Þizofrenide Öznel Yaþantýlar ve Duygularýn Ýfadesi
|
|
- Ekin Ayral
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Þizofrenide Öznel Yaþantýlar ve Duygularýn Ýfadesi Süheyla ÜNAL* ÖZET Þizofren bireyin yaþantýlarýnýn öznel yaný bilimsel çalýþmalarda ihmal edilen bir alandýr. Bununla beraber klinik uygulamalarda oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bu makalede þizofrenide sosyal biliþ, iletiþim, öznel yaþantýlar ve duygularýn ifadesi gözden geçirilmiþtir. Öznel yaþantýlar ve hastanýn günlük yaþamýndaki yansýmalarý ile ilgili ampirik çalýþmalar þizofrenik süreç ve tedavisi konusunda önemli ipuçlarý vermektedir. Psikososyal rehabilitasyon programlarý ile sosyal etkileþim ve duygularýn ifadesinde saðlanan geliþme þizofrenide yinelemeleri azaltmaktadýr. Anahtar Sözcükler: Þizofreni, öznel yaþantý, sosyal biliþ, duygusal ifade, psikososyal rehabilitasyon. SUMMARY Personal Experiences and Expression of Feelings in Schizophrenia The subjective side of experiences in patient with schizoprenia is neglected area in scientific work. However, this subject has a great importance in clinical practice. In this article, the role of social cognition, communication, subjective experience and emotional expression in schizophrenia has been reviewed. Empirical research on the subjective experiences and representations of the life situation of patients offers clues to the course and treatment of schizoprenia. Improvements in social interaction and emotional expression by psychosocial rehabilitation programs reduce the relapse rate. Key Words: Schizophrenia, subjective experience, social cognition, emotional expression, psychosocial rehabilitation. * Prof. Dr., Ýnönü Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, MALATYA GÝRÝÞ Bireyin kendisiyle ve ötekilerle iliþkilerini çeþitli þekillerde etkileyen sosyokültürel ve psikolojik alanlar "yaþantýlarýn mekaný"ný oluþturmaktadýr. Kendimiz, diðer insanlar, sosyal ortamlar ve etkileþimlerle ilgili algýlarýmýzý ve davranýþlarýmýzý etkileyen biliþsel süreçler sosyal biliþimizi ve sosyal mekanýmýzý oluþturmaktadýr. Her birimizin mekaný bize özgü ve biriciktir. Bir baþkasýný tanýmaya ve anlamaya çalýþýrken bu öznel dünyayý keþfe çýkarýz. Bireyin yaþantýlarýnýn öznel yaný bilimsel ve akademik çalýþmalarda her ne kadar nesnel deðerlendirmeler kadar yer almasa da, klinik uygulamalarýmýzda oldukça geniþ bir alan kaplamaktadýr. ÞÝZOFRENÝDE ÖZNEL YAÞANTILAR Þizofren hastanýn farklý ve gizemli iç dünyasý ruh saðlýðý çalýþanlarýnýn bir taraftan merakýný çekerken, diðer taraftan da gerçekliðin çarpýtýlmasýndan dolayý ihmal ettiði bir alan da olabilmektedir. Þizofrenlerin ne yaþadýðýna iliþkin ilk fenomenolojik taným, erken bunama adýnýn Bleuler tarafýndan hastanýn hastalýk yaþantýsýna atfen "þizofreni" olarak deðiþtirilmesiyle yapýlmýþtýr. Daha sonraki yýllarda Jaspers ve arkadaþlarý öznel yaþantýlara açýklýk getirmeye çalýþmýþlardýr (Iwawaki 1997). Geçici olmalarýna raðmen þizofreniye damgasýný vuran sanrý ve varsaný gibi tipik belirtilere "temel belirtiler" adýný veren Huber, bu öznel yaþantýlarý bilgi iþleme mekanizmalarýndaki bozukluða atfettiði temel biliþsel bozukluðun bir ifadesi olarak deðerlendirmiþtir (Huber'den aktaran Peralta ve Cuesta 1994). 131
2 ÜNAL S. Kim ve arkadaþlarý (1997) öznel yaþantýlarý iki tipe ayýrmýþ, ilk tipi çarpýk kendilik algýsý ile iliþkili olan konuþma akýþý, düþünce ve eylem yetersizliði duygusu olarak, ikinci tipi ise acý, sýkýntý gibi olumsuz duygusal yüke neden olan beyine aþýrý düþünce yýðýlmasý duygusu olarak tanýmlamýþlardýr. Ýlk tipteki öznel yaþantýlarý negatif belirtilerle, ikinci tiptekileri ise pozitif ve depresif belirtilerle iliþkili bulmuþlardýr. Iwawaki (1997) þizofrenideki öznel yaþantýlarda üç derece tanýmlamýþtýr: 1. Mental duruma ve sinir sisteminin iþlevine baðlý öznel belirtiler (SE1s), 2. Mental iþlevlerdeki yetersizliklerin farkýnda oluþ (SE2s), 3. Gerçeklik yaþantýsýndaki bozulmanýn farkýnda oluþ (SE3s). SE1s, santral sinir sisteminin genel iþlev bozukluðuyla iliþkilidir ve sosyal yeterliliðin düzeyini belirler. SE2s, mental iþlevlerde henüz objektif olarak gözlenmeyen ince bozukluklarla ve kendilik-bilgisindeki bozulma ile iliþkilidir, mental iþlevlerin düzeyini belirler. SE3s ise bilgi iþleme sürecindeki bozuklukla iliþkilidir ve gerçeklik yaþantýsýný belirler. Hayal ile gerçeðin ayýrt edilememesi durumunu tanýmlar. SE1s baþka birçok hastalýkta, SE2s organik beyin hastalýklarýnda da gözlenebilen ortak bir belirti iken, SE3s þizofrenik hastalara özgüdür ve þizofreninin birincil belirtileri içinde deðerlendirilebilir. Peralta ve Cuesta (1994) pozitif ve miks tip þizofrenide akut dönemde öznel yaþantýlarýn daha fazla bildirildiðini, sosyal geri çekilme gibi bazý negatif belirtilerin hastalarýn bazý sorunlarla baþa çýkma çabasý olarak deðerlendirilebileceðini ileri sürmüþlerdir. Hastanýn içgörü azlýðýný öznel yaþantýlarý az ifade etmeleri ile iliþkili bulmuþlardýr (Peralta ve Cuesta 1998). Hastanýn psikotik yaþantýlarýnýn ve gerçekliði çarpýtmasýnýn ayýrdýnda olmamasý sosyal etkileþimini olumsuz etkilemekte, bu etkileniþ kaçýndýðý etiketi kabullenmesiyle sonuçlanmaktadýr. Baþlangýçta hastalýðýný yadsýrken, sonraki dönemlerde psikiyatrik sorunu olduðunu kabul etmekte fakat normale döneceðine inanmaktadýr. Hastalýk tarafýndan yutulma, çevrelenme aþamasýnda ise yaþamýný deðersiz bir psikotik hasta rolü etrafýnda yeniden düzenlemektedir (Lally 1989). Hastalýðýn belirtileri bireyin sosyal etkinliðini azaltýrken, olumsuz kiþilerarasý etkileþimler de hastalýðýn alevlenmesine neden olabilmektedir. Þizofreni ataklarý sýrasýnda belirtilerin dalgalanma göstermesine neden olan iki temel etken olarak duygusal ve fiziksel belirtiler ile kiþilerarasý etkileþim bildirilmektedir (Marley 1998). KÝÞÝLERARASI BÝR OLGU OLARAK ÞÝZOFRENÝ Þizofreni, bireyin sosyal çevresinin yapýlanmasýnda ve o çevrenin içinde konumlanýþýnda belirgin sorunlar yaratan kiþilerarasý bir olgudur (Penn ve ark. 1997). Þizofreni "öteki" ile iliþkilerdeki izlenim edinme, bilgi iþleme ve anlatým süreçlerindeki patoloji nedeniyle sosyal yaþam için gerekli olan "ortak sosyal biliþ"in oluþturulamamasý ve bu nedenle sosyal iþlevselliðin ileri derecede azalmasý, bireysel mekanýn, yaþam alanýnýn daralmasý durumu olarak da tanýmlanabilir (Fiske ve Taylor 1991). Sosyal bir varlýk olarak insanýn yaþamý baþkalarýyla birlikte gerçekleþir. "Kendilik" duygusunun geliþimi bile baþkalarýnýn varlýðýna baðlýdýr. Birey sosyal etkileþim sýrasýnda nesnel dünya ve diðerleri hakkýnda izlenim edinir, bu izlenimleri bilgi iþleme sürecinden geçirir ve tepki verir. Þizofrenide çocukluktan itibaren varolan dikkat ve algý bozukluðu, düþük stres eþiði, sosyal yaþama iliþkin bilgileri iþleme süreçlerinde ve sorun çözme yetisinde bozukluða yol açarak yetiþkinler dünyasýnýn gereksinimlerine uygun davranamama, sosyal yeterliliðe ulaþamama ile sonuçlanmaktadýr (Penn ve ark. 1997). Duygulanýmda, duygularýn ifadesinde ve diðer insanlarýn duygularýnýn anlaþýlmasýndaki bozukluk da þizofrenili bireyin sosyalleþmesine önemli derecede ket vurmaktadýr. Sözel anlatýmýn yaný sýra, iletiþimin duygusal tonunu düzenleyen, düþmanca olmayan bir sosyal iletiþimin kurulmasýný saðlayan sözel olmayan davranýþlarda, özellikle yüz ifadesinde, bakýþta, jest ve mimiklerde, duruþta uygunsuzluk, duygu dýþavurumunda azalma da iletiþimi güçleþtirmektedir (Walker ve ark. 1993). Gülümseme, göz iletiþimi, baþ sallama gibi sosyal iletiþime davet etme ya da iliþkiyi arttýrma isteðini belirtme gibi sosyalleþme gereði davranýþlarýn azlýðý ve diðer sosyal ipuçlarýnýn ifadesindeki sýnýrlýlýk þizofrenili bireyle etkileþimde bulunanlarýn empati kapasitesini azaltmakta, iletiþimde karþýlýklýlýðýn sürdürülmesine engel olmaktadýr (Troisi ve ark. 1998, Nisenson ve Berenbaum 1998). Þizofrenide duygusal anlatýmdaki bu sýnýrlýlýða ek olarak, karþýdaki bireyin duygularýný anlamada ve deðerlendirmede bir çarpýklýk bulunmaktadýr. Diðer 132
3 ÞÝZOFRENÝDE ÖZNEL YAÞANTILAR VE DUYGULARIN ÝFADESÝ insanlarýn duygularý, özellikle olumsuz olanlarý "sanki bir büyüteç" aracýlýðý ile algýlanmaktadýr. Kýzgýnlýk, eleþtiri, düþmanlýk, onaylanmama, reddedilme gibi duygular ve yaþantýlar aþýrý duyarlýlýk nedeniyle tolere edilememekte ve iliþki kesilmektedir (Penn ve ark. 1997). Dikkat ve bellekteki bozukluk bireyin dünü, bugünü, yarýný arasýndaki sürekliliðin ve kendilik duygusunun kaybolmasýna yol açmaktadýr. Bütün bunlarýn etkisiyle birey giderek duyumlarýný, düþüncelerini, heyecanlarýný yitirerek öznelliðini de yitirmektedir. Hastalýk, kendisiyle diðerleri arasýndaki sýnýrý kaybettirdiði için giderek incinebilirliði artmakta ve baþkalarýnýn etkisinde kalmaya eðilim göstermektedir. Baþkalarý tarafýndan etki altýna alýnma, yutulma korkusu sosyal iliþkilerden kaçýnmak için en güçlü motivatör haline gelmekte, bu nedenle kendisini diðerlerinden "camdan bir duvar"la ayýrmaktadýr (Ruocchiu 1991). SOSYAL BÝLÝÞÝN NÖROFÝZYOLOJÝSÝ Sosyal biliþte, sosyal ve duygusal olarak uygun davranýþýn seçiminde ve iletiþimde rol oynayan beyin yapýlarý þizofrenik süreçten sorumlu tutulmaktadýr. Sosyal durumlarda yargýlamada bulunur ve uygun davranýþý formüle ederken duygularýn rehberliðinden yararlanan prefrontal korteks, sosyal biliþte ve kiþiliðin geliþiminde temel rol oynar (Taylor ve Liberzon 1999). Amigdala ve prefrontal korteks arasýndaki sinir aðý sosyal ilginin oluþmasýnda etkilidir. Amigdalanýn iki taraflý lezyonunun hayvanlarda sosyal ilgi ve iletiþim azlýðýna, insanlarda ise edilgenlik, apati, sýð duygulanýma yol açtýðý bildirilmektedir. Þizofrenideki negatif belirtilerin oluþumunda prefrontal korteks ve amigdala arasýndaki baðlantýlarda bir yetersizliðin rolü olduðu ileri sürülmektedir (Kirkpatrick ve Buchanan 1990). Prefrontal korteks lezyonlarý, disinhibisyon, spontanite kaybý, stereotipi, sosyal çekilme, sosyal yargý zayýflýðý ile iliþkili görülmektedir (Goldberg ve Seidman 1991). Brothers (1990) yüz ifadeleri ve duygularý algýlamanýn, diðer insanlarla etkileþim yeteneðinin üst temporal sulkus, amigdala ve orbital frontal korteksle baðlantýlý olduðunu bildirmektedir. Fronto-temporo/limbik nöral aðý sosyal biliþten sorumlu gibi görünmektedir (Taylor ve Cadet 1989). Þizofrenideki öznel yaþantýlarýn nöropsikolojik bozukluklarla özellikle frontal nörolojik bulgularla iliþkili olduðu ileri sürülmektedir (Cuesta ve ark. 1996). Dunbar (1993), neokorteks hacminin beynin geri kalan kýsmýna oranýnýn bireylerin sosyal iliþkiler için harcadýklarý zamanla iliþki olduðunu bulgulamýþ, kortikal atrofili þizofrenik bireylerde uygulanan tedavi giriþimlerinin onlarýn sosyal iliþkilerinde artýþ oluþturmaktan çok, daha küçük ve sýnýrlý bir alanda daha yeterli olabilmelerini saðladýðýný ileri sürmüþtür. Crow (1997) ise hemisferik lateralitedeki bir bozukluðun sembolizasyon ve dil süreçlerini etkilediðini, hemisferik dominanstaki bir bozukluðun konuþma sýrasýnda sentaks, semantik, bütünlük, metafor kullanýmýnda, geribildirimden yararlanmada önemli sorunlar yarattýðýný belirtmiþtir. Pozitif belirtileri dilin organizasyonu ve yönlendirimindeki bozukluklar olarak tanýmlamýþ, sanrýlarý sözcüklerin anlam kategorizasyonunda, sembolik deðerlerinde patolojik bir deðiþiklik yüzünden rasyonel düþünme kapasitesinde azalma olarak deðerlendirmiþtir. Negatif belirtileri ise özellikle konuþma fakirliðini ve duygusal sýðlýðý semantik bir bozukluk, sözcüklerin sembolik anlamlarýnýn kaybý olarak tanýmlamýþtýr. Sað hemisfer hasarlarýnýn kiþinin sesini duygu ile vurgulayamamasý ya da diðer bir konuþmanýn duygulanýmsal yönünü tanýyamamasý ile karakterize olan motor aprosodiaya, spontan duygusal jestlerin kullanýmýnda bozukluða yol açtýðý bilinmektedir. Bazý þizofrenili hastalarda aprosodik bozukluklar bildirilmiþtir (Murphy ve Cutting 1990). ÞÝZOFRENÝDE ÝLETÝÞÝM Sosyal bir varlýk olarak insanoðlu baþka insanlarla iletiþimde bulunmak zorundadýr. Ýletiþimin en önemli özelliði bir kiþinin herhangi bir "þeyi" baþka bir kiþinin anlayabileceði bir duruma getirmesidir. Etkin ve baþarýlý bir iletiþim için önkoþullar iletiþimde bulunanlarýn ayný gerçekliði, ayný iletiþim durumunu yani ayný "þimdi ve burada"yý paylaþmalarý, ortak bir dil kullanmalarý, kendilerini diðerinin yerine koyabilme yetisine sahip olmalarýdýr (Blakar 1981). Oysa þizofrenide bu önkoþullarýn hemen hiçbiri yerine getirilememektedir. Þizofrenili birey iç ve dýþ uyaranlarý farklý algýlayýp, farklý anlamlandýrdýklarý için toplumun diðer bireyleriyle ayný gerçeklikte buluþamamaktadýr. Kendisini korumak ve yaþamýn güçlükleriyle baþa çýkmak için geliþtirdiði savunmalar baþkalarýyla uzaklýðýný, yabancýlýðýný arttýrmaktadýr. Tehdit edici, düþmanca algýladýðý bir dünyada benlik saygýsýný koruyabilmek için kötülük görme sanrýlarýný geliþtirebilmektedir 133
4 ÜNAL S. (Kinderman ve Bentall 1996). Diðer insanlarýn niyetlerini anlama, iletiþim sýrasýnda "ötekinin perspektifini düþünme"de yetersizlik hastanýn sanrýlarýný güçlendirmekte ve baðlantýsýz konuþmasýna yol açmaktadýr (Frith 1994). Sosyal ortamlarda etkili davranýþta yetersizlik, sosyal anksiyete ve damgalanmadan kaçýnma isteði sosyal geri çekilmeye neden olabilmektedir. Birey dýþ dünyasýný küçülterek ayakta durmaya çalýþmaktadýr. Ayrýca negatif þizofrenide, dýþ uyaran yokluðunda "istemli eylem" geliþtirebilme ve uygun olmayan davranýþý baskýlayabilme yetisindeki bozukluk nedeniyle sosyal iþlevler ileri derecede azalmaktadýr (Penn ve ark. 1997). Sosyalizasyon kapasitesindeki bu azalma þizofreninin DSM-IV (APA 1994) taný kriterleri arasýnda bulunmaktadýr. Hastalýðýn baþlangýcýndaki sanrýlý, varsanýlý renkli seyir bireyi giderek tüketmekte ve geride bireyin sýð ve künt maskesini býrakmaktadýr. Þizofrenik süreç bireyin duygularýný, düþüncelerini, isteklerini, acý çekme ve ümit etme kapasitesini azaltmaktadýr (Davidson ve Stayner 1997). Ancak son çalýþmalar bu künt maskenin ardýnda sanýldýðýnýn aksine duygularýn yaþandýðýný göstermektedir. Þizofren bireyin duygu yaþamakta deðil, duygularý göstermekte sýnýrlýlýklarý olduðu bu çalýþmalarda ileri sürülmektedir (Kring ve ark. 1993, Sison ve ark. 1996, Flack ve ark. 1997). Bu bilgiler þizofreni ve duygular konusundaki görüþlerimizi yeniden gözden geçirmemizi gerektirecektir. ÞÝZOFRENÝ VE AÝLE Dünyasý küçülen yalnýz þizofrenili birey deðildir. Birlikte yaþadýðý insanlarýn, ailesinin de dünyasý küçülmektedir. Hasta bireyle uðraþmak onlarýn da yaþamlarýna bazý sýnýrlýlýklar getirmekte, hastalýk süreci ailenin bugününe ve yarýnlarýna büyük darbe indirmektedir. Gelecekte saðlýklý ve baþarýlý biri olmasýný bekledikleri çocuklarýnýn sosyal açýdan baþarýsýz birine dönüþmesinin yarattýðý hayal kýrýklýðý ile baþetmek ebeveynler için hayli güç olmaktadýr. Önce bu deðiþimi görmezden gelmekte, günün birinde bu kabusun biteceðine, çocuklarýnýn eski haline döneceðine inanmak istemektedirler. Bu arada evlerine gelen bu yabancýyla nasýl iletiþime gireceklerini bilememektedirler. Bir taraftan þizofrenili çocuklarýnýn yarattýðý yýkým ve kaosu onarmaya çalýþýrken, diðer taraftan da hastalýk bulutlarýnýn gerisinde kaybolan çocuklarýnýn geri dönmesi umudunu taþýmaktadýrlar. Her yeni ilaç, her yeni uygulama umutlarýný yeþertmektedir. Ancak sýklýkla sonuç yine baþarýsýzlýk, yine hayal kýrýklýðý olmakta, çocuklarý bir kez daha hastalýðýn içinde kaybolmaktadýr (Davidson ve Stayner 1997). Hastalýðýn gerçekliðini kabul etme ve olumsuz etkilerinden korunma çabasý ile kaybettikleri insaný geri kazanma çabasý arasýndaki gelgitler sonuçsuz ve çözümsüz kaldýðý için ailenin gerilimi oldukça artmaktadýr. Kaybýn ardýndan yaþanan yasa benzemeksizin bu kýsmi yas ve kýsmi umut, giderek aileye "çýkýþ yok" duygusu yaþatmaktadýr (Davidson ve Stayner 1997). Aileler hastalarý, hastalar da aileleri karþýlýklý olarak etkilemektedir. Þizofren bireyin ev halkýnda yarattýðý sorunlar, güçlükler, olumsuz olaylar "yük" olarak tanýmlanmaktadýr. Hastalýk tarafýndan aile iliþkilerinin ve aile içi dinamiklerin bozulmasý, hastalýðýn mali sorunlara yol açmasý, hasta bireyin sosyal performansýnýn azalmasý, günlük yaþamýný sürdürebilmesi için desteðe gereksinim duymasý, sorunlu davranýþlar sergilemesi gibi nesnel yükler yanýsýra, kapana kýsýlmak, eve hapsolmak, çevreden izole olmak, hasta bireye karþý sorumluluk taþýmak, onun davranýþlarýna karþý duygusal tepkiler göstermek gibi öznel yükler getirmesi söz konusudur (Maurin ve Boyd 1990). Sosyal destek ise ailenin yükünü azaltýcý etki göstermektedir (St.Onge ve Lavoie 1997). Aile üyelerinin hastalýðýn yarattýðý stresle baþa çýkma çabasý içinde gösterdikleri kiþilerarasý davranýþlar duygu dýþavurumu olarak tanýmlanmaktadýr. Aile ortamýndaki yüksek duygu dýþavurumu hastalýðýn yinelemesi ile iliþkili görülürken (Kavanach 1992, Butzlaff ve Hooley 1998), duygusal sýcaklýðýn fazlalýðý ve duygu dýþavurumunun düþüklüðü hastalýk sürecinde daha olumlu bir prognozla iliþkili görülmektedir (Bentsen ve ark. 1998). DUYGULARIN ÝFADESÝNÝN TEDAVÝ SÜRECÝNE YANSIMALARI Þizofrenik bir süreç içinde sosyal iletiþimi oldukça sýnýrlanmýþ bireye olduðu kadar, onunla birlikte yaþayan aile üyelerine de iletiþim kurma ve sorun çözme açýsýndan terapötik destek saðlamak gereklidir. Özellikle son yýllarda atipik nöroleptiklerin negatif belirtiler üzerinde olumlu etkiler göstermesi, psikososyal tedavi programlarýnýn, sosyal yaþama becerileri eðitiminin önemini gündeme getirmiþtir. Þizofrenili bireyin duygusal süreçlerini daha uyumlu bir þekilde yaþamasýný saðlamak ve bilgi iþleme 134
5 ÞÝZOFRENÝDE ÖZNEL YAÞANTILAR VE DUYGULARIN ÝFADESÝ sürecindeki iþlev bozukluðunu azaltmak üzere geliþtirilmiþ tedaviler arasýnda Bütünleþtirilmiþ Psikolojik Tedavi (Integrated Psychological Therapy IPT, Brenner ve ark.), kiþilerarasý iliþki becerisini geliþtirmek üzere Sosyal ve Baðýmsýz Yaþama Becerileri Programý (Liberman), kendisi ve diðerleri hakkýndaki yanlýþ sayýltýlarý düzeltmek üzere biliþsel terapi (Perris), anksiyete ile baþa çýkmasý için Stress- Ýnokulasyonu Eðitim Programý (Meichbaum ve Cameron), duygularýn algýlanmasýnda ve yaþantýlanmasýnda yaþadýðý güçlüðü yenmek üzere Duygularý Yönetme Tedavisi (Emotional Management Therapy) bulunmaktadýr (Hodel ve ark. 1998). Aile bireylerinin hastalýðý tanýmasý, belirtilerin yarattýðý güçlüklerle baþa çýkabilmesi, duygu dýþavurumunu olumlu duygularýn ifadesinde artýþ tarzýnda gösterebilmesi, ortak ve baðýmsýz hobiler geliþtirmesini saðlamak üzere Aile Psikoeðitim Gruplarý, Aile Gruplarý, Destek Gruplarý uygulanagelmektedir (Atkinson ve Coia 1995, Picket 1997, North 1998). SONUÇ Bireyin düþünce, duygulaným ve davranýmýnda belirgin bozukluk yaratarak, onu sosyal yaþamdan uzaklaþtýran, topluma yabancýlaþtýran bir süreç olan þizofreni psikiyatrinin en önemli çalýþma alanlarýndan biridir. Þizofren bireye toplum içinde yaþama becerisi kazandýrma, bireysel mekanýnýn oluþumu ve "öteki" ile iliþkileri düzenleyebilmesi için gereklidir. Duygularý tanýma ve ifade edebilmenin sosyal iliþkiler oluþturmada taþýdýðý önem gözönünde bulundurulduðunda, þizofreni tedavisinde psikososyal rehabilitasyon programlarýna aðýrlýk verilmesi gerekliliði gündeme gelmektedir. American Psyehiatric Association (1994) Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4. Baský (DSM-IV), Washington DC, American Psyehiatric Association Press. Atkinson JM, Coia DA (1995) Families coping with schizophrenia: A practitioner's guide to family groups. John Wiley and Sons, Chichester. Bentsen H, Munkvold OG, Notland TH ve ark. (1998) Relatives' emotional warmth towards patients with schizophrenia or related psychoses: demographic and clinical predictors. Acta Psychiatr Scand, 97: Blakar RM, Valdimarsdottir A (1981) Schizophrenia and communication efficiency: A series of studies taking ecological variations into consideration. Psychiatry and Social Science, 1: Brothers L (1990) The social brain: A project for integrating primate behavior and neurophysiology in a new domain. Concepts in Neuroscience, 1: Butzlaff RL, Hooley JM (1998) Expressed emotion and psychiatric relaps. A meta-analysis. Arch Gen Psychiatry, 55: Crow TJ (1997) Schizophrenia as failure of hemispheric dominance for language. Trends Neurosci, 20: Cuesta MJ, Peralta V, Juan JA (1996) Abnormal subjective experiences in schizophrenia: its relationships with neuropsychological disturbances and frontal signs. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci, 246(2): Davidson L,Stayner D (1997) Loss, loneliness and the desire for love: Perspective on the social lives of people with schizophrehia. Psychosocial Rehabilitation Journal, 20:3-12. Dunbar RIM (1993) Coevolution of neocortical size, group size and language in humans. Behavioral and Brain Sciences, 16: KAYNAKLAR Flack WF, Cavallaro LA, Laird JD ve ark. (1997) Accurate encoding and decoding of emotional facial expressions in schizophrenia. Psychiatry, 60: Fiske ST, Taylor S (1991) Social cognition. 2. Baský, New York, McGraw-Hill. Frith CD (1994) Theory of mind. The Neuropsychology of schizophrenia. AS David, JC Cutting (Ed), East Sussex, England, Erlbaum, s Goldberg E, Seidman L (1991) Higher cortical functions in normals and schizophrenia: A selective review. Handbook of schizophrenia. SR Steinhaur, JH Gruzelier, J Zubin (Ed), 2. Cilt, Neurophysiology of schizophrenia and information processing. Amsterdam, Elsevier, s Hodel B, Brenner HD, Merlo MCG ve ark. (1998) Emotional management therapy in early psychosis. Br J Psychiatry, 172 (Suppl 33): Iwawaki A (1997) Three grades of subjective experiences in schizophrenia: their phenomenology and implications for initial treatment. Psychopathology, 30(2): Kavanagh DJ (1992) Recent developments in expressed emotions and schizophrenia. Br J Psychiatry, 160: Kim Y, Sakamoto K, Sakamura Y ve ark. (1997) Subjective experience and related symptoms in schizophrenia. Compr Psychiatry, 38(1): Kirkpatrick B, Buchanan RW (1990) The neural basis of the deficit syndrom of schizophrenia. J Nerv Ment Dis, 178: Kinderman P, Bentall RP (1996) Self-discrepancies and persecutory delusions: Evidence for a defensive model of paranoid ideation. J Abnorm Psychol 105: Kring AM, Kerr SL, Smith DA ve ark. (1993) Flat affect in schizophrenia does not reflect diminished subjective experience of emotion. J Abnorm Psychol, 102:
6 ÜNAL S. Lally SJ (1989) "Does being in here mean there is something wrong with me?". Schizophr Bull, 15: Marley JA (1998) People matter: client-reported interpersonal interaction and its impact on symptoms of schizophrenia. Soc Work, 43(5): Maurin JT, Boyd CB (1990) Burden of mental illness on the family: A critical review. Arch Psychiatr Nurs, 4(2): Murphy D, Cutting J (1990) Prosodic comprehension and expression in schizophrenia. J Neurol Neurosurg Psychiatry, 53: Nisenson GL, Berenbaum H (1998) Interpersonal interactions in individuals with schizophrenia: Individual differences among patients and their partners. Psychiatry, 61:2-11. North CS, Pollio DE, Sachar B ve ark. (1998) The family as caregiver: A group psychoeducation model for schizophrenia. Am J Orthopsychiatry, 68(1): Penn DL, Corrigan PW, Bentall RP ve ark. (1997) Social cognition in schizophrenia. Psychol Bull, 121: Peralta V, Cuesta MJ (1994) Subjective experiences in schizophrenia: A critical review. Compr Psychiatry, 35(3): Peralta V, Cuesta MJ (1998) Subjective experiences in psychotic disorders:diagnostic value and clinical correlates. Compr Psychiatry, 39(1): Pickett SA, Cook JA, Bertram JC ve ark. (1997) Positive parent/adult child relationships: Impact of severe mental illness and caregiving burden. Am J Orthopsychiatry, 67(2): Ruocchio PJ (1991) The schizophrenic inside. Schizophr Bull, 17: Sison CE, Alpert M, Fudge R ve ark. (1996) Constricted expressiveness and psychophysiological reactivity in schizophrenia. J Nerv Ment Dis, 184(10): St-Onge M, Lavoie F (1997) The experience of caregiving among mothers of adults suffering from psychotic disorders: Factors associated with their psychological distress. Am J Community Psychol, 25: Taylor SE, Cadet JL (1989) Social intelligence:a neurological system. Psychol Rep, 64: Taylor SF, Liberzon I (1999) Paying attention to emotion in schizoprenia. Br J Psychiatry, 174:6-8. Troisi A, Spaletta G, Pasini A (1998) Nonverbal behavior deficits in schizophrenia:an ethologic study of drug-free patients. Acta Psychiatr Scand, 97: Walker EF, Grimes KE, Davis DM ve ark. (1993) Childhood precursors of schizophrenia: Facial expressions of emotion. Am J Psychiatry, 150:
Þizofreni genellikle erken yetiþkinlik döneminde
Þizofrenide Psikososyal Tedaviler Yrd. Doç. Dr. Levent SEVÝNÇOK* Þizofreni genellikle erken yetiþkinlik döneminde baþlayan aðýr, kronik bir ruhsal hastalýktýr. Hastalýk dönemleri, stresli yaþam olaylarý
DetaylıÞizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya
Þizofrenide Prodromal Belirtiler Prof. Dr. Ýsmet KIRPINAR* Þizofreninin klinik özelliklerini anlatan kitap ya da yazýlarýn çoðu; þizofreninin heterojen bir sendrom olduðunu, bu hastalýk için hiçbir patognomonik
DetaylıÞizofrenide Duygu Algýlama ve Tanýma Süreçleri
Þizofrenide Duygu Algýlama ve Tanýma Süreçleri Özlem Altunel 1, Görkem Demirdöðen 2, Uzay Dural 3, M. Kemal Kuþçu 4 1 Uz.Dr., Serbest Hekim, 2 Psk., 3 Kl.Psk., 4 Doç.Dr., Marmara Üniversitesi Ýstanbul
Detaylıünite1 Sosyal Bilgiler
ünite1 Sosyal Bilgiler Ýletiþim ve Ýnsan Ýliþkileri TEST 1 3. Ünlü bir sanatçýnýn gazetede yayýnlanan fotoðrafýnda evinin içi görüntülenmiþ haberi olmadan eþinin ve çocuklarýnýn resimleri çekilmiþtir.
DetaylıÞizofreni Tedavisinde Biliþsel-Davranýþçý Yaklaþýmlar
Þizofreni Tedavisinde Biliþsel-Davranýþçý Yaklaþýmlar Mehmet Z. SUNGUR*, Özlem YALNIZ** ÖZET Psikopatolojinin temelinde, düþüncenin yapýsý ve içeriðinde bozukluk olduðu bilinmesine karþýn, biliþsel-davranýþçý
DetaylıŞizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması
Şizofreni ve Bipolar Duygudurum Bozukluğu Olan Hastalara Bakım Verenin Yükünün Karşılaştırılması Suat Yalçın, Sevda Bağ SBÜ Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh ve Sinir Hastalıkları EAH, 3.psikiyatri Kliniği,
DetaylıEGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2004, 15 (1),49-64 Dave/li Derleme EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi Ziya KORUÇ, Perlearı BAYAR Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri
DetaylıPsikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2017; 9(4):
Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2017; 9(4):478-485 Konu Dizini Subject Index (ENGLISH) A addiction 398 adult 263 alcohol use disorders 63 anorexia nervosa 301, 329 antidepressant
DetaylıÞizofreni özellikle düþünce, algý ve duygulaným
Çocukluk ve Ergenlik Döneminde Þizofreni: Klinik Özellikler Doç. Dr. Selahattin ÞENOL* Þizofreni özellikle düþünce, algý ve duygulaným alanlarýnda bozulmayla seyreden ciddi bir ruhsal hastalýktýr. Ýlk
DetaylıÞizofreni: Damga, Mitler ve Gerçekler
Þizofreni: Damga, Mitler ve Gerçekler Doç. Dr. Alp ÜÇOK* Özet Þizofreni kavramýyla ilgili önyargýlar ve bunlarýn neden olduðu damga yalnýzca hastalarý deðil yakýnlarýný ve tedaviyi üstlenen profesyonelleri
DetaylıDr.ERHAN AKINCI 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ
Dr.ERHAN AKINCI Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 46.ULUSAL PSİKİYATRİ KONGRESİ Ekim 2010, İZMİR Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: yok Danışman: yok Konuşmacı: yok GREGOR MENDEL
DetaylıSuç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek. Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU
Suç işlemiş bipolar bozukluklu olgularda klinik ve suç özellikleri: BRSHH den bir örnek Dr. Tuba Hale CAMCIOĞLU Kurum ve kuruluşla ilişki bildirimi Bulunmamaktadır. Şiddet ve Suç Saldırganlık Şiddet Bireyin
Detaylı0 KLÝNÝK ARAÞTIRMA Romatolojik Sorunu Olan Hastalarda Yaþam Kalitesi ve Bazý Semptomlarla Ýliþkisi Quality Of Life Patients With Rheumatologic Problems And Its Correlates With Some Symptoms Arþ.Gör. Seda
DetaylıÞizofreni psikiyatrik iþlev bozukluklarýnýn en. Þizofreni Tedavisinde Psikososyal Yaklaþýmlar. Özet
Þizofreni Tedavisinde Psikososyal Yaklaþýmlar Prof. Dr. Ünsal SÖYLEMEZOÐLU*, Yrd. Doç. Dr. Adnan CANSEVER* Özet Þizofrenik bir hastanýn tedavisinde ilaçlar kadar hasta-hekim iliþkisinin de önemli bir rolü
DetaylıAile Hekimliðinde Genogram
Aile Hekimliðinde Genogram Prof. Dr. Ýsmail Hamdi KARA, Düzce Üniversitesi Týp Fakültesi Aile Hekimliði AD, Düzce Aile Hekimliði Dersleri - 02.06.2010 15:30 1 I. Tanýmlar Hastalarý yalnýz bir birey olarak
DetaylıSpor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý
Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý Spor Bilimleri Derneði, üyeler arasýndaki haberleþme aðýný daha etkin hale getirmek için, akademik çalýþmalar yürüten bilim insaný, antrenör, öðretmen, öðrenci ve ilgili
DetaylıÞizofreni: Klinik Özellikler, Taný, Ayýrýcý Taný
Þizofreni: Klinik Özellikler, Taný, Ayýrýcý Taný Uz. Dr. Mehmet V. ÞAHÝN* Özet Þizofreni, kiþinin düþünce, algýlama, duygulaným ve davranýþlarýný önemli derecede etkileyerek iþ, sosyal ve özel yaþamýnda
Detaylıünite1 Sosyal Bilgiler Verilenlerden kaçý sosyal bilimler arasýnda yer alýr? A. 6 B. 5 C. 4 D. 3
ünite1 Sosyal Bilgiler Sosyal Bilgiler Öðreniyorum TEST 1 3. coðrafya tarih biyoloji fizik arkeoloji filoloji 1. Ali Bey yaþadýðý yerin sosyal yetersizlikleri nedeniyle, geliþmiþ bir kent olan Ýzmir e
DetaylıMotor kademeleri ile otomasyon seviyeleri arasýnda akýllý baðlantý Akýllý Baðlantý Siemens tarafýndan geliþtirilen SIMOCODE-DP iþlemcilerin prozeslerinin hatasýz çalýþmasýný saðlamak için gerekli tüm temel
DetaylıKULLANIM KLAVUZU EFE KULUÇKA MAKINELERI KULLANMA TALIMATI
Ambalaj içinde bulunanlar: Köpük korumasý Kuluçka makinesi Güç kablosu Talimat kitapçýðý Açýklama: 1. Ýlk önce makineyi test ediniz. 2. Sýcaklýk ayarýný yapýnýz. 3. Sýcaklýk alarm parametre ayarlarý (AL
DetaylıÇEVRE VE TOPLUM. Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum
ÇEVRE VE TOPLUM 11. Bölüm DOÐAL AFETLER VE TOPLUM Konular DOÐAL AFETLER Dünya mýzda Neler Oluyor? Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum Volkanlar
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Eğitim. Akademik Ünvanlar HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ SEVGİNAR VATAN. sevginarvatan@gmail.
ÖZGEÇMİŞ SEVGİNAR VATAN E-Posta: sevginarvatan@gmail.com Telefon: 2978325 Adres: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Beytepe/Ankara Eğitim Mezuniyet Tarihi Derece Alan Kurum 2006 Lisans Psikoloji Orta
DetaylıÞizofrenide Gözlenen Biliþsel Bozukluklar ve Deðerlendirilmesi: Bir Gözden Geçirme
Þizofrenide Gözlenen Biliþsel Bozukluklar ve Deðerlendirilmesi: Bir Gözden Geçirme Nurper Erberk ÖZEN* ÖZET Kraepelin zamanýndan bu yana araþtýrmacýlar, þizofrenik hastalardaki özgül, bölgesel beyin lezyonlarýný
DetaylıBrain Q RSC/2 Termostat
Brain Q RSC/2 Termostat Kullaným Kýlavuzu . Kod No: A.2.3.15 Kitap Baský Tarihi: 071206 Revizyon No: 071206 Brain Q RSC/2 Termostat 06 Kullaným Kýlavuzu . Ýçindekiler Kontrol Seviyesi Gösterge ve Çalýþtýrma
DetaylıBilge Togay* Handan Noyan** Sercan Karabulut* Rümeysa Durak Taşdelen* Batuhan Ayık* Alp Üçok*
Bilge Togay* Handan Noyan** Sercan Karabulut* Rümeysa Durak Taşdelen* Batuhan Ayık* Alp Üçok* *İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri A.B.D. **İstanbul Üniversitesi DETAE Sinirbilim A.B.D. Şizofreni
DetaylıSosyal anksiyete bozukluðu, ilk kez 1966'da Marks
Sosyal Anksiyete Bozukluðu: Taný, Epidemiyoloji, Etiyoloji, Klinik ve Ayýrýcý Taný Doç. Dr. Nesrin DÝLBAZ* Sosyal anksiyete bozukluðu, ilk kez 1966'da Marks ve Gelder tarafýndan tanýmlanmasýna karþýn ayrý
DetaylıKonular 5. Eðitimde Kullanýlacak Araçlar 23. Örnek Çalýþtay Gündemi 29. Genel Bakýþ 7 Proje Yöneticilerinin Eðitimi 10
Proje Yönetimi ÝÇÝNDEKÝLER Konular 5 Genel Bakýþ 7 Proje Yöneticilerinin Eðitimi 10 Eðitimde Kullanýlacak Araçlar 23 Araç 1: Araþtýrma sorularý Araç 2: Belirsiz talimatlar Araç 3: Robotlar 28 Örnek
DetaylıŞİZOFRENİDE TOPLUMSAL BECERİ EĞİTİMİ ve BİLİŞSEL İŞLEVSELLİK
ŞİZOFRENİDE TOPLUMSAL BECERİ EĞİTİMİ ve BİLİŞSEL İŞLEVSELLİK Prof. Dr. Mustafa YILDIZ Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 46. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Ekim 2010
DetaylıT.C. MÝLLÎ EÐÝTÝM BAKANLIÐI EÐÝTÝMÝ ARAÞTIRMA VE GELÝÞTÝRME DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI HANGÝ OKULDA OKUMAK ÝSTEDÝÐÝNE KARAR VERDÝN MÝ? Genel Liseler Fen Liseleri Sosyal Bilimler Anadolu Spor Güzel Sanatlar Askeri
DetaylıPsikiyatrik Rehabilitasyonda Gündüz Hastanesinin Yeri #
Klinikler ve Uygulamalar Psikiyatrik Rehabilitasyonda Gündüz Hastanesinin Yeri # Melike GÜNEY* ÖZET Bu yazýda gündüz hastanelerinin kýsa bir tarihçesi verildikten sonra, kliniðimiz gündüz hastanesinde
DetaylıPSİKOZ İÇİN RİSK GRUBUNDA OLAN HASTALARDA OBSESİF KOMPULSİF VE DEPRESİF BELİRTİLERİN KLİNİK DEĞİŞKENLER VE BİLİŞSEL İŞLEVLERLE İLİŞKİSİ
PSİKOZ İÇİN RİSK GRUBUNDA OLAN HASTALARDA OBSESİF KOMPULSİF VE DEPRESİF BELİRTİLERİN KLİNİK DEĞİŞKENLER VE BİLİŞSEL İŞLEVLERLE İLİŞKİSİ Ahmet Zihni SOYATA Selin AKIŞIK Damla İNHANLI Alp ÜÇOK İ.T.F. Psikiyatri
DetaylıERGEN RUH SAÐLIÐI AÇISINDAN BÝR RÝSK FAKTÖRÜ: ÝNTERNET BAÐIMLILIÐI
ERGEN RUH SAÐLIÐI AÇISINDAN BÝR RÝSK FAKTÖRÜ: ÝNTERNET BAÐIMLILIÐI Esra CEYHAN* ÖZET Amaç: Günümüzde internete iliþkin baðýmlýlýk veya patolojik internet kullanýmý büyük bir ilgi, araþtýrma, tartýþma alaný
DetaylıÞizofrenide Psikososyal Beceri Eðitiminde Ýçerik ve Etkinlikler
Þizofrenide Psikososyal Beceri Eðitiminde Ýçerik ve Etkinlikler Mustafa YILDIZ* ÖZET Þizofreninin tedavisinde farmakolojik tedaviye eklenecek olan Psikososyal Beceri Eðitimi hastalarýn hastalýkla baþa
DetaylıPsikiyatride dil, hem taný (inceleme) hem de
Þizofrenide Dil Yrd. Doç. Dr. Atila EROL* * Osmangazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, ESKÝÞEHÝR Psikiyatride dil, hem taný (inceleme) hem de tedavi aracýdýr. Dil, insan davranýþýnýn
DetaylıÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ
ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Tayfun Doğan Doğum Tarihi: 02.11.1979 Öğrenim Durumu: Doktora Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Eğitim Ondokuz Mayıs Üniversitesi 2003 Bilimleri/Rehberlik
DetaylıYILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI DERSLERİ
YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ SOSYAL HİZMET BÖLÜMÜ LİSANS PROGRAMI DERSLERİ 1. SINIF GÜZ DÖNEMİ DERSLERİ (saat) SHB101 Sosyal e Giriş Introduction to Social Work Z 3/0 5 SHB103
DetaylıYatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi
ARAÞTIRMA 1 Yatan hastalarýn anksiyete ve depresyon düzeyleri ve iliþkili faktörlerin incelenmesi Fahriye Oflaz, Huriye Varol GATA Hemþirelik Yüksek Okulu 06010 Etlik-Ankara Özet Amaç: Bu çalýþmanýn amacý
DetaylıERGENLERDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI
ERGENLERDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI Bilgisayar ve internet kullanımı teknoloji çağı olarak adlandırabileceğimiz bu dönemde, artık hayatın önemli gereçleri haline gelmiştir. Bilgiye kolay, hızlı, ucuz ve güvenli
DetaylıManyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon
ARAÞTIRMA Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon Gülten Karadeniz 1, Serdar Tarhan 2, Emre Yanýkkerem 3, Özden Dedeli 3, Erkan Kahraman 4 1 Yrd.Doç.Dr., 3
DetaylıKronik Hastalýklar ve Yeti Yitiminde Sistemik Aile Yaklaþýmý
Kronik Hastalýklar ve Yeti Yitiminde Sistemik Aile Yaklaþýmý Verda TÜZER* ÖZET Bu yazýda kronik ve yaþamý tehdit eden durumlarla karþýlaþan aileler için psikoeðitim, deðerlendirme ve müdahaleye yönelik
DetaylıBorderline (sýnýrda) kiþilik bozukluðu nevroz ve. Borderline Kiþilik Bozukluðu. Özet
Borderline Kiþilik Bozukluðu Uz. Dr. M. Hakan TÜRKÇAPAR*, Dr. Banu IÞIK* Özet Borderline kiþilik bozukluðu, kiþiler arasý iliþkilerde, benlik algýsýnda ve duygulanýmda tutarsýzlýk ve belirgin dürtüselliðin
DetaylıFobik Bozukluklar. Özet
Fobik Bozukluklar Doç. Dr. Mehmet Z. SUNGUR* Özet Fobiler, neden olarak gösterilen uyaranla orantýlý olmayan þiddette ortaya çýkan anksiyete ve bu abartýlý anksiyete tepkisinin mantýksýz olduðunu bilmesine
DetaylıÜrün ve Proses Dizayný
Ürün ve Proses Dizayný Yrd. Doç. Dr. Aþkýner Güngör Endüstri Mühendisliði Bölümü Pamukkale Üniversitesi, Denizli askiner@pamukkale.edu.tr 14 18 Kapsam Dizaynin Önemi Dizayn Süreci için Dizayn Quality Function
DetaylıT.C. MÝLLÎ EÐÝTÝM BAKANLIÐI EÐÝTÝMÝ ARAÞTIRMA VE GELÝÞTÝRME DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI KENDÝNÝ TANIYOR MUSUN? ANKARA, 2011 MESLEK SEÇÝMÝNÝN NE KADAR ÖNEMLÝ BÝR KARAR OLDUÐUNUN FARKINDA MISINIZ? Meslek seçerken
DetaylıSomatizasyon iyi tanýmlanmýþ bir taný sýnýfý ya da
Depresyon ve Somatizasyon Uz. Dr. Sermin KESEBÝR* SOMATÝZASYON Somatizasyon iyi tanýmlanmýþ bir taný sýnýfý ya da bozukluk deðil, geniþ kapsamlý bir klinik görüngüdür. Buna baðlý olarak somatizasyonu bulunan
DetaylıKronik Ruhsal Sorunlu Hastaların Primer Bakım Vericilerinde Tükenmişlik ve Depresyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
ORİJİNAL MAKALE / ORIGINAL ARTICLE 145 Kronik Ruhsal Sorunlu Hastaların Primer Bakım Vericilerinde Tükenmişlik ve Depresyon Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Investigation of the Relationship between Burnout
DetaylıÞizofreni Epidemiyolojisine Türkiye'den Katký Yapmak: Nasýl ve Neden?
Þizofreni Epidemiyolojisine Türkiye'den Katký Yapmak: Nasýl ve Neden? Tolga Binbay 1, Halis Ulaþ 2, Köksal Alptekin 3 1 Uz.Dr., Cizre Devlet Hastanesi Psikiyatri Bölümü, Þýrnak, 2 Uz.Dr., 3 Prof.Dr., Dokuz
DetaylıDerece Alan Üniversite Yıl. Lisans Psikoloji Hacettepe 1999
EK 3 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Ferzan Curun 2. Doğum Tarihi: 11.04.1975 3. Unvanı: :Yrd.Doç.Dr 4. Öğrenim Durumu: :Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Psikoloji Hacettepe 1999 Yüksek Lisans Doktora
DetaylıYüzyýlýn baþlarýnda E. Bleuler ve Kraepelin
Þizofrenide Gidiþ ve Sonuç Prof. Dr. A. Kemal GÖÐÜÞ* * Ankara Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, ANKARA Yüzyýlýn baþlarýnda E. Bleuler ve Kraepelin tarafýndan tanýmlanmasýndan bu yana
DetaylıGÜZ YARIYILI ( 1. YARIYIL) KREDİ DAĞILIMI TÜRKÇE ADI İNGİLİZCE ADI T U L
TÜR Ü SAĞLIK BİLİMLERİ 1. YIL GÜZ YARIYILI ( 1. YARIYIL) TÜRKÇE ADI İNGİLİZCE ADI T U L DKT 101 Z Anatomi- İşitme ve Konuşma Organları Anatomisi Anatomy Anatomy of Hearing and Speech Organs 3 0 0 3 6 DKT
DetaylıSaðlýklý Bir Diþeti Nasýl Olmalýdýr? Saðlýklý diþeti, çoðunlukla açýk pembe renkli, sert kývamlý, mat, yüzeyi portakal kabuðu görünümünde ve diþlerin
Saðlýklý Bir Diþeti Nasýl Olmalýdýr? Saðlýklý diþeti, çoðunlukla açýk pembe renkli, sert kývamlý, mat, yüzeyi portakal kabuðu görünümünde ve diþlerin arasý býçak sýrtý gibi sonlanan özelliklere sahiptir.
DetaylıAsperger Sendromu ve Yüksek Fonksiyonlu Otizmin Tanýsal Ayýrýmý
Asperger Sendromu ve Yüksek Fonksiyonlu Otizmin Tanýsal Ayýrýmý Özgür YORBIK*, Hakan ERMAN**, Teoman SÖHMEN*** ÖZET Bu yazýda yüksek fonksiyonlu otistik bozukluk ile Asperger sendromunun bugünkü taný ölçütleri
DetaylıClayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL.
Dr Ali Bozkurt Clayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL. The bereavement of the widowed. Dis Nerv Syst 1971;32:597
DetaylıBu bozukluk madde kullanımına veya genel tıbbi durumdaki bir bozukluğa bağlı değildir.
Psikiyatrinin en önemli hastalıklarından biridir. Bu hastalıkta gerçeği değerlendirme yetisinde bozulma, acayip tuhaf davranışlar, hezeyanlar ( mantıksız, saçma, olması mümkün olmayan veya olması mümkün
DetaylıBu makalede þizofrenideki bilgi iþleme bozukluklarý;
Þizofrenide Bilgi Ýþleme Bozukluklarý Prof. Dr. Sirel KARAKAÞ *#, Prof. Dr. Hamdullah AYDIN **# 1. Giriþ Bu makalede þizofrenideki bilgi iþleme bozukluklarý; konuya iliþkin araþtýrma bulgularý temelinde
DetaylıTepki Örüntüleri Olarak Duygular Duyguların İletişimi Duyguların Hissedilmesi
Duygular Tepki Örüntüleri Olarak Duygular Duyguların İletişimi Duyguların Hissedilmesi Tepki Örüntüleri Olarak Duygular Duygusal bir tepki üç tip bileşen içerir: Davranışsal Otonomik Hormonal Tepki Örüntüleri
DetaylıÖrgütsel Davranýþýn Tanýmý, Tarihsel Geliþimi ve Kapsamý
NOT : Bu bölüm önümüzdeki günlerde Prof.Dr. Hüner Þencan ýn incelemesinden sonra daha da geliþtirilerek son halini alacaktýr. Zaman kaybý olmamasý için büyük ölçüde- tamamlanmýþ olan bu bölüm web e konmuþtur.
Detaylı4. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Üniversitesi Psikiyatri Hemşireliği Anabilim
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Gül (Oban) Dikeç 2. Doğum Tarihi : 08.02.1986 3. Akademik Unvanı : Yardımcı Doçent Doktor 4. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Hemşirelik Yüksek Okulu Koç Üniversitesi
DetaylıÞizofrenide Cinsel Ýþlev Bozukluklarý: Kesitsel Bir Deðerlendirme
ARAÞTIRMA Þizofrenide Cinsel Ýþlev Bozukluklarý: Kesitsel Bir Deðerlendirme Sexual Dysfunction in Schizophrenia: A Cross-Sectional Evaluation Soner Çakmak 1, Gonca Karakuþ 2, Yunus Emre Evlice 3 1 Uz.Dr.,
DetaylıDepresif Bozukluklarda Risk Etkenleri
Depresif Bozukluklarda Risk Etkenleri Süheyla ÜNAL*, Levent KÜEY**, Cengiz GÜLEÇ***, Mehmet BEKAROÐLU***, Yunus Emre EVLÝCE****, Selçuk KIRLI***** ÖZET * Prof. Dr., Ýnönü Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri
DetaylıAlkol çok eski zamanlardan beri (M.Ö. 2000) var. Alkol Kullaným Bozukluklarý. Özet
Alkol Kullaným Bozukluklarý Uz. Dr. Ayhan KALYONCU*, Uz. Dr. Hasan MIRSAL* Özet Alkol kullaným bozukluklarý hem yetiþkinleri hem de gençleri etkileyen oldukça ciddi ve önemli bir saðlýk sorunudur. Alkolle
DetaylıKalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M.
DEPRESYON-ANKSİYETE BOZUKLUKLARI İLE ALKOL BAĞIMLILIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI Kalyoncu A., Pektaş Ö., Mırsal H., Yılmaz S., Serez M., Beyazyürek M. ÖZET Alkol bağımlılığı ve diğer psikiyatrik
DetaylıTravma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Dr. Çağlayan Üçpınar Nisan 2005
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Dr. Çağlayan Üçpınar Nisan 2005 Travma Nedir? Günlük rutin işleyişi bozan, Aniden beklenmedik bir şekilde gelişen, Dehşet, kaygı ve panik yaratan, Kişinin anlamlandırma
DetaylıBÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ
IPA Cross-Border Programme CCI No: 2007CB16IPO008 BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ SINIR ÖTESÝ BÖLGEDE KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLÝ ÝÞLETMELERÝN ORTAK EKO-GÜÇLERÝ PROJESÝ Ref. ¹ 2007CB16IPO008-2011-2-063, Geçerli sözleþme
DetaylıÝntiharýn Nörobiyolojisi #
Ýntiharýn Nörobiyolojisi # Prof. Dr. Nevzat YÜKSEL* GÝRÝÞ Genel toplumda intihar sýklýðý yýllýk yüzbinde 10-20 kadardýr. Deðiþik ülkelerde bu oranlar yüzbinde 10 ile 40 arasýnda deðiþmektedir. Ýntihar
DetaylıAÇIKLAMA Araştırmacı:Abdi İbrahim Otsuka. Konuşmacı: - Danışman: -
AÇIKLAMA 2014-2017 Araştırmacı:Abdi İbrahim Otsuka Konuşmacı: - Danışman: - Şizofreni ve Bilişsel İşlev Bozuklukları Prof. Dr. Berna Binnur Akdede Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD OLGU
DetaylıTOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor
TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor Türkiye'nin insanlarý, mevcut saðlýk düzeyini hak etmiyor. Saðlýk hizmetleri için ayrýlan kaynaklarýn yetersizliði, kamunun önemli oranda saðlýk
DetaylıGÜZ YARIYILI ( 1. YARIYIL) KREDİ DAĞILIMI TÜRKÇE ADI İNGİLİZCE ADI T U L
TÜR Ü 1. YIL GÜZ YARIYILI ( 1. YARIYIL) TÜRKÇE ADI İNGİLİZCE ADI T U L Z Anatomi- İşitme ve Konuşma Anatomy Anatomy of Hearing and Speech 3 0 0 3 6 DKT 101 Organları Anatomisi Organs DKT 103 Z İşitme Bilimine
DetaylıMeme Kanserinin Ruhsal ve Sosyal Etkileri Üzerine Bir Çalýþma
Meme Kanserinin Ruhsal ve Sosyal Etkileri Üzerine Bir Çalýþma Þahnur ÞENER*, Nazan GÜNEL**, Zafer AKÇALI***, Selahattin ÞENOL* #, Aylin Ýlden KOÇKAR** # ÖZET Psikolojik, sosyal ve çevresel etkenlerin hastalýklarýn
DetaylıDemans bir çok biliþsel defektin bir arada bulunmasýna. Demans ve Komorbid Durumlar. Özet
Demans ve Komorbid Durumlar Prof. Dr. Ýlkin ÝÇELLÝ* Özet Demans denildiðinde, aðýrlýk olarak %75 oranýnda Alzheimer tipi demans ile vasküler demans kastedilmektedir. Etiyolojide ilaçlar ve toksinler, kafa
DetaylıKronik Psikiyatrik Bozukluğu Bulunan Hastaların ve Bakım Verenlerinin Bakım Yükü Açısından Değerlendirilmesi
Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2012;25:330-337 DOI: 10.5350/DAJPN2012250405 Kronik Psikiyatrik Bozukluğu Bulunan Hastaların ve Bakım Verenlerinin Bakım Yükü Açısından Değerlendirilmesi
Detaylı: Marmara Eğitim Köyü Maltepe/İSTANBUL. :
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı :Ferzan Curun İletişim Bilgileri Adres : Marmara Eğitim Köyü 34857 Maltepe/İSTANBUL. Telefon Mail :216 626 10 50-2243 :ferzancurun@maltepe.edu.tr 2. Doğum Tarihi :11.04.1975 3. Unvanı
Detaylırm o f t a l ip j o l o n ek gýda T a d ý G m için ya þ a i ye Türk u ulusal GIDA TEKNOLOJÝ PLATFORMU y a þ a m i ç i n g ý d a Kaynak: 2010 Envanteri (TGDF) Gýda Sektörü 73.722.988 nüfus Hane halký gýda
DetaylıPsoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar
Psoriazis vulgarisli hastalarda kişilik özellikleri ve yaygın psikiyatrik tablolar Emine Çölgeçen 1, Ali İrfan Gül 2, Kemal Özyurt 3, Murat Borlu 4 1 Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dermatoloji Ana Bilim
DetaylıMEB ÖZEL EÐÝTÝM REHBERLÝK ve DANIÞMA HÝZMETLERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ
MEB ÖZEL EÐÝTÝM REHBERLÝK ve DANIÞMA HÝZMETLERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ KILAVUZ U Þubat 2008 MEB ÖZEL EÐÝTÝM REHBERLÝK ve DANIÞMA HÝZMETLERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ ÖZEL EÐÝTÝM VE REHBERLÝK HÝZMETLERÝ KILAVUZU Ankara
DetaylıDuygusal Zeka ÖZET SUMMARY. Ceylan TUÐRUL*
Duygusal Zeka Ceylan TUÐRUL* ÖZET Son yýllarda yapýlan pekçok çalýþma zeka tanýmýnýn geniþletilmesi ve klasik olarak kabul edilen IQ yani entellektüel zekanýn yanýsýra EQ yani duygusal zekanýn da bu taným
DetaylıŞebnem Pırıldar Ege Psikiyatri AD.
Obezitede Anksiyete Bozuklukları ve Depresyon Şebnem Pırıldar Ege Psikiyatri AD. Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: Sanofi Danışman: Teva, BMS Konuşmacı: Lundbeck Obezite giderek artan bir toplum sağlığı
DetaylıDerece Alan Üniversite Yıl. BA Psychology Hacettepe 1999
Resume 1. Name, Last Name: Ferzan Curun 2. Date of Birth: 11.04.1975 3. Position Title: :Assistant Professor 4. Education Info: :PhD. Derece Alan Üniversite Yıl BA Psychology Hacettepe 1999 Yüksek Lisans
DetaylıYüzyýlýn baþýndan bu yana, þizofreninin kökenlerini
Þizofreniye Ýliþkin Psikanalitik Yaklaþýmlar Doç. Dr. Ý. Ferhan DEREBOY* Yüzyýlýn baþýndan bu yana, þizofreninin kökenlerini psikanalitik kavramlarý kullanarak açýklama yönünde çok sayýda deneme söz konusu
DetaylıÇocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu
OLGU SUNUMU Çocuk Ýstismarýna Birimler Arasý Yaklaþým: Bir Olgu Sunumu Multidisciplinary Approach to Child Abuse: A Case Report Muhammed Ayaz 1, Ayþe Burcu Ayaz 1 1 Uz.Dr., Sakarya Üniversitesi Týp Fakültesi
DetaylıGörsel-Uzaysal Yeteneklerin Bileþenleri
Görsel-Uzaysal Yeteneklerin Bileþenleri Murat KURT* ÖZET Bu makalede, görsel uzaysal süreçlerin bileþenleri tanýmlanmýþtýr. Görsel algýlama ve görsel-uzaysal algýlama birbiriyle çok yakýndan iliþkili olmakla
DetaylıKoç Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu 2015-2016 Güz Dönemi
Koç Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu 2015-2016 Güz Dönemi Dersin Adı ve Kodu: Psik 302 Psikopatoloji Dersin ön koşulları: Yok Ders yeri(sınıf): 312 nolu sınıf Ders Günü ve Saati: Salı: 08:30-11:20 Kredisi:
DetaylıBir týbbi durumun ayýrýcý tanýsýnýn iyi yapýlabilmesi,
Þizofrenide Ayýrýcý Taný Doç. Dr. Can CÝMÝLLÝ* Bir týbbi durumun ayýrýcý tanýsýnýn iyi yapýlabilmesi, taný ölçütlerinin iyi belirlenmiþ olmasýna baðlýdýr. Oysa bu yazýnýn konusu olan þizofreninin ne olduðuna
DetaylıAçıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK
Açıklama 2008 2009 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK SİLAHLI ÇATIŞMA İLE İLİŞKİLİ TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNDA DİĞER BİYOLOJİK TEDAVİ SEÇENEKLERİ Dr. Cemil ÇELİK Sunumun hedefleri Silahlı
DetaylıDONALD JOHNSTON OECD GENEL SEKRETERÝ INTERVIEW DONALD JOHNSTON OECD GENERAL SECRETARY
söyleþi - interview ÝKTÝSAT ÝÞLETME ve FÝNANS SÖYLEÞÝ DONALD JOHNSTON OECD GENEL SEKRETERÝ INTERVIEW DONALD JOHNSTON OECD GENERAL SECRETARY Bu söyleþi, Genel Yayýn Yönetmenimiz Ali Bilge tarafýndan 15
DetaylıÞizofreni Hastalarýnda Aile Ortamý ve Duygu Dýþavurumunun Deðerlendirilmesi
Þizofreni Hastalarýnda Aile Ortamý ve Duygu Dýþavurumunun Deðerlendirilmesi Verda TÜZER*, Selma ZÝNCÝR**, Ayþe Devrim BAÞTERZÝ*, Çiðdem AYDEMÝR*, Cebrail KISA*, Erol GÖKA*** ÖZET Duygu dýþavurumu aile
Detaylı"Þizotipal Kiþilik Özellikleri" Alt Ölçeði: Deðerlendiriciler Arasý Güvenilirlik Çalýþmasý
"Þizotipal Kiþilik Özellikleri" Alt Ölçeði: Deðerlendiriciler Arasý Güvenilirlik Çalýþmasý Suzan ÖZER*, Semra ULUSOY**, Elif KABAKÇI***, Aylin ULUÞAHÝN**** ÖZET Þizofreniden daha hafif bir klinik tablo
DetaylıKronik Hastalýk ve Depresyon
Kronik Hastalýk ve Depresyon Hayriye Elbi Mete 1 1 Prof.Dr., Ege Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Ýzmir GÝRÝÞ Hastalýk kiþinin dengesini sarsar, yeni bir uyum gerektirir. Bu durum kiþinin
DetaylıRUHSAL BOZUKLUKLARDA DAYANIKLILIK VE YATKINLIK DUYGU DIŞAVURUMU
RUHSAL BOZUKLUKLARDA DAYANIKLILIK VE YATKINLIK DUYGU DIŞAVURUMU Yaşam boyu ruh sağlığı ile ilgili riskler Ruhsal hastalıklara yatkınlık ve dayanıklılık Prognoz Olumsuz etkenler Koruyucu etkenler Bireysel
DetaylıTOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Açýldý TOHAV'ýn mülteci ve sýðýnmacýlara yönelik devam ettirdiði çalýþmalar kapsamýnda açtýðý SURUÇ MÜLTECÝ DANIÞM
MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 1 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç
DetaylıDerece Alan Üniversite Yıl. Lisans Psikoloji Hacettepe 1999
EK 3 ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Ferzan Curun 2. Doğum Tarihi: 11.04.1975 3. Unvanı: :Yrd.Doç.Dr 4. Öğrenim Durumu: :Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Psikoloji Hacettepe 1999 Yüksek Lisans Doktora
DetaylıBir kiþi ya da toplum kendisini ürküten, rahatsýz
Þizofreni Hastasý Neden Damgalanýr? Prof. Dr. Alp ÜÇOK* Yapýlan bütün araþtýrmalar göstermektedir ki yeryüzündeki insanlarýn hiç biri bir diðerine benzemez, öyleyse bize benzemeyeni, farklý olaný neden
DetaylıKRONİK PSİKİYATRİK HASTALIĞI BULUNAN HASTALARIN BAKIMVERENLERİNDE TÜKENMİŞLİK SENDROMUNUN BOYUTLARI
Kriz Dergisi 18 (3): 1-7 KRONİK PSİKİYATRİK HASTALIĞI BULUNAN HASTALARIN BAKIMVERENLERİNDE TÜKENMİŞLİK SENDROMUNUN BOYUTLARI Erguvan Tuğba ÖZEL KIZIL*, Ayşe Gül YILMAZ ÖZPOLAT** ÖZET Maslach ve Jackson
DetaylıİS SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İS SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İŞ HİJYENİ PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İş Hijyeni İş Hijyenisti tanımı Psikososyal riskler Yüklenme Yorgunluk Stres Monotoni
DetaylıPSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 25 TÜRKİYE DE SIK KARŞILAŞILAN PSİKİYATRİK HASTALIKLAR Sempozyum Dizisi No:62 Mart 2008 S:25-30 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*
DetaylıZeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri
Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından
DetaylıBir Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Geç Baþlangýçlý Þizofreni Hastalarýnýn Klinik ve Sosyodemografik Özellikleri
ARAÞTIRMA Bir Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Geç Baþlangýçlý Þizofreni Hastalarýnýn Klinik ve Sosyodemografik Özellikleri The Clinical and Sociodemographic Features of Late Onset Schizophrenia
DetaylıLaboratuvar Akreditasyon Baþkanlýðý Týbbi Laboratuvarlar
Laboratuvar Akreditasyon Baþkanlýðý Týbbi Laboratuvarlar Týbbi Laboratuvar Akreditasyonu Akreditasyon, Akreditasyon; Laboratuvarların, Muayene, Belgelendirme kuruluşlarının ve Yeterlilik Deneyi Sağlayıcı
DetaylıAkne Vulgarisli Bireylerde Kiþilik Özellikleri
Akne Vulgarisli Bireylerde Kiþilik Özellikleri Yarkýn ÖZCAN*, Hamdi ÖZCAN**, Süheyla ÜNAL*** ÖZET Akne vulgaris geliþiminde kiþilik özelliklerinin rol oynayýp oynamadýðý hakkýnda görüþ birliði yoktur.
Detaylı