A a SÖZLÜKTE KULLANILAN KISALTMALAR

Transkript

1 SÖZLÜKTE KULLANILAN KISALTMALAR a./is....ad/isim ad...adıl/zamir ö a. /s...ön ad/sıfat b./zf...belirteç/zarf ba...bağlaç e....eylem / fiil ü./ünl...ünlem nsz....nesne almayan eylem mec....mecaz hlk....halk gr....gramer A a a, A Türk alfabesinin ilk harfi; düz, geniş bir ünlüdür. a (ünl.) 1. Şaşma, beğenme, kızma, üzülme gibi duyguları güçlendirir, cümlenin başında ya da sonunda kullanılır. 2. Adlardan ya da kişiyi gösteren sözcükten önce kullanılarak seslenme bildirir. ab (is.) Su. aba (a.) 1. Yünden dövülerek yapılan kalın ve kaba kumaş 2. Bu kumaştan yapılmış yakasız ve uzun üstlük. abacı (a.) Abadan giyecek şeyler yapan ya da satan kimse. abadî (a.) Kalınca ve açık saman renginde, yarı mat bir tür kâğıt. abajur (a.) Işığı bir yere toplamak, doğrudan doğruya göze vurmasını engellemek için yapılmış lâmba siperi. 2. Genellikle üzeri siperii masa lâmbası ya da ayaklı lâmba. abaküs. (a.) Sayı boncuğu, çörkü. abandırmak (e.) 1. Yüzüstü çökerttirmek. 2. Bir kimsenin bir yere abanmasını sağlamak. abandone (a.) Boks sporunda dövüşemeyecek duruma gelen sporcunun karşılaşmayı bırakması. abani (a.) 1. İpekten, sarımtırak dallı nakışlarla işlenmiş bir tür beyaz kumaş. 2. (s.) Bu kumaştan yapılmış. abanmak (e.) 1. Eğilerek bir şeyin, bir kimsenin üzerine kapanmak. 2. Bir yere, bir kimseye yaslanmak, dayanmak. abanoz (a.) 1. Sıcak ülkelerde yetişen, kerestesinden yararlanılan birçok ağacın ortak adı. 2. Abanozgillerin ağır, sert ve kara renkli kerestesi. abanozgiller (a.) İki çeneklilerden, sıcak ülkelerde yetişen ve kerestesine abanoz denilen bir bitki familyası. abartı (a.) Bir şeyi olduğundan büyük ya da çok gösterme. abartmak (e.) Bir şeyi olduğundan büyük veya çok göstererek anlatmak. abartmalı (b.) Olduğundan büyük gösterilmiş, abartısı olan. abartmasız (ö a.) Yadırgatıcı olmayan, abartısız. abaşo (b.) Alt, alttaki, aşağı. 2. Gemiyi baştan veya kıçtan halatla karaya bağlama. abat (ö a.) 1. Bayındır. 2. Şen, rahat. Abaza (a.) Kuzeybatı Kafkasya'da yaşayan bir halk ve bu halktan Müslüman olanlara Türkiye'de verilen ad. Abazaca (is.) Abazalar tarafından kullanılan dil. 1

2 Abbasî (is.) Abbas bin Abdülmuttalib soyundan gelen, Bağdat merkez olmak üzere Ön Asya ve Kuzey Afrika'da tarihleri arasında hüküm süren sülâle. Abdal (a.) 1. Safevîler devrinde İran'da yaşayan bir Türk oymağı. 2. Anadolu'da yaşayan birtakım oymaklara verilen ad. abdal (a.) Eskiden bâzı gezgin dervişlere verilen ad. abdest (a.) Müslümanların, bazı ibadetleri yapabilmek için el, ağız, burun, yüz, kol, ayak yıkama ve başa, enseye ıslak el gezdirme, kulağı temizleme biçiminde yaptıkları arınma. 2. idrar yapma ve kalın bağırsağı boşaltma. abdesthane (is.) Abdest bozacak yer. Ayak yolu, tuvalet. abdestlik (is.) 1. Abdest alınacak yer. 2. Abdest alınırken giyilen kolsuz hırkaya benzeyen bir tür giyecek. 3. Abdest almaya yarayan. abe (ü.) Özellikle Rumeli yöresinde dikkati çekmek amacıyla kullanılan bir söz. abece (a.) Bir dilin seslerini gösteren harflerin tümü. abes (ö a.) 1. Akla ve gerçeğe aykırı, saçma. 2. Gereksiz, yersiz, lüzumsuz. abıhayat (a.) Efsanelerde içene ölümsüzlük sağladığı söylenen su, bengisu. abide (a.) Amt. abidemsi (s.) Anıt benzeri. abideleşme (is.) Anıtlaşma. abidevî (s.) Anıtla ilgili, anıta benzer. abiye (a.) Bir törene ya da toplantıya uygun giysi. abla (a.) 1. Bir kimsenin kendisinden büyük olan kız kardeşi. 2. Büyük kız kardeş gibi saygı gösterilen kız ya da kadın. ablak (a.) Dolgun ve yayvan yüz veya yüzü böyle olan (kimse). abluka (a.) Bir ülkenin veya bir yerin dış dünya ile olan her türlü bağlantısını kuvvet kullanarak kesme. abone (a.) 1. Önceden ödemede bulunarak süreli yayınlara alıcı olma işi. 2. Peşin para ile bir şeye belli bir süre için alıcı olan kimse. abonman (a.) Bir satıcı veya kamu kuruluşu ile alıcılar arasında yapılan anlaşma. absürd (ö a.) Saçma. Absürd tiyatro (is.) Saçma tiyatro. abuk sabuk (ö a.) Akla, mantığa uymayan, düşünmeden söylenen, saçma sapan (söz). abur cubur (a.) 1. Sırası, ta' di, yararı gözetilmeksizin rasgele yenilen şeyler 2. işe yaramayan, boş. abus (ö a.) 1. Asık yüzlü, somurtkan (kimse). 2. Somurtkan, çatık, asık (yüz). Ac (kim.) Aktinyum'un kısaltması. acaba (b.) Merak, kuşku veya kararsızlık anlatır. Acar (is.) Güneybatı Kafkasya'nın Türkiye sınırına yakın bölgesinde yaşayan bir halk. acar (ö a.) 1. Atılgan, gözü pek, kabına sığmaz. 2. Güçlü ve becerikli, çevik. 3. Yeni. acayip (ö a.) 1. Sağduyuya, göreneğe, olağana aykırı, şaşılacak, şaşmaya değer, tuhaf, yadırganan, yabansı. 2. (ü.) Şaşma anlatır. acele (a.) 1. Çabuk davranma zorunluğu, ivedi. 2. Zaman geçirmeden, tez olarak. Acem (a.) İranlılara verilen ad. acemborusu (a.) Canlı kırmızı çiçekler açan bir süs bitkisi. acemi (a.) 1. Bir işin yabancısı olan, eli işe alışmamış, bir işi beceremeyen: 2. İşinde, mesleğinde ilerlememiş. 3. Bir yerin, bir şeyin yabancısı. acemileşmek (nsz.) Beceriksizlik göstermek, bocalamak, beceriksizleşmek. acenta (a.) 1. Bir kuruluşun malî ve ticarî işlerini kazanç karşılığında yürüten ticarethane. 2. Denizcilik işletmesi veya banka şubesi. 3. Bir kurumun veya şubelerinin başında bulunan kimse. 2

3 acep (zf.) Acaba. aceze (is.) Acizler, güçsüzler, düşkünler. acı (a.) 1. Tat alma organında bazı maddelerin bıraktığı yakıcı durum. 2. (ö a.) Tadı bu nitelikte olan. 3. Hoşa gitmeyen. 4. Bir etki sonucu vücutta duyulan ağrı, sızı. acıklı (ö. a.) Acınacak, acı verecek nitelikte olan, dokunaklı, dramatik. acıklı komedi (is.) Eğlendirici olmayı amaçlayan, dramatik yönü ağır basan, duygusal bir oyun türü, trajikomik. acıkmak (a.) 1. Açlık duymak, yemek yeme gereksinimi duymak. 2. Uzun süre bir şeyin yokluğunu çeken kişi. acılı (ö a.) Acı görmüş, yaslı, kederli. acıma (e.) 1. Acımak eylemi. 2. Başka bir kimsenin veya canlının mutsuzluğuna karşı duyulan üzüntü. acımaktı. Acılı, ağrılı olmak. 2. Başkasının acısına ortak olmak ya da durumundan üzüntü duymak. 3. Başkasının uğradığı ya da uğrayacağı kötü bir duruma üzülmek. 4. Bir şeyi vermeye kıyamamak ya da verdiğine üzülmek. 5. Tadı acı duruma gelmek, acılaşmak. acımasız (ö. a.) Acımaz, katı yürekli, merhametsiz. acımtırakla.; Acımsı. acındırmak (e.) Bir kimsenin acımasına yol açmak, bir kimseyi merhamete getirmek. acısız (ö a.) 1. Tadı acı olmayan, aşçılıkta içine baharat ya da başka acı koymadan pişirilen. 2. Ağrı, sızı duyulmayan. 3. mec. Üzüntü, sıkıntı olmayan. acıtmak (e.) Ağrı ve sızı duymasına neden olmak. acil (ö a.) Zaman geçirmeden yapılması gereken. acilen (b.) Hemen, hiç zaman yitirmeden, çabucak, gecikmeden. aciz (ö a.) 1. Gücü bir işe yetmez olanın durumu, güçsüzlük. 2. Beceriksiz. acube (is.) Tuhaf kimse. acun (is.) Dünya. acur (a.) Kabakgillerden, kabuğu çizgili ve tüylü, sarımtırak irice bir tür hıyar. acuze (is.) Huysuz, çirkin, yaşlı kadın. aç (ö a.) 1. Yemek yeme gereksinimi olan veya yemesi gereken. 2. Yiyecek bulamayan yoksul kimse. 3. Gözü doymaz. açacak (a.) 1. Açmaya yarayan araç. 2. Anahtar. aç gözlü (ö a.) Mala ya da yiyecek içecek gibi şeylere doymak bilmeyen, gözü aç, doymaz. açı (a.) Birbirini kesen iki yüzeyin veya iki doğrunun oluşturduğu çıkıntı. açık (ö a.) 1. Kapalı olmayan. 2. Denizde kıyıdan uzak olan yer. 3. Boş. 4. Aralığı çok. açık ağızlı (s.) Aptal, sersem, ahmak. açık bölge (is.) Gümrük sınırlamalarının olmadığı bölge, serbest bölge. açıkça (b.) Gizli bir yanı olmayan, ortada. açık elli (s.) Cömert. açıkgöz (ö a.) Uyanık davranarak çıkarını sağlayan, olanaklardan kurnazca yararlanmasını bilen. açıklamak (e.) 1. Bir konuyla ilgili olarak gerekli bilgiyi vermek. 2. Bir sorunla ilgili olarak aydınlatıcı bilgi vermek. 3. Bir sözün, bir yazının ne anlatmak istediğini belirtmek, yorumlamak. 4. Açıkça söylemek. açıklık (a.) 1. Açık olma durumu. 2. Uzaklık. 3. Örtüsüz, çıplak yer. 4. Boş ve geniş yer. 5. Gerçeği olduğu gibi yansıtma durumu. açık oturum (is.) Güncel, siyasî, sosyal ve bilimsel konuların veya sorunların herkesin izleyebileceği bir biçimde açık olarak tartışıldığı toplantı. açılış (a.) 1. Açılmak işi ya da biçimi. 2. Yeni bir yapının, yerin veya yeni bir kuruluşun çalışmaya başlaması. 3

4 açılmak (e.) 1. Açmak işine konu olmak. 2. (renk için) Koyuluğunu yitirmek. 3. Kendine gelmek, iyileşmek, ferahlamak. açımlamak (e.) Bir sorunu veya konuyu ele alıp en ince noktalarına kadar gözden geçirerek anlatmak. açıortay (a.) Bir açısal bölgeyi ölçüleri birbirlerine eşit olan iki açısal bölgeye ayıran doğru. açıölçer {a.) 1. Açı ölçmeye yarayan. 2. İletki. açış (a.) 1. Açmak eylemi ya da biçimi 2. Bir kuruluşu çalışmaya başlatma. açlık (a.) 1. Aç olma durumu. 2. Kıtlık. açmak (e.) 1. Bir şeyi kapalı durumdan kurtarmak. 2. Bir şeyin önündeki ya da üstündeki kapağı kaldırmak. 3. Engeli kaldırmak. açmaz (a.) 1. Satrançta şahı koruyan taşlardan birinin yerinden oynatılmaması durumu. 2. (mec.) İçinden zor çıkılır durum. ad (a.) Bir kimseyi ya da bir nesneyi belirlemeye, tanımlamaya yarayan sözcük, isim. ada (a.) 1. Her yanı suyla çevrilmiş kara parçası. 2. Çevresi yollarla belirlenmiş olan arsa ve böyle bir arsayı kaplayan yapılar topluluğu. ada çayı (a.) 1. Ballıbabagillerden, yurdumuzda çok yetişen tüylü ve beyazımtırak yaprakları olan ıtırlı bir bitki 2. Bu bitkiden yapılan sıcak içecek. adak (a.) Adamak işi ya da adanılan şey. adale (a.) Kas. adaleli (ö a.) Kaslı. adalesiz (ö a.) Kassız. adalet (a.) 1. Hak ve hukuka uygunluk, tüze 2. Tüzeyi uygulayan, yerine getiren devlet örgütleri. adaletli (ö a.) Adalete uygun düşen ya da adaletli olan, adil. adam (a.) Kişi, insan. adamak (e.) Bir dileğin gerçekleşmesi amacıyla kurban kesip yoksullara dağıtmak ya da kutsal bir güce yönelik bir niyette bulunmak. adamakıllı (b.) Gereğinden çok, iyice. adaptasyon (is.) 1. Uyarlama. 2. Bir eseri çevrildiği dilin, konuşulduğu toplumun yaşayışına, inançlarına uyumlu hale getirme. adapte (s.) Uyarlanmış. adaş (a.) Adları bir olan, aynı adı taşıyan. adavet (is.) Düşmanlık. aday (a.) Bir görev, bir iş için kendini ileri süren ya da başkaları tarafından ileri sürülen kimse. ad bilim (a.) Bir kavramdan yola çıkarak, o kavramı karşılayan işaretleri araştırmaya dayanan anabilimsel inceleme. Âdem (a.) Dinsel inançlara göre ilk yaratılan insan ve ilk peygamber. âdemoğlu (a.) İnsanlar. adese (is.) 1. Mercek. 2. Görüş derecesi. adet (a.) Tane. âdet (is.) Bir kimsenin yapmaya alışmış olduğu şey. âdeta (b.) Bayağı, basbayağı, hemen hemen, sanki. adıl (a.) Zamir. adım (a.) Yürümek için yapılan ayak atışlarının her biri. adımlamak (e.) 1. Adımla ölçmek. 2. Bir yerde gezinmek. adî (ö a.) 1. Sıradan, bayağı. 2. Aşağılık, bayağı, alçak, düzeysiz, seviyesiz. adil (öa.) 1. Adaletle iş gören, adaletten, haktan ayrılmayan, hakkı yerine getiren, 2. Hakka uygun, haklı. adilâne (zf.) Adalete uygun olarak. 4

5 adlî (s.) Adaletle ilgili. adliye (a.) 1. Hukuk ve adalet işlerini gören devlet örgütü. 2. Hukuk ve adalet işlerinin yürütüldüğü resmî yapı. adres (a.) 1. Bir kimsenin arandığında bulunabileceği yer, oturduğu yer. 2. Gönderilen şeyin üzerine, alacak olan kimsenin adını ve bulunduğu yeri bildirmek için yazılan yazı. af (a.) Bağışlama. afacan (a.) Zeki ve yaramaz (çocuk). afal afal (zf.) Şaşkın bir biçimde. afallamak (e.) Şaşkınlıktan sersemlemek. âfât (is.) Afetler, belalar. aferin (ûnl.) Beğenme, okşama duyguları belirten söz. afet, -ti (a.) 1. Doğal sebeplerle meydana gelen yıkım, felaket. 2. Kıran. 3. Çok kötü. 4. (mec.) Çok güzel kadın. afetzede (s.) Afete uğramış. affetmek (e.) 1. Bağışlamak. 2. Hoşgörüyle karşılamak. afili (s.) Gösterişli. afiş (a.) Bir şeyi duyurmak, tanıtmak amacıyla hazırlanan çoğu kez resimli duvar ilânı. af işlemek 1. Afiş asıp bir şeyi duyurmak. 2. Nitelemek, göstermek. afiyet (a.) Hasta olmama, esenlik. aforoz (a.) Hıristiyanlıkta bir kişiyi din dışı bırakma cezası. Afrika (a.) Beş ana kıtadan biri. Afrikalı (a.) Afrika'da yaşayan ya da Afrika doğumlu olan kimse. afsun (a.) Büyü. afyon (a.) 1. Olgunlaşmamış haşhaş kapsüllerine yapılan çizintilerden sızan, sonradan katılaşan süt. 2. İçinde morfin ve kodein gibi birçok uyuşturucu madde bulunan, güçlü bir zehir olmakla birlikte, hekimlikte kullanılan değerli bir ilâç. agâh (is.) Bilir, bilgili, haberli, uyanık. aguş (is : ) Kucak. ağ (a.) İplik gibi ince şeylerden yapılmış örgü. ağa (a.) 1. Kırsal kesimde büyük toprakları olan, güçlü, sözü geçen, varlıklı kimse. 2. Halk arasında sayılan ve sözü geçen erkeklere verilen ad. ağabey (a.) Yaşça büyük erkek kardeş. ağaç (a.) Uzun yıllar yaşayabilen, gövdesi odun olabilen, bazıları meyva veren yapraklı bitki. ağaçkakan (a.) Serçegillerden ağaç kurtları ile beslenen uzun, sivri gagalı bir kuş. ağaçkesen (a.) Kurtçukları en çok gül fidanları üzerinde yaşayarak yapraklara zarar veren, zar kanatlılardan kara renkli bir böcek. ağaçlamak (a.) Bir yeri ağaç dikerek ağaçlı duruma getirmek. ağaçlık (a.) 1. Ağaç öbeği. 2. Ağacı bol olan yer. ağaçsı (a.) Yüksekliği çok olmayan, sapı dibinden dallanan odunlaşmış bitkiler. ağarmak (e.) Ak duruma gelmek, beyazlaşmak. ağartı (a.) Uzaktan ancak seçilebilen, belli belirsiz bir aklık. ağda (a.) Kaynatılarak çok koyu ve yapışkan bir macun durumuna getirilen pekmez ya da limonlu şeker eriyiği. ağı (a.) Organizmaya girince kimyasal etkisiyle fizyolojik görevleri bozan ve miktarına göre canlıyı öldürebilen madde, zehir. ağıl (a.) Koyun ve keçilerin ahır dışında geceledikleri etrafı çevrili üstü açık yer. ağır (a.) 1. Tartıda çok çeken, "hafif" karşıtı. 2. mec. Davranışları ağır olan. 3. Değeri çok olan, gösterişli. 4. Durumu tehlikeli olan. ağırbaşlı (ö a.) Davranışları ölçülü olan, olgun kimse. 5

6 ağırlaşmak (e.) 1. Ağır duruma gelmek. 2. (hasta için) Tehlikeli duruma gelmek, fenalaşmak. 3. Yavaşlamak. 4. Zorlaşmak. ağırlık (a.) Ağır olma durumu. ağır sanayi (is.) Üretim araçları yapan sanayi. ağır vasıta (is.) Motoru, ağır yük veya birden fazla römork taşımak amacıyla güçlendirilmiş kamyon ve benzeri araç. ağıt (a.) 1. Ölen birinin ardından, gençliğini, güzelliğini, iyiliklerini, değerlerini, geride bıraktıklarının acılı etkilerini dile getiren söz ya da okunan ezgi, yazılan sagu, mersiye 2. Ağlama. ağız,-ğzı (a.) 1. Yüzde, iki çene arasında, sesin çıkmasına, soluk alıp vermeye ve besinleri çiğnemeye yarayan boşluk. 2. Bu boşluğun dudakların çevrelediği bölümü. 3. Kesici aletlerin kesici yanı. 4. Kapların ya da içi boş şeylerin açık yanı. ağız birliği (a.) Birkaç kişinin bir konuda anlaşarak aynı şeyleri, aynı biçimde söylemesi. ağızlık (a.) 1. Ucuna sigara takılan alet. 2. Üflemeli çalgılarda çalanın ağzına gelen bölüm. ağlamak (e.) Üzüntü ve acı sonucu gözyaşı dökmek. ağlaşmak (e.) Birlikte ağlamak. ağrı (a.) Vücudun herhangi bir yerinden gelen, hoşa gitmeyen acı, ıstırap, ağrıma, sızlama. ağrımak (e.) Ağrır durumda olmak. ağrısız (ö a.) Ağrısı olmayan, acı, ağrı vermeyen. Ağrı vermeden yapılan işlem. ağtabaka (a.) Görme sinirinin göz küresinde dağılmasıyla oluşan zar, retina. ağustos (a.) Yılın sekizinci ayı. ağustosböceği (a.) 1. Eşkanatlılardan, erkeği yazın, karnının altındaki öze! bir organdan kesik ve hep tek düze ses çıkaran bir böcek, orakböceği. 2. mec. Çalışmadan eğlenen kimse. ağyar (is.) Başkaları, yabancılar. ah (ünl.) Sesin tonuna göre şaşkınlık, sevinç, üzüntü, pişmanlık duygularını belirtir. aha (b.) İşte burada ahali (a.) Aralarında aynı yerde bulunmaktan başka hiçbir ortak nitelik düşünmeksizin bir ülkede, kentte ya da semtte oturanların tümü, halk, topluluk. ahbap (is.) Kendisiyle yakın ilişki kurulup sevilen, sayılan kimse. ahenk (a.) 1. Uyum. 2. Uyuşma, anlaşma. ahenkli (ö a.) Uyumlu, ölçülü, vezinli. aheste (s.) Yavaş, ağır. ahır (a.) Evcil büyükbaş hayvanların barındırıldığı kapalı yer, hayvan damı. ahize (ö a.) Almaç, alıcı, telefonda kulaklık, telefonun elle tutulup kaldırılan bölümü. ahir (s.) Son, sonraki, en sonunda. ahlâk (a.) Bir toplum içinde kişilerin benimsedikleri, uymak zorunda bulundukları davranış biçimleri ve kuralları. ahlâksız (ö a.) 1. Ahlâk kurallarına ters davranan. 2. mec. Dürüst davranmayan, kötü huylu. ahmak (ö a.) Aklını gereği gibi kullanamayan, bön, budala, aptal, geri zekâlı. ahret (a.) Dinsel inanışa göre, insanın öldükten sonra dirilip sonsuza kadar kalacağı ve Allah'a hesap vereceği yer, öbür dünya ahşap (ö a.) Ağaçtan, tahtadan yapılmış. ahtapot (a.) Çok uzun kolları olan bir çeşit deniz hayvanı. ahu (a.) 1. Ceylân. 2. mec. Güzel, ince, zarif kadın. ahududu (a.) 1. Gülgillerden, dikenli bir bitki. 2. Bu bitkinin duta benzeyen, kırmızı renkli sulu ve kokulu yemişi, ağaç çileği. ahval (a.) 1. Durumlar, hâller. 2. Davranışlar. 3. Olaylar. aldat (a.) 1. Ödenti. 2. Kesenek. aidiyet (a.) Ait olma durumu, değginlik, ilişkinlik. 6

7 aids, AİDS (a.) Vücudun hastalıklara karşı dayanıklılığını, doğal bağışıklığını yok eden bir hastalık. aile (a.) 1. Evlilik ve kan bağına dayanan, karı, koca, çocuklar, kardeşlerin arasındaki ilişkilerin oluşturduğu, toplum içindeki en küçük birim. 2. Temel niteliği bir olan dil, hayvan ya da bitki topluluğu. ait (öa.) İlgilendiren, ilişkin, ilişik, ilgili. ajan (a.) 1. Bir devlet ya da kuruluşun gizli amaçları için çalışan kimse, casus. 2. Bir kimsenin, bir ortaklığın ya da bir devletin bazı işlerini gören kimse, iş görevlisi, temsilci, acenta. ajanda (a.) Unutulmaması için gerekli notları yazmaya yarayan takvimli defter, andaç. ajans (a.) Haber toplama, yayma işiyle uğraşan kuruluş. ak, -ki (a.) Kar renginde olan, beyaz. akabinde (b.) Arkasından, hemen arkadan, ardından, hemen ardından. akademi (a.) 1. Yüksek okul. 2. Bilginler, yazarlar, sanatçılar kurulu. akaret (a.) Kiraya verilerek gelir getiren ev, dükkan vb. mülk. akarsu (a.) Yeryüzünde ve yeraltında belirli bir yatak içinde, eğim boyunca sürekli ya da zaman zaman akan suların genel adı. akaryakıt (a.) Benzin, mazot, gaz yağı gibi sıvı yakacak. akasya (a.) Baklagillerden, yurdumuzda yetişen bir süs ve gölge ağacı, salkım ağacı. akbaba (a.) Akbabagillerden, başı ve boynu çıplak olan, dağlık yerlerde yaşayan, leşle beslenen, çok yüksekten uçarak keskin gözleriyle çok uzakları görebilen iri ve yırtıcı bir kuş. akbenek (a.) Gözün saydam tabakasında bir yara ya da çıban sonucunda oluşmuş, görmeyi azaltan beyaz benek. akciğer (a.) Göğüs kafesinin büyük bir bölümünü dolduran ve solunum aygıtının temeli olan, sağlı sollu iki parçalı organ. akça (ö a.) Oldukça beyaz, beyazca akçe (a.) 1. Küçük gümüş para. 2. Her tür madensel para. akçıl (ö a.) Rengini atmış, ağarmış. aklbet (a.) Genellikle kötü son, sonuç. akıcı (ö a.) Akabilme özelliği olan, sıvı. akıl, -klı (a.) 1. Us. 2. Bellek. 3. Düşünce, kanı. akıllanmak (a.) Yaşanan olayların sonuçlarından yararlanarak doğru davranışlarda bulunmak. akıllı (ö a.) 1. Gerçeği iyi gören ve ona göre davranan. 2. Çabuk kavrayan. akılsız (ö a.) Aklı, zekâsı, anlayışı kıt. akılsızlık (a.) 1. Akılsız olma durumu. 2 Akılsızca yapılan iş ya da davranış. akım (a.) 1. Akma işi. 2. Hava ve su gibi maddelerin belirli bir yöne akışı. 3. Sanatta, siyasette, düşünce yaşamında ortaya çıkan yeni görüş yöntem, hareket. akımölçer (a.) Bir elektrik akımının şiddetini ölçmeye yarayan aygıt, amperölçer, ampermetre. akın (a.)1. Kalabalık bir insan ya da hayvan kümesinin birbiri ardınca gelmesi. 2. Düşman topraklarına, tedirgin etme, yıldırma, çapul gibi amaçlarla birdenbire ve toplu olarak yapılan baskın, saldırı. akıncı (a.) Düşman ülkesine akın yapan birliğin bireyi. akıntı (a.) 1. Akmak eylemi, akış, akım. 2. Havanın ya da suyun herhangi bir yöne doğru yer değiştirmesi, akım. akış (a.) 1. Akmak eylemi ya da biçimi. 2. Geçip gitme, sürüp gitme. akışkan (ö a.) Sıvı durumda, akabilme özelliği gösteren. akide (a.) 1. Bir şeye inanarak bağlanış, inan, inanç bağı, inanılan şeyler. 2. Şekerin kaynatılarak ağda durumuna getirilmesi yoluyla yapılmış renkli ve kokulu, ağızda güç eriyen 7

8 şeker. akis, -ksi (a.) Yankı. akit, -kdi (a.) 1. Sözleşme. 2. Nikâh. akkor (a.) Işık verecek beyazlığa kadar ısıtılmış olan. akliye (a.) 1. Akıl hastalıklarıyla ilgili hekimlik kolu. 2. Akıl hastalıklarıyla ilgili has-tahane bölümü. akordiyon (a.) Üstündeki düğmelere ya da tuşlara basarak, metal dilcikleri titreterek çalınan körüklü, klavyeli, elde taşınabilir bir çalgı. akort (a.) 1. Bir çalgıyı doğru ses vermesi için ayarlama. 2. Armoniyi sağlayan seslerin birleşimi. akos (a.) Saban, pulluk ya da traktörün toprakta açtığı iz. akraba (a.) Kan ya da evlilik yoluyla birbirine bağlı olan kimseler, yakın, hısım. akran (a.) Aynı yaşta olan, yaşıt. akrep (a.) 1. Sıcak ve nemli yerlerde yaşayan zehirli bir hayvan. 2. Saatin iki ibresinden küçük olanı. akrobat, -ti (is) Tehlikeli oyunlar yapan gösteri sanatçısı. aksak (ö a.) Ayağı hafifçe topallayan, topal. aksamak (e.)\. Hafifçe topallamak. 2. Bir işin istenilen düzeyde yürüyememesi. aksırık (a.) Herhangi bir nedenle burun zarının gıcıklanması sonucu solunum kaslarının birdenbire kasılmasıyla ağız ve burundan hızlı, gürültülü soluk boşalması olayı, aksırmak, hapşırma, hapşırık. aksi (ö a.) 1. Ters. 2. İnatçı, huysuz. aksiyom (a.) Benimsenmiş gerçek, belit. aksiyon (a.) Bir kuvvetin, maddî bir etkenin, bir düşüncenin ortaya çıkması, devinim, edim, eylem. akşam (a.) Gündüzün bitip gecenin başladığı saatler. 2. Gece. aktar (a.) Baharat, ev ilâçları ve ilaç hammaddeleri satan kimse ya da dükkân. aktarıcı (a.) Dam kiremitlerini aktarıp kırıkları yenileyen kimse. aktarmak (e.) Bir yerden başka bir yere, bir kaptan başka kaba geçirmek. akvaryum (a.) Suda yaşayan hayvan ve bitkilerin konulması için yapılmış cam kap. al (a.) Kan rengi, kızıl. ala (ö a.) Karışık renkli. âlâ (ö a.) İyi, pek iyi. alabalık (a.) Alabalıkgillerden, soğuk ve duru sularda yaşayan bir tatlı su balığı. alabildiğince (b.) Sınırsız, uçsuz, bucaksız. alabora (a.) Deniz aracının devrilip ters dönmesi. alaca (ö a.) Karışık renkli. alacak (a.) 1. Bir hesap gereğince daha alınmamış olan para, mal ya da başka şey, birinin birine borcu,. 2. Para verilerek alınacak şey. alacakaranlık (a.) Güneşin doğuşundan önce ya da batışından hemen sonra oluşan yarı karanlık zaman. alacaklı (ö a.) Alacağı olan. alacalı (ö a.) Karışık renkte olan, rengârenk. alacık (a.) Üzeri dal ve hasırla örtülmüş kulübe, çardak. alafranga (ö a.) Batı ülkelerine özgü. alâka (a.) İlgi, özel dikkat, özen, ilişki, ilinti. alâkalı (ö a.) Bir konuyla ilişkisi olan. alâmet (a.) Belirti, iz. alan (a.) Düz ve geniş yer. 8

9 alan topu (a.) Ağla ortasından ikiye bölünen bir alanda, tek ya da çift oyuncuların raketle oynadıkları top oyunu, tenis. alarga (ü.) Denizcilikte "Açıktan geç" anlamında komut. alarm (a.) Bir tehlike durumu olduğunda, bunun herkesin haber alması için verilen im. alaşım (a.) Bir metale, bir ya da birkaç elementin katılması ile elde edilen metal niteliğinde madde. alaturka (ö a.) Doğu kültürüne uygun olan. alay (a.) 1. Bir törende ya da gösteride yer alan kalabalık. 2. Çok kalabalık. 3. Bütünü, hepsi. 4. Belirli bir sayı ve düzene göre oluşturulmuş askerî birlik. 5. Ses tonu, söz, davranış gibi araçlarla biriyle, bir şeyle eğlenme, onu küçümseme. alaylı (ö a.) 1. Erlikten yetişmiş subay. 2. (mec.) Gerekli okul eğitimini görmeden kendini yetiştirmiş olan (kimse). 3. Eğlenceli, küçümseyici. alaz (a.) Alev, yalım, yalaz. alazlamak (e.) 1. Bir şeyin yüzünü alevden geçirmek, aleve tutmak. 2. Sızlatmak, yakmak, acı vermek. albay (a.) Rütbesi yarbay ile tuğgeneral arasında bulunan ve asıl görevi alay komutanlığı olan üstsubay. albeni Alım, alımlılık, çekicilik. albüm (a.) Resim, fotoğraf, pul gibi şeyleri dizip saklamaya yarayan bir tür defter. alçacık (ö a.) Çok alçak. alçak (ö a.) Yere uzaklığı az olan. alçakgönüllü (ö a.) 1. (ürün, para vb. durumlarda) Aşağı olanları kendisinle eşit tutan ya da kendi değerini olduğundan aşağı gösteren. 2. Azla yetinen, kanaatkar. alçalmak (e.) Yüksekten aşağıya inmek (alçak duruma gelmek). 2. Değeri azalmak. alçı (a.) Yapılarda, kalıp çıkarma işlemi için yontuculuk ve dişçilikte kulandan, alçıtaşı-nın pişirilip toz konumuna getirilmesinden elde edilen madde. alçılamak (e.) Alçı ile sıvamak. aldanış (a.)) Aldanma, kanma. aldanmak (e.) 1. Görünüşe bakılarak yanlış bir yargıya varmak, yanılmak. 2. Bir hileye, yalana kanmak. 3. Düş kırıklığına uğramak. aldatmak (e. J1. Beklenmedik bir davranışla yanıltmak. 2. Karşısındakinin dikkatsizliğinden, ilgisizliğinden, gereği gibi uyanık olmayışından yararlanarak onun zararına kazanç sağlamak. aldırmak (e.) Alma işini bir başkasına yaptırmak. aldırmaz (a.) Bir şeye önem vermeyen, umursamayan. alelacele (b.) Çok çabuk, çok acele ederek. âlem (a.) 1. Dünya. 2. Başkaları. alemdar (a.) Bayrak ya da sancak taşıyan. 2. mec. Önder. alenen (b.) Açıktan, göz önünde, herkesin içinde, gizlemeden, açıkça. alerji (a.) Kimi canlıların birtakım yiyeceklere, ilâçlara, toz, koku gibi nesnelere karşı hastalık derecesinde gösterdikleri aşırı tepki. alet, -ti (a.) İş yaparken kullanılan araçlar. alev (a.) Yanıcı maddelerin yanması sırasında görülen ışıklı parıltı. alevli (ö a.) 1. Alevi olan. 2. Heyecanlı. aleyh (b.) Karşı, karşıt. aleyhinde olmak (e.) Birinin karşısında durum almak. alfabe (a.) 1. Bir dilin harflerinin dizimi. 2. Bir dilin harflerini tanıtarak okuma öğrenmeyi sağlayan kitap. algı (a.) Bir şeye dikkati yönelterek o şeyin bilincine varmak. alıcı (a.) Bir şeyi satın almak isteyen, kimse. alık (ö a.) Beceriksiz, şaşkın, akılsız, sersem. 9

10 alıkoymak (e.) 1. Bir süre bir yerde tutmak. 2. Ayırıp saklamak. alım (a.) Alma eylemi. alımlı (ö a.) Göze hoş gelen, ilgi çeken. alın, -İm (a.) Yüzün kaşlarla saç arasındaki ön üst kısım. alındı (a.) Para ya da bir paketin teslim alındığını gösterir belge. alıngan (ö a.) Çok çabuk alınan, kırılan. alınmak (e.) 1. Almak işi yapılmak. 2. Bir sözün kendisi için söylediğini sanıp pay çıkararak üzülmek ya da öfkelenmek. alın teri (a.) Emek. alıntı (a.) Bir yazıya başka bir yazarın yazısından cümle ya da cümleler koymak, aktarmak. alın yazısı (a.) Doğmadan önce insanın başına geleceklerin Allah tarafından belirlendiği durumlar, yazgı. alışık (ö a.) Bir işe ya da duruma yabancı olmayan, alışmış olan. alıştırmaca 1. Alıştırmak eylemi. 2. Bir beceriyi, bilgiyi kazanmak için yapılan yineleme. alışkanlık (a.) Alışmış olma durumu. alışveriş (a.) Alım satım işi. âlim (a.) Bilgin, bilen, bilici, bilim adamı. alkış (a.) Bir sözün, eylemin, davranışın beğenildiğini, onaylandığını anlatmak için ei çırpma. alkol, -lü (a.) 1. Glikozun mayalaşmasıyla oluşan kokulu, uçucu, yarıcı, renksiz sıvı. 2. mec. Her türlü içki. Allah (a.) Bütün varlıkları yaratan, Rab, Mevla. Tek ilan. allahaısmarladık (a.) "Hoşça kalın" anlamında ayrılık sözü. allak bullak (ö a. b.) Karmaşık, düzensiz. allamak (nsz.) "Süslemek" anlamına gelen "allamak pullamak" deyiminde geçer. allı (ö a.) Üzerinde al renk bulunan. allık (a.) 1. Al olma durumu. 2. Kadınların süs için yanaklarına sürdüğü al boya. almaç (a.) Bir elektrik akımını alıp başka bir kuvvete çeviren aygıt, alıcı. Alman (a.) Alman ulusundan ya da halkından olan. almaş (a.) 1. İki ya da daha çok şeyin sıra ile değiştirilerek kullanılması ya da kendiliğinden değişerek çalışması. 2. Birinin doğru olması, ötekinin. yanlışlığını gerektiren iki önermenin oluşturduğu dizge. alnaç (a.) Bir şeyin Ön tarafı, ön yüzü. alo (ünl.) Telefonda konuşulan seslenme sözü. alp, -pı (a.) Yiğit, kahraman. alt, -ti (a.) Bir şeyin yere bakan tarafı. altgeçit (a.) Bir yolun altı açılarak trafik akışını kesmemek için yapılan geçit ya da yol. altı (ö a.) Beşten sonra gelen sayının adı ve bu sayıyı gösteren rakam. altın (a.) Çok değerli, parlak sarı renkte olan bir madde. altıncı (ö a.) Altı sayısının sıra sıfatı, sırada beşinciden sonra gelen. altışar (ö a.) Altı sayısının üleştirme biçimi, her birine altı adet verilen. altlık (a.) Bir şeyin altına konan şey. altmış (ö a.) Elli dokuzdan sonra gelen sayıyı gösteren rakam. altüst, -tü (a.) Çok dağınık ve karışık. alüminyum (a.) Gümüş parlaklığında hafif, beyaz bir metal. alüvyon (a.) Akarsuların taşıyıp yığdıkları balçık, kil gibi çok ince taneli öğelerin kum ve çakılla karışmasıyla oluşan yığınlık. alyans (a.) Nişan yüzüğü. alyuvar (a.) Kana al rengini veren, çekirdeksiz, yuvarlak küçük hücre. ama (b.) Karşıt düşünceyi belirten iki tümceyi birbirine bağlar. âmâ (ö a.) Gözü görmeyen, kör. 10

11 amaç (a.) Ulaşılmak istenen sonuç, erek. amade (ö a.) (bir işi yapmaya) Hazır. aman (ü.) Yardım, öfke, usanç bildiren söz. amansız (ö a.) Aman vermez, hiç acımayan, cana kıyıcı. amatör (ö a.) 1. Bir işi zevk için yapan. 2. Yeterince deneyimi olmayan, deneyimsiz, acemi. ambalaj (a.) Bir eşyayı taşırken zarar görmesin diye sarmaya yarayan, mukavva, kâğıt, tahta, plastik madde gibi gereç. ambar (a.) Tahılların saklandığı yer. amblem (a.) Bir malın ya da bir firmanın ayırt edici imi, belirtke. ambulans (a-) Hasta, yaralı taşıma aracı. amca (a.) Babanın erkek kardeşi, emmi. amele (a.) İşçi, emekçi. ameliyat (a.) Bir hastayı iyileştirmek için doktor tarafından hastanın vücudunun bir yerinin kesilmesi ve dikilmesi yoluyla yapılan tedavi. ameliyathane (a.) Ameliyat yapılan yer. Amerika (a.) Dünyadaki kıtalardan birinin adı. amerikan (a.) Pamuktan düz dokuma, kaputbezi. Kimi zaman "amerikanbezi" biçiminde kullanılır. amfi (a.) Fakültelerde, öğrencilerin oturduğu, sıraları arkaya doğru basamaklı olarak yükselen salon. amir (a.) Emir veren. Amiral (a-) Derecesi albaydan yüksek deniz subayı. amorti (a-) Piyangoda anapara kadar ödenen karşılık. ampul, -lü (a.) Elektrik akımı verilince ışık veren havası boşaltılmış lamba. an(a.) Zamanın bölünemeyecek kadar kısa bir parçası. ana (a-) 1. Çocuğu olan kadın. 2. Temel. anacıl (a.) Anasına düşkün. anaçfö (a.) Yavru veya yemiş verecek duruma gelen. anadil (a.) Başka diller türetmiş olan dil. anadili (a.) ihsanın çocukluğunda çevresinden öğrendiği dil. ana düşünce (a.) Bir yazının anlatmak istediği temel düşünce. anafor (a.) Karşılıklı iki akıntının çarpışmasıyla oluşan su hareketi. anahtar (a.) Bir kilidi veya bir elektrik devresini açıp kapamaya yarayan araç. anahtarlık (a.) Anahtarların kaybolmasını önlemek, kolayca kullanılmasını sağlamak için takıldığı maden, deri ve benzerinden yapılan halka ya da kılıf. anakara (a.) Yeryüzündeki beş büyük kara parçasından her biri. analı (a.) Anası olan. analık (a.) 1. Ana olma durumu. 2. Üvey anne. anane (a.) Toplumda sürdürülegelen adetler, kurallar, gelenek, görenek. anaokulu (a.) Öğrenim çağına henüz girmemiş 2-6 yaş arasındaki çocukları, okul düzenine hazırlayan eğitim kurumu. anarşi (a.) Siyasal ve yönetimsel kurumlardaki çözülme sonucu olarak devlet denetiminin kalmaması durumu. anarşik (a.) Toplumda oluşan düzensizlik, karışıklık. anarşist (a.) Düzensizlikten yana olan, kargaşa çıkaran. anason (a.) Tohumu bazı içkilerin yapımında ve hamur işlerinde kullanılan maydonozgillerden, kokulu bir bitki. anatomi (a.) İnsan, hayvan ve bitkilerin yapılarını inceleyen bilim dalı. anayasa (a.) Bir ülkenin yönetiminde uygulanacak temel yasa. anayol (a.) Cadde. 11

12 anayön (a.) Doğu, batı, kuzey, güney yönlerinden her biri. anayurt (a.) İlk yurt edinilen yer, ana vatan. ancak (b.) 1. En çok, yalnızca. 2. Belli koşulla. andaç (a.) Önemli bilgileri yazmaya yarayan takvimli defter. andetmek (e.) Bir şeyi yapmak için kendi kendine söz vermek. andırmak (e.) Benzer özellikler taşımak. ant içmek (e.) Bir şeyi yapıp yapmama konusunda söz vermek. anemi (a.) Kansızlık, kan sayımında alyuvarların azalma durumu. angarya (a.)) Ücretsiz yapılan iş. anı (a.) Geçmişte bir olayı ya da kişiyi anımsama. anımsamak (e.) Aklına gelmek, hatırlamak. anıt (a.) Büyük bir olayı gelecek kuşaklara anımsatmak için yapılan büyük ve görkemli yapı. ani (ö a.) Bir anda, birdenbire. animasyon (a.) Canlandırma anjin (a.) Boğazın şişmesiyle oluşan hastalık. anket (a.) Bir konuda toplumun ne düşündüğünü öğrenmek için çeşitli kişilere soru sorup bilgi toplama işi. anlam (a.) Bir sözden, bir davranıştan anlaşılan düşünce. anlamak (e.) Bir şeyin anlamını kavramak, anlamdaş (a.) Anlamları aynı olan sözcükler. anlaşmak (e.) Bir konuda, bir düşüncede ortak karara varmak. anlaşmazlık (a.) İki ya da daha çok taraf arasındaki amaç farklılığı. anlatım (a.) Tasarlanan bir konuyu söz ya da yazıyla anlatma. anlatmak (e.) Bir konu üzerinde bilgi vermek. anlayış (a.) 1. Anlama yeteneği güçlü. 2. Bazı konularda geniş düşünebilen. anlayışsız (ö a.) Anlama yeteneği zayıf, geniş düşünemeyen. anlı şanlı (ö a.) Güzel, gösterişli, ünlü. an (a.) En kısa zaman parçası. anlık (a.) 1. Ana ait, çok kısa süreli. 2. Zihin anmak (e.) Birini, bir şeyi anımsayarak sözünü etmek. anne (a.) Çocuğu olan kadın, ana. anneanne (a.) Annenin annesi, büyükanne. anonim (ö a.) Yapıcısı bilinmeyen ya da ortaklaşa bir çabanın ürünü olan (yapıt). anons (a.) Sesle yapılan duyuru. anormal(ö a.) Genele ters olan. ansızın (b.) Beklenmedik bir anda, birdenbire, ani olarak, aniden. ansiklopedi (a.) Genel veya belli bir konuda bilgilerin alfabetik sırayla yer aldığı kitap. ant (a.) Kutsal bir şeyi tanık göstererek yapılan yemin. anten (a.) Havadaki ses ve elektrik dalgalarını alan veya yayan aygıt. antika (a.) Eski dönemlerden kalma eser. Antikçağ (a.) Eski Yunan ve Roma uygarlıklarının gelişip yayıldığı çağ. antipatik (ö a.) Sevimsiz, soğuk. antlaşma (a.) İki tarafın bir işi yerine getirme sözü vermesi. antoloji (a.) Sanat yapıtlarından seçkin parçaları bir araya toplayan kitap. antre (a.) Bir yapıda girip geçilen yer. antrenman (a.) Bir spor dalında yapılan alıştırma ya da hazırlık çalışması. antrenör (a.) Bir spor dalında sporcuyu eğiten, yetiştiren ve çalıştıran kişi, çalıştırıcı. apandisit (a.) Körbağırsağın iltihaplanmasıyla oluşan hastalık. apansız (b.) Hiç beklenmedik bir sırada, pek ansızın. 12

13 aparkat (a.) Boksta bükülü kolla aşağıdan yukarıya doğru atılan yumruk, apartman (a.) Birkaç katlı, her katında birkaç daire bulunan yapı. apar topar (b.) Telâş ve acele ile, yaka paça. apaydın (ö a.) Çok aydınlık. apış arası (a.) İki bacağın arasında kalan yer. aplike (a.) Düz ya da desenli bir kumaştan kesilmiş motiflerin bir başka kumaşa işlenmiş durumu. apolet, -ti (a.) Subayların rütbelerini gösteren, omuzlarına takılan işaret. aptal (ö a.) 1. Zekâsı gelişmemiş. 2. Küçümseme belirten seslenme. aptest (a.) 1. Büyük veya küçük ciş yapmak. 2. Abdest. ar (a.) 1. Yüz metre tutarındaki ölçü birimi. 2. Utanma, utanç duyma. ara (a.) İki şeyi birbirinden ayıran uzaklık. araba (a.) Tekerlekli, motorlu ya da motursuz her türlü kara taşıtı. arabulucu (ö a.) Uzlaştıran, anlaşmaya aracılık eden kişi, uzlaştırıcı. aracı (ö a.) 1. Uzlaştırmak için araya giren kişi. 2. Ürünü üreticiden tüketiciye ulaştırarak kazanç sağlayan kimseler. araç (a.) 1. Bir işi yapmakta ya da sonuçlandırmakta yararlanılan nesne. 2. Kişiler ya da nesneler arasında bağlantı sağlayan şey. aralamak (e.) İki şey arasında açıklık oluşturmak, yarı açmak. aralık (a.) 1. İki şey arasındaki açıklık. 2. Yılın son ayı. aralıklı (ö a.) Birbirine bitişik olmayan. aralıksız (ö a., b.) 1. Birbirine bitişik olan, aralarında açıklık bulunmayan. 2. Sürekli, aralık vermeden. aramak (e.) Birini ya da bir şeyi bulmaya çalışmak. ara nağme (a.) Bir şarkının sonunda sözsüz çalınan müzik parçası. aranjman (a.) Nesneleri belli bir düzene göre yerleştirme. Arap (a.) Arap yarımadası ve Kuzey Afrika'da yaşayan bir ulus. arapsaçı (a.) İçinden çıkılması güç durum. arasöz (is.) Bir cümledeki bir öğenin açıklayıcısı olan söz. ara sıra (b.) Seyrek olarak. araştırmak (e.) 1. Bir şeyi bulmak için bir yeri ya da nesneyi gözden geçirmek. 2. Bir gerçeği ortaya çıkarmak için çalışmak. arayön (a.) Dört ana yönün dışındaki yönlerden her biri. arazi (a.) Yeryüzü parçası, toprak, alan. ardıç (a.) Yapraklarını kışın dökmeyen, güzel kokulu bir ağaç. ardınca (b.) Hemen arkasında, arkası sıra, ardı sıra. ardışık (a.) Birbiri ardından gelen. ardiye (a.) Ticaret eşyalarının saklandığı yer. argo (a.) 1. Belli bir topluluk üyeleri arasında kullanılan özel sözler. 2. Kabadayı ve serserilerin kullandıkları dil. 3. Küfürlü sözler. arı (ö a.) 1. Temiz. 2. Yabancı şeylerden arınmış, katışıksız. arı (a.) Zar kanatlılardan, bal ve bal mumu yapan, iğnesiyle sokan böcek. arınmak (e.) Temizlenmek. arıtım evi (a.) Şeker, petrol gibi maddelerin ayrıştırıldığı yer, rafineri. arıtmak (e.) Temizlemek. arıza (a.) Bozukluk, aksaklık, takıntı. arif (ö a.) Çok anlayışlı ve sezgili (kimse), bilen, tanıyan. arefe(a.) 1. Dinsel bayramlardan bir önceki gün, öngün. 2. Önemli günlerin, olayların öncesi. aritmetik (a.) Sayıların özelliklerinden, işlemlerden söz eden matematik kolu. aritmik (a.) Ritim bozukluğu, düzensizlik, 13

14 ark (a.) Küçük su yolu. arka (a.) 1. Bir şeyin önünün tersi. 2. Geri kalan bölüm. arkadaş (a.) 1. Bir işte birlikte bulunanlardan her biri, yoldaş, tanıdık, tanış. 2. Birbirine sevgi ve anlayış gösteren kişilerin her biri. arkadaşça (b.) Arkadaş olarak içtenlikle, dostça. arkadaşlık (a.) Arkadaş olma durumu, arkadaşa yakışır davranış, yoldaşlık, dostluk. arkalı (ö a.) Koruyanı, koruyucusu, dayanağı olan. arkeoloji (a.) Eski çağlardan kalma anıtları tarih ve sanat bakımından inceleyen bilim dalı, kazıbilim. arlanmak (e.) Utanmak. arma (a.) Bir devletin, bir şehrin sembolü olarak benimsenmiş özel işaret. armağan (a.) 1. Birini sevindirmek için verilen şey. 2. Ödül. armoni (a.) Türlü sesler arasında sağlanan uyum, harmani. armonika (a.) Yan yana sıralanmış deliklerden her biri üflenince, ayrı notada sesler çıkaran küçük ağız çalgısı, mızıka. armut (a.) Beyaz çiçekleri bulunan ağacın sarıdan yeşile kadar renkleri olan, tatlı, yumuşak meyvesi. arpa (a.) 1. Buğdaygillerden, taneleri bira yapımında kullanılan, hayvanlara yem olarak verilen bir bitki. 2. Bu bitkinin taneleri. arpacık (a.) Göz kapağının kenarında çıkan bir tür çıban. arsa (a.) Üzerine yapı yapılmak için ayrılmış yer. arsız (ö a.) Utanmaz. arş (a.) İslâm inancına göre göğün en yüksek katı. arş (a.) Askerlikte "yürü" komutu. arşın (a.) Yaklaşık olarak 68 cm'ye eşit olan uzunluk ölçüsü. arşınlamak (e.) 1. Arşınla ölçmek. 2. Amaçsız, geniş adımlarla yürümek. arşiv (a.) Yazılı belgelerin saklandığı yer, belgelik. arşivleme (a.) Belgeleri sınıflayarak saklama işi. art (a.) 1. Geri, arka. 2. Bir şeyin öbür yüzü. artezyen (a.) Toprağı burguyla delerek açılan ve suyu yükseğe fışkırtan kuyu. artı (a.) Matematikte toplama işareti. artık (ö a.) 1. Bir şeyden arkaya kalan. 2. Bundan sonra anlamında. artırmak (e.) Artmasını sağlamak, çoğaltmak. artist (a.) Güzel sanatlarla uğraşan sanatçı. arya (a.) Operalarda solistlerden birinin orkestra eşliğinde söylediği şarkı. arzu (a.) İstek, rica. arzuhal (is.) Dilekçe. asa (a.) Baston yerine kullanılan uzun sopa. asabî (ö a.) 1. Çabuk öfkelenen, sinirli. 2. Sinirsel. asal (a.) Başlıca, temel niteliğinde olan, esasi. asalak (ö a.) 1. Bir canlının üstünde ve içinde yaşayan zararlı canlı. 2. Başkalarının sırtından geçinen. asalet, -ti (a.) 1. Soyluluk, yüksek soydan olma. 2. Karakter yüksekliği. 3. Bir görevi yüklenmiş olan. 4. Yazıda ya da sözde bayağı sözcük ve deyim bulunmaması durumu. asansör (a.) İnsanları veya eşyaları yüksek bir yere dik olarak çıkaran düzenek. asayiş (a.) Bir yerin düzen ve güvenlik içinde bulunması. asfalt, -ti (a.) Yol yapımında kullanılan siyah bir madde. asgarî (ö a.) En az, en aşağı, en düşük. asık (ö a.) 1. Somurtkan. 2. Asılı. asıl, -slı (a.) Örneği değil kendisi. 14

15 asılmak (e.) 1. Bir yere tutunup sallanmak. 2. Asma işine konu olmak. asılsız (ö a.) Doğru olmayan, yalan. asır, -sn (a.) Yüzyıl. asi (ö a.) Baş kaldıran, isyan eden. asil (ö a.) Soylu. asimilasyon Kendi içinde eritme, özümleme, sindirme. asistan (a.) Profesör yardımcısı. asker (a.) Erden generale kadar orduda görevli olan herkes. askerlik (a.) Asker olma durumu. askı (a.) Üzerine herhangi bir şey asmaya yarayan araç. asla (b.) Hiçbir zaman. aslan (a.) Sıcak bölgelerde yaşayan yırtıcı, büyük bir hayvan. aslanağzı (a.) Çiçeği aslanın ağzına benzeyen kokulu bir bitki. aslen (b.) Kök ya da soy bakımından. aşma (a.) 1. Asma işi. 2 Üzüm veren bitki. asosyal (ö a.) Topluma uyum sağlayamayan (kimse), toplum dışı. astar (a.) Giysi, çanta, ayakkabı gibi şeylerin içine konan ince kumaş. astım (a.) Bronşların daralmasından ileri gelen nefes darlığı hastalığı. Asya (a.) Beş ana karadan biri. aş (a.) Pişirilerek hazırlanmış yemek. aşağı (a.) 1. Bir şeyin alt kısmı. 2. Niteliği düşük, adî. aşağılamak (e.) Saygıda küçük düşürücü davranışlarda bulunmak. aşağılık (a.) 1. Niteliği düşük, kalitesiz. 2. Aşağı olma durumu. aşama (a.) Önem, değer bakımından gitgide yükselen basamaklardan her biri. aşçı (a.) Yemek pişirme mesleği olan kişi. aş evi (a.) Yemek verilen yer, lokanta. aşı (a.) Bazı hastalıklara karşı bağışıklık kazanmak için vücuda verilen sıvı. aşık (a.) Ayak bileğinde bulunan hareketli bir kemik. âşık (a.) 1. Bir kimseye güçlü sevgi besleyen. Vurgun. 2. Saz çalarak dolaşan halk ozanı. 3. Dalgın, unutkan. aşılamak (e.) 1. Organizmada bağışıklık oluşturmak veya yerleşmiş bir hastalığa karşı koyabilmek için hazırlanmış aşıyı vücuda vermek. 2. Bir meyve ağacına, başka bir ağacın meyvesini verdirmek. 3. Birtakım düşünceleri başkalarına benimsetmek. 4. Sıcağa soğuk, soğuğa sıcak katmak. aşındırmak (e.) Herhangi bir etkiyle aşınmasını sağlamak. aşın (ö a.) 1. Alışılmıştan ileri giden. 2. Gereğinden fazla olan. aşırmak (e.) 1. Yüksek veya geçmesi zor bir yerden geçirmek. 2. Çalmak. aşikâr (ö a.) Açık, apaçık, belli, ortada. aşina (a.) Bildik, tanıdık. aşiret (a.) Göçebe insan topluluğu, boy. aşk (a.) İleri derecede sevgi ve bağlılık duygusu. aşkın (ö a.) Geçmiş, belli bir süreyi aşmış. aşure (a.) Çeşitli yiyecekler konularak yapılan bir tür tatlı. At (a.) Atgillerden, binme, yük çekme veya taşıma gibi hizmetlerde kullanılan memeli hayvan. ata (a.) 1. Baba. 2. Dedelerden, büyükbabalardan her biri. atak (a.) 1. Düşüncesizce her işe atılan. 2. Atılım, akın, saldırı. atamak (e.; Bir kimseyi bir işe vermek, bir yerde görevlendirmek. atanma (e.) Bir göreve verilme. atardamar (a.) Kanın yürekten vücuda yayılmasını sağlayan damar. 15

16 atasözü (a.) Az sözle çok şey anlatan, halkın deneyimleri sonucu oluşmuş, kalıplaşmış söz. ataş (a.) Kâğıtları bir arada tutmak ya da defter sayfalarını düzgün kullanmak için yapılmış madeni ya da plastik çengel, kıskaç. ataşe (a.) Elçilikte çalışan uzman görevli. ateş (a.) Ot, odun ve kömür gibi maddelerin yanmasıyla oluşan ısı ve ışık. ateşböceğl (a.) Karanlıkta parlayan bir böcek. ateşçi (a.) Fabrika, gemi gibi ısıyla çalışan yerlerde büyük ocaklara kömür atarak ateşin yanmasını sağlayan görevli. ateşkes (aj Savaşan iki tarafın geçici olarak savaşmaya ara vermesi. ateşlemek (e.) 1. Tutuşturmak, yakmak. 2. Top, tüfek gibi patlayıcı maddeleri patlatmak. 3. Kışkırtmak. ateşlenmek Vücut ısısı artmak. ateşli (ö a.) 1. Ateşi olan. 2. Coşkun, hareketli. atıcı (ö a.) 1. Attığını vuran kimse. 2. Yalancı. atılgan (ö a.) Karşısına çıkabilecek tehlikelerden korkmayarak öne atılan. atılım (a.) İleri atılma, hızla ilerleme. atılmak (e.) 1. Atılmak eylemine konu olmak. 2. Saldırmak, hücum etmek. atış (a.) Atma biçimi. atışmak (e.) Sözle kavga etmek. atıştırmak (a.) Aceleyle yemek yemek. atik (ö a.) Çabuk davranan, çevik atkı (a.) Soğuktan korunmak için boyuna veya omuzlara atılan örtü. atlamak (e.) 1. Bir engeli sıçrayarak aşmak. 2. Bir şeyi, bir konuyu önemsiz bularak geçmek. atlas (a.) Haritalardan oluşan kitap. atlatmak (e.) 1. Kötü bir durumdan kurtulmak. 2. Atlatma işini başkasına yaptırmak. atlet (a.) Atletizmle uğraşan sporcu. atletizm (a.) Koşu, atlama, ağırlık kaldırma gibi çeşitli vücut hareketleri. atlı (ö a.) Ata binmiş kişi. atlıkarınca (a.) Bir eksen etrafında dönen, çocukların binerek eğlendikleri eğlence aracı. atmaca (a.) Doğan cinsinden, ava alıştırılabilen küçük bir kuş. atmak (e.) 1. Bir cismi bir yöne fırlatmak. 2. Bir şeyi elden yere düşürmek. 3. Yalan ya da abartılı söz söylemek. atmosfer (a.) Yeryüzünü saran gaz kütlesi. atom (a.) Bir cismin bölünemeyen en küçük parçası. atom bombası (a.) Atomdan yararlanarak yapılan, korkunç zararları olan silâh. atom enerjisi (a.) Atomdan yararlanılarak oluşturulan enerji. atölye (a.) Sanatçıların ya da zanaatçıların çalıştıkları iş yeri, işlik. av (a.) 1. Yabanî hayvan ya da balık tutma işi. 2. Av sonucu ele geçen hayvan. avanak (ö a.) Kolayca kandırılabilen. avans (a.) Alacağına sayılan, önceden verilen para. avanta] (a.) Üstünlük sağlayan durum, yarar. avare (ö a.) İşi olmayan, kararsız ve şaşkınca dolaşan kişi. avaz (ö a.) Yüksek ses, nara. avcı (a.) Ava gitmeyi seven ya da avı meslek edinmiş kişi. avize (a.) Tavana asılan üstünde süslü aydınlatma araçları bulunan lâmba. avlamak (e.) 1. Bir avı diri ya da ölü olarak ele geçirmek. 2. Ele geçirmek, tuzağa düşürmek. avlu (a.) Binanın ortasında ya da etrafında üstü açık, duvarla çevrilmiş yer. Avrupa (a.) Beş büyük anakaradan biri. avuç (a.) 1. Elin içi. 2. Yarı yumulmuş elin alabildiği miktar. avuçlamak (e.) Avuçla tutmak. avukat (a.) Mahkemelerde bir kişiyi savunma yetkisi olan kimse. 16

17 avunmak (e.) Acısını unutmak için oyalanmak. avurt (a.) Yanağın ağız boşluğuna gelen yeri. avurtlamak (a.) Büyüklenmek, kibirlenmek. avurtlu (a.) Kibirli, gururlu. ay (ü.) Anîden duyulan heyecanı belirten söz. ay (a.) Dünyamızın uydusu olan gök cismi. aya (a.) Elin iç ve düz tarafı. ayak (a.) Bacakların bileklerden sonraki bölümü. ayakaltı (a.) Herkesin gelip geçtiği yer. ayakkabı (a.) Ev dışında ayağa giyilen şey. ayaklanmak (e.) 1. Ayağa kalkmak. 2. Yasalara karşı durmak. ayak takımı (a.) Toplum içinde terbiyesi düşük kimselerin tümü. ayaktaşı (a.) Balık avcılığında gırgır ve benzeri ağlarda ağırlık olarak kullanılan delikli mermer taş. ayak topu (a.) Futbol. ayak ucu (a.) Yatılan yerde ayakların uzatıldığı yön. ayaküstü (b.) Oturmayıp ayakta durarak, kısa sürede. ayakyolu (a.) İnsanın vücudundaki atıkları boşalttığı yer, tuvalet. ayan (a.) Belli, açık. ayan (ö a.) İleri gelenler. ayar (a.) 1. Bir ölçünün doğru olup olmadığını anlamaya yarayan alet. 2. Altın gibi kıymetli madenlerin saflık derecesi. ayarlamak (e.) 1. Bir ölçüyü, bir aygıtı iş yapabilecek düzene getirmek. 2. İşleri belli bir düzene koymak. ayarlı (ö a.) (saat ve makine için) Ayarlanmış, doğru çalışması sağlanmış, düzeltilmiş, düzenli, doğru. 2. (altın ve gümüş için) Belirli bir ayarı olan. ayarsız (ö. a.) 1. Ayarı yapılmamış, ayarı bozuk, düzensiz. 2. (altın ve gümüş için) Belli bir ayarı olmayan. 3. (mec.) Davranışları ölçüsüz. ayartmak (e.) 1. Baştan çıkartmak, doğru yoldan saptırmak. 2. Kandırmak. ayaz (a.) Açık havada kuru soğuk. ayazlamak (e.) Ayazda kalıp üşümek. aybeay (b.) Aydan aya, her ay. ayçiçeği (a.) İri sarı çiçekli otsu bitki ve onun çiçeği. aydede (a.) Ay. aydın (a.) 1. Işık alan, ışıklı, aydınlık. 2. Bilgili, görgülü, ileri düşünceli kişi. aydınlanmak (e.) 1. Aydınlık olmak 2. Bir konu hakkında yeterince bilgilenmek. aydınlatmak (e.) 1. Karanlığı gidermek. 2. Bir konu hakkında etrafı yeterince bilgilendirmek. aydınlık (a.) Işık, ışıklı yer. aygır (a.) Damızlık erkek at. aygıt (a.) Birçok parçadan oluşmuş alet. ayı (a.) Et, meyve ve bal yiyen iri gövdeli yırtıcı bir hayvan. ayıbalığı (a.) Fok. ayık (ö a.) Sarhoşluğu geçmiş olan, uyanık. ayıklamak (e.) Bir şeyin içindeki yaramazları, çürükleri temizlemek. ayılmak (e.) 1. Kendine gelmek. 2. Aklı başına gelip gerçeği görmek. ayıp (a.) Toplumun ahlâk kurallarına ters gelen, utanılacak durum. ayırtıcı (a.) Ayrılma özelliği ya da gücü olan. ayırmak (e.) 1. Bir arada duran şeyleri birbirlerinden uzaklaştırmak. 2. Bir şeyin bir bölümünü alıkoymak. ayırt etmek (a.) İki ya da daha çok şeyin aralarındaki ayrımı görmek. 17

18 ayırtman (a.) Sınav komisyonlarında görev alan kişi. âyin (a.) Dinsel tören. aykırı (ö a.) Alışılmışa ters gelen, uygun olmayan. aylak (ö a.) İşsiz, güçsüz, boş gezen, boş. aylık (a.) 1. Bir işte çalışana her ay ödenen para. 2. Ayda bir kez yayınlanan ya da alınan. aymak (e.) 1. Kendine gelmek. 2. İçine düştüğü yanlışlığın farkına varmak. aymaz (ö a.) Çevresinde olup bitenlerin ayrımına varamayan, gerçekleri göremeyen, uyuyan, dalgın. ayna (a.) Işığı yansıtan, bir şeyin görüntüsünü veren sırlı cam. aynı (ö a.) 1. Başkası değil. 2. Benzeri. ayraç (a.) Cümlede geçen bir sözcüğü açıklamak için kullanılan işaret, parantez. ayran (a.) Yoğurdun sulandırılarak çalkalanmasıyla elde edilen içecek. ayn (ö a.) 1. Aynı yerde bulunmayan. 2. Başka. ayrıca (b.) Bunun yanında, ayrı olarak. ayrıcalı (ö a.) Başkalarına benzemeyen, ayrı tutulan. ayrıcalık (a.) Başkalarından ayrı ve üstün tutulma durumu. aynk (ö a.) 1. Ayrılmış. 2. Ayrı tutulan, başkalarına benzemeyen, ayrıcalı. 3. Kural dışı. ayrılık (a.) 1. Ayrı olma durumu, farklılık. 2. Sevilen birinden, bir yerden uzak düşme, hasret. 3. Düşünce, görüş ya da ya da duygu arasındaki uyuşmazlık. ayrılmak (e.) Bir yerden, bir şeyden uzaklaşmak. ayrım (a.) Bir kimse ya da nesnenin bir başkasıyla karıştırılmamasını sağlayan ayrılık; benzer şeyleri birbirinden ayıran özellik, başkalık. ayrıntı (a.) Bir şeyden farklı olmakla birlikte onu tamamlayan bölüm. ayrıntılı (ö. a.) Ayrıntısı olan, ayrıntıya inerek. ayrıt (a.) Cisimlerin iki yüzeyini birbirinden ayıran doğru parçası. aysberg (a.) Denizde yüzen büyük buz parçası. ayşekadın (a.) Kılçıksız, lezzetli bir tür taze fasulye. ayva (a.) Sarı renkte, tüylü, mayhoş bir tadı olan meyve. ayvalık (a.) Ayva ağaçlarının çok bulunduğu yer. ayvan (a.) 1. Büyük salon, sofa. 2. Bir tarafı dışarıya açık olan oda. ayvaz (a.) 1. Büyük konaklarda mutfak ve yemek hizmetlerinde çalışan uşak. 2. Koca, erkek, eş. 3. Karşılık, bedel. ayyaş (ö a.) Sürekli içki içen. az (ö a. b.) Umulan veya gereken kadar olmayan. aza (a.) 1. Bir toplulukta olanların her biri, üye. 2. Organ. azalmak (e.) 1. Az denecek bir niceliğe inmek ya da eskisinden az duruma gelmek, eksilmek. 2. Etkisini yitirmek, hafiflemek. azamet (a.) Büyüklük. azamî (ö a.) En büyük, en yüksek, en çok. azap (a.) Şiddetli acı ve sıkıntı. azar (a.) Paylama. azarlamak (e.) Paylamak. azat (a.) Serbest bırakma. azat etmek (e.) Özgürlüğüne kavuşturmak, bırakmak. azca (e.) Oldukça az. azdırmak (e.) 1. Azmasına neden olmak. 2. Azgın duruma getirmek. 3. Şımartmak. Azerî (a.) Azerbaycan Türklerinden olan. azgın (ö a.) 1. Azmış olan. 2. Çok yaramaz. azı (a.) Yiyecekleri ağızda ezmeye yarayan büyük dişler. azıcık (ö a.) Çok az olma durumu. 18

19 azı dişi (a.) Köpek dişlerinden sonra içeriye doğru, alt ve üst çenenin iki yanında beşer tane bulunan ve yiyecekleri öğütmeye yarayan dişlerin ortak adı. azık (a.) Yolculuk için hazırlanan yiyecek. azılı (ö a.) Gözü hiçbir şeyden yılmayan, azgın. azımsamak (e.) Bir şeyin umulduğundan az olduğu kanısına varmak. azımsanmak (nsz.) Az görülerek beğenilmemek, küçümsenmek. azınlık (a.) Bir toplulukta din, dil vb. herhangi bir bakımdan sayıca az olanlar. Ekalliyet. azıtmak (e.) 1. Azgın duruma gelmek. 2. (mec.) Çığırından çıkmak. azim (a.) Bir işte zorlukları aşma kararı. aziz (ö. a.) 1. Sevgide üstün tutulan. 2. Ermiş, eren. azize (ö. a.) Ermiş Kadın. azizlik (a.) 1. Aziz olma durumu. 2. mec. Muziplik, şaka. azletmek (e.) Bir görevliyi işinden ayırıp açıkta bırakmak, görevden almak, işten çıkarmak. azma (a.) 1. Azmak eylemi. 2. İki ayrı ırkın karışmasından doğan, kırma. azman (ö a.) Çok gelişmiş. azmetmek (e.) Bir işteki engelleri yenmeye karar vermiş olmak, vazgeçmemek. azmettirmek (e.) Bir eylemi kesinlikle yapmasına karar verdirmek, bir şeyi yapmaya yönlendirmek. Azrail (a.) İnsanların canını almakla görevli olduğuna inanılan melek. B b b, B Türk alfabesinin ikinci harfi, dudak ünsüzlerindendir. baba (a.) Çocuğu olan erkek. babaanne (a.) (çocuğa göre) Babanın annesi. babacan (ö. a.) Cana yakın, güvenilir (erkek). babacıl (ö. a.) Babasına çok düşkün (kimse). babaç (a.) En yaşlı erkek kümes hayvanı. baba evi (a.) Babadan, dededen kalma ev, toprak, yurt. babalık (a.) 1. Baba olma durumu. Baba gibi davranma. 2. Üvey baba. babayani (ö a.) Gösterişsiz ve süssüz olan. babayiğit (a.) Güçlü, kuvvetli korkusuz kişi. baca (a.) Dumanı içerden alıp dışarıya taşıyan hava deliği. bacak (a.) Vücudun kalçadan tabana kadar olan bölümü. bacaksız (ö a.) 1. Bacağı olmayan. 2. Bacakları kısa olan, kısa boylu. bacanak (a.) Eşleri kardeş olan erkeklerin her biri. bacı (a.) Büyük kız kardeş, abla. badana (a.) Duvarlara sürülen beyaz ya da renkli kireçli sıvı. badas (a.) Harman kaldırdıktan sonra yerde kalan toprak, çöp ve samanla karışık tahıl taneleri, harman döküntüsü. badem (a.) Meyvesi olgunlaşmadan yenen, erken çiçek açan bir ağaç ve yemişi. bademcik (a.) Boğazın iki yanında bademe benzeyen iki organ. bademlik (a.) Badem ağaçları çok olan yer. badem yağı (a.) Bademden çıkarılan ve deri, kösele gibi şeyleri yumuşatmak için kullanılan yağ. badi (a.) Ördek. badire (a.) Birden ortaya çıkan tehlikeli durum. bagaj (a.) Tren, otobüs gibi taşıtlarda yolcuların eşyası, yolcu yükü. 19

20 bağ (a.) 1. Bağlamaya yarayan araç. 2. Deste. bağ (a.) 1. Üzüm veren ağaç, asma. 2. Asmaların bulunduğu bahçe. bağbozumu (a.) Bağların üzümlerinin toplanması ve bu zamana verilen ad. bağcı (a.) Bağ yetiştirip ürününü satan kimse. bağcık (a.) Bağlama işinde kullanılan ip. bağdaş (a.) Ayakları birbirinin altına alarak oturma biçimi. bağdaşık (a.) Her yeri aynı özelliği gösteren. bağdaşmak (e.) Anlaşmak, aynı düşünceleri taşımak, uzlaşmak. bağıl (ö a.) Varlığı başka bir şeyin varlığına bağlı olan, görece. bağıldak (a.) Beşikteki çocuğun düşmemesi için beşiğe sarılıp bağlanan, kumaştan yapılmış enli bağ. bağım (a.) Bir şeyin yâ da bir kimsenin gücü ve etkisi altında bulunma durumu, bağımlılık. bağımlı (ö a.) Başka bir şeyin istemine, gücüne ya da yardımına bağlı olan, özerkliği olmayan. bağımsız (ö a.) Davranışlarını, başka bir gücün etkisine, egemenliğine bağlı olmadan düzenleyebilen. bağımsızlık (a.) Bağımsız olma durumu ya da niteliği. bağıntı (a.) İki veya daha çok şey arasındaki ilişki. bağır (a.) Göğüs. bağırmak (a.) 1. Yüksek ve gür sesle konuşmak. 2. Azarlamak. bağırsak (a.) Sindirim borusunun mideden sonraki bölümü. bağışlamak (e.) 1. Sahip olduğu bir şeyi başkasına karşılıksız vermek. 2. Affetmek. bağlaç (a.) Eş görevli sözcükleri ya da önermeleri birbirlerine bağlayan sözcük türü. bağlama (a.) 1. Bağlanmak eylemi. 2. Anadolu folklorunda üç çift telli saz. bağlamak (e.) Bir bağlama aracı ile bir şeyi bir yere tutturmak. bağlanmak (e.) 1. Bağlama işine konu olmak. 2. Birine sevgi yoluyla tutulmak. bağlantı (a.) 1. İki veya daha çok şeyin birbiri ile ilişkisi bulunması durumu. 2. İki şey arasında ilişkiyi sağlayan bağ. bağlantısız (ö. a.) Aralarında bağlantı bulunmayan. bağlaşık (a.) Aralarında anlaşma ya da sözleşme sağlanmış kimse ya da topluluk. bağlı (ö a.) 1. Bağlanmış. 2. Bir kuruluşun yönetimi altında olan. bağlılık (a.) 1. Bağlı olma durumu. 2. (birine karşı) Sevgi, saygıyla yakınlık duyma ve gösterme. bağnaz (ö a.) Bir düşünceye körü körüne inanan, ondan başkasını kabul etmeyen. bağrışmak (e.) Birlikte, karşılıklı bağırıp durmak. bahane (a.) Bir şeyin gerçek nedeni saklanarak öne sürülen sözde neden. bahar (a.) 1. Mart, nisan, mayıs aylarını kapsayan mevsim. 2. Bu mevsimde ağaçlarda açan çiçekler ve yapraklar. 3. mec. Gençlik çağı. baharat (a.) Yemeklerde kullanılan hoş koku ve tat veren maddelerin genel adı. baharlı (a.) İçerisinde baharat bulunan, baharatlı. bahçe (a.) Sebze, çiçek veya ağaç yetiştirilen yer. bahçıvan (a.) Bahçe ile uğraşmayı kendine meslek edinen kimse. bahis, -hsi (a.) Konuşulan, sözü edilen konu. bahriyeli (ö. a.) Deniz askeri. bahsetmek (e.) Bir konu üstünde konuşmak. bahşiş (a.) Bir hizmeti görene kendi isteği ile para verme. baht, -ti (a.) Talih, şans. bahtiyar (ö a.) Sevinçli, mutlu. bakakalmak (e.) Çok şaşırmak. 20