EĞİTİMDE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Transkript

1 EĞİTİMDE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi BÖTE DERS NOTLARI HAZIRLAYAN Öğr.Gör. Mehmet KARAHAN Malatya, 2001

2 İÇİNDEKİLER I. BÖLÜM: Teknoloji Tarihi Teknolojinin Tanımı, Kapsamı, Önemi Teknolojinin Nitelikleri ve İşlevleri Tarihsel Süreç İçerisinde Teknolojik Gelişmeler Endüstri Devrimi ve teknolojik Gelişmeler Zamanımızda Teknolojinin Durumu II. BÖLÜM: Bilişim Kavramları Veri ve Bilgi Bilişim Bilgi Teknolojileri Bilgi Paylaşımı Bilgi Toplumu III. BÖLÜM: Bilgi Toplumunun Temel Özellikleri ve Sosyal Yapı Bilgi Toplumunun Temel Özellikleri Bilgi Toplumunda Sosyal Sistem Bilgi Toplumunda Ekonomik Sistem Bilgi Toplumunda Kültürel ve Politik Sistem Bilgi Toplumu Olma Sürecinde Türkiye IV. BÖLÜM: Eğitimde Bilgi Teknolojileri Eğitimde Yeni Teknolojiler Eğitimde Bilgisayar Kullanımı Eğitimde Bilgisayar Kullanımının Olumlu/Olumsuz Etkileri Bilişim Teknolojilerinin Eğitimde Kullanımı Ders Materyali Hazırlamada Bilgisayar Kullanımı Bilgisayar Destekli Eğitim V. BÖLÜM: İnternet Kullanım Alanları Web Chat FTP e-ticaret ve Bankacılık Değişik İnternet Uygulamaları (Reklam, Dayanışma, Askeri, Siyasi vs.) 2

3 VI. BÖLÜM: Eğitim Ortamlarında İnternet ten Yararlanma Temel Kavramlar İnternet Üzerinden Bilgiye Erişim Yolları Web Destekli Eğitim Çalışmaları VII. BÖLÜM: İnternet in Birey ve Sosyal Yaşama Etkileri Birey Üzerindeki Etkileri Toplum Üzerindeki Etkileri İnternet in Türkiye deki Durumu İnternet Etiği 3

4 I. BÖLÜM: TEKNOLOJİ TARİHİ 1. Teknolojinin Tanımı Kapsamı Önemi 2. Teknolojinin Nitelikleri ve İşlevleri 3. Tarihsel Süreç İçerisinde Teknolojik Gelişmeler 4. Endüstri Devrimi ve Teknolojik Gelişmeler 5. Zamanımızda Teknolojinin Durumu 4

5 1. TEKNOLOJİNİN TANIMI KAPSAMI VE ÖNEMİ 1.1. Teknolojinin Tanımı Dünya üzerinde çok değişik tür ve sayıda canlı yaşamaktadır. Bu canlılar içerisinde insan, düşünebilme yeteneği ile diğerlerinden ayrılmaktadır. Düşünebilme yeteneğinde olan insan, bu özelliğini dünya üzerinde var olduğu ilk andan itibaren kullanmaya başlamıştır. İnsan, dünya üzerinde var olduğu ilk andan itibaren, sürekli olarak hayatını daha rahat ve daha kolay devam ettirebilmenin yollarını aramıştır. Tüm düşünce gücünü bu yönde yoğunlaştıran insan, sürekli olarak hayatı daha kolay kılmıştır. Hergelen gün hayatı daha da kolaylaştıracak bir aracı, gereci bulmuş, geliştirmiş ve kullanıma hazır hale getirmiştir. Hayat nasıl daha kolay hale getirilir? Bu sorunun cevabı ancak üç farklı aşamadan geçilerek verilebilmektedir. Bu aşamalar sırası ile; 1- Bilgilerin üretilmesi 2- Üretilen bilgilerin kullanıma hazır hale getirilmesi 3- Kullanıma hazır bilgilerin insanlığın hizmetine sunulmasıdır Bilgilerin Üretilmesi Hayatı kolaylaştırmak amacıyla herhangi bir araç ya da gerecin ortaya çıkarılabilmesi için öncelikle bilgilerin üretilmesi gerekmektedir. Üretilen yeni bilgiler sayesinde insanların çevre-sinde sürekli olarak oluşan, ancak nasıl ve neden oluştuğu bilinmeyen olayları açıklamak mümkün hale gelmektedir. Bu sayede birçok olayın gerçek sebebi ortaya çıkmakta ve olayın meydana gelmesi için gerekli şartların neler olduğu belirlenmektedir. Yeni bilgilerin üretilmesi insanlara yeni ufuklar açmakta, insanların düşünce alanlarını genişletmektedir. Düşünce uf-kuğun çok fazla genişlemesi ise hayatı daha kolay kılabilecek unsurların neler olabileceğinin daha kolaylıkla ortaya konulması sonucunu doğurmaktadır. Bilgi üretme işlemi bilimin göreve olarak algılanmaktadır. Bilim adamlar sürekli olarak yeni bilgiler üretmek konusunda çaba harcamaktadırlar. Üretilen her yeni bilgi, hem yeni bilgilerin üretilmesini zorunlu kılmakta hem de kolaylaştırmaktadır Üretilen Bilgilerin Kullanıma Hazır Hale Getirilmesi Bilim adamları tarafından üretilen bilgiler çoğu zaman bir olayın neden ve nasıl olduğu üzerin-de durur, olayın oluş gerekçelerini ortaya koyar. Ancak bu bilgiden ne şekilde yararlanılacağı, bu bilginin insanlığın hangi sorununu çözmede etkili olacağı, insanın, hayatında karşılaştığı hangi olayın, bu bilgi sayesinde daha kolay hale geleceği konusunda herhangi bir şey söylemez.bu nedenle üretilen her yeni bilgiden insanlığın nasıl yararlanacağının, yani bilginin insanlığın hizmetine nasıl verileceğinin de araştırılması gerekir. Çünkü bir olayın oluş mekanizmasını açıklamak, insanın kişisel merakını gidermeye yönelik bir uğraşıdır. Tek başına hiçbir anlam ifade etmez. Önemli olan üretilmiş 5

6 olan bilginin in-sanlığın kullanabileceği bir hale getirilmesi, o bilgiden nasıl yararlanılacağının ortaya konmasıdır. Sözgelimi, "bir sıvı içerisine batırılan bir cisim, batırıldığı cismin yoğunluğuna bağlı olarak kendi hacmi kadar bir kuvvetle yukarı doğru itilir" seklinde ortaya konan bir bilgi, bu hali ile sadece olayın mekanizmasını açıklamakta, ancak bu bilgiden insanlığın nasıl yararlanacağını belirtmemektedir. Oysa yukarıda ifade edilen bilgiler üzerinde çalışarak, bu bilgi ile gemilerin yapılabileceği ortaya konmuştur. Yine bu bilgi sayesinde deniz taşımacılığı geliştirilmiştir. Böylece insanlığın daha rahat, daha kolay yasayabilmesini sağlayan önemli bir işlev yerine getirilmiştir. İşte bir bilgiden ne şekilde yararlanılacağının bilinmesi, bunun yollarının araştırılması, bilimin ürettiği bilgilerin insanlığın hizmetine sunulması teknolojinin konusudur. 0 halde teknoloji, herhangi bir bilgiden ne şekilde yararlanılacağı, o bilginin insanlığın hizmetinde nasıl kullanılacağı ve o bilgi ile insan hayatının nasıl kolaylaştırılabileceği üzerinde durur Kullanıma Hazır Bilgilerin İnsanlığın Hizmetine Sunulması Kullanıma hazır bilgiler, insanların daha rahat ve kolay yaşamaları için yeterli midir? İnsanlığın hizmetine verilmeye hazır hale getirilen bilgi, çoğu zaman insanların daha rahat, daha kolay ve daha iyi yaşamalarını sağlamak için yeterli değildir. Çünkü bilimin ürettiği bilgiden yararlanarak teknolojinin ortaya koyduğu bir hizmetin, düzenli bir şekilde üretilmesi ve insanlığın hizmetine verilmesi gereklidir.bu ise endüstrinin ilgi alanıdır.o halde endüstri, teknolojik olarak ortaya konan bir bilginin düzenli şekilde insanlığın hizmetine verilmesi için gerekli faaliyetlerin tümüdür. Endüstri, hizmeti sürekli bir şekilde üretmek için organize olur ve in-sanlığın hizmetine sunar. Böylece, üretilen bilgi iki aşamadan geçerek insanlığın hizmetine verilir. Bazı durumlarda ise üretilen bilgi, ya teknoloji ya da endüstri aşamasında uygun yöntemler bulunamadığı için, insanlığın hizmetine verilemeden. sadece bildi olarak kalır. Ancak bilim, teknoloji ve endüstride sürekli olarak gelişmeler olmaktadır. Bu gelişmelerin sonucunda, ilk bulunduğu anda, o günün teknolojisi veya endüstrisindeki yetersizliklerden dolayı kullanılamayan bilgiler, insanlığın hizmetine sunulabilir hale gelmektedir. Bu nedenle, bilim alanındaki çalışmalar süreklilik göstermekte, bilgiler üretilmektedir. Elde edilen bu bilgiler günün teknolojik imkanlarına bağlı olarak kullanıma sunulmaktadır. 0 halde üretilen bir bilgi, üretildikten çok daha sonra kullanışlı hale getirilerek, insanlığın hizmetine sunulabilmektedir. Buna göre üretilen bir bilginin, üretilmesinden itibaren insanlığın hizmetine sunulmasına kadar geçirdiği aşamaları, şu şekilde şema tize etmek mümkündür: Buraya kadar verilen bilgilerden, teknoloji teriminin genellikle bilimin üretmiş olduğu bilgilerin, insanlık tarafından kullanılabilir hale getirilmesi ile ilgili olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. 6

7 1.2. Teknolojinin Kapsamı Kısaca bir bilginin insanlığın hizmetine verilebilecek bir mal ya da hizmet haline getirilmesine ilişkin çalışmalar bütünü olarak tanımlanabilen teknolojinin kapsamı çok geniştir. Çünkü in-sanlık dünya üzerinde bulunan her şeyden yararlanmaya çalışmaktadır. Dolayısı ile herhangi bir konuda üretilen her bilgi, sonuçta herhangi bir şekilde insanlığın hizmetine verilmektedir. Bu bakımdan teknoloji oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır. Genel bir terim olan ve insanın bulunduğu her yerde mutlaka bulunan teknoloji, çoğunlukla çözüm bulduğu alanla ilgili olarak isimlendirilmektedir. Beslenme teknolojisi, giyim teknolojisi, barınma teknolojisi, bilgisayar teknolojisi gibi. Bazı durumlarda da o çok sınırlı alanla ilgili olan uygulamalar, o konunun teknolojisi olarak belirtilmektedir. Örneğin, ekmek teknolojisi, hamur teknolojisi, iplik teknolojisi, gibi. 0 halde insanın uğraştığı, yararlandığı her konunun bir teknolojisi bulunmaktadır. İnsanın hizmetine sunulmuş bulunan her mal ve hizmetin mutlaka bir üretim tekniği vardır. Bu üretim tekniğine bağlı olarak mal ve hizmetlerin üretilme yöntemi de o konunun teknolojisini oluşturmaktadır. Teknoloji insan yaşamının bütün evrelerini kapsamaktadır. Bir insanın yaşamının bütün evrelerinde yararlandığı her türlü mal ve hizmet mutlaka bir teknoloji ürünüdür. Bu nedenle teknoloji yasamın kendisidir. Kapsamı, insan yaşamı ile sınırlıdır. Ya da bir başka anlatımda "teknolojinin kapsamı insan yaşamı ile ilgili faaliyetlerin bütünüdür." Çevrenizde bulunan teknoloji ürünlerini gözden geçiriniz, hangi aşamalardan sonra hizmete sunulmuş olabileceğini tartışmış Teknolojinin Önemi Teknoloji doğrudan doğruya insan ile ilgilidir kavramdır.insanın yaşamı boyunca bütün çabası, gayreti, özlemi hayatını daha kolaylaştıracak tekniklerin bulunup, uygulamaya konul-ması yönündedir. İnsanın yaşamında daha rahat. daha kolay ve daha iyi yaşamayı sağlayabilmek uğraşlarını başlıca iki ana konuda toplamak mümkündür: 1- İnsanın yaşaması için mutlak gerekli olan uğraşılar. 2- İnsanın yaşaması için mutlak gerekli olmayan uğraşılar. İnsanın yaşaması için mutlak gerekli olan uğraşıları: a. Beslenmeye ilişkin uğraşılar b. Giyinmeye ilişkin uğraşılar c. Barınmaya ilişkin uğraşılardır. İnsanın yaşaması için mutlak gerekli olmayan uğraşılan ise; dinleme ve eğlenmeye ilişkin uğraşılar olarak ele almak mümkündür. Dinlenme ve eğlenmeye yönelik uğraşılar, görünürde insanın yaşaması için mutlak gerekli uğraşılar olmamakla birlikte, her dönemde mutlaka var olmuştur. Bu 7

8 uğraşılar, yine her dönemde üzerinde en fazla durulan uğraşılardır. Bu nedenle bu uğraşıları da insanin yaşaması için mutlak gerekli olan uğraşılardan ayırt etmeden incelemek daha doğrudur. 0 halde insan, tüm yaşamı boyunca ve sürekli olarak, a. Beslenme b. Giyinme c. Barınma d. Dinlenme ve eğlenme gibi uğraşılarla meşgul olmaktadır. İşte teknoloji, insanin sürekli olarak meşgul olduğu bu uğraşıları, daha kolay bir şekilde yerine getirebilmesi için ortamı daha uygun hale getirmeye çalışmaktadır. Söz konusu bu uğraşılar sürekli olarak vardır. Gelecekte de var olacaktır. Çünkü bunlar, insanın varlığı ile ortaya çıkan ve insanın bulunduğu her yerde mutlaka bulunan uğraşılardır. Bu uğraşılar insanın yaşamını devam ettirebilmesi için gerekli olan ihtiyaçlar bütünüdür. Bu ihtiyaçların giderilmesi, insanın yaşamını devam ettirebilmesi için bir zorunluluktur. İşte bu nedenle, söz konusu bu ihtiyaçlar, insanin ilk var olduğu andan itibaren çeşitli yollarla giderilmeye çalışılmış ve giderilmiştir. Ayni ihtiyaçların günümüzde giderilme biçimi, geçmişte giderilme biçiminden oldukça farklıdır. İşte bu farkı teknoloji sağlamıştır. Yine ayni ihtiyacın gelecekte giderilme biçimi de günümüzde giderilme biçiminden mutlaka çok farklı olacaktır. Bu farklılığı da teknoloji sağlayacaktır. O halde esas olarak insanın giderilmesi gereken temel ihtiyacı değişmemekte, sabit kalmaktadır. Ancak bu ihtiyacın giderilme biçimi hergelen gün değişmekte, söz konusu ihtiyaç daha kolay bir şekilde giderilebilir hale gelmektedir. Bir başka anlatımla, o ihtiyacın giderilmesi için ortam daha uygun bir hale getirilmektedir. Bu durum ihtiyacın giderilme biçimi değiştirilerek, ya da ortam daha uygun hale getirilerek sağlanmaktadır. Bu ise teknoloji sayesinde olmaktadır. Sözgelimi, insanın temel ihtiyaçlarından birisi, onun beslenme ihtiyacıdır. İnsan beslenme ihtiyacını gidermek için bir uğraş vermek zorundadır. İlk insan beslenmesi için gerekli olan besin maddelerini avlanmak, ya da doğada kendiliğinden yetişen besin maddelerini toplamak suretiyle gidermeye çalışmıştır. Teknolojinin gelişmesi sonucu ise, besin maddeleri kontrollü bir şekilde üretilmeye başlanmış ve insanın kolaylıkla elde edebileceği şekilde, onun hizmetine sunulmuştur. Yine sözgelimi, ilk insanın besin maddelerini, tüketebileceği şekle getirmek için ocaklardan yararlanırken, günümüz insanı ayni işlemi son derece modern fırınlarda yerine getirmektedir. Teknolojinin, insanin beslenme ihtiyacının giderilme biçiminde meydana getirdiği değişiklikle-re ilişkin olarak verilen bu örnekleri çoğaltmak ve diğer alanlara ilişkin olarak da birçok örnek vermek mümkündür. Örneğin; dinlenme ve eğlenme ihtiyacının giderilmesi için en başta yapılan islerden birisi oyundur. Teknolojik gelişmelerin yeterli olmadığı bir toplumda, çocuklar aşık kemiği, ya da çelik çomak gibi çok basit araç ve gereçleri kullanarak oyun oynarlarken; günümüzün modern toplumlarında bilgisayar ile oynamaktadırlar. Burada da yapılan temel işlev, dinlenme ve eğlenme uğraşının yerine getirilmesidir. Ancak bu uğraşın yerine 8

9 getirilme biçimi teknoloji sayesinde çok değişmiş, kolaylaşmış, renklenmiş ve çeşni kazanmıştır. O halde insanın yaşamı süresince mutlaka yerine getirdiği temel uğraşıları vardır. insan bu temel uğraşılarını herhangi bir şekilde yerine getirmektedir. Teknoloji, iste bu uğraşıların daha kolay, daha rahat, daha düzenli bir şekilde yerine getirilmesi için uygun ortam hazırlamaktadır. Ayrıca bu uğraşıları renkli, değişik ve seçenekli olarak insanların hizmetine sunmakta, dolayısı ile bu uğraşıların insanlara yük olmadan yerine getirilmesini sağlamaktadır. Teknolojinin, insanin temel ihtiyaçlarının giderilme biçiminde meydana getirdiği değişikliklere ilişkin, örnekler düşününüz. Bunların geçmişteki biçimleri ile bugün arasında kıyaslama yaparak, tartışınız Teknolojinin Gerekliliği İnsanın daha rahat yaşama isteği, onu arayışlara sürüklemiştir. Bu amaçla insan daha rahat yaşabilmek için çevresinde bulunan her türlü maddeden yararlanma yollarını aramış, yaşadığı çevreyi kontrol altına almaya çalışmıştır. İnsan yaşamının her döneminde karşılaştığı sorunları çözmek için uğraşmıştır. Bu uğraş sonucunda yeni üretim teknikleri geliştirmiştir. Aslında bir başka yönü ile konuya yaklaşıldığında yeni üretim teknikleri geliştirme zorunluluktan doğ-muştur. Yani önce sorun ortaya çıkmış bu sorunun çözümü için uğraşılmış böylece yeni bir teknik ortaya çıkmış ve teknoloji gelmiştir. Her yeni çözüm mutlaka yeni bir sorunu da beraberinde getirmiştir. Bu yeni sorunun çözümü için yeniden uğraşılmış ve böylelikle teknoloji sürekli yenilerek gelişmiş güzelleşmiştir. 0 halde teknoloji gelişerek, güzelleşerek mükemmele doğru gidecektir. Dünya üzerinde çok değişik tür ve sayıda canlı yaşamaktadır. Bu canlılar içerisinde insan düşünebilme yeteneği ile diğerlerinden ayrılmaktadır. İnsan, düşünebilme yeteneği sayesin-de, dünya üzerinde var olduğu ilk andan itibaren yaşamını daha rahat, daha düzenli hale getir-menin yollarını aramış ve bulmuştur. Bu amaçla, 1. bilgi üretmiş, 2. üretilen bilgileri kullanıma hazır hale getirmiş, 3. kullanıma hazır hale getirilen bilgileri, insanlığın hizmetine sunmuştur. Üretilen bilgilerin kullanıma hazır hale getirilmesi, daha çok teknolojinin konusu olarak algılan-maktadır. Bu suretle teknoloji, insanların yaşamlarında sürekli olarak yerine getirdikleri; 1. beslenme 2. giyinme 3. barınma 4. eğlenme ve dinlenme gibi uğraşıların gideriliş biçimini değiştirmektedir. Bu uğraşıların daha rahat bir ortamda, daha kolaylıkla yerine getirilmesi için ortam hazırlamaktadır. İnsanın yaşamını iyileştirmeye yönelik olduğu için de çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Değerlendirme Soruları Cevaplandıramadığımız sorularla ilgili bölümleri tekrar okuyunuz. 1. Teknoloji aşağıdaki işlevlerden hangisini yerine getirmektedir? 9

10 A) insanların ihtiyaçlarını gidermektedir B) İnsanların ihtiyaçlarını ortaya çıkarmaktadır. C) insanların ihtiyaçlarını gideriş biçimini değiştirmektedir D) insanların ihtiyaçlarını değiştirmektedir 2. Aşağıdakilerden hangisi insanların temel ihtiyaçlarından birisi değildir? A) Dinlenme B) Beslenme C) Barınma D) Giyinme 3. Aşağıdaki ifadelerden hangisi teknoloji ile endüstri arasındaki farkı ortaya koymaktadır? A) Teknoloji ve endüstri aynı kavramın değişik ifade ediliş şeklidir. B)Teknoloji bir bilginin kullanıma hazır hale getirilmesine, endüstri ise sen üretimine ilişkin uğraşlarla ilgilidir. C) Teknoloji bir bilginin seri üretimine, endüstri ise kullanıma hazır hale getirilmesine ilişkin uğraşılarla ilgilidir. D) Teknoloji bilgi üretir, endüstri ise bilgiyi kullanır. Sözlük Ve Kavram Dizini Teknoloji uğraşıların bütünü : Üretilen bir bilginin kullanıma hazır hale getirilmesi ile ilgili Endüstri : Kullanıma hazır hale getirilmiş bilgilerin, insanlığın hizmetine verilmesi için seri üretim yapabilmek amacıyla kurulmuş organizasyon 10

11 2. TEKNOLOJİNİN NİTELİKLERİ VE İŞLEVLERİ Teknolojinin Nitelikleri Teknolojinin İnsan Kaynağına Dayalı Nitelikleri Teknolojinin Materyal Kaynağına Dayalı Nitelikleri Teknolojinin Bilim Kaynağına Dayalı Nitelikleri Teknolojinin Sanat Kaynağına Dayalı Nitelikleri Teknolojinin İşlevleri İnsana Kolaylık Sağlama Yaşama Düzeyini Yükseltme Toplumu Bütünleştirme Verimlilik Karar Verme Boş Zamanları Değerlendirme Değer Kazandırma Özet Kavram Dizini Yararlanılacak Kaynaklar 2.1. Teknolojinin Nitelikleri Teknoloji, insanın yaşamını kolaylaştırmaya dönüktür. İnsan tarafından meydana getirilir ve insanın hizmetine sunulur. Teknoloji bir ülkenin kaynağıdır.çok yönlü nitelikleri vardır. Teknolojinin çok yönlü niteliklerini tanımak suretiyle teknolojiyi anlamak kolaylaşır. Günümüzde teknoloji terimi ile aşağıda belirtilen tanımlar anlatılmak istenmektedir: 1. İnsanın yaşamını ve çevresini değiştirmek amacıyla materyal, alet, makine üretebilmesi, bilgi ve yeteneklerini kullanması. 2. İnsanın yaşamını ve çevresini değiştirmek amacıyla, malzeme ve insan kaynaklarını, bilimsel esaslar doğrultusunda disiplinli olarak kullanması. Bu tanımlardan da görüldüğü gibi teknoloji doğrudan doğruya insanı ilgilendiren bir kavramdır. İnsanın olduğu her yerde teknoloji vardır. Teknoloji insanla başlamakta ve sürekli olarak in-sanın yaşamını daha kolay hale getirmek yönünde gelişmektedir. Teknoloji hangi kaynaklardan yararlanarak gelişir? Teknoloji gelişmesini sürdürürken; 1. insan 2. materyal 11

12 3. bilim 4. sanat kaynaklarından yararlanmaktadır. O halde teknolojinin niteliklerini söz konusu bu dört ölçüte göre incelemek mümkündür Teknolojinin İnsan Kaynağına Dayalı Nitelikleri Teknolojinin temel kaynağı insandır. Teknoloji insanın olduğu yerde, insan için vardır. Teknolojinin başlangıcı insanın kendisinin başlangıcıdır.insanı, diğer canlılardan ayıran en önemli özelliği düşünebilme yeteneğidir. Düşünebilme yeteneği sayesinde insan, yaşadığı ortamı ve çevresini değiştirebilmekte, yaşamı daha kolay kılabilecek önlemleri olmaktadır. Bunu yapa-bilmek için de başvurduğu kaynakların başında alet ve materyal üretme gelmektedir. İnsan, alet ve materyal üreterek teknolojiyi geliştirmiş ve bugünkü düzeyine ulaştırmıştır. İlk insan yaşamını kolaylaştırmak amacıyla çok basit bir alet geliştirmiştir. Daha sonra bu alet yardımı ile daha komplike aletler yapılmıştır. Böylece sürekli olarak bir önceki alet yardımı ile daha komplike, daha fonksiyonel ve yaşamı daha kolay hale getiren aletler üretilmiştir. Sonuçta ise günümüzün teknolojik düzeyine erişilmiştir. Sözgelimi, doğada kendiliğinden bulunan düzgün taşlar kullanılarak düzgün olmayan taşlar yontulmuştur. Yontulan bu taşlara şekil verilmiş ve bu taşlardan balyoz, kazma, çekiç gibi aletler üretilmiştir. Bu aletler kullanılarak ağaçlar kesilmiş, taşlar kolaylıkla kırılmış, taşlara, ağaçlara kolaylıkla istenen şekiller verilmiştir. Böylece şekillendirilen taşlar ve ağaçlar kullanılarak, taşıma araçları, barınaklar yapılmış ve yaşam daha kolay, daha güvenli bir hale getirilmiştir. Bir alet üretme ve üretilen bu aletler yardımı ile yeni bir alet üretme, böylelikle yaşamı daha kolay hale getirme, sürekliliği olan bir işlevdir. Günümüzün teknolojisinde de yaşamı kolaylaştırmaya yönelik, her gün yeni aletler üretilmekte ve bu aletler yardımı ile başka aletler yapıl-maktadır. Böylelikle teknoloji sürekli olarak ilerlemekte, yaşam insanlar için her geçen gün daha kolay hale gelmektedir. Bugünkü yaşam kolaylığı doğrudan doğruya üretilen bu aletlere bağlıdır. Söz konusu bu aletlerin olmadığı bir ortamda, insanın bilgi, beceri derecesi ne kadar yüksek olursa olsun, yaşamı kolaylaştırmaya dönük bir işlev görmesi hemen hemen olanaksızdır. "Alet işler, el öğünür" atasözümüz bu durumu en açık bir biçimde açıklamaktadır. İnsanın, yaşadığı ortamı ve çevresini değiştirebilmesinde yararlandığı kaynakların başında neler gelmektedir? Teknolojinin Materyal Kaynağına Dayalı Nitelikleri insan sosyal bir varlıktır. Yaşamı sürdürebilmesi için birçok şeye ihtiyacı vardır. Doğada bulunan her türlü materyali, yaşamının herhangi bir aşamasında kullanır. Bu nedenle materyal üretmiştir. Ürettiği materyali yaşamını kolaylaştırmaya dönük olarak kullandığı gibi, yeni başka materyallerin üretilmesinde de kullanmıştır. Bu suretle,sürekli olarak yaşadığı ortamı ve çevresini yenilemiş, değiştirmiş, yaşamı daha kolay hale getirmiştir. 12

13 insan materyal üretmede özellikle doğal kaynakları kullanmıştır.zamanla doğal kaynaklar kalite veya kantite (miktar) bakımından yeterli olmayınca, doğal kaynaklar yardımıyla yapay materyaller üretmiştir. Sözgelimi, ilk insan barınak yapmak amacıyla, doğada kendiliğinden bulunan taş, ağaç, toprak gibi doğal materyalleri kullanmıştır. Zamanla söz konusu bu doğal materyaller kalite ve kantite bakımından yeterli olmayınca, kerpiç, briket, tuğla, çimento gibi değişik materyaller üretilmiş ve barınaklar bu materyaller kullanılarak yapılmaya başlanmıştır. Yine teknolojik gelişmelere bağlı olarak, her geçen gün yeni materyaller üretilmekte ve barınak yapmak amacıyla kullanılan materyallerin kaliteleri artırılmaktadır. İnsanın ihtiyacı olan her alan için materyal üretmenin söz konusu olduğunu ve bu konunun teknolojinin önemli bir niteliği olduğunu belirtmek gerekir Teknolojinin Bilim Kaynağına Dayalı Nitelikleri İnsan, dünya üzerinde görüldüğü ilk andan itibaren, dünya üzerinde bulunan diğer tüm canlılar gibi, yaşamını devam ettirmeye ve neslini sürdürmeye alışmıştır. Ancak, diğer canlılardan farklı olarak düşünebilme yeteneğine sahip olduğu için, yaşamını devam ettirir, neslini sürdürürken, yaşadığı ortamı ve çevresini değiştirmeye çalışmıştır. Bu suretle yaşamı kendisi için daha kolay hale getirmiştir. Bu amaçla doğada bulduğu her şeyi kullanmıştır. İlk anlarda doğada gördüğü bir çok olaydan etkilenmiş ve bu olayların oluş sebeplerini bilmeden, bu olaylardan kendi isteği doğrultusunda yararlanmıştır. Bu nedenle, henüz bilimsel çalışmalar başlamadan önce, teknoloji büyük bir aşama kaydetmiştir. İnsan, sınama, yanılma yolu ile elde ettiği bilgileri kullanarak ihtiyaçlarını karşılamış ve yaşamı kendisi için daha kolay hale getirmiştir. Sözgelimi tekerleğin ve emme basma tulum-banin bulunu u oldukça eskidir. Ancak, insan yaşamına çok büyük kolaylıklar getiren bu teknolojinin bilimsel açıklaması çok sonraları yapabilmiştir. Yani insanlar, yıllarca tekerleğin neden çok daha az bir kuvvetle çok daha fazla yük taşıdığını ya da tulumbanın nasıl olup da suyu emerek yukarılara çıkardığını açıklayamamışlar, ama bu teknolojiyi kullanarak yaşamlarını kolaylaştırmışlardır. On sekizinci yüzyıla gelinceye kadar geçen süre içerisinde meydana gelen teknolojik gelişmelerin, bilimle çok az ilişkisi olmuştur. Yani bu zamana kadar, teknoloji bir önceki bölümde anlatılan bilim -teknoloji-endüstri sürecine bağlı kalmaksızın gelmiştir. Doğal olaylar, ya da sınama yanılma yolu ile teknoloji ortaya çıkmıştır ancak kullanılan teknolojinin bilimsel açıklaması çok sonraları yapılabilmiştir. Sözgelimi bilimin başlı başına bir kurum olarak ortaya çıktığı on sekizinci yüzyıla gelinceye kadar geçen sure içerisinde - Ulaşım - Matbaa - Rüzgar ve su gücünden yararlanma - Pusulaların kullanıldığı gemi - Porselen ve cam üretim 13

14 - İplik üretim - Barınak üretim teknolojileri gibi bir çok teknoloji kullanılmıştır. Kullanılan, insanlığın hizmetine verilen ve onun ya amini kolaylaştıran bu teknolojilerin, bilimsel olarak açıklamaları çok sonraları yapıldıktan sonra söz konusu bu teknolojiler çok kısa zamanda, çok büyük gelişme göstermiş ve insanlığın ya$amini kolaylaştırma işlevleri, kalite ve kantite bakımından hızla yükselmiştir. Bir kurum olarak bilim teknolojiden binlerce yıl sonra olu mu tur. Ancak on sekizinci yüzyılın sonlarında teknoloji bilimin uygulama alanı olmuştur. Yani ancak bu tarihte bir önceki bolümde anlatılan bilim - teknoloji- endüstri sureci normal yoluna girmiştir. 19. ve 20. yüzyıllar da ise teknolojinin gelişmesinde bilimin çok büyük katkıları olmuştur. Ancak şunu da belirtmekte yarar vardır: Teknoloji sadece bilimin uygulanmasıyla gelişmemektedir. Teknoloji, kendi alanında da kendisini daha ileriye götürecek buluşlar yapmaktadır. Bilimsel çalışmalar teknolojiye uygulanarak, teknolojide yeni gelişmelere imkan verdiği gibi, teknolojide oluşan yenilikler de bilimsel çalışmaları yönlendirmektedir. Yani etkileşim tek yönlü değil iki yönlü olmaktadır. Günümüzde bilim ve teknoloji bütünleşmiştir. Teknoloji bilime bilimsel buluş yapabilmesi için materyal ve malzeme sağlamaktadır. Bilim daha üst düzeye erişmek için mevcut teknolojiden yararlanmaktadır. Günümüzün bilimi ise yarının teknolojisi haline gelmektedir. Günümüzde bilim ve teknoloji bütünleşmiş, adeta bir bütünün ayrılmaz iki par^asi haline gelmiştir. Bu nedenle bilim adamları teknolojik problemlerle daha fazla ilgilenmekte ve teknik elemanlar da bilime daha fazla önem vermektedirler. Bugün bilim ve teknoloji günlük yaşantımızın temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle bilim ve teknoloji ile yaşamayı öğrenmek bir zorunluluktur. Bilim teknolojinin birbirine dayalı olarak çalışması bulu ile uygulama arasında geçen zamanı kısaltmıştır. Sözgelimi fotoğraf bulunduktan 112 yıl sonra uygulamaya geçilirken, bu rakam telefon için 56, radyo için 35 radar için 15, televizyon için 12 ve nihayet transistor için ise 5 yıl olmuştur. Buluş ile uygulama arasında geçen surenin kısaltılması, bir çok buluşun çok kısa bir zaman sonra uygulamaya konmasını mümkün hale getirmiştir. Böylece bilimsel çalışmaların daha fazla ve daha verimli yapılabilmesi için ortam hazırlanmıştır. Teknoloji hangi yüzyılda bilimin uygulama alanı olmuştur? Teknolojinin Sanat Kaynaşma Dayalı Nitelikleri Sanat insanin yaratıcı gücüne dayalı bir olaydır. Düşüncenin estetik unsurları da ihtiva edecek bir şekilde yansıtılmasıdır. Sanat doğayı zaman ve uzay faktörlerini dikkate olarak düzenler. Sanat kendi başına bir sondur.değeri kendi içerisinde saklıdır. Teknoloji de yaratıcılığa dayalı bir olaydır. Teknoloji de insanin yaratıcı gücüne bağlıdır ve insanin yaratıcı gücünü geliştirir. Teknoloji, insanin yaşamını daha kolay hale getirmek için, insanin yaratıcı gücünü kullanarak eser ortaya çıkarmasıdır. Teknolojik olarak ortaya çıkarılan eser, - fonksiyonel - ekonomik 14

15 - estetik olmalıdır. Teknolojinin ortaya çıkardığı eserde olması arzu edilen estetik olma öğesi doğrudan doğruya teknolojinin sanat kaynağına dayalıdır. Teknoloji, ürettiği eseri tasarlamada ona biçim vermede sanattan yararlanır. Sanatın ortaya koyduğu kuralları kullanır. Bu suretle teknolojik olarak ortaya konan urunun fonksiyonel ve ekonomik olma özelliği yanında estetik olması da sağlanmış olur. Bilim ve teknolojinin birbirine dayalı olarak çalışmasının önemi nedir? 2.2. Teknolojinin İşlevleri Teknoloji insanla birlikte başlar. İnsanin olduğu her yerde teknoloji vardır. Teknoloji insan tarafından insan için üretilir. Teknolojinin ana gayesi insanın yaşamını daha kolay hale getirmektir. İnsanın yaşamını daha kolay hale getirmek amacıyla üretilen teknoloji bazı işlevler kazanmıştır. Bu işlevleri şu şekilde sıralamak mümkündür İnsana Kolaylık Sağlama Teknolojinin ana amacı insanin yaşamını kolaylaştırmaktır. Teknolojinin kaynağı insandır. Teknolojik ürünler insanin yaşamını kolaylaştırmak amacıyla üretilir. Bu surete insanin yaşamı kolaylaşır. İnsanın kendisine ayıracak daha çok zamanı kalır. Günümüzde insan ihtiyaçlarını teknoloji aracılığı ile karşılamaktadır.teknoloji sayesinde insanlar daha insancıl olurlar Yaşama Düzeyini Yükseltme Teknolojinin gelişmesi ile insanların yaşam düzeyleri yükselir. Teknoloji sayesinde insanlar günlük yaşamlarında yapmak zorunda oldukları veya yaptıkları bir çok işi makineler ile yaparlar. Teknoloji insanlara yeni ufaklar apar. Yeni iş kolları ortaya çıkarır. Toplumda yaşayan bireylerin iş bulmalarını sağlar, işsizliği önler. İnsanların daha fazla mekanik güç kullanmalarını sağlar. İnsanların kullandığı adale gücü miktarını en aza indirir. Mekanik güç kullanımı oranı, "teknolojinin gelişmesine paralel olarak artar. Sözgelimi teknolojik gelişmenin yüksek olduğu bir yörede insanlar ulaşımlarını otomobiller ile sağlarken, teknolojik gelişmenin az, dolayısı ile yaşam düzeyinin düşük olduğu bir yörede ula im yaya olarak sağlanır. Teknolojik gelişmelerin yüksekliği, teknolojik ürünlere sahip olma ve sahip olunan teknolojik ürünleri kullanım sıklığını etkiler. Teknolojik gelişmelerin çok fazla olduğu ülkelerde hem teknolojik ürünlere sahip olma hem de sahip olunan teknolojik ürünleri kullanma sıklığı artar. Bu durum doğrudan doğruya yaşam düzeyi ile ilgilidir. Bu yüzden teknolojik gelişmelerin fazla olduğu ülkelerde yaşam düzeyi oldukça yüksektir. Sözgelimi teknolojik gelişmelerin yüksek olduğu ileri sanayi ülkelerinde, hemen her evde fırınlı ocak varken teknolojik gelişmelerin çok yüksek olmadığı ülkelerde evlerde bulunan fırınlı ocak şayisi azalmak-tadır. Yine sahip olunan bu urunu kullanma sıklığı da yaşam düzeyi yükseldikçe artmaktadır Toplumu bütünleştirme Teknoloji, insan yaşamında gerekli olan her alan ile ilgilidir. İnsanin yaşamı suresince yararlandığı alanlardan birisi de ulaşım alanıdır. Ulaşım alanında ortaya çıkan teknolojik gelişmeler ile insanların bir yerden diğer bir yere gitmeleri 15

16 kolaylaştırmaktadır. Bu suretle değişik bölgelerde yaşayan insanların birbirleri ile doğrudan temasa geçmeleri, kaynaşmaları ortaya çıkmıştır. Kitle iletişim araçlarının gelişmesi ile ülkeler hatta dünya çok küçülmüştür. Bu saye-de dünyanın herhangi bir köşesinde meydana gelen bir olay önemine göre, olu undan hemen birkaç dakika sonra televizyon sayesinde dünyanın her tarafına yayılmaktadır. Böylece olayın olduğu yere çok uzakta bulunan birisi bile televizyon sayesinde haberdar olmaktadır. Böylelikle üzücü bir olayla herkes ayni anda üzülmekte, ya da sevinçli bir olayla herkes ayni anda sevinmektedir. Teknoloji sayesinde gelişmiş bulunan kitle iletişim araçları ile toplum ve hatta giderek toplumlar bütünleşmektedir. Yine kitle iletişim araçlarında görülen bir diğer teknolojik gelişme, uydu kanallarının yardımı ile yapılan televizyon yayınlarıdır. Bu suretle toplumlar birbirlerinin yapılan hakkında bilgi sahibi olmaktadır. Telefon, teleks, faks gibi modern haberleşme cihazlarında son yıllarda yapılan teknolojik gelişmeler sonucunda dünyanın her hangi bir yöresi ile haberleşmek, bilgi alış verişi sağlamak, orada çıkan en son bir yayını elde etmek, ya da buradan herhangi bir yayını göndermek artık çocuk oyuncağı haline gelmiştir. Son yıllarda bilgisayar teknolojisinde meydana gelen gelişmeler sonucunda bir çok konu dünya çapında bilgisayar ağı içerisine alınmıştır. Bütün bu gelişmeler toplumu ve giderek toplumları bütünleştirmeye yöneliktir. Bu bütünleştirme ise teknoloji sayesinde olmaktadır. Çevrenizde ve dünyadaki olaylar hakkında sizi bilgilendiren kitle iletişim araçlarındaki teknolojik gelişmelerin boyutlarını tartışınız Verimlilik Teknoloji iş yaşamında karşılıklı ilişkileri artırarak bireyleri, kuruluşları, bölgeleri ve nihayet ulusları kendi aralarında yarışmaya zorlamaktadır. Bir yarışta başarılı olabilmenin ön şartı ise; o konuda uzman olmaktır Bu nedenle, teknoloji sayesinde iş alanlarında uzmanlaşma ve iş bolumu yapma sayesinde bir iş kolunda çalışan bireyler sadece belli bir işin en iyi bir şekilde yapılabilmesi için iş akış alanları yapılmıştır. Tüm bunlar iş kolların da verimliliği artıran unsur olmuşlardır. Teknoloji sayesinde insanların bir arada, birbirlerine bağımlı olarak, birbirlerinin işlerini tamamlayarak en verimli bir şekilde çalışmaları sağlanmıştır Karar Verme Teknolojik gelişmeler sonucunda gelinen aşama ile, teknoloji, insanların en önemli işlerinden birisi olan karar verme işlerini de yerine getirmeye hazırlanmaktadır. Teknolojik gelişmeler sonucunda bir çok konuda insanın bizzat kendisi yerine, teknolojik ürünler, belirli değişkenleri dikkate alarak karar vermektedirler. insanin en önemli özelliği olan düşünme işlevi de bu amaç için özel olarak geliştirilmiş bilgisayarlara bırakılmaya başlanmıştır. Günümüzde ileri teknoloji ürünü olan, bireyin nasıl davranması gerektiği konusunda karar üreten bilgisayarlar kullanılmaya başlanmıştır Zamanı Değerlendirme Teknoloji sayesinde insanin çalışma süresi kısalmıştır.teknolojinin asil amacı insanin daha rahat yaşamasını sağlamak olduğundan, onun daha önce adale gücü ile 16

17 yapmış olduğu bir çok iş mekanik ya da elektronik olarak yapılabilir duruma gelmiştir. Birey daha az enerji sarfı ile da-ha verimli olarak, ayni zaman zarfında eskiye oranla çok daha fazla iş üretir duruma gelmiştir. Bunun sonucunda da bireyin çalışma suresi kısalmış buna karşılık boş zamanı artmıştır. Günümüzde bireyin boş vakitleri değerlendirmesi ayrı bir endüstri kolu haline gelmiştir. Boş vakitleri değerlendirmek için binlerce çeşit ürün üretilmektedir. Teknoloji bireyde önce ilgi uyandırmakta ve daha sonra bu ilgiye uygun araçlar üretmektedir. Bugün teknoloji bireyin hem iş hayatında ve hem de boş saatlerini değerlendirmede önemli bir yer tutmaktadır Değer Kazandırma Teknolojinin sahip olduğu önemli işlerden birisi de değer kazandırmasıdır. Teknoloji herhangi bir urunun durumunu değiştirmektedir. Böylece o ürünü insan daha kolay kullanabileceği bir şekle sokmaktadır. İşte teknolojinin bir üründe uyguladığı her durum değiştirme olayı sonunda o ürünün değeri artmaktadır. Ekonomik dilde buna değer kazandırma denmektedir. Sözgelimi buğday bir urundur. Teknolojik bir işlem sonucunda buğdayın durumu değiştirilerek buğday, un haline getirilmektedir. Bu teknolojik işlem soncunda buğdaya bir değer kazandırılmaktadır. Çünkü çok kaliteli 1 kg un elde etmek için yaklaşık olarak 1.5 kg buğday kullanılmasına rağmen, her zaman çok kaliteli 1 kg unun fiyatı 1.5 kg buğdaydan çok daha pahalı olmaktadır. Aradaki fiyat farkı teknolojik işlemden kaynaklanmaktadır. Ayni örnek devam ettirilirse; unun durumu değiştirilerek ekmek yapılmakta, bu iş için uygulanan teknolojik sistemim aynı ürüne ikinci bir kez değer kazandırılmaktadır. Daima ekmek, undan, un da buğdaydan daha pahalıdır. Değer kazandırma olayı teknolojik bilgi üstünlüğü ile orantılıdır. Teknolojik bilgi ne kadar yüksek olur ise ürünün durumu da o kadar fazla beceri isteyen bir ürüne dönüştürülmektedir. Dolayısıyla söz konusu ürüne kazandırılan değer de o oranda yüksek olmaktadır. Sözgelimi buğdaydan un ve ekmek yapılabileceği gibi, buğdaydan un ve pasta yapmak daha fazla teknik bilgi isteyen bir işlemdir. Ancak, buğdaydan pasta yapılmakla buğdaya kazandırılan değer çok daha fazladır. 0 halde bir ürüne çok fazla değer kazandırabilmek için çok üstün teknolojiye ihtiyaç duyulmaktadır. Özet Teknoloji insanin yaşamını kolaylaştırmaya dönük faaliyetler bütünüdür. İnsanin olduğu her yerde teknoloji vardır. Teknoloji bir ülkenin temel kaynağıdır. Teknoloji insan tarafından, insan için üretilir ve insanin hizmetine sunulur Teknoloji insanin yaşamını daha kolay hale getirmek için sürekli olarak gelişmektedir. Bu gelişmeyi sağlarken de; 1. insan 2. materyal 3. bilim 4. sanat kaynaklarından yararlanmaktadır. 17

18 İnsan, materyal, bilim ve sanat kaynaklarından yararlanarak sürekli olarak gelişen teknoloji bazı işlevler yerine getirmektedir. Bu işlevleri şu şekilde sıralamak mümkündür: 1. İnsana kolaylık sağlama 2. Yaşama Düzeyini Yükseltme 3. Toplumu Bütünleştirme 4. Verimlilik 5. Karar Verme 6. Boş Zamanları Değerlendirme 7. Değer Kazandırma Değerlendirme Soruları Aşağıdaki soruların doğru cevaplarını bulunuz. Cevaplandıramadığınız sorularla ilgili bölümleri tekrar okuyunuz. 1. Aşağıdakilerden hangisi teknolojik olarak ortaya çıkacak bir eserde olması gereken özelliklerden birisi değildir? A) Fonksiyonel olma B) Ekonomik olma C) Estetik olma D)Verimli olma 2. Teknolojik gelişmeler aşağıdaki kaynaklardan hangisinden yararlanmaz? A) İnsan B) Sanat C) Bilim B)Endüstri 3. Aşağıdakilerden hangisi teknolojinin işlevlerinden birisi değildir? A) Verimlilik B)Bilimi kullanma C) Karar verme D) İnsana kolaylık sağlama Sözlük Ve Kavram Dizini Nicelik : Bir şeyin sayılabilen, ölçülebilen ya da azalıp çoğalabilen durumu, miktar. Nitelik : Varlıklar arasında bulunan ve nicelikle ilgisi olmayan ayrımları şu ya da bu bakıma göre oluşturan durum, keyfiyet, vasıf, kalite, mahiyet. Kalite : Nitelik Kantite : Miktar İşlev : Bir nesnenin gördüğü iş, iş görme yetisi. 18

19 3. TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE TEKNOLOJİK GELİŞMELER Canlılar, İnsan ve Doğa Yontma Taş Devri Cilalı Taş Devri Bronz Devri Demir Devri Feodal Donem Coğrafi Keşifler ve Etkileri Özet Değerlendirme Sorulan Kavram Dizini Yararlanılacak Kaynaklar 3.1. Canlılar, İnsan Ve Doğa Bundan önceki ünitelerde teknolojinin insan ile başladığı insanin olduğu her yerde teknolojinin olduğu, teknolojinin insan tarafından, insan için üretildiği ve insanin hizmetine verildiği belirtilmiş idi. İnsanin dünya üzerinde görülmesiyle başlayan teknolojinin, tarihsel süreç içerisinde ne gibi bir gelişme gösterdiğini anlayabilmek için, insanin gelişim surecini incelemek gerekir. İnsanin ortaya çıkış tarihi üzerinde kesin bir yargıda bulunmak oldukça zordur. Ancak insan hangi tarihte ortaya çıkarsa çıksın, yaşamını devam ettirebilmek işin alet yapmıştır. Teknolojik gelişim bakımından önemli olan ilk insanin hangi aleti, hangi koşullarda yaptığıdır. Alet yapmak insanin kendine özgü özelliklerinden ileri gelmektedir. Dünya üzerinde yaşayan canlılar arasında sadece insan alışkanlıklarını yeni hayat şartlarına uydurmak yeteneğine sahiptir. insan kendini savunmak, beslenmek, barınmak, giyinmek kısaca yaşamını devam ettirebilmek için silah, alet, plan yapar ve ortaya koyduğu bu düşünceleri uygular. Buna karşılık dünya üzerinde yaşayan diğer canlılar ise değişen hayat şartlarına karşın, yaşamlarını devam ettirebilmek ipin vücut yapılarını değiştirirler. Vücut yapılarını değiştirmeyi başaramadıkları zaman ise yok olurlar.işte insan ile diğer canlılar arasındaki en önemli fark budur. İnsan, doğayı kendisine uydurmaya çalışırken, diğer canlılar, kendilerini doğaya uydurmaya çalışır. İnsan, doğayı kendisine nasıl uydurmaya çalışmıştır? İnsan doğa ile olan uyumsuzluğunu kendi geliştirdiği araçlar ile gidermeye çalışır. İnsani diğer çalılılardan ayıran önemli özelliklerinden bir başkası da kişisel bakımdan biyolojik olarak gelişmesinin gecikmesidir. İnsan yavrusu, doğadaki diğer canlıların yavruları arasında en aciz olanıdır. insanin önemli vasıflarından olan yürüme, konuşma yetenekleri doğumdan çok sonra ortaya çıkar ve olgunlaşır. 19

20 İnsanin kendi kendisini besleyebilmesi ve üreme yeteneğinin gelişmesi ipin yılların geçmesi gerekir. İnsan yavrusu uzun yıllar ebeveyninin koruması altında kalmaya ve sürekli bakıma muhtaçtır. Bu koruma ve bakim suresince insanin beyinsel gelişmesi sürekli olarak devam eder. Böylece insan diğer canlılar arasından mükemmel beyin yapısına sahip olur, İnsan yavrusunun büyüyüp, gelişebilmesi, kendi kendine yeterim hale gelebilmesi için çok uzun yılların geçmesi gerekir. Bu sure içerisinde mutlak bir bakim ve korumaya muhtaçtır. Onu bu aciz ve savunmasız durumunda tabiata karşı koruyacak, besleyecek, bakacak bir sosyal gruba ihtiyaç gösterir. Bu sosyal grup ailedir.insan yavrusu doğadaki diğer canlılar arasında en acili olduğu, gelişmesi çok uzun yıllar aldığı için. insan. istikrarlı bir aile kurumu kurmuştur. Yine bu nedenle insan, gruplar arasında yaşamış ve diğer canlılara oranla daha fazla sosyal ilişkiler oluşturmuştur. İnsanin diğer canlılara göre daha korumasız oluşu, onun yaşamını devam ettirmesi için bazı aletler geliştirmesini gerekli kılmıştır.alet yapmak için düşünce yoğunlaşmış ve gelişmiştir. Yine bu aletlerin yapılması sırasında kullanılan organlar, özellikle eller hassaslaşmış ve bir çok fonksiyonu yerine getirebilir duruma gelmiştir. Daha sonra alet yapımında kullanılan organlar, beyinle birlikte koordineli olarak çalışabilme yeteneğini kazanmıştır. Böylece insan, yaşamı için gerekli olan aletleri yapabilir duruma gelmiştir. Bulunan ve geliştirilen aletlerin bulundukları yörede bir kuşaktan diğerine aktarılması ise, dil sayesinde olmuştur. Diğer canlılar da bazı sesler çıkarabilmek yeteneğindedir. Ancak insan, topluluk içinde yaşadığı ve çok gelişmiş bir beyin yapısına sahip olduğu için çıkarmış olduğu bazı seslere özel anlamlar vermiştir. Böylece diller ortaya çıkmış ve diller akil yürütmeyi geliştirmiştir. Çünkü dilin özünde sınıflandırma, derecelendirme, karşılaştırma vardır. Bu suretle soyut kavramlar ortaya çıkarmak mümkündür. İnsanin ilk buluşlar, çok basit görünmesine rağmen, ustalık ve beceriye ihtiyaç göstermektedir. Bir taş balta, mızrak veya avlanma düzeni çok yavaş ilerleyen bir gelişme surecinin sonun-da ortaya çıkmıştır. Her tipten aletin, belli bir kültür içinde veya bölgede hemen ayni şekilde yapılıp kullanılması bu çok yavaş ilerleyen gelişmenin bir kanıtıdır. Ancak, yaşam biçiminin ortaya konmasında çevreden çok fazla yararlanılmıştır. Çevrenin özellikleri alet ve işlemlerdeki değişiklikleri ortaya çıkarmıştır. Göçler çeşitli buluşların yapılmasını ye karma aletlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Kültürel benzerliklerin ve bir ölçü de kültürel zenginleşmenin bir nedeni de bu ilkel teknoloji transferidir. Avcı toplulukların.teknoloji transfer etmelerine rağmen, teknik ilerleme sınırlarına varıldığında tam bir kültürel kaynaşma olmaması, sosyal gelenek formlarının değişmesine bağlıdır. Bu formlardan biri olan dil,kültür tipleri kadar çok farklılık göstermiştir. Dil, her bağımsız toplulukta ayrı gelişmiş, göçlerle veya diğer temaslarla esas yapısını hiç değiştirmemiştir. İnsan, neden gruplar arasında ve diğer canlılara göre daha facia sosyal ilişkiler kurarak yaşar? 20