oranda radyasyon bulunmamaktadır 24 Haziran 1986; Aral: "Türkiye'de radyasyon var

Transkript

1 Cahit Aral: Radyasyon tehlikesi yok 27 Ocak 1987, Hürriyet H - Ankara 13 Haziran 1986: Sanayi ve Ticaret Bakanı Cahit Aral, "Radyasyon tehlikesi yoktur. Türkiye radyasyondan çok etkilenmemiştir. tir. Hiçbir gıdada, g insan sağlığı ığına tehlike verecek oranda radyasyon bulunmamaktadır 24 Haziran 1986; Aral: "Türkiye'de radyasyon var diyenler dinsizdir. Turizmi ve ticareti aksatmaya yöneliklerdir" 4 Eylül l 1986: Almanya, Hollanda ve Belçika gibi ülkelerden Türk T çayı ve fındf ndığı geri çevriliyor. 2 Aralık k 1986; Aral: "Ben her gün g n bardak çay içerim. Biz radyasyonlu çayı eski çayla harmanladık ve radyasyonu düşürdd rdük. Demlenen çaydaki radyasyon azalıyor"

2 Özal: "Radyasyonlu çay daha lezzetli Evren: Radyasyon kemiklere yararlıdır 15 Haziran 1986; TAEK Başkan kanı Prof. Dr. Özemre: "Ne bulursanız yiyin. G z yiyin. Gıdalarda, insan sağlığı ığına zarar verecek ölçüde radyasyon bulunmuyor. 3 Aralık k 1986; Başbakan Özal: Radyasyonlu çay, daha lezzetli Kenan Evren: Radyasyon kemiklere yararl 1992; Cahit Aral: "Hükümet, ger Radyasyon kemiklere yararlıdır met, gerçekten ekten de Çernobil'in Türkiye T üzerindeki etkileri konusundaki gerçekleri ekleri ve rakamları gizlemiştir. tir.

3 Bu acıklı bir öyküdür. Türkiye deki Durum (Nükleer enerjinin, TürkiyeT rkiye deki macerası) Büyük hevesle başlanmış, umut verici ilerlemeler sağlanmış ama, çeşitli nedenlerle arkası getirilememiş, talihsiz bir girişimi anlatmam gerekiyor de Eisenhower, Barış için in atom projesini dünyaya duyurduğunda, projeyi ilk benimseyenlerden biri de Türkiye olmuştu.

4 Menderes Hükümeti, H ABD nin önerisine olumlu yaklaştı,, DışD ışişleri NATO Dairesi ni görevlendirdig revlendirdi Atom enerjisi konusunda önemli bir eğitim e programı düzenlendi....çeşitli alanlarda, 40 kadar araştırmac rmacı bilim adamı seçildi ve ABD nin ileri araştırma rma merkezlerinde ortalama 2 yılly llık k süre s ile, atom enerjisinin değişik ik uygulamaları üzerinde araştırma rma yaptırıld ldı. Çıkarılan bir yasayla, bir atom enerjisi kurumu meydana getirildi.

5 Komisyon, ilk işi olarak, Çekmece de bir nükleer araştırma rma merkezinin oluşturulmas turulmasına girişti. Dönen D bilim adamlarının n bir kısmk smı buraya yerleştirildi; diğerleri üniversitelerine döndd ndüler arasında, nükleer n fizik ve kimya alanlarında, nda, bilim dünyasd nyasının n ilgisini çeken önemli araştırmalar rmalar yayınland nlandı; ; sağlık k fiziği geliştirildi, radyoaktif izotopların n tıp t p ve sanayide kullanımı yaygınla nlaştırıldı. Yazık k ki bu olumlu gelişmeler aynı hızla sürdürülemedi. Zira, daha ileri gitmek için, i in, nükleerden elektrik elde etmek, bu yolda araştırma rma ve uygulama yapmak gerekiyordu.

6 Siyasi irade, nükleer n çalışma alanında nda daha ileri aşamaya a amaya geçiş kararını bir türlt rlü veremedi... Tam tersi bir gelişme yaşand andı.. Hükümet H değişiklikleri, iklikleri, ekonomideki zorluklar, bütçede önceliklere bakışı değiştirdi. Çekmece ye verilen ödenekler azaldı. Değerli erli elemanlar ayrılıp, üniversitelere, ya da yurt dışıd ışına gittiler. Nükleer santral kurulamamasındaki en önemli etken, kuşkusuz, kusuz, hükümetlerin h karşı şılaştıkları mali zorluklardır. r.

7 Ancak, bunun yanında, nda, temel bilimcilerle mühendislerin, m nükleer enerjiye girme gerekliliğini ini yeteri kadar güçg üçlü ortaya koyamamış olmalarının n da rol oynamış olduğuna una inanıyorum de Özal hükümeti, h TürkiyeT rkiye de nükleer n santral kurma projesini gündeme g getirdi. Atom Enerjisi Komisyonu nu devreye sokmadan, yabancı firmaları teklif vermeye çağırdı. Fakat, mali hükümlerde h anlaşma sağlayamad layamadı ve ihaleyi durdurdu.

8 (Nisan 2000) AA Yıllar sonra bugünk nkü (Nisan 2000) hükümetin, yeniden konuyu ele aldığı ığını ve yeni bir ihalenin başlat latıldığını görüyoruz. Fakat bu arada, hem çevre duyarlılığı ığı,, hem santralin maliyeti daha artmış olduğundan, undan, bu ihalenin de sonuçlanmadan ertelenmesi olasılığı ığı fazla görünüyor. g Zamanında nda başlat latılmamış bir girişime ime sonradan girmenin, çok daha zor olduğunu unu bir daha anlıyoruz.

9 İhale iptaline yol açan a an bir başka önemli sorun Bu kangren olmuş sorun Türkiye de hala en önemli sorunlardan birisidir.

10 Nükleer İhale İptali ve Sonrası 27 Temmuz, 2000 Bir eski Başbakan bakan : Türkiye ye ambargo koymamaları için, in, ihaleye katılan firmalara 30 ar milyon dolar ödeyelim. Masraflarını karşı şılayalım. m.

11 TEAŞ yetkilileri, ödeme ile ilgili olarak şu değerlendirmeyi erlendirmeyi yaptılar: İhaleyi bitirip, yapım m kontratı veya başka bir şey imzalamadık k ki, tazminat veya başka bir ad altında ödeme yapalım. Bu doğrultuda ihalenin başlang langıcından ndan itibaren geçilen tüm t m süres reçte hiçbir taahhüdümüz z yok. Zaten firmaların n da böyle b bir talebi yok. Olmadı da. Bu tür t r ihalelerde herhangi bir aşamada, a amada, bir sebeple ihaleden vazgeçilebilir, ihale iptal edilebilir. Bundan ötürü de işveren i kuruma bir yükümly mlülük yüklenmesi, bir tazminat talep edilmesi söz s z konusu olmaz. Böyle B bir örnek de yok.

12 AA AA Bazı Yersiz İtirazlar Nükleer santrallerin TürkiyeT rkiye de kurulması konusunun yeniden gündeme g geldiği i bugünlerde, kamuoyunda ve basında şiddetli bir karşı çıkma rüzgarr zgarı esiyor. Bu akım, başlıca çevreci örgütlerden kaynaklanıyor. yor. Çevreyi korumak, benim gibi sosyal demokrat görüşte olan insanların önemli bir kaygısı ve hedefi olduğu u için, i in, burada kendimi zor durumda hissediyorum.

13 AA Onun için i in şimdi, belki beklentilerinizin tersine olarak, itirazların çoğunun yersiz olduğunu unu göstermeye çalışacağım. Ayrıca, ülkemizde ve başka yerlerde, nükleer n enerjiye yöneltilen y bu itirazların, daha genel olarak, bilim ve teknolojinin ilerlemesine karşı bir tutuma dönüştüğüne d ne de işaret i etmek istiyorum.

14 İtirazları,, teker teker ele alayım İtiraz: Nükleer santralleri işletmek, i ileri derecede ustalık, dikkat, beceri ister. Biz bu ustalığı ığı,dikkati gösteremeyiz. g Hastanelerde kullanılmak lmak için i in getirilen radyoaktif kaynak, İstanbul da kayboldu, bulunamadı. Hi Hiçbir ulus, ötekinden zeki değildir. Eğitim birikimi ve eylem iradesi, bazı ulusları öne çıkarır. r. İstanbul daki olay, bizim bu alandan uzak durmamız z değil, tam tersine, bu alanda daha çok deneyim kazanmamız z gerektiğini ini gösterir. g sterir.

15 İtiraz: Nükleer santrallere hayır diyelim, çünk nkü biz atom bombalarına karşı şıyız. z. İki konu birbirinden ayrıdır. r. Elektrik enerjisi elde etmek için i in kurulmuş bir santral, atom bombası yapımında kullanılamaz. lamaz. Gerçi, reaktörün n işlemesi i sonunda çıkan radyoaktif atıklar içinde, i inde, atom bombasında kullanılan lan plutonyum maddesi vardır. r. Ama plutonyumu,, atık k malzemesinden ayırıp, bomba malzemesi haline getirmek için, i in, özel tesislere ve uzun süres reçlere gereksinim vardır. r. Atıklara ne yapıld ldığı,, UAEK tarafından denetlendiğinden, inden, bu işlem i derhal fark edilir ve durdurulur.