Hemşire İnsan Gücünün Planlanması

Transkript

1 Hemşire İnsan Gücünün Planlanması Doç. Dr. Dilek EKİCİ Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Hemşirelikte Yönetim ABD

2 İnsan Gücü / Personel Planlaması Bir kurumda, gelecekteki bir zaman sürecinde yapılması gereken işi, nitelik ve nicelik olarak önceden belirlemek ve o işi yapacak insan gücü sayısını tahmin etmektir. Her iş bir zamana denk gelir, Çalışanın işe ayırdığı saat, çalışacak kişi sayısını belirler.

3 Sağ Koridor Sayfa: Sevim hemşire, 54 yataklı ve hastanenin en büyük kliniği olan dahiliye kliniğinde 2 yıldır servis sorumlu hemşiresi olarak görev yapmaktadır. Klinik iki ayrı koridordan oluşmakta ve klinikte toplam 16 hemşire çalışmaktadır. Klinik U şeklinde olup, sağ ve sol koridor olarak ikiye ayrılmaktadır. 24 yataklı sağ koridor, hemşire odasının ve hekim odasının olduğu bir koridordur ve bu koridora bakım gereksinimleri daha yoğun, tedavileri daha fazla olan hastalar yatırılmaktadır. Sol koridora ise daha stabil ve tedavileri daha az olan hastalar yatırılmaktadır.

4 Sağ Koridor Sevim hemşire, hemşire dağılımını her koridora üçer hemşire olacak şekilde düzenlemektedir. Özellikle, yeni başlayan hemşirelerin sağ koridorda çalışmalarını istemekte ve böylece onların hasta bakımını daha kolay öğrenmelerini düşünmektedir. Sol koridora ise daha kıdemli ve genellikle gündüz mesaisinde çalışan hemşireleri vermektedir. Gece vardiyasında ise, 4 hemşire çalışmaktadır. Gece vardiyasında çalışan hemşireler; vital bulguları bir hemşire, tedavileri bir hemşire ve bakımları bir hemşire yapacak şekilde organize olmaktadırlar.

5 Sağ Koridor Kliniğine başlayalı 3 ayını tamamlamış olan Banu hemşire, hep sağ koridorda çalışmaktadır. İlk ay bir hemşire ile bakım ve tedavileri gözlemlediği için kliniğin işleyişini öğrenmekten zevk alıyordur. Ancak, 2. ayında sağ koridorda yatan hastaların bakımından kendi sorumlu olmaya başlayınca tedavi ve bakımları yetiştirmekte zorlanır. Hemşireler: «öğrenmen gerek» diyerek bakım gereksinimi fazla olan hastaların bakım sorumluluğunu Banu hemşireye verirler. Yemek saatlerinde bile acele bir şekilde yemeğini yer ve hiç dinlenmeye zaman bulamaz.

6 Sağ Koridor Özellikle, terminal dönemdeki hastaların bakımı çok zaman alır. Diğer hemşireler işlerini tamamlayıp oturdukları halde Banu hemşireye yardımcı olmazlar. Banu hemşire de mesai bitene kadar tek başına hiç dinlenemeden çalışır. Bu durumu daha kıdemli olan hemşire arkadaşlarına söylediğinde ise zamanında bizde o bölümdeki hastalara baktık, sen de sol koridordaki hastalara bakmak istiyorsan sabretmelisin şeklinde yanıtlar alır. Banu hemşire ama ben hiç dinlemiyorum, demek istediğinde ne dinlenmesi, iş hayatına daha yeni başladın ama gelmeden kaytarma peşindesin diyerek konuşmasına izin vermezler.

7 Yaşanan sorun nedir? Serviste iş yükü fazla olan hastaların yeni mezun bir hemşireye verilmesi nedeniyle, işleri yetiştirememesi ve tükenmişlik hissetmesi

8 Mevcut Durumun Analizi

9 Hemşire Sayısı 54 yataklı klinik: 24 yatak sağ koridor -20 sol koridor Toplamda 16 hemşire çalışıyor Ortalama yatak doluluk oranı? Sirkülasyon oranı? Gündüz vardiyasında 6 hemşire: 1 hemşireye 9 hasta Gece vardiyasında 4 hemşire 1 hemşireye 13,5 hasta

10 Servisin Hemşirelik Hizmeti Performansı? Sevim Hemşire 2 yıldır SSH olarak görev yapıyor SSH olduğunda, servisin hasta bakım performansı neydi? Şimdi ne oldu? Hasta bakımının kalitesi gelişti mi???

11 Servisin Hemşirelik Hizmeti Performansı Hasta bakımı Yatak yarası oranı nedir? Ayak düşmesi oranı nedir? Hatalı ilaç uygulama oranı nedir? Hasta düşmesi oranı nedir? Ekstravazasyon ve IV Tromboflebit oranı nedir? Üriner kateter enfeksiyon oranı nedir? Çalışan hemşire Servisin personel devir oranı nedir? Servisin devamsızlık oranı nedir? Servisin etkinlik oranı nedir? Servisin verimlilik oranı nedir?

12 Hasta Bakım Organizasyonu Nasıl? Fonksiyonel hemşirelik 2 hemşire vital bulgu 3 hemşire ilaç uygulama 1 hemşire yatış-çıkış Hasta Paylaşımı (Holistik?) Hemşireler, hasta bakımı için hangi işleri yapar? (vital bulgu, Parenteral ilaçlar, NG besleme?, kateter bakımı ) Refakatçiler, hangi işleri yapar? (Vücut banyosu, pozisyon, mobilizasyon, idrar sondasının boşaltımı, ağız bakımı )

13 Hasta Paylaşımı Nasıl Yapılıyor? Hastaların bakım gereksinimleri dikkate alınıyor mu? Evet Hasta Paylaşımı nasıl yapılıyor? Bakım gereksinimi fazla olan hastalar, kıdemsiz hemşirelere tahsis ediliyor Neden? Öğrenmesi için

14 Kıdemli-Kıdemsiz Hemşire Kıdemsiz hemşire kimdir? Ne zaman tek başına hasta bakım sorumluluğu alır? Ağır hastalara tek başına bakarken: Neyi öğrenmesi bekleniyor? Nasıl öğrenmesi bekleniyor? Hasta bakımında gerekli uygulamaları doğru yapıp yapmadığını kim izliyor? (penicilin / ampicilin?) Eksik ya da hatalı bir şey yapıp yapmadığı izleniyor mu? Yetersiz kaldığı bir durumda ne yapması isteniyor? Öğrenip öğrenmediğini kim, neye göre belirliyor? Yetkinliklere dayalı oryantasyon Kıdemliyi izlemeli Kıdemli ile birlikte Kıdemli eşliğinde- tek yapmalı Yeterli ve yetkin mi?

15 Nasıl bir hemşirelik bakımı bekleniyor? Hemşirelik Organizasyon Yapısının Zeka Düzeyi Talent Management

16 Hemşirelik Organizasyonunun Zeka Düzeyi Fonksiyonel Hemşirelik Bir hemşire hastaların vital bulgularını alıyor, diğeri ilaçları hazırlıyor, biri vücut bakımlarını yapıyor, bir diğeri yatış ve çıkışlarla ilgileniyor. Ssh eksik malzeme ve ilaç kontrolü yapıp istek yapıldığı sistem. Holistik Hemşirelik Hastaların fizik muayenelerinin yapıldığı, hemşirelik tanılarının, girişimlerinin ve sonuçların belirlendiği, hasta bakımında elde edilen sonuçların kanıta dayalı değerlendirildiği, bakımın etkinlik ve verimliliğinin ölçüldüğü, sonuçların daha iyileştirilmesi için planlamalar yapıldığı sistem

17 Hemşire İnsan Gücü Planlaması?

18 Servisin İş Yükü Analizi Hasta Sayısı? Yatak doluluk oranı? sirkülasyon oranı? Hastaların bakım gereksinimleri? Hasta bakımı için yapılan işler nelerdir? Hasta bakımında refakatçiler hangi işleri yapıyor? Hemşirelik dışı yapılan işler nelerdir? Hemşireler zamanlarını nasıl organize ediyor? Hasta bakımı dışında yapılan işler? Serviste yürüme mesafesi, malzemeye ulaşma mesafesi? Kişisel işlere ayrılan zaman ne kadardır? (8saat için %18 i; 12 saat için %20 yi aşarsa, etkinlik ve verimlilik düşüyor)

19 Hemşire İnsan Gücü Planlamasında Hemşirelerin iş yüklerinin analizinin dışında 1. Mevcut hemşire profili? Uzman-Kıdemli-Kıdemsiz 2. İş akışları yalın mı? 3. İş yükünün yığıldığı zamanlar? 4. Hastaların bakım gereksinimlerine göre hemşire dağılımı? 5. Toplam hemşire sayısı 6. Çalışma listesi standartları? 7. Standartlara uyuluyor mu?????

20

21 Serviste Yatan Hastaların Bakım Gereksinimleri 54 yataklı Dahiliye kliniğinde hasta sayıları ve bakım süreleri aşağıdaki gibidir. Gündüz ve gece 12 saatlik vardiyada çalışmaktadır. Hasta Tipleri Hasta Sayıları Gündüz Vardiyasında Gündüz Bakım Süresi Gece Vardiyasında Gece Bakım Süresi Tip 1 8 0,5 4 0,2 1,6 Tip ,8 8 0,5 5 Tip , Tip ,7 20,4 1,5 18 Tip 5 7 2,2 15, Toplam 52 Hasta %96 Yatak doluluk oranı 65,8 saat 53,6 saat

22 Hemşirelerin 12 Saatlik Çalışma Zamanının Organizasyonu Doğrudan hasta bakımı Dolaylı hasta bakımı Servisle ilgili işler Kişisel işler Doğrudan ve dolaylı hasta bakımı toplamı Kıdemli hemşire %33-3,96 saat (3sa57 dk) %12-1,44 saat (1sa 26 dk) %15-1,8 saat (1sa 48 dk) %40-4,8 saat (4sa 48 dk) Kıdemsiz hemşire %60-7,2 saat (7sa 12 dk) %14-1,68 saat (1sa 41dk) %18-2,16 saat (2 sa 10 dk) %8-0,96 saat (58dakika) 3,96+1,44=5,4 saat 7,2+ 1,68= 8,88 saat

23 Gündüz vardiyası hasta bakım gereksinimi: 65,8 saat Kıdemli hemşire 5,6 saat hasta bakımına ayırdığından: 65,8 / 5,6 =11,75 kıdemli hemşireye ihtiyaç var!!! Kıdemsiz hemşire 8,88 saat hasta bakımına zaman ayırıyor?? 65,8/8,88 = 7,40 kıdemsiz hemşireye ihtiyaç var!!!

24 Nasıl Olmalıydı? Kıdemsiz hemşireye hasta bakım sorumluluğu verilmemeli Oryantasyon programı Yetkinliklere dayalı Kıdemliyi izlemeli Kıdemli ile birlikte Kıdemli eşliğinde Yeterli ve yetkin mi? Hasta bakımının organizasyonu? Bakım ikilisi Bakım haritaları Hasta sayısı (sağ-sol) Hasta bakım gereksinimleri (Sağ-sol) Hastalara ayrılan süre Hemşireler zamanlarını nasıl organize ediyor? İş yükünün yığıldığı zamanlar var mı? Servisin fiziki yapısı, yürüme mesafeleri, spagetti diyagramı Hastaların bakım gereksinimlerine göre adil hasta paylaşımı Serviste her bir vardiyada kaç adet kıdemli hemşireye ihtiyaç olduğu hesaplanmalı!!

25 Nasıl Olmalıydı? HHM tarafından, servislerde sunulan hemşirelik hizmetinin Kalitesi izlenmeli Servis performansı izlenmeli SSH performansı değerlendirilmeli İşe yeni başlayanların kuruma ve kliniğe oryantasyonu (YB, acil, ameliyathane için en az 1 yıl; diğerleri için 6 ay) Hasta bakım organizasyonunu izlemeli

26 «Ölçmediğimiz ve İzlemediğimiz Bir Şeyi Yönetemeyiz» HHM/Başhemşire, haftada en az 3 gün, tek tek servisleri gezerek, yapılanları izlemeli!!! SSH performansı için servis performans değerlendirme ölçümü yapmalı!!!!

27 27515 sayılı Hemşirelik Yönetmeliği ( ) Başhemşire (Hemşirelik Hizmetleri Tepe Yöneticisi) nin Yetki ve Sorumlulukları

28 27515 sayılı Hemşirelik Yönetmeliği ( ) Madde 9-2a da: Başhemşire, «Hemşirelik hizmetlerinin planlanmasını, yürütülmesini, değerlendirilmesini, geliştirilmesini ve kayıt altına alınmasını sağlar» (hasta bakım organizasyonu???) Madde 9-2b: "hemşirelik hizmetlerinin etkin ve verimli sunulmasından; (etkinlik-verimlilik analizleri yapılıyor mu???) istenmeyen olayları ve hatalı hemşirelik uygulamalarını önleyici tedbirleri alır, meydana gelen menfi olayların kaydının tutulmasını ve bildirilmesini sağlar». (hemşirelik bakımının düzenli ve sürekli olarak kalitesi izleniyor mu?)

29 27515 sayılı Hemşirelik Yönetmeliği ( ) Başhemşire (Hemşirelik Hizmetleri Tepe Yöneticisi): Madde 9-2c de: "hizmet birimlerinde görevlendirilecek hemşire sayısını ve niteliğini belirler"(higp yapılıyor mu?) Madde 9-2d de: Göreve yeni başlayan hemşireler için uyum eğitimi, görevdeki hemşireler için hizmet içi eğitim programlarının planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesini sağlar. (Oryantasyon ve HİE programları nasıl?)

30 27515 sayılı Hemşirelik Yönetmeliği ( ) Madde 10-2: Sorumlu hemşire, servis ve ünitedeki hastaların bakım gereksinimlerinin hemşirelik süreci doğrultusunda belirlenmesine ve karşılanmasına yönelik hemşirelik hizmetlerinin yürütülmesinden sorumludur. (servis performansı izleniyor mu?) Madde 10 (3-g): SSH, Hastaları, bakım gereksinimlerine göre sınıflayarak, uygun oda ve yatak ayırımını yapar (hasta sınıflandırmasına göre İGP yapıyor mu???) Madde 10 (3-ç) Kurum politikaları doğrultusunda hemşirelerin gelişimi için performans değerlendirmelerini yapar, geri bildirimde bulunur. (hemşirelerin performansı? işe yeni başlayanların kliniğe oryantasyonu yapılıyor mu?)

31 27515 sayılı Hemşirelik Yönetmeliği Yönetici hemşirelerin İdari hukuktan kaynaklanan sorumluluğudur, Yapmıyorsa, hizmet kusuru işliyordur.

32 Danıştay, sağlık hizmeti içinde değerlendirmekle birlikte, tıbbi operasyon kapsamına dâhil edilemeyecek birtakım bakım, gözetim ve yan müdahalelerin hiç ya da gereği gibi yapılmaması dolayısıyla oluşan zararlarda, idarenin sorumluluğundan söz edebilmek için sağlık personelinden ağır hizmet kusuru aranmasına gerek olmadığını belirtmektedir (Sağlık Hukuku Kurultayı 2010, s: 386).

33 Yöneticilerin daha iyi çalışanlara değil; çalışanların daha iyi yöneticilere ihtiyacı var! Sadece hemşire sayısına odaklanılmamalı Hemşirelik hizmetinin kalitesine ve Hemşirelik hizmetinin performansına da bakılmalı!

34 Beni Dinlediğiniz İçin Teşekkürler