Ti FATİH SİGORTACILIK, BANKACILIK VE SERMAYE PİYASALARI ÜNİVERSİTESİ GEÇİŞ DÖNEMİ EĞİTİMİ NOTLARI

Transkript

1 Ti FATİH ÜNİVERSİTESİ SİGORTACILIK, BANKACILIK VE SERMAYE PİYASALARI Hazırlayanlar Yrd. Doç.Dr. Yiğit Bora ŞENYİĞİT Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM Yrd. Doç. Dr. Sinan SARISOY KAMU GÖZETİMİ MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU GEÇİŞ DÖNEMİ EĞİTİMİ NOTLARI 2013

2 Yazarlar: Yrd. Doç.Dr. Yiğit Bora ŞENYİĞİT zirve.edu.tr) Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM yalova.edu.tr) Yrd. Doç. Dr. Sinan SARISO Y (sarisoy@ nku.edu.tr)

3 İÇİNDEKİLER 1.SİGORTACILIK MEVZUATI Sayılı Sigortacılık Kanunu'na Genel Bakış Kanunun yapısı ve kapsamı Kanun ile getirilen yenilikler Özellik arz eden bazı hususlar TÜRKİYE'DE SİGORTACILIK UYGULAMALARI Sigortanın Tanımı ve Önem i Sigortanın temel prensipleri ve fonksiyonları Ülkemizde Sigortacılık Sektörü SİGORTACILIK VE RİSK YÖNETİMİ SİGORTACILIKTA İÇ SİSTEMLER İç Sistem ler İç sistemlerin kurulması Yönetim kurulunun sorumlulukları İç Kontrol Sistemi iç kontrol sisteminin amacı ve kapsamı İşlevsel görev ayrımı ve sorumlulukların te sisi Bilgi sistemlerinin te sisi İletişim yapısı ve etkin iletişim kanallarının tesisi iç kontrol faaliyetleri İç kontrol faaliyetini yürüten personelin görev ve yetkileri İç Denetim Sistem i İç denetim sisteminin amacı ve kapsam ı İç denetim birimi iç denetçilerin nitelikleri ve yetkileri İç denetim faaliyetleri ve çalışma esasları İç denetim planı Denetim dönemi İç denetim raporları İç denetim sisteminin dışarıdan hizmet yoluyla satın alınm ası Risk Yönetim Sisteminin Amacı ve Kapsam ı...44

4 Risk yönetiminin amacı Risk yönetimi politikaları Risk lim itleri Risk yönetimi faaliyetleri...45 ÇALIŞMA SORULARI: YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR HAYAT SİGORTALARI Hayat Sigortasının Tanım ı Hayat Sigortasının Türleri Risk ağırlıklı hayat sigortaları Birikimli Hayat Sigortaları HAYAT DIŞI SİGORTALAR Hayat Dışı Sigortanın Tanımı Hayat Dışı Sigortanın Türleri Yangın sigortaları Kaza sigortaları Nakliyat sigortaları Mühendislik sigortaları: Tarım sigortaları Sorumluluk sigortaları Sağlık sigortaları Kredi sigortaları Hukuksal koruma sigortaları REASÜRANS Reasüransın Tanımı Reasürans Türleri İhtiyari reasürans Zorunlu reasürans Reasürans Türlerinin Uygulanması Bölüşmeli reasürans Bölüşmesiz reasürans Reasüransın Faydaları Ö ZEL EMEKLİLİK SİSTEMİ Özel Emeklilik Sisteminin Temel Unsurları...62

5 Bireysel emeklilik şirketi Katılım cı Bireysel emeklilik aracısı Bireysel emeklilik hesabı Emeklilik yatırım fonu Portföy yöneticisi Saklayıcı Özel Emeklilik Sisteminin İşleyişi Bireysel Emeklilik Sisteminin Güvenliği ve Denetimi ÇALIŞMA SORULARI: YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR SİGORTA MUHASEBESİ Ülkemizde Sigorta Muhasebesine Yönelik Düzenlemeler Sigortacılık işlemlerinin Muhasebeleştirilmesi Prim gelirlerinin muhasebeleştirilmesi Tazminat ödemelerinin muhasebeleştirilmesi Reasürans işlemlerinin muhasebeleştirilmesi TEKNİK KARŞILIKLAR Ülkemizde Teknik Karşılıkları İlişkin Düzenlemeler Teknik Karşılıkların Muhasebeleştirilmesi Kazanılmamış primler karşılığı Devam eden riskler karşılığı Muâllak tazminat karşılığı Matematik karşılıklar Dengeleme karşılığı İkramiye ve indirimler karşılığı ÇALIŞMA SORULARI: YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR BDDK sayılı Bankacılık Kanununun 1-5, 15-19, 21-33, 36-57, 60-64, M addeleri Giriş Basel Çalışmaları Basel Basel II

6 Basel III Sayılı Kanunda İlgili Maddeler 1-5.Maddeler Amaç-Kapsam-Tanım Ve Kısaltmalar Kanunda Geçen Özel Tanımlar Ve Kısaltmalar Faaliyet Konuları Dolaylı Pay Sahipliği Maddeler Bağımsız Denetim, Değerleme Ve Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirme İzni Ana Sözleşme Değişiklikleri Sermaye Arttırımları Pay Edinim Ve Devirleri Birleşme, Bölünme Ve Hisse Değişim i Maddeler İzin Başvurularının Reddi Yönetim Yabancı Bankaların Şube Açması Durumunda Yönetim Kurulu Yönetim Kurulunun Sorumluluğu Denetim Kom itesi Denetim Komitesinin Görev Ve Sorumluluğu Denetim Komitesinin Raporlama Aralığı Denetim Komitesinin Yetkisi Genel Müdür Ve Yardımcıları Çalışma Ve imza Yetkisi Yasağı Yemin Ve Mal Beyanı Karar Defteri İç Sistemlere ilişkin Yükümlülükler İç Kontrol Sistemi Risk Yönetimi Sistemi İç Denetim Sistemi Bağımsız Denetim Kuruluşları Maddeler Sorumluluk Sigortası Muhasebe Ve Raporlama Sistemi

7 Konsolide Finansal Raporlar Finansal Raporların İmzalanması, Sunulması, İlânı Ve Denetimi Yıllık Faaliyet Raporu Sorumluluk Belgelerin Saklanması Koruyucu Düzenlemeler Ödenmiş Sermaye, Yedek Akçeler Ve Özkaynak Sermaye Yeterliliği Likidite Yeterliliği Aşımların Giderilmesi Krediler Risk Grubu Dâhil Olunan Risk Grubu Ve Mensuplara Kredi Kullandırma Koşulları Kredi Açm a Kredilerin İzlenm esi Karşılıklar Ve Teminatlar Kredi Sınırları Kredi Sınırlamalarına Tâbi Olmayan İşlemler Ortaklık Paylarına İlişkin Sınırlam alar Gayrimenkul Ve Emtia Üzerine İşlemler Maddeler Mevduat Ve Katılım Fonu Kabulü Mevduatın Ve Katılım Fonunun Çekilmesi Zamanaşımı Mevduatın Ve Katılım Fonunun Sigortalanması Sigorta Kapsamı Dışında Kalan Mevduat Ve Katılım Fonu Maddeler Kalkınma Ve Yatırım Bankalarına ilişkin Hükümler Maddedeki Sigorta kapsamı dışında kalan mevduat ve katılım fonu Maddedeki Fonun bütçesi Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 2 Bankaların Muhasebe Uygulamalarına Ve Belgelerin Saklanmasına ilişkin Usul Ve Esaslar

8 12.1. Faaliyetlerin Muhasebeleştirilmesi Finansal Tablolar Bilanço Gelir Tablosu Ve Özkaynaklarda Muhasebeleştirilen Gelir Gider Kalemlerine İlişkin Tablo Nakit Akış Tablosu Özkaynak Değişim Tablosu Finansal Raporlar Yurt Dışı Şubelere Ait Finansal Tabloların Konsolide Edilmesi Yönetim Kurulunun Sorumluluğu Finansal Raporların Yetkili Kişilerce İmzalanması Finansal Raporların Sunumu Ve Yayımlanması Belgelerin Saklanması Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 3 Bankalarca Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanması Ve Yayımlanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Konuyla İlgili Tanımlar Ve Kısaltmalar Yıllık Faaliyet Raporuna İlişkin Genel Esaslar Yıllık Faaliyet Raporunun İçeriği ) Denetçilerin görev süreleri ve mesleki deneyimleri, ) Genel kurula sunulan özet yönetim kurulu raporu, ) Bankanın dahil olduğu risk grubu ile yaptığı işlemlere ilişkin bilgiler, ) Bağımsız denetim raporu, ) Mali durum, kârlılık ve borç ödeme gücüne ilişkin değerlendirme, Yıllık Faaliyet Raporunda Verilecek İlave Bilgiler Yıllık Faaliyet Raporunun Sunum u Yıllık Faaliyet Raporunda Yer Alan Bilgilerin Denetlenmesi Yıllık Faaliyet Raporunun Yayımlanması Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 4 Bankalarca ve Katılım Bankalarınca Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı ve Finansal Tablolar Mevduat Bankalarınca Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı Tekdüzen Hesap Planı Yapısı...157

9 Tebliğe göre Tekdüzen Hesap Planı, aşağıda belirtilen gruplardan oluşmaktadır; Türk Parası Ve Yabancı Para Hesaplar Hesap Numaralama Sistemi Değişiklik Yapılması Katılım Bankalarınca Uygulanacak Tekdüzen Hesap Planı Tekdüzen Hesap Planı Yapısı Tebliğe göre Tekdüzen Hesap Planı, aşağıda belirtilen gruplardan oluşmaktadır; Türk Parası Ve Yabancı Para Hesaplar Hesap Numaralama Sistemi Değişiklik Yapılması Muhasebe Kaydı Mevduat Hesaplarının Açılm ası Mevduat Hesaplarına Para Yatırma (Mevduat Bankalarında) Cari Hesaplara Para Yatırma (Katılım Bankalarında) Mevduat Hesaplarından Para Çekme (Mevduat Bankalarında) Cari Hesaplarından Para Çekme (Katılım Bankalarında) Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 5 Bankaların Konsolide Finansal Tablolarının Düzenlenm esi Özel Tanımlamalar Önemli Etkinlik Konsolide Finansal Tablo Düzenleme Zorunluluğu Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 6 Bankalarca Kamuya Açıklanacak Finansal Tablolar İle Bunlara İlişkin Açıklama ve Dipnotlar Özel Tanımlamalar Tabloların Formatı İle ilgili Genel Hükümler Sunum Esasları Muhasebe Politikalarına İlişkin Açıklamalar Sermaye Yeterliliği Standart O ranı Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 7 Bankaların İç Sistemleri

10 17.1. Özel Tanımlamalar İç Sistemlerin Kurulm ası Yönetim Kurulunun Sorumlulukları Denetim Komitesi Üyelerinin Nitelikleri ) Bankada icrai görevi bulunan yönetim kurulu üyelerinden olmaması, Denetim Komitesi Üyelerinin Yetki Ve Sorumlukları Üst Düzey Yönetimin Görev Ve Sorumlulukları İç Kontrol Sisteminin Amacı Ve Kapsamı İşlevsel Görev A yrım ı Bilgi Sistemlerinin Tesisi İletişim Yapısı Ve İletişim Kanallarının Te sisi İş Sürekliliği Yönetimi Ve Planı İç Kontrol Faaliyetleri Faaliyetlerin icrasına Yönelik İşlemlerin Kontrolü İletişim Kanallarının Ve Bilgi Sistemlerinin Kontrolü Finansal Raporlama Sistemlerinin Kontrolü Uyum Kontrolleri İç Kontrol Birim i İç Kontrol Personelinin Görev Ve Yetkileri İç Denetim Sisteminin Amacı Ve Kapsamı iç Denetim Birim i Müfettişlerin Nitelikleri Ve Yetkileri İç Denetimde Mesleki Özen İç Denetim Faaliyetleri Riske Dayalı Denetim İç Denetim Planı Denetim Dönemi Çalışma Programları ) Kayıtlara esas belgelerin incelenmesi, Örnekleme Metot Ve Teknikleri İç Denetim Raporları izleme Faaliyetleri Danışmanlık Hizmetleri Konsolidasyona Tabi Ortaklıkların Denetimi...204

11 Risk Yönetiminin Am acı Risk Yönetimi Politikaları Ve Uygulama Usulleri Risk Limitleri Risk Yönetimi Faaliyetleri Yeni Ürünler Ve Hizmetler Risk Yönetimi Birimi Ve Personeli Risk Ölçümü Ve Ölçüm Süreci Veri Yönetimi Süreci Sermaye Gereksinimi Strateji Ve Süreçleri Sermaye Gereksinimi içsel Değerlendirme Süreci Temel İlkeleri Sürecin Tasarımı Sürecin Yönetim Ve Karar Alma Süreci ile İlişkisi Düzenli Gözden Geçirm e Risk Odaklılık Kapsamlılık Geleceğe Yönelik Olması Uygun Ölçme Ve Değerlendirme Süreci İçsel Değerlendirme Süreci Sonuçları Risk Yönetim Uygulamalarının Tesisi Kredi Riski Yönetimi Uygulamalarına ilişkin Genel Esaslar Piyasa Riski Yönetimi Uygulamalarına İlişkin Genel Esaslar Operasyonel Risk Yönetimi Uygulamalarına ilişkin Genel Esaslar Likidite Riski Yönetimi Uygulamalarına İlişkin Genel Esaslar Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riski Yönetimi Uygulamalarına İlişkin Genel Esaslar Karşı Taraf Kredi Riski Yönetimi Uygulamalarına ilişkin Genel Esaslar Yoğunlaşma Riski Yönetimi Uygulamalarına ilişkin Genel Esaslar Menkul Kıymetleştirme Riski Yönetimi Uygulamalarına İlişkin Genel Esaslar Ülke Ve Transfer Riski Yönetim Uygulamalarına ilişkin Genel Esaslar Artık Risk Yönetimi Uygulamalarına İlişkin Genel Esaslar Diğer Riskler Risk Raporlaması Piyasa Riski Raporlarının içereceği Bilgiler Kredi Riski Raporlarının İçereceği Bilgiler

12 Operasyonel Risk Raporlarının İçereceği Bilgiler Senaryo Analizi Ve Stres Testi Bildirim Yükümlülüğü Türkçe Yapılacak Uygulamalar Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 8 Bankaların Özkaynakları Giriş Güncel Düzenlemeler Özkaynak Unsurları Ana Sermaye Ana Sermaye Kalemlerine İlişkin Özel Açıklamalar Düzenlemenin 4.maddesinin 4.fıkrası incelendiğinde Katkı Sermaye Hesabı Birincil Sermaye Benzeri Borçlar İkincil Sermaye Benzeri Borçlar Sermaye Benzeri Borçlarda İndirim Sermayeden İndirilen Değerler Özkaynak Ve Konsolide Özkaynak Hesaplaması, Hesaplama Dönemleri Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 9 Türev Araçların Muhasebeleştirilmesi Hesap Planında ilgili Hesaplar Örnek Uygulama Örnek Uygulama Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 10 Yapısal Pozisyon Giriş Basel Çalışmaları Basel Basel II Basel III

13 20.3. Yapısal Pozisyonla İlgili Güncel Düzenlemeler Düzenlemede geçen Koruyucu Düzenlemeler Sermaye Yeterliliği Yapısal Pozisyonun Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine İlişkin Yönetmelikteki Dayanağı Kur Riski İçin Sermaye Yükümlülüğünün Standart Metot ile Hesaplanması Yapısal Pozisyon Uygulaması İzin Ve Yapısal Pozisyonun Kapsam ı Yapısal Pozisyon Kapsamına Giren Varlıklarda Aranan Nitelikler Yapısal Pozisyon Kapsamına Giren Varlıklara İlişkin Esaslar Yapısal Pozisyonların Muhasebeleştirme ilkeleri Yapısal Pozisyona İlişkin Sınırlar Ve İlaveler Yapısal Pozisyonun İzlenmesi Ve Bildirilmesi Sermaye Yükümlülüğü Muafiyeti Ve Şartları Özet Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 11 Yabancı Para Net Genel Pozisyon\Özkaynak Standart Oranının Bankalarca Konsolide Ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması Ve Uygulanması Giriş Güncel Düzenlemeler Sayılı Kanunda Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranları Uygulamasının Dayanakları Koruyucu Düzenlemeler Konsolide Olmayan Ve Konsolide Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranları, Hesaplanması, Bildirimi Ve Aşım lar Konsolide Olmayan Oransal Sınır, Hesaplama Şekli Ve Bildirim Konsolide Finansal Tablolar Esas Alınarak Hesaplanan Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart O ranı Oransal Sınırlara Uyumsuzluk Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı Ekler-Kullanılacak Bildirim Cetvelleri BDDK 12 Bankaların Kredi İşlemleri

14 22.1. Özel Tanımlamalar Aynı Risk Grubuna Dahil Edilecek Gerçek Ve Tüzel Kişiler Kredi Açma Yetkisinin Devri Kredi Komitesinin Oluşumu Kredi Komitesinin Çalışma Esasları Hesap Durumu Belgesi Alınması Hesap Durumu Olarak Kabul Edilecek Belgeler Hesap Durumu Belgelerinin Denetlenmesi Hesap Durumu Belgelerinin Denetimi, Denetim Raporu Ve Diğer Hususlar Gayrinakdi Krediler, Vadeli İşlem Ve Opsiyon Sözleşmeleri Ve Benzeri Diğer Sözleşmeler ile Ortaklık Paylarının Dikkate Alınması Kredi Sınırlarının Konsolide Esasa Göre Hesaplanması Yabancı Ülkelerin Merkezi Yönetimleri, Merkez Bankaları Ve Kredi Kurumlan İle İlgili İşlemlerin Dikkate Alınma O ranları Merkezi Yurt Dışında Kurulu Bankaların Türkiye'deki Şubelerinin Merkezleri Ve Yurt Dışında Kurulu Diğer Şubeler İle Yaptıkları İşlemler Kredi Sınırlamalarına Tabi Olmayan İşlemler Kredi Sınırlarının İzlenmesi Aşımların Giderilmesi Katılım Bankalarınca Finansman Sağlama Yöntemleri Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 13 Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Giriş Karşılık Kavramı Kredi Potföyünün Yapısına İlişkin Veri Olma Fonksiyonu Güncel Mevzuat Konu İle İlgili Temel Tanım lar Kredilerin Ve Diğer Alacakların Sınıflandırılm ası A) Birinci Grup - Standart Nitelikli Krediler Ve Diğer Alacaklar: B) İkinci Grup - Yakın İzlemedeki Krediler Ve Diğer Alacaklar: C) Üçüncü Grup - Tahsil İmkânı Sınırlı Krediler Ve Diğer Alacaklar Ç) Dördüncü Grup - Tahsili Şüpheli Krediler Ve Diğer Alacaklar D) Beşinci Grup - Zarar Niteliğindeki Krediler Ve Diğer Alacaklar:

15 23.4. Sınıflandırmaya ilişkin Temel Kriterler Donuk Alacaklar Krediler Ve Diğer Alacakların Sınıflandırılmasında Dikkate Alınacak Hususlar Genel Karşılıklar, Özel Karşılıklar Ve Teminatlar Genel Karşılıklar Özel Karşılıklar Teminatlar A) Birinci Grup Teminatlar; B) İkinci Grup Teminatlar; C) Üçüncü Grup Teminatlar; Ç) Dördüncü Grup Teminatlar Ve Finansal Kiralamaya Konu Varlıklar Özel Karşılıkların Hesaplanmasında Teminatların Dikkate Alınması Kredilerin Ve Diğer Alacakların Yeniden Yapılandırılması, Muhasebeleştirilmesi Ve Raporlanması Kredilerin Ve Diğer Alacakların Yeniden Yapılandırılması Değerleme, Muhasebeleştirme Ve Raporlam a Katılım Bankalarınca Kullandırılan Fonlar Ve Diğer Alacaklar /1/2015 Tarihine Kadar Genel Karşılık Uygulaması İtibariyle Hükmü Devam Etmekte Olan Geçici Hususlar Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 14 Bankaların Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi Giriş Güncel Düzenlemeler Özel Tanımlamalar Kurul İzni Birleşme, Devir, Bölünme Ve Hisse Değişimi İşlemlerine Başlanılm ası Birleşme Genel Kurul İzni Birleşme Sözleşmesi Birleşme Sözleşmesi Sonrası işlem ler Tescil Ve İlan Devir Genel Kurul İzni...333

16 Devir Sözleşm esi Devir Sözleşmesi Sonrası İşlemler Tescil Ve İlan Bölünme Genel Kurul İzni Bölünme Sözleşm eleri Bölünme Sözleşmesi Sonrası işlemler Tescil Ve İlan Hisse Değişimi Genel Kurul İzni Hisse Değişimi Sözleşm esi Hisse Değişimi Sözleşmesi Sonrası İşlemler Birleşme, Devir, Bölünme Ve Hisse Değişimine İlişkin Özellikli Durumlar Özel İzinler Borçların Ödenmesi Veya Teminat Gösterme Zorunluluğu Bulunmaması Pay Edinim Ve Devirleri imtiyazlı Pay Sahiplerinin Hakları Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 15 Varlık Yönetim Şirketleri Özel Tanımlamalar Kuruluş Şartları Kurucuların Nitelikleri Kuruluş Ve Faaliyet İzni Ana Sözleşme Değişikliği Ve Hisse Devri Yönetim Kurulu Genel Müdür Atama Faaliyet Alanı Asgari İştirak Oranı Denetim Bilgi Verme Faaliyet İzninin İptali Karşılıklar

17 Muhasebe Ve Raporlama Sistemi Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı BDDK 16 Finansal Holding Şirketleri Giriş Güncel Düzenlemeler Finansal Holding Şirketlerinin Kapsamı Finansal Holding Şirketlerinin Kurumsal Yapısı Ortakların Nitelikleri Ve Dolaylı Pay Sahipliği Ana Sözleşme Değişikliği, Pay Edinim Ve Devirleri Kurumsal Yönetime ilişkin Hükümler Finansal Holding Şirketlerine İlişkin Sınırlamalar Özkaynaklar Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart O ranı Kredi Sınırları Aşımların Giderilmesi Finansal Holding Şirketlerinin Denetim i Denetim, Denetim Bilgilerinin Paylaşılması Ve Alınacak Önlem ler Muhasebe Ve Raporlama Sistemi Bağımsız Denetim Derecelendirme Ve Değerleme Faaliyetleri İle Destek Hizmeti Alınması Diğer Düzenlemeler İstisna-Karşılaştırmalı Bilgi Sunm a Çalışma Soruları Çalışma Soruları Yanıt Anahtarı Kaynaklar Sayım,F.(2013), Banka Muhasebesi; İstanbuhAkademik A rg e Yararlanılan Ana M evzuat FİNANSAL SİSTEM, SERMAYE PİYASALARI VE SERMAYE PİYASASI M EVZUATI FİNANSAL SİSTEM VE SERMAYE PİYASALARI PARA PİYASASI SERMAYE PİYASASI Özellikleri Çeşitleri

18 27.3. PARA PİYASASI İLE SERMAYE PİYASASI ARASINDAKİ İLİŞKİLER SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI HİSSE SENETLERİ Hisse Senetlerinin Türleri: Hisse Senetlerinin Getirileri: Hisse senetlerinin ziyaı ve zamanaşımı: OYDAN YOKSUN HİSSE SENETLERİ KATILMA İNTİFA SENEDİ BORÇLANMA ARAÇLARI TAHVİLLER PAYA DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR TAHVİL (PD T) DEĞİŞTİRİLEBİLİR TAHVİL (D ET) BONO KIYMETLİ MADEN BONOLARI (ALTIN, GÜMÜŞ, PLATİN BONOLARI) KAR VE ZARAR ORTAKLIĞI BELGESİ GAYRİMENKUL SERTİFİKASI VARLIĞA DAYALI MENKUL KIYMETLER VARLIK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLER YATIRIM FONU KATILMA BELGELERİ İPOTEKLİ SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI ORTAKLIK VARANTLARI ARACI KURULUŞ VARANTLARI KİRA SERTİFİKASI VADELİ İŞLEM VE OPSİYON SÖZLEŞMELERİ YABANCI SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ KAYDİLEŞTİRİLMESİ SERMAYE PİYASASI KURUMLARI SERMAYE PİYASASI KURULU Sermaye Piyasası Kurulu'nun Teşkilat Yapısı Sermaye Piyasası Kurulu'nun Şirketlerle İlgili Yetkileri YATIRIM KURULUŞLARI HALKA AÇIK ORTAKLIKLAR Yeni Finansman Kaynağı Likidite

19 Şirketlerin Tanıtımı Kurum sallaşm a İkincil Halka Arz ve Sermaye Artırım İmkânı Diğer İm kânlar: Kar payı ve Bedelsiz Pay Dağıtımı ile Bağış Yapılm ası Örtülü kazanç aktarımı yasağı Kamuyu Aydınlatma Yükümlülüğü Mali Tablo ve Raporların Düzenlenmesi ve Kamuya Duyurulması Bağımsız Denetim Yükümlülüğü İlişkili Taraf İşlemlerini Değerleme Yükümlülüğü Kurumsal Yönetime ilişkin Yükümlülük Ortak Satışı (Mevcut Payların Halka A rzı) Sermaye Artırımı (Yeni Pay İhracı Yöntemi) Ön Hazırlık Başvuru Yerinde İnceleme Payların Kurul Kaydına Alınm ası Payların Halka A rzı Satış Sonuçlarının Bildirilmesi ve Borsa'da işlem Görme Borsa'da Satış Yöntem i Talep Toplama Yöntemi SERMAYE PİYASASINDA FAALİYET GÖSTERMESİNE İZİN VERİLEN KURUM LAR Hukuki Çerçeve Amaçları ve Faaliyetleri Yönetim kurulunun yapısı Teşkilat Yapısı Ürünler ve Piyasalar SERMAYE PİYASASI KANUNU...419

20 Her hakkı Fatih Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.

21 ^ FATİH 1 TTN f\ ü n iv e r s it e s i SİGORTACILIK MEVZUATINA İLİŞKİN KONULAR BOLUM SİGORTACILIK _0J (D c " O T- Sigortacılık Mevzuatı Türkiye'de Sigortacılık Uygulamaları Sigortacılık ve Risk Yönetimi Sigortacılıkta İç Sistemler Hayat Sigortaları Hayat Dışı Sigortalar Reasürans Özel (Bireysel) Emeklilik Sistemi Sigorta Muhasebesi Teknik Karşılıklar

22 1. SİGORTACILIK MEVZUATI Ülkemiz sigortacılık sektörüne yön veren çeşitli hukuki düzenlemeler mevcuttur. Bunların başında Türk Ticaret Kanunu'nun ilgili hükümleri ve Sigortacılık Kanunu gelmektedir. 13 Ocak 2011 tarihinde kabul edilen ve 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun sigorta kitabı sigorta sözleşmelerinde uygulanacak kuralları içermektedir. 3 Haziran 2007 tarihinde kabul edilen 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ise sektördeki kişi ve kurumların faaliyete başlama, teşkilat, yönetim, çalışma esas ve usulleri ile faaliyetlerinin sona ermesi ve denetlenmesine ilişkin hususları içerir. Bu kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte uzun yıllar yürürlükte kalan ve günümüz ticaret hayatının ihtiyaçlarına cevap veremez hale gelen 21 Aralık 1959 tarihli ve 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır. Sektörün önemli unsurlarından olan bireysel emeklilik şirketleri ile ilgili hukuki düzenlemeler ise 28 Mart 2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu içerisinde yer almaktadır Sayılı Sigortacılık Kanunu'na Genel Bakış 03/06/2007 tarihinde kabul edilen 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu, 14/06/2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir sayılı Sigortacılık Kanunu'ndan önce uygulanmakta olan 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu, 539 sayılı KHK ile 1994 yılında temel değişikliklere uğramıştır. Ancak, söz konusu KHK'nın dayanağını teşkil eden 3991 sayılı Yetki Yasasının Anayasa Mahkemesi'nin 29/11/1994 gün, 1994/68-80 esas-karar sayılı kararıyla iptal edilmesi nedeniyle, KHK hükümlerinin itiraz yoluyla iptali de mümkün hale gelmiştir. Sigorta, toplumların hemen hemen tüm kesimlerini ilgilendiren teknik ve yaygın bir faaliyetin konusu olduğu gibi teminat vermesi sebebiyle güven unsurunun ön plana çıktığı bir hizmet sektörüdür. Bu bakımdan sigortacılık faaliyetlerinin güven ve açıklık içinde sürdürülebilmesi ve kamunun doğru biçimde bilgilendirilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, sigortacılık sektöründe denetim büyük önem arz etmektedir. Bu noktada, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile getirilmiş olan sigorta ve reasürans şirketlerinin faaliyetlerinin, varlıklarının, iştiraklerinin, alacaklarının, özkaynaklarının, borçlarının, mali bünye ve idari yapılarını etkileyen tüm unsurlarının tespit ve tahliline yönelik yeni düzenlemeler daha etkin bir denetimi sağlayacaktır. Diğer taraftan, sigortacılıktaki denetim diğer anonim şirketlerden farklı olarak sadece normatif denetimi içermediğinden getirilen hükümlerle çok daha geniş, esasa inen ve idareye takdir hakkı tanıyan bir denetim sistemi öngörülmüştür Kanunun yapısı ve kapsamı 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu, bir çerçeve kanun niteliğindedir. Öncelikle ana ilkeler belirlenmiş olup ayrıntılar ikincil mevzuata bırakılmıştır. Bu şekilde, yasal düzenlemelerin sektörün dinamik yapısına gecikmeden ayak uydurmasına imkan sağlanmıştır. Böylelikle, AB mevzuatındaki olası değişikliklerin mevzuata yansıtılabilmesinin de daha kolay olması öngörülmektedir. Ayrıca, Türk hukuk sisteminin yapısı gereği, temel kanun niteliğindeki Türk

23 Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu, İcra-İflas Kanunu gibi kanunlarda yapılan düzenlemeler Kanuna aktarılmamıştır sayılı Kanun ile; Sigorta Şirketleri Reasürans Şirketleri Aracılar (Brokerler ve Acenteler) Sigorta eksperleri Aktüerler Sigortacılık faaliyeti gösteren diğer organizasyonlar (havuz v.b.) Sigortacılıkla ilgili meslek kuruluşları kuruluş, faaliyet ve faaliyetlerinin sonlandırılması bakımından düzenlenmektedir. Kanunda yapılan tanımlar aşağıdaki gibidir: Aktüer: Sigortacılık tekniği ile buna ilişkin yatırım, finansman ve demografi konularında olasılık ve istatistik teorilerini uygulayarak, yasal düzenlemelere uygun prim, karşılık ve kâr paylarını hesaplayan, tarife ve teknik esasları hazırlayan kişiyi, Aracı: Sigorta acentesi ve brokeri, Bakan: Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanı, Birlik: Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliğini, Broker: Sigorta veya reasürans sözleşmesi yaptırmak isteyenleri temsil ederek, bu sözleşmelerin yaptırılacağı şirketlerin seçiminde tamamen tarafsız ve bağımsız davranarak ve teminat almak isteyen kişilerin hak ve menfaatlerini gözeterek sözleşmelerin akdinden önceki hazırlık çalışmalarını yürütmeyi ve gerektiğinde sözleşmelerin uygulanmasında veya tazminatın tahsilinde yardımcı olmayı meslek edinen kişiyi, Destek hizmeti kuruluşu: Bu Kanun kapsamındaki kuruluşlara, faaliyet alanlarıyla ilgili konularda yardımcı veya tamamlayıcı nitelikte hizmet veren kuruluşları, Hesap: Güvence Hesabını, İş planı: Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin kuruluş amacı ile en az ilk üç yıldaki faaliyetlerine ilişkin tahminlerini ve yükümlülüklerini sürekli olarak yerine getirebileceğini ayrıntılı bir şekilde ortaya koyan planı, Komisyon: Sigorta Tahkim Komisyonunu, Levha: Türkiye'de faaliyette bulunan sigorta şirketleri, reasürans şirketleri ile 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa göre kurulan emeklilik şirketleri için Birlik tarafından, sigorta eksperleri ve sigorta acenteleri için ise Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından ayrı ayrı düzenlenecek faal olarak çalışanlara ilişkin kayıtları gösterir levhaları, Liste: Sigorta hakemleri listesini,