ANMED. ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS. (Ayrıbasım/Offprint)

Transkript

1 ANMED ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS (Ayrıbasım/Offprint) Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

2 İÇİNDEKİLER KAZI RAPORLARI Alara Kazısı 2008 Osman Eravşar 1 Antiocheia ad Cragum Arkeolojik Araştırma Projesi: Michael Hoff Rhys Townsend 6 Kuzeydoğu Tapınağı 2008 Sezonu Ece Erdoğmuş Arykanda Kazısı 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Bademağacı 2008 Yılı Kazıları Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Karain Mağarası 2008 Yılı Kazıları Metin Kartal 22 Kelenderis 2008 Yılı Kazı ve Onarım Çalışmaları Levent Zoroğlu 26 Kibyra 2008 Yılı Kazıları H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Ksanthos Kazıları 2008 Jacques des Courtils 40 Limyra Kazı ve Araştırmaları 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 Duvar Resimlerini Belgeleme Koruma-Onarım Çalışmaları 2008 Olympos Kazısı 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008 Mehmet Özhanlı 70 Rhodiapolis Kazıları 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Side Tiyatrosu ve Çevresindeki Kazı ve Ülkü İzmirligil 82 Düzenleme Çalışmaları 2008 Soli/Pompeiopolis 2008 Kazıları Remzi Yağcı 89 Yumuktepe Höyüğü nde 2008 Yılı Gülgün Köroğlu 92 Ortaçağ Kazıları YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI Alanya ve Çevresinde Bizans Araştırmaları 2008 Sema Doğan 100 Andriake Yüzey Araştırması 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Beydağları 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Burdur ve Isparta 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları Mehmet Özsait 115 Isparta Bölgesi 2008 Yılı Arkeolojik Yüzey Bilge Hürmüzlü 122 Araştırması: Tymandos Antik Kenti ve Çevresi Dağlık Kilikia 2008: Yerleşim Tarihi ve Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigrafya Araştırmaları

3 CONTENTS EXCAVATION REPORTS Excavations at Alara in 2008 Osman Eravşar 1 The Antiocheia ad Cragum Archaeological Research Michael Hoff Rhys Townsend 6 Project: Northeast Temple 2008 Season Ece Erdoğmuş Excavations at Arykanda in 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Excavations at Bademağacı in 2008 Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Excavations at the Karain Cave in 2008 Metin Kartal 22 Excavations and Restoration Work at Kelenderis Levent Zoroğlu 26 in 2008 Excavations at Kibyra in 2008 H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Excavations at Xanthos in 2008 Jacques des Courtils 40 Excavations and Research at Limyra 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Excavations at the Church of St. Nicholas Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 in Myra-Demre and the Conservation-Restoration and Documentation of the Wall Paintings in 2008 Excavations at Olympos in 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Excavations at Pisidian Antioch in 2008 Mehmet Özhanlı 70 Excavations at Rhodiapolis in 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Excavation and Landscaping Work at and around Ülkü İzmirligil 82 Side Theater in 2008 Excavations at Soli/Pompeiopolis in 2008 Remzi Yağcı 89 Excavations in the Medieval of Yumuktepe Höyüğü Gülgün Köroğlu 92 in 2008 SURVEY REPORTS Surveys on Byzantine Remains in and around Sema Doğan 100 Alanya in 2008 Surveys in Andriake in 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Surveys in Beydağları in 2008 İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Surveys in Burdur and Isparta in 2008 Mehmet Özsait 115 Archaeological Surveys in Isparta Region in 2008: Bilge Hürmüzlü 122 Ancient City of Tymandos and Environs Rough Cilicia 2008: Settlement History and Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigraphy Surveys

4 İÇİNDEKİLER Mersin, Silifke, Olba Arkeolojik Araştırmaları 2008 Emel Erten 132 Kahramanmaraş Yüzey Araştırması 2008 Erkan Konyar 138 Kibyratis Araştırmaları 2008 Thomas Corsten 143 Mersin İli Erdemli ve Silifke İlçelerinde Antik Ümit Aydınoğlu 146 Dönem de Kentleşme ve Tarımsal Organizasyon Araştırması 2008 Oinoanda da Arazi Çalışmaları 2008 Martin Bachmann 150 Osmaniye Arkeolojik Yüzey Araştırması 2008 Füsun Tülek 158 Rhodiapolis Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008: Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 İdebessos Süleyman Bulut Sivritaş Tepe: Gazipaşa da Bir Tarihöncesi Taş Yontma Atölyesi Keşfi Nicholas Rauh 169 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI Alanya Kadıpaşa Mahallesi Kazı Çalışmaları 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Selinus Şekerhane Köşkü nde Jeofizik İncelemeler 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Beldibi Şapel ve Mezarlık Alanı Kurtarma Kazısı 2008 Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Susuz Han 2008 Yılı Kazı Çalışmaları H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Doğu Garajı-Halk Pazarı Mevkii Attaleia Kenti Nekropol Kurtarma Kazısı 2008 Aynur Tosun 189

5 CONTENTS Archaeological Surveys in Olba, Silifke, Mersin in 2008 Emel Erten 132 Surveys in Kahramanmaraş in 2008 Erkan Konyar 138 Research in the Kibyratis in 2008 Thomas Corsten 143 Surveys of Urbanization and of Agricultural Organization Ümit Aydınoğlu 146 during Antiquity within the Townships of Erdemli and Silifke in Mersin Province in 2008 Fieldwork at Oinoanda 2008 Martin Bachmann 150 Archaeological Surveys in Osmaniye in 2008 Füsun Tülek 158 Surveys around Rhodiapolis in 2008: Idebessos Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 Süleyman Bulut Sivritaş Tepe in Gazipaşa: The Discovery of a Prehistoric Stone-Knapping Site Nicholas Rauh 169 OTHER REPORTS Excavations at Kadıpaşa Mahallesi, Alanya in 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Geophysical Survey at Şekerhane Köşkü, Selinus in 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Salvage Excavations at the Chapel and Necropolis in Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Beldibi in 2008 Excavations at Susuz Han in 2008 H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Salvage Excavations at the Necropolis of Attaleia Aynur Tosun 189 at Doğu Garajı-Halk Pazarı in 2008

6

7 Soli/Pompeiopolis 2008 Kazıları Excavations at Soli/Pompeiopolis in 2008 Remzi YAĞCI Sütunlu Cadde 2008 yılında, 2007 de kazılan Sütunlu Cadde nin doğu portikosunun doğusunda, caddeyi sınırlayan beton koruma duvarının dışında, modern Viranşehir Caddesi üzerinde yer alan F-G 42, 43, 44, 45 plan karelerinde ve kazı sezonlarında E-F 39, 40, 41 plan karelerinde açığa çıkarılan opus sectile taban döşemesinin yer aldığı doğu portikosunda E-F 42 plan karelerinde çalışılmıştır *. Kazıların amacı Sütunlu Cadde nin Roma orijinali ve ardından gelen Bizans dönemlerindeki olası eklemeleri anlamak ve 525 yılında gerçekleşen depremin yıktığı, doğu portikonun dükkân duvarlarının ait olduğu mekânları ortaya çıkarmaktı. Bu amaçla başlatılan çalışmaları sırasında F-G 42 açmasından önemli buluntular ele geçmiştir tarihinde 6.24 m. seviyesinde Roma Dönemi bir bronz erkek heykelciğine rastlanmıştır cm. boyundaki erkek heykelinin sol el parmakları dışında herhangi bir kırık ya da hasarı yoktur. Başında sivri yapraklarla oluşturulmuş bir tiara olduğu, başın arka alt bölümünde saçın topuz yapıldığı ve enseden her iki omuza buklelerin düştüğü bu heykelciğin Apollon olduğu; duruş ve stil açısından en çok Likya Apollonu ile benzerlik gösterdiği anlaşılmaktadır (Res. 1). Bu heykelcik ile aynı tabakada 198 adet Roma sikkesi ve ahşap mobilyalara aplik olarak kullanılabilecek bronz nesneler ele geçmiştir kazı sezonunda Prof. Dr. E. Tül Tulunay, Mersin Müzesi ve kazı evi deposunda bulunan mermer bir başa ait parçaları birleştirmiş, bunun aynı müzede sergilenen Asklepios heykeline ait olduğunu bulmuş ve yine heykelin sağ kol ve omzundaki diğer eksik parçaları da belirlemiştir. * 2008 yılı kazıları, Prof. Dr. R. Yağcı başkanlığında 1 Arkeoloji Profesörü, 1 Yard. Doç. Dr., 2 Arkeolog Dr., 1 Arş. Gör., 2 Arkeolog, 1 Restoratör-Mimar, 2 Mimar, 1 Harita mühendisi, 1 Restoratör, 1 Heykeltraş ile 8 Arkeoloji, 1 Sanat Tarihi öğrencisi ve 27 işçi ile tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Colonnaded Street The work of 2008 in the Colonnaded Street covered the grid-squares of F-G 42, 43, 44 and 45 located on Viranşehir Caddesi, outside the concrete protection wall bordering the Colonnaded Street to the east of the east portico uncovered in 2007, and grid-squares E-F 42 in the east portico where an opus sectile flooring was uncovered in E-F 39, 40 and 41 in the campaigns of 2006 and 2007 *. The excavations aimed at clarifying the Roman period original design and Byzantine additions, as well as uncovering the shops of the east portico that was devastated by the earthquake of 525 A.D. Work in grid-squares F-G 42 brought to light important finds. On August 12 th, at 6.24 m. level a bronze Roman male statuette was uncovered. Except for the fingers of the left hand, the male figure of 19.5 cm. in height has survived intact. He wears a tiara of pointed leaves on his head; his hair was made into a bun at the lower back of the head; and curls fall down to the shoulders from the neck; thus, he is Apollon and his posture and style recalls the Lycian Apollon the most (Fig. 1). Together with this statuette, a total of 198 Roman coins and bronze objects that could have served as appliqués on wooden furniture were uncovered in the same layer. In this campaign, Prof. Dr. Elif Tül Tulunay put together fragments of a marble head kept in the Mersin Museum and excavation house depot. She identified that it belonged to the statue of Asklepios on display at the Mersin Museum and identified the missing parts on the right arm and shoulder of the statue. * The 2008 campaign was conducted under the leadership of Prof. Dr. R. Yağcı by a team of one professor of archaeology, one assistant professor dr., two archaeologists with Ph.D, one research assistant, two archaeologists, one restorer-architect, two architects, one cartographer, one restorer, one sculptor, eight students of archaeology, one student of art history and 27 workers from July 17 th to August 29 th. 89

8 KAZI RAPORLARI EXCAVATION REPORTS FG42 FG43 Res. 1 Apollon heykelciği Fig. 1 Apollon statuette Soli Höyük Soli Höyüğün güney doğusundaki G9/F9 ve G9 açmalarında 2002/2003 kazı sezonlarında çalışılmıştı. Bu yıl öncelikle G9 açmasında, Hitit Dönemi ne ait kalınlaştırılmış kasa tipi (cassemate) İ.Ö. 15. yy. kazamatlı sur duvarları ve bunların uzantısının görüldüğü F9 ve G9 açmalarında mimari kompleksin tamamen açığa çıkarılmasına çalışılmıştır. G9 Açması G9 açması ve G9-F9 servis yolu sınırında yer alan doğubatı yönlü dere taşlarından oluşan Hitit Dönemi İ.Ö. 14. yy. duvarının altında kazıya başlanmıştır. Bu sektördeki çalışmaların amacı, İ.Ö. 15. yy. Hitit kazamat sistemini açığa çıkarmaktı. Bu amaçla m. den kotuna kadar 14. yy. duvarının dere taşları plan kare sistemine göre belgelendikten sonra kaldırılmıştır. Duvar taş dizisinin batı ucunda, döküntü toprak içinden bir insana ait kemik parçaları oldukça tahrip olmuş biçimde gelmiştir. Yanı sıra ortaya çıkarılan dağınık seramiklere bakıldığında tipik Drab Ware Hitit tabağı ağız parçaları, çömlek ve pithoslara ait kulp ve gövde parçaları yer almaktadır m. kotundan m. seviyesine inildiğinde, bu seviyede kazamatlı duvar üzerinde yer alan çakıl taşları açığa çıkarılmıştır. F9 açmasında yer alan duvarın kaldırılması çalışmaları ile birlikte değerlendirilirse: H8-H9- G9 ve F9 plan kareleri içerisinde yer alan İ.Ö. 15. yy. Hitit kazamatlı sur duvarı örgüsünün kuzey ve güney ucundaki alanlar açılarak höyüğün doğu yamacında yer alan sur sisteminin bir bütün olarak korunduğu anlaşılmaktadır. Bunun sonucunda kazamatlı duvarın doğu cepheli uzantıları ve kazamat odası oldukça belirgin bir şekilde ortaya çıkarılmıştır. Bu durum mimari çizim ile belgelenmiş ve 3 boyutlu planı resimdeki gibi canlandırılmıştır (Res. 2). Kazı ve temizlik çalışmalarının ardından duvarlar jeotekstil ile örtülmüş, özellikle yağmur ve sel nedeniyle oluşabilecek statik sorunlara karşı kum torbaları ile desteklenmiştir. Soli Höyük Trenches of G9/F9 and G9 were dug in the southeast of Soli Höyük in the campaigns of 2002 and This year, we aimed at uncovering the thickened casemate fortification walls of the Hittite period (15 th century B.C.), particularly in trench G9, and their extensions seen in F9 and G9 trenches in order to uncover the architectural complex. Trench G9 Excavations were initiated beneath the 14 th century B.C. Hittite period wall built with creek stones, extending in the east-west direction and located in trench G9 and service path of F9-G9. The aim was to uncover the Hittite casemate wall of the 15 th century B.C. here. For this purpose, the creek stones of the 14 th century wall between and m. levels were documented systematically and then removed. At the west end of the wall were poorly preserved pieces of a human skeleton. In addition, the scattered potshards uncovered include rim fragments of drab ware Hittite plates, handle and body fragments of pots and pithoi. Upon reaching m. from m. level, pebbles laid on the casemate wall were uncovered. Thus, the areas around the north and south ends of the 15 th century B.C. Hittite casemate wall in grid-squares H8-H9-G9 and F9 were exposed, and it was seen that the fortification system on the east slope of the höyük was preserved as a whole. As a result, the extensions facing east of the casemate wall and a casemate room were clearly exposed. This was documented with architectural drawings and a 3-D proposal was prepared (Fig. 2). Following the clearing and excavation work, the walls were covered with geotextile and statically supported with sandbags against any damage by rains and floods. Pottery groups from the above-mentioned trenches belonging to the Hittite rule in Soli (i.e. when Kizzuwatna 90

9 KAZI RAPORLARI Soli de Kizzuwatna nın Hitit İmparatorluğu nun egemenliğine girdikten (II/III. Tuthalia dönemi, İ.Ö. yak. XIV. yy.) sonraki dönemleri kapsayan yukarıda sözü edilen açmalardan elde edilen seramik grupları aşağıdaki biçimde incelenebilir: İp baskılılar (Büyük ve orta ölçekli depo kapları) RLWM (matara, kol, şişe biçimli libasyon kapları) Kafes bezemeliler (kare ağızlı, krater biçimliler) Drab Ware (Monokrom sığ ve derin kaplar, işaretlileri ölçek kabı olarak kullanılmışlardır). Bu dört grup diğer büyük Hitit merkezleriyle bağlantılı ve benzerlik gösteren belli standartlar taşımaktadır. Her biri Hitit İmparatorluk Çağı nda standart üretim ve dağılımın olduğunu ve bu üretim ve dağılımın merkezi bir yönetim tarafından yani kral ve ona bağlı otoriteler/yerel yöneticiler tarafından yürütüldüğünün bir kanıtıdır. EXCAVATION REPORTS came under Hittite rule that started during the reigns of Tudhaliya II and III, ca. 14 th century B.C.) can be categorized as follows: String-impressed wares (large and medium size storage jars) RLWM (water bottle-, arm- and bottle-shaped libation vessels) Cross-hatching decorated pottery (square mouthed and crater shaped) Drab ware (shallow and deep monochrome wares, those with signs were used for measuring purposes) These four big groups have certain standards indicating connection and similarity with other important Hittite centers. All provide evidence that there was a standard production and distribution in the Hittite Imperial period and that this production and distribution was administered by a central authority, i.e. the king and his authorities or local administrators. 91 Res. 2 İ.Ö. 15. yy. Hitit kazamatları Fig. 2 Hittite casemates of the 15 th century B.C.