YALOVA KAPLICALARI İŞLETME İDARESİNİN HESAP USULLERİ VE ALIM - SATIM MUAMELELERİ TALİMATNAMESİ

Transkript

1 121 YALOVA KAPLICALARI İŞLETME İDARESİNİN HESAP USULLERİ VE ALIM - SATIM MUAMELELERİ TALİMATNAMESİ Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : , No: 3/1205 Dayandığı Kanunun Tarihi : , No: 3653 Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : , No: 5834 Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 3, Cildi: 20, S Hesap usulleri ve hesap tasnifi: BİRİNCİ KISIM Hesap usulleri, hesap tasnifi, bilanço, bütçe, umumi ve müşterek hükümler Madde 1 İşbu talimatname ile kabul edilen hesap usulü, muzaaf olup bunun için kullanılması lazım gelen esas ve muavin defterler aşağıda gösterilmiştir. Esas defterler: 1 Yevmiye 2 Defterikebir Yevmiye, defterikebir ve muavin defterler ticarette kullanılan defterlerin aynı olacağı için nümune konulmasına lüzum görülmemiştir. Madde 2 Yevmiye defteri; alelümum muameleleri tarih sırasiyle ve izahatı lazımasiyle gösterir defterdir. Bu deftere: A Kasa defterinde mukayyet muameleler günlük olmak üzere evrakı müsbitelerine ve bunlara bağlı kasa fişlerine müsteniden (Nümune 1) tanzim edilecek yevmiye fişlerinden, B Kasa harici muamelelerde evrakı müsbitelerine musteniden tanzim edilecek yevmiye fişlerinden (Nümune 1) kaydolur. Kayıtlara yanlış intikal eden muamelelerde hata, fişde vaki ise fişe meşruhatı lazıma verilmek ve salahiyetli zevat tarafından imza edilmek suretiyle tashih edilir. Fiş doğru olduğu halde hata kayıtta ise kırmızı mürekkeple tashih muamelesi yapılır. Müteselsil yekünların bozulmaması için de yekünlar en son yazıda düzeltilip hatalı mahaller yekünun... sayfada düzeltildiği kayıt ve işaret edilir. Madde 3 İkinci maddede tasrih edildiği veçhile kaydın mesnedini teşkil eden iki nevi fiş vardır. 1 Kasa fişleri, 2 Yevmiye fişleri: A Kasa fişleri: Tahsilat ve tediyata ait olmak üzere iki nevidir. Bunlar münhasıran kasa defteri ve dolayısiyle yevmiye fişinin kaydına mesnet teşkil ederler.

2 122 Tahsilat fişleri üç nüsha olarak tanzim edilir. Üçüncü nüsha makbuz mahiyetinde olmak üzere tediyatta bulunana verilir. Tediye fişleri yalnız iki nüshadan ibarettir. B Yevmiye fişleri kasanın günlük muameleleriyle kasa harici muamelelerin (Mahsup) kaydına mahsustur ; Yevmiye fişleri: kasanın günlük tahsilatiyle keza günlük tediyatı için ayrı ayrı olmak üzere iki aded ve mahsup muameleleri için mahsup adedine göre müteaddit olmak üzere tanzim edilir. Fişler kopyalı olmak üzere Muhasebece tanzim edilecektir. Evrakı müsbitelerin fişlere raptı ve bir günlük muamelenin nihayet ertesi gün behemehal yevmiye defterine kaydı lazımdır. Madde 4 Defterikebir : Fasılları ayrı ayrı hesaplarda (safhalarda) tarih sırasiyle gösterir defterdir. Defterikebirde aşağıdaki hesaplar açılacaktır. Defterikebir hesapları ve numaraları; 1 Tesisat ve sabit kıymetler, 2 Yapılmakta olan işler, 3 Ambarlar, 4 Mülga Denizbank'tan devredilen borçlar ve alacaklar, 5 Sermaye, A 6 Sermaye, B 7 Dipozitolar ve emanetler, 8 Muhtelif borçlu ve alacaklılar, 9 Senedat cüzdanı, 10 Ödenecek senetler, 11 Kasa, 12 Bankalar, 13 Sabit sermaye, 14 Birikmiş amortisman hesabı, 15 Karşılıklar (Sigorta, ihtiyat, sermaye) 16 Muvakkat ve mutavassıt hesaplar, 17 Tasfiye olunacak hesaplar, 18 İdare masrafları, 19 Müşterek işletme masrafları, 20 Amortisman hesabı, 21 Asli işletmeler hesabı, 22 Tali işletmeler hesabı, 23 Alınan faiz ve komüsyon, 24 Verilen faiz ve komüsyon, 25 Muhtelif zararlar, 26 Muhtelif gelirler, 27 Vergi resim ve harçlar,

3 Kâr ve zarar hesabı, 29 Nazım hesaplar (nakitten maada alınan teminat) Defterikebirde açılacak olan bu hesapların mahiyetleri ile bunlar için tutulması iktiza eden muavin defterler hesap sıra numarası ve ismi itibariyle aşağıda izah edilmiştir. Defterikebirde yeniden hesap açmak veya hesap isimlerini değiştirmek ancak Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletinin müsaadesiyle olur. 1 NUMARALI HESAP Tesisat ve sabit kıymetler hesabı Bu hesap idarenin sabit kıymetler ve tesisat mevcutları yekünu umumisini göstermeğe yarar. Hesabın muavin defterleri ve bu muavin defterlerde açılacak tali hesaplar şunlardır. A İnşaatlı arsa ve arazi B İnşaatsız arsalar, C İnşaatsız arazi 1 Numaralı defter Arsalar ve arazi muavin defteri Tali hesaplar 2 Numaralı muavin defter Ormanlar Bu muavin defterde ayrıca tali hesaplar açmağa lüzum yoktur. Kaplıcalar hududu dahilinde bulunan ormanlar mesaha ve kıymet itibariyle bu deftere kaydolunur. 3 Numaralı muavin defter Tesisat ve tertibat Bu defter kaplıcalar hududu dahilinde vücuda getirilmiş ve getirilecek olan tesisat ve tertibatın kaydına mahsus olup bu defterde aşağıdaki tali hesaplar açılacaktır. Tali hesaplara alakalarına göre kaydedilecek kısımların nevi itibariyle müfredatlı olarak geçirilmesi lazımdır. Tali hesaplar şunlardır: a - Yollar, köprüler, kanallar ve rıhtımlar b - İhata tertibatı ve duvarlar c - Meydanlar, parklar, bahçeler d - Tenis kort e - Yeraltı helası f - Sair tertibat g - Su tesisatı h - Elektrik tesisatı i - Telefon tesisatı j - Kanalizasyon tesisatı Bu tesisat bina harici kısımlar içindir. k - Yangın tesisatı l - Sair tesisat

4 124 4 Numaralı muavin defter Binalar Bu defter kaplıcalar idaresine devredilen ve yeniden yapılacak olan binaların kaydına mahsustur. Bu defterde açılması iktiza eden tali hesaplara bu hesaplarla alakalı işler taallük ettiği yere ve müfredat veçhile kaydedilecektir. Tali hesaplar şunlardır: a - İdare binaları b - Otel ve pavyonlar binaları c - Lokanta ve büfeler binaları d - Banyo ve içme binaları e - Elektrik santralı binaları f - Ambar ve mağaza binaları g - Sair işletme binaları h - İkametgahlar i - Sinema binası j - Plaj binası k l Numaralı muavin defter Makinalar Bu defter diğer defterlerde izah edilen şekilde yürütülecektir. Bu defter için aşağıdaki tali hesaplar açılacak ve keza bu hesaplara alakalı işler taallük ettiği partilere müfredat veçhile ve izahatlı olarak kaydolunacaktır. Tali hesaplar şunlardır: a - Tedavi makineleri b - Enerji makineleri c - Atelye makineleri d - Diğer makineler Makinelere ayrıca birer numara verilmek lazımdır. Makinelerle alat ve edevatın birbirine karıştırılmaması ve kayıtlarda taallük ettiği hesapların tefrikı lazımdır. 6 Numaralı muavin defter Alat ve edevat Bu defter idarenin malı olan ve demirbaşla mefruşattan gayrı bulunan bilümum alat ve edavatın kaydına mahsustur. (Balta, çekiç, kazma, kürek ve saire gibi) müfredatları levazım tarafından ayrıca tutulacak olan bu defter bir tek hesabı ihtiva edecektir. (Ormanlar gibi) leva-

5 125 zımca cins ve nev'i itibariyle ve miktar ile kıymet ve bulundukları yerler gösterilmek suretiyle bir defter tutulacaktır. (Nümune) her ay sonunda levazım tarafından bir cetvel çıkarılacak, bu cetvelin yekünu muavin defter yekünuna müsavi olacaktır: 7 Numaralı muavin defter Nakil vasıtaları Bu defter idarede kullanılan nakil vasıtalarının kaydına mahsustur. Bu muavin defter aşağıdaki tali hesapları ihtiva eder. Bu tali hesaplara nakil vasıtaları cinsleri itibariyle ve tafsilatı lazımesiyle ayrı ayrı sayfalara kaydolunur. Tali hesaplar şunlardır: a - Motörlü vasıtalar b - Motörsüz vasıtalar c - Canlı vasıtalar 8 Numaralı muavin defter Mefruşat ve demirbaş eşya Bu defter idarenin teşkilat ve tesisatında mevcut bilümum demirbaş eşya ve mefruşatın kaydına mahsustur. Tutulacak muavin defterde aşağıdaki tali hesaplar açılması lazımdır. Bu hesaplara mefruşat ve demirbaş yalnız kıymet itibariyle ve cins gözetilmeksizin kaydolunur. Bundan maada levazım idaresi de bir defter tutmağa mecbur olup bu defter (Nümune) mefruşat ve demirbaş eşyanın cinsi itibariyle ve her sayfa bir eşyaya mahsus olmak, eşyanın bulundukları yerler gösterilmek suretiyle kayda mahsustur. Levazım tarafından tutulacak olan bu defterde hem miktar hem de bedel kaydedilmek lazımdır. Her ay sonunda levazım tarafından bir cetvel çıkarılacak, bu cetvelin yekünu muavin defterdeki tali hesaplara müsavi olacaktır. Muavin defterde açılacak tali hesaplar şunlardır: a - Yemek, kahvaltı, kahve, çay ve içki takımları b - Çamaşır (Banyo, sofra, yatak takımları ila...) c - Sair mefruşat ve demirbaş eşya. İKİ NUMARALI HESAP Yapılmakta olan işler hesabı Bu hesap idare tarafından yaptırılması takarrür eden ve inşaat ve tesisat mevzuuna giren alelümum işlerin inşa ve tesisi safhalarını takip ve bunların hitamında taallük ettiği hesaba nakledilmek için açılmış muvakkat ve mutavassıt mahiyette bir hesaptır. Hesabın aşağıda gösterilen iki muavin defteri bulunup bu defterlerden inşasına başlanan bir otel, bir başka bina, yaptırılmasına mübaşeret edilen bir yol, veya kanalizasyon veyahut bir su deposu gibi her bir iş için birer tali hesap açılması icabeder.

6 126 Muavin defter şunlardır: a - İnşa halinde bulunan binalar b - Kurulmakta olan tertibat ve tesisat Madde 5 Bir ve iki numaralı hesapların sene sonundaki bakiyeleri yekünu sabit sermaye yekünunu tecavüz edemez. Bu hesaplara taallük eden muamele fişlerinin şekli tertibi aşağıdaki misallerde gösterilmiştir. Fiş şekli Zimmet Matlup Tesisat ve sabit kıymetler 120 Mefruşat ve demirbaş eşya Çamaşır 120 Muhtelif borçlular ve alacaklılar Müessesesinden tarih ve... numaralı fatura mucibince 20 Muhtelif borçlular ve alacaklılar Memur Mehmet 20 Tesisat ve sabit kıymetler Yemek, kahvaltı, çay, kahve ve içki takımları Kırılan bardak bedeli 1500 Yapılmakta olan işler 1500 Kasa İnşa halinde binalar Binası Tesisat ve sabit kıymetler Mütaahhit faturası mucibince Binalar Otel binası Yapılmakta olan işler İnşa halinde binalar Binası Kati kabul mucibince binanın kayda intikali

7 127 3 NUMARALI HESAP Ambarlar Bu hesap müessesenin muhtelif ambarlarına giren ve çıkan eşya ve mevaddın kaydına mahsustur. Hesabın muhasebede tutulan muavin defterinde aşağıdaki tali hesaplar açılacak ve bu hesaplara mevad ve eşya cinsi gözetilmeksizin kıymet itibariyle kaydolunacaktır. Levazım şubesi de her ambar için bir defter tutacak ve bu defterler her cins eşya için bir sayfa tahsisi ile bu sayfalara kıymet, miktar ve sair izahatın ilavesi suretiyle yürütülecektir. Bu defterlerin her ay gayesinde icmali çıkarılacak ve muhasebe ile mutabakatı temin edilecektir. Ambar hesabının muhasebe muavin defterinde açılacak tali hesapları şunlardır : a - Yiyecek ve içecek ambarı (Tütün ve sigara dahil) b - Kömür ve yanıcı maddeler ambarı c - Laboratuvar ve tıbbi ecza ambarı d - Demirbaş eşya ve levazım ambarı (Bu hesaba ancak yeni alınıp da kullanılmaya veri lmiyen ihtiyat levazım) kaydolunur. e - Boş kaplar ambarı f - Kırtasiye ve evrakı matbua ambarı g - Hurda eşya ambarı h - Sair malzeme ve emtia ambarı 4 NUMARALI HESAP Mülga Denizbank'tan devredilen borçlar ve alacaklar hesabı 3653 numaralı kanun, Yalova Kaplıcalarının bütün hukuk ve vecaibiyle Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletine devrini amir bulunduğu cihetle mülga idareden müdevver borçlarla alacakların da bir hesapta görülmesi icabedeceğinden böyle bir hesabın açılmasına lüzum görülmüştür. Esasen muvakkat olan bu hesap için muavin defter tutulmaksızın tafsilatın defterikebire derci kafidir. Bu hesap aylık mizanlarla senelik bilançolarda iki bakıye gösterecektir : 1 - Mizan bakıyesi 2 - Matlup bakıyesi Alacak ve borçların tamamen tesviyesinden sonra bu hesabın bakıyeleri Sıhhat e İçtimai Muavenet Vekaleti "A" hesabı carisinin zimmet ve matlubuna nakledilmek suretiyle tasviye ve bu tasviye işi Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletine ihbar edilir. Bu hesabın zimmeti, mülga idareden müdevver borçlardan ödenen miktarı; matlubu da devreden alacaklardan vukubulan tahsilatı gösterir.

8 128 MİSAL 1 Zimmet Matlup 100 Mülga İdareden müdevver borçlar ve alacaklar. 100 Kasa 1 temmuz 1939 dan evvel tahakkuk eden ve ödenen maaş için MİSAL Kasa 100 Mülga İdareden müdevver borçlar ve alacaklar müşteriden 1 temmuz 1939 dan evvel tahakkuk edip şimdi tahsil edilen para. 5 NUMARALI HESAP Sermaye "A " Hesabı Vekaletin bu cari hesabı aynı zamanda bir mütedavil sermaye hesabı mahiyetini arzeder. Yalova Kaplıcalarına mütedavil sermaye verilmiyecek umumi muvazeneden ve Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti bütçesinden yardım yapılacaktır. Maliye Vekaletine yapılacak bütün tediyat ve senelik bütün zararları bu hesabın zimmetine ve karları da matlubuna geçirilecektir. Yukarda zikredilen mülga Denizbank'tan müdevver borçlar ve alacaklar zimmet ve matlup bakıyeleri de bu hesabın zimmet ve matlubuna kaydedilecektir. 1 temmuz 1939 tarihindeki devir tutarı nakit, ambar stokları ve saire senenin karları ve alınan yardımlar bu hesabın matlubuna kaydedilir. Bu hesap için muavin defter tutulmasına lüzum yoktur. 6 NUMARALI HESAP Sermaye "B " hesabı İnşaat, tesisat ve saire için (bir ve iki numaralı hesaplar) alınan mebaliğ bu hesabın matlubuna geçirileceği gibi, kırılan ve muhtelif sebeplerle kaydı terkin edilen veya satılan sabit kıymetlerin tutarı da evvelemirde alakalı hesaplara alındıktan sonra sabit sermaye hesabına zimmet kaydiyle bu hesabın matlubuna geçirilir. Her sene sonunda, sabit kıymetlere sene içinde inzimam eden miktarın tutarı sabit sermaye hesabının matlubuna ve bu hesabın zimmetine kaydolunur. Bu hesabın muavin tefteri yoktur. 7 NUMARALI HESAP Depozitolar ve emanetler Resmi dairelere ve başka müesseselere verilen depozitolarla tahakkuk etmiş vergi ve resimler, icra tevkifatı, ödenmemiş istihkaklar muhtelif depozito ve pey akçeleri gibi emanet muameleleri bu hesaba kaydedilecektir.

9 129 Hesabın zimmeti verilen depozitolarla ödenen emanetleri ve matlubu da geri alınan depozitolarla muhtelif namlarla tahakkuk edip tesviye edilmiyen istihkakların ve sairenin kaydına mahsustur. Bu hesabın tali hesapları aşağıda gösterilmiştir. Tali hesapların müfredatı kartlar üzerinde yürütülecektir. Her hesaba dahil müessese veya eşhas için ayrı ayrı birer kart tahsis edilecektir. Kartlar tali hesaplara göre ayrı ayrı gruplar halinde ve her grup da Alfabe sırasiyle tasnif edilecektir. Kart (Nümune numarası 2) Aylık mizanlarla senelik bilançolarda bu hesabın zimmet ve matlup olmak üzere iki bakıye arzetmesi icabeder. Bu bakıyeler eşhas üzerine kartlardan tali hesap üzerine de muavin defterden elde edilir. Bu hesabın muavin defterindeki tali hesapları şunlardır: a - Resmi dairelere verilen depozitolar b - Sair müessese ve şahıslara verilen depozitolar c - Tahakkuk etmiş vergi ve resimler Her iş için ayrı ayrı d - İcra tevkifatı kart tahsis edilecektir. e - Ödenmemiş istihkaklar f - Alınan muhtelif depozitolar ve pey akçeleri 8 NUMARALI HESAP Muhtelif borçlular ve alacaklılar Bu hesap idarenin Mülga Denizbank'tan müdevver kısımlarla depozito ve emanetler hariç eşhası sairenin borç ve alacaklarını gösterecektir. Bu hesabın bir muavin defteri olacak ve bu defterde aşağıdaki tali hesaplar açılacaktır. 1 - Mubayaattan borçlu ve alacaklılar 2 Müşteriler 3 Dahili personel hesapları 4 Sair borçlu ve alacaklılar 1 NUMARALI TALİ HESAP Mubayaattan borçlular ve alacaklılar tali hesabı Bu tali hesap idarenin alış veriş işleri yaptığı müesseseler ve eşhasla olan alacak ve borç vaziyetlerini gösterir. Hesabın zimmetine verilen para, iade edilen emtea bedeli, tazminat ve saire gibi işler, matlubuna ise, fatura bedeli ve muhtelif surette alınan paralar ve müesseseye ait ve şahıslar tarafından yapılan bilümum masraflar kaydolunur. Bu hesabın müfredatı kartlar üzerinde yürütülür. Bu hesap iki bakıye arzeder. Zimmet bakıyesi, matlup bakıyesi bu bakıyeler kartlardan alınacak ve kartlar alfabe sırasiyle tasnif edilecektir. Kartlar her müessese ve şahıs için ayrı ayrı olmak üzere hazırlanmalıdır.

10 130 2 NUMARALI TALİ HESAP Müşteriler Müşterilere ait bütün muameleler bila istisna geçirilir. Yani fatura tutarı zimmetlerine ve nakten yaptıkları tediyat veya kendilerine yapılan iskontolar matluplarına kaydedilmelidir. İşletme İdaresinin bir aylık umumi muamelatını doğru olarak tesbit edebilmek için bütün müşteri faturalarını ayın son günü akşamı hesaplarına geçirmek lazımdır. Tabiatiyle talep vakı olmadıkça müşterilerin hesaplarını rüyet için tesbit edilen zamandan evvel faturalar müşteriye tevdi edilmez. Bu tali hesabın müfredatı kartlar üzerinde yürütülecek ve her müşteri için ayrı bir kart tahsis edilecektir. Bu kartların alfabe sırasiyle tasnif edilmesi lazımdır. Müşteriler hesabına ait kartların iki guruba tefriki ile bunlardan birincisinin yerli müşterilere, diğerlerinin ecnebilere tahsisi faydalıdır. 3 NUMARALI TALİ HESAP Dahili personel hesapları Bu tali hesap dahili personellerin borç ve alacaklarını gösterecektir. Hesabın müfredatı alfabe sırasiyle tasnif edilecek kartlarda görülür. Bu hesabın da iki bakiyesi olacağı tabiidir. Zimmet ve matlup bakiyesi memurlara verilen resmi avanslar da bu hesaba ve açılacak kartlara kaydolunur. 4 NUMARALI TALİ HESAP Sair borçlular ve alacaklılar hesabı Bu hesap depozitolar ve emanetler, mubayaattan borçlular ve alacaklılar ve müşteriler ve dahili personel hesaplarına kaydı iktiza eden mebaliğden gayrisi için kullanılacaktır. Bu tali hesabın müfredat kayıtları kartlar üzerinde yürütülecek ve her şahıs için ayrı bir kart tahsis edilecektir. Aylık mizanlarla senelik bilançolarda bu hesap zimmet ve matlup bakıyeleri gösterebilir. Bu bakıyeler kartlardan istihsal edilecektir. 9 NUMARALI HESAP Senedat cüzdanı İdarenin alacakları için para yerine senet alınması şayanı tecviz olmayıp ancak zaruret halinde buna lüzum olduğu takdirde idarenin alacağına mukabil aldığı senetlerle tahsile gönderilen senetlerin esham ve tahvilatın kaydına mahsus olmak üzere bu hesap açılmıştır. Binaenaleyh muavin defter dahil bu üç grup üzerine ve her grup için icabeden sayfalara ayrılmak suretiyle tutulacaktır. Grup isimleri şöylece toplanabilir : a) Alacak senetleri b) Tahsile gönderilen senetler c) Esham ve tahvilat Muavin defterde işlerin mahiyetine göre iktiza eden kaffei malümatın derci lazımdır. Vade, tarih ve saire gibi, her grup için aşağıda ayrı ayrı birer misal gösterilmiştir:

11 131 Zimmet Birinci grup: Alacak senetleri Matlup 500 Senetler cüzdanı Alacak senetleri 500 Muhtelif borçlular ve alacaklılar Müşteriler Bay Tahsilde: Zimmet Matlup 500 Kasa 500 Senedat cüzdanı Alacak senetleri İkinci grup : Tahsile gönderilen senetler Zimmet Matlup 600 Senedat cüzdanı Tahsile gönderilen senetler 600 Senedat cüzdanı Alacak senetleri Bu paranın tahsilinde : Zimmet Matlup 600 Bankalar Bankası 600 Senedat cüzdanı Tahsile gönderilen senetler Üçüncü grup : Esham ve tahvilat Zimmet Matlup 1000 Senedat cüzdanı Esham ve tahvilat 1000 Bankalar Bankası İdarenin emriyle alınan dahili istikraz tahvilleri.

12 132 Bu tahvillerin her birisi için muavin defterde ayrı sayfa tahsis edilecek ve buraya tahvil numaraları; kıymetleri, faiz nispeti kaydedilecektir. Tahvillerin 100 lira karla elden çıkarılması halinde: Zimmet Matlup 1100 Kasa 1100 Senedat cüzdanı 100 Muhtelif gelirler Esham ve tahvilat 10 NUMARALI HESAP Ödenecek senetler Bu hesap lüzumunda İdare tarafından verilecek bonoların kaydına mahsustur. Bu hesap için muavin defter tutmağa lüzum yoktur. Şu kadar ki icabeden malümatın derhal alınabilmesi için defterikebire lüzumlu kaffei malümatın derci iktiza eder. Senet tarihi, vadesi, ne için verildiği gibi. Zimmet Matlup MİSAL 1500 Muhtelif borçlular ve alacaklılar 1500 Ödenecek senetler Mubayaattan borçlular ve alacaklılar Zimmet Senedin ödenmesi halinde : Matlup 1500 Ödenecek senetler 1500 Kasa 11 NUMARALI HESAP Kasa Bu hesap müessese veznesine giren ve çıkan paraların kaydına mahsus olup hesabın muavin defteri, veznedar tarafından tutulacak olan kasa defteridir. Kasa defteri veznedar tarafından ve yevmiye defterinde izah edilen fişlere istinaden yürütülür. Tutulması zaruri olan kasa defterinde muameleler her gün bir bakıye ile tevzin ve defterde görünen mevcudun kasadaki mevcuda mutabakatı muhasebeci ve veznedarın imzalariyle her gün tasdik edilecektir.

13 133 Günlük kasa muamelatı yevmiye defterine iki yevmiye fişi vasıtasiyle geçirilecektir. (Nümune 2 ) 1 Mehuzat için Kasa Zirdekilere : Sarfiyat için Zirdekiler : Kasaya Kasa; ancak İşletme Müdürü veya tayin edeceği zat ile muhasebecinin imzasını taşıyan kasa fişleri mucibince ahz veya tediye etmek hakkını haizdir. 12 NUMARALI HESAP Bankalar Bu hesap müessesenin muamele yaptığı bankalara vaki olan tevdiatiyle istirdatlarını ve bankada bulunan paralarını göstermeğe yarar. Bu hesap için bir muavin defter tutulur. Muavin defterde her banka için ayrı birer hesap açılmak lazımdır. Muavin defterlerin bakiyeleri ile bankaların gönderdikleri hesap hulasalarının mutabakatları en az altı ayda bir ve zaruri olarak mali sene sonunda behemehal yapılacaktır. 13 NUMARALI HESAP Sabit sermaye Bu hesap müessesenin sabit sermaye miktarını ve bu sermaye üzerinde vaki olacak tahavvülatı göstermek içindir. Hesabın bakıyesi her sene sonunda sabit kıymetler bakıyelerinin mecmuuna müsavi olacaktır. Kırılan veya muhtelif sebeplerle kaydı terkin edilen veya satılan sabit kıymetlerin tutarı her sene sonunda Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti (B) hesabının matlubuna ve bu hesabın zimmetine geçirilir. Sabit kıymetlere sene zarfında inzimam eden miktar hesabın matlubuna ve Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti (B) hesabının zimmetine geçirilir.

14 134 MİSAL: 1 Zimmet Matlup 2000 Tesisat ve sabit kıymetler Makineler 2000 Kasa Mubayaa edilen makine MİSAL: Tesisat ve sabit kıymetler Demirbaş eşya ve mefruşat 700 Kasa MİSAL 500 Tesisat ve sabit kıymetler Demirbaş eşya 500 Ambarlar Otele verilen muhtelif eşya Sene sonunda yapılacak muamele: 3200 Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti B hesabı 3200 Sabit sermaye 50 liralık bir demirbaş eşya kırılsa da tazmin ettirilmesi icabetse Zimmet Matlup 50 Kasa 50 Tesisat ve sabit kıymetler Mefruşat ve demirbaş eşya Kırılıp tazmin ettirilen bir masa bedeli Sene sonunda: 50 Sabit sermaye 50 Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti B hesabı Kaplıcaların Sıhhat Vekaletine devri zamanındaki sabit sermayeyi teşkil edecek olan muhtelif sabit kıymetler, tesisat ve sabit kıymetler hesabının zimmetine ve bu hesabın (sabit sermaye) matlubuna geçirilecektir. 14 NUMARALI HESAP Birikmiş Amortisman Hesabı Amortismanlar pasif usul mucibince yani sabit kıymetlerden her sene bir miktar tenzil etmek suretiyle değil birikmiş sermaye teşkil etmek suretiyle yapılacaktır.

15 135 Amortismanlar sene sonunda ve berveçhi ati nispetler dahilinde hesap edilir. Kagir binalar : % 2 Ahşap binalar : % 5 Elektrik santralı ve pompa binası : % 3 Su depoları : % 4 Tesisat ve tertibat : % 5 Makineler : % 10 Nakil vasıtaları : % 20 Demirbaş eşya ve mefruşat : % 10 Çamaşır (yatak, banyo ve sofra takımları dahil) : % 10 (Senede ancak 4 ay kullanılacağına göre) Yemek, kahvaltı, çay, kahve ve içki takımları : % 10 Birikmiş amortisman hesabı için muavin defterler tutulacaktır. Bu defterler: 1 Binalar 2 Makineler 3 Tesisat ve tertibat 4 Nakil vasıtaları 5 Mefruşat ve demirbaş eşya ve alat ve edevatı için olmak üzere beş grupa ayrılacak ve her grupa dahil her iş için ayrı sayfalar tahsis edilecektir. Binalarda: Otel Termal MİSAL : İkametgah binası ila... gibi Muavin defteri matlup sayfası bina, makine, tesis veya nakil vasıtalarının her biri için ayrılmış amortisman miktarını gösterecektir. Mefruşat ve demirbaş eşya ile alat ve edevatın her bir cinsi için ayrı bir hesap açmak lüzumsuzluğuna binaen bunların toptan kaydedilmesi muvafıktır. Bunların amortismanı da yekün üzerinden hesap edilir. Bu hesap için sene sonunda yapılacak muameleye misal : Zimmet Matlup 500 Amortisman hesabı 500 Birikmiş amortisman hesabı Beş bin lira kıymetindeki makinesinin % 10 üzerinden hesaplanan amortismanı.

16 136 Kırılan veya muhtelif sebeplerle kaydı terkin edilen sabit kıymetlerin kayıt şekli şu suretle olacaktır. 100 lira kıymetinde bir makinenin dikkatsizlik yüzünden bozulması halinde bunun müsebbibinden 50 lira alınsa ve bu makine için 20 liralık birikmiş amortisman bulunsa kayıt şu şekilde olacaktır. Zimmet Matlup Zirdekiler 50 Kasa 20 Birikmiş amortisman 30 Muhtelif zararlar 100 Tesisat ve sabit kıymetler Makineler Karşılıklar (sigorta ihtiyat sermayesi) 15 NUMARALI HESAP Bu hesap müessesenin kendi bünyesi dahilinde sigorta tesis ve şüpheli alacakları tahakkuk etmesi halinde kullanılacaktır. Bu hesabın kaydı sene sonunda yürütülecektir. Hesabın muavin defteri vardır. Bu defterde aşağıdaki tali hesaplar açılacaktır. a) Tasfiye olunacak alacaklar ve hesaplar karşılığı b) Sigorta karşılığı Zimmet Matlup MİSAL : İdare masrafları Sigorta masrafları 1520 Karşılıklar Sigorta karşılığı Kendi nezdinde yapılan prim bedeli Zimmet Matlup MİSAL : Muhtelif zararlar Ayrılan karşılıklar 150 Karşılıklar Tasfiye olunacak alacaklar ve hesaplar karşılığı tahsili için dava ikame edilen ye ait borç

17 NUMARALI HESAP Muvakkat ve mutavassıt hesaplar Bu hesap bidayeten mahiyeti tayin edilmeyen muameleler ile gelecek senelere sirayet eden irat ve masrafların kaydına mahsustur. Bu hesap için muavin defteri tutulacak ve bu defterin aşağıda gösterilen tali hesapları olacaktır. Tali hesaplar şunlardır: 1 Gelecek seneye ait masraflar 2 " " " iradlar 3 Mahiyeti tayin edilmiyen borçlu muameleler 4 " " " alacaklı" Aylık mizanlarda ve senelik bilançolarda bu hesap iki bakiye gösterecektir. Zimmet bakıyesi, matlup bakıyesi MİSAL 1 Müessese namına posta ile bin lira gelip bunun ciheti aidiyeti belli olmasa. Zimmet Matlup 1000 Kasa 1000 Muvakkat ve mutavassıt hesaplar Mahiyeti tayin edilemiyen alacaklar. Bu paranın bir müşteri tarafından borcuna ait olarak gönderildiği anlaşılsa. Zimmet Matlup 1000 Muvakkat ve mutavassıt hesaplar Mahiyeti tayin edilemiyen alacaklar 1000 Muhtelif borçlular ve alacaklılar Müşteriler MİSAL 2 Bir nisan tarihinde üç aylık kira bedeli ödense: Bunun iki aylığı bir seneye ve bir aylığı da mütaakıp seneye ait olacağı için: Zimmet Matlup 200 İdare masrafları Kira 100 Muvakkat ve mutavassıt hesaplar Gelecek seneye ait masraflar 300 Kasa

18 138 Zimmet Yeni senede şu kaydolacaktır: Matlup 100 İdare masrafı Kira 100 Muvakkat ve mutavassıt hesaplar Gelecek seneye ait masraflar 17 NUMARALI HESAP Tasfiye olunacak hesaplar Bu hesap tahsili teehhüre uğrayan senetlerle alacakların ve davada bulunan senetler ve alacakların ve diğer çürük alacakların kaydına mahsustur. Hesap için bir muavin defter tutulacak ve defterde tahsili teehhüre uğrayan senetler ve alacaklar, davada bulunan senetler ve alacaklar, şüpheli alacaklar, tahsili mümteni hal alan alacaklar için tali hesaplar olacaktır. Zimmet MİSAL : 100- liralık bir bononun vadesi geldiği halde tahsili mümkün olmazsa: Matlup 100 Tasfiye olunacak hesaplar Tahsili teehhüre uğrayan senetler ve alacaklar 100 Senedat cüzdanı Alacak senetler Parayı tediyede taannüt ederse dava açıldığı takdirde : Zimmet Matlup 100 Tasfiye olunacak hesaplar Davadaki senetler ve alacaklar 100 Tasfiye olunacak senetler Tahsili teehhüre uğramış senetler ve alacaklar Dava kazanıldığı ve para tahsil edildiği takdirde: Zimmet Matlup 105 Kasa 100 Tasfiye olunacak hesaplar Davadaki senetler ve alacaklar 5 Faiz ve komüsyon alınan faiz

19 139 Tahsili mümteni alacağın zarar kaydı için Vekaletten müsaade istihsali lazımdır. Bu müsaadenin istihsali halinde masraf kaydı suretiyle hesap kapatılır. Meşkük alacaklar için karşılık ayırma vaziyeti de Vekaletin müsaadesine bağlıdır. 18 NUMARALI HESAP İdare masrafları Bu hesap personellere ait masraflarla idarenin diğer işletme masraflarının dışında kalan masrafların kaydına mahsustur. Bu hesap için muavin defter tutulacak ve bu defterde aşağıdaki tali hesaplar açılacaktır. 1 Bareme tabi memurlar 2 Baremin 10. uncu maddesine dahil memurlar 3 Muvakkat müstahdemler 4 Ecnebi mütehassıslar ücreti 5 Fazla mesai ücreti 6 Memurların tedavi masrafları 7 Tekaüt sandığı masraflarına iştirak hissesi 8 Tazminat 9 Harcırah 10 Müstahdemlerin giyim masrafları 11 Personel iaşe masrafları 12 Kiralar 13 Tenvir ve teshin ve su 14 Kırtasiye, Büro masrafları ve matbualar 15 İlan, gazete ve mecmua aboneleri 16 Posta, telgraf ve telefon masrafları 17 Menkuller bakım ve tamirat masrafları Kıymete haizi tesir olan 18 Gayrimenkuller ve tamirat masrafları tamirler alakalı hesaplara 19 Hayır Cemiyetlerine yardım kaydolunur 20 Para nakliyesi 21 Hukuki işler masrafı 22 Damga pulları 23 Gayrimenkul sigorta masrafları 24 Menkuller sigorta masrafları 25 Müteferrik masraflar 26 İdare binaları ve idaredeki mefruşat ve demirbaşlar amortismanı. İdare masrafları hesabına dahil maaş, ücret ve iaşe ve tedavi masrafları, memur ve müstahdemlerin çalıştıkları yerler itibariyle ve idare masrafları hesabının matlubuna ve alakalı işletmenin zimmetine kayıt suretiyle nakledildikten sonra bakıye kalan idare masrafları her sene sonunda muhtelif işletmeler hesabının aşağıdaki tali hesaplarının zimmetine, bu kısımların sabit kıymetleri nispetinde tevzi edilir.

20 Oteller ve pavyonlar işletmesi tali hesabı Lokantalar ve büfeler işletmesi tali hesabı Banyolar işletmesi tali hesabı 140 Senelik idare masrafının mecmuu otuz bin liraya baliğ olsa, oteller ve pavyonlar (bina, mefruşat, demirbaş ila...) sabit kıymetleri 800,000; lokantalar ve büfeler sabit kıymetleri (yemek takımı, bina ila...) 120,000 ve banyolar sabit kıymetleri 80,000 lira olsa: % si Sabit kıymetler mecmuu İzahat ,000 Oteller ve Pavyonlar ,000 Lokantalar ve büfeler 8 80,000 Banyolar 100 1,000,000 Nispetler yukardaki şekilde tesbit edildikten sonra masrafın taksimi liralık masrafın bu nispetler dahilinde taksimi şöylece yazılır. Tutarı Lira % si İzahat 24, Oteller ve pavyonlar işletmesi tali hesabı 3, Lokantalar ve büfeler işletmesi tali hesabı Banyolar ve büfeler işletmesi tali hesabı 19 NUMARALI HESAP Müşterek işletme masrafları Bu hesap kaplıca işletmesine taallük edip doğrudan doğruya bir işletmeyi alakalandırmayan ve umumiyet itibariyle bütün işletmelere şamil olan masrafların kaydına mahsustur. Hesabın muavin defteri vardır. Ve bu defterde aşağıdaki tali hesaplar açılacaktır. 1 Alelümum propaganda masrafları, 2 Orkestra masrafları 3 Nakliye ve hammaliye 4 Bahçe, yollar ve parklar tenviratı 5 Temizlik masrafları 6 Nakil vasıtaları işletme zararı 7 Marangozhane işletme zararı 8 Çamaşırhane işletme zararı 9 Amortismanları başka bir hesaba geçirilmiyen sabit kıymetler amortismanı 10 Elektrik santralı işletmesinden sene sonunda nakledilen zimmet veya matlup bakıyesi.