Sera Gazı Envanterleri ve IPCC Rehberine Giriş

Transkript

1 Bölüm 1 Sera Gazı Envanterleri ve IPCC Rehberine Giriş Ulusal Sera Gazı Envanterleri Uygulamalı Eğitim Çalıştayı - IPCC Kesişen Konular Kasım Ankara, Türkiye

2 Emisyon Envanteri Temel Bilgiler Emisyon envanteri atmosfere salınan hava kirletenlerinin miktarının hesaplanmasıdır. Genel olarak aşağıdaki faktörlerden oluşur: Kirletenlerin kimyasal ve fiziksel kimliği Envanter kapsamındaki coğrafi alan Envanter kapsamındaki kurumsal yapılar Emisyon tahminlerine ilişkin zaman dönemi Emisyona neden olan faaliyet türleri 2

3 Sera Gazı verisi uygulamaları Sera gazı envanterleri çeşitli amaçlarla hazırlanmaktadır : Bilimsel araştırma Kamuoyunu aydınlatma, halkla ilişkiler, pazarlama Gönüllü raporlama ve kayıt Yasal uyumun gösterilmesi Emisyon ticaretine katılım Sera gazı yönetimi (yani, azaltım faaliyetlerinin analiz edilmesi ve uygulanması)

4 Envanterlerin Yanıtlayabileceği Sorular Emisyon ve azaltımların ana nedenleri nelerdir? Sera gazı tahminlerinizdeki belirsizlikler nelerdir? Emisyon ve azaltımlarda geçmişteki trendler nasıldır (toplam ve tek tek faaliyetler)? Mevcut ve planlanan politika ve önlemlerin etkileri nelerdir (emisyonları kötüleştirebilecek politikalar dahil)? Sera gazı envanteri spesifik raporlama gerekliliklerini karşılamakta mıdır (UNFCCC kapsamında)? Emisyonları azaltan ya da karbon tutan faaliyetler nasıl niceliklendirilir ve takdir edilir? Sera gazı emisyonları ya da azaltımlarındaki önemli artış ve azalışların arkasında hangi faaliyet, sanayi, işletme veya politikalar vardır? Siyasi kararları desteklemek açısından eksik olan bilgiler nelerdir? Araştırma ve ölçüm öncelikleri nelerdir?

5 Ölçüm, raporlama ve doğrulama Bali de üst düzey ilgi Aralık 2007 Eylem Planı Tüm ülkelere yönelik MRV beklentilerinin genişletilmesi

6 Doğrulama İki tanım 1. Denetim açısından: Raporlanan sera gazı verilerinin kalitesinin bağımsız bir kurum ya da uzman tarafından belgelendirilmesi 2. UNFCCC ve IPCC tarafından: Envanter verilerinin envanter programı vasıtasıyla bağımsız bir verisetiyle karşılaştırılması

7 Kalite nedir? Şeffaflık Tamlık Karşılaştırılabilirlik Tutarlılık Doğruluk Şeffaflık en temel öğedir. Eğer belgelendirmezseniz diğer ilkelerin hiçbirinin yerine getirildiğini gösterebilmeniz mümkün olmaz.

8 Kimleri ilgilendirmektedir? Geniş bir paydaş kitlesi... Karar vericiler ve politika danışmanları Uluslararası iklim değişikliği camiası İl seviyesinde ve yerel seviyedeki kurumlar Halk ve ilgi grupları İşletmeler Bilim adamları

9 Ulusal hükümet Diğer ülkelerdeki emisyon ve azaltımlar ne düzeydedir (hem Ek I hem de Ek I haricindeki ülkeler)? Sera gazı tahminlerine ilişkin belirsizlikler nelerdir ve ulusal envanterler doğrulanabilir midir? Ülkemizin küresel emisyonlara ve azaltımlara katkısı nedir? Kilit endüstrilerde mevcut emisyon ve azaltımlarla bunların projeksiyonu ne düzeydedir?

10 Ulusal hükümet (devamı) Mevcut ya da planlanan politika ve önlemlerin etkileri nelerdir (emisyonları artıran politikalar dahil olmak üzere)? Ülkemiz UNFCCC yükümlülüklerini yerine getiriyor mu? Hükümet kurumları ve kilit paydaşlar arasında emisyon tahminlerimize ilişkin uzlaşı var mıdır? Sera gazı emisyonlarının ve diğer çevre kirletenlerinin azaltılması arasında ne gibi ilişkiler vardır?

11 Uluslararası toplum Ülkenizin küresel emisyon ve azaltımlara katkısı ne düzeydedir? Sera gazı tahminleriniz güvenilir ve şeffaf mıdır? Ülkeniz UNFCCC gerekliliklerini yerine getirmekte midir?

12 İşletmeler ve STK lar Emisyonları azaltan ya da karbon tutan faaliyetleri nasıl niceliklendiriyoruz ve takdir ediyoruz? Sera gazı emisyonları ya da azaltımlarındaki önemli artış veya azalışların arkasında hangi faaliyet, sanayi, işletme veya politikalar vardır? Bilim adamları Araştırma ve ölçüm için öncelikler nelerdir? Emisyon ve yutak tahminlerinde bilimsel belirsizlikler nelerdir?

13 IPCC metodolojik rehber ve yönlendirme Ulusal Sera Gazı Envanterleri Görev Gücü (TFI) Ulusal Sera Gazı Envanterleri Programı (IPCC-NGGIP) IPCC Emisyon Faktörü Veritabanı (EFDB)

14 Metodolojik gelişim zaman çizelgesi IPCC Ulusal Sera Gazı Envanterleri Rehberi Revize 1996 IPCC Ulusal Sera Gazı Envanterleri Rehberi İyi Uygulama Rehberi Ulusal Sera Gazı Envanterlerinde Belirsizlik Yönetimi Arazi Kullanımı, Arazi Kullanımı Değişikliği ve Ormancılık İyi Uygulama Rehberi 2006 IPCC Ulusal Sera Gazı Envanterleri Rehberi

15 Rehberlerin yapısı 2006 IPCC Rehberleri Cilt 1: Genel Rehberlik ve Raporlama Cilt 2: Enerji Cilt 3: Endüstriyel Prosesler ve Ürün Kullanımı (IPPU) Cilt 4: Tarım, Ormancılık ve Diğer Arazi Kullanımı (TODAK) Cilt 5: Atık Her ciltte bulunan bilgiler ayrıntılı metodolojik rehber bilgi belirsizlik, KG/KK, zaman serisi tutarlılığı, raporlama rehber bilgi

16 IPCC Rehberlerinin Uygulanabilirliği Tüm emisyon hesaplama çerçeveleri temeli : Alt-ulusal seviye (il, eyalet, belediye, kaza) Sektörel/program/politika programları (NAMAs, INDCs, REDD+) Kurum envanterleri (kuruluş, işletme, ya da kişi) Ürün/Tedarik zinciri/teknoloji (yaşam-döngüsü) Tesis/Fabrika Proje/Faaliyet

17 Kilit kategoriler Kilit aktegorinin bir ülkenin toplam envanteri üzerinde emisyon seviyesi ya da trendi açısından etkisi vardır Kilit kategori niteliksel değerlendirme yoluyla da belirlenebilir Kilit kaynak kategori, ulusal envanter sistemi içerisinde önceliklendirilmiştir Ülkeler kaynak ve iyileştirmeler açısından kilit kategorilere odaklanmalıdır

18 Belirsizlik Belirsizlik analizi, büyük oranda uzman kanaatine dayandığı için, öznel bir çalışmadır Bu nedenle, ülkelerin envanterlerinin karşılaştırılmasında geçerli bir düzlem değildir Belirsizlik analizi, envanter verilerinizin kalitesinin araştırılması ve veri kalitesinin iyileştirilmesinin yollarının belirlenmesi için kullanılmalıdır Bunu veri kalitesini araştırarak Ve veri sağlayan taraflarla iletişim kurarak başarabilirsiniz (örneğin, istatistik kurumları) Belirsizlik araştırmaları KG/KK planınıza entegre edilmelidir!

19 IPCC Rehberi Online Kursları 501 Giriş ve kesişen konular kursu 511 Enerji Sektörü Kursu 521 Endüstriyel Prosesler ve Ürün Kullanımı Sektörü Kursu 531 Tarım Sektörü Kursu 541 Ormancılık ve Diğer Arazi Kullanımı Sektör Kursu 551 Atık Sektörü Kursu

20 Diğer kaynaklar Diğer taraflardan envanter raporları Diğer taraflardan envanterle ilgili raporlar Envanter profesyonelleri online networkü?

21 Kapanış sözleri Sera gazı envanteri bir rapordan daha fazlasıdır. Daha geniş kapsamlı analitik bir program olarak görülmelidir. Sera gazı envanteri hazırlanmasına yönelik bir yemek kitabı yaklaşımı pratik değildir. Sürecin tüm seviyelerinde uzman kanaatine olan ihtiyaç her zaman önemli olacaktır. İyi yapılandırılmış bir envanter, okuyanın varsayımları anlayıp hesaplamaları yeniden yapabilmesini sağlayacak yeterli dokümantasyonu içermelidir.

22 - son -