TELERADYOLOJİUYGULAMALAR. Prof. Dr. Utku Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TELERADYOLOJİUYGULAMALAR. Prof. Dr. Utku Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı"

Nergis Parlak
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TELERADYOLOJİUYGULAMALAR Prof. Dr. Utku Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

2 Görüntüleme Bilişimi Çalışma Grubu PACS-Teleradyoloji Çalışma Grubu

3 İçerik Tanım, tarihçe, literatürde Teleradyoloji Dünyadan örnekler Türkiye de Teleradyoloji ESR, EU ve Teleradyoloji Standartlar IHE ve Radyoloji

4 Tanım Bir yerde elde edilen tıbbi görüntülerin tanısal ya da konsültasyon amaçlı belirli bir uzaklığa gönderilmesi Radiology 2007; 243: ilişkili bilgilerin

5 Yasal Teknik Medikal Etik Kurum içi Kurumdan eve Kurumlararası Bir bölge veya ülke Sınırötesi

6 Tarihçe 10 Mart 1876 Bay Watson, hemen buraya gelmenizi istiyorum Telefon tabanlı teletıp Alexandre Graham Bell

7 Kapalı devre sistemler Uzaya resim gönderme Teleradyoloji piyasada PACS uygulamaları İnternet BT MR DR ÇDBT

9 Ekim 2008 Ekim 2011 Ekim 2012

11 Teleradyoloji-Gereksinim 70 li yıllar sonrası görüntüleme teknolojilerinde patlama Aynı artışın radyolog sayısında olmaması 7/24 saat görüntüleme hizmeti gereksinimi Tanısal bilgiye hızla ulaşma isteği Konsültasyon gereksinimi İş gücünden daha ( verimli ucuz) yararlanma (!) isteği

12 İşler İş arayanlar

13 Teleradyoloji Uygulamaları Acil uygulamalar (nighthawk) İkincil görüş Supspesialite Rutin amaçlı Klinisyen talepleri Çekimlerin anlık yönlendirilmesi Radyolog eğitimlerinin sağlanması İlgili klinisyenlere imajların gönderilmesi Teletıp desteği

14 Gece raporlaması (Nighthawk) %90 ön raporlama %75 merkezde filmlerin %5 ve azı raporlamaya gönderiliyor %40 ı denizaşırı board sertifikalı ya da ABD de eğitim almış radyologlar tarafından

15 ABD de gece raporlaması yapan radyologlar

16 Gönderilme Yerine Göre Dağılım (2008 ABD) İşlem Radyolog Kurumdan eve Kurum İçi Aynı kurumun Rad. birimleri arası Kurum dışı

17 Kullanım Yaygınlığı -ABD Birden çok radyolog olan merkezlerin %75 inde + Tek radyolog olan merkezlerin %30 unda + Yöntemlere göre kullanımı % 95 BT % 84 US % 69 Sintigrafi % 47 MR % 43 DG Kullanılan alanlar % 92 Evden ön raporlama % 20 Diğer radyologlarla konsültasyon % 18 Birincil raporlama

21 An analysis of one million teleradiology studies Howard Reis, 2010 Özel şirket raporu

23 Teleradyoloji ile raporlama yapanlar; Hem görüntünün elde edildiği hem de yorumun yapıldığı merkezdeki lisansa sahip olmalı Teleradyoloji servis sağlayıcısı; İncelemenin elde edildiği merkezde gereklilikleri karşılamalı ve kimlik bilgileri bulunmalı İncelemenin elde edildiği eyalete uygun tıbbi sorumluluğu karşılamalı Bir kontrat yapılmalı

24 Ghost Reporting ve ACR Raporu yazmayan bir radyoloğun raporu imzalaması etik değildir, sahteciliktir (ya da raporu okuyan kişiye, gerçekte yazmadığı halde imzası bulunan radyoloğun yorumlayan olduğu izleniminin verilmesi) Bu durum ghost reporting tir ve şiddetle yasaklanmalıdır

Hindistan da radyolog maaşı 5000 dolar/ay IT konusunda deneyim İyi ingilizce Kalite

25 1996 da başladı 2002 de büyük şirketler kuruldu Uluslararası teleradyoloji Pazar (UK, US, Singapur) Hindistan da MR 150 dolar, rapor ücreti %10-15 (15-25 USD) Hindistan da radyolog maaşı 5000 dolar/ay IT konusunda deneyim İyi ingilizce Kalite konuları hala sorun Sertifiye radyolog yetersizliği Ulusal teleradyoloji??(çok yaygın değil)

Kaynak radyolog tetkik gerekliliğini sorgulamalı, istemi okumalı gerektiğinde klinisyenle temas kurmalı DİKKAT!

26 Minimum rapor standartları karşılanmalı Yerel gereklilikler (akr. sert.) karşılanmalı Kontrat yapılmalı, sorumluluklar açıkca belirtilmeli Yanlış rapordan hem raporlayan hem de gönderen sorumlu Kaynak radyolog tetkik gerekliliğini sorgulamalı, istemi okumalı gerektiğinde klinisyenle temas kurmalı DİKKAT!!! Teleradyoloji servis sağlayacıların ticari baskılarıı ile gereksiz tetkiklerin çoğalmasına yol açabilir. Ticari baskı radyologların artmış işyükü ile karşılaşmasına ve kalite kaybına neden olabilir

27 450 radyolog Teleradyoloji kullanan % 23 Kullanmayı planlayan % 41 Kullanmayı düşünmeyen %36 Ortalama uzaklık 33 km (1-200) Aylık kullanım sayı 198 (1-2000) Acil servis en sık kullanım Lienemann B et al. European Radiology, 2005

28 Almanya da Teleradyolojinin medikal ve yasal yönleri CR et al. Rofo 2011 Nöbetler ve hafta sonu ile sınırlı (Yasal olarak daha geniş kullanıma olanak tanımasına rağmen) Alıcı ve gönderici merkez kontrat imzalar Servis sağlayıcı teleradyoloğun Almanya radyasyon korunma ilke ve niteliklerine uyması ve dakikada inceleme isteyen merkeze ulaşmasını ister Sınırötesi hizmetler düşük fiyata ve mesai sonrası hizmet olanağı sunar personel ve hizmet kalite sorunları taşır

29 Türkiye de Teleradyoloji İlk bağlantı: MGH-İstanbul 1997 PACS Uygulamaları 2000 Özel sektör uygulamaları 2007 Sağlık Bakanlığı Projesi 2008 İstanbul Teleradyoloji Proj Askeri Teleradyoloji Projesi 2010 TCSB Teleradyoloji Projesi 2012

30 ...

31 Sağlık Bakanlığı Teleradyoloji Projesi 12 Gönderici 7 Alıcı

35 SORUNLAR Teknik Entegrasyon, bilgi kaybı, yetersiz donanım, hız vb Tıbbi Yetersiz klinik bilgi transferi Kopuk Klinisyen-Radyolog iletişimi Hatalı ve muğlak raporlamalar Hatalı ve muğlak raporlamalar Yasal Yetersiz yasal düzenlemeler Ruhsatsız uygulamalar Geri ödeme belirsizlikleri Malpraktis sorunları Etik Kişisel bilgilerin korunamama riski

36 Hastaya ait kişisel bilgilerin düzenlenmesi TC Anayasası Madde 20 TCK 5237 Madde 135 Kişisel Verilerin Otomatik İşlenmesinde Bireylerin Korunması Sözleşmesi 1981 Kişisel veriler ancak devletler tarafından gerekli iç hukuk düzenlemeleri ve güvenlik önlemleri alınmış ise toplanabilir Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı (Madde 8) Herkes kendisini ilgilendiren kişisel verilerin korunması hakkına sahiptir Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi 1981 BİYOTIP sözleşmesi 2003 Dünya Tabipler Birliği Amsderdam Birdirgesi 1994 Hasta Hakları Yönetmeliği Madde 23 Hekimlik Mesleği Etiği Kuralları Madde 5 ve 9 Tıbbi Deontoloji Tüzüğü Madde 4

37 ESR, EU ve TELERADYOLOJİ

38 MART 2007 EAR/UEMS rehberi

39 ESR ye göre teleradyoloji; Kontrolu yapılmamaktadır Uluslararası standartları mevcut değildir Ülkeler pan-avrupa sağlık provizyonuna uygun Ülkeler pan-avrupa sağlık provizyonuna uygun standartlarını geliştirmeli

40 ESR ye göre teleradyoloji; Esas olarak hasta sağlığını iyileştiren bir yöntem olmalı Radyolog sayısını azaltacak veya masrafları kısacak yöntem değildir Klinik teleradyoloji bir entegre tıbbi hizmettir ve sadece taşeron bir faaliyet olarak görülmemelidir.

41 Tetkik kararı Tetkik seçimi Đncelemenin planlanması Radyografik Kalite Kontrol Hasta ve bilgileri ile değerlendirme Görüntü eldesi Doz Kontrol Koruma Eski tetkiklerle karşılaştırma Yazılı rapor Raporun klinisyenlerle tartışılması Uygun Arşivleme Girişimsel işlemler

42 ESR e göre teleradyoloji Kalifiye radyolog tarafından yapılmalı Akredite ve kayıtlı kurumlarda yapılmalı Otoriteler tarafından izlenmeli EUROTOM direktifine uygun olmalı Raporlar kesin ve imzalı olmalı

43 "teleradiology is not equivalent to telereporting radiological images, but it is a medical act in its own right.

46 EU gündemindeki teleradyoloji konuları Lisanslama, akreditasyon ve çalışanların kaydı Sorumlulukların belirlenmesi Geri ödeme Yargı çatışması Kişisel verilerin korunması

47 STANDARTLAR

48 Sorumlu Radyolog Çalışma Ruhsatı Sertifikasyon Donanım Standardı Veri güvenliği DICOM Kalite-kontrol Klinik geribildirim-kontrol Sorumlu IT elemanı Donanım Standardı Veri güvenliği HL7 IHE HIPAA

51 İngiltere teleradyoloji standartlarından; Normal klinik iş akışını değiştirmemeli Hastanın tüm ilişkili verileri birlikte iletilmeli Süreçteki tüm paydaşlar açıkca bilinmeli Klinik tartışma ortamı sağlanmalı Raporlayan radyolog sürekli ulaşılabilir olmalı Ulaşan klinik bilgi raporun bir parçası olmalı (pref)

52 İngiltere teleradyoloji standartlarından; Tüm süreç açıkca belirli olmalı, ilan edilmeli ve özellikle kişisel bilgilerin gizliliği açısından denetlenmelidir

53 İngiltere teleradyoloji standartlarından; Hizmet veren radyologlar; UK de çalışma standart ve koşullarını karşılamalı (resertifikasyon ve relisans dahil) GMC ye kayıtlı olmalı Yarı zamanlı çalışanların hizmet verilen merkezle conflict of interest i olmamalı European working time directive mutlak karşılanmalı İngilizce yeterlilik belgelenmeli

54 İngiltere teleradyoloji standartlarından; Hizmet sağlayıcılar; Uygun bir kalite kuruluşuna bağlı olmalı Görüntü paylaşımı, hasta bilgileri mahremiyeti ile ilgili standartlar karşılanmalı Radyoloji raporlarının kalite ve doğruluğu ile ilgili sürekli süreç denetim raporlarını sunması önerilir Hekimlere ilişkin koşullardan sorumludur Eurotom direktiflerini sağlamalı

55 İngiltere teleradyoloji standartlarından; Sağlık kuruluşları; İncelemenin gerekçesi ve klinik bilgi açıkca yer almalı Raporların içerik, doğruluk, yapı açısından denetlenmesi esastır Eğitim ve öğretimi aksatacak şekilde kesinlikle olmamalıdır Oluşacak eğitim arşivlerine ulaşılabilmelidir

57 TRD Teleradyoloji Standartlarından Yasal boşluğu doldurmaz Salt rapor yazmak olarak algılanmamalı Kaynak radyolog mutlaka olmalı (afet ve tarama durumları hariç) Ulusal yasal düzenlemeleri sağlayan gizililik ilkeleri korunmalı, veri bütünlüğü sağlanmalıdır

58 TRD Teleradyoloji Standartlarından İnceleme kalitesinden hem gönderici hem alıcı taraf sorumludur Süreçteki çalışanlaın görevleri isim ve iletişim bilgileriaçıkca belirlenmeli Kurumların kalite-kontrol, hasta güvenliği ile ilgili yazılı bir politikası olmalı ve bunlar TRD ilgili standartlarına uygun olmalıdır. Hastalar işlem ve süreç hakkında bilgilendirilmeli

Benzer belgeler

TELERADYOLOJĠ STANDARTLARI 1. AÇIKLAMA. 2. ĠLĠġKĠLĠ TANIMLAR. 2. Taraf: Radyolojik hizmet veren birim, merkez veya kurumdur.

TELERADYOLOJĠ STANDARTLARI 1. AÇIKLAMA. 2. ĠLĠġKĠLĠ TANIMLAR. 2. Taraf: Radyolojik hizmet veren birim, merkez veya kurumdur. TRD Yeterlilik Kurulu, Rehber ve Standartlar Komitesi TELERADYOLOJĠ STANDARTLARI Belge No: TeleRad-01-10 Hazırlanma Tarihi: 9.4.2010 Tanım: Teleradyoloji, radyolojik görüntü ve ilişkili bilgilerin elektronik