

41 Vehicle Control and Communication Systems REF.: Dr. Sven A. Beike, The Automobile of the Future - Just a computer on wheels or the next big thing in computing?, 17th International Forum on Advanced Microsystems for Automotive Applications - Smart Systems for Safe and Green Vehicles, Kaiserin Friedrich-Haus, Berlin, Germany, June, 2013

42 Innovation Through Microsystems: To Do List OPTIMIZE RELIABILITY MAXIMIZE SECURITY MANAGE COMPLEXITY DRIVE STANDARDIZATION ENABLE INTEROPERABILITY REF.: Dr. Sven A. Beike, The Automobile of the Future - Just a computer on wheels or the next big thing in computing?, 17th International Forum on Advanced Microsystems for Automotive Applications - Smart Systems for Safe and Green Vehicles, Kaiserin Friedrich-Haus, Berlin, Germany, June, 2013

43 The Car Next Big Thing in Silicon Valley!? REF.: Dr. Sven A. Beike, The Automobile of the Future - Just a computer on wheels or the next big thing in computing?, 17th International Forum on Advanced Microsystems for Automotive Applications - Smart Systems for Safe and Green Vehicles, Kaiserin Friedrich-Haus, Berlin, Germany, June, 2013

44 Future of the Automobile: Automated REF.: Dr. Sven A. Beike, The Automobile of the Future - Just a computer on wheels or the next big thing in computing?, 17th International Forum on Advanced Microsystems for Automotive Applications - Smart Systems for Safe and Green Vehicles, Kaiserin Friedrich-Haus, Berlin, Germany, June, 2013

45 Future of the Automobile: Connected REF.: Dr. Sven A. Beike, The Automobile of the Future - Just a computer on wheels or the next big thing in computing?, 17th International Forum on Advanced Microsystems for Automotive Applications - Smart Systems for Safe and Green Vehicles, Kaiserin Friedrich-Haus, Berlin, Germany, June, 2013

46 Future of the Automobile: Electrified REF.: Dr. Sven A. Beike, The Automobile of the Future - Just a computer on wheels or the next big thing in computing?, 17th International Forum on Advanced Microsystems for Automotive Applications - Smart Systems for Safe and Green Vehicles, Kaiserin Friedrich-Haus, Berlin, Germany, June, 2013

47 Vision: Electric-Automated-Connected-Public REF.: Dr. Sven A. Beike, The Automobile of the Future - Just a computer on wheels or the next big thing in computing?, 17th International Forum on Advanced Microsystems for Automotive Applications - Smart Systems for Safe and Green Vehicles, Kaiserin Friedrich-Haus, Berlin, Germany, June, 2013

48 CROSS TRAFFIC ALERT COLLISION WARNING WITH BRAKE SUPPORT BLIND SPOT INFORMATION SYSTEM ADAPTIVE CRUISE CONTROL CURVE CONTROL SYSTEM

49 GİRİŞ Taşıtların teknolojileri, 1. İçten yanmalı motorla tahrik edilen taşıtların teknolojileri, 2. İçten yanmalı motorların alternatifi olan güç sistemi teknolojileri olarak 2 ayrı boyutta incelenebilir. İçten yanmalı motorların 120 yılı aşan geçmişinde temel çalışma prensibi olarak bir değişiklik yoktur; krank-biyel mekanizması, bu mekanizmaya basınç altında kuvvet uygulayan bir piston ve bunları içerisinde bulunduran soğutulması gereken bir gövdeden ibaret bu yapı öteleme hareketini dönme hareketine çevirmektedir. Malzeme ve üretim teknolojilerindeki gelişmeler, buna bağlı olarak ağırlık ve sürtünmelerdeki azalmalar ana yapıdaki en önemli teknolojik gelişmelerdir. Ancak motorları bugün, 1. Dünya Savaşı öncesine göre çok daha verimli kılan teknolojiler, bu ana sistem değil de, püskürtme, ateşleme, yağlama, soğutma ve dolgu emme/egzoz sistemi gibi yardımcı sistemler ile yakıt teknolojilerindeki gelişmelerdir. Yakıt teknolojileri hariç bu teknolojiler yatay boyutta bazı ana başlıkları halinde görülebilir. Bu ana başlıklara ait bazı detay teknolojilerin isimlerini vermekle yetineceğiz. GST - Güç Sistemi Teknolojileri (İçten Yanmalı Motorlar-İYM için) GAOT - Güç Aktarma Organı Teknolojileri MAAT - Malzeme ve Ağırlık Azaltma Teknolojileri GSGT- Gövde ve Sistemlerini Geliştirme Teknolojileri Prof. Dr. Ali Sürmen, "Ulaşımda Unutulmaması Gereken Bir Boyut: Taşıt Teknolojileri", Mimar ve Mühendis - Gelişmenin Lokomotifi Ulaşım Sistemleri, Sayı: 82 Mart - Nisan 2015

50 Taşıt Teknolojilerine Giriş Dünyamızın doğal yapısının korunmasına yönelik zorlamalar, otomobil üreticilerini performanstan ödün vermeden daha çevreci arayışlara doğru itmektedir. Bu arayışlar içerisinde; daha küçük silindir hacmi ile daha az sürtünme ve ağırlık, daha az hareketli kütleler, turbo besleme sayesinde torkun geniş devir bandına yayılması, çift beslemeyle (turbo ve kompresör) turbo boşluğunun azaltılması ya da tamamen yok edilmesi, değişken supap zamanlaması, dur-kalk sistemleri, farklı malzemelerle ağırlık azaltılması, gelişmiş direk enjeksiyon sistemleri, motorda sürtünmelerin azaltılması, düşük sürtünmeli yağlayıcılar, silindirlerin devre dışı bırakılması, kamsız supap işletimi, otomatikleştirilmiş manüel şanzıman uygulamaları ve 8-10 ileri kademeli manüel vites kutularının kullanımı, entegre marş-alternatör üniteleri, ultra fakir karışımlı direk enjeksiyonlu motorlar, araçta uzman/akıllı ısı yönetimi, dizel motorlarda piezo-enjektör kullanımı ve bir çevrimde birden çok enjeksiyon (split injection) gibi konular üzerinde yoğun çalışmalar yürütülmektedir.

51 Taşıt Teknolojilerine Üst Bakış Prof. Dr. Ali Sürmen, "Ulaşımda Unutulmaması Gereken Bir Boyut: Taşıt Teknolojileri", Mimar ve Mühendis - Gelişmenin Lokomotifi Ulaşım Sistemleri, Sayı: 82 Mart - Nisan 2015

52 Taşıt Teknolojilerine Üst Bakış GST - Güç Sistemi Teknolojileri (İçten Yanmalı Motorlar-İYM için) Güç çeken alt sistemlerin kontrolü ve sadece ihtiyaç halinde çalıştırılmaları Atık ısı ve frenleme enerjisinin değerlendirilmesi Motor sürtünmelerinin azaltılması Değişken sıkıştırma oranı, değişken supap zamanlaması Dolgu besleme ve karışım hazırlama teknolojileri (HCCI, CR, GDI) Soğutmasız motorlar Yakıt cinsine göre motor denetimi GAOT - Güç Aktarma Organı Teknolojileri Çift kavramalı aktarma organları Düşük devirlerde yüksek torklu motorlar - Şanzıman faktörü (downspeeding) Düşük sürtünmeli, yüksek verimli sürekli değişken vites sistemleri Prof. Dr. Ali Sürmen, "Ulaşımda Unutulmaması Gereken Bir Boyut: Taşıt Teknolojileri", Mimar ve Mühendis - Gelişmenin Lokomotifi Ulaşım Sistemleri, Sayı: 82 Mart - Nisan 2015

53 Downspeeding nedir? Maksimum torkun motorun daha düşük devirlerine indirilmesiyle, hem yakıt ekonomisi ve daha düşük sürtünme hem de daha az ısı transferi ile daha yüksek termik verim sağlanmasıdır. DOWNSPEEDING is about making diesel engines operate at low speeds with high torque thus resulting in higher efficiency with reduced fuel consumption, due to reduced engine friction from low piston speeds, reduced relative heat transfer and increased thermodynamic efficiency.

54 Taşıt Teknolojilerine Üst Bakış MAAT - Malzeme ve Ağırlık Azaltma Teknolojileri Motor gövde ve aktarma organları için aynı mekanik ve termik özelliklere sahip daha hafif malzemeler Gelişmiş ve ağırlığı artırmayan bağlama (birleştirme/kaynak) teknolojiler Ek donanım (zincir, takoz, çekme halatı, şarj kablosu) ucuz ve yaygın hizmet ağı GSGT- Gövde ve Sistemlerini Geliştirme Teknolojileri Aerodinamik yapı Akıllı (aktif) süspansiyon sistemleri Düşük direnç katsayılı lastikler Prof. Dr. Ali Sürmen, "Ulaşımda Unutulmaması Gereken Bir Boyut: Taşıt Teknolojileri", Mimar ve Mühendis - Gelişmenin Lokomotifi Ulaşım Sistemleri, Sayı: 82 Mart - Nisan 2015

55 Technology Assessment: Engine and Powerplant Optimization and Vehicle and Trailer Efficiency, Trucks and TRU Session, September 2, 2014 DIESEL ENGINE TECHNOLOGIES Advanced Transmissions/Engine Downspeeding Advanced Combustion Cycles Waste Heat Recovery Engine Downsizing Stop-Start Automatic Neutral Idle Combustion and Fuel Injection Optimization Higher-Efficiency Aftertreatment Reduced Friction and Auxiliary Load Reduction Air Handling Improvements Variable Valve Actuation / Cylinder De-activation

56 Gasoline Engine Measures for Efficiency Hakan Yilmaz - DEER 2012 Bosch Powertrain Technologies - GS/PRM-SYS Sept Robert Bosch LLC and affiliates.

57 Technology Assessment: Engine and Powerplant Optimization and Vehicle and Trailer Efficiency, Trucks and TRU Session, September 2, 2014 VEHICLE EFFICIENCY TECHNOLOGIES Aerodynamics Lightweighting Low-Rolling Resistance Tires Automatic Tire Inflation System Vehicle Speed Limiters Connected Vehicles (Platooning, predictive cruise control) Axle Efficiency Idle Reduction Improved Air Conditioning System

58 Taşıt Teknolojilerine Üst Bakış Dr. Mihai Dorobantu, Powertrain technologies challenges and opportunities, UM Powertrain Strategies for the 21st Century Conference, July 24, 2013

59 AİTM SINIFLANDIRMA / SEGMENTASYON

60 In the early 1900 s, the idea of a body-on-frame design came about. These vehicles had a load-bearing chassis that supported all the mechanical parts and a body usual made of steel. English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition Ford Model T and VW Beetle Ford un T modeli ile seri üretim başladı. Onun kırdığı üretim rekoru ( ) 17 Şubat 1972 de VW kaplumbağa ile geçildi.

61 ISO and FHWA Classification Reza N. Jazar, Vehicle Dynamics: Theory and Application, ISBN: ISO3833 classifies ground vehicles in 7 groups: 1 Motorcycles 2 Passenger cars 3 Busses 4 Trucks 5 Agricultural tractors 6 Passenger cars with trailer 7 Truck trailer/semi trailer road trains The Federal Highway Administration (FHWA) classifies road vehicles based on size and application. All road vehicles are classified in 13 classes as described below: 1 Motorcycles 2 Passenger cars, including cars with a one-axle or two-axle trailer 3 Other two-axle vehicles, including: pickups, and vans, with a one-axle or two-axle trailer 4 Buses 5 Two axle, six-tire single units 6 Three-axle single units 7 Four or more axle single units 8 Four or fewer axle single trailers 9 Five-axle single trailers 10 Sixormoreaxlesingletrailers 11 Five or less axle multi-trailers 12 Six-axle multi-trailers 13 Sevenormoreaxlemulti-trailers

62 ISO and FHWA Classification The FHWA vehicle classification. 1 Motorcycles 2 Passenger cars 3 Other two-axle vehicles, 4 Buses 5 Two axle, six-tire single units 6 Three-axle single units 7 Four or more axle single units Reza N. Jazar, Vehicle Dynamics: Theory and Application, ISBN:

63 ISO and FHWA Classification The FHWA vehicle classification. 8 Four or fewer axle single trailers 9 Five-axle single trailers 10 Six or more axle single trailers 11 Five or less axle multi-trailers 12 Six-axle multi-trailers 13 Seven or more axle multi-trailers Reza N. Jazar, Vehicle Dynamics: Theory and Application, ISBN: , 2008

64 AİTM - Sınıflandırma 1.1- L Kategorisi Araçlar: 4 ten az tekerleği bulunan motorlu araçlardır L 1 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den az veya eşit ve yapısı bakımından azami hızı 45 km/h ı geçmeyen 2 tekerlekli motorlu araçtır L 2 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den az veya eşit ve yapısı bakımından azami hızı 45 km/h ı geçmeyen 3 tekerlekli motorlu araçtır L 3 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den büyük ve yapısı bakımından azami hızı 45 km/h ı geçen 2 tekerlekli motorlu araçtır L 4 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den büyük, yapısı bakımından azami hızı 45 km/h den fazla ve (ABOD) eksenine göre asimetrik olarak yerleştirilmiş 3 tekerlekli motorlu araçtır L 5 kategorisi araçlar: Silindir hacmi 50 cm 3 den büyük, yapısı bakımından azami hızı 45 km/h dan fazla, azami yüklü ağırlığı Kg dan az veya eşit ve (ABOD) eksenine göre simetrik olarak yerleştirilmiş 3 tekerlekli motorlu araçtır Elektrikli araçlarda akü hariç, yüksüz ağırlığı 350 kg dan, azami tasarım hızı 45 km/h den, kıvılcım ateşlemeli motorlarda silindir kapasitesi 50cm 3 den ve azami net gücü 4kw dan fazla olmayan hafif dört tekerlekli araçtır. Bu araçlar moped kapsamında değerlendirilir Bu Ekin madde sı dışında kalan elektrikli araçlarda akü hariç, yüksüz ağırlığı 400 kg dan (eşya taşıma amaçlı olanlar 550 kg) ve azami net motor gücü 15 kw dan fazla olmayan dört tekerlekli motosiklettir. Bu araçlar üç tekerlekli motosikletler kapsamında değerlendirilir. Kaynak: AİTM Araç boyuna orta düzlemi (ABOD)

65 AİTM - Sınıflandırma 1.2- M Kategorisi Araçlar: En az dört tekerlekli, motorlu yolcu taşıma amaçlı araçlardır M 1 kategorisi araçlar: Sürücü dışında en fazla sekiz kişilik oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik motorlu araçlardır M 2 kategorisi araçlar: Sürücü dışında sekizden fazla oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik ve azami kütlesi 5 tonu aşmayan, motorlu araçlardır M 3 kategorisi araçlar: Sürücü dışında sekizden fazla oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik ve azami kütlesi 5 tonu aşan, motorlu araçlardır. Kaynak: AİTM

66 AİTM - Sınıflandırma 1.3- N Kategorisi Araçlar: En az dört tekerlekli, motorlu yük taşıma araçlarıdır N 1 kategorisi araçlar: Azami kütlesi 3,5 tonu aşmayan, motorlu yük taşıma araçlarıdır N 2 kategorisi araçlar: Azami kütlesi 3,5 tonu aşan, 12 tonu aşmayan, motorlu yük taşıma araçlarıdır N 3 kategorisi araçlar: Azami kütlesi 12 tonu aşan, motorlu yük taşıma araçlarıdır Bir yarı römorku veya merkezi dingilli römorku çekmek için tasarlanmış bir çekici araçta, aracın sınıflandırılmasında kullanılacak kütle; işler durumda çekicinin kütlesine, yarı römork veya merkezi dingilli römork tarafından çekici araca uygulanan azami statik düşey yüke tekabül eden kütle ve (uygulanabilirliği varsa) çekici araca yüklenebilecek azami kütlenin eklenmesiyle hesaplanır Yolcu taşımak için belirlenmemiş özel araçların donatımları N Sınıfı araçlardaki gibi yük olarak kabul edilir. Kaynak: AİTM

67 AİTM - Sınıflandırma Kaynak: Taşıt Konstrüksiyonu / Göktan /

68 AİTM - Sınıflandırma 1.4- O Kategorisi Araçlar: Römorklar (yarı römorklar dahil) O 1 kategorisi araçlar: Azami kütlesi 0,75 tonu aşmayan römorklardır O 2 kategorisi araçlar: Azami kütlesi 0,75 tonu aşan, 3.5 tonu aşmayan römorklardır O 3 kategorisi araçlar: Azami kütlesi 3,5 tonu aşan 10 tonu aşmayan römorklardır O 4 Kategorisi Araçlar: Azami kütlesi 10 tonu aşan römorklardır Bir yarı römork veya merkezi dingilli römorkta, aracın sınıflandırılmasında kullanılacak azami kütle, çekici araca bağlı ve azami yükte iken, yarı römork veya merkezi dingilli römorkun dingili/dingilleri tarafından yere uygulanan statik düşey yüke tekabül eder. Kaynak: AİTM

69 AİTM - Sınıflandırma 1.5- Arazi tipi araçlar (G sembollü) N 1 kategorisi araçlardan azami kütlesi 2 ton u aşmayanlar ve M 1 kategorisi motorlu araçlar, aşağıdaki koşullara uygun iseler, arazi tipi araç olarak kabul edilir: - En az bir ön dingili ve en az bir arka dingili eşzamanlı tahrikli olarak tasarlanmış, bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dahil, - En az bir diferansiyel kilit mekanizması veya buna benzer işleve de en az bir mekanizması varsa ve tek araç için hesaplanan %30 luk bir eğimi tırmanabiliyorsa. Ek olarak, aşağıdaki 6 koşuldan en az beşini de yerine getirmesi gerekir: -Yaklaşma açısı en az 25 derece olmalıdır. -Uzaklaşma açısı en az 20 derece olmalıdır. -Rampa açısı en az 20 derece olmalıdır. -Ön dingil altında, alt açıklık en az 180 mm olmalıdır. -Arka dingil altında, alt açıklık en az 180 mm olmalıdır. -Dingiller arasında, alt açıklık en az 200 mm olmalıdır N 1 kategorisi araçlardan azami kütlesi iki tonu aşanlar ile N 2, M 2 veya M 3 kategorisi araçlardan azami kütlesi 12 ton u aşmayanların arazi tipi araç sayılabilmesi için, bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dâhil olmak üzere, bütün tekerleklerinin eşzamanlı tahrikli olması veya aşağıdaki 3 koşulu yerine getirmesi gerekir: - Bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dâhil, en az bir ön dingili ve en az bir arka dingili eşzamanlı tahrikli olarak tasarlanmış, -En az bir diferansiyel kilit mekanizması veya buna benzer işlevde en az bir mekanizması olan, -Tek araç için hesaplanan %25 lik bir eğimi tırmanabilen. Kaynak: AİTM

70 AİTM - Sınıflandırma 1.5- Arazi tipi araçlar (G sembollü) [Devam] M 3 kategorisi araçlardan azami kütlesi 12 ton u aşanlar ile N 3 kategorisi araçların arazi tipi araç sayılabilmesi için bir dingilinin tahriki ayrılabilen araçlar dâhil olmak üzere ya tekerleklerinin eşzamanlı tahrikli olması veya aşağıdaki koşulları yerine getirmesi gerekir: -Tekerleklerin en az yarısı tahrikli olan, -En az bir diferansiyel kilit mekanizması veya buna benzer işlevde en az bir mekanizması olan, -Tek araç için hesaplanan %25 lik eğimi tırmanabilen, -Aşağıdaki altı koşuldan en az dördünü yerine getiren; -Yaklaşma açısı en az 25 derece olmalıdır. -Uzaklaşma açısı en az 25 derece olmalıdır. -Rampa açısı en az 25 derece olmalıdır. -Ön dingil altında, alt açıklık en az 250 mm olmalıdır. -Arka dingil altında alt açıklık en az 250 mm olmalıdır. -Dingiller arasında alt açıklık en az 300 mm olmalıdır. Tekerlek orta düzlemi (TOD) Araç boyuna orta düzlemi (ABOD) 1- MOP Moped 2- MOS Skuter 3- MOT Motosiklet 4- LTT lastik tekerlekli traktör 5- ABOD araç boyuna orta düzlemi 6- TOD tekerlek orta düzlemi Kaynak: AİTM

71 Passenger Car Classifications Otomobil: Yapısı itibarıyla, sürücüsü dahil en fazla dokuz oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır. (Değişik: 12/7/ /13 md.) (2918 KTK). M 1 kategorisi araçlar: Sürücü dışında en fazla sekiz kişilik oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik motorlu araçlardır. / AITM

72 Passenger Car Classifications A passenger car or automobile is a motor vehicle designed for carrying ten or fewer persons. In the market, passenger cars are usually divided into the following classes according to the number of passengers and load capacity. In another classification, cars are divided according to size and shape. However, using size and shape to classify passenger cars is not clear-cut; many vehicles fall in between classes. Also, not all are sold in all countries, and sometimes their names differ between countries. Common entries in the shape classification are the sedan, coupe, convertible, minivan/van, wagon, and SUV. Reza N. Jazar, Vehicle Dynamics: Theory and Application, ISBN: , 2008

73 Passenger Car Classifications

74 Dual-track vehicles Motor vehicles with more than two wheels can be found in dual-track and multiple-track versions. These include: Passenger cars: These are primarily intended for use in transporting people, as well as their luggage and other small cargo. They can also be used to pull trailers. The number of seats, including that of the driver, is restricted to nine. Commercial vehicles: These are designed to transport people and cargo and for pulling trailers. Passenger cars are not classified as commercial vehicles. Single-track vehicles Motorcycles are single-track vehicles with 2 wheels. A sidecar may be attached to the motorcycle, which remains classified as such provided that the tare weight of the combination does not exceed 400kg. A motorcycle can also be employed to pull a trailer. Single-track vehicles include Motorcycles: These are equipped with permanent, fixed-location components (fuel tank, engine) located adjacent to the knees as well as footrests. Motor scooters: Because the operator's feet rest on a floor panel, there are no fixed components at knee level on these vehicles. Bicycles with auxiliary power plants. These vehicles exhibit the same salient features as bicycles, such as pedals (mopeds, motor bicycle, etc.). English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

75 Passenger Car Classifications A sedan is a car with a four-door body configuration and a conventional trunk or a sloping back with a hinged rear cargo hatch that opens upward. A coupe is a two-door car. A convertible is a car with a removable or retractable top. A minivan/van is a vehicle with a box-shaped body enclosing a large cargo or passenger area. The identified gross weight of a van is less than lb 4,500 kg. Vans can be identifiable by their enclosed cargo or passenger area, short hood, and box shape. Vans can be divided into mini van, small van, midsize van, full-size van, and large van. The van subdivision has the same specifications as SUV subdivisions. A wagon is a car with an extended body and a roofline that extends past the rear doors. An SUV (sport utility vehicle) is a vehicle with off-road capability. SUV is designed for carrying ten or fewer persons, and generally considered a multi-purpose vehicle. Most SUVs are four-wheel-drive with and increased ground clearance. The SUV is also known as 4-by-4, 4WD, 4 4 or 4x4. SUVs can be divided into mini, small, midsize, full-size,and large SUV. A truck is a vehicle with two or four doors and an exposed cargo box. Reza N. Jazar, Vehicle Dynamics: Theory and Application, ISBN: , 2008

76 Passenger Car Body Styles A limousine is a chauffeur-driven car with a glass-window dividing the front seats from the rear. Limousines are usually an extended version of aluxury car. Minivans are boxy wagon cars usually containing three rows of seats, with a capacity of six or more passengers and extra luggage space. An MPV (multi-purpose vehicle) is designed as large cars or small buses having off-road capability and easy loading of goods. However, the idea for a car with a multi-purpose application can be seen in other classes, especially SUVs. Notchback cars are something between the hatchback and sedan. Notchback is a sedan with a separate trunk compartment. A pickup truck (or simply pickup) is a small or medium-sized truck with a separate cabin and rear cargo area. Pickups are made to act as a personal truck, however they might also be used as light commercial vehicles. Sedan is the most common body style that are cars with four or more seats and a fixed roof that is full-height up to the rear window. Sedans can have two or four doors. Station wagon or wagon is a car with a full-height body all the way to the rear; the load-carrying space created is accessed via a rear door or doors. Reza N. Jazar, Vehicle Dynamics: Theory and Application, ISBN: , 2008

77 Segmentasyon Nasıl Yapılmaktadır? Uluslararası normlara göre segmentasyon, sektörün anlayacağı ve tüketicinin anlayacağı şekilde, iki farklı isimlendirmeyle yapılmaktadır. Tüketici tarafından daha kolay anlaşılabilmesi için mini, kompakt, orta, lüks, SUV ve MPV olarak sadeleştirilen sınıflandırma temelde, teknik olarak alfabetik sıralanmış harflerle yapılmaktadır. A, B, C, D, E, F, G başlıkları altında sıralanan otomobiller, MPV koduyla anılan mini vanlar, SUV koduyla ifade edilen 4x4 ler ve LCV koduyla isimlendirilen hafif ticariler, bu segmentasyonun kademelerini oluşturmaktadır. Bu sınıflandırma içinde büyük ticariler ise, otobüslerde BUS (İngilizce tanımı), orta ağırlıktaki kamyonlarda MCV (Medium Commercial Vehicle - Orta Ticari Araç), ağır kamyonlarda ise HCV (Heavy Commercial Vehicle Ağır Ticari Araç) olarak tanımlanmaktadır. Auto Info Türkiye Dergisi

78 Segmentasyon Nasıl Yapılmaktadır? (dvm.) Harf kodları ile birlikte sınıfa verilen adlarda vardır. Bu adlar segment kademelerinin boyutlarını, fiyatlarını, konfor özelliklerini ve statü ifadesini betimleyecek isimlerden oluşmaktadır. Dünya otomotiv literatüründe bu isimler İngilizce olarak yer alırlar. Bunlar; Basic: Giriş Small: Küçük Lower Medium: Alt Orta Upper Medium: Üst Orta Executive: Üst Sınıf Luxury: Lüks Sports: Spor SUV (Sport Utility Vehicle): 4x4 ler (Spor Kullanıma Uygun Araç) ve LCV (Light Commercial Vehicle): Hafif Ticari Araç olarak tasnif edebiliriz.

79 Table: Vehicle type classes Bernd Heißing Metin Ersoy (Eds.); Chassis Handbook, 2011

80 BOYUT, FİYAT, KONFOR ÖZELLİKLERİ VE STATÜ İFADESİNE GÖRE SEGMENTLER Segment Diğer isimleri Örnekler A segmenti Basic Mini Minicar Peugeot Fiat Panda - Renault Twingo - Toyota Aygo - Hyundai i10 Citroen Şehir aracı-economy car C1 Chevrolet Spark - Suzuki Alto - Kia Picanto B segmenti Small Küçük - Küçük aile Ford Fiesta - Renault Clio - Renault Symbol - Opel Corsa - Fiat Grande Punto - Fiat aracı Palio - Toyota Yaris - Mazda 2 - Chevrolet Kalos - Volkswagen Polo - Peugeot 207- Peugeot 206- Honda Jazz - Nissan Micra - Nissan Note - Hyundai Getz Dacia Sandero - Mitsubishi Colt - Hyundai i20 - Kia Rio-Skoda Fabia C segmenti D segmenti Lower Medium Alt orta sınıf otomobil Upper Medium - Üst orta sınıf otomobil Mitsubishi Lancer -Renault Fluence - Renault Megane - Hyundai i30 - Toyota Corolla - Ford Focus - Opel Astra - Honda Civic - Audi A3 - Fiat Bravo - Volkswagen Golf - Kia Cee'd - Peugeot Mazda 3 - Hyundai Elantra - Kia Cerato - Skoda Octavia - Dacia Logan - Toyota Auris - Proton Gen2 Opel Insignia - Volkswagen Passat - Opel Vectra - Alfa Romeo Renault Laguna - Ford Mondeo - Toyota Avensis - Honda Accord- Seat Exeo - Mazda 6 - Alfa Romeo Nissan Primera - Skoda Superb - Mercedes C-Serisi - BMW 3 Serisi E segmenti Executive - Üst sınıf Mercedes E Serisi - BMW 5 Serisi - Audi A6 - Chrysler 300C otomobil F segmenti Luxury - Lüks sınıf Mercedes S Serisi - BMW 7 Serisi - Audi A8 - Jaguar XJ - Volkswagen Phaeton otomobil S segmenti Sports - Spor otomobil Porsche Serileri - Ferrari Serileri - Maserati Serileri Küçük MPV Multi Purpose Vehicle Hyundai Matrix - Toyota Corolla Verso - Renault Megane Scenic - Seat Altea Büyük MPV Mini Pessenger Van Renault Espace- Ford S-Max

81 Vehicle Classification Vehicle Type Body Style Power Train Suspension Passenger Car 2D/3D/4D/5D UniBody Engine: L Trans: 5spd/Auto Driveline: FWD MPV 4D/5D UniBody Engine: > 2.0L Trans: Auto Driveline: FWD SUV 5D Unibody or Body on Frame Engine: L Trans: Auto Driveline: FWD/RWD/AWD Front: McPherson Rear: Multi-link Front: McPherson Rear: Multi-link Front: McPherson/SLA Rear: Multi-link/Solid Axle Luxury Car 4D Unibody or Body on Frame Engine: >2.5 L Trans: Auto Driveline: FWD/RWD Sports Car 2D/3D Unibody Engine: >3.5 L Trans: 5Spd Driveline: RWD Pickup Truck 2D/4D Body on Frame Engine: >2.5 L Trans: Auto Driveline: RWD/AWD Commercial Truck 2D Body on Frame Engine: >5 L Trans: Auto Driveline: RWD Front: SLA Rear: Multi-link Front: McPherson Rear: Multi-link Front: SLA Rear: Solid Axle Front: SLA Rear: Solid Axle

82

83 TEMEL HUSUSLAR

84 Design of the motor vehicle The motor vehicle consists of component assemblies and their individual components. The layout of the individual assemblies and their relative positions is not governed by invariable standards. Thus, for example, the engine may be designed as an independent assembly, or it may be integrated as a subassembly within a larger powertrain unit. The vehicle into 5 main assembly groups: 1. engine, 2. drivetrain, 3. chassis and vehicle body 4. running gear 5. electrical system. The relationships between the assemblies and their constituent components are illustrated in Fig. 1. English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

85 Fig. 1: Design of the motor vehicle English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

86 The motor vehicle as technical system Fig.: The motor vehicle as a system with operational units English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

87 Every machine forms a complete technical system. A rectangle is employed in graphic portrayals of technical systems (Fig.). Input and output variables are represented by arrows. The number of arrows varies according to the number of input and output variables. Fig.: Basic system portrait using a motor vehicle as an example English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

88 The rectangle symbolises the system limit (hypothetical boundary) that delineates the border separating each individual technical system from other systems and/or the surrounding environment. The distinctive, defining features of the individual system include: Input (input variables or parameters) entering from beyond the system limits Processing within the system limits Output (output variables or parameters) issued and relayed to destinations lying outside the limits of the system (IPO concept) English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

89 Motor vehicle system The motor vehicle is a complex technical system in which various subsystems operate in harmony to discharge a defined function. The function of the passenger car is to transport people, while the function of the motor lorry, or truck, is to carry cargo. Operational units within the motor vehicle Systems designed to support operational processes are combined in operational units (Fig.). Familiarity with the processes performed in operational units such as the engine, drivetrain, etc. can enhance our understanding of the complete system represented by the motor vehicle in its implications for maintenance, diagnosis and repair. The concept is suitable for application with any technical system. Among the operational units that comprise the motor vehicle are the: 1. Power unit 2. Power-transfer assembly 3. Support and load-bearing structure 4. Electro-hydraulic systems (open and closed-loop systems, etc.) 5. Electrical and electronic systems (such as safety devices) Each operational unit acts as a subsystem by assuming a specific function. English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

90 Fig. 1: The motor vehicle as composite system English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

91 Power Unit Operational unit: Power unit engine Subfunction: Provides energy for propulsion purposes English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

92 Power Transfer Operational unit: Power-transfer assembly, such as drivetrain Subfunction: Relays mechanical energy from the power unit to the drive wheels English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

93 Support and load-bearing structure Operational unit: Vehicle structure as support structure, exemplified by body Subfunction: Support function, support for all subsystems English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

94 Electro-hydraulic systems Operational unit: Electro-hydraulic systems (open and closed-loop control systems, such as ABS, ESP, etc.) GMR: Giant Magnetostrictive Subfunction: Active occupant protection, improvements in dynamic response English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

95 Electr., electron. systems Operational unit: Electr., electron. systems (safety and security devices, such as airbags, seatbelt tensioners) Subfunction: Passive protection for vehicle occupants English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

96 Various subsystems must operate together for the motor vehicle to discharge its primary functions (Fig.). Reducing the scale of the system's limits shifts the focus to progressively smaller subsystems, ultimately leading to the level of the individual component. The motor vehicle as a complete system defining the limits of the system to coincide with those of the overall vehicle produces boundaries in which the system's limits border on environmental entities such as air and the road surface. On the input side, air and fuel are the only factors entering from beyond the system's limits, while exhaust gas joins kinetic and thermal energy outside this boundary on the output side. Fig.: System - Motor vehicle English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.

97 Subsystems in the motor vehicle Each subsystem is subject to the IPO concept (Fig. ). Input: The factors operating on the input side of the gearbox are engine speed, engine torque and engine power. Processing: The crankshaft's rotation speed and the torque it transfers undergo a transformation process within the gearbox. Output: The elements exiting the subsystem on the output side include output-shaft speed, output torque and output power as well as heat. Efficiency level: The efficiency of the drivetrain is reduced by energy losses sustained within the gearbox. The "gearbox" subsystem is connected to the drive wheels via other subsystems, such as the propeller shaft, final-drive unit, and half shafts. Fig.: Subsystem - Gearbox English edition: Modern Automotive Technology - Fundamentals, service, diagnostics, ISBN , 1st edition 2006.