YRD. DOÇ. DR. ATİLLA EVCİN
|
|
- Canan Polat
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 YRD. DOÇ. DR. ATİLLA EVCİN Amerikan Silahlı Kuvvetler Dergisi'nde, Ralph Peters tarafından kaleme alınan makalede ve Türkiye dahil Ortadoğu'yu parçalara bölen haritada, etnik veya dini düşmanlıkla beslenen doğal kaynaklarla ilişkili çatışmaların bir örneği niteliğindedir. 1
2 Özellikle 20. yüzyılın ekonomileri için hayati önem taşıyan petrol ve bu enerji kaynağı üzerindeki üstünlük mücadelelerinin, 21. yüzyılda da devam edeceği öngörülürken, bu olgu günümüzde ülkeler arasında yaşanan sürtüşmelerdeki enerji kaynaklarının ve doğal kaynakların taşıdığı önemi açıkça ortaya koymaktadır. Bu nedenle enerji güvenliğiyle ulusal güvenlik arasındaki yakın ilişki, enerjinin etkin kullanımı, enerji tasarrufu, enerji kaynağının çeşitlendirilmesi, enerjide ülke kaynaklarının değerlendirilip dışa bağımlılığın azaltılması, enerji üretiminde maliyetlerin düşürülmesi gibi konular, sadece bu işin uzmanlarının değil, dış politika alanındaki karar alıcıların da, geçmişe oranla daha fazla ilgilendikleri sorunlar arasına girmektedir. Bor Elementinin Genel Özellikleri Tabii olarak iki tane izotopu vardır, bunlar; 10 B (% 18,8 ) ve 11 B (%81,2) izotoplarıdır. Her ikisinin çekirdeği spine sahip oldukları için nükleer magnetik rezonans araştırmalarında kullanılır. Borun radyoaktif izotopları 8 B ve 12 B dirler. Kristal bor, önemli ölçüde hafiftir, serttir, çizilmeye karşı mukavemetlidir ve, ısıya karşı kararlıdır. Bor kırmızı ötesi ışığın bazı dalga boylarına karşı saydamdır ve oda sıcaklığında zayıf elektrik iletkenliğine sahiptir. Yüksek sıcaklıkta iyi bir iletkendir. Kristal bor kimyasal olarak inerttir. Bor hidroklorik ve hidroflorik asitlerle kaynatıldığında bozulmaz. Sadece çok ince öğütülmüş bor, konsantre nitrat asidi ile yavaş oksitlenir. 2
3 Bor u saf olarak elde etmek zordur. % safsızlıkta bor, borik asidin magnezyum ile indirgenmesinden amorf halde elde edilir ve safsızlığı baz ve asit ile yıkanarak filtre edilir. Elde edilen bor, oksit ve bor bulunduran bileşikleri ihtiva eder ve küçük kristaller halinde koyu kahve renklidir. Bor, tungsten yüzeyinde bor oksidin hidrolizi ile elde edilir. Bor elementinin kimyasal özellikleri morfolojisine ve tane büyüklüğüne bağlıdır. Mikron ebadındaki amorf bor kolaylıkla ve bazen şiddetli olarak reaksiyona girerken kristalin bor kolay reaksiyona girmez. Bor yüksek sıcaklıkta su ile reaksiyona girerek borik asit ve diğer ürünleri oluşturur. Mineral asitleri ile reaksiyonu, konsantrasyona ve sıcaklığa bağlı olarak yavaş veya patlama şeklinde olabilir ve ana ürün olarak borik asit oluşur. Bor yanıcıdır, fakat tutuşma sıcaklığı yüksektir. Buna ilaveten yanma sonucunda kolaylıkla aktarılabilecek katı ürün vermesi ve çevreyi kirletecek emisyon açığa çıkarmaması gibi bir özelliğe sahip olduğundan dolayı katı yakıt hücresi olarak kullanılmaktadır. Kimyasal olarak ametal olan kristal bor, normal sıcaklıklarda su, hava ve hidroklorik / hidroflorik asitler ile soy davranışlar göstermekte, sadece yüksek konsantrasyonlu nitrik asit ile sıcak ortamda borik asite dönüşebilmektedir. Bor, yeryüzünde toprak, kayalar ve suda yaygın olarak bulunan bir elementtir. 3
4 Bor mineral veya cevherleri doğadaki halleriyle ticari önem taşımalarına rağmen, farklı tipteki rafine bor bileşiklerinin üretilmesi için bazen teknolojik işlemlere tabi tutulmaktadır. Öte yandan bu bor bileşikleri içerdikleri B 2 O 3 (borik oksit) miktarına, taşıdıkları fiziksel veya kimyasal özelliklerine göre farklı alanlarda kullanılmaktadır. Bor bileşiklerinin içindeki B 2 O 3 (borik oksit) oranına tenör denilmektedir. Tenörü yüksek olan, yani içinde daha fazla B 2 O 3 (borik oksit) olan bor madeni, az olanına göre daha değerli olmaktadır. Bazı ticari bor bileşikleri içerdikleri B 2 O 3 miktarlarına göre şöyle sıralanmaktadır; susuz borik asit, B 2 O 3, (% 100), susuz boraks, Na 2 B 4 O 7, (% 69,2), borik asit, H 3 BO 3, (% 56,4), boraks pentahidrat, Na 2 B 4 O 7.5H 2 O, (% 47,8), boraks dekahidrat, Na 2 B 4 O 7.10H 2 O (% 36,5), sodyum perborat tetrahidrat, NaBO 3.4H 2 O(% 22,7) ve sodyum perborat monohidrattır, NaBO 3.H 2 O (% 34,8). 4
5 Türkiye Bor Madenciliği Türkiye de bilinen başlıca borat yatakları Batı Anadolu da yer almakta ve bu yataklar dünya rezervinin % ine sahip bulunmaktadır. Türkiye rezervlerinin % 37 si Bigadiç, % 34 ü Emet, % 28 i Kırka ve %1 i Kestelek bölgesinde bulunmaktadır. Bigadiç işletmesinde başlıca bor mineralleri kolemanit (Ca 2 B 6 O 11 5H 2 O) ve üleksittir (NaCaB 5 O 9.8H 2 O). Boratlar 1-8 m kalınlıkta tabakalar halinde killer arasında yer alırlar. Kapalı ve açık ocaklardan üretilen tüvenan (yıkanmamış, elenmemiş topraktan çıkarılan cevher) cevherler ton / yıl tüvenan cevher yıkama kapasiteli konsantratörlerde zenginleştirilerek, mm, 3-25 mm kolemanit konsantreleri ile mm ve mm üleksit konsantreleri elde edilir. Bor mineral ve bileşiklerinin ülkemiz içinde kullanılması çok kısıtlıdır. Kırka (Eskişehir) ve Bandırma (Balıkesir) de yer alan tesislerde bor cevherleri rafine ürüne dönüştürülmektedir. 5
6 TÜRKİYE DEKİ BOR YATAKLARI Şehir Balıkesir Kütahya Bursa İlçe-Yöre Susurluk Bigadiç Sındırgı Küçükler Emet Kestelek Maden Yatağı Aziziye, Sultançayırı Ankara, Acep, Domuz Kireçlik, Kurtpınar Faraş, Günevi, Yeniköy Beğendikler Hisarcık, Harmanköy, Espey, Killik Kestelek, Maden Cinsi Pandermit, Kolemanit, Üleksit Komenatit, Üleksit Kolemanit Kolemanit Eskişehir Kırka Göcenoluk, Harmankaya Tinkal Kırka Bor İşletmeleri Yıllık ton/yıl bor işleme ve üretim kapasitesine sahiptir. Yataklarının esasını tinkal konsantre (doğal boraks), boraks pentahidrat (Na 2 B 4 O 7.5H 2 O) ve boraks dekahidrat (Na 2 B 4 O 7.10H 2 O) oluşturmaktadır. 6
7 Emet Bor İşletmesi Yıllık ton/yıl bor işleme ve üretim kapasitesine sahiptir. Yataklarının esasını cevher kolemanit (Ca 2 B 6 O 11.5H 2 O)oluşturmaktadır. Bigadiç Bor İşletmesi Yıllık 600,000 ton/yıl bor işleme ve üretim kapasitesine sahiptir. Yataklarının esasını kolemanit oluşturmaktadır. Bazılarında ise üleksit (NaCaB 5 O 9.8H 2 O), inyoit (2CaO.3B 2 O 3.13H 2 O), hidroborasit (CaO.MgO.3B 2 O 3.6H 2 O), meyerhofferit (2CaO.3B 2 O 3.7H 2 O), pandermite (4CaO.5B 2 O 3.7H 2 O) havlit (4CaO.5B2O3.2SO 2.5H2O) ve terçit (4CaO.5B 2 O 3.20H 2 O) rastlanmaktadır. 7
8 Kestelek Bor İşletmesi Yıllık 200,000 ton/yıl bor işleme ve üretim kapasitesine sahiptir. Yataklarının esasını boraks dekahidrat (Na 2 B 4 O 7.10H 2 O), borik asit (H 3 BO 3 ) ve sodyum perborat (NaBO 3 )oluşturmaktadır. TÜRKİYE DE BOR MADENLERİ REZERVİ Rezerv Yeri Bigadiç Emet Kestelek Kırka TOPLAM Türkiye Bor Madenleri Rezervi * Rezervler (milyon ton cevher) Rezervler (milyon ton B 2 O 3 ) * roskill.co.uk/boron.html 8
9 Türkiye nin Ham ve Rafine Bor Üretim Kapasitesi, 2004 Yer Kırka Bandırma Bigadiç Emet Kestelek TOPLAM Ürün -BPH 480 -SB (1) 60 -BDH+BPH -SPB -Borik Asit Kolemanit Üleksit Öğütülmüş Kolemanit Kolemanit -Borik Asit Kolemanit Cevher Tinkal 800 -BDH (1) Kurulu Kapasite (1000 t/y) Rafine Ürün Not (1): Üretim Yapılmıyor. BDH :Boraks Dekahidrat BPH :Boraks Pentahidrat, SB :Susuz Boraks SPB :Sodyum Perborat DÜNYA BOR REZERVLERİ VE ÜRETİMİ Bor kaynaklarında dünyada birinci sırada yer alan Türkiye, dünya toplam bor rezervinin % 72 sine sahiptir. Türkiye'den sonra ikinci sırada yer alan Rusya ise dünya bor madeni rezervlerinin % 9 una, Güney Amerika % 8 ine, ABD % 7 sine ve Çin % 3 üne sahiptir. Öte yandan, Türkiye'deki bor madenlerinin tek başına dünya talebini karşılayabilme süresi 567 yıldır. Bu süre Rusya da 67, Güney Amerika da 61, ABD de 53 ve Çin de ise 24 yıldır. 9
10 Dünya Bor Madeni Rezervleri ( içindeki B 2 O 3 miktarına göre) Ülke İşletilen Rezerv Miktarı Bilinen Rezerv Miktarı Bilinen Rezerv % Tek Başına Dünya Talebini Karşılayabilme Süresi (Yıl) Türkiye ABD %72 % Rusya %9 67 Kazakistan Çin G.Amerika %1 %3 % Toplam 366 1,173 % Kaynak: Çetin, s yılında Amerikan Maden Dairesi tarafından yayınlanan en son rezerv değerleri cevher miktarı cinsinden verilmiştir Türkiye Çin Şili Peru İran Ülke A.B.D. Rusya Bolivya Arjantin Yugoslavya TOPLAM Görünür Rezerv % 32,26 21,51 21,51 13,44 4,30 2,15 2,15 1,07 1,07 0,54 100,00 Toplam Rezerv % 31,52 16,81 21,01 9,87 8,61 4,62 3,99 1,89 1,47 0,21 100,00 10
11 Sertlik Dizinim Boraks (Tinkal) Kimyasal Bileşimi Kristal Sistemi Kristal Biçimi İkizlenme Özgül Ağırlık Renk ve Şeffaflık Çizgi Rengi Parlaklık %B 2 O 3 içeriği Ayırıcı Özellikleri Bulunuşu Na 2 B 4 O 7. 10H 2 O Monoklinik Kısa prizmatik kristalli, bazen levhamsı { 100} yüzeyinde nadiren Mohs gr / cm3 { 100} mükemmel Renksiz; beyaz, grimsi, yeşilimsi, mavimsi; şeffaf-yarışeffaf Beyaz Camsı bazen toprağımsı % 36.6 Kristal şekli, düşük özgül ağırlığı, suda çözünebilirliği Tinkal suyunu kaybederek kolaylıkla Tinkalkonit e dönüşebilir. Kille ara katkılı Tinkalkonit ve Üleksit ile birlikte bulunur. Ülkemizde Eskişehir-Kırka yataklarından üretilmektedir. Boraks, evaporitik ortamlarda oluşan bir mineraldir. Tuzlu göl sularının evaporasyonu ile oluşur. Karbonatlar, sülfatlar ve halit gibi diğer evaporasyon mineralleri ile birlikte bulunur. 11
12 Kernit (Rasorit) Kimyasal Bileşimi (Na 2 B 4 O 7.4H 2 O) Kristal Sistemi Kristal Yapısı Monoklinik Bir BO 2 OH üçgeni ve BO 4 dörtyüzlüleri köşelerde ki oksijeni paylaşarak altı üyeli halka oluştururlar. Üç halka her iki dörtyüzlüdeki köşe oksijen atomlarını paylaşarak bir zincir meydana getirir. Zincirler hidrojen bağları ile birleşerek c doğrultusunda uzanırlar. İki Na atomu beş oksijen atomu ve bir su molekülü ile çevrelenirler. Görünüm : İkizlenme : Kimyasal Bileşimi : Sertlik : Özgül Ağırlık : Özellikler : Bulunuşu : Bazen kama yüzlerin tekrarlarından ötürü yuvarlak görünümlüdür. Ayrıca dilinebilen kitleler telsel yapılar gösterirler. Masif olabilir. İkiz düzlemi{ 110} dir. % 22,66 Na 2 O, % 51,02 B 2 O 3, % 26,32 H 2 O. 3Mohs gr / cm3. Üfleç alevinde kabarır ve kolayca eriyerek beyaz karnıbahar biçiminde bir kitle bırakır. Soğuk suda yavaşça çözünür. Sıcak suda ve asitlerde derhal çözünür. Ayrışınca dehidrasyon ile Tinkalkonit e dönüşür. Türkiye de Kırka Boraks yataklarında cevher kütlesinin alt kısımlarında oluşmuştur. Renksiz, saydam, iğne biçiminde kristalleri grup halindedir. Tek kristallerin uzunluğu 10 cm e ulaşır [5]. Üleksit Kimyasal Bileşimi Kristal Sistemi Kristal Biçimi Kristal Yapısı Kristal Bileşimi Sertlik Özgül Ağırlık Dilinim Renk ve Şeffaflık Parlaklık Ayırıcı Özellikleri Ayrışması (NaCaB 5 O 9.8H 2 O) Triklinik Genellikle iğnemsi kristalli; merceksi ya da nodüler, ışınsal, pamuk yumağı şekilli. Yapıdaki B 5 O 6 (OH) 6 polianyonu izoledir ve 2 B-O üçgeni ve 3 B-O dörtyüzlüsünden oluşur. % 7,65 Na 2 O, % 18,85 CaO,% B 2 O 3, % H 2 O 2.5 Mohs gr / cm3 { 010} Mükemmel, { 1-10} iyi. Beyaz, renksiz, ipeksi; şeffaf Camsı Pamuk yumağı şekli, düşük yoğunluğu, soğuk suda çözünmeyip sıcak suda çözünmesi. Ayrışarak jips ve Kolemanit e dönüşür. Bulunuşu Türkiye de Emet, Kırka, Bigadiç borat yataklarında yaygın olarak ve Bigadiç yatağında ikinci cevher olarak bulunur. Dünyada ise Arjantin' de bulunmaktadır. 12
13 Kolemanit Kimyasal Bileşimi Kristal Sistemi Kristal Biçimi Kristal Yapısı Kimyasal Bileşimi Sertlik Özgül Ağırlık Dilinim Renk ve Şeffaflık Parlaklık Ayırıcı Özellikleri Bulunuşu Ca 2 B 6 O 11.5H 2 O Monoklinik Çoğunlukla eş boyutlu ve kısa prizmatik kristalli; masif, kompakt, tanesel. Zincir biçimi (B 3 O 4 (OH) 3 )-2 bileşimindedir. Burada bir BO 3 üçgeni bir BO 3 (OH) dörtyüzlüsü ve bir BO 2 (OH) 2 dörtyüzlüsü köşe paylaşarak bir halka oluştururlar. % CaO, % B 2 O 3, % H 2 O. 4.5 Mohs gr / cm3. { 010} Renksiz, beyaz; şeffaf - yarı şeffaf. Camsı. Kristal formu, mükemmel dilinimi, diğer boratlardan daha sert olması, üfleç alevinde çatırdar, kıvrılır, sinterleşir ve erir. Sıcak HCl de çözünür. Çözelti soğuyunca borik asit ayrılır. Ayrışınca kalsite dönüşür. Kurak iklim bölgelerindeki playa ve tuz göllerinde boraks ile birlikte oluşur. Türkiye de Emet, Bigadiç, Kestelek, Kırka, Sultançayır, borat yataklarında yaygın olarak oluşmuştur. Kırka hariç diğer yatakların esas cevheridir. Buralardaki kolemanitlerde izlenen görünümler; ışınsal dokulu yumrular (nodül), masif taneli saçılmış kristaller yıldızsal, nodüllerin etrafında lifsel tabakalar, kil ara katkılı tabakalar bazen breşler halinde, boşluklarda (jeodik), yassı öz biçimli kristaller halindedir [5]. Pandermit (Priseit) Kimyasal Bileşimi Kristal Sistemi Kristal Biçimi Kimyasal Bileşimi Sertlik Özgül Ağırlık Dilinim Renk ve Şeffaflık Parlaklık Ayırıcı Özellikleri Bulunuşu Ca 4 B 10 O 19. 7H 2 O Triklinik Nodüler ya da düzensiz kütleler halinde; yumuşak-sert tebeşirimsi ve kompakt. % CaO, % B 2 O 3, % H 2 O Mohs gr / cm3. { 001} Mükemmel. Beyaz. Toprağımsı. Şekli, mükemmel dilinimi, akkor ateşte erir, suda çözünmez, asitlerde kolayca çözünür. Beyaz renkte ve masif olarak teşekkül etmiş olup kireçtaşına benzer. Aragonit ile birlikte, sıcak su kaynaklarının meydana getirdiği çökellerde oluşur. Kil ve jips yataklarında da bulunur. Türkiye de Bigadiç-Sultançayır ve Kırka-Borat yataklarında bulunmuştur. Pandermit buralarda nodüler ve bir tona yaklaşan kitleler halinde kil ve jips yataklarının altında görülür. Kırka da Ca-borat zonu üstünde, killi seviye içinde yumrular ve masif kütleler halindedir [5]. 13
14 Hidroborasit Kimyasal Bileşimi Kristal Sistemi Kristal Yapısı Görünüm Dilinim Parlaklık Renk Kimyasal Bileşimi Özellikleri Bulunuşu CaMgB6O11. 6H2O Monoklinik, B 3 O 4 (OH) 3 polianyonu bir üçgen ve iki dörtyüzlüden oluşur. Kristalleri (001) doğrultusunda uzun ve {010} e paralel yassıdır. Genellikle lifler ışınsal veya çubuksal topluluklar oluşturur. Kompakt ince taneli olabilir {010} mükemmel. Cam, telsel kitlelerde ipek. Saf renksiz-beyaz saydam. % CaO, % 75 MgO, % B 2 O 3, % H 2 O Üfleç alevinde erir ve saydam cam verir. Kapalı tüpte asit karakerli su verir. Asitlerde kolayca erir. Soğuk suda hemen hemen çözünmez. Kaynar suda kısmen çözünür. Bir merkezden ışınsal ve iğne şeklindeki kristallerin rasgele yönlenmiş ve birbirini kesen kümeler halinde bulunur. Türkiye de Emet, Kırka, Bigadiç borat yataklarında oldukça sık görülür. Kolemanit, Üleksit ile birlikte rastlanır. 14
15 Boraks Dekahidrat Teknolojik olarak alkali metal boratların en önemlilerinden biri, disodyum tetraborat dekahidrat (Na 2 B 4 O 7.10H 2 O) olarak da adlandırılan boraks dekahidrattır ve tabiatta tinkal minerali olarak bulunur. Molekül ağırlığı 381,4 gr/mol, özgül ağırlığı 1,71 (20 C), oluşum ısısı 1497,2 kcal/mol dür. Renksiz, monoklinik kristal yapısında bir tuzdur. Sulu çözeltileri yaklaşık,konsantrasyondan bağımsız olarak hafif alkali reaksiyon gösterir (ph=9.2) doygun boraks çözeltisi 105 C de kaynar. Boraks Pentahidrat Disodyum tetraborat pentahidratın (Na 2 B 4 O 7.5H 2 O) molekül ağırlığı 291,35gr/mol, özgül ağılığı 1,88, oluşum ısısı 1143,5 kcal/mol dür. Mineral adı tinkalkonit olan pentahidrat boraksın dehidrasyonundan oluşan birikintiler halinde bulunur. Doymuş boraks çözeltisinin 60 C nin üzerinde kristallenmesi ile oluşur. 15
16 Susuz Boraks Disodyum tetraborat (Na 2 B 4 O 7 ) molekül ağırlığı 201,27 gr/mol, özgül ağırlığı 2,3, oluşum ısısı 783,2 kcal/mol olan renksiz ve çok sert bir kristaldir. Kolay öğütülebilir kristalin bir kütle olarak bulunur. Ergime derecesi 741 C dir. Higroskopiktir, boraks hidratın C de dehidrasyonu ile stabil yapıda susuz boraks üretimi sağlanabilmektedir. Borik Asit Borik asit (H 3 BO 3 ), molekül ağırlığı 61,83 gr/mol, B 2 O 3 içeriği %56,3, ergime noktası 169 C, özgül ağırlığı 1,44, oluşum ısısı 1089 kj/mol, çözünme ısısı 22,2 kj/mol olan kristal yapılı bir maddedir oda sıcaklığında sudaki çözünürlüğü az olmasına rağmen, sıcaklık yükseldikçe çözünürlüğü de önemli ölçüde artmaktadır. Bu nedenle sanayide borik asidi kristallendirmek için genellikle doygun çözeltiyi 80 C den 40 C ye soğutmak yeterli olmaktadır. Bor minerallerinden geniş ölçüde üretilen borik asit başlıca; cam, seramik ve cam yünü sanayiinde kullanılmaktadır. 16
17 Bor Oksit (Susuz Borik Asit) Ticari bor oksit, B 2 O 3 tür ve genellikle %1 su içerir. Genellikle borik asitten uygun sıcaklıkta su kaybettirilerek elde edilir. Renksiz cam görünüşlüdür. Oda sıcaklığında higroskopiktir. Bor oksit ve susuz boraks cam sanayiinde çok kullanılır. Yüksek sıcaklıkta borik asitten su buharlaşırken B 2 O 3 kaybı artmaktadır. Cam üretim projesinde, borik asit yerine, bor oksit kullanılması enerji ve hammadde avantajı sağlamaktadır. Bor oksit porselen sırlarının hazırlanmasında, çeşitli camlarda, ergitme işlemlerinde, seramik kaplamalarda kullanılır. Ayrıca pek çok organik reaksiyonun katalizörüdür. Pek çok bor bileşiğinde başlangıç maddesidir. Sodyum Perborat Sodyum perborat (NaBO 2.H 2 O.3H 2 O) genellikle tetrahidrat yapısındadır. Perborat üretiminde %33 B 2 O 3 içeren boraks minerali kullanılmaktadır. Sodyum perborat, Bandırma daki Etibor A.Ş. Boraks ve Asit Fabrikaları işletmeleri tarafından üretilmektedir. Sodyum perborat, ağartıcı etkisi dolayısıyla yaygın olarak sabun ve deterjan sanayiinde kullanılmaktadır. Ayrıca kozmetik maddelerin yapımında, tekstil endüstrisinde, mum, reçine, tutkal ve sünger sanayiinde katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. 17
18 Genellikle açık ocak madenciliği ile yapılan ham bor ürünleri üretimi basit olarak ; Açık Ocak Madenciliği Kırma Yıkama Eleme Konsantre Cevher 18
19 Rafine ürün üretimi için ise temel olarak aşağıdaki işlemler uygulanır Konsantre Cevher Çözme Filtrasyon Kristalizasyon Santrifüj Kurutma Rafine Ürün herhangi bir rafine bor ürününü herhangi bir tabii bor kaynağından elde etmek mümkündür. Göl Suları, Tinkal, Kernit Rafine sodyum boratlar + NaOH Perboratlar Ergitme Susuz Boraks 19
20 Tinkal, Kernit, Üleksit, Kolemanit, Asharit, Datolit Asit ile reaksiyon Borik asit Ergitme, Kalsinasyon B 2 O 3 20
TİCARİ BOR MİNERALLERİ
TİCARİ BOR MİNERALLERİ Esma CARUS, Sinem ARIĞ Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 55139 Kurupelit-Samsun e.carus19@hotmail.com.tr, sinem.arq@hotmail.com Bu çalışmada
DetaylıTürkiye de Bor Madenciliği ve Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Faaliyetleri. M.S.Uğur BİLİCİ (Maden Yük. Müh.)
Türkiye de Bor Madenciliği ve Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün Faaliyetleri M.S.Uğur BİLİCİ (Maden Yük. Müh.) BOR Simge : B Atom Numarası : 5 Atom Ağırlığı : 10,81 Yoğunluğu : 2,84 gr/cm 3 Ergime
DetaylıBOR SEKTÖR RAPORU. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü
BOR SEKTÖR RAPORU Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü 2008 ÖZET Dünya bor piyasasında, 2007 yılında başta ABD ve bazı Batı Avrupa ülkelerindeki konut sektörü kaynaklı finansal krizden dolayı küçülme
DetaylıBORİK ASİT ve SODYUM PEROKSOBORAT SENTEZİ. Boraks kullanarak Borik Asit ve Sodyum Peroksoborat Elde edilmesi
DENEY ADI BORİK ASİT ve SODYUM PEROKSOBORAT SENTEZİ AMAÇ Boraks kullanarak Borik Asit ve Sodyum Peroksoborat Elde edilmesi TEORİK BİLGİ Boraks Hakkında Bilgiler Kimyasal Bileşimi, Na 2 B 4 O 7.10H 2 O
Detaylı2010 YILI BOR SEKTÖR RAPORU
Eti Maden Eti Maden İşletmeleri İşletmeleri Genel Genel Müdürlüğü 2010 YILI BOR SEKTÖR RAPORU MART 2011 ÖZET Dünya bor pazarı 2009 yılında dünya ekonomisinde yaşanan kriz nedeniyle önemli oranda daralmasının
DetaylıBOR ELEMENTİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE TERMİNOLOJİSİ
BOR ELEMENTİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE TERMİNOLOJİSİ Esra BAKKALOĞLU Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü Kurupelit / SAMSUN es.bakkaloglu@hotmail.com Bu çalışmada
DetaylıBOR SEKTÖR RAPORU. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü
BOR SEKTÖR RAPORU Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü 2009 ÖZET Dünya ekonomisinin genel büyüme eğilimi paralelinde 2002 yılından bu yana artış eğiliminde olan bor ürünleri talebi ekonomik kriz nedeniyle
DetaylıHALOJENLER HALOJENLER
HALOJENLER HALOJENLER Bu grup bileşimlerinde flor (F), klor (Cl), brom (Br) ve iyot (I) gibi halojen iyonlarının hakim olmaları ile karakterize olurlar. Doğada 85 çeşit halojenli mineral tespit edilmiştir.
DetaylıYRD. DOÇ. DR. ATİLLA EVCİN. BOR MADENCİLİĞİNDE ÖNEMLİ TARİHLER ve TÜRKİYE'de BOR MADENCİLİĞİNİN TARİHÇESİ
YRD. DOÇ. DR. ATİLLA EVCİN BOR MADENCİLİĞİNDE ÖNEMLİ TARİHLER ve TÜRKİYE'de BOR MADENCİLİĞİNİN TARİHÇESİ 1702 Borik Asitin ilk kez İtalya da laboratuar ölçeğinde üretimi 1830 İtalya da ilk borik asit üretimi
DetaylıBu çalışmada, Su tutucu özelliği olmayan polistirene boraks ilavesi ile su tutma kapasitesinin kazanıp-kazanmadığının araştırılması amaçlanmıştır.
Boraks Katkılı Polistirenin Su Tutma Özelliğinin Araştırılması Osman Serindağ, Ahmet Karadağ, Hasan Özyıldırım, İsmail Özdemir Projenin Amacı Genel Bilgiler Materyal ve Metot Bulgular ve Tartışma Öneriler
DetaylıÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ
ÖNEMLİ BOR BİLEŞİKLERİ Melike YILDIRIM, Berkay İLYAS Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Kurupelit / Samsun mellike_yldrm@hotmail.com, berkayilyas@gmail.com Bu
DetaylıKÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ
KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt
DetaylıETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Bor Sektöründe Dünya Lideri BOR SEKTÖR RAPORU
ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Bor Sektöründe Dünya Lideri BOR SEKTÖR RAPORU MAYIS 2013 Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Tarafından Hazırlanmıştır. 2 ÖZET Dünya bor pazarı 2010 yılında ekonomik
DetaylıBOR ELEMENTI VE BOR ELEMENTININ TARIHSEL GELIŞIMI
BOR ELEMENTI VE BOR ELEMENTININ TARIHSEL GELIŞIMI Bor; atom numarası 5 ve kimyasal sembolü B olan kimyasal yarı metal bir elementtir. (2) bor.balıkesir.edu.tr (1) (1) (1) BOR MADENİNİN TARİHÇESİ; Bor
DetaylıTABAKALI SİLİKATLAR (Fillosilikatlar)
TABAKALI SİLİKATLAR (Fillosilikatlar) Kaolinit Al 4 Si 4 O 10 (OH) 8 Serpantin Mg 6 Si 4 O 10 (OH) 8 Pirofillit Al 2 Si 4 O 10 (OH) 8 Talk Mg 3 Si 4 O 10 (OH) 8 Muskovit KAl 2 (AlSi 3 O 10 )(OH) 2 Flogopit
DetaylıDENEY RAPORU. BOR K AS T ve SODYUM PEROKSOBORAT SENTEZ (1.Deney) Boraks kullanarak Borik Asit ve Sodyum Peroksoborat Elde edilmesi
M.ilmi EREN 04-98 - 3636 Anorganik Kimya II Lab. 2.Deney Grubu DENEY RAPORU DENEY ADI BOR K AS T ve SODYUM PEROKSOBORAT SENTEZ (1.Deney) DENEY TAR 13 MART 2003 Per embe AMAÇ Boraks kullanarak Borik Asit
DetaylıBor Minerallerinin Önemi, Potansiyeli, Üretimi ve Ekonomisi
E. Kılınç, H. Mordoğan & M.Tanrıverdi Bor Minerallerinin Önemi, Potansiyeli, Üretimi ve Ekonomisi E. Kılınç, H. Mordoğan & M.Tanrıverdi Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir ÖZET: Bu çalışmada; bor minerallerinin
Detaylıröportaj 10 SORUDA BOR
röportaj 10 SORUDA Sanırım herkesin e-posta hesabına Bor hakkında pek çok iddia içeren iletiler düşmüştür. Enerjide Hedef olarak akıllardaki en temel soruları, konunun en üst düzeydeki muhatabı olan; Eti
DetaylıBOR HİDRÜRLER. Yasemin Gül Çolak
BOR HİDRÜRLER Yasemin Gül Çolak Bor Hidrür Nedir? Bor hidrür; formülü BH 3, mol kütlesi 13,84 g veya formülü B 2 H 4, mol kütlesi 27,7 g olan, alkolde bozunan renksiz bir gazdır. Bor hidrürler, boranlar
DetaylıTİNKALİN YÜKSEK SICAKLIKLARDA FOSFORİK ASİT ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNME KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ. Hazırlayan: Prof. Dr. Mehmet TUNÇ
TİNKALİN YÜKSEK SICAKLIKLARDA FOSFORİK ASİT ÇÖZELTİLERİNDE ÇÖZÜNME KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ Hazırlayan: Prof. Dr. Mehmet TUNÇ GİRİŞ İnsanlık tarihinde çok eski zamanlardan beri bilinen bor geçmişte; *Altın
DetaylıYrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2007 YRD. DOÇ. DR. ATİLLA EVCİN
YRD. DOÇ. DR. ATİLLA EVCİN Çinko borat 1 Çinko borat polimer, ahşap, tekstil gibi sektörlerde kullanılan alev geciktirici inorganik bir katkı maddesidir. Değişik bileşimlerde çinko borat bulunmaktadır.
Detaylı21. YÜZYILDA BOR TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI. İ. Ersan KALAFATOĞLU ve S. Nuran ÖRS
21. YÜZYILDA BOR TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI İ. Ersan KALAFATOĞLU ve S. Nuran ÖRS TÜBİTAK, Marmara Araştırma Merkezi, Malzeme ve Kimya Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, PK 21 41470 Gebze, KOCAELİ, Ersan.Kalafatoglu@posta.mam.gov.tr,
DetaylıAçık ocak yöntemi. Kapalı ocak yöntemi. Çözelti madenciliği yöntemi
Bor mineralleri, doğada masif olarak diğer mineral ve kayaçlarla birlikte veya çözelti olarak sularda bulunmaktadır. Dolayısıyla üretim yöntemleri de bulundukları yer ve derinliğe göre değişmektedir. Karada
DetaylıBor ve Bor Ürünlerinin Üretim ve Reaksiyonları
Bor ve Bor Ürünlerinin Üretim ve Reaksiyonları Hatice YİĞİT, Sinem ALKILIÇ Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 55139 Kurupelit-Samsun htc_28_55@hotmail.com, alkilic.sinem@gmail.com
DetaylıTOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI
TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Kimyasal Ayrıştırma Etmenleri Ana kayanın kimyasal bileşimini değiştirmek
DetaylıBİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ
BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur). Bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere
DetaylıYMN57 TİNKAL MİNERALİNDEN ÇİNKO BORAT ÜRETİMİ
YMN57 TİNKAL MİNERALİNDEN ÇİNKO BORAT ÜRETİMİ S. Atakul, M.Gönen, B. Alp, D.Balköse, S.Ülkü İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü Gülbahçeköyü, 35430, Urla,
DetaylıYERKABUĞUNU OLUŞTURAN MİNERALLER İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Yerkabuğunun Yapısı. Yerkürenin Yapısı. Dr.
İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ 17.03.2015 YERKABUĞUNU OLUŞTURAN MİNERALLER Dr. Dilek OKUYUCU Yerkürenin Yapısı Yerkabuğunun Yapısı 1 Yerkabuğunun Yapısı ~100 km ~10 km Yerkabuğunun Yapısı Yerkabuğunu
Detaylı2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ)
SVS Doğaltaş Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. uhdesinde bulunan Sivas İli, İmranlı İlçesi sınırları dahilindeki 20055289 (ER: 3070586), 20055290 (ER: 3070585), 20065229 (ER: 3107952) ruhsat numaralı II.B
DetaylıBORİK ASİTİN MADDELERİN YANICILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
BORİK ASİTİN MADDELERİN YANICILIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ PROJENİN AMACI Bor madeninden elde edilen borik asitin maddelerin yanıcılığını geciktirici özelliğinin araştırılması amaçlanmaktadır. GİRİŞ Günümüzden
DetaylıKİMYA-IV. Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş
KİMYA-IV Yrd. Doç. Dr. Yakup Güneş Organik Kimyaya Giriş Kimyasal bileşikler, eski zamanlarda, elde edildikleri kaynaklara bağlı olarak Anorganik ve Organik olmak üzere, iki sınıf altında toplanmışlardır.
DetaylıKARBONATLAR. Doğada karbon, 3 oksijen atomu ile birleşerek Karbonat (CO 3
Doğada karbon, 3 oksijen atomu ile birleşerek Karbonat (CO 3-2 ) iyonunu oluşturur. Karbonat grubu arasındaki bağ her ne kadar kuvvetli ise de CO 2 de görülen kovalent bağdan daha azdır. Karbonatlar hidrojen
DetaylıONLİNE OLARAK KURUMUMUZ İŞLETMELERİNDE ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN PROSES SIRASINDA ÇEŞİTLİ PARAMETRELERDE ANALİZİNİN YAPILABİLMESİ PROJESİ TEKNİK ŞARTNAMESİ
ONLİNE OLARAK KURUMUMUZ İŞLETMELERİNDE ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN PROSES SIRASINDA ÇEŞİTLİ PARAMETRELERDE ANALİZİNİN YAPILABİLMESİ PROJESİ TEKNİK ŞARTNAMESİ AMAÇ: Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü İşletmelerinde
DetaylıBor, atom numarası 5 ve kimyasal sembolü B olan bir elementtir. Yarı metal olan bor doğada tek başına element haliyle bulunmaz
Bor, atom numarası 5 ve kimyasal sembolü B olan bir elementtir. Yarı metal olan bor doğada tek başına element haliyle bulunmaz Atom ağırlığı 10,811 g/mol dür Katı haldeki madde rengi siyah-kahverengi arasındadır.
DetaylıTİNKALDEN BORİK ASİT ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU
TİNKALDEN BORİK ASİT ÜRETİMİNİN OPTİMİZASYONU Özlem Karagöz *, Mehmet Çopur a, Muhtar Kocakerim b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Erzurum, 25240 b Atatürk Üniversitesi,
DetaylıMADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM
MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ATOM ATOMUN YAPISI Elementlerin tüm özelliğini gösteren en küçük parçasına atom denir. Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere sa-hiptir. Atomda bulunan yükler; negatif
DetaylıMineral Grubu: Halitler. Kimyasal Formülü: NaCl. Mineral Grubu: Halitler. Kimyasal Formülü: KCl
HALİT Halitler NaCl Kristal Sistemi: Kübik Parlaklık-saydamlık: cam cilalı,saydam ile bulanık Kristal Şekli: küb biçimli Görünüm Rengi: renksiz,beyaz tuz tadında Sertlik:2,5 Özgül ağırlığı:2,16, SİLVİN
DetaylıBORİK ASİTTEN ÇİNKO BORAT ÜRETİMİ
BORİK ASİTTEN ÇİNKO BORAT ÜRETİMİ Merve ZAKUT, M.Sadrettin ZEYBEK Hitit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, Çorum,19030,sadrettinzeybek@hitit.edu.tr Özet Yapılan çalışma borik
DetaylıMİNERALLER. Tek mineralden oluşan kayaçlar. Kireçtaşı (Kalsit). Kaya tuzu (Halit). Buzul
Kayaçlar minerallerden oluşan Yer materyalidir. Çoğu kayaçlar birden fazla mineralden oluşmaktadır. Örnek: Granit Potasyum feldspat. Plajioklas (Feldspat). Kuvars. Hornblende. Biyotit MİNERALLER Tek mineralden
DetaylıTÜRKĠYE ve DÜNYADA BOR
BOR DA DÜNYA LĠDERĠ TÜRKĠYE ve DÜNYADA BOR Muhsin GANĠOĞLU ETĠ MADEN ĠġLETMELERĠ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI ve YÖNETĠM KURULU ÜYESĠ Savunma Sanayiinde Borun Kullanımı ÇalıĢtayı, Savunma Sanayi MüsteĢarlığı,
Detaylı7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi 4. Ünite: Madde ve Yapısı Konu: Elementler ve Sembolleri
ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞĐMĐ 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi 4. Ünite: Madde ve Yapısı Konu: Elementler ve Sembolleri Çalışma Yaprağı Konu Anlatımı-Değerlendirme çalışma Yaprağı- Çözümlü
DetaylıÖrnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :
Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani
Detaylı1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL
Kömür ve Doğalgaz Öğr. Gör. Onur BATTAL 1 2 Kömür yanabilen sedimanter organik bir kayadır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşmuş, diğer kaya tabakalarının arasında
DetaylıIVA GRUBU ELEMENTLERİ
Bölüm 6 IVA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. C, Si, Ge, Sn, Pb C: Ametal Si ve Ge: Yarı metal Sn ve Pb: Metal C: +4 ile -4 arası Si
DetaylıHACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME
HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI
DetaylıPaylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu
4.Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. İyonik bağ
DetaylıGünümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı
Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani madde yani bileşik
DetaylıMİNERALLER
MİNERALLER Yer kabuğu mineraller ve minerallerin oluşturduğu kayaçlardan meydana gelmektedir. Bütün inşaat işlerinde proje hazırlanmadan önce mühendislik yapısının (bina, tünel, baraj, yol vs.) yapılacağı
DetaylıEVDE KİMYA SABUN. Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir.
EVDE KİMYA SABUN Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir. CH 3(CH 2) 16 COONa: Sodyum stearat (Beyaz Sabun) CH 3(CH 2) 16 COOK:
DetaylıASİT-BAZ VE ph. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla Evcin Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006
ASİT-BAZ VE ph MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Asitler ve bazlar günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir.insanlar, her nekadar asetil salisilik asit ve
DetaylıKireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ
Kireçtaşlarından Çöktürülmüş Kalsiyum Karbonat Üretimi Doç. Dr. Özen KILIÇ Ç.Ü. Müh. Mim. Fak. Maden Müh. Bölümü e-posta: zenkilic@cu.edu.tr PCC (ÇKK) NEDİR? PCC (Precipitated Calcium Carbonate), çöktürülmüş
DetaylıİLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3
İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile
DetaylıPERİYODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR
PERİODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR 1. Bir elementin periyodik cetveldeki yeri aşağıdakilerden hangisi ile belirlenir? A) Atom ağırlığı B) Değerliği C) Atom numarası D) Kimyasal özellikleri E) Fiziksel
DetaylıDoğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87
Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Rb izotoplarından oluşmuştur. İzotopların doğada bulunma yüzdelerini hesaplayınız. Bir bileşik
DetaylıAYLIK EKONOM DERG S EYLÜL 2013 MODEM KODU 192639 SAYI 2013/9
AYLIK EKONOM DERG S EYLÜL 2013 MODEM KODU 192639 SAYI 2013/9 Türkiye nin maden rezervleri artıyor Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü nün hazırladığı 2012 yılına ait Temel Ekonomik Göstergeler Raporu'nda
Detaylı6-Maddelerin daha az çözünür tuz ve esterleri kullanılabilir. 7-Isı, ışık ve metaller gibi katalizörlerin etkisi önlenebilir.
Hidrolize engel olmak veya hidroliz hızını yavaşlatmak için alınabilecek önlemler nelerdir? 1-pH ayarlanabilir. 2-Çözücü tipi değiştirilebilir. 3-Kompleks oluşturulabilir. 4-Yüzey aktif maddeler ilave
DetaylıBENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI
BENZENİN NİTROLANMASINDA GRAFİTİN KATALİZÖR OLARAK ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI AMACIMIZ: Günümüz kimya endüstrisinde ideal katalizörler ekonomik olan, bol bulunan, geri kazanılan ve tepkime mekanizmasında
DetaylıKırka Bor İşletme Tesisleri
Kırka Bor İşletme Tesisleri Mayıs ayı içerisinde Madencilik Türkiye Dergisi ekibi olarak, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğüne bağlı Kırka Bor İşletme Tesisleri ne ziyarette bulunduk. Dünyanın ve ülkemizin
DetaylıALKANLAR FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ
ALKANLAR FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ ALKANLAR Alkanların Fiziksel Özellikleri Alkan bileşikleri apolar yapılı moleküllerden oluşur. Bu yüzden molekülleri arasında zayıf London kuvvetleri bulunmaktadır.
DetaylıDERSĐN SORUMLUSU : PROF.DR ĐNCĐ MORGĐL
DERSĐN SORUMLUSU : PROF.DR ĐNCĐ MORGĐL HAZIRLAYAN : HALE ÜNAL KĐMYASAL REAKSĐYONLARA GĐRĐŞ -Değişmeler ve Tepkime Türleri- Yeryüzünde bulunan tüm maddeler değişim ve etkileşim içerisinde bulunur. Maddelerdeki
DetaylıKONU 11: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: MİNERALLER. Taşın Hammadde Olarak Kullanımı
KONU 11: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: MİNERALLER Taşın Hammadde Olarak Kullanımı Odun ve kemik gibi, taş da insanın varlığının ilk evrelerinden bu yana elinin altında bulunan ve doğanın ona verdiği
DetaylıSerüveni 3.ÜNİTE:KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİM KİMYASAL TEPKİME TÜRLERİ
Serüveni 3.ÜNİTE:KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİM KİMYASAL TEPKİME TÜRLERİ FİZİKSEL VE KİMYASAL DEĞİŞİM FİZİKSEL DEĞİŞİM Beş duyu organımızla algıladığımız fiziksel özelliklerdeki
DetaylıTOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ
Bölüm 4 TOPRAK ALKALİ METALLER ve BİLEŞİKLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra Magnezyum, kalsiyum, stronsiyum, baryum ve radyumdan
DetaylıT.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KOLEMANİT CEVHERİNDEN AMONYUM TUZU YARDIMIYLA BORİK ASİT ELDESİ BİTİRME PROJESİ Hazırlayanlar Ahmet Nuri ŞENSOY
DetaylıProf.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi
Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi Mineral nedir? Doğada bulunan, belirli bir kimyasal formüle sahip olan, genellikle katı ve anorganik olup, nadiren sıvı ve organik olabilen, parçasında bütününün
Detaylıoksijen silisyum tetrahedron
SİLİKATLAR Silikat mineralleri doğada bulunan bütün minerallerin üçte birini, yer kabuğunun bileşiminin ise yüzde doksanını teşkil eder. Silikatlar yalnızca magmatik kayaçların değil aynı zamanda metamorfik
DetaylıÜlkemizdeki başlıca madenler nelerdir?
On5yirmi5.com Ülkemizdeki başlıca madenler nelerdir? Türkiyedeki madenler ve kullanım alanları nelerdir? Yayın Tarihi : 14 Kasım 2012 Çarşamba (oluşturma : 1/7/2016) Ülkemizdeki başlıca madenler a. Demir
DetaylıBazı atomlarda proton sayısı aynı olduğu halde nötron sayısı değişiktir. Bunlara izotop denir. Şekil II.1. Bir atomun parçaları
8 II. MİNERALLER II.1. Element ve Atom Elementlerin en ufak parçasına atom denir. Atomlar, proton, nötron ve elektron gibi taneciklerden oluşur (Şekil II.1). Elektron negatif, proton pozitif elektrik yüküne
DetaylıI. BOR NEDİR? Bor, periyodik tabloda B simgesiyle gösterilen, atom numarası 5, atom ağırlığı 10,81, yoğunluğu 2,84 gr/cm 3, ergime noktası 2300
Bor Madeni ve Türkiye İçin Önemi Bor Nedir? 1 BOR MADENİ VE TÜRKİYE İÇİN ÖNEMİ I. BOR NEDİR? Bor, periyodik tabloda B simgesiyle gösterilen, atom numarası 5, atom ağırlığı 10,81, yoğunluğu 2,84 gr/cm 3,
DetaylıTOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)
TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak
DetaylıFOSİL YAKITLARIN YANMASI
Kömür, sıvı yakıtlar ve doğal gazın yakılması sırasında açığa çıkan bazı gazların zehirleyici etkileri ve çevre için zararları vardır. Kükürtdioksit (SO 2 ) ve (NO x ) ler bu zararlı gazların miktar ve
DetaylıI.BÖLÜM TEMİZLİK MADDELERİ
I.BÖLÜM TEMİZLİK MADDELERİ Yağ asitlerinin Na ve ya K tuzuna sabun denir. Çok eski çağlardan beri kullanılan en önemli temizlik maddeleridir. Zeytinyağlı sabun Kükürtlü sabun Yosunlu sabun Isırgan özlü
DetaylıTOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.
TOPRAK ANA MADDESİ Toprak Bilgisi Dersi 2011 2012 Peyzaj Mimarlığı Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Ana Maddesi Topraklar, arz kabuğunu oluşturan kayalar, mineraller ve organik maddelerin
DetaylıTÜBİTAK-MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ NDE BOR KİMYASALLARI ARAŞTIRMALARI. İ. Ersan KALAFATOĞLU ve S. Nuran ÖRS
TÜBİTAK-MARMARA ARAŞTIRMA MERKEZİ NDE BOR KİMYASALLARI ARAŞTIRMALARI İ. Ersan KALAFATOĞLU ve S. Nuran ÖRS TÜBİTAK, Marmara Araştırma Merkezi, Malzeme ve Kimya Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, PK 21 41470
DetaylıIIIA GRUBU ELEMENTLERİ
Bölüm 5 IIIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. B, Al, Ga, In, Tl GENEL ÖZELLİKLERİ Bor yarı metal, diğerleri ise metalik karekterdedirler.
DetaylıÇERÇEVE VEYA KAFES YAPILI SİLİKATLAR (TEKTOSİLİKATLAR)
ÇERÇEVE VEYA KAFES YAPILI SİLİKATLAR (TEKTOSİLİKATLAR) Yerkabuğunu oluşturan kayaçların dörtte üçü bu gruptadır. Bu grup mineralleri SiO 4 veya SiO 4 vealo 4 dörtyüzlülerinin bütün oksijenlerini diğer
DetaylıPiroelektrisite vepiezoelektrisite arasında ne fark vardır? Örnekliyerek açıklayınız.
15 ARALIK 2014 Piroelektrisite vepiezoelektrisite arasında ne fark vardır? Örnekliyerek açıklayınız. Işığın dalga karakteri göz önüne alındığında madde ile etkileşiminde hangi özellikler gözlenir. İzotropik
DetaylıENDÜSTRİYEL HAMMADDELER 9.HAFTA
ENDÜSTRİYEL HAMMADDELER 9.HAFTA 17. ZİRKON 17.1. Mineralojik, kimyasal ve fiziksel özellikler Zirkonyum ( Zr ) elementi periyodik cetvelin 4. grubunda olup, atom numarası 40, atom ağırlığı 91.22 dir. Doğada
DetaylıKOLEMANİTTEN PROPİYONİK ASİT VARLIĞINDA BORİK ASİT ÜRETİMİ. Kim. Müh. C. Özge ERTEKİN
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KOLEMANİTTEN PROPİYONİK ASİT VARLIĞINDA BORİK ASİT ÜRETİMİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Kim. Müh. C. Özge ERTEKİN Anabilim Dalı: Kimya Mühendisliği Programı:
DetaylıA Yamık, Y İ. Tosun, N. Güneş ve E. Topal
Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, Köse ve Kızıl (eds) izmir / Türkiye / 21-22 Nisan 1995 Kırka Boraks Artıklarının Soda Liçi A Yamık, Y İ. Tosun, N. Güneş ve E. Topal S Demırel üniversitesi, Muh-Mım.Fak,
Detaylı5) Çözünürlük(Xg/100gsu)
1) I. Havanın sıvılaştırılması II. abrika bacasından çıkan SO 3 gazının H 2 O ile birleşmesi III. Na metalinin suda çözünmesi Yukardaki olaylardan hangilerinde kimyasal değişme gerçekleşir? 4) Kütle 1
DetaylıBİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM)
BİTKİ BESİN MADDELERİ (BBM) Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Işık Enerjisinin Kimyasal Enerjiye Dönüştürülmesi Fotosentez, karbon (C), oksijen (O) ve hidrojen (H) atomlarını
DetaylıVIA GRUBU ELEMENTLERİ
Bölüm 8 VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. O, S, Se, Te, Po O ve S: Ametal Se ve Te: Yarı metal Po: Metal *Oksijen genellikle bileşiklerinde
DetaylıBARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun
BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı
DetaylıMADDENİN SINIFLANDIRILMASI
MADDENİN SINIFLANDIRILMASI MADDE Saf madde Karışımlar Element Bileşik Homojen Karışımlar Heterojen Karışımlar ELEMENT Tek cins atomlardan oluşmuş saf maddeye element denir. ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ Elementler
DetaylıKrom Nedir? Krom Madeni Neden Önemlidir?
On5yirmi5.com Krom Nedir? Krom Madeni Neden Önemlidir? Adana'nın Aladağ ilçesinde bulunan 3 milyar dolarlık krom rezervi bulunmasından sonra biz de krom madeni konusunu araştırdık. Yayın Tarihi : 29 Mart
DetaylıARES 1-ASİTLER. MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ
ARES EĞĠTĠM [Metni yazın] MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ 1-ASİTLER Suda çözündüklerinde ortama H + iyonu verebilen bileşiklere asit denir. ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ
DetaylıFaz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir.
Faz kavramı Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Fazlar; bu atom düzenlerinden ve toplam iç yapıda bu fazların oluşturdukları
DetaylıİKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA
İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde
DetaylıİKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR
KARIŞIMLAR İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMLAR İKİ SINIFTA İNCELENİR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek
DetaylıYAPI MALZEMESİ. Romalılar devrinde ise su kireci bulunmuş ve su içi inşaatlarında kullanılmıştır.
Bilinen en eski bağlayıcılardan birisi olan kireç, eski Babil, Mısır, Finikeliler, Hitit ve Persler tarafından hava kireci olarak yapıda kullanılmıştır. Romalılar devrinde ise su kireci bulunmuş ve su
DetaylıÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 01330 ADANA
Sayı:B30.2.ÇKO.0.47.00.05/ 488 Tarih:19.06.2009 EMRE TAŞ ve MADENCİLİK A.Ş. TARAFINDAN GETİRİLEN 3114780 ERİŞİM NOLU VE 20068722 RUHSAT NOLU SAHADAN ALINAN BAZALT LEVHALARININ VE KÜP ÖRNEKLERİNİN MİNEROLOJİK,
DetaylıNEFELİNLİ SİYENİT Sodyum & Potasyum Feldspat B & S YATIRIM A.Ş. KIRŞEHİR NEFELİN İŞLETMELERİ
NEFELİNLİ SİYENİT Sodyum & Potasyum Feldspat B & S YATIRIM A.Ş. KIRŞEHİR NEFELİN İŞLETMELERİ B& S YATIRIM A.Ş. Kırşehir Nefelin İşletmeleri w w w. b s ya t i r i m.co m.t r Ankara Merkez Kırşehir Nefelin
DetaylıHidrojen Depolama Yöntemleri
Gazi Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü Maltepe-Ankara Hidrojen Depolama Yöntemleri Y.Doç.Dr.Muhittin BİLGİLİ İçerik Enerji taşıyıcısı olarak H 2 ve uygulamaları, Hidrojen depolama metodları, Sıkıştırılmış
DetaylıFEN ve TEKNOLOJİ DERSİ / PERİYODİK SİSTEM. Metaller, Ametaller ve Yarı metaller
Metaller, Ametaller ve Yarı metaller 1 Elementler gösterdikleri benzer özelliklere göre metaller, yarı metaller ve ametaller olarak sınıflandırılabilirler. Periyodik tabloda metal, ametal ve yarı metallerin
DetaylıFEN ve TEKNOLOJİ / ASİT VE BAZLAR GÜNLÜK YAŞAMDA ASİT VE BAZLAR
GÜNLÜK YAŞAMDA ASİT VE BAZLAR 1 Yüzyıllardır doğayı ve doğadan elde edilebilecek maddeleri keşfetme arzusu içinde olan insanoğlu 1400'lü yıllarda o güne kadar bilinmeyen bir asidi, yani HCl (hidrojen klorür,
DetaylıMADDENİN HALLERİ VE TANECİKLİ YAPI
MADDENİN HALLERİ VE TANECİKLİ YAPI MADDE BİLGİSİ Kütlesi hacmi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Maddenin şekil almış haline cisim denir. Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir. Maddeler doğada
DetaylıDünya Bor Mineralleri ve Bileşikleri Üretiminde Türkiye'nin Yeri
Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, Köse ve Kail (eds) izmir / Türkiye / 2122 Nisan 1995 Dünya Bor Mineralleri ve Bileşikleri Üretiminde Türkiye'nin Yeri K Poslu Bor Ürünleri Araştırma Dairesi Başkanı,
DetaylıBOR MİNERALİNİN DOZİMETRİK ÖZELLİKLERİNİN ÇALIŞILMASI
Çukurova Üniversitesi BOR MİNERALİNİN DOZİMETRİK ÖZELLİKLERİNİN ÇALIŞILMASI Mehmet YÜKSEL Fizik Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi Bor ve Bor Mineralleri Deneysel Çalışmalar Termolüminesans Yöntemi İÇERİK
DetaylıHidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi
KİMYASAL DENKLEMLER İki ya da daha fazla maddenin birbirleri ile etkileşerek kendi özelliklerini kaybedip yeni özelliklerde bir takım ürünler meydana getirmesine kimyasal olay, bunların formüllerle gösterilmesine
Detaylı