Bulut Bilişim İş yükünüz ve maliyetleriniz artık Bulut kadar hafif. Büyük Ölçekli İşletmeler ve KOBİ ler için Bulut Bilişim

Transkript

1 Bulut Bilişim İş yükünüz ve maliyetleriniz artık Bulut kadar hafif Büyük Ölçekli İşletmeler ve KOBİ ler için Bulut Bilişim Turkcell Sponsorluğunda Frost & Sullivan Bilgilendirme Bülteni

2 Turkcell Sponsorluğunda Frost & Sullivan Bilgilendirme Bülteni

3 İçindekiler Bulut Bilişim Ne Demektir? Firmalar Açısından Geleneksel Bilgi Teknolojileri Hizmet Tedariği ve Bulut Bilişim Hizmet Modeli Bulut Bilişim Hizmetleri ve Avantajları Bulut Bilişim in Sağladığı En Önemli Avantajlar Bulut Hizmetlerine Geçişin Büyük Ölçekli İşletmeler için Yararları Bulut Hizmetlerine Geçişin Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ ler) için Yararları Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte Firmaların Artacak Olan Bilgi Teknolojileri Yatırımları Bilgi Güvenliği ile İlgili Çekinceler Turkcell AkıllıBulut Turkcell AkıllıBulut - En İleri Seviyede Güvenlik Turkcell AkıllıBulut Altyapı Yatırımları Renault Mais in Turkcell AkıllıBulut Tecrübesi ve Kazanımları Kahve Dünyası nın Turkcell AkıllıBulut Tecrübesi ve Kazanımları 2 Frost & Sullivan bu bilgilendirme bülteninin yazılması için Turkcell tarafından desteklenmesine rağmen, tüm analizler ve içerik tamamen Frost & Sullivan ın kendi görüşlerini yansıtmaktadır.

4 Bulut Bilişim İş yükünüz ve maliyetleriniz artık Bulut kadar hafif İŞ YÜKÜNÜ VE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ MALİYETLERİNİ BULUT KADAR HAFİFLETEN BULUT BİLİŞİM Bulut Bilişim Ne Demektir? Laptop Bulut Bilişim, birçok bilgi teknolojileri hizmetinin (network, yazılım, donanım, işlemci, vb) firmalar ve bireyler tarafından kolay, hızlı ve uygun maliyetle tedarik edilmesini ve kullanılmasını sağlayan bir iş modelidir. Bu iş modeli, kullanıcılarına ihtiyaç duydukları her türlü bilgi teknolojileri hizmetini her zaman ve her yerden, her türlü cihaz aracılığıyla, ön yatırım maliyeti olmadan ve kullandığın kadar öde yöntemi ile sunabilmektedir. Bulut Bilişim hizmetleri ve avantajlarının yeni yeni ortaya çıkmasının arkasında günümüzde erişilen yüksek internet bant genişlikleri ve sanallaştırma teknolojisi (işlemci ve hafıza gibi fiziksel sunucu donanım kaynaklarının dinamik bir şekilde birden fazla uygulama ve kullanıcı tarafından kullanılabilmesi) yer almaktadır. Bugün bilişim veya iş dünyası dergilerine göz atıldığında bulut bilişim (cloud computing) kavramıyla karşılaşılmaması neredeyse imkansızdır. Bulut bilişim bazıları için yeni bir kavram olarak algılansa da, aslında farklı bulut bilişim çözümleri hemen hemen her internet kullanıcısı tarafından günlük hayatta sıklıkla kullanılmaktadır. Örneğin kişisel e-posta hesaplarından e-posta gönderirken, alırken Akıllı Telefonlar Serverlar Bulut Bilişim Cep Telefonları veya saklarken fiziksel olarak çok uzakta bulunan servis sağlayıcılarının yazılım ve donanım altyapısı kullanılmakta ve bu kullanım için herhangi bir maliyet ile karşılaşılmamaktadır. Hemen hemen tüm internet kullanıcılarının kişisel bilgilerini, fotoğraflarını ve videolarını paylaştığı, başkaları ile gerçek zamanlı sohbet edip haberleşebildiği sosyal paylaşım ağları da Bulut Bilişim hizmetleri için somut bir örnektir. Bu tür paylaşım sitelerinin kullanıcıları neredeyse sınırsız sayılabilecek bir kapasitede sabit disk alanı ve son teknoloji işlemcileri hiçbir ücret ödemeden fotoğraf ve video paylaşımı için kullanabilmektedir. Network Tablet Bilgisayarlar Veri Tabanı Bulut Bilişim karakteristik özellikleri gözönüne alındığında Frost & Sullivan tarafından bilgi teknolojileri kaynaklarının müşterilere; Esnek: Gereksinime göre artıp azalan Değişken: Gereksinime göre farklı hizmet türleri sunan Ölçeklenebilir: İstenildiğinde hizmet miktarını arttırıp veya azaltan Otomatik bir biçimde ileten operasyonel bir bilgi işlem modeli olarak tanımlamaktadır. Bulut Bilişim hizmetleri ve avantajlarının yeni yeni ortaya çıkmasının arkasında günümüzde erişilen yüksek internet bant genişlikleri ve sanallaştırma teknolojisi yeralmaktadır. 3

5 FİRMALAR AÇISINDAN GELENEKSEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ HİZMET TEDARİĞİ VE BULUT BİLİŞİM HİZMET MODELİ Firmaların çoğu bilişim sektöründe çalışmasa dahi bilgi teknolojileri ihtiyaçları için kendi bünyelerinde uzman kişiler istihdam etmekte ve önemli miktarlarda yazılım ve donanım yatırımları gerçekleştirmektedir. Hatta firmalar en yoğun kullanım ihtimallerini göz önüne alarak ihtiyaçlarının çok üzerinde işlemci, depolama ve yazılım kaynaklarına yatırım yapmaktadır. Bu tür yatırımlar düşük kullanım seviyeleri yüzünden verimsizliğe yol açmaktadır. Firmalar ayrıca çok hızlı gelişen teknoloji karşısında her yıl yüklü miktarda güncelleme ve geliştirme masraflarıyla karşılaşmaktadır. Sistem odası veya veri merkezi bulundurmak zorunda kalan firmalar için ise durum daha kötüdür. Maliyetler, sistem odaları veya veri merkezlerindeki donanımların yüksek enerji ve soğutma maliyetleri yüzünden katlanarak artmaktadır. Oysaki bilgi teknolojileri hizmetleri tedariğini geleneksel bir yöntemle kendi bünyesi içinde çözmeye kalkan firmalar, diğer bir çok hizmet tedariği (catering, temizlik ve güvenlik hizmetleri vb.) için yüksek maliyetler altına girmemekte ve bu hizmetleri konusunda uzman hizmet sağlayıcılardan temin etmektedir. Bilgi teknolojileri tedariğinin Bulut Bilişim hizmetleri ile sağlanabilmesi bilgi teknolojileri dünyasında yaşanan endüstriyelleşme olarak da adlandırılmaktadır. Hepimizin bildiği gibi endüstriyelleşme, modern fabrikaların, makinelerin ve büyük ölçekli üretim süreçlerinin geliştirilmesi ile birlikte başlamış ve sonucunda son kullanıcılar her türlü ürüne çok daha kolay ve düşük maliyetlerle ulaşmışlardır. Bulut Bilişim ile birlikte bilgi teknolojilerinde yaşanan endüstriyelleşmeyi daha iyi anlamak için enerji sektöründe yaşanan endüstriyelleşme süreci örnek olarak gösterilmektedir. 19. yüzyılın sonlarında ampulün icat edilmesi ile birlikte elektrik kullanımı günlük hayatın vazgeçilmez bir öğesi olmuş, artan enerji talebi yüzünden büyük ölçekli santraller birbiri ardına kurulmuş ve her bölgeye ulaşan elektrik şebekeleri sayesinde son kullanıcılar enerjiye istedikleri her zaman ve her yerden ulaşmaya başlamıştır. Bilgisayarın icadı ile birlikte başlayan bilgi teknolojileri serüveninde ise endüstriyelleşme sürecindeki enerji santrallerinin yerini büyük ölçekli veri merkezleri alırken, 3G teknolojisi son kullanıcıların (elektrik şebekesinde olduğu gibi) istedikleri hizmeti her zaman ve her yerden ihtiyaçları kadar temin etmelerine olanak vermektedir. Sanallaştırma teknolojisi ise, yüksekbant genişlikleri ile birlikte Bulut Bilişim kavramını bilgi teknolojilerinde yaşanan endüstriyelleşmenin son aşaması olarak bizlere sunmaktadır. Bulut Bilişim sadece teknolojik gelişmeler açısından değil, iş modeli olarak da elektrik şebekesi üzerinden hizmet alımına benzetilmektedir. Ön yatırım gerektirmeme, esnek bir şekilde ihtiyaca göre yüksek veya az miktarda kullanılabilme, her yerden ve her zaman temin edilebilme ve kullandığın kadar ödeme yapabilme avantajları enerji ihtiyacında olduğu gibi artık bilgi teknolojilerinde de Bulut Bilişim sayesinde geçerli olmaktadır. Her ne kadar Bulut Bilişim i elektrik veya su şebekesi gibi kamu altyapısı üzerinden sağlanan hizmetler ile karşılaştırmak, hem endüstriyel gelişim hem de iş modeli anlamında internet ağı üzerinden sağlanan Bulut Bilişim hizmeti ile paralellik gösterse de, elektrik veya su şebekesinin firmalar için kritik bilgi taşımamasından dolayı kritik bilgilerin hizmet alımı için paylaşıldığı, örneğin Bankacılık sisteminden sağlanan hizmetler ile de karşılaştırma yapmak daha anlamlı olacaktır. Günümüzde bankacılık sektörü Bulut Bilişim iş modeline geçiş anlamında bilgi teknolojileri sektörü için başarılı bir örnek olarak gösterilebilir. Artık tüm işletmeler, neredeyse bütün nakit akışlarını bankacılık sistemi Bilgi teknolojileri hizmetleri tedariğini geleneksel bir yöntemle kendi bünyesi içinde çözmeye kalkan firmalar, diğer bir çok hizmet tedariği için yüksek maliyetler altına girmemekte ve bu hizmetleri konusunda uzman hizmet sağlayıcılardan temin etmektedir. 4

6 Bulut Bilişim İş yükünüz ve maliyetleriniz artık Bulut kadar hafif üzerinden gerçekleştirmekte, birikimlerini bankacılık sistemi üzerinde saklamakta ve işletmektedir. Bankacılık sisteminin günümüzdeki gibi gelişmiş olmadığı zamanlarda, firmalar para transferlerini çalışanları ve onların meşhur siyah çantaları aracılığıyla gerçekleştirmekteydi. Ayrıca firmalar ellerinde bulundurdukları nakitleri, çekleri ve tüm değerli kağıtları koruyabilmek için çok büyük kasalar ve güvenlik personeli bulundurmak durumundalardı. Sadece günlük nakit akışının güvenli bir şekilde sağlanması için bile firmaların muhasebe departmanlarında birçok çalışan istihdam edilmekteydi. Bankacılık sisteminin internet sayesinde her yerden ve istenilen her zamanda, kolay ve hızlı bir şekilde hizmet sağlamaya başlaması sektör için bir dönüm noktası olmuş, maliyet avantajlarının artışıyla kısa sürede birçok hizmet hızla değişen bankacılık sistemi üzerinden temin edilmeye başlanmıştır. Aslında bankacılık sektöründeki bu dönüşüm Bulut Bilişim hizmetlerinin neden daha önce karşımıza alternatif olarak gelmediğinin de yanıtını vermektedir. Bulut Bilişim hizmeti sağlanmasının ilk şartlarından olan her zaman ve her yerden, kolay ve hızlı bir şekilde hizmet alabilme, ancak günümüz internet şebekesi ve internet hızı sayesinde mümkün olmaya başlamıştır. Yine artan rekabet şartlarında firmaların tüm kaynaklarını ve güçlerini ana iş konularında harcamaları son yıllarda sıkça görülen bir uygulamadır. Birçok firma için ön yatırım maliyeti gerektiren hizmetleri konusunda uzmanlaşmış firmalardan tedarik etmek çok daha rasyonel bir karar olmaktadır. Yemek hizmetlerinin catering firmalarından temini veya temizlik ve fiziksel güvenlik hizmetlerinin profesyonel tesis yönetimi firmalarından karşılanması hem maliyetleri hem de iş yükünü azaltan dış kaynak kullanımlarının başında gelmektedir. Bu tür hizmetlere son yıllarda öne çıkan Operasyonel Kiralama Yöntemi ile araç kiralama hizmeti de iyi bir örnek teşkil etmektedir. Frost & Sullivan ın gerçekleştirdiği Türkiye Filo Kiralama Sektörü araştırmasında yılları arasında iki katı büyümesi öngörülen operasyonel araç kiralama hizmetinin bulut hizmetinde olduğu gibi ön yatırım maliyetlerinin olmaması, hızlı ve kolay bir şekilde hizmet temin edilebilmesi, istenildiğinde kolay bir şekilde kullanılan araç miktarının arttırılması ve kiralanan araçların hiçbir şekilde bakım, sigorta, vergi gibi maliyetleri ile uğraşılmaması nedenleriyle araç filosu ihtiyacı olan hemen hemen tüm firmalar tarafından tercih edilmektedir. Yine araç kiralama hizmeti alan firmalar, ortalama 3 yılda bir araç filolarını yenilemekte ve işletmeleri için en son model ve teknolojiye sahip araçlarla çalışmalarını sürdürmektedirler. Bulut Bilişim, sadece ön yatırım maliyeti olmaması, hızlı ve kolay bir şekilde temin edilebilmesi, ölçeklenebilme ve düşük maliyetleri ile değil aynı zamanda sürekli olarak güncellenen, en son teknolojiye sahip sistemlerin işletmeler tarafından kullanılabilmesini sağlayan avantajlarıyla operasyonel araç kiralama hizmeti ile benzeşmektedir. Bir diğer önemli nokta, firmalar operasyonel kiralama hizmeti yerine kendi araçlarını tercih ettiklerinde filolarındaki araçları uzun yıllar bile kullandıklarında araçlarının hatırı sayılır bir ikinci el değeri olmaktadır. Oysa bilgi teknolojileri hizmetlerinde uzun yıllar kullanılan donanımın değeri neredeyse hurda değerine yakın olmakta, eski yazılımlar ise zaten tarihe karışmaktadır. Bulut Bilişim hizmeti sağlanmasının ilk şartlarından olan her zaman ve her yerden, kolay ve hızlı bir şekilde hizmet alabilme, ancak günümüz internet şebekesi ve internet hızı sayesinde mümkün olmaya başlamıştır. 5

7 Bulut hizmetinin kullanıcılara getirdiği eşsiz kolaylıkla kullanıcılar veri merkezlerinde bulunan en son teknoloji ile donatılmış sunucuların yüksek bilgi işleme gücü ve kapasitelerinden bulundukları her yerde ve istedikleri her zaman rahatlıkla yararlanabilmektedir Bulut Bilişim Hizmetleri ve Avantajları Bulut Bilişim kavramıyla ilk kez tanışıldığı zamanlarda bulut bilişim yanlış bir şekilde sadece yazılım tedariği olarak algılanmıştır. Fakat günümüzde Bulut Bilişim üç temel bilgi teknolojileri hizmetlerini, altyapı (IaaS Infrastructure as a Service), platform (PaaS Platform as a Service) ve yazılım (SaaS Software as a Service) hizmetlerini kullanıcılarına sağlamaktadır. Altyapı ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (IaaS): İşlemci ve depolama gibi veri merkezi kaynaklarının ölçeklenebilir bir şekilde kullanıcıların hizmetine sunulmasıdır. Kullanıcılar sadece kullandıkları ölçüde ödeme yaparken, hizmet olarak alınan altyapının bulundurma, işletme ve bakım masrafları servis sağlayıcı tarafından karşılanmaktadır. Platform ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (PaaS): Kendi uygulamalarını geliştirmek isteyen kişi veya kurumlara, uygulamalarını geliştirmek ve test etmek için gerekli olan işletim sistemi, uygun donanım, uygulama geliştirme araçları ile birlikte veritabanı gibi ihtiyaç duyulan tüm kaynakların tek bir paket halinde bulut bilişim üzerinden temin edilmesidir. Yazılım ihtiyaçlarının hizmet olarak sağlanması (SaaS): ERP (Kurumsal Kaynak Planlama), CRM (Müşteri İlişkileri Yönetimi) ve Tedarik Zinciri Yönetimi gibi kurumsal yazılımların yanı sıra elektronik posta, anında mesajlaşma vb. ortak kullanım uygulamalarının bulut şebekesi üstünden özel veya açık ağ tabanlı bir platform sayesinde temin edilmesidir. İhtiyaç duyulan yazılım ve uygulamalar internet üzerinden ilgili yazılım veya uygulama kurulmamış herhangi bir cihaz (bilgisayar, laptop, tablet, cep telefonu) ile kullanılabildiğinden lisans ücretlerine ön yatırım gerektirmemekte, yazılım ve uygulamalar kullanıldığı ölçüde fiyatlandırılmaktadır. Bulut hizmetinin kullanıcılara getirdiği eşsiz kolaylıkla kullanıcılar veri merkezlerinde bulunan en son teknoloji ile donatılmış sunucuların yüksek bilgi işleme gücü ve kapasitelerinden bulundukları her yerde ve istedikleri her zaman rahatlıkla yararlanabilmektedirler. Frost & Sullivan, gerçekleştirmiş olduğu araştırmalara göre Bulut Bilişim in avantajlarını aşağıdaki gibi sıralamaktadır. Maliyetlerden Tasarruf: Bulut Bilişim ile ilişkilendiren en çekici tanım kullandığın kadar öde ifadesidir. Bu sistem müşterilere en verimli şekilde bilgi teknolojileri hizmetlerinin kullanılmasını ve tahsis edilmesini sağlamaktadır. Kullandığın kadar öde yöntemi, önceden kestirilebilir aylık operasyon giderleri yönetimi kolaylığı ve çok yüksek miktarda maliyetten tasarruf getirmektedir. Geliştirilmiş Verimlilik ve Ölçeklenebilirlik: Sanallaştırma ve otomasyon teknolojileri sayesinde, müşteriler altyapı kullanımındaki verimsizlikleri ortadan kaldırabilmekte ve büyük ölçekte inşa edilen merkezi altyapılar sayesinde sürümden kazanma getirisine ortak olmaktadır. Ayrıca müşteriler esnek bilgi teknolojileri kaynaklarına büyük miktarda sermaye harcaması olmadan erişebilmektedir. Profesyonel Ataklık (Çeviklik): Bilişim kaynaklarının etkin kullanımı sayesinde, Bulut Bilişim iş dünyasının ihtiyaçlarını etkili bir şekilde karşılayabilen hızlı ve atak bilişim kaynakları sunmaktadır. Ana Yetkinliklere Yönlenme: Bilişim departmanı çalışanlarının yazılım dosyalarını yamalama veya donanım iyileştirme gibi sorunlar yerine daha önemli konulara yoğunlaşmasını sağlamaktadır Bilgi Teknolojileri Otomasyonu: Bilgi teknolojileri hizmetleri artık elektrik ve su dağıtım hizmetleri veren kamu kuruluşlarına benzer hale gelmektedir. Kullandığın kadar öde, Her zaman hazır ve Yüksek seviyede otomatik hizmet tanımları artık bilgi teknolojileri hizmetleri için de kullanılabilmektedir. Evrensel Kaynak Erişimi: Bilgi teknolojileri kaynakları tümüyle merkezileştirildikçe, yer, araç ve şebekeden tamamen bağımsız bir yapı oluşmaktadır. Bilgi teknolojileri kaynakların herhangi bir zamanda, herhangi bir yerden ve herhangi bir alet ile özel veya kamuya açık internet ağları kullanılarak erişim sağlanmaktadır. Standartlaşma ve Kontrol: Merkezileşme sayesinde, donanım, yazılım ve içerik çok daha kolay bir şekilde kontrol edilebilmekte ve güncellenebilmektedir. Merkezi depolama ve kolaylaşan denetim biçimi sayesinde veri güvenilirliği bile çok daha yüksek seviyelere ulaşma eğilimindedir. 6

8 Bulut Bilişim İş yükünüz ve maliyetleriniz artık Bulut kadar hafif BULUT BİLİŞİM İN SAĞLADIĞI EN ÖNEMLİ AVANTAJLAR Frost & Sullivan ın 300 üst düzey bilgi teknolojileri yöneticileriyle yapmış olduğu araştırma sonuçlarına göre; Bulut Bilişim in uygun maliyeti %50 oranı ile en önemli avantaj olarak algılanmaktadır. Kaynakların etkin kullanımı ve tek bir merkezden yönetilebilme, bilgi teknolojileri yöneticilerinin işaret ettiği diğer önemli avantajlar olarak öne çıkmaktadır. Şekil 1: Bulut Bilişim in Sunduğu Önemli Faydalar Uygun Maliyetler % 50 Kaynakların Etkin Kullanımı % 19.7 Kaynakların Merkezden Yönetimi % 18 Ölçeklenebilme % 15 İş Çevikliği % 14 Daha Düşük Sermaye Harcamaları % 11.3 Kaynak: Frost & Sullivan 7

9 BULUT HİZMETLERİNE GEÇİŞİN BÜYÜK ÖLÇEKLİ İŞLETMELER İÇİN YARARLARI Büyük ölçekli firmalar ihtiyaçları doğrultusunda diğer bir çok hizmet alımında olduğu gibi bilgi teknolojileri konusunda da yüksek maliyetli yatırımlar yapmakta ve ilk yatırım maliyetlerinin yanısıra yüklü miktarda operasyonel maliyetler ile karşılaşmaktadır. Kendi veri merkezlerini bulundurma durumunda kalan büyük ölçekli firmalar, veri merkezlerindeki sunucuların ve soğutma sistemlerinin getirdiği yüklü miktarda elektrik faturalarının yanında veri merkezlerinin bakımıyla görevli çok sayıda bilgi teknolojisi uzmanı istihdam etmek zorundadır. Bulut hizmetlerinin kullanılmaya başlamasıyla birlikte, firmalar ihtiyaç duydukları her türlü bilgi teknolojileri hizmeti için kendi fiziksel altyapılarını bulundurma ve fazladan bilgi teknolojileri uzmanı istihdam etme zorunluluğundan kurtulup sadece kullandıkları kaynaklar için ödeme yapma olanağına kavuştular. Bununla birlikte, bulut hizmetlerinin müşterilerine esnek ve ölçeklenebilir servisleri sayesinde sınırlayıcı kapasite problemleri ile artık karşılaşmamaktadırlar. Böylece firmalar, istedikleri kapasite kullanımı ve gerekli işlemci hızını, ihtiyaçlarına ve bütçelerine göre ayarlayabilmektedir. Bulut Bilişim hizmetleri, büyük ölçekli firmalar tarafından ilk başlarda iş kritik olmayan fakat operasyonel maliyetler açısından ağır yükler getiren ve büyük miktarda kaynak tüketen internet sitesi barındırma, elektronik posta yönetimi gibi konular için tercih edilmekteydi. Oysa günümüzde, firmalar iş kritik uygulamaları için de bulut bilişim hizmetlerini sıkça kullanmaya başlamışlardır. Büyük ölçekli firmalar ile daha küçük ölçekteki firmaların Bulut Bilişim hizmetlerine geçiş kararlarını etkileyen en önemli faktörleri inceleyen Frost & Sullivan ın araştırmasında iki etken büyük ve daha küçük ölçekteki firmalar için tamamen farklı sonuçlar vermektedir. Büyük ölçekli firmalar açısından farklılık gösteren en önemli kriter, İş Sürekliliğini Güçlendirme noktasında ortaya çıkmaktadır. Şekil 2 de görüldüğü üzere, büyük ölçekli firmalar, iş sürekliliği planlarının güçlendirilmesini %63 oranında seçerken, aynı konu daha küçük ölçekteki firmalar tarafından sadece %38 olarak işaretlenmiştir. Büyük ölçekli firmaların iş sürekliliğine bir disiplin olarak odaklanmaları, özellikle yukarıda bahsettiğimiz iş kritik olmayan fakat iş sürekliliği konusunda en önemli araçlardan olan elektronik posta ve internet sitesi barındırma gibi hizmetlerin uzman servis sağlayıcılar tarafından sağlanmasının önünü açmaktadır. Şekil 2: Bulut Bilişim Hizmetlerine Geçişteki En Önemli Etkenler Veri merkezi birimlerinin genişlemenisi önleme % 32 % 62 Büyük Ölçekli Firmalar Küçük Ölçekli Firmalar % 63 İş sürekliliğini güçlendirme % 38 % 0 % 10 % 20 % 30 % 40 % 50 % 60 % 70 Kaynak: Frost & Sullivan Bulut hizmetinin kullanılmaya başlamasıyla birlikte, firmalar ihtiyaç duydukları her türlü bilgi teknolojileri hizmeti için kendi fiziksel altyapılarını bulundurma veya fazladan bilgi teknolojileri uzmanı istihdam etme zorunluluğundan kurtulup sadece kullandıkları kaynaklar için ödeme gerçekleştirme olanağına kavuştular. 8

10 Bulut Bilişim İş yükünüz ve maliyetleriniz artık Bulut kadar hafif Bulut Hizmetlerine Geçişin Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ ler) için Yararları Şu ana kadar, en gelişmiş ve yenilikçi bilgi teknolojileri hizmetlerinin büyük bir kısmı KOBİ ler için maliyetler açısından erişilemez bir noktada bulunmakta ve bu tür hizmetler sadece büyük çaplı işletmeler tarafından kullanılmaktaydı. Tam bu noktada bulut hizmeti birçok KOBİ nin karşılaştığı problemlere bir çözüm olarak ortaya çıkmaktadır. Bulut hizmetinin kullanılmaya başlamasıyla birlikte, firmalar ihtiyaç duydukları her türlü bilgi teknolojileri hizmeti için kendi fiziksel altyapılarını bulundurma veya fazladan bilgi teknolojileri uzmanı istihdam etme zorunluluğundan kurtulup sadece kullandıkları kaynaklar için ödeme gerçekleştirme olanağına kavuştular. Bununla birlikte, bulut hizmetlerinin müşterilerine esnek ve ölçeklenebilir servisleri sayesinde sınırlayıcı kapasite problemleri ile artık karşılaşmamaktadırlar. İstedikleri kadar kapasite kullanımı veya gerekli işlemci hızını ödemek isteyecekleri miktara göre ayarlayabilmektedir. KOBİ leri bulut hizmetini kullanmaya iten bir diğer önemli faktör en son teknolojiye erişim sağlanırken bilgi teknolojileri ön yatırım maliyetlerinin ortadan kalkması ile birlikte lisans ve teknoloji güncelleme maliyetlerin minimize edilebilmesidir. KOBİ ler, eskiden kendi içlerinde kurmaları ve yönetmeleri aşırı maliyetli olan en ileri teknoloji depolama ve yedekleme (backup) yetenekleri ile donatılmış veri merkezlerine artık erişim sağlayabilmektedir. Özellikle en üstün teknoloji seviyesinde bilgi teknolojileri kullanımı, KOBİ lere rekabet açısından zenginlik katmakla birlikte bilgi güvenliği açısından da KOBİ leri daha kuvvetli hale getirmektedir. Ayrıca, bulut hizmeti üstün teknolojiye düşük maliyetlerle erişim şansı getirdiğinden, özellikle teknolojiyi yüksek oranda kullanarak büyümek isteyen girişimciler için bir fırsat olarak görülmektedir. Bulut hizmetlerinin daha çok tanınması ve kullanılması, internet üzerinden satış yapan e-ticaret siteleri gibi teknoloji odaklı firma sayısını tetiklemesi beklenmektedir.

11 YENİ TÜRK TİCARET KANUNU İLE BİRLİKTE FİRMALARIN ARTACAK OLAN BİLGİ TEKNOLOJİLERİ YATIRIMLARI Kademeli bir şekilde tarihinden itibaren yürürlüğe girmeye başlayacak olan 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu her tür sermaye şirketine internet sitesi açma zorunluluğu getirmekle birlikte, tüm ticari işletmelere saklanması zorunlu belgelerin elektronik ortamda arşivlenmesi ve Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) sistemi sayesinde şirketlere yasal olarak geçerli ve teknik olarak güvenli bir şekilde belge paylaşımlarını gerçekleştirme kolaylıkları getirmektedir. Tüm bu yenilikler, firmaların iş yükünün belirli bir kısmını elektronik ortama aktarıp rahatlatmakla birlikte, firmaların mevcut bilgi teknolojileri altyapılarına daha çok yatırım yapma gerekliliğini de getirmektedir. Bulut bilişim, yeni Türk Ticaret Kanunu ile ortaya çıkan ihtiyaçları firmalara sağlamakta iyi bir alternatif olarak yer almaktadır. Yeni Türk Ticaret Kanunu, firmaların iş yükünün belirli bir kısmını elektronik ortama aktarıp rahatlatmakla birlikte, firmaların mevcut bilgi teknolojileri altyapılarına daha çok yatırım yapma gerekliliğini de getirmektedir. Bulut bilişim, yeni Türk Ticaret Kanunu ile ortaya çıkan ihtiyaçları firmalara sağlamakta iyi bir alternatif olarak yer almaktadır. Bilgi Güvenliği ile İlgili Çekinceler Bulut hizmetlerinde bilgi mahremiyetinin nasıl sağlanacağı, kullanıcıların karşısındaki en önemli soru işaretlerinden bir tanesidir. Bilgi teknolojileri uzmanları bilgi kaybı riskinin hiç bir zaman sıfır olamayacağı konusunda hemfikirdirler. Fakat risk kavramı göreceli olduğu için bulut hizmetleri konusunda risk algısını daha iyi anlamak, ancak bulut hizmeti ile alternatiflerini karşılaştırma yapmak ile mümkün olabilmektedir. Frost & Sullivan, güvenlik riski taşıyan en hassas noktalar konusunda hem bulut servisleri hem de firmaların kendi bünyelerinde bulundurdukları veri merkezlerini kapsayan karşılaştırmalı risk araştırmaları yaparak göreceli bir kavram olan riski ölçümlenir bir hale getirmeye çalışmaktadır. Bu araştırmalar bize bulut hizmetlerindeki güvenlik riskinin geleneksel yöntemlerdeki güvenlik risklerine göre ne kadar daha yüksek olduğunu yüzde olarak vermektedir. Frost & Sullivan ın son üç yıldır bilgi teknolojileri karar verici yöneticileri ile yapmış olduğu araştırmalarda özellikle dışardan gelebilecek siber saldırılar, hassas bilgilerin kaybı veya sızdırılması, zayıf sistem veya uygulama erişim kontrolü, gizli bilgilerin yetkisiz personel tarafından erişimi gibi olası güvenlik zaafiyetleri ile birlikte uygunluk denetimlerini destekleme yetersizlikleri konuları ele alınmaktadır. Aşağıdaki şekilde bulut hizmetini hali hazırda kullanan veya önümüzdeki 24 ay içerisinde bulut hizmetine geçiş için karar vermiş bilgi teknolojileri yöneticileri ile yapılan anket çalışmasının sonuçları bulunmaktadır. Şekil 3 üzerinde görüldüğü gibi bilgi teknolojileri yöneticileri, bulut hizmetinden alacakları altyapı hizmetini, kendi bünyelerinde kurdukları veri merkezlerine göre sadece %12 - %16 düzeyinde daha riskli

12 Bulut Bilişim İş yükünüz ve maliyetleriniz artık Bulut kadar hafif Şekil 3: Altyapı Hizmetlerindeki Güvenlik Riski, Bulut Bilişim ve Özel Veri Merkezi Güvenlik Riski Karşılaştırması Özel Veri Merkezi 7.00 Bulut Bilişim ve Özel Veri Merkezi Altyapı Hizmetlerindeki (IaaS) Güvenlik Riski Bulut Bilişim % 12 % 16 % 12 % 13 % Risk sıralama seviyesi: 1 den (en düşük 7 ye (en yüksek) Siber saldırılara yatkınlık Gizli/hassas bilgi kaybı veya sızdırılması Zayıp sistem ve/veya uygulama erişim denetimi Uygunluk denetimlerini destekleme yetersizliği Gizli/hassas bilgilerin yetkisiz sistem veya personel tarafından erişimi Kaynak: Frost & Sullivan bulmaktadır. Bu risk hassas bilgilerin kaybı veya sızdırılması konusunda en yüksek noktada iken, uygunluk denetimlerini destekleme yetersizlikleri konusunda en düşük seviyesindedir. Güvenlik ile ilgili çekinceler sadece bulut hizmetleri için değil, firmaların gizli bilgilerini paylaşmak durumunda kaldığı diğer birçok hizmet tedariği için de geçerlidir. Firmaların finansal, personel veya müşteri bilgileri gibi son derece gizli bilgileri farklı konularda hizmet alınan tedarikçi firmalar ile paylaşılmakta, kayıt altına alınmakta ve belirli bir süre saklanmaktadır. Örneğin, firmaların çoğu daha önce de örneğini verdiğimiz bankacılık sistemi üzerinden finansal işlemlerini gerçekleştirmekte, dolayısıyla tüm finansal bilgiler ile birlikte müşteri, çalışan ve maaş bilgileri, bankalar tarafından kayda alınmakta ve saklanmaktadır. Diğer taraftan telekom servis sağlayıcıları, yapılan tüm telefon görüşme detaylarını, kanunlar gereği belirli bir süre kayıt altına almak zorundadır. Daha da ilginç olan bir veri, örneğin araç takip sistemi sağlayıcıları, firmaların sadece müşteri portföyüne değil, ne kadar sıklıkla müşteri ziyareti veya ürün teslimatı yapıldığı gibi bilgilere vermiş oldukları hizmet gereği ulaşabilmektedirler. Bu örnekleri daha fazla çoğaltmadan rahatlıkla söylenilebilir ki, tüm bu servis sağlayıcı firmalar müşterileriyle ilgili bilgilerin mahremiyeti konusuna azami gayreti göstererek bilgi güvenliği çekincesini müşterileri için bir soru işareti olmaktan çıkarmışlardır. Güvenlik riski konusunda soru işaretleri her türlü bilgi teknolojileri hizmetinde olduğu gibi bulut hizmetinde de olmaya devam edecektir. Mevcut güvenlik riskini en aza indirebilmek, bulut servisine yatırım yapan firmaların güvenlik konusunda yaptıkları yatırımların artması ile doğru orantılı olacaktır. Bilgi teknolojileri yöneticileri, bulut hizmetinden alacakları altyapı hizmetini, kendi bünyelerinde kurdukları veri merkezlerine göre sadece %12 - %16 düzeyinde daha riskli bulmaktadır.

13 TURKCELL AKILLI BULUT Turkcell AkıllıBulut, Turkcell grup firmalarının sahip oldukları teknolojik altyapıları kullanarak, kurumsal müşterilerine sundukları bilişim teknolojisi altyapı (sunucu, internet, ağ güvenliği vb.) ve uygulama hizmetlerinin ortak adıdır. Turkcell AkıllıBulut hizmeti sayesinde firmalar tüm bilgi teknolojileri altyapısını Turkcell Veri Merkezleri nde konumlandırarak daha uygun teknik altyapı ve bakım maliyetleriyle işletme maliyetlerini düşürebilmekte, yüksek hızlı kesintisiz internet erişimi avantajıyla iş sürekliliğini arttırabilmektedir. En yeni teknolojileri ön yatırımsız, bakım ve güncelleştirme masrafı olmadan ve önceden kestirilebilir aylık ödemelerle sağlayan Turkcell AkıllıBulut Bulut Bilişim teknolojisinin tüm hizmetlerini müşterilerine sunabilmektedir. Kurumsal E-Posta: Kurumların kendilerine özel kurumsal e-posta ihtiyaçlarını Turkcell veri merkezindeki Microsoft Exchange Bulut Platformu üzeriden her an, her yerden, güvenle ve kesintisiz erişilebilen bir servis olarak sunulmaktadır. Uzaktan Yedekleme: Firmaların özel verilerinin güvenliği için verilerini Turkcell Veri Merkezi ne yedekleme ve olağanüstü durumlara karşı verileri koruma hizmetidir. Turkcell Superonline firmaların sunucu veya bilgisayar sistemlerinde bulunan bilgileri şifreli veri transferi yöntemi ile Turkcell Veri Merkezi ndeki yedekleme donanımlarına güvenli bir şekilde aktararak, olağanüstü durum kurtarma ve iş sürekliliği uygulamalarına uygun bir şekilde yedeklenmesi sağlamaktadır. Sanal Sunucu ve Sanal Veri Merkezi: Firmaların ihtiyaçları için gerekli olan donanım yatırımlarını Turkcell Veri Merkezleri ndeki sanal sunucular üzerinden gerçekleştirilebilmekte, dolayısıyla ön yatırım maliyetleri işletim maliyetine çevrilebilmektedir. Firmalara her an, istenildiği kadar sunucu kapasitesi sunulabilmektedir. Yönetilebilir Güvenlik ve Bilgi Teknolojileri Servisleri: Firmaların ihtiyaçları doğrultusunda özel Güvenlik ve Bilgi Teknoloji Yönetim ihtiyaçlarınızı Turkcell AkıllıBulut ile sunulabilmektedir. DDoS Atak önleme, 5651 loglama, güvenlik duvarı hizmeti, antivirus, antispam, URL filtreleme ve IPS gibi güvenlik hizmetleri yönetilebilir hizmet olarak sunulmaktadır. Olağanüstü Durum Merkezi ve İş Sürekliliği Merkezi: Firmaların deprem, sel, yangın gibi afetler ve her türlü insan hatasından kaynaklanabilecek sıkıntılı durumlara hazırlıklı olabilmeleri için bilgi teknolojileri sistemlerindeki bilgileri kriptolu veri transferi yöntemi ile Turkcell Veri Merkezi ndeki yedekleme donanımlarına güvenli bir şekilde aktararak, tüm verilere her an, her yerden, güvenle ve kesintisiz bir şekilde erişilebilmesi sağlanabilmektedir. Süper Ofis: Yenilenen Türk Ticaret Kanunu'yla birlikte firmalar için önerilen kurumsal web alan adı, web sitesi alanı (web hosting), e-posta ve web sitesi oluşturma sihirbazını aynı pakette sunulması hizmetidir. AKILLI Turkcell AkıllıBulut hizmeti sayesinde firmalar tüm bilgi teknolojileri altyapısını Turkcell Veri Merkezleri nde konumlandırarak daha uygun teknik altyapı ve bakım maliyetleriyle işletme maliyetlerini düşürebilmekte, yüksek hızlı kesintisiz internet erişimi avantajıyla iş sürekliliğini arttırabilmektedir 12

14 Bulut Bilişim İş yükünüz ve maliyetleriniz artık Bulut kadar hafif TURKCELL AKILLIBULUT - En İleri Seviyede Güvenlik Bilgi Güvenliği konusu en az Bulut Bilişim hizmetini kullanmak isteyen firmalar için olduğu kadar, Turkcell Superonline için de en önemli kaygılardan biridir. Turkcell Veri ve Operasyon Merkezi, veri güvenliği konusunda riskleri en aza indirebilmek için en ileri teknolojiye 3 milyon doların üzerinde yazılım ve donanım (Güvenlik Duvarı, Antivirus, AntiSpam, IPS, URL Filtreleme, DDOS atak önleme, 5651 loglama, vb) yatırımı gerçekleştirmiştir. Bu çapta gerçekleştirilen güvenlik yatırımının sürekliliği, her biri konusunda uzman sekiz kişilik bir mühendis ekibiyle sağlanmaktadır. Üstelik Turkcell AkıllıBulut hizmetlerinin sağlandığı Turkcell Veri ve Operasyon Merkezi nde bulunan sunucularda, sadece Turkcell AkıllıBulut Bulut Bilişim hizmetlerinden yararlanan müşterilerinin mahrem bilgilerini değil, aynı zamanda Türkiye nin en büyük mobil operatörü olarak yaklaşık Türkiye deki 34 milyon abonesine kesintisiz mobil iletişim hizmeti sağlayan Turkcell in ve grup şirketlerinin de bilgileri saklanmaktadır. TURKCELL AKILLIBULUT - Altyapı Yatırımları Türkiye nin en büyük bilişim şirketlerinden biri olan Turkcell, 2011 yılında Bulut Bilişim hizmetlerini müşterilerine ulaştırabilmek için yaklaşık 1 milyar TL lik bir fiber altyapı yatırımı gerçekleştirmiştir. Türkiye nin üç büyük ili olan İstanbul, Ankara ve İzmir deki veri merkezlerinden Turkcell AkıllıBulut hizmetini başlatmıştır. Turkcell bilgi teknolojileri bölümünde şu an 1150 kişi çalışmaktadır. %50 si sanal 4000 in üzerinde sunucu ile birlikte her ay yaklaşık 8 Petabyte veri yedekleme kapasitesine sahip veri merkezleri, Turkcell AkıllıBulut müşterilerine ISO 9001 Toplam Kalite Yönetimi, ISO Bilgi Güvenliği, ISO Müşteri Memnuniyeti ve ITIL/ITMS sertifikalarıyla en üst kalitede hizmet sunmaktadır. %50 si sanal 4000 in üzerinde sunucu ile birlikte her ay yaklaşık 8 Petabyte veri yedekleme kapasitesine sahip veri merkezleri Turkcell AkıllıBulut müşterilerine ISO 9001 Toplam Kalite Yönetimi, ISO Bilgi Güvenliği, ISO Müşteri Memnuniyeti ve ITIL/ITMS sertifikalarıyla en üst kalitede hizmet sunmaktadır 13

15 RENAULT MAİS İN TURKCELL AKILLIBULUT TECRÜBESİ VE KAZANIMLARI 1968 yılında kurulan Mais Motorlu Araçlar, Renault ve Dacia otomotiv markalarının Türkiye genel distribütörüdür. Türk otomobil pazarının lideri konumunda olan şirket, binek ve hafif ticari araçların satış ve satış sonrası hizmetlerinde faaliyet göstermektedir. Renault Mais in tüm iş akışında bilgi teknolojileri hizmetleri çok yoğun bir şekilde kullanılmakta, araç siparişlerinden müşteri ihtiyaçlarını belirlemeye, üretimden satışa kadar her noktada iş süreci bilgisayar programları üzerinden yürütülmektedir. Renault Mais 300 e yakın satış ve servis noktasında, sayısı 4000 e yaklaşan elektronik posta kullanıcıları için Turkcell AkıllıBulut hizmetini tercih etmektedir. Renault Mais Bilgi Sistemleri Direktörü Oğuzhan Yıldız, Renault Mais in bulut hizmetine geçişinin aşağıdaki 3 temel ihtiyaçtan kaynaklandığını belirtmektedir; Bayilerinde dağınık bir yapıda bulunan sunucuların tek bir merkezden yönetilebilmesi Çalışanların çok daha fazla mobil olmasıyla beraber her an ve her yerden sisteme erişim ihtiyaçları Gelişen teknoloji ile birlikte sisteme bağlanan cihaz sayısındaki artış ve cihaz tiplerindeki farklılaşma Turkcell AkıllıBulut sayesinde %67 civarında maliyet avantajı yakaladıklarını dile getiren Oğuzhan Yıldız, Turkcell AkıllıBulut hizmeti için yapılan aylık ödemelerinin daha önce aynı hizmeti sağlamak için kullandıkları 100 civarında sunucunun elektrik maliyeti ile eşit olduğunu dile getiriyor. Oğuzhan Yıldız, bulut hizmetlerininin bir trend veya alternatif bir çözüm olarak düşünülmemesi gerektiğini, firmaların eninde sonunda bulut hizmetine geçiş yapacaklarını, fakat yol haritalarının farklı olabileceğini düşünmektedir. Bulut hizmetlerinin sağladığı verimlilik, hızlı çözüm ve esneklik avantajlarının altını çizen Yıldız, bulut bilişim hizmetlerini tecrübe ettikleri dönemde bahsettiği avantajları test edebildikleri ve onayladıklarını aşağıdaki örnekler ile belirtiyor. Verimlilik Artışı: Renault Mais Bilgi Teknolojileri Departmanı nda bulunan 18 kişilik mühendis ekibi, zamanlarının çoğunu artık sistem bakımı, sunucuların çökmesi gibi problemlere harcamak yerine, katma değeri daha yüksek olan, örneğin pazarlama gibi ticari aktivitelere daha yakından destek verebilmektedir. Hızlı Çözüm: Ortalama 8 haftalık bir sürede çözülebilen artan kapasite ihtiyacı nedeniyle yeni bir sunucu devreye alma süreci bulut bilişim ile dakikalar içerisinde gerçekleştirebilmektedir. Esneklik: 1, 2 veya 3 yıl gibi süreli sözleşmelerle hizmet alabilmeleri, kendi bünyelerinde yapılması gereken yazılım ve donanım yatırımlarıyla karşılaştırdıklarında çok büyük esneklik getirmektedir. Oğuzhan Yıldız, bulut hizmetlerine geçmeleri sürecinde Turkcell AkıllıBulut u tercih etmelerinin arkasında, uzun süredir birlikte çalıştıkları bir iş ortağı olan Turkcell den ses hizmetlerini de tedarik etmeleri, 4000 kullanıcının olacağı bir hizmeti, güçlü bir altyapısı olan bir firmadan temin etmek istemeleri ve fiyat/performans olarak en iyi teklifi getirmelerinin yanında Renault Mais in hassasiyetlerine özen gösterilmesinin yattığını belirtiyor. Turkcell AkıllıBulut hizmeti için yapılan aylık ödemelerinin daha önce aynı hizmeti sağlamak için kullandıkları 100 civarında sunucunun elektrik maliyeti ile eşit 14

16 Bulut Bilişim İş yükünüz ve maliyetleriniz artık Bulut kadar hafif KAHVE DÜNYASI NIN TURKCELL AKILLIBULUT TECRÜBESİ VE KAZANIMLARI Kahve Dünyası 2004 yılından beri müşterilerine yurtdışı dahil 150 mağazasıyla hizmet vermektedir. Hızlı büyümesini sürdüren firma, 2012 yılı sonuna kadar 60 yeni mağaza açmayı planlamakta, büyümeyle birlikte artan bilgi teknolojileri ihtiyaçlarının önemli bir kısmını bulut hizmetlerinden sağlamaktadır. Bilgi Teknojileri sistemleri olarak Lotus, Fidelio, Micros, kendi geliştirdikleri tedarikçi portali gibi uygulamaları kullanan ve yakın gelecekte CRM ve ERP projeleri bulunan firmanın bilgi teknolojileri yöneticisi Tolga Ulu, bulut hizmetlerini önünde hiçbir engel olmayan, tüm bilgi teknolojileri altyapısının yüklenebildiği bir sistem olarak tanımlamakta ve bulut hizmetini kısaca sonsuzluk olarak tanımlamaktadır. Ulu, hem hizmet sektöründe çalışan bir firma olmaları hem de internet üzerinden sipariş almaları nedeniyle kesintisiz hizmet verebilmenin zorunlu olduğu bir sektörde çalışan Kahve Dünyası'nın, 3,5 yılı aşkın bir süredir kesintisiz hizmet sağlayabilmek için Turkcell Superonline altyapısı kullandığını dile getiriyor. Bulut Bilişim hizmetlerini iki yıldan fazla bir süredir takip eden Tolga Ulu, son bir yıldır Kahve Dünyası nın Turkcell AkıllıBulut hizmetini hem maliyet hem de iş yükü konusunda önemli faydalar sağladığı için tercih ettiklerini belirtiyor. Kahve Dünyası nın hızlı bir büyüme sürecinde olduğu halde BT departmanlarında çalışan sayısının aynı kalmasının arkasında bulut hizmeti sayesinde paylaşılan sorumlulukların ve dolayısıyla hafifleyen iş yükünün olduğunu vurguluyor. İş yükünü hafifleten bir diğer etmenin ise tüm BT hizmetleri tedariğinin tek noktadan sağlanması ile birlikte artan verimlilik olduğunu dile getiriyor. Maliyet avantajı konusunda ise donanım, sunucu barındırma, altyapı yönetimi ve finansman maliyetleri göz önüne alındığında 36 aylık bir sürede Turkcell AkıllıBulut hizmeti ile birlikte %77 maliyet avantajı hesaplandığını ve bu avantajın Kahve Dünyası nın BT bütçesine getirdiği rahatlama ile birlikte firmanın büyümesine destekleyecek ileri teknoloji sistemlerin kullanılmasının önünü açtığını dile getiriyor. Kahve Dünyası nın Bulut Bilişim ile birlikte Maliyet Tasarrufu Maliyetler (36 Ay) Geleneksel Yöntem Bulut Bilişim Bulut Bilişim Toplam Maliyet Tasarrufu CAPEX OPEX Donanım Finansman Sunucu Barındırma Sanal Sunucu Altyapı Yönetim TOPLAM TL TL TL TL TL TL % TL Not: Sermaye giderlerine sunucu ve depolama ilk yatırım maliyetleri ile birlikte, ilk yatırım tutarının 36 aylık finansman maliyeti dahil edilmiştir. Sunucu tipi, web sunucusu hizmetleri için giriş seviyesinde, alternatif satış kanalları hizmetleri için orta ve üst seviye olarak öngörülmüştür. SAN swithch ve Network switch maliyetleri dikkate alınmamıştır. Operasyon giderlerine sunucu barındırma ve altyapı yönetimi maliyetleri dahil edilmiştir. Sunucu barındırma maliyeti elektrik ve rack giderlerinden oluşmaktadır. Altyapı yönetim (monitoring, yedekleme,destek) maliyetine ise bir IT çalışanının yarı zaman maliyeti dikkate alınmıştır. Kahve Dünyası Bilgi Teknolojileri yöneticisi Tolga Ulu, donanım, sunucu barındırma, altyapı yönetimi ve finansman maliyetleri göz önüne alındığında 36 aylık bir sürede Turkcell AkıllıBulut hizmeti ile birlikte %77 maliyet avantajı sağladıklarını belirtiyor. 15