Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi

Transkript

1 Sağlık ve Toplum Yıl:26, Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2016 ARAŞTIRMA / Research Articles Sağlık Hizmetleri Meslek Öğrencilerinin Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi Evaluation of Vocational Health School Students' Knowledge Level on Sexual and Reproductive Health Şeyda ÖKDEM1, Gülay TURGAY2, Çiğdem Özdemir ELER3, Aysun DOĞAN4 ÖZET ABSTRACT Birçok araştırma sonucu gençlerin, cinsellik, kontraseptif yöntemlerin kullanımı ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla ilgili yeterli bilgiye sahip olamadıkları için, yüksek oranda istenmeyen gebelik ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyon riskine maruz kaldıklarını göstermektedir. Araştırmanın amacı sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeylerini belirlemektir. Tanımlayıcı türdeki bu araştırmanın evrenini, Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek 'nda 1. ve 2. sınıflarda öğrenim gören 521 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiş, araştırmaya katılmayı kabul eden öğrenci çalışma kapsamına alınmıştır. Öğrencilerin sosyo-demografik özellikleri ve Cinsel S a ğ l ı k v e Ü re m e S a ğ l ı ğ ı B i l g i Ö l ç e ğ i ( C S Ü S B Ö ) değerlendirilmesine yönelik verilerin dağılımında sayı, yüzdelik, ortalama, standart sapma değerleri kullanılmıştır. Gruplar arasındaki farkın belirlenmesinde ki-kare önemlilik testi uygulanmıştır. Öğrencilerin % 62,8 'inin CSÜS puan ortalamalarında orta puan düzeyinde olduğu bulunmuştur. Araştırma bulgularına göre, cinsiyet, medeni durum ve konu ile ilgili eğitim alma durumlarının CSÜS ölçek puan ortalaması ile arasında anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Several studies have reported that the young people are exposed to high risk of unwanted pregnancies and sexually transmitted diseases (STDs) due to insufficient knowledge on sex, use of contraceptive methods and STDs. The aim of the study was to evaluate the knowledge levels of vocational health school students on sexual and reproductive health. The population of this descriptive study included 521 Grade-1 and Grade-2 students at the Baskent University Vocational School of Health Services. No sample was chosen for the study, but instead students who consented to participate in the survey were included. Frequencies, percentage, median and standard deviation values are used in presenting the socio-demographic data about the students as well as the Sexual and Reproductive Health (SRH) Knowledge Measure responses. Chi-square test was used to compare differences between groups over two thirds (68.2%) of the students scored medium in the SRH test. There were statistically significant differences noted between the sex, marital status and previous education on the subject and average SRH test scores. Anahtar Kelimeler: :Cinsel sağlık, üreme Sağlığı, gençlik dönemi, üniversite öğrencileri Keywords: Sexual health, reproductive health, youth, university students. GİRİŞ fiziksel, zihinsel ve sosyal açıdan iyi olma durumu şeklinde tanımlamaktadır. Üreme sağlığı ise üreme sistemi, onun fonksiyonları ve işleyişine ilişkin bütün alanlarda sadece hastalık ya da sakatlık olmaması değil, zihinsel ve sosyal açıdan bütünüyle iyi olma durumu olarak tanımlanmaktadır (1). Gençlere yönelik cinsel sağlık ve üreme sağlığı çalışmaları, üzerinde önemle durulması gereken bir konudur. İnsan cinselliğinin işleyişi ve eğitimleri ile ilgili 1974'ten bu yana çalışmalar yürüten Dünya Sağlık Örgütü cinsiyeti, canlıları erkek ya da dişi olma biyolojik özelliği olarak, cinsel sağlığı ise sadece hastalığın, sakatlığın ya da fonksiyon bozukluğunun olmaması değil İnsanın gelişimsel dönemleriyle birlikte değişen fiziksel ve psikolojik özellikleri ergenlik döneminde değişim hızını arttırmaktadır (2). Bu dönemde cinsel organlardaki fiziksel ve fonksiyonel değişimler dikkat çekici özelliktedir. Dolayısıyla ergenlik dönemi (10-19 yaş) ile kesişen gençlik döneminin (15-24 yaş) bilinçli bir şekilde yaşanması cinsel sağlık açısından önemlilik arz eden bir konudur. Gençlerin cinsel 1.Yrd. Doç. Dr. Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek 2.Öğr. Gör. Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek 3.Öğr. Gör. Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek 4.Öğr. Gör. Başkent Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Sorumlu Yazar İletişim Adresi: gturgay_gmh@hotmail.com Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi:

2 Sağlık Hizmetleri Meslek Öğrencilerinin Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi aktivitelerinin artması ve erken yaşlara inmesi, iyi kalitede cinsel eğitimi sağlamayı bir ihtiyaç haline getirmektedir (3). Küreselleşme ve bilgi teknolojilerinin kullanımının yaygın olduğu günümüzde gençlerin her tür konuda bilgi edinebilecekleri kaynaklara ulaşma imkanları artarken, beraberinde doğru olmayan bilgilere de kolaylıkla ulaşmaları söz konusu olmaktadır. Bu doğrultuda genç yaş grubundaki bireylerin kendileriyle, aileleriyle ve toplum ile ilgili tüm süreçleri sağlıklı yaşamaları, sonraki sağlıklı nesiller için temel oluşturması bakımından ülkelerin sağlık hedefleri ve öncelikleri arasında giderek yükselen bir öneme sahiptir (4). İngiltere'deki cinsellik ve ilişki eğitimi rehberliği ile Kanada cinsel sağlık eğitimi ilkeleri, gençlerin bilinçli seçimlerini arttırmak, cinsel aktivitelerini geciktirmek ve istemeyen gebeliklerin önüne geçmeyi hedeflemektedir (5). Ülkelerin sosyoekonomik gelişimleri için gençlerin sağlığına yapılan yatırımlar hayati önem taşımaktadır (6). yapılmıştır (2). Bu bağlamda gençler arasında riskli sağlık davranışlarının yaygınlığı ile ilgili veriler, program planlama ve değerlendirme açısından kritik öneme sahiptir (9). Bu doğrultuda araştırmamızın amacı sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeylerini belirlemektir. GEREÇ VE YÖNTEM Bu araştırma, sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen tanımlayıcı türde bir araştırmadır. Araştırma, Mayıs- Haziran 2015 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi (BÜ) Sağlık Hizmetleri Meslek 'nda yapılmıştır. Sağlık Hizmetleri Meslek 'nda Ameliyathane Hizmetleri, Anestezi, Diyaliz, Fizyoterapi, İlk ve Acil Yardım, Pataloji Laboratuar Teknikleri, Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik, Tıbbi Görüntüleme Teknikleri, İş Sağlığı ve Güvenliği olmak üzere toplam 9 program bulunmaktadır. Ülkemizde doğurganlık dönemi ve aile planlaması gibi veriler değerlendirildiğinde; 2013-Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) verilerine göre adölesan dönem doğurganlık oranının %5 olduğu görülmektedir (7). Adölesan dönemde çocuk sahibi olma yüzdesinin 18 yaşından sonra ciddi bir şekilde artması Türkiye'de resmi evlenme yaşının 18 olması ile ilişkilendirilmektedir Tüm kadınlar arasında gebeliği önleyici yöntem kullanma yüzdesi yaş grubunda en düşük, yaş grubunda ise %75 ve üzerine çıktığı tespit edilmiştir. Yine TNSA-2013 verilerine göre eğitim düzeyi ile erken yaşta çocuk sahibi olma arasında ters yönlü bir ilişki olduğunun belirtilmesi, eğitimin gençlerde farkındalık yaratabileceğini düşündürmektedir(7). Araştırmanın evrenini, İş Sağlığı ve Güvenliği programı dışında Sağlık Hizmetleri Meslek nda yer alan 8 programın 1. ve 2. sınıflarında öğrenim gören 521 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmeyip, araştırmaya katılmayı yazılı ve sözlü olarak kabul eden öğrenci çalışma kapsamına alınmıştır. Veri toplamak için araştırmacılar tarafından literatürden yararlanılarak hazırlanan, demografik özellikler ve konuya ilişkin bilgileri içeren anket formu ile CSÜS bilgi ölçeği kullanılmıştır. CSÜS Bilgi Ölçeği, öğrencilerin konuya ilişkin bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla Gül Pınar tarafından geliştirilmiş olup geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmıştır (2). Veriler, B.Ü. araştırma kurulundan yazılı onay alındıktan sonra araştırmaya katılmayı kabul eden öğrencilerle yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Cinsel sağlık ve üreme sağlığı bilgisi tüm bireyler için önemli olması nedeniyle cinsellik eğitimi ve hizmetlerinin yaşamın her döneminde ulaşabilir olmalı, sağlık merkezleri, okullar vb. bu hizmetlerin alınacağı kuruluşlar tanıtılmalıdır (8). Gençlerin cinsel sağlık ve üreme sağlığı (CSÜS) ile ilgili bilgi gereksinimleri bu konu üzerine yapılan bilimsel toplantılarda ele alınmış ve üreme sağlığının bütüncül olarak ele alınması gerekliliği ve tüm ülkelerin bu konuda eylem planı geliştirmeleri gerekliliği üzerine vurgu Elde edilen verilerin analizi, Statistical Package for Social Science (SPSS) 17.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde 0.05 anlamlılık düzeyi benimsenmiştir. Öğrencilerin sosyodemografik özellikler ve CSÜSBÖ 67

3 Sağlık ve Toplum Yıl:26, Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2016 değerlendirilmesine yönelik verilerin dağılımında sayı, yüzdelik, ortalama, standart sapma değerler kullanılmıştır. Gruplar arasındaki farkın belirlenmesinde ki-kare önemlilik testi uygulanmıştır. Tablo 1. Devamı BULGULAR Sağlık Hizmetleri Meslek (SHMYO) öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeylerini belirlemek İkamet Yeri Tablo 1. SHMYO Öğrencilerinin Demografik ve Bazı Özelliklerinin Dağılımı ( Ankara 2015) Sağlık Güvencesi Evli 19 4,9 Bekar ,1 İl ,5 İlçe 83 21,4 Köy 13 3,1 75, ,8 Sağlık Güvencesi Sayı Yüzde (%) İlk ve Acil Yardım 40 10,3 21,4 19 5,2 Diyaliz 71 18,3,0 Pataloji Laboratuar Teknikleri 48 12,4 Anestezi 35 9,0 Tıbbi Dökümantasyon ve Sekreterlik 30 7,7 Ameliyathane Hizmetleri 62 16,0 Fizyoterapi 48 12,4 Tıbbi Görüntüleme Teknikleri 54 13,9 1. Sınıf ,2 2. Sınıf ,8 Bölüm amacıyla yapılan bu çalışmada aşağıdaki bulgular elde edilmiştir. Öğrencilerin; % 18,3'ü Diyaliz, % 16'sı Ameliyathane Hizmetleri, % 13,9'u Tıbbi Görüntüleme Teknikleri, % 12,4'ü Fizyoterapi, % 12,4'ü Pataloji Laboratuar Teknikleri, %10,3'ü İlk ve Acil Yardım, % 9 'u Anestezi ve % 7,7 'si Tıbbi Dökümantasyon ve Sekreterlik programlarında olduğu, % 52,8 'inin 2. Sınıfta okuduğu görülmektedir. Öğrencilerin; % 53'ünün 20 yaş ve altı yaş grubunda olduğu, % 67,5'inin kadın olduğu, %75,5'inin ilde yaşadığı, Sınıflar Tablo 2. SHMYO Öğrencilerinin Cinsel Sağlık Konusunda Eğitim Alma Durumları (Ankara 2015) Yaş 20 yaş ve altı yaş yaş ve üstü Cinsiyet Kadın ,5 Erkek ,5 Bekar Sayı Yüzde (%) Evet 63,5 Hayır ,5 Ebeveyn+arkadaş+kitap/broşür+ kongre/seminer 82 33,6 Eğitimin Alındığı Yer/Kişi Medeni Durum Evli Cinsel Sağlık Konusunda Eğitim Alma 19 4,9 Okuldaki derslerden 72 29, ,1 Sağlık Personelinden 26 10, , ,8 İkamet Yeri ,5 İlçe 83 21,4 Eğitimin İçeriği Köy 13 3,1 Üreme organları İl 68

4 Sağlık Hizmetleri Meslek Öğrencilerinin Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi Tablo 2. Devamı Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve korunma Genel cinsel sağlık Tablo 4. SHMYO Öğrencilerinin Cinsiyetlerine Göre CSÜS Puan Ortalamaları ( Ankara 2015) 82 33, ,9 24 9,8 Yetersiz Orta Erkek Kadın Sayı/Yüzde Sayı/Yüzde Sayı/Yüzde Eğitimi Yeterli Bulma Durumu Evet ,3 Kısmen ,7 Hayır 22 9, ,5 Sağlık Personelinden ,1 Okuldaki derslerden 44 11, , ,2 38 9,8 Eğitimin Nereden ya da Kimden Almak İsteme Durumu Ebeveyn+arkadaş+kitap/broşür+ kongre/seminer 0-9 yetersiz puan Yeterli 21 / % 20,4 126 / % 32,5 262/ % 67,5 / % Tablo 5. SHMYO Öğrencilerinin Cinsel Sağlık Konusunda Eğitim Alma Durumlarına Göre CSÜS Puan Ortalamaları ( Ankara 2015) Erkek Kadın Sayı/Yüzde Sayı/Yüzde Sayı/Yüzde Yetersiz 18 / % 45, orta puan , yeterli puan ,5 23/ % 55,0 41/ %10,5 Orta 150 / % 61,7 93/ % 38,3 243/ % 62,8 Yeterli 76 / % 74,8 27/ % 25,2 103/ % 26,7 / % 63,5 143/ % 36,5 / % x²=12,527p= 0,014 Yüzde (%) 10,7 82 / % 79,6 103 / % 26,7 Tablo 5'te öğrencilerin cinsel sağlık konusunda eğitim alma durumlarına göre CSÜS puan ortalamaları bulunmaktadır. CSÜS ölçeğinde puan ortalaması orta düzeyde olan öğrencilerin %61,7'si eğitim almış, %38,3'ü eğitim almadığı tespit edilmiştir / % 35,2 158 / % 64,8 244 / % 62,8 Tablo 3'te öğrencilerin CSÜS puan ortalamaları bulunmaktadır. Öğrencilerin % 62,8 'i orta puan düzeyinde bulunmuştur. Tablo 4'te öğrencilerin cinsiyete göre CSÜS puan ortalamaları bulunmaktadır. CSÜS ölçek puanlamasında erkek öğrencilerin % 35,2'si, kadın öğrencilerin ise %64,8'i orta puan düzeyinde bulunmuştur. Tablo 3. SHMYO Öğrencilerinin CSÜS Puan Ortalamaları ( Ankara 2015) Sayı 41/ % 10,5 x²=11,311 p= 0,003 % 92,3'ünün bekar olduğu, % 95,1'inin sosyal güvencesinin olduğu belirlenmiştir. Tablo 2'de öğrencilerin cinsel sağlık konusunda eğitim alma durumları bulunmaktadır. Öğrencilerin %63,5'i daha önce bu konuda eğitim aldığını ve %91 oranında alınan eğitimi yeterli/kısmen yeterli buldukları belirlenmiştir. Eğitim içeriğinin %33,5'inin cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve korunma yöntemleri olduğu ve bu eğitimlerin %29,3'ünü okuldaki derslerden CSÜS Puanı 22 / % 53,7 aldıkları tespit edilmiştir. İhtiyaç duyulan eğitim konularını %90,2 oranında bulaşıcı hastalıklar ve aile planlaması olarak belirtilirken, eğitim almak istedikleri kişileri %36,1 oranında sağlık personelinden olarak ifade etmişlerdir. İhtiyaç Duyulan Eğitim Konuları Bulaşıcı Hastalıklar+ Aile Planlaması 19 / % 46,3 Araştırma bulgularına göre, cinsiyet, medeni durum ve konu ile ilgili eğitim alma durumlarının CSÜS ölçek puan ortalaması ile arasında anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Buna karşın, öğrencilerin sınıflarının, ikamet ettikleri yerlerin, aile yapısının, sigara ve alkol kullanma 69

5 Sağlık ve Toplum Yıl:26, Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2016 durumlarının, anne ve babalarının öğrenim ve çalışma durumlarının, CSÜS ölçek puan ortalaması ile arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. cinsel sağlık ve üreme sağlığına ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarını değerlendirdikleri çalışmalarında CSÜS eğitim programının öğrencileri pozitif etkilediği sonucuna varmışlardır (13). Bu doğrultuda cinsel eğitim programlarının önemli olduğu ve eğitimlerin daha çok ders kapsamında ve sağlık çalışanları/akademisyenler tarafından verilmesinin eğitimin etkinliğini arttıracağı düşünülmektedir. Hewageegana ve ark., Sri Lanka'da ergenlerin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkında bilgi, tutum ve davranışlarını inceledikleri araştırmanın sonuçları bizim çalışmamızla paralellik göstermektedir(11). TARTIŞMA Bireyler için değişimlerin hızlı olduğu gençlik döneminde cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlar tüm yaşam süreçlerini etkileyen bir öneme sahiptir. Bu konu sadece bireysel olarak değil aynı zamanda ailesel ve toplumsal açıdan da önemlidir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeylerini belirlemektir. Çalışmamızda, öğrencilerin yarısından fazlasının (%59,8) korunmasız cinsel ilişki sonrası kullanılabilecek gebeliği önleyici yöntemlerini bilmedikleri görülmüştür. Ancak Abiodun, Nijerya'da cinsel yönden aktif olan kız üniversite öğrencileri ile yaptığı çalışmada, öğrencilerin %72,6'sının acil korunma yöntemleri konusunda farkındalıklarının olduğu ve % 56'sının bu konuda iyi düzeyde bilgiye sahip olduğunu belirtmiştir(14). Bu sonuç aktif cinsel yaşamı olan gençlerin CSÜS bilgi düzeyleri ve farkındalıklarının daha yüksek olabileceğini düşündürmektedir (1). Çalışmamızda medeni durum, yaşadığı yer ve okuduğu bölümler ile bilgi düzeyleri arsındaki fark anlamlı bulunurken; öğrencilerin sınıflarının, ikamet ettikleri yerlerin, aile yapısının, sigara ve alkol kullanma durumlarının, anne ve babalarının öğrenim ve çalışma durumlarının, CSÜS ölçek puan ortalamasına göre yapılan analizlerde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Benzer şekilde Soleymani ve ark. 2015, Malezya 'da lisansüstü öğrencilerle, cinsel ve üreme sağlığı ile ilgili çalışmada bilgi düzeyi ile sosyodemografik verilerden yaş, medeni durum ve fakülteler arasında fark bulunurken diğer sosyodemografik verilerde istatistiksel olarak fark bulunmamıştır (10). Araştırmamızda, öğrencilerin CSÜS ölçek puan ortalamasının orta düzeyde olmasına karşın ülkemiz gibi gelişmekte olan ülkelerden birinde yapılan çalışmada ise öğrencilerin (örneklem ortalama yaşı;16-19 yaş) CSÜS bilgi düzeyi oldukça düşük bulunmuştur (11). Bu farkın örneklemimizin yaş ortalamasının (18 yaş ve üzeri) daha yüksek olmasından kaynaklanabileceği düşünülmektedir. Sonuç olarak cinsel sağlık ve üreme sağlığı gençlik döneminin ve gençlik dönemi sonrasının sağlıklı bir şekilde yaşanması açısından oldukça önemlidir. Çok fazla değişimin yaşandığı bu dönemde CSÜS eğitimleri, gençlerin farkındalıkları ve bilgi düzeylerini arttırmakta, tutum ve davranış değişikliği yaratarak cinsel ve üreme sağlığı süreçlerini sağlıklı bir şekilde yaşamalarına olanak sunmaktadır. Bu bağlamda sağlık çalışanları ve akademisyenlerin işbirliği ile hazırlanan CSÜS eğitimlerinin sürekliliği ve ülke genelinde yaygınlaştırılması hem bireysel hem de toplumsal açıdan önem taşımaktadır. Araştırmamızda öğrencilerin %63,5'inin CSÜS eğitimi aldığı, eğitim alan öğrencilerin ise %29,3'ünün okuldaki derslerden, %10,6'sının bu bilgileri sağlık personelinden edindiği belirlenmiştir. Öğrencilerin %36,1'i bu konudaki eğitimi sağlık personelinden almak istediklerini belirtirmişlerdir. Benzer şekilde, Pınar ve ark. yaptıkları çalışmada öğrenciler sağlık personelinden eğitim almak istediklerini belirtmişlerdir(12). Geugten ve ark. öğrencilerin KAYNAKLAR 1.WHO(2006) topics/sexual_health/sh_definitions/en/. Erişim Tarihi: Pınar, G. (2008), Üniversite Gençlerine Yönelik Geliştirilen Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Eğitim Programının Etkinliği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. 3. Helmer, J., Senior, K., Davison B., Vodic, A. (2015), Improving Sexual Health for Young People: Making Sexuality Education a Priority, Sex Education, 15:2,

6 Sağlık Hizmetleri Meslek Öğrencilerinin Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi Kulbok, P.A., Cox, C.L., (2002), Dimensions of Adolescent Health Behavior, Journal Of Adolescent Health, 31: Spencer, G., Doull, M., Shoveller, J.A. (2014), Examining the Concept of Choice in Sexual Health Interventions for Young People, Youth & Society, Vol. 46(6) Ayehu, A., Kassaw, T., Hailu, G. (2016), Level of Young People Sexual and Reproductive Health Service Utilization and Its Associated Factors among Young People in Awabel District, Northwest Ethiopia, PLOS One 11 (3). 7.TNSA, Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları. (2013), 13_ana_rapor.pdf. Erişim Tarihi: Bozdemir, N. Ve Özcan, S. (2011), Cinselliğe ve Cinsel Sağlığa Genel Bakış, Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 5: Kann, L., Brener, N.D., Warren, C.W., Collins, J.L., Giovino,G.A. (2002), An Assessment of the Effect of Data Collection Setting on the Prevalence of Health Risk Behaviors Among Adolescents, Journal Of Adolescent Health 31: Soleymani, S., Rahman, H.A., Lekhraj, R., Zulkefli, N.A.M., Matinnia, N. (2015), A cross-sectional study to explore postgraduate students' understanding of and beliefs about sexual and reproductive health in a public university, Malaysia, Reproductive Health, 12: Hewageegnaa, N.R., Piercy, H., Salway, S., Samarage, S. (2014), Sexual And Reproductive Knowledge, Attitudes And Behaviours in A School Going Population Of Sri Lankan Adolescents, Sexual & Reproductive Healthcare,6: Pınar, G., Doğan, N., Ökdem, Ş., Algıer, L., Öksüz, E. (2009), Özel Bir Üniversitede Okuyan Öğrencilerin Cinsel Sağlıkla İlgili Bilgi Tutum Ve Davranışları, Tıp Araştırmaları Dergisi, 7(2), Geugten, J., Meijel, B., Uyl, M.H., Vries, N.K. (2015), Evaluation of a Sexeual Reproductive Health Education Programme: Students' Knowledge, Attitude and Behaviour in Bolgatanga Municipality, Northern Ghana, Afr J Reprod Health, 19(3): Abiodun, O. (2016), Use Of Emergency Contraception İn Nigeria: An Exploration Of Related Factors Among Sexually Active Female University Students, Sexual & Reproductive Healthcare, 7: