ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME

Transkript

1 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME Her çocuk için S l k, E itim, Eflitlik, Korum NSANLI IN GEL fi M

2 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME Ç NDEK LER 2 Önsöz 3 I. K s m, Mdde K s m, Mdde K s m, Mdde Bu tercüme UNICEF Türkiye Temsilcili i trf ndn hz rlnm flt r. Pdf versiyonu UNICEF Türkiye için trf ndn hz rlnm flt r Tsr m, uygulm ve foto rflr UNICEF Türkiye 2004 Foto rflr Kpk Sem Host çindekiler syfs Rn Mulln Her çocuk için S l k, E itim, Eflitlik, Korum NSANLI IN GEL fi M

3 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME ÖNSÖZ 3 Rn Mulln UNICEF Türkiye 2004 Birleflmifl Milletler Genel Kurulu trf ndn 20 Ks m 1989 trihinde kbul edilmifltir. Önsöz Bu Sözleflmeye Trf Devletler, Birleflmifl Milletler Andlflms nd ilân edilen ilkeler uyr nc insnl k ilesinin tüm üyelerinin, do ufltn vrl klr n özgü bulunn hysiyetle birlikte eflit ve devredilemez hklr ship olmlr n n tn nms n n, dünyd özgürlük, dlet ve br fl n temeli oldu unu düflünerek, Birleflmifl Milletler hlklr n n, insn n temel hklr n ve bireyin, insn olrk tfl d hysiyet ve de ere oln kesin innçlr n Birleflmifl Milletler Andlflms nd bir kez dh do rulm fl olduklr n ve dh genifl bir özgürlük ortm nd toplumsl ilerleme ve dh iyi bir yflm düzeyi s lm yolundki krrl l klr n ht rd tutrk, Birleflmifl Milletlerin, nsn Hklr Evrensel Bildirisinde ve Uluslrrs nsn Hklr Sözleflmelerinde herkesin, bu metinlerde yerln hk ve özgürlüklerden rk, renk, cinsiyet, dil, din, siysl y d bflk görüfl, ulusl y d toplumsl köken, mülkiyet, do ufltn vey bflk durumdn kynklnn y r mlr dhil, hiçbir y r m gözetilmeksizin yrrlnm hkk n ship olduklr n benimsediklerini ve ilân ettiklerini kbul ederek, Uluslrrs nsn Hklr Evrensel Bildirisinde, Birleflmifl Milletlerin, çocuklr n özel ilgi ve yrd m hkk oldu unu ilân etti ini n msyrk, Toplumun temel birimi oln ve tüm üyelerinin ve özellikle çocuklr n geliflmeleri ve esenlikleri için do l ortm oluflturn ilenin toplum içinde kendisinden beklenen sorumluluklr tm olrk yerine getirebilmesi için gerekli korum ve yrd m görmesinin zorunlulu un innm fl olrk, Çocu un kiflili inin tm ve uyumlu olrk geliflebilmesi için mutluluk, sevgi ve nly fl hvs n n içindeki bir ile ortm nd yetiflmesinin gereklili ini kbul ederek,

4 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME ÖNSÖZ 4 Mustf Ertekin UNICEF Türkiye 2004 Çocu un toplumd bireysel bir yflnt sürdürebilmesi için her yönüyle hz rlnms n n ve Birleflmifl Milletler Andlflms nd ilân edilen ülküler ve özellikle br fl, de erbilirlik, hoflgörü, özgürlük, eflitlik ve dyn flm ruhuyl yetifltirilmesinin gereklili ini gözönünde bulundurrk, Çocu özel bir ilgi gösterme gereklili inin,1924 trihli, Cenevre Çocuk Hklr Bildirisi nde ve 20 Ks m 1959 trihinde Birleflmifl Milletler Teflkilt Genel Kurulunc kbul edilen Çocuk Hklr Bildirisi nde belirtildi ini ve nsn Hklr Evrensel Bildirisinde, Medeni ve Siysi Hklr Uluslrrs Sözleflmesi nde (özellikle 23 ve 24 üncü mddelerinde) ve Ekonomik, Sosyl ve Kültürel Hklr liflkin Uluslrrs Sözleflme de (özellikle 10 uncu mddesinde) ve çocuklr n esenli i ile ilgili uzmn kurulufllr n ve uluslrrs örgütlerin kurucu ve ilgili belgelerinde tn nd n ht rd tutrk, Çocuk Hklr Bildirisin de de belirtildi i gibi çocu un gerek bedensel gerek zihinsel bk mdn tm erginli e ulflmm fl olms nedeniyle do um sonrs nd oldu u kdr, do um öncesinde de uygun ysl korumy d içeren özel güvence ve korum gereksiniminin bulundu u nu ht rd tutrk, Ulusl ve uluslrrs düzeyde çocuklr ile yn n yerlefltirme ve evlât edinmeye de özel t ft bulunn Çocu un Korunms ve Esenli ine liflkin Toplumsl ve Hukuksl lkeler Bildirisi; Çocuk Mhkemelerinin Yönetimi Hkk nd Birleflmifl Milletler Asgri Stndrt Kurllr (Pekin Kurllr ) ve Acil Durumlrd ve Silâhl Çt flm Hlinde Kd nlr n ve Çocuklr n Korunms n liflkin Bildirinin hükümlerini n msyrk, Dünydki ülkelerin tümünde çok güç koflullr lt nd yflyn ve bu nedenle özel bir ilgiye gereksinimi oln çocuklr n bulundu u bilinci içinde, Çocu un korunms ve uyumlu geliflmesi bk m ndn her hlk n kendine özgü geleneklerinin ve kültürel de erlerinin tfl d önemi gözönünde tutrk, Her ülkedeki, özellikle geliflmekte oln ülkelerdeki çocuklr n yflm koflullr n n iyilefltirilmesi için uluslrrs iflbirli inin tfl d önemin bilincinde olrk, Afl dki kurllr üzerinde nlflmy vrm fllrd r:

5 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 5 rfn M s rl UNICEF Türkiye 2004 Mdde 1 Bu Sözleflme uyr nc çocu uygulnbilecek oln knun göre dh erken yflt reflit olm durumu hriç, onsekiz yfl n kdr her insn çocuk sy l r. Mdde 2 1 Trf Devletler, bu Sözleflme de yz l oln hklr kendi yetkileri lt nd bulunn her çocu, kendilerinin, n bblr n n vey ysl vsilerinin ship olduklr, rk, renk, cinsiyet, dil, siysl y d bflk düflünceler, ulusl, etnik ve sosyl köken, mülkiyet, sktl k, do ufl ve di er sttüler nedeniyle hiçbir yr m gözetmeksizin tn r ve thhüt ederler. 2 Trf Devletler, çocu un n bbs n n, ysl vsilerinin vey ilesinin öteki üyelerinin durumlr, fliyetleri, ç klnn düflünceleri vey innçlr nedeniyle her türlü y r m vey cezy tâbi tutulms n krfl etkili biçimde korunms için gerekli tüm uygun önlemi l rlr. Mdde 3 1 Kmusl y d özel sosyl yrd m kurulufllr, mhkemeler, idri mkmlr vey ysm orgnlr trf ndn yp ln ve çocuklr ilgilendiren bütün fliyetlerde, çocu un yrr temel düflüncedir. 2 Trf Devletler, çocu un n bbs n n, vsilerinin y d kendisinden hukuken sorumlu oln di er kiflilerin hk ve ödevlerini de gözönünde tutrk, esenli i için gerekli bk m ve korumy s lmy üstlenirler ve bu mçl tüm uygun ysl ve idri önlemleri l rlr. 3 Trf Devletler, çocuklr n bk m vey korunms ndn sorumlu kurumlr n, hizmet ve fliyetlerin özellikle güvenlik,s l k, personel sy s ve uygunlu u ve yönetimin yeterlili i ç s ndn, yetkili mkmlrc konuln ölçülere uymlr n thhüt ederler. Mdde 4 Trf Devletler, bu Sözleflme de tn nn hklr n uygulnms mc yl gereken her türlü ysl, idri ve di er önlemleri l rlr. Ekonomik, sosyl ve kültürel hklr iliflkin olrk, Trf Devletler eldeki kynklr n olbildi ince genifl tutrk, gerekirse uluslrrs iflbirli i çerçevesinde bu tür önlemler l rlr.

6 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 6 Mdde 5 Trf Devletler, bu Sözleflme nin çocu tn d hklr do rultusund çocu un yeteneklerinin gelifltirilmesi ile uyumlu olrk, çocu yol gösterme ve onu yönlendirme konusund n bbn n, yerel gelenekler öngörüyors uzk ile vey topluluk üyelerinin, ysl vsilerinin vey çocuktn hukuken sorumlu öteki kiflilerin sorumluluklr n, hklr n ve ödevlerine syg gösterirler. Mdde 6 1 Trf Devletler, her çocu un temel yflm hkk n ship oldu unu kbul ederler. 2 Trf Devletler, çocu un hytt klms ve geliflmesi için mümkün oln zmi çby gösterirler. Mdde 7 1 Çocuk do umdn hemen sonr derhl nüfus kütü üne kydedilecek ve do umdn itibren bir isim hkk n, bir vtndfll k kznm hkk n ve mümkün oldu u ölçüde n bbs n bilme ve onlr trf ndn bk lm hkk n ship olckt r. 2 Trf Devletler, özellikle çocu un tbiiyetsiz klms sözkonusu oldu und kendi ulusl hukuklr n ve ilgili uluslrrs belgeler çerçevesinde üstlendikleri yükümlülüklerine uygun olrk bu hklr n ifllerlik kznms n thhüt ederler. Mdde 8 1 Trf Devletler, ysn n tn d flekliyle çocu un kimli ini; tbiiyeti, ismi ve ile b lr dhil, korum hkk n syg göstermeyi ve bu konud ys d fl müdhlelerde bulunmmy thhüt ederler. 2 Çocu un kimli inin unsurlr n n bz lr ndn vey tümünden ysy yk r olrk yoksun b rk lms hlinde, Trf Devletler çocu un kimli ine sürtle yeniden kvuflturulms mc yl gerekli yrd m ve korumd bulunurlr. Mdde 9 1 Yetkili mkmlr uygulnbilir ys ve usullere göre ve temyiz yolu ç k olrk, yr l n çocu un yüksek yrr n oldu u yolund krr vermedikçe, Trf Devletler, çocu un; n bbs ndn, onlr n r zs d fl nd yr lmms n güvence lt n l rlr. Anck, n bbs trf ndn çocu un kötü mumeleye mruz b rk lms y d ihmâl edilmesi durumlr nd y d n bbn n birbirinden yr yflms nedeniyle çocu un ikmetgâh n n belirlenmesi mc yl krr vr lms gerekti inde, bu tür bir yr l k krr verilebilir. 2 Bu mddenin birinci f krs uyr nc giriflilen her ifllemde, ilgili bütün trflr iflleme kt lm ve görüfllerini bildirme oln tn n r. 3 Trf Devletler, n bbs ndn vey bunlrdn birinden yr lms n krr verilen çocu un, kendi yüksek yrr n yk r olmd kç, nbbn n ikisiyle de düzenli bir biçimde kiflisel iliflki kurm ve do rudn görüflme hkk n syg gösterirler. 4 Böyle bir yr l k, bir Trf Devlet trf ndn giriflilen ve çocu un kendisinin n vey bbs n n vey her ikisinin birden tutuklnms n, hpsini, sürgün, s n rd fl edilmesini vey ölümünü (ki bun devletin gözetimi lt nd iken nedeni ne olurs olsun meydn gelen ölüm dhildir) tevlit eden herhngi benzer bir ifllem sonucu olmufls, bu Trf Devlet, istek üzerine ve çocu un esenli ine zrr vermemek koflulu ile; n bby, çocu vey uygun olurs, ilenin bir bflk üyesine, sözkonusu ile bireyinin y d bireylerinin bulundu u yer hkk nd gereken bilgiyi verecektir. Trf Devletler, böyle bir istemin bfll bfl n sunulms n n ilgili kifli vey kifliler bk m ndn leyhe hiç bir sonuç yrtmms n yr c thhüt ederler.

7 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 7 Mdde uncu Mddenin 1 inci f krs uyr nc Trf Devletlere düflen sorumlulu uygun olrk, çocuk vey n bbs trf ndn, ilenin birleflmesi mçlr yl yp ln bir Trf Devlet ülkesine girme y d onu terketme konusundki her bflvuru, Trf Devletlerce olumlu, insni ve ivedi bir tutuml ele l nckt r. Trf Devletler, bu tür bir bflvuru yp lms n n bflvuru shipleri vey ile üyeleri leyhine sonuçlr yrtmms n thhüt ederler. 2 An bbs, yr devletlerde oturn bir çocuk ol nüstü durumlr hriç, hem n hem de bbs ile düzenli biçimde kiflisel iliflkiler kurm ve do rudn görüflme hkk n shiptir. Bu nedenle ve 9 uncu mddenin 1 inci f krs n göre Trf Devletlere düflen sorumlulu uygun olrk, Trf Devletler çocu un ve n bbs n n Trf Devletlerin ülkeleri dhil herhngi bir ülkeyi terketmeye ve kendi ülkelerine dönme hkk n syg gösterirler. Herhngi bir ülkeyi terketme hkk, yln zc ysd öngörüldü ü gibi ve ulusl güvenli i, kmu düzenini, kmu s l ve hlk vey bflklr n n hk ve özgürlüklerini korumk mc ile ve iflbu Sözleflme ile tn nn öteki hklrl b dflt ölçüde k s tlmlr konu olbilir. Mdde 11 1 Trf Devletler, çocuklr n ysd fl yollrl ülke d fl n ç kr l p geri döndürülmemesi hlleriyle mücdele için önlemler l rlr. 2 Bu mçl Trf Devletler iki y d çok trfl nlflmlr yp lms n y d mevcut nlflmlr kt lmy teflvik ederler. Mdde 12 1 Trf Devletler, görüfllerini oluflturm yetene ine ship çocu un kendini ilgilendiren her konud görüfllerini serbestçe ifde etme hkk n bu görüfllere çocu un yfl ve olgunluk derecesine uygun olrk, gereken özen gösterilmek suretiyle tn rlr. 2 Bu mçl, çocu u etkileyen herhngi bir dli vey idri kovuflturmd çocu un y do rudn do ruy vey bir temsilci y d uygun bir mkm yoluyl dinlenilmesi f rst, ulusl ysn n usule iliflkin kurllr n uygun olrk çocu, özellikle s lnckt r. Mdde 13 1 Çocuk, düflüncesini özgürce ç klm hkk n shiptir; bu hk, ülke s n rlr n b l olmks z n; yz l, sözlü, bs l, sntsl biçimde vey çocu un seçece i bflk bir rçl her türlü hber ve düflüncelerin rflt r lms, elde edilmesi ve verilmesi özgürlü ünü içerir. 2 Bu hkk n kulln lms yln zc: Bflks n n hklr n ve itibr n syg ; b Milli güvenli in, kmu düzeninin, kmu s l ve hlk n korunms nedenleriyle ve knun trf ndn öngörülmek ve gerekli olmk kyd yl yp ln s n rlmlr konu olbilir. Mdde 14 1 Trf Devletler, çocu un düflünce, vicdn ve din özgürlükleri hkk n syg gösterirler. 2 Trf Devletler, n bbn n ve gerekiyors ysl vsilerin; çocu un yeteneklerinin geliflmesiyle b dfl r biçimde hklr n n kulln lms nd çocu yol gösterme konusundki hk ve ödevlerine, syg gösterirler. 3 Bir kimsenin dinini ve innçlr n ç klm özgürlü ü knunl öngörülmek ve gerekli olmk kyd yl yln zc kmu güvenli i, düzeni, s l k y d hlâki y d bflklr n n temel hklr ve özgürlüklerini korumk gibi mçlrl s n rlnd r lbilir.

8 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 8 Mdde 15 1 Trf Devletler, çocu un dernek kurm ve br fl içinde toplnm özgürlüklerine iliflkin hklr n kbul ederler. 2 Bu hklr n kulln lms, nck ysyl zorunlu k l nn ve demokrtik bir toplumd gerekli oln ulusl güvenlik, kmu güvenli i, kmu düzeni yrr n olrk y d kmu s l ve hlâk n y d bflklr n n hk ve özgürlüklerinin korunms mçlr yl yp ln s n rlmlrdn bflklr yl k s tlnd r lmz. Mdde 16 1 Hiçbir çocu un özel yflnt s n, ile, konut ve iletiflimine keyfi y d hks z bir biçimde müdhle yp lmyc gibi, onur ve itibr n d hks z olrk sld r lmz. 2 Çocu un bu tür müdhle ve sld r lr krfl ys trf ndn korunmy hkk vrd r. Mustf Ertekin UNICEF Türkiye 2004 Mdde 17 Trf Devletler, kitle iletiflim rçlr n n önemini kbul ederek çocu un; özellikle toplumsl, ruhsl ve hlâki esenli i ile bedensel ve zihinsel s l n gelifltirmeye yönelik çeflitli ulusl ve uluslrrs kynklrdn bilgi ve belge edinmesini s lrlr. Bu mçl Trf Devletler: Kitle iletiflim rçlr n çocuk bk m ndn toplumsl ve kültürel yrr oln ve 29 uncu mddenin ruhun uygun bilgi ve belgeyi yymk için teflvik ederler; b Çeflitli kültürel, ulusl ve uluslrrs kynklrdn gelen bu türde bilgi ve belgelerin üretimi, de iflimi ve yy m mc yl uluslrrs iflbirli ini teflvik ederler; c Çocuk kitplr n n üretimini ve yy lms n teflvik ederler; d Kitle iletiflim rçlr n z nl k grubu vey bir yerli hliye mensup çocuklr n dil gereksinimlerine özel önem göstermeleri konusund teflvik ederler; e 13 ve 18 inci mddelerde yerln kurllr gözönünde tutulrk çocu un esenli ine zrr verebilecek bilgi ve belgelere krfl korunms için uygun yönlendirici ilkeler gelifltirilmesini teflvik ederler. Mdde 18 1 Trf Devletler, çocu un yetifltirilmesinde ve geliflmesinin s lnms nd n bbn n birlikte sorumluluk tfl d klr ilkesinin tn nms için her türlü çby gösterirler. Çocu un yetifltirilmesi ve gelifltirilmesi sorumlulu u ilk önce n bby y d durum gerektiriyors ysl vsilere düfler. Bu kifliler herfleyden önce çocu un yüksek yrr n gözönünde tutrk hreket ederler. 2 Bu Sözleflme de belirtilen hklr n güvence lt n l nms ve gelifltirilmesi için Trf Devletler, çocu un yetifltirilmesi konusundki sorumluluklr n kullnmd n bb ve ysl vsilerin durumlr n uygun yrd m ypr ve çocuklr n bk m ile görevli kurulufllr n, fliyetlerin ve hizmetlerin geliflmesini s lrlr. 3 Trf Devletler, çl fln n bbn n, çocuk bk m hizmet ve tesislerinden, çocuklr n n d bu hizmet ve tesislerden yrrlnm hkk n s lmk için uygun oln her türlü önlemi l rlr.

9 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 9 Mdde 19 1 Bu Sözleflme ye Trf Devletler, çocu un n bbs n n y d onlrdn yln zc birinin, ysl vsi vey vsilerinin y d bk m n üstlenen herhngi bir kiflinin yn nd iken bedensel vey zihinsel sld r, fliddet vey suistimle, ihml y d ihmlkâr mumeleye, rz geçme dhil her türlü istismr ve kötü mumeleye krfl korunms için; ysl, idri, toplumsl, e itsel bütün önlemleri l rlr. 2 Bu tür koruyucu önlemler; burd tn mlnm fl oln çocuklr kötü mumele olylr n n önlenmesi, belirlenmesi, bildirilmesi, yetkili mkm hvle edilmesi, soruflturulms, tedvisi ve izlenmesi için gerekli bflkc yöntemleri ve uygun oldu u tkdirde dliyenin ifle el koyms oldu u kdr durumun gereklerine göre çocu ve onun bk m n üstlenen kiflilere, gereken deste i s lmk mc ile sosyl progrmlr n düzenlenmesi için etkin usulleri de içermelidir. Mdde 20 1 Geçici ve sürekli olrk ile çevresinden yoksun kln vey kendi yrr n olrk bu ortmd b rk lms kbul edilmeyen her çocuk, Devletten özel korum ve yrd m görme hkk n ship olckt r. 2 Trf Devletler bu durumdki bir çocuk için kendi ulusl yslr n göre, uygun oln bk m s lycklrd r. 3 Bu tür bk m, bflkc benzerleri yn nd. bk c ile yn n verme, slâm Hukukund keflet (kflh), evlât edinme y d gerekiyors çocuk bk m mc güden uygun kurulufllr yerlefltirmeyi de içerir. Çözümler düflünülürken, çocu un yetifltirilmesinde süreklili in korunms n ve çocu un etnik, dinsel, kültürel ve dil kimli ine gereken syg gösterilecektir. Mdde 21 Evlât edinme sistemini kbul eden ve/vey bun izin veren Trf Devletler, çocu un en yüksek yrrlr n n temel düflünce oldu unu kbul edecek ve fl dki ilkeleri gerçeklefltireceklerdir: Bir çocu un evlât edinilmesine nck yetkili mkm krr verir. Bu mkm uygulnbilir ys ve usullere göre ve güvenilir tüm bilgilerin fl nd; çocu un, n bbs, yk nlr ve ysl vsisine göre durumunu gözönüne lrk ve gereken durumlrd tüm ilgililerle yp lck görüflme sonucu onlr n d evlât edinme konusundki onylr n lm zorunlulu un uyrk, krr n verir; b Çocu un kendi ülkesinde elveriflli biçimde bk lms mümkün olmd vey evlât edinecek vey yn n yerlefltirilecek ile bulunmd tktirde, ülkelerrs evlât edinmenin çocuk bk m ndn uygun bir çözüm oldu unu kbul ederler; c Bflk bir ülkede evlât edinilmesi düflünülen çocu un, kendi ülkesinde mevcut evlât edinme durumuyl eflde er oln güvence ve ölçülerden yrrlnms n s lrlr; d Ülkelerrs evlât edinmede, yerlefltirmenin ilgililer bk m ndn ysd fl pr kznm konusu olmms için gereken bütün önlemleri l rlr; e Bu mddedeki mçlr, uygun oldu u ölçüde, ikili y d çok trfl düzenleme vey nlflmlrl teflvik ederler ve bu çerçevede, çocu un bflk bir ülkede yerlefltirilmesinin yetkili mkm vey orgnlr trf ndn yürütülmesini güvenceye lmk için çb gösterirler. Sem Host UNICEF Türkiye 2004

10 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 10 Mdde 22 1 Trf Devletler, ister tek bfl n olsun isterse n bbs vey herhngi bir bflk kimse ile birlikte bulunsun, mülteci sttüsü kznmy çl fln y d uluslrrs vey iç hukuk kurl ve usulleri uyr nc mülteci sy ln bir çocu un, bu Sözleflmede ve insn hklr n vey insni konulr iliflkin ve sözkonusu Devletlerin trf olduklr di er Uluslrrs Sözleflmelerde tn nn ve bu durum uygulnbilir nitelikte bulunn hklr kullnms mc yl korum ve insni yrd mdn yrrlnms için gerekli bütün önlemleri l rlr. 2 Bu nedenle, Trf Devletler, uygun gördükleri ölçüde, Birleflmifl Milletler Teflkilt ve onunl iflbirli i ypn hükümetlerrs ve hükümetd fl yetkili bflk kurulufllrl bu durumd oln bir çocu u korumk, on yrd m etmek, herhngi bir mülteci çocu un ilesi ile yeniden birry gelebilmesi için n bbs vey ilesinin bflk üyeleri hkk nd bilgi toplmk mc yl iflbirli inde bulunurlr. Herhngi bir nedenle kendi ile çevresinden sürekli y d geçici olrk yr düflmüfl bir çocu bu Sözleflmeye göre tn nn korum, yn esslr içinde, n bbs y d ilesinin bflkc üyelerinden hiçbirisi bulunmyn çocu d tn nckt r. Mdde 23 1 Trf Devletler zihinsel y d bedensel özürlü çocuklr n syg nl klr n güvence lt n ln, özgüvenlerini gelifltiren ve toplumsl yflm etkin biçimde kt lmlr n kolylflt rn flrtlr lt nd eksiksiz bir yflm ship olmlr n kbul ederler. 2 Trf Devletler, özürlü çocuklr n özel bk mdn yrrlnm hkk n tn rlr ve eldeki kynklr n yeterlili i ölçüsünde ve yp ln bflvuru üzerine, yrd mdn yrrlnbilecek durumd oln çocu ve onun bk m ndn sorumlu olnlr, çocu un durumu ve n bbn n vey çocu bknlr n içinde bulunduklr koflullr uygun düflecek yrd m n yp lms n teflvik ve thhüt ederler. 3 Özürlü çocu un, özel bk m gereksinimi oldu u bilincinden hreketle bu mddenin 2 nci f krs uyr nc yp lms öngörülen yrd m, çocu un n bbs n n y d çocu bknlr n prsl (mli) durumlr gözönüne l nrk, olnklr ölçüsünde ücretsiz s ln r. Bu yrd m; özürlü çocu un e itimi, meslek e itimi, t bbi bk m hizmetleri, rehbilitsyon hizmetleri, bir iflte çl flbilecek durum getirme hz rl k progrmlr ve dinlenme/e lenme olnklr ndn etkin olrk yrrlnms n s lmk üzere düzenlenir ve çocu un en eksiksiz biçimde topluml bütünleflmesi yn nd, kültürel ve ruhsl yönü dhil bireysel geliflmesini gerçeklefltirme mc n güder. Rn Mulln UNICEF Türkiye Trf Devletler, uluslrrs iflbirli i ruhu içinde, özürlü çocuklr n koruyucu s hhi bk m, t bbi, psikolojik ve ifllevsel tedvileri lnlr n iliflkin gerekli bilgilerin l flverifli yn nd, rehbilitsyon, e itim ve mesleki e itim hizmetlerine iliflkin yöntemlerin bilgilerini de içerecek flekilde ve Trf Devletlerin bu lnlrdki güçlerini, nly fllr n gelifltirmek ve deneyimlerini zenginlefltirmek mc yl bilgi d t m n ve bu bilgiden yrrlnmy teflvik ederler. Bu bk mdn, geliflmekte oln ülkelerin gereksinimleri, özellikle gözönüne l n r.

11 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 11 Mdde 24 1 Trf Devletler, çocu un olbilecek en iyi s l k düzeyine kvuflm, t bbi bk m ve rehbilitsyon hizmetlerini veren kurulufllrdn yrrlnm hkk n tn rlr. Trf Devletler, hiçbir çocu un bu tür t bbi bk m hizmetlerinden yrrlnm hkk ndn yoksun b rk lmms n güvence lt n lmk için çb gösterirler. 2 Trf Devletler, bu hkk n tm olrk uygulnms n tkip ederler ve özellikle: Bebek ve çocuk ölüm ornlr n n düflürülmesi; b Bütün çocuklr gerekli t bbi yrd m n ve t bbi bk m n; temel s l k hizmetlerinin gelifltirilmesine önem verilerek s lnms ; c Temel s l k hizmetleri çerçevesinde ve bflk olnklr n yn s r, kolyc bulunbilen tekniklerin kulln lms ve besleyici yiyecekler ve temiz içme suyu s lnms yoluyl ve çevre kirlenmesinin tehlike ve zrrlr n gözönüne lrk, hstl k ve yetersiz beslenmeye krfl mücdele edilmesi; d Anneye do um öncesi ve sonrs uygun bk m n s lnms ; e f Bütün toplum kesimlerinin özellikle n bblr ve çocuklr n, çocuk s l ve beslenmesi, nne sütü ile beslenmenin yrrlr, toplum ve çevre s l ve kzlr n önlenmesi konusund temel bilgileri elde etmeleri ve bu bilgileri kullnmlr n yrd mc olunms ; Koruyucu s l k bk mlr n n, n bby rehberli ini, ile plnlnms e itimi ve hizmetlerinin gelifltirilmesi; mçlr yl uygun önlemleri l rlr. 3 Trf Devletler, çocuklr n s l için zrrl geleneksel uygulmlr n kld r lms mc yl uygun ve etkili her türlü önlemi l rlr. 4 Trf Devletler, bu mddede tn nn hkk n tm olrk gerçeklefltirilmesini tedricen s lmk mc yl uluslrrs iflbirli inin gelifltirilmesi ve teflviki konusund krfl l kl olrk söz verirler. Bu konud geliflmekte oln ülkelerin gereksinimleri özellikle gözönünde tutulur. Mdde 25 Trf Devletler, yetkili mkmlrc korunm ve bk m lt n lm, bedensel y d ruhsl tedvi mçlr yl hkk nd bir yerlefltirme tedbiri uygulnn çocu un, gördü ü tedviyi ve yerlefltirilmesine b l di er tüm flrtlr belli rl klrl gözden geçirme hkk n ship oldu unu kbul ederler. Mdde 26 1 Trf Devletler, her çocu un, sosyl sigort dhil, sosyl güvenlikten yrrlnm hkk n tn r ve bu hkk n tm olrk gerçekleflmesini s lmk için ulusl hukuklr n uygun, gerekli önlemleri l rlr. 2 Sosyl Güvenlik, çocu un ve çocu un bk m ndn sorumlu olnlr n kynklr ve koflullr gözönüne l nrk ve çocuk trf ndn y d onun d n yp ln sosyl güvenlikten yrrlnm bflvurusun iliflkin bflkc durumlr d gözönünde tutulrk s ln r.

12 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 12 Mdde 27 1 Trf Devletler, her çocu un bedensel, zihinsel, ruhsl, hlâksl ve toplumsl geliflmesini s lyck yeterli bir hyt seviyesine hkk oldu unu kbul ederler. 2 Çocu un geliflmesi için gerekli hyt flrtlr n n s lnms sorumlulu u; ship olduklr imkânlr ve mli güçleri çerçevesinde öncelikle çocu un n bbs n vey çocu un bk m n üstlenen di er kiflilere düfler. 3 Trf Devletler, ulusl durumlr n göre ve olnklr ölçüsünde, nbby ve çocu un bk m n üstlenen di er kiflilere, çocu un bu hkk n n uygulnms nd yrd mc olmk mc yl gerekli önlemleri l r ve gereksinim oldu u tkdirde özellikle beslenme, giyim ve br nm konulr nd mddi yrd m ve destek progrmlr uygulrlr. 4 Trf Devletler, Trf Devlet ülkesinde vey bflk ülkede bulunsun; n bbs vey çocu krfl mli sorumlulu u bulunn di er kifliler trf ndn, çocu un bk m giderlerinin krfl lnms n s lmk mc yl her türlü uygun önlemi l rlr. Özellikle çocu krfl mli sorumlulu u oln kiflinin, çocu un ülkesinden bflk bir ülkede yflms hlinde, Trf Devletler bu konuy iliflkin uluslrrs nlflmlr kt lmy vey bu tür nlflmlr kdinin yn s r bflkc uygun düzenlemelerin yp lms n teflvik ederler. Mdde 28 1 Trf Devletler, çocu un e itim hkk n kbul ederler ve bu hkk n f rst eflitli i temeli üzerinde tedricen gerçeklefltirilmesi görüflüyle özellikle: lkö retimi herkes için zorunlu ve prs z hle getirirler; b Ortö retim sistemlerinin genel oldu u kdr mesleki nitelikte de olmk üzere çeflitli biçimlerde örgütlenmesini teflvik ederler ve bunlr n tüm çocuklr ç k olms n s lrlr ve gerekli durumlrd mli yrd m yp lms ve ö retimi prs z k lmk gibi uygun önlemleri l rlr; c Uygun bütün rçlr kullnrk, yüksek ö retimi yetenekleri do rultusund herkese ç k hle getirirler; d E itim ve meslek seçimine iliflkin bilgi ve rehberli i bütün çocuklr için elde edilir hle getirirler; e Okullrd düzenli biçimde devm n s lnms ve okulu terketme ornlr n n düflürülmesi için önlem l rlr. 2 Trf Devletler, okul disiplininin çocu un insn olrk tfl d syg nl kl b dfl r biçimde ve bu Sözleflme ye uygun olrk yürütülmesinin s lnms mc yl gerekli oln tüm önlemleri l rlr. Çetin Akcn UNICEF Türkiye Trf Devletler e itim ln nd, özellikle cehletin ve okum yzm bilmemenin dünydn kld r lms n ktk d bulunmk ve ç dfl e itim yöntemlerine ve bilimsel ve teknik bilgilere ship olunms n kolylflt rmk mc yl uluslrrs iflbirli ini güçlendirir ve teflvik ederler. Bu konud, geliflmekte oln ülkelerin gereksinimleri özellikle gözönünde tutulur.

13 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 13 Mdde 29 1 Trf Devletler çocuk e itiminin fl dki mçlr yönelik olms n kbul ederler: Çocu un kiflili inin, yeteneklerinin, zihinsel ve bedensel yeteneklerinin mümkün oldu unc gelifltirilmesi; b nsn hklr n ve temel özgürlüklere, Birleflmifl Milletler Andlflms nd benimsenen ilkelere syg s n n gelifltirilmesi; c Çocu un n bbs n, kültürel kimli ine, dil ve de erlerine, çocu un yfld vey geldi i menfle ülkenin ulusl de erlerine ve kendisininkinden frkl uygrl klr syg s n n gelifltirilmesi; d Çocu un, nly fl, br fl, hoflgörü, cinsler rs eflitlik ve ister etnik, ister ulusl, ister dini gruplrdn, isterse yerli hlktn olsun, tüm insnlr rs nd dostluk ruhuyl, özgür bir toplumd, yflnt y, sorumlulukl üstlenecek flekilde hz rlnms ; e Do l çevreye syg s n n gelifltirilmesi. 2 Bu mddenin vey 28 inci mddenin hiçbir hükmü gerçek ve tüzel kiflilerin ö retim kurumlr kurmk ve yönetmek özgürlü üne, bu mddenin 1 inci f krs nd belirtilen ilkelere syg gösterilmesi ve bu kurumlrd yp ln e itimin Devlet trf ndn konulmufl oln sgri kurllr uygun olms kofluluyl, yk r sy lck biçimde yorumlnmyckt r. Mdde 30 Soy, dine y d dile dyl z nl klr n y d yerli hlklr n vroldu u Devletlerde, böyle bir z nl mensup oln y d yerli hlktn oln çocuk, it oldu u z nl k toplulu unun di er üyeleri ile birlikte kendi kültüründen yrrlnm, kendi dinine innm ve uygulm ve kendi dilini kullnm hkk ndn yoksun b rk lmz. Mdde 31 1 Trf Devletler çocu un dinlenme, bofl zmn de erlendirme, oynm ve yfl n uygun e lence (etkinliklerinde) bulunm ve kültürel ve sntsl yflm serbestçe kt lm hkk n tn rlr. 2 Trf Devletler, çocu un kültürel ve sntsl yflm tm olrk kt lm hkk n syg duyrk tn rlr ve özendirirler ve çocuklr için, bofl zmn de erlendirmeye, dinlenmeye, snt ve kültüre iliflkin (etkinlikler) konusund uygun ve eflit f rstlr n s lnms n teflvik ederler. Mdde 32 1 Trf Devletler, çocu un, ekonomik sömürüye ve her türlü tehlikeli iflte y d e itimine zrr verecek y d s l vey bedensel, zihinsel, ruhsl, hlâksl y d toplumsl geliflmesi için zrrl olbilecek nitelikte çl flt r lms n krfl korunm hkk n kbul ederler. 2 Trf Devletler, bu mddenin uygulmy konulms n s lmk için ysl, idri, toplumsl ve e itsel her önlemi l rlr. Bu mçlr ve öteki uluslrrs belgelerin ilgili hükümleri gözönünde tutulrk, Trf Devletler özellikle flu önlemleri l rlr: fle kbul için bir y d birden çok sgri yfl s n r tesbit ederler; b Çl flmn n st olrk süresi ve koflullr n iliflkin uygun düzenlemeleri yprlr. c Bu mddenin etkili biçimde uygulnms n s lmk için cez vey bflk uygun ypt r mlr öngörürler.

14 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 14 Mdde 33 Mdde 34 Trf Devletler, çocuklr n uluslrrs nlflmlrd tn mld biçimde uyuflturucu ve psikotrop mddelerin ysd fl kulln m n krfl korunms ve çocuklr n bu tür mddelerin ysd fl üretimi ve kçkç l ln nd kulln lms n önlemek mc yl, ysl, sosyl ve e itsel niteliktekiler de dhil olmk üzere, her türlü uygun önlemleri l rlr. Trf Devletler, çocu u, her türlü cinsel sömürüye ve cinsel suistimle krfl korum güvencesi verirler. Bu mçl Trf Devletler özellikle: Çocu un ysd fl bir cinsel fliyete giriflmek üzere knd r lms vey zorlnms n ; b Çocuklr n, fuhufl, y d di er ysd fl cinsel fliyette bulundurulrk sömürülmesini; Mustf Ertekin UNICEF Türkiye 2004 c Çocuklr n pornogrfik nitelikli gösterilerde ve mlzemede kulln lrk sömürülmesini, önlemek mc yl ulusl düzeyde ve ikili ile çok trfl iliflkilerde gerekli her türlü önlemi l rlr. Mdde 35 Trf Devletler, her ne nedenle ve hngi biçimde olurs olsun, çocuklr n kç r lmlr, st lmlr vey fuhufl konu olmlr n önlemek için ulusl düzeyde ve ikili ve çok ynl iliflkilerde gereken her türlü önlemleri l rlr. Mdde 36 Trf Devletler, esenli ine herhngi bir biçimde zrr verebilecek bflk her türlü sömürüye krfl çocu u korurlr. Mdde 37 Trf Devletler fl dki hususlr s lrlr: Hiçbir çocuk, iflkence vey di er zlimce, insnl k d fl vey fl ly c mumele ve cezy tâbi tutulmyckt r. Onsekiz yfl ndn küçük olnlr, iflledikleri suçlr nedeniyle idm cezs verilemiyece i gibi sl verilme koflulu bulunmyn ömür boyu hpis cezs d verilmeyecektir. b Hiçbir çocuk ysd fl y d keyfi biçimde özgürlü ünden yoksun b rk lmyckt r. Bir çocu un tutuklnms, l konulms vey hpsi ys gere i olck ve nck en son bflvurulck bir önlem olrk düflünülüp, uygun olbilecek en k s süre ile s n rl tutulckt r. c Özgürlü ünden yoksun b rk ln her çocu insnc l biçimde ve insn kiflili inin özünde bulunn syg nl k ve kendi yfl ndki kiflilerin gereksinimleri gözönünde tutulrk dvrn lckt r. Özgürlü ünden yoksun oln her çocuk, kendi yüksek yrr ksini gerektirmedikçe, özellikle yetiflkinlerden yr tutulck ve ol nüstü durumlr d fl nd ilesi ile yz flm ve görüflme yoluyl iliflki kurm hkk n ship olckt r. d Özgürlü ünden yoksun b rk ln her çocuk, k s zmnd ysl ve uygun oln di er yrd mlrdn yrrlnm hkk n ship olc gibi özgürlü ünden yoksun b rk lms n n ysy yk r l n bir mhkeme vey di er yetkili, b ms z ve trfs z mkm önünde iddi etme ve böylesi bir ifllemle ilgili olrk ivedi krr verílmesini isteme hkk n d ship olckt r.

15 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 15 Sinem Aky UNICEF Türkiye 2004 Mdde 38 1 Trf Devletler, silhl çt flm hlinde kendilerine uygulnbilir oln uluslrrs hukukun, çocuklr d kpsyn insni kurllr n uymk ve uyulms n s lmk yükümlülü ünü üstlenirler. 2 Trf Devletler, onbefl yfl ndn küçüklerin çt flmlr do rudn kt lmms için uygun oln bütün önlemleri l rlr. 3 Trf Devletler, özellikle onbefl yfl n gelmemifl çocuklr skere lmktn kç n rlr. Trf Devletler, onbefl ile onsekiz yfl rs ndki çocuklr n silh lt n l nmlr gereken durumlrd, önceli i yflç büyük olnlr vermek için çb gösterirler. 4 Silhl çt flmlrd sivil hlk n korunms n iliflkin uluslrrs insni hukuk kurllr trf ndn öngörülen yükümlülüklerine uygun olrk, Trf Devletler, silhl çt flmdn etkilenen çocuklr korum ve bk m s lmk mc yl mümkün oln her türlü önlemi l rlr. Mdde 39 Trf Devletler, her türlü ihml, sömürü y d suistiml, iflkence y d her türlü zlimce, insnl k d fl vey fl ly c mumele y d cez uygulms y d silhl çt flm m duru oln bir çocu un, bedensel ve ruhsl bk mdn s l n yeniden kvuflms ve yeniden topluml bütünleflebilmesini temin için uygun oln tüm önlemleri l rlr. Bu tür s l kvuflturm ve topluml bütünlefltirme, çocu un s l n, özgüvenini ve syg nl n gelifltirici bir ortmd gerçeklefltirilir.

16 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 16 Mdde 40 1 Trf Devletler, hkk nd cez yss n ihlâl etti i iddi edilen ve bu nedenle ithm edilen y d ihlâl etti i kbul edilen her çocu un; çocu un yfl ve yeniden toplum kznd r lms n n ve toplumd yp c rol üstlenmesinin rzu edilir oldu u hususlr gözönünde bulundurulrk, tfl d syg nl k ve de er duygusunu gelifltirecek ve bflklr n n d insn hklr n ve temel özgürlüklerine syg duyms n pekifltirecek nitelikte mumele görme hkk n kbul ederler. 2 Bu mçl ve uluslrrs belgelerin ilgili hükümleri göz önünde tutulrk Trf Devletler özellikle, flunlr s lrlr: fllendi i zmn ulusl y d uluslrrs hukukç ysklnmm fl bir eylem y d ihmâl nedeniyle hiçbir çocuk hkk nd cez yss n ihlâl etti i iddis y d ithm öne sürülemeyece i gibi böyle bir ihlâlde bulundu u d kbul edilmeyecektir. b Hkk nd cez knununu ihlâl iddis vey ithm bulunn her çocuk fl dki sgri güvencelere shiptir: i ii Hklr ndki suçlm ysl olrk sbit oluncy kdr msum sy lmk; Hklr ndki suçlmlrdn kendilerinin hemen ve do rudn do ruy; y d uygun düflen durumlrd n bblr y d ysl vsileri knl ile hberli k l nmk ve svunmlr n n hz rln p sunulms nd gerekli ysl y d uygun oln bflk yrd mdn yrrlnmk; iii Yetkili, b ms z ve yns z bir mkm y d mhkeme önünde dli y d bflkc uygun yrd mdn yrrlnrk ve özellikle çocu un yfl ve durumu gözönüne l nmk suretiyle kendisinin yüksek yrr n yk r oldu u sptnmd sürece, n bbs vey ysl vsisi de hz r bulundurulrk ysy uygun biçimde dil bir duruflm ile konunun gecikmeksizin krr b lnms n n s lnms ; iv Tn kl k etmek y d suç ikrr nd bulunmk için zorlnmmk; leyhine oln tn klr sorguy çekmek vey sorguy çekmifl olmk ve lehine oln tn klr n hz r bulunms n n ve sorgulnms n n eflit koflullrd s lnms ; v Cez yss n ihlâl etti i sonucun vr lms hlinde, bu krr n ve bunun sonucu olrk l nn önlemlerin dh yüksek yetkili, b ms z ve yns z bir mkm y d mhkeme önünde ysy uygun olrk incelenmesi; vi Kulln ln dili nlmms vey konuflmms hlinde çocu un prs z çevirmen yrd m ndn yrrlnms ; vii Kovuflturmn n her flms nd özel hyt n n gizlili ine tm syg gösterilmesine hkk olmk; 3 Trf Devletler, hkk nd cez yss n ihlâl etti i iddis ileri sürülen, bununl ithm edilen y d ihlâl etti i kbul olunn çocuk bk m ndn, yln zc on uygulnbilir yslr n, usullerin, onunl ilgili mkm ve kurulufllr n oluflturulms n teflvik edecek ve özellikle flu konulrd çb göstereceklerdir: Cez Yss n ihlâl konusund sgri bir yfl s n r belirleyerek, bu yfl s n r n n lt ndki çocu un cez ehliyetinin olmd n n kbulü; b Uygun bulundu u ve istenilir oldu u tkdirde, insn hklr ve ysl güvencelere tm syg gösterilmesi koflulu ile bu tür çocuklr için dli kovuflturm olmks z n önlemlerin l nms.

17 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 1. KISIM 17 4 Korum tedbiri, yönlendirme ve gözetim krrlr, dn flmnl k, flrtl sl verme, bk m için yerlefltirme, e itim ve meslek ö retme progrmlr ve di er kurumsl bk m seçenekleri gibi çeflitli düzenlemelerin uygulnms nd, çocuklr durumlr ve suçlr ile ornt l ve kendi esenliklerine olck biçimde mumele edilmesi s lnckt r. Mdde 41 Bu Sözleflme de yerln hiçbir husus, çocuk hklr n n gerçeklefltirilmesine dh çok yrd mc oln ve: Bir Trf Devletin yss nd vey b Bu Devlet bk m ndn yürürlükte oln uluslrrs hukukt yerln hükümleri etkilemeyecektir. Mustf Ertekin UNICEF Türkiye 2004

18 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 2. KISIM 18 Mdde 42 Trf Devletler, Sözleflme ilke ve hükümlerinin uygun ve etkili rçlrl yetiflkinler kdr çocuklr trf ndn d yyg n biçimde ö renilmesini s lmy thhüt ederler. Mdde 43 1 Trf Devletlerin bu Sözleflme ile üstlendikleri yükümlülükleri yerine getirme konusund kydettikleri ilerlemeleri incelemek mc yl, görevleri fl d belirtilen bir Çocuk Hklr Komitesi kurulmufltur. 2 Komite bu Sözleflme ile hükme b lnn lnd yetenekleriyle tn nm fl ve yüksek hlâk shibi on uzmndn oluflur. Komite üyeleri Trf Devletlerce kendi vtndfllr rs ndn ve kiflisel olrk görev ypmk üzere, dil bir co rfi d l m s lm gere i ve bfll c hukuk sistemleri göz önünde tutulrk seçilirler. 3 Komite üyeleri, Trf devletlerce gösterilen kifliler listesinden gizli oyl seçilirler. Her Trf Devlet, vtndfllr rs ndn bir uzmn dy gösterebilir. 4 Komite için ilk seçim, bu Sözleflme nin yürürlü e giriflini izleyen lt y içinde yp l r. Sonrki seçimler iki y ld bir yp l r. Her seçim trihinden en z dört y önce, Birleflmifl Milletler Teflkilt Genel Sekreteri, Trf Devletleri iki y içinde dylr n göstermeye yz l olrk dvet eder. Dh sonr Genel Sekreter böylece belirlenen kiflilerden, kendilerini gösteren Trf Devletleri de iflret ederek, lfbetik s ry göre oluflturdu u bir listeyi, Trf Devletlere bildirir. 5 Seçimler, Birleflmifl Milletler Teflkilt Merkezinde, Genel Sekreter trf ndn dvet edilen Trf Devletler toplnt lr nd yp l r. Nisb, Trf Devletlerin üçte ikisinin oluflturdu u bu toplnt lrd, hz r bulunn ve oy kullnn Devletlerin slt ço unlu uyl en fzl oy ln kifliler Komiteye seçilir. 6 Komite üyeleri dört y l için seçilir. Ady gösterildikleri tkdirde yeniden seçilebilirler. lk seçimde seçilmifl oln befl üyenin görevi iki y l sonr son erer, bu befl üyenin isimleri ilk seçimden hemen sonr toplnt bflkn trf ndn çekilen kur ile belirlenir. 7 Bir komite üyesinin ölmesi vey çekilmesi y d bflk herhngi bir nedenle bir üyenin Komitedeki görevlerini ypmz hle gelmesi durumund dyl n öneren Trf Devlet, Komitenin onylms kofluluyl, böylece boflln yerdeki görev süresi doluncy kdr, kendi vtndfllr rs ndn bflk bir uzmn tybilir. 8 Komite, iç tüzü ünü kendisi belirler. 9 Komite, memurlr n iki y ll k bir süre için seçer. 10 Komite toplnt lr ol n olrk Birleflmifl Milletler Teflkilt Merkezinde y d Komite trf ndn belirlenecek bflk uygun bir yerde yp l r. Komite ol n olrk her y l topln r. Komite toplnt lr n n süresi, gerekti inde, Genel Kurulc onylnmk kofluluyl, bu Sözleflmeye Trf Devletlerin bir toplnt s yl belirlenir vey de ifltirilir. 11 Birleflmifl Milletler Teflkilt Genel Sekreteri gerekli mddi rçlr ve personeli bu Sözleflme ile kendisine verilen görevleri etkili biçimde görebilmesi mc yl, Komite emrine verir. 12 Bu Sözleflme uyr nc oluflturuln Komitenin üyeleri, Genel Kurulun ony ile, Birleflmifl Milletler Teflkilt n n kynklr ndn krfl lnmk üzere, Genel Kurulc sptnn flrt ve koflullr çerçevesinde krrlflt r ln ücreti l rlr.

19 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 2. KISIM 19 Mdde 44 1 Trf Devletler, bu Sözleflme de tn nn hklr yürürlü e koymk için, ld klr önlemleri ve bu hklrdn yrrlnm konusund gerçeklefltirilen ilerlemeye iliflkin rporlr : Bu Sözleflme nin, ilgili Trf Devlet bk m ndn yürürlü e girifl trihinden bfllyrk iki y l içinde; b Dh sonr befl y ld bir, Birleflmifl Milletler Genel Sekreteri rc l ile Komiteye sunmy thhüt ederler. 2 Bu mdde uyr nc hz rlnn rporlrd, bu Sözleflme ye göre üstlenilen sorumluluklr n, flyet vrs, yerine getirilmesini etkileyen nedenler ve güçlükler belirtilecektir. Rporlrd yr c, ilgili ülkede Sözleflme nin uygulnms hkk nd Komiteyi etrfl c yd nltck biçimde yeterli bilgi de bulunckt r. 3 Komiteye etrfl bilgi içeren bir ilk rpor sunmufl oln Trf Devlet, bu mddenin 1 (b) bendi gere ince sunc sonrki rporlr nd dh önce verilmifl oln temel bilgileri tekrrlmyckt r. 4 Komite, Trf Devletlerden Sözleflme nin uygulms n iliflkin her türlü ek bilgi isteminde bulunbilir. 5 Komite, iki y ld bir Ekonomik ve Sosyl Konsey rc l ile Genel Kurul fliyetleri hkk nd bir rpor sunr. 6 Trf Devletler kendi rporlr n n ülkelerinde genifl biçimde yy m n s lrlr. Mdde 45 Sözleflme nin etkili biçimde uygulnms n gelifltirme ve Sözleflme kpsm n giren lnd uluslrrs iflbirli ini teflvik etmek mc yl: Uzmnlflm fl kurumlr, UNICEF ve Birleflmifl Milletler Teflkilt n n öteki orgnlr, bu Sözleflme nin kendi yetki lnlr n iliflkin oln hükümlerinin uygulnms n n incelenmesi s rs nd, temsil edilmek hkk n shiptirler. Komite; uzmnlflm fl kurumlr, UNICEF i ve uygun buldu u öteki yetkili kurulufllr, kendi yetki lnlr n ilgilendiren konulrd uzmn olrk görüfl vermeye dvet edebilir. Komite, uzmnlflm fl kurumlr, UNICEF i ve Birleflmifl Milletler Teflkilt n n öteki orgnlr n kendi fliyet lnlr n iliflkin kesimlerde Sözleflme nin uygulnms hkk nd rpor sunmy dvet edebilir; b Komite, uygun buldu u tkdirde, Trf Devletlerce sunulmufl, bir istem içeren y d teknik dn flm vey yrd m ihtiyc n belirten her rporu, gerekiyors Komitenin bu istek vey ihtiyc iliflkin tvsiye ve gözlemlerini de ekleyerek, uzmnlflm fl kurumlr, UNICEF e ve öteki yetkili kurulufllr gönderir; c Komite, Genel Kurul Genel Sekreterden Komite d n çocuk hklr n iliflkin sorunlrd incelemeler ypt rms iste inde bulunulms n, tvsiye edebilir; d Komite, bu Sözleflme nin 44 ve 45 inci mddeleri uyr nc l nn bilgilere dynrk, telkin ve genel nitelikte tvsiyelerde bulunbilir. Bu telkin ve genel nitelikteki tvsiyeler, ilgili oln her Trf Devlete gönderilir ve flyet vrs, Trf Devletlerin yorumlr ile birlikte Genel Kurulun dikktine sunulur.

20 ÇOCUK HAKLARINA DA R SÖZLEfiME 3. KISIM 20 Rn Mulln UNICEF Türkiye 2004 Mdde 46 Bu Sözleflme bütün Devletlerin imzs n ç kt r. Mdde 47 Bu Sözleflme onylmy b l tutulmufltur. Ony belgeleri Birleflmifl Milletler Teflkilt Genel Sekreteri nezdine tevdi edilecektir. Mdde 48 Bu Sözleflme bütün Devletlerin kt lms n ç k olckt r. Kt lm belgeleri Birleflmifl Milletler Teflkilt Genel Sekreteri nezdine tevdi edilecektir. Mdde 49 1 Bu Sözleflme, yirminci ony y d kt lm belgesinin Birleflmifl Milletler Teflkilt Genel Sekreteri nezdine tevdi trihini izleyen otuzuncu gün yürürlü e gïrecektir. 2 Yirminci ony y d kt lm belgesinin tevdiinden sonr bu Sözleflme yi onylyck y d on kt lck Devletlerin her biri için, bu Sözleflme, sözkonusu Devletin ony y d kt lm belgesini tevdi trihinden sonrki otuzuncu gün yürürlü e girecektir.