Geçen gün televizyonda vahşi yaşamın hep varolduğu ve bazı hayvanların av bazılarının avcı oldukları anlatılıyordu.

Transkript

1 Ö L Ü M C Ü L A V C I L A R - V İ R Ü S L E R Yazan:Uçar Demirkan Geçen gün televizyonda vahşi yaşamın hep varolduğu ve bazı hayvanların av bazılarının avcı oldukları anlatılıyordu. Gerçekten de doğada bir doğa yasası olarak bu vardır.ancak,doğa bazı avcıları av durumuna getirerek bu doğadaki varlık kırımını dengelemektedir.örneğin,kişioğulları başlangıçtan beri avcı durumundayken,çağımızda virüslerin avı durumuna düşmüştür. Yüzyıllardır bu doğa yasasının tek istisnası kişioğullarıdır.doğadaki en acımasız ve en dengesiz avcılar kişioğullarıdır.gerçekten de; kişioğulları yeryüzünde ortaya çıktıkları andan itibaren toplayıcılık ve avcılık yapmağa başlamışlardır.bu durumu, mağara duvarlarına çizilmiş mamut avlayan kişiler çizimlerinden anlamaktayız. Geçirdikleri evrim sonucunda edindikleri yeni silahlar ve tekniklerle, kişioğulları yerkürenin en etkili ve aynı zamanda en vahşi avcıları durumuna gelmişlerdir.gerçekten de en usta avcılar olan aslanları, kaplanları, timsahları neredeyse soylarını tüketecek ölçüde avlamışlardır. Günümüzde; soyu tükenmiş hayvanlardan söz edilmektedir.dinozorlar 65 milyon yıl önce yok olmuşlardır.gökten gelen büyük bir göktaşının buna neden olduğu ileri sürülmektedir.ancak; dinozorların ortadan kalkması, kişioğullarının yerküreye egemen olmasında önemli olmuştur. Mamutlar;MÖ 1700 yıllarında yok olmuşlardır.nedeni,buzul çağı ve aşırı avlanma olarak belirtilmektedir.en büyük kuş olan Yeni Zelenda kuşları Moa ların da soyu tükenmiştir.avlanma sonucu olduğu açıktır. Tazmanya kaplanı ve kurdu 1930 larda tükenmişlerdir.hazar kaplanı 1970 lerde,anadolu parsı ve Anadolu kaplanı 1970 lerde, Anadolu aslanı 1890 yılında tükenmiştir. Dünya Doğayı Koruma Birliği raporuna göre yerkürede 784 türün bütünüyle yok olduğu saptanmıştır.diğer yandan; hayvan türü de giderek tükenmektedir.örneğin; 1976 da 13 milyon fil varken bugün fil kalmıştır.2012 yılında 745 gergedan-cinsel gücü arttırıyor diye boynuzlarından yararlanmak için-öldürülmüştür.her yıl; 10 milyondan fazla köpek balığı da çorbası yapılacak diye-yüzgeçleri için öldürülmektedir.kanadalılar her yıl fok ve kutup ayısı katliamı yapmaktadırlar. Birçok hayvan türü soyu tükenmekte olanlar listesine alınmışlardır.başlıcaları; Mersin balığı, çizgili sırtlan, altın başlı langur-yetmiş adet kalmış-, pandalar-2000 adet kalmış-, kutup ayıları adet kalmış-,penguenler, kısa gagalı yunuslar, su samurları, javan gergedanı-60 adet kalmış-, dev Mekong yayın balığı-200 adet kalmış-, Cross River gorili-300 adet kalmış-, Vakita(Meksika yunusu)-300 adet kalmış-, Sumatra kaplanı-600 adet kalmış-olmaktadır. Ayrıca; dağ gelincikleri, pigme Borneo filleri, yaban eşekleri ve atları, oklu kirpiler, balinalar da soyu tükenmekte olan canlılardandır. Ülkemizde ise kafkas öküzleri, kelaynaklar, deniz kaplumbağaları, Akdeniz foku, ceylan, yırtıcı kuşlar, iç su balıkları, dağ horozu, Van kedisi soyu tükenmekte olan hayvanlardır. 1

2 Kişioğulları aşırı ve dürbünlü tüfek gibi gelişmiş silahlarla avlanmalar sonucu, bu canlıların soyunu tüketmişler ya da tükenme noktasına getirmişlerdir. Kişioğulları yalnız hayvanların değil, bitkilerin de soylarını tüketmişler ve tüketmektedirler.örneğin;likya orkidesi, maymun çıkmaz ağacı, canavar ağacı, Venüs sinekkapanı, Rafflesia çiçeği:et çiçeği,baobab ağacı, Titanarium:ceset çiçeği, Yarasa çiçeği gibi bitkiler soyu tükenmişlerdendir. Ülkemizde yok olma tehdidi altında olan 42 bitki vardır.başlıcaları;sevgi çiçeği, sığla, yabani sıklamen, çan çiçeği, çöven, kardelen, yabani karanfildir. Kişioğlulları yalnız hayvanları değil, bitkileri de avlamışlar,toplamışlar ve onları da tüketmişlerdir.günümüzde de; ayrıca yollar açmak, köprüler kurmak, sanayi alanları yaratmak, oturma yerleri yapmak için bitki katliamı da sürmektedir. Ancak;doğada ve uzayda kişioğullarından daha etkili avcılar da bulunmaktadır.bunların en ünlüleri virüslerdir.çağımızda kişioğulları için birincil düşman virüsler olmaktadır. Virüsler;mikrop diye anılan gözle görülmeyen ve çeşitli sayrılıklara-hastalıklara-neden olan varlıklardır. Yerkürede yaşayan en küçük canlılardır.milyarlarca yıldır,yerkürede yaşamaktadırlar.neredeyse yerkürenin gerçek sahipleridirler. Kişioğulları mikropları ancak 1683 yılında,ilk basit mikroskopun yapılmasından sonra öğrenebilmiştir.ancak; sayrılık yaptıklarının anlaşılması için 200 yılın geçmesi gerekmiştir. Mikroplar;dört grup canlıları kapsamaktadır. Virüsler:Sadece genlerden oluşan,hücre bile olmayan varlıklardır. Bakteriler:3,5 milyar yıl önce yerkürede görünmüşlerdir.virüslerden çok büyüktürler(bin katı kadar). Tek hücreli canlılardır. Protozoalar:2 milyar yıl önce ortaya çıkmışlardır.bakterilerden bin kez daha büyük asalaklardır. Funguslar:Mantarlar ve mayalardır.hayvanlarda ve bitkilerde konakçılık yaparlar.bunun sonucunda mantar hastalıklarına neden olurlar. Şimdi can düşmanımız olan virüsleri tanımaya başlayabiliriz.. V İ R Ü S L E R Virüsler;canlı hücreleri enfekte eden-onlarda sayrılıkların ortaya çıkmasına yol açan-mikroskopik taneciklerdir.kapsit adlı bir protein örtü içinde genetik malzemelerden bu özelliği onu canlılar sınıfına sokmaktadır-oluşur.virüsler;hayvanları,mantarları,bitkileri ve bakterileri ve arkealarıbakteriler gibi olan ve fakat onlar gibi çekirdeği bulunmayan tek hücreliler-enfekte hastaedebilirler.latince de zehir anlamına gelmektedir. Virüslerin canlı varlıklar mı cansız varlıklar mı oldukları günümüzde de tartışmalıdır.virüslerin hücre için zorunlu olan hücre zarı yoktur.ayrıca virüslerin kendi metobolizmaları-canlı 2

3 organizmada ya da canlı hücrede meydana gelen yapıcı ya da yıkıcı kimyasal olayların tümüyoktur. Virüsler,bakteri süzgeçlerinden geçebilen,bakteri ortamlarında üremeyen,biyolojik özellikleri kesin olarak saptanamamış olan ve bilinmeyen mikroorganizmalardır nanometre-metrenin milyarda biri-büyüklüğündedir.bir karşılaştırma yapmak istersek tipik bir hayvan hücresi, nanometredir.ilk kez Coffler ve Frosh adlı biyologlar varlıklarını kanıtlamışlardır.1933 yılında ilk elektron mikroskopun yapılması ile kesin virüs görüntüleri elde edilebilmiştir. Virüsler belli sıcaklıklarda, bazı canlı dokularda üremektedirler. Asalak varlıklardır.virüsler;tek nükleik asit zincirinin(dna ya da RNA olabilmektedir)çevresini saran protein kılıfından-bir tür plazma- oluşur.yapısında normal hücrelerde bulunan büyüme ve üreme bölümleri yoktur.ancak,konakçılık yaptıkları hücrelerde üreyebilmektedirler.o nedenle de canlı sayılmaktadırlar.virüs,konakçılık yaptığı hücrenin DNA sına ya da RNA sına girerek kendi yapısındaki proteinleri oluşturur.hasar büyükse içine girilmiş olan hücre ölmektedir.virüs ise kılıflanarak üremeyi sürdürür.virüslerin bir kesimi de,atipik dev hücreler durumuna dönüşmektedir. Yerkürede yaşamın yaklaşık 4 milyar yıl önce tek hücrelilerle(bakteriler gibi) başladığı düşünülmektedir.virüsler ise,canlılarla cansızlar arasında sınırı oluşturmakta ve bir geçiş dönemi gibi olmaktadırlar.çünkü,rna yı ve DNA yı aynı anda bulunduramamaktadırlar. Bu nedenle de bakterilerden de önce yerkürede ortaya çıkmış olmaları büyük bir olasılıktır.ancak;bu halleri ile günümüze dek yaşamışlar ve yaşamlarını sürdürmektedirler.bu nedenle;yerkürenin ilk sahiplerinin onlar olduğunu söyleyebiliriz.bu egemenliklerini de çağımızda sürdürdükleri anlaşılmaktadır. Virüsler iki türdeki yapıdadır.çeşitli üçgenlerin üst üste binmesi ile oluşmuş kabaca küresel görüntülü virüsler ve çubuk biçimli virüsler. Yaşadıkları ortamlara göre ise virüsler; bitkisel virüsler, hayvansal virüsler, bakteriofajlar (bakterilerde yaşayan virüsler) olmaktadır. Yapılarına gore DNA lı virüsler ve RNA lı virüsler olmaktadır. DNA varsa RNA yoktur.rna varsa DNA olmamaktadır. Virüslerin neden oldukları sayrılıklar çok fazla ve çeşitlidir.başlıcaları ve en yaygın olanları şunlardır: Hafif soğuk algınlıkları-sarı humma-bazı kanser türleri(serviks-rahim-kanseri ve karaciğer kanseri)-solunum sistemi hastalıkları(her tür gripler)-uçuk-gözde kertit-zona(sinir uçları iltihabı)- rahim kanseri(muhtemelen)-burkit lenfoma(kız çocuklarında görülen bir hastalık)-frengi. MS hastalığı(multiple skleroz)(muhtemelen)-su çiçeği-kabakulak-kızamık-sspe hastalığı(kızamığın yol açtığı beyin hastalığı-ölümcül kızamık)-ensefalit(beyin iltihabı-bazen menenjit ile birlikte görülür)-aids(bedenin bağışıklık sisteminin çökmesi hastalığı)-c hepatit(ölümcül karaciğer hastalığı)-kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalığı(kenelerden geçen ve ölümcül olan hastalık) da virüslerin yol açtığı hastalıklardır. 3

4 Diğer yandan;genellikle bedenin bağışıklık sistemi ile ilgili birçok sayrılığın da virüslerle ilgili olabilecekleri düşünülmektedir.her türden romatizma hastalıkları,romatoit artrit(eklem iltihaplanmaları),yumuşak doku iltihaplanmaları,kalp romatizması,behçet hastalığı,lupus(damar iltihabı)hastalığı gibi sayrılıkların nedeni bilinememekte ve virüslerin bu hastalıklara neden olabilecekleri düşünülmektedir.bu türlü hastalıklarda bağışıklık sistemi hücrelerinin bir bölümü diğerlerini düşman hücre gibi görmekte ve onlara saldırmaktadır.bunun sonucunda bağışıklık sistemi çökmekte ya da zayıflamakta ve bu türden nedeni henüz bilinemeyen sayrılıklar ortaya çıkmaktadır. HUIHUUHU Virüslerin yol açtığı bazı hastalıklara karşı aşı geliştirilmiştir.nezle,grip,su çiçeği,kızamık,(deneme aşamasında olduğu söylenen )AİDS aşısı bu tür aşılardır. Virüslerin bulaşma yolları şunlardır: Hepatit virüsleri:yiyecek içecekler,her türlü beden sıvıları;kan,alkol,ilaç kullanımı,bazı kimyasal maddeler kullanımı ile bulaşmaktadır. HPV virüsleri:üreme organlarında siğiller oluşur.cinsel ilişki,genel tuvaletleri kullanma,kirli duşlarda ve havuzlarda yıkanma ve yüzme ile bulaşır.daha çok kadınlarda olur.kansere yol açan türleri de vardır. HİV virüsü:kişilerin bağışıklık sistemini çökertir.cinsel ilişki ile ve hasta kişilerin kullandıkları iğneleri(enjektör)kullanmak ile bulaşmaktadır. İnflüenza virüsleri:öksürük ve hapşırmalarla bulaşmaktadır. Herpes(simplex) virüsleri:uçuklara neden olur.bunlar genital bölgelerde de ortaya çıkabilir.bulaşma yolları ve nedenleri stress,yiyecekler,travmalar,diş macunu içindeki bazı kimyasallar,sigara içme,tütün çiğneme,uçuklu kişilerin eşyalarını kullanmak,onlarla öpüşmek,başkasının uçuğuna dokunmaktır. Hantavirüs:Böblekleri tahrip etmektedir.fare pisliği ve çişiyle bulaşmaktadır.çiftçiler,hayvancılıkla uğraşanlar,liman işçilerinde sıklıkla görülür.fare ısırması,bulaşık yiyecekleri yeme ve havaya yayılmış virüsleri soluma yoluyla da bulaşmaktadır. Ebola virüsü:kişioğullarında ve bunlara yakın canlılar olan primatlarda görülür.ishal,kanama,deri döküntüsü,yüksek ateşle ortaya çıkar.ölümcüldür.adını Afrika daki bir ırmaktan alır.80 nanometre boyunda bir virüstür.her türden dokunmalarla bulaşır. B A K T E R İ L E R Virüslerin biraz daha gelişmişi olan bakteriler, tek hücreli organizmalar grubuna dahildir.tipik olarak birkaç mikrometre-metrenin milyonda biri-boyundadırlar.toprakta, deniz suyunda, okyanusların derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, asitli sıcak su kaynaklarında, radyoaktif atıklarda ortaya çıkarlar ve büyürler. Bir gram toprakta yaklaşık 40 milyon, bir mililitre suda yaklaşık 1 milyar bakteri vardır.yerkürede yaklaşık 5 nonnilyon(5x 10 - otuz)bakteri olduğu hesaplanmaktadır.yerküredeki biyolojik kütleninvarlıklar topluluğunun- çoğunluğunu bakteriler oluşturur. 4

5 Atmosferdeki azot fiskasyonu-atmosferdeki azotun amonyum formuna-yararlı-dönüşmesi olayıbakterilere bağlıdır.yerküredeki yaşamın temelinde de bu oluşum vardır. Bakterilerin büyük çoğunluğu henüz tanımlanamamıştır.buna karşılık, virüslerin tanımında hiç yol alınamamıştır. Kişioğlunun organizmasında, bedenindeki hücre sayısının on katı kadar çeşitli bakteri vardır.deride ve sindirim yollarında yaygındırlar.bedenimiz adeta bir bakteri istilası-baskını- altındadır. Eskiden bitki sayılan bakteriler,günümüzde prokaryot(zarla çevrilmiş organelleri ve gerçek çekirdeği olmayan bir tür hücre)olarak sınıflandırlmaktadırlar.hücrelerinde hücre çekirdeği yoktur.hücre organelleri ve uzantıları da yoktur.bakterilerde tek bir dairesel(bazen doğrusal)kromozom bulunur.kromozomdaki genler,tek bir sürekli DNA parçası yapısındadır. Bakteriler ilk kez 1676 yılında Leeuwenboek tarafından tek mercekli ilkel bir mikroskopla gözlenmiştir.bakteria terimini 1830 yılında ilk kez Ehrenberg kullanmıştır. Bakteriler de virüsler gibi, yaklaşık 4 milyar yıl önce ortaya çıkmış tek hücreli yaşam biçimleridir.virüslerin bir basamak gelişmişleri olmaktadır.çünkü, DNA ları vardır.virüslerle birlikte yerkürede görülen-belki de uzayda ortaya çıkan-ilk yaşam biçimleri olmaktadırlar. Bakteriler önce büyümekte sonra ikiye bölünerek üremektedirler.uygun koşullarda bir bakteriden 7 saat içinde yaklaşık 2 milyon, 12 saat içinde ise 1 milyar bakteri üremektedir. Bakteriler;besinlerde, sıcak ortamlarda, nemde, asitsiz ortamlarda oksijenli-bazı bakteriler oksijensiz ortamda ürerler-ortamlarda uygun sürelerde ürerler. Bakteriler bulundukları ortamlarda kamçılı, seğirmeli, yüzmeli ve yuvarlanmalı devinimlerle devinirler. Bazı bakteriler, uygun olmayan koşullara karşı spor denilen özel yapılar oluştururlar.kaynamaya, donmaya ve bazı dezenfektanlara-bakterileri yoke den ilaçlar-direnirler.koşullar değiştiğinde ise tekrar eski durumlarına dönerler.bu davranışları nedeniyle bakterileri-hiç değilse bazılarını-akıllı varlıklar olarak düşünmek olanaklıdır.bakterilerin çeşitli biçimleri vardır.bunlar;küresel, spiral ve çubuksu biçimler oılmaktadır.bakteriler 1977 yılında Carl Wrese tarafından bacteria ve arkeaealar hücre sıvılarının ve hücre zarlarının yapısının bakterilerden değişik olduğu tek hücreliler-olarak iki gruba ayrılmışlardır.sonradan bu sınıflandırmaya öbakteriler iyi,düzgün yapılı bakteriler-de eklenmiş ve üçlü bir sınıflandırma ortaya çıkmıştır. Endosporlar denilen-uyuşuk-bakteri türleri bulunmakta olup bu türler, milyonlarca yıl canlı kalabilmektedirler.uzaydaki boşluklara ve radyasyona dayanıklıdırlar. Bakteriler kişioğullarında bazı sayrılıklara neden olurlar.bunların çoğu salgın biçiminde ortaya çıkmakta ve ölümcül olmaktadır.kolera-frengi-şarbon-cüzzam-veba bu türden sayrılıklardır.en yaygın olan ölümcül bakteriyel sayrılıklar, solunum yolları hastalıklarıdır.en yaygın olan veremdir. Bitkilerde yaprak beneği, ateş yanıklığı, solma gibi sayrılıklara yol açarlar. 5

6 Hayvanlarda ise yaygın olarak pastüberküloz, mastit, salmonella, şarbon gibi hastalıklara neden olurlar. Son zamanlarda birçok sayrılığın bakteri kaynaklı olduğuna ya da olabileceğine dair bulgular vardır.örneğin mide ülseri,deri enfeksiyonu, menenjit ve sistemik sepsis(kan zehirlenmesi), diş apsesi, difteriye bağlı idrar yolları enfeksiyonu, koroner kalp hastalıkları ile ilişkili olabilen immun yetmezliği- yaklaşık 500 kişide bir görülen bağışıklık sisteminin yetmezliği- böyledir. Diğer yaygın bakteri sayrılıkları ise şunlardır: Menenjit-beyiniltihabı-,ortakulak iltihabı, zatürre(pnömani)-akciğer iltihabı-,boğmaca,bruselloz- Malta humması,akdeniz humması,halk arasında peynir hastalığı-,difteri,heliobakterpylori-ülser olup 1982 de bulunmuştur-, kedi tırmığı hastalığı-kedi tırmalaması ve ısırması ile oluşur-,kazıklı humma-tetanoz-,klomaya-her türlü cinsel ilişki ile ortaya çıkar,abd de yaygındır- Kolit-ülseratif kolit-kalın bağırsakta iltihaplanma olup nedeni tam olarak bilinmemektedir-, lejyoner hastalığı ya da virüsü-split klimalardaki bakterilerden oluşmaktadır-,piyemi-bedenin bir yerindeki iltihabın kan dolaşımına karışması-,pnömökok-menenjit,zatürree,orta kulak iltihabı, kan iltihaplanması,sinüzit gibi sayrılıkları yapmaktadır-,salmonelle-hayvan dışkısı ile alınan bir bakterinin yol açtığı sayrılıktır-,sıtma-malarya-, Tularemia-tavşan,fare,sincaplarda görülen ve hayvanlarla temastan geçen hastalıktır,tavşan ateşi ya da avcı hastalığı olarak da anılır,sinek ve keneeler de taşıyabilir-,şarbon-sığır koyun ve atlarda görülür,kişilere de geçer,kara çıban ya da kan zehirlenmesine yol açar,halk kara çıbancık demektedir-,şigelloz-midede ve bağırsaklarda görülür,basil dizanteri olarak bilinir.bedenin susuz kalması,kimyasal dengesinin bozulması,şoka yol açar-tifo-salmonella typhi adlı bakteri neden olur,kalp,beyin,böbrekler,göz ve kulaklar,karaciğer etkilenebilmektedir-olmaktadır. Lise ikideyken okulun önünde seyyar satıcıdan bir ayva almış ve yıkamadan yemiştim.bir hafta sonra bağırsak tifosu sayrılığına yakalanmıştım. Hastalık başladığında 60 kiloydum.bir aylık bir tedavinin sonunda 50 kiloya düşmüştüm ve çok güçsüzdüm. Bağırsaklarımsigara kağıdı inceliğine dek inmişlerdi.o nedenle, üç ay boyunca sebze ve meyvaları ve etleri pişirip sularını tülbentten süzüp beni onunla beslemişlerdi.böylece,bu ölümcül hastalıktan kurtulmuştum. Ailemin durumu,1950 li yıllarda bu türden bir sayrılığın tedavisine yeterli değildi.ağabeyimin anlattığına gore; sayrılığa yatmadan önceki milli piyango çekilişinde bilete tam ikramiye isabet etmiş ve tam ikramiyenin dörtte biri olan lirayı almışlar.o zamanlar bu parayla İzmir de iki katlı ev alınırdı.işte o parayı benim sayrılığıma harcamışlar.böylece yaşamda kalmışım.benim için ne büyük bir şansmış! Buna karşılık;eğer bu hstalığa yatmasaydım,türkiye Atletizm yarışmalarında lisemi 5000 metre koşusunda temsil edecektim.o denli zayıf düşmüştüm ki,bu olanaklı olmamıştı.çok üzülmüştüm. Bakterilerin neden oldukları sayrılıkların bulaşma kaynakları çeşitlidir: Toz,toprak,haşereler,kemirgen hayvanlar,diğer hayvanlar,su,çöpler Her türden kişioğlu atığı-ter,boşaltım sistemleri 6

7 Yüksek sesle konuşma,öksürme,hapşırma olmaktadır. Geçmiş yıllarda ve çağlarda bakterilerin neden oldukları büyük sayrılık salgınları ortaya çıkmıştır.en ünlüleri şunlar olmaktadır: İspanyolların Amerika kıtasına adım atmalarından sonra yerli halk arasında üst solunum yolları hastalıkları ve frengi gibi hastalıklar salgın halinde yayılmıştır. Kara veba: yılları arasında tüm yerküreye yayılmıştır.75 milyon dolayında kişi ölmüştür vebasında Avrupa da 25 milyon kişi ölmüştür Bunlardan önce yıllarında Antuan vebası Roma da patlak vermiş ve 5 milyon kişi ölmüştür yıllarında Jüstinyen vebası ortaya çıkmış ve nufusun % 40 kadarı ölmüştür. Ülkemizde İstanbul da 1591 yılında veba ortaya çıkmıştır.günde 500 dolayında kişi ölmüştür.padişah III.Murat,sayrılıktan kurtulmak için Edirne ye kaçmıştır.1625 yılında ikinci salgın olmuş ve ölü sayısı ilkini geçmiştir. Londra,Paris ve Moskova da kolera salgınları yaşanmış ve binlerce kişi ölmüştür.istanbul da 1970 yılında kolera salgını yaşanmış ve yine binlerce kişi ölmüştür Bu salgını ben de yaşamıştım.tüm sebze ve meyveleri sirke ile iyice yıkadıktan sonra yiyorduk.bazı hastanelerde karantina uygulanıyordu.kayın biraderim de evlenmek için sağlık raporu almak zorundaydı.karantina hastanesine duvardan atlayarak girmiş ve derdini anlatıp sağlık raporunu almıştı.sonra birkaç yıl daha benzer salgınlar görüldü.zamanın hükümeti,turistler kaçmasın diye bunların bağırsak enfeksiyonu olduğunu söylemişti. Kalkınmış ülkelerde,kişioğullarını ve hayvanları bakterilerden ortaya çıkan sayrılıklardan korumak için antibiyotikler kullanılmıştır.ancak,zaman geçtikçe bakterilerin kullanılan antibiyotikleri tanıdıkları ve onlara direnç geliştirdikleri gözlenmiştir.bu nedenle de,bakterileri de akıllı varlıklar olarak düşünmek olanaklıdır. Robert Koch ilk kez, veremin mikrobunun bakteri olduğunu bulmuştur.bundan sonra 1910 yılında Treporemar ilk antibiyotiği geliştirmiştir. Diğer yandan kişioğulları bakterileri kendi yararlarına kullanmayı da öğrenmişlerdir.büyük kentlerdeki atık suların arıtılması, peynir ve yoğurt üretimi,biyoteknoloji(bakterilerle elektrik üretimi), antibiyotikler ve diğer bazı kimyasallar(haşere denetiminde kullanılanlar)üretiminde bakterilerden yararlanılmaktadır. S A V A Ş S Ü R Ü Y O R Evrim kuramına göre bitkiler ve hayvanlar, aarkealardan gelişmişlerdir.tek hücreli arkealar bir araya gelerek çok hücreli canlıları oluşturmuşlar ve onlardan tüm bitkiler ve hayvanlar-bu arada kişioğulları-ortaya çıkmıştır. 7

8 Yerküremizde yaşamın başlamasıyla ilgili üç kuram bulunmaktadır.birine göre yaşamı tanrı başlatmıştır.bakteri bakteri olarak,kişioğlu kişioğlu olarak yaşama başlamıştır.evrim kuramı doğru değildir. İkinci kurama göre yaşam maddelerin canlılara dönüşmesi, canlıların evrimleşmesi ile ortaya çıkmıştır.tüm yaşamın temelinde bakteriler-onlardan önce de var olan virüsler-vardır.buna göre, mağara adamı ile çağımızın kişioğlusu arasında çok farklılıklar vardır.bu da en azından kişioğullarının evrimleştiğinin bir kanıtı olmaktadır. Üçüncü görüşe göreyse yerküremizde yaşam,başka gezegenlerden ve gökadalardan gelenlerin ektiği yaşam tohumları ile başlamıştır.bu doğruysa,ilk ekilen tohumlar virüsler olmaktadır.virüsler bizim de atalarımız olmaktadır.buna karşın;en baş düşmanımız virüsler olmaya başlamıştır. Gerçekten de ;son yüzyılda virüsler oldukça büyük sayılarda kişioğlunun ölümüne yol açan salgınlara neden olmuşlardır. İspanyol gribi yılları arasında ortaya çıkmış milyon arası kişinin ölümüne yol açmıştır.abd de bin kişi; İngiltere de dolayında kişi; Fransa da dolayında kişi; Fiji adalarında o zamanki nufusun % 14 ü ölmüştür. Kuş gribi; gerçekte bir hayvan hastalığıdır.virisün biçim değiştiren H5N1 türü kişilerde de ölümcül olmaktadır yıkllarında milyon kişi ölmüştür.9-39 yıl arayla sonradan beş kez daha ortaya çıkmıştır.son olarak yıllarında salgın durumunda ortaya çıkmıştır.türkiye de de 2005 yılında görülmüş ;bulaşık 2,5 milyon hayvan yok edilmiştir.bu arada yüzlerce kişide ölümcül sonuçlar ortaya çıkmıştır. Domuz gribi salgınında her ülkede bu sayrılığa yakalananların binde üçü ölmüştür.domuz gribi günümüzde de ölümcül yayılmalarını sürdürmektedir. Bu grip salgınları dışında;birçok sayrılığın nedeni bulunamamakta ve virüslerin bu sayrılıklara yol açtığı ileri sürülmektedir. Virüslerle ilgili olarak üniversitelerin ve hastahanelerin mikrobiyoloji anabilim dalında ve bu bilim dalının altında yeralan bakteriyoloji,viroloji,genetik ve immünoloji-bağışıklık sistemi hastalıklarıalanlarında daha çok araştırma ve arge çalışmaları yapılmalıdır. syoksa; gelecekte virüslerin yol açtığı sayrılıklarla başa çıkmak güç olacaktır.en can düşmanımız durumuna gelmekte olan virüsleri daha yakından tanımak ve onlarla savaşma yollarını öğrenmek ve geliştirmek gerekmektedir. 8