M. Sinan Adalı. Ali Haydar tercümesinden, sadeleştiren ve günümüze uyarlayan

Transkript

1 YAYIN NO: 244 genel yay n yönetmeni: Ergün Ür yay nevi editörü: Özkan Öze iç düzen/kapak: Zafer Yay nlar tashih: Emine Aydın bask, cilt: Vesta Ofset tel: Mahmutbey mh. Deve kald r m cd. Gelincik sk. no:6/4 Ba c lar- st. Birinci bask : Aralık, 2008 Zafer Yay nlar, Zafer Yay n Grubu nun bir kuruluşudur. Ankara Cad., No: 60/3, Ca alo lu, stanbul, Türkiye Tel: (0 212) , Fax: (0 212) kitap@zaferdergisi.com C o p y r i g h t Z a f e r Ya y n l a r. H e r h a k k m a h f u z d u r. Ali Haydar tercümesinden, sadeleştiren ve günümüze uyarlayan M. Sinan Adalı

2 Takdim Finlandiya Suomi nin tarihi Snelman Futbol Ana-baba ve çocuklar Halk üniversitesi Haydut Karokep Bir zamanlar Karokep Karokep in gerçekleri Kundura kralı Yumurta kralı Reçel kralı Yarvinen in son sözleri Köylüler ve işçiler Kahraman doktor

3 ZAFER YAYINLARI nı takip eden okuyucularımız Grigory Petrov ismini, 1880 li yıllarda, Moskova Ünivesitesi ndeki parlak kariyerini elinin tersiyle kenara itip, meslektaşlarının şaşkın bakışları arasında, Tatevo Köyü nde bir ilkokul öğretmeni olmak üzere çekip giden, idealist öğretmen Raçinski nin hayat hikayesini anlattığı İdeal Öğretmen adlı kitapla duydular. Bu hacmi küçük ama etkisi büyük kitap, özellikle öğretmen ve öğrenci okuyucularımız tarafından çok beğenildi. Ancak Petrov un onu bütün dünyada meşhur eden asıl büyük eseri Beyaz Zambaklar Ülkesinde kitabıdır.

4 Grigory Petrov Bu kitap, karlar altında ölüm uykusuna yatmış bir ülkenin, uyanış destanıdır. Bir avuç idealist, çalışkan ve mütavazi Fin aydınının sırtladığı bu destan, sadece yaşandığı ülkenin sınırları içinde,yaşandığı zamanda ve tek bir milletin hafızasında kalmayacak kadar ufuk açıcı ve ilham verici bir mücadelenin öyküsüdür. Bu kitabın, on yıllardır dünyanın hemen hemen tüm dillerine çevrilmiş olmasına ve milletlere; cahillikle, geri kalmışlıkla, ümitsizlikle mücadele etme heyecanını uyandırmasına şaşmamak gerekir! Kişisel gelişim kitaplarının, çoğu içi boş öğüt ve tavsiyelerini bir kenara bırakın! Ve Grigory Petrov un Beyaz Zambaklar Ülkesinde kitabına, başucunuzda yer açın! Devlet denilen şey, yukarı katları geniş pencereli yüksek tavanlı, bol havalı, aydınlık ferah; aşağısı ise bodrum gibi karanlık, penceresiz, rutubetli ve daracık bir şato gibi değildir. Johan Vilhem Snelman ( )

5 11

6 Grigory Petrov Suomi nin Tarihi F İNLANDİYA YI değişik zamanlarda ziyaret ettim. Ülkenin pek çok farklı bölgesine gittim ve oralarda yaşadım. Büyük şehirlerini, çoğu zaman buzla kaplı göllerini gördüm. Ormanlar arasında kalmış ücra köylerinde bulundum. Finlerin, günlük yaşantılarını, çarşı pazar işlerini, eğlencelerini, kutsal gün ve bayramlarını gözlemleme imkânım oldu. Sizin anlayacağınız, ben bu insanları iyi tanıdım. Müziğini, edebiyatını, tiyatrosunu, mimarisini, resmini tek tek inceledim

7 Grigory Petrov Beyaz Zambaklar Ülkesinde Ve dışarıdan baktığımda, asık suratlı ve bir buz kütlesi kadar soğuk duran bu inadına çalışkan insanları; Kuzeyin bu sessiz sedasız milletini tanıdıkça, daha çok takdir etmeye kendimi mecbur bildim.... Eğer Finlandiya nın tarihi anlatılacaksa, iki nokta özellikle vurgulanmalıdır. Birincisi, Finlandiya nın, Rusya daki büyük devrime, yani 1917 yılına kadar bağımsız bir ülke olamadığıdır. İkincisi ise, öteki pek çok ülkede olduğu gibi, büyük bir kurtarıcı, önder, lider, devlet adamı, politikacı, fikir mimarı gibi halkın arasından sivrilip çıkmış bir kimse yetiştirmemiş olmalarıdır. Bu ikinci nokta özellikle çok önemlidir. Bugün Finlandiya nın sahip olduğu bütün değerler, kültür ve zenginlikler, topyekûn Fin halkının el birliğinin sonucu ve mükâfatıdır.... Finlandiya nın, hem Rusya ile, hem de İsveç ile sınırı vardır yılına kadar, Fin halkı, İsveç in hakimiyeti altındaydı. İsveçlilerin Finlere karşı uyguladıkları sert politika, onlara adeta nefes alamaz bir durumda bırakmıştı. Bütün hükümet adamları İsveçliydi. Bütün idareciler de İsveçliydi. Ticarethaneler, fabrikalar, okullar, hatta hatta kiliseler bile, İsveçlilerin yönetimi altındaydı. Memurlar, hakimler, subaylar, öğretmenler, rahipler.. İsveçlilerden seçilirdi. İsveçliler, kendilerini Finlerden çok daha medenî görmeleri yetmezmiş gibi; zavallı Finleri de, ilkel ve aşağı bir ırk olarak görürlerdi. İsveçlilerin zorbalığı altında yaşanan bu yıllar, Suomi halkı için zor yıllardı... Aslında Finler, İsveçlilerle aynı siyasî haklara sahipti. Ancak, hem ekonomik açıdan, hem de eğitim açısından son derece geri kalmışlar, daha doğrusu geri bırakılmışlardı. Bu durum, Fin milletinin kültür yönünden ilerlemesini çok kötü etkilemişti lü yılların sonuna kadar Fin kültürü, havasız bir mağarada büyümeye çabalayan bir çiçek gibi, cılız ve rengi kaçmış bir vaziyetteydi. Pek az Fin eğitim alabiliyordu. Onlara verilen eğitim de; azıcık yazmak ve azıcık okumaktan ibaretti

8 Grigory Petrov Beyaz Zambaklar Ülkesinde 1808 senesinde, Rusya ile İsveç arasında bir savaş patladı. Rus Çarı I. Alaksandr, ordusuyla İsveç hakimiyetinde bulunan Finlandiya nın yarısını işgâl etti. Sonra da, Finlerin Borgo şehrinde, bir Fin Millet Meclisi kurdurttu. Finlandiya nın çeşitli bölgelerinden meclise çağırılan Fin temsilcilere şu tarihi soruyu sordu: Bundan sonra İsveçlilerin idaresi atında yaşamaya devam mı etmeyi istersiniz; yoksa kendi iç işlerinizde bağımsız olmakla birlikte, Rusya nın idaresine geçmeyi mi? Finler, hiç değilse iç işlerinde bağımsız olabilmek uğruna, Rus idaresine katılmayı seçtiler. Bunun üzerine, I. Aleksandr, Finlerin anayasalarını tanıyacağına ve ona bağlı kalacağına dair yemin etti.... İsveç in baskıcı idaresinden kurtulmak ve Rusya nın idaresine girerek; iç işlerinde bağımsızlık hakkını kazanmak; Finlandiya nın adeta bahtını açtı. Finler, kendi kültür ve medeniyetlerini ilerletmenin yollarını aramaya başladılar. Havasız mağaradaki cılız ve rengi solmuş çiçek; nihayet gün yüzüne çıkıyordu... Uzun yıllardır, Finlandiya topraklarında yaşayan İsveçlilerin çoğu, Rus işgâlinden sonra kendi ülkelerine dönmek istemedi. Çünkü, öyle ya da böyle emek verdikleri bu topraklar, artık onların tek vatanlarıydı. Her ne kadar eski imtiyazlı konumlarını kaybetseler de; Fin kültür ve medeniyetine katkıda bulunmak için, emeklerini esirgemediler. Yine de ilk zamanlar, Finlandiya nın ilerlemesi için ter döken ve kafa yoranlar oldukça azdı. Finler arasında tek tük aydın sayılabilecek öğretmen, rahip ve genç vardı. Ancak bunların sayısı, iki elin parmak adedini bile anca geçerdi. Bu olumsuz tablo, aydınların ümidini kırmadı. Tam tersine, gayretlerini arttırdı

9 Snelman Johan Vilhem Snelman F İNLANDİYA NIN büyük uyanışında en önemli pay sahiplerinden biri olan Snelman, daha Çar I. Aleksandr hayatta iken kolları sıvamış ve Fin kültürünün yükseltilmesi için, olağanüstü bir gayret göstermiştir. Sizlere onun hakkında bazı bilgiler vermeyi, boynumun borcu bilirim. Johan Vilhem Snelman, 12 Mayıs 1806 da Stokholm de doğmuş ve 4 Temmuz 1881 de, Danskarbi şehrinde ölmüştür. Bilgin, filozof ve devlet adamıdır. Ancak onun adını Fin tarihine altın harflerle yazdıran, Fin kültürüne, bir halk öğretmeni olarak yaptığı eşsiz hizmetlerdir. Snelman ve arka- 19