Sinan ŞENOL Tusaş Genel Müdür Yardımcısı (Sasad)

Transkript

1 Sinan ŞENOL Tusaş Genel Müdür Yardımcısı (Sasad)

2 Türkiye nin Gelişen Teknolojilerine Endüstri Açısından Vizyoner Bakış Türk Çalıştayı TUSAŞ Türk Sanayii A.Ş.

3 SAVUNMA HARCAMALARI EĞİLİMLERİ Teknolojilerinin gelişimine savunma harcamaları ve sivil havacılık pazarı direk kaynak sağlamaktadır. Yıl Africa ($ Billion) Asia-Pacific ($ Billion) Europe ($ Billion) Latin Amerika ($ Billion) MENA ($ Billion) North Amerika ($ Billion) S$CA ($ Billion) Toplam CAGR (%) Savunma Alımları Öngörüleri Bölgelere Göre * 27.30

4 200 HAVACILIK TEKNOLOJİLERİ EĞİLİMLERİ 150 Hava platformlarına yıllık Milyar $ harcama yapılması beklenmektedir Fighters Business Aircraft Rotorcraft Military Transports/Trainers/other Jetliners/Regional AC

5 KÜRESEL HAVACILIK UZAY TEKNOLOJİ ÖNCELİKLERİ Küresel harcamalarda havacılık ve uzay teknolojilerinin ağırlığının devam edeceği, firmaların sivil/askeri projelerle aynı anda ilgileneceği beklenmektedir. Avrupa da UCAV, Amerika da yeni nesil bombardıman uçağı, yeni nesil helikopter, eğitim uçağı projelerinin açılması beklenmektedir. Uydu/Uzay teknolojilerine yatırımların devam etmesi beklenmektedir. Technology 2014 ($ Billion) 2019 ($ Billion) CAGR (%) Spending Share (%) C4ISR/EW/IO Fixed Wing Aircraft Rotary Wing Aircraft Unmanned Systems

6 5 inci Nesil Uçaklar Ağ Destekli Yetenek Sensör Füzyonu Çoklu Düşük Görünürlük Yüksek Uçuş Performansı Kabiliyet HAVACILIK TEKNOLOJİLERİ KABİLİYET GELİŞİMİ 4 üncü Nesil Uçaklar Radar Kesit Alanı İyileştirmeleri Gelişmiş Karşı Tedbir Atım Federe Sensörler Hassas Mühimmat Zaman Manevra

7 İnsanlı BUGÜNÜN İNSANLI/SIZ UÇAKLARI Haberleşmesi Engellenmiş Harekat Ortamı Karmaşık Hv-Hv Angajmanları Dinamik Karar Gerektiren Harekat Ortamı Yüksek Yoğunluklu Tehdit Ortamı İnsanlı/ İnsansız İnsansız Yakın Hava Desteği Sabit Hedef Taarruzu Muharebe Arama Kurtarma Taktik İstihbarat, Gözetleme ve Keşif Süreklilik ve Uzun Süreli Havada Kalma Düşük Maliyet Yüksek Hasar Alma İhtimali Kirlenmiş Ortamlar (KBRN) Serbest Harekat Ortamı Yoğun Pilot Girdisi Limitli Veri Aktarımı Sivil Hava Sahası Kısıtları Düşük Otonomi Seviyesi

8 İNSANLI/SIZ UÇAK MÜŞTEREKLİK Gelecekte, Muharip İnsanlı Uçakların, Muharip İnsansız Uçaklarla (MİUS) Müşterek Görev Yapma Kabiliyeti Olacaktır.

9 İtki ve Aerodinamik GELECEĞİN YETENEK VE TEKNOLOJİ ALANLARI Yüksek Mach Sayıları Verimli Süpersonik Seyir Uzun Menzil Çeviklik ve Dayanım Gelişmiş Yakıtlar Malzeme ve Yapı Kendini Onaran Mlz. ve Sistemler Platform Sağlık İzleme Grafen Tabanlı Düşük Görünürlük Optik Düşük Görünürlük Mlz. Gelişmiş Isı Yönetimi Beka Çok Spektrumlu Fark Edilmezlik Her Yönden Tehditin Bertaraf Edilmesi Siber Direnç Güç ve Enerji Yüksek Kapasiteli Sistemler Gelişmiş Güç ve Enerji Yönetimi Daha Fazla Elektrikli Uçak Sensör ve Silahlar Yüksek Durumsal Farkındalık Artırılmış Gerçeklik / Giyilebilir Kokpit Gelişmiş Hedef Tanımlama Gelişmiş Pasif Sensörler Sensör ve Enformasyon Füzyonu Yönlendirilmiş Enerji Silahları Ağ Destekli Silahlar Paylaşılan Açıklıklar

10 HAVACILIK VE UZAY ENDÜSTRİ YAPILANMASI TÜRKİYE DÜNYA Çalışan Ciro 5 Milyar + $ 410 Milyar + $

11 HAVACILIK VE UZAY ENDÜSTRİ YAPILANMASI Avrupa ve Amerika, havacılık ve uzay sektöründe öne geçmek için endüstrilerinde konsolidasyon yaparak, firma sayısını azaltmış, Boeing, Airbus, Lockheed, Leonardo (Finmeccanica) gibi sektör devlerini oluşturmuştur.

12 TÜRKİYE HAVACILIK VE UZAY ENDÜSTRİ YAPILANMASI TUSAŞ ın kuruluşunu takiben ülkemizde savaş uçağı yapımı ile elde edilen kabiliyetler, 2005 yılındaki millileştirme ile egemen havacılık ve uzay ürünleri için bir altyapı oluşturmuştur.

13 2014- Defense News *Top100* sıralamasında 78. inci TÜRKİYE HAVACILIK VE UZAY ENDÜSTRİ YAPILANMASI Türkiye İhracatçılar Meclisi Sektör İhracat Şampiyonu YURT DIŞI YURT İÇİ 13 TUSAŞ, havacılık ve uzay alanında ulaştığı teknoloji merkezi konumunu yurtdışı pazara da yönlendirerek, katma değeri yüksek ürünler ile ülkemize döviz girdisi sağlayan «dünya markası bir havacılık ve uzay şirketi» olmayı hedeflemektedir.

14 TÜRKİYE DE HAVACILIK UZAY SANAYİ GELİŞMEKTEDİR. TÜRKİYE HAVACILIK UZAY SANAYİ 14

15 Figure 5: Top military spending nations 2014 (US$ billion) Total spend is US$ 1,747 billion TÜRKİYE SAVUNMA HARCAMALARI USA China Russia Saudi Arabia France UK India Germany Japan South Korea Brazil Italy Australia UAE Turkey Canada Israel Colombia Spain Algeria Poland Talwan Netherlands Singapore Oman 62,3 60,5 609,9 216,4 84,5 80, ,5 45,8 36,7 31,7 30,9 25,4 22,8 22,6 17,5 15,9 13,1 12,7 11,9 10,5 10,2 10,1 9,8 9,6 0 Country / Military budget (US$)

16 2005 TUSAŞ, Türkiye nin havacılık/uzay merkezi olarak 2005 yılından bu yana, uluslararası projeler ile özgün havacılık ve uzay ürünleri üzerine yoğunlaşmış ve teknolojik yetkinlik seviyesini arttırmıştır. GÖKTÜRK HÜRKUŞ C-130 TÜRKİYE HAVACILIKUZAY PROJE PORFÖYÜ 16

17 HAVACILIK YETENEK GELİŞTİRME A400M Geniş gövde tasarım ve üretim HÜRKUŞ ÖZGÜN HELİKOPTER EASA standartlarında sertifikasyon ve kalifikasyon F-16 CN-235 Montaj ve sistemlerle donatma C-130 Avrupa sivil hava sahası ile uyumlu pilot ve aviyonik sistemler B737 Modifikasyon ve uçuşa verme A350 B787 Kritik komponent tasarımı, üretimi ve uçuş kontrol yüzeyleri 17 Milli Muharip Uçak AKINCI (SİHA) ANKA İnsansız Hava Aracı Geliştirme

18 1957 den bugüne 1957: İlk uydunun yörüngeye konması, Sputnik : İlk ticari haberleşme uydusu, Telstar 1961: Yuri Gagarin, uzayda ilk insan 1969: Ay da ilk insanlar 1971: İlk uzay istasyonu, Salyut : Uzay Mekiği (Discovery) ilk uçuşu 1991: GLONASS ın operasyonel olması (Rusya) 1993: GPS in operasyonel olması (ABD) 2004: SpaceShipOne uçuşu DÜNYADAKİ UZAY ÇALIŞMALARI 18

19 yılları arasında 1,400 civarı yeni uydunun geliştirilerek uzaya fırlatılması planlanmaktadır. Bu durum önceki on yıllık gerçekleşme ile karşılaştırıldığında %70 lik bir artış beklentisini ortaya koymaktadır*. ULUSLARARASI PAZAR ve FIRSATLAR yılları arası için üretilen ve üretilmesi beklenen uydulara ilişkin projeksiyon 19

20 12,00 UZAYA AYRILAN BÜTÇE 10,00 uzay bütçesi aynı yıl toplam 11 Milyar $ olmuştur. 8,00 6,00 4,00 2, yılında; Rusya 3.00, Çin 4.57, Almanya 1.96 ve Fransa 3.02 Milyar $ lık 34,8 Milyar $ ABD, 2014 yılı için uzaya toplam 34.8 Milyar $ harcamıştır. Avrupa Ülkeleri için bütçeleri uzay ile ilgili faaliyetler için kullanmışlardır. Milyar $ Türkiye nin kayıtlara geçen 2014 yılı uzay sektörü harcaması: 114 Milyon Dolar Türkiye kendi uydularını geliştirebilen 33 ülke içerisinde yıllık bazdaki uzay 0,00 harcamaları ile 25. sırada 20

21 UZAYA ÖZELLEŞMİŞ İŞ GÜCÜ Uzay Alanında Çalışan Endüstriyel Kuruluşların İşgücü * ENDÜSTRİYEL KURULUŞLAR AIRBUS DEFENCE & SPACE Uzay Alanında Çalışan * 12,400 (Uzay) (Toplam ~40,000) 21 OHB THALES ALENIA SPACE ORBITAL ATK SPACE-X 2,450 7,500 12,300 3,000 Çin de faaliyet gösteren firma ve kuruluşlarda kişinin üzerinde çalışan bulunmaktadır. Uzaya spesifik çalışan işgücünün; ABD de yaklaşık , Avrupa da ve Japonya da civarında olduğu değerlendirilmektedir. Türkiye de uzaya spesifik çalışan sayısı:

22 SEKTÖRÜN ANA FAKTÖRLERİ Gelişmiş ülkelerdeki Boeing, Lockheed Martin, MDA, Orbital, Airbus, Thales Alenia Space, OHB, China Great Wall ve Mitsubishi Electric Corporation (MELCO) gibi şirketler; çoğunlukla hem havacılık, hem de uzay teknolojilerinde faaliyet göstermekte ve uydu pazarının büyük bir kısmını ellerinde bulundurmaktadırlar. Bu firmalara ilave olarak gelişmiş ülkelerde uzay alanına yönelik bazı araştırma enstitüleri ve üniversiteler ile NASA/ABD, ESA/ Avrupa, DLR/Almanya ve CNES/Fransa gibi kurumlar bulunmaktadır. Söz konusu bu kurumlar; Uzayın keşfi ve gezegenlerin araştırılması, Yeni yaşam alanlarının ve enerji kaynaklarının aranması, Deneyler yapılması ve deney sonuçlarının tıp vb. insanlığa fayda sağlayacak bilim dallarında kullanması gibi faaliyetler yürütmektedir. 22

23 TÜRKİYE DEKİ UZAY ÇALIŞMALARI TÜRKSAT 1B uydusu, 1994 TÜRKSAT 1C uydusu, 1996 TÜRKSAT 2A uydusu, 2001 BİLSAT uydusu, 2003 TÜRKSAT 3A uydusu, 2008 Piko-Sat uydusu, 2009 RASAT uydusu, 2011 GÖKTÜRK-2 uydusu, 2012 TÜRKSAT-3USAT uydusu, 2013 TÜRKSAT 4A uydusu, 2014 TÜRKSAT 4B uydusu, li yılların başına kadar Türkiye, uydu sistemlerinde dışa bağımlı kullanıcı ülke GÖKTÜRK YENİLEME* TÜRKSAT 6A TÜRKSAT YENİLEME* MİLLİ ASKERİ HABERLEŞME UYDUSU (MAHU)* UYDU FIRLATMA SİSTEMİ GÖKTÜRK-2 MİLLİ ALT SİSTEM GELİŞTİRME GÖKTÜRK-1 GÖKTÜRK-3 Türkiye de 1994 yılından bugüne kadar uydu projeleri hayata geçirilmiştir. 23 İMECE MİLLİ FAYDALI YÜKLER İMECE ALT SİSTEMLER Bugün, Ülkemiz kendi uydusunu geliştiren ve üreten 33 ülke arasında yerini almıştır. uydu sistemlerinde dışa bağımlı kullanıcı ülke

24 YAKIN DÖNEM DAHA GÜÇLÜ HAVACILIK VE UZAY ENDÜSTRİSİ İÇİN PROJELER UZUN DÖNEM İnsansız Avcı / Bombardıman Uçakları (UCAV) Özgün Helik opter MM U Takım Halinde (Birleşik) Hareket Eden Otonom İnsansız Hava Araçları Hürkuş-C TX 24 ANKA-S AKINCI SİHA Haberleşme, Gözlem, İstihbarat, Konumlama Uyduları Takım Uydular (Gözlem, İstihbarat, Haberleşme) Uzaya Erişim / Derin Uzay Malzeme ve Proses Teknolojileri, Temel Bilimler

25 DAHA GÜÇLÜ HAVACILIK VE UZAY ENDÜSTRİSİ İÇİN DEĞERLENDİRMELER Havacılık ve uzay, yatırım yapılması/destek sağlanması durumunda yüksek nitelikli getiriler (döviz girdisi, istihdam, teknolojik kazanım v.b.) sağlayabilen, aynı zamanda milli güvenlik için de stratejik bir alandır. Ülkemizde bugüne kadar gerçekleştirilen havacılık ve uzay projeleri ile yurtiçinde önemli bir bilgi birikimi ve altyapı sağlanmıştır. Bu alanlarda bugüne kadar Türk ne duyulan güven çok büyük önem taşımakta olup karşılık da bulduğu değerlendirilmektedir. Havacılık ve uzay alanında platform, alt sistem ve ekipman seviyesinde milli olarak gelinen nokta kendini ispatlamış ve eşik aşılmıştır. Türk Sanayii; yurtiçi KOBİ ler, üniversiteler ve enstitülerimizden oluşan ekosistemin birikimlerini de kullanarak, ülkemiz hedeflerinde yer alan iddialı projelerin sorumluluklarını üstlenmeye hazırdır. Havacılık ve uzay alanında projelerin ivedilikle hayata geçirilmesi, mevcut insan kaynağı ve altyapının sürekliliğinin sağlanması ve geliştirilmesi için büyük önem arz etmektedir. Geleceğe yönelik malzeme, proses ve temel teknoloji alanlarında derinleşmeye ve gelişen teknoloji alanlarına da yatırım yapmaya ihtiyaç vardır. Geliştirilen ürünler ile gerektiğinde yurtdışı işbirliği imkanlarını da kullanarak uluslararası pazarlara da açılmamız ülkemiz ve sanayiimiz hedefleri arasındadır. 25

26 TUSAŞ TÜRK HAVACILIK VE UZAY SANAYİİ A.Ş. TURKISH AEROSPACE INDUSTRIES, INC. 26