HİKMET YURDU Düşünce Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi
|
|
- Deniz Mencik
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 HİKMET YURDU Düşünce Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi ISSN: Hikmet Yurdu, Yıl: 8, C: 8, Sayı: 16, Temmuz Aralık, 2015/2, ss KİTAP TANITIMI PREHİSTORYADAN GÜNÜMÜZE AKLIN EVRİMİ Uzman Latif Gökalp Emniyet Genel Müdürlüğü Kitap Adı Yazarı Çevirmen : Aklın Tarih Öncesi (Orijinal isim: The Prehistory of Mind) : Steven Mithen : İrem Kutluk Yayın Tarihi : Baskı Sayısı : 1. Baskı Sayfa Sayısı : 312 Yayınevi Dil Kategori : Dost Kitabevi : Türkçe (Orijinal Dili: İngilizce) : Arkeoloji, Bilim Tarihi. İncelediğimiz kitabın yazarı hakkında kısaca bilgi verecek olursak: Steven Mithen, Slade Güzel Sanatlar Okulunda, Sheffield Üniversitesi, York Üniversitesi ve Cambridge Üniversitesi'nde öğrenim görmüştür. Prehistorya ve Arkeoloji alanında doktora yapmıştır. Reading Üniversitesi nde öğretim görevlisi olarak çalışmıştır yılında Prehistorya alanında profesör olmuştur yılında Britanya Akademi üyesi seçilmiştir. Etkin bir alan araştırmacısı olarak Batı İskoçya da kazı çalışmaları yönetmektedir. Mithen in, bu kitabı on bir bölüm ve sonsözden (Tarımın Kökenleri) oluşmaktadır. Kitabın adı ve diğer bölüm başlıkları kitap içeriğine uygun olarak okuyucuya sunulmuştur. Yazar görüşünü gerekçelendirmede başarılı olup, ele aldığı konuyu kavramsal olarak açıklayabilmiş, vermiş olduğu bilgiler açık, net ve doyurucu olmuştur. Yazarın kullandığı örnekler, eserin anlaşılmasına katkıda bulunmuştur. Mithen in, evrimin prehistoryadan bugüne ve geleceğe uzanan bu eseri arkeoloji, antropoloji ve bilim tarihi çalışanları için temel bir başvuru kaynağı niteliğindedir.
2 254 Kitap Tanıtımı: Prehistoryadan Günümüze Aklın Evrimi İnsan evrimi üzerine geliştirilmiş kuramlar ile ilgili yayımlanan en ilgi çekici çalışmalardan biri olan bu kitap, arkeolojik bulguların bu alandaki büyük bir önemini ortaya koyuyor. Farklı yerleşim alanlarında bulunan eşya, araç ve gereçler, insanoğlunun kendi etrafında kurduğu mikrokozmosun temel gerekliliklerinden evrensel bir yaşama mekânının şekillendirilmesine kadar evrim sürecinin genel ve bütünlüklü bir dökümüdür. Evrimin fiziksel gelişiminin ötesinde, insanın, toplumsal yönleriyle de doğal çevriminin temel taşı olduğunu vurgulayan bu kitabında Mithen, çocuk psikolojisinden modüler akla kadar disiplinler arası bir yaklaşımla düşüncelerini okurla paylaşıyor. Kitap ile ilgili genel bilgiler verdikten sonra - kitabı daha anlaşılır kılmak için - önce de ifade ettiğimiz on bir bölüm ve sonsözü ayrı ayrı ele alıp incelemeye çalışacağız: 1.İnsan Aklı Konusunda Neden Arkeoloğa Danışmak Gereksin? Steven Mithen, aslında kitabın genel bir çerçevesini birinci bölümde çizmiştir. Hangi bölümde nasıl sorular sorup bunların cevabını bulmaya çalıştığını ve bunu yaparken de tartışma havası yaratıp mesajını okuyucuya vermek istediğini görüyoruz. Bölüme akıl gibi soyut bir kavramla başlıyor. Bunu ele almak için diğer bilim dalı ya da disiplinler varken arkeolojinin varlığına ihtiyaç duyulmasının sebebi tartışılıyor. Aklı açıklamak için psikolog, filozof, primatolog, biyolog, antropolog, nörolog vb. bilim adamlarından yararlanabileceği gibi arkeoloğun ya da arkeolojinin aslında aklın anlaşılabilmesi ve açıklanabilmesi için başrolde olduğunu S. Mithen in vurguladığını görmekteyiz. Mithen, Yaratılışçıların, aklın kutsal yaratılışın parçası olduğu ve tam olarak gelişmiş bir şekilde birden ortaya çıkma fikrine karşı çıkar. Bunu yaparken de çağdaş aklın anlaşılmasında rol oynayan Austrapithecus, Homo habilis, Homo erectus, Homo neanderthalensis ve Homo sapiens sapiensin akıllarını incelediğini bu süreçle birlikte onların alet yapma becerilerini göz önüne alarak bunu açıklamaya çalıştığını görüyoruz. Birinci bölümde dikkatimizi çeken başka bir nokta ise akılla ilgili olan iki görüşün yani Genelleşmiş ve Özelleşmiş yaklaşımların mücadelelerinin kitap boyunca süreceği sinyalidir. Burada bu görüşlere kısaca değinilebiliriz. Standart Toplum Bilim modeli genelleşmiş akılsal yaklaşım: İçeriği olmayan genel amaçlı öğrenme mekanizması şeklinde ifade edilirken, Evrim Psikolojisi modeli özelleşmiş akılsal yaklaşım: Çok seçenekli, içerik açısından zengin, alanı belli akılsal modüler olarak açıklanabilir
3 Uzman Latif Gökalp 255 S.Mithen, kitap boyunca sanat, din ve bilimin çeşitli kaynaklarını ele alarak Yaratılışçı iddiayı reddedebilecek verilere ulaşacağını bunu yaparken de arkeoloğa neden ihtiyaç duyulur sorusunun cevabını ortaya koyacağını söylüyor. 2. Geçmişimizle İlgili Bir Tiyatro Oyunu Mithen, aklın tarih öncesini incelerken çıkış noktasının günümüzden 6 milyon yıl öncesinden az olmayacağını ifade etmektedir. 6 milyon öncesinde yaşamış olduğu düşünülen ilk insanın, Afrika da yaşamış olduğunu söylemekte buna gerekçe olarak da en çok bilgiyi bu kıtanın bize sunduğu gerçeği olarak ifade edilmektedir. Mithen, daha sonra ilk insansı maymundan başlayarak Australopithecus aferansis, A. Anamensis, A. Africanus, Homo habilis, H. neanderthal ve H. sapiens sapiensten ve bunların özelliklerinden, hangi bölgelerde yaşadığından ve belki de en önemli nokta olan bunların kullandığı Olduvan endüstrisinden, Levallois tekniğinden bahseder. Dikkatimizi çeken bir nokta da şudur: 6 milyon yıl öncesinden yıl öncesine kadar hem fiziksel olarak hem de akıl olarak ilerleme kaydeden insanlar, din sanat ya da bilim anlamında bir ilerleme kaydetmemişlerdir. Yani alet yapmayı beceren bir varlık, inanç olarak bir faaliyette bulundu mu? Yaklaşık 6 milyonluk gibi uzun bir süreçte aslında büyük çaplı bir değişikliğin olmadığını söyleyebiliriz. Tabi buna gerekçe olarak günümüzden önceki yıl içerisinde gerçekleşen olay yaratacak şekildeki bilimi gösteriyoruz. Acaba insan aklı günümüzden yıldan sonra daha hızlı bir evrim ya da gelişme mi gösterdi? Üzerinde aslında çok tartışılabilecek bir nokta olan bu konuyu bir kenara bırakarak tekrar Mithen in fikirlerine dönecek olursak şu tartışmalı konu karşımıza çıkıyor. Homo sapiens sapiensin toplu halde Avustralya ya yerleşmiş olması konusunda, bu grupların Afrika dan yayılan bir popülasyondan mı oluştukları, yoksa güneydoğu Asya daki H. erectus ataların yerel olarak evrimleşmesi sonucunda mı ortaya çıktıkları şeklinde tartışmalı görüşler bulunmaktadır. S. Mithen, Darwin in insanlığın beşiğinin Afrika olduğunu söylediği gibi, tüm arkaik Homo sapienslerin yerini tek bir Afrikalı kökenin aldığı şeklinde bir tutum sergilemekte, bununla beraber Afrika dan yayılan popülasyonla yörenin yerleşik ilk insanları arasında gerçekleşen kısıtlı bir melezleşme görüşüne de olumlu bakmaktadır. 3. Çağdaş Aklın Mimarisi
4 256 Kitap Tanıtımı: Prehistoryadan Günümüze Aklın Evrimi Mithen, çağdaş aklın milyonlarca yıllık bir evrim sonucu inşa edilmiş bir mimari yapıya sahip olduğunu öne sürerek aklın öncesini yeniden canlandırmaya bu yapıyı açığa çıkarmakla başlanması gerektiğini savunmaktadır. Mithen, insan aklının gözeneklerin doldurulmasını bekleyen boş bir sünger benzetmesinden bahsetmektedir. Ama Mithen bu sünger benzetmesine yani çağdaş aklın sünger gibi çalıştığı benzetmesine katılmamaktadır. Aklın bilgisayar gibi düşünülmesi fikri ona cazip gelmekle birlikte akılın bilgisayarın ötesinde bir şey olduğu kanısındadır. Çünkü Mithen ne göre akıl; yaratır, üretir, düşünür ama bir bilgisayarın böyle şeyler yapması olanaksınızdır. Mithen, psikologların akıl için yeni bir tip analoji bulduklarını öne sürer: Akıl bir İsviçre ordu çakısı gibidir. Bu çakının birden çok işleve sahip olduğunu söyler. Mithen, çağdaş aklın mimari yapısını açıklamaya çalışırken bütün bilişsel kuram ve kuramcılardan da bahseder. Bunlardan bazıları şunlardır: Thmas Wynn, Jean Piaget, Fodor, Gardner, Cosmides ve Tooby, Chomsky, Nicholas Humphrey gibi birçok kuramcının fikirlerini bizimle paylaşır. Bu kuram ve kuramcıların benzer ve karşıt yönlerini bizlere sunar. J.Fodor a göre aklın mimari konusu, aklın algılama ya da girdi sistemleri ve bilişim ya da merkezi sistemler olarak adlandırdığı iki kısıma ayrılması gerekir. Bilişimin algılamayı yalnızca önemsiz etkilediği düşüncesi toplum bilimcilerin görelekçi yaklaşımına ters düşer. Fodor, aklın iki katlı mimarisi olduğuna inanır. Gardner, daha çok zekâ üzerinde durur. Yedi zekâ türünden bahseder. Mithen, Gardner in zekâları Fodor un modüllerinden farklı olduğunu söylemektedir. Mithen, bu arada evrim psikologlarını işe koşar. Evrim psikologlarından en önemlileri ise Leda Cosmides ve John Tooby dir. Bunların evrim psikolojisiyle dikkat çekmelerinin sebebi ise çağdaş aklın doğasını, onu ancak biyolojik evrimin bir ürünü olarak incelemekle anlayabileceğimizi savunmalarıdır. C&T ye göre akıl, çeşitli modüllerin birleşmesiyle oluşmaktadır, fikrini savunurlar. Mithen, bunların fikirlerinin Gardner le benzerlikleri olmakla birlikte, Gardner zekâları gelişimin kültürel bağlamı tarafından biçimlendirildiği şeklinde bir ifade kullanır. C&T ninkilerin ise dış dünyaya bağışıklıklarını söyler
5 Uzman Latif Gökalp 257 Mithen, avcı toplayıcı düşüncelerine benzeyen diğer düşünce ve davranışlar, çağrışımsal öğrenme ve deneme yanılma metoduyla öğrenme gibi genel amaçlı öğrenme kurallarını kullanabilecekleri fikrinde olmakla birlikte bütün bunları ise genel zekâ adı altında gruplandırmaktadır. Mithen, çocuk gelişiminden de yararlanmakta ve çocuklarda dil, psikoloji, fizik ve biyoloji gibi en az dört davranış alanında sezgisel bilgiye sahip olduğunu söylemektedir. Çocukların bu değişik alanlarda sahip oldukları sezgisel bilgilerin de doğrudan, tarih öncesi devrin yıllar öncesinde kalmış olan avcı toplayıcı yaşam tarzıyla bir ilişkisinin olduğunu görüşündedir. Toparlayacak olursak, Mithen, aklın bir İsviçre ordu çakısının benzetmesinden öte bir şey olduğunu, çakının çeşitli bıçak ve araçlardan oluştuğunu ama bu bıçak ve araçların bir bütünlüğünün olmadığını, bir bıçağın, başka bir bıçağa ayrılan bir iş için kullanılmadığını vurgulamaktadır. Bütün bunlarla beraber diğer kuramcıların ifade ettiği gibi akıl, ne sırdan bir sünger ne de genel amaçlı ve tek programlı bir bilgisayardır. 4. Aklın Evrimiyle İlgili Yeni Bir Öneri Mithen, aklın günümüzde ve çocukluk çağında nasıl çalıştığından ziyade onun evrimsel tarihiyle ilgilendiğini bize yansıtmaktadır. Mithen, akıl için, üç evreden söz etmektedir. Bu evreleri açıklarken daha önce de ifade ettiğim kuram ve kuramcılardan yararlanma yoluna gitmiştir. Ancak burada yeni bir yaklaşımı da kullanmaktadır. Bu yaklaşım ise: Ontogeni filogeniyi tekrarlar. şeklinde ifade edilebilir. Bu bölümde yer alan neoteni düşüncesi de çok ilginç ve dikkat çekicidir. Buna örnek olarak ise genç şempanzelerin yetişkin insana benzerliği ve bu benzerliğin şempanzenin olgunlaşmasıyla kaybolduğudur. Mithen in akıl için ifade ettiği evreleri özetleyecek olursak: 1.Evre: Yalnızca genel zekânın egemen olduğu dönem. 2.Evre: Genel zekâ türünün birbirinden bağımsız olduğu, çok sayıda özelleşmiş zekânın var olduğu dönem. 3.Evre: Çok sayıda zekâ türünün birbiriyle ilişkilendirildiği ve davranış alanları arasında bir bilgi ve fikir akımının olduğu dönem. 5. Primatlar, Maymunlar ve Kayıp Halkanın Aklı
6 258 Kitap Tanıtımı: Prehistoryadan Günümüze Aklın Evrimi Mithen in beşinci bölümde, şempanze ve maymunlar üzerinde yapılmış çalışmalardan yola çıkarak incelemelerde bulunduğunu söyleyebiliriz. Mithen in her bölümde olduğu gibi bu bölümde de çeşitli sorular sorup ve bunlara cevap bulma yöntemini kullandığını görüyoruz. Mithen, şempanzelerin fiziksel nesne yapımında yani çeşitli aletler yapımında usta olduklarını dile getirmekte ve bunun da şempanzelerin özel bilişsel süreçlere sahip olduklarını ve teknik zekâ şapelinin varlığına işaret olabileceğini sorgulamaktadır. Mithen, insan aklının sezgisel fizik bilgisi ve teknik zekâsının nesneler dünyasını hızlı ve verimli biçimde kolaylaştırdığını söylemektedir. Oysa şempanzelerin çok basit bir nesne üretme ve kullanmada göstermiş oldukları çabaları göz önüne aldığımızda, şempanzelerin sezgisel bilgiden yoksun olduklarını görmek pek de zor olmayacaktır. Mithen, her şempanze neslinin ancak kendinden önceki neslin teknik zekâ düzeyine çıkma çabasında olduğunu ifade etmektedir. Bu dönemler için yapılan tespitlerde yalnızca bir genel zekânın bulunduğu dönemdir diyebiliriz. Mithen, şempanzelerin tam manasıyla gelişmiş bir doğal tarih zekâsına sahip olmadıklarını ancak akılsal haritalara sahip olduklarını söylemektedir. Yeri gelmişken, doğal tarih zekâsını, doğa ile ilgili olayları anlamaya anlamlandırmaya yönelik bir zekâ türüdür şeklinde açıklamakta fayda vardır. S. Mithen, burada Makyavelci terimini de kullanmaktadır. Mithen, şempanzelerin dil için gerekli donanıma sahip olup olmadıklarını açıklayabilmek için çeşitli çalışmalara ve yapılmış deneylere başvurmuştur. Ulaştığı sonucu ise şempanzeler dilsel zekâ diye bir şeye sahip değildirler şeklinde kesin bir ifadeyle dile getirmektedir. Kitabın bu bölümü iyice irdelendiğinde şempanzelerin çeşitli alet yapımındaki düşüncelerini sosyal etkileşimdeki düşünceleriyle bağlaştıramadıklarını görüyoruz. Özetleyecek olursak, Mithen bu dönemde insanımsıların 6 milyon önceki ortak atalarına en yakın varlıklar olduklarını için insan olmayan varlıklar üzerindeki çalışmaları ele almakta ve bizle paylaşmaktadır. 6. İlk Taş Alet Yapımcısının Aklı Mithen, bu bölümde, günümüzden 4,5 milyon yıl önce yaşamış olan ilk Homo türlerinin akıl yapılarını irdelediğini ve bunu yeniden yapılandırmaya çalışmaktadır
7 Uzman Latif Gökalp 259 Çalışmaya olduvan taş aletlerini ele alarak başlamıştır. Burada olduvan taş aletleri yapımında Homo habilis ile şempazeleri karşılaştırmaktadır. Mantıklı gerekçeler öne sürerek Homo habiliste el göz koordinasyonun daha iyi olduğunu açıklamaktadır. Şempanzelerin olduvan türü aletleri yapamamasını, Homo habilisin ise bunları yapmayı becerdiği bilgisinden yola çıkarak artık Homo habiliste özelleşmiş bilişsel süreçlerin ortaya çıkmaya başladığını söyleyebiliriz. Bu açıdan olduvan aletlerin insanlık tarihinde ve aklın evriminde önemli bir yere sahip olduğunu rahatlıkla dile getirebiliriz. Mithen, burada Glynn Isaac ın yerleşim alanları fikrine de değinmektedir. Mithen, Homo habilisin et yemeyi de kapsayan davranışsal esnekliğini, bilişsel gelişmişliğe işaret ettiğini, bunun da özelleşmiş bir tarih zekâsının varlığını mı gösterdiğini sorgulamaya gitmektedir. Aslında bu çıkarımın hiç de yanlış bir sonuç vereceğini sanmıyorum. Artık Homo habilisin görsel ipuçlarını okuyabildiğini görmekteyiz. Mithen in başka bir tespiti de grubun büyüklüğüyle beynin büyüme eğilimi arasındaki pozitif ilişkinin varlığı konusunda olmuştur. Ve bunun akabinde H. habilisin atalarınkinden daha geniş gruplarda yaşadığını gösteren sağlam kanıtların varlığından bahsetmektedir. Bu da Homo habilisin daha büyük bir beyne sahip olduğu, büyük beynin varlığı ise sosyal zekâ alanının güçlü ve karmaşık olduğunun ispatı sayılabilir. Homo habilisin, birden fazla biliçlilik sıralaması ile başa çıkması da dikkat çeken başka bir noktadır. Bu bölümde dil kapasitesi için önemli olan Broca alanı ve Wernicke alanı gibi iki önemli kavramda karşımıza çıkmaktadır. Artık ilerleyen süreçte sosyal zekânın şempanzenin aklından olduğundan daha karmaşık bir hale geldiğini bunun yanında Homo habilisin yiyecek aramada göstermiş olduğu davranışlar hem şempanzelerden hem de ortak atanın davranışlarından daha karmaşık bir hal aldığını söyleyebiliriz. 7. İlk İnsan Aklının Çoklu Zekâları Bölümle ilgili genel bir değerlendirme yaparak işe başlayacak olursak daha yararlı olacağını düşünüyorum. Mithen, bu bölümde gerek arkeolojik gerekse diğer verilerden yararlanarak tipik bir İlk İnsan aklının mimari yapısını yeniden oluşturmaya çalışmıştır. Mithen, daha önce de bahsettiğimiz gibi ifade ettiği dört bilişsel alanla ilgili olası kanıtları ve bunların birbiriyle ilişkilerini ve etkileşimlerinden yola çıkarak çalışmasına dayanak sağlamıştır. Mithen in ifade ettiği dört bilişsel alanın isimlerini hatırlamakta
8 260 Kitap Tanıtımı: Prehistoryadan Günümüze Aklın Evrimi yarar vardır. Bunlar: Teknik zekâ, doğal tarih zekası, sosyal (toplumsal) zeka ve dilsel zekadır. Mithen, 1,8 milyon yıl önce H. erectusun ortaya çıkışından yeni taş alet türlerinden, H. erectusun çeşitlenip nasıl yeni insan atası oluşturmak üzere evrimleştiğinden bahsetmektedir. Tüm bunların yanında iklimsel dalgalanmaların ilk insanın üzerindeki etkilerinin unutulmayacağını ifade etmemiz gerekir. Mithen, elbaltası ve Levallois metodunun yapılışındaki zorluklardan ve bunları elde etmek ya da bir simetri ve biçimden söz etmek için bir teknik zekânın olması gerektiğini bize yansıtmaktadır. Hatta Mithen, savını güçlendirmek yani ilk insanların bir teknik zekâya sahip olduklarını, kullandıkları hammadde çeşitlerini öne sürerek kanıtlamaya çalışmıştır. Mithen, İlk İnsanlardaki teknik zekâyı açıklayabilmek için birçok soru sormuştur. Bu sorulara verdiği ilk yanıt insan aklına belki de ilk gelen yanıttır. O da İlk İnsanların alet yapmak için ağaç dışında bir organik malzemeye, özel amaçlı aletlere ya da çeşitli parçalara gereksinim duymamış olmalarıdır. Bu cevaptan hangi sorulara cevap aradığını da aslında öğrenmiş oluyoruz. Daha sonra ise Mithen, belki de İlk İnsanın bunları akıl edemediklerini öne sürmekte, bilişsel olarak ileri aşamadaki süreçler olduğunu söylemektedir. Ayrıca özel amaçlı araçlar yapabilmek için de teknik zekâyla doğal tarih zekâsının ilişkilendirilmesinin gerekli olduğunu vurgulamaktadır. Zaten Mithen nin bu bölümdeki amacı da bu değil miydi? Evet, Mithen planladığı amaca ulaşmış görünüyor. Mithen in çok açık ve özetleyici bir doğal tarih zekâsı vardır. Doğal tarih zekâsının, hayvanlarla, bitkilerle ve arazi coğrafyasıyla ilgili alt düşünce alanı olduğunu söyler. Mithen, İlk İnsanların gelişmiş bir coğrafi alanlara yayılmalarını onlarda bir doğal tarih zekâsının olduğuna işaret eder şeklinde bir kanıda bulunur. Ayrıca doğal tarih zekâsının akılsal haritalar oluşturmada, avcılık yapmada gerekli olduğunu ifade eder. İlk İnsanların sosyal zekâsına kanıt daha öncede ifade ettiğimiz gibi grubun büyüklüğü bunun beynin büyüklüğünü etkilediğini bunun sonucunda da sosyal zekânın olduğu şeklindedir. Mithen, kitabında çeşitli bilim adamlarının İlk İnsanlardaki grup büyüklükleri için yapmış oldukları sayısal verileri kullanmıştır. Bu sayısal veriler de grup büyüklüklerinin 111, 131, 144 şeklinde sıralanmış kesin sayılardır. Bu bilim adamlarının bu kesin sayılara nasıl ulaştıkları konusu biraz düşündürücüdür. Gerçi Mithen
9 Uzman Latif Gökalp 261 de bunu dile getirmiştir. Bunu söylediği halde çalışmasında bunlara yer vermesi kitabın eleştirilecek bir yönünü ortaya koymaktadır. Mithen, arkeologların buluntu ya da verileri değerlendirirken hata yaptıklarını söylemekte, bunu ise onların İlk İnsan aklıyla Çağdaş İnsan aklının aynı olduğunu düşünmelerine bağlamaktadır. Yani İlk İnsanlarda dört zekâ türünün birbiriyle ilişkisiz olduğunu unuttuklarını bu da onların veriler üzerine yanılgılı yorumlar yapmalarına neden olmaktadır şeklinde bir tavır sergilemektedir. Mithen, daha sosyal ve teknik zekâ arasında bilişsel engel olduğunu ifade etmektedir. Bahsedilen dönemle ilgili olarak dilin yalnızca sosyal dil olarak kaldığı ileri sürülmektedir. 8. Bir Neanderthal Gibi Düşünmeye Çalışmak Mithen, bu bölümde bilinç konusunu ele alıyor diyebiliriz. Bunu yaparken de Nicholas Humphrey in yaklaşımını izlediğini söylemektedir. Mithen e göre bilinç, sosyal zekânın bir ürünü olarak evrimleşmiştir. Mithen, bir Neanderthalin nasıl düşünmüş olabileceğini anlamya çalışırken yapacağımız tek şeyin bir işe odaklandığımızda ve kendimizi dünyada diğer olup biten her şeye kapattığımızda yaşadığımız kısa süreli deneyimden başka bir şey olamayacağı kanısındadır. İlk İnsanların arkeolojik verilerine açıklama getirmenin tek yolu, Çağdaş İnsanın sahip olduğundan tamamen farklı bir akıl tipi geliştirmektir. Mithen, bu bölümde Neanderthallerin, teknik ve doğal tarih zekâsı alanlarında kullandıkları bilişsel süreçler konusunda, hiçbir bilinçli farkındalıklarının olmadığı sonucuna ulaşmamız gerektiğini söylemektedir. Ayrıca Dainel Dennett in kullandığı bilinçaltı algılama ve zekâ hareketi ifadesine karşılık Mithen, kısa süreli bellek kaybı ve bilinç dalgalanması ifadesini kullanmıştır. Bence Mithen bir yanılgıya düşmüştür. Çünkü bilinç konusunu ele aldığına göre Bilgi İşleme Kuramına daha hakim olması ve ona göre tespitlerde bulunması gerekirdi. Mithen in kısa süreli belleğin (işleyen bellek) işlevlerini, uzun süreli bellekteki bilgilerden, anlamsal (semantik), anısal (epizotik) bellek ve işlemsel bellekle ilgili daha deteylı bilgiye sahip olması gerekirdi diye düşünüyorum. 9. İnsan Kültüründe Büyük Patlama: Sanat ve Dinin Kökenleri Mithen, bu dönem için başka bir ifadeyle Orta/ Üst Paleotik geçişi kültürel bir patlama ya da insan kültürü evresinin kökenlerini oluşturan büyük patlama olarak değerlendirmektedir. Başka arkeologlar gibi Mithen de Orta/ Üst Paleotik geçiş dönemin-
10 262 Kitap Tanıtımı: Prehistoryadan Günümüze Aklın Evrimi de, dünyanın çeşitli yerlerinde, birbirinden farklı zamanlarda da olsa köklü değişikliklerin olduğunu söylemektedir. Mithen, İlk İnsan aklının özelleşmiş zekâları bundan böyle tek başına çalışmak zorunda kalmayacak şeklinde ifadeler kullanmaktadır. S.Mithen, sanat üretimindeki yoğunluğun değişkenliğini ekonomik ve sosyal düzenlemelerki çeşitliliğe ve bunu da çevresel koşullara bağlamaktadır. Yine Mithen, Neandertallerin sanat yapacak kapasitede olmadıklarını söylemekte, bu kapasitenin Çağdaş İnsan aklının bir özelliği olduğunu vurgulamaktadır. Mithen in sanatın iç ve dış anlamları olarak tanımlamaları dikkat çekicidir. Mithen, sanatın ortaya çıkışını üç zekâ türünün birbirleriyle ilişki kurulmaya bağlamaktadır. Mithen e göre sanat ilk insanların aklındaki doğal tarih zekâsı, sosyal (toplumsal) zekâ ve teknik zekânın birbirleriyle ilişkilendirilmesiyle oluşuyor. Zekâların içinde ise bilinçli iletişim, görüntünün akılsal olarak algılanması ve anlam yükleme gibi unsurlar vardır. Mithen, antropomorfizm ve totemciliği de sosyal (toplumsal) zekânın doğal tarih zekâsıyla ilişkilendirilmesiyle açıklıyor. Bu arada antropomorfizmi tanımlamanın doğru olacağını düşünüyorum. Anropomorfizm, tanrılara, çeşitli nesne ve hayvanlara insan özellikleri yüklemektir. Mithen, gelişmiş avlanma tekniklerini, teknik zekâyla, doğal tarihi zekâ arasındaki ilişkilendirmeye bağlamaktadır. Yine Mithen, sanatta yer alan görüntülerin çoğunun, akılda depolanmış olan doğal dünya hakkındaki bilginin anımsanmasına yardımcı olduğunu öne sürmektedir. Mithen, bireysel süs eşyalarının sosyal simge oluşlarını kendisine çıkış noktası alarak, sosyal zekâ (toplumsal) teknik zekânın birbiriyle ilişkilendirilmesine bağlıyor ve bunun da ilk kez Üst Paleolitik dönemde ortaya çıktığını söylüyor. Süslerin, sosyal mesaj gönderme fonksiyonuna sahip olduğunu dile getirmektedir. Mithen, Üst Paleotikte, antropomorfik görüntülere sahip mağara resimlerinin ve insanların eşyalarıyla birlikte gömülmesini, doğaüstü varlıklara ve öteki dünya hayatıyla ilgili düşünce ve inançlara sahip olmalarını bir din olgusuna bağlamaktadır. Dini inançların bilişsel alışkanlık, doğal tarih zekâsı ve sosyal zekânın birbirleriyle ilişkilendirilmesi sonucu ortaya çıktığını savunur. İlk Çağdaş insanların mezarlarına hayvan par
11 Uzman Latif Gökalp 263 çaları yerleştirilmesi, insanlarla hayvanlar arasında birtakım ilişkilendirilmeler yapıldığını göstermekte bu da totemik düşüncenin varlığına işaret olabilir. Mithen, bu bölümde geçen olayları insan aklında akışkanlığın ortaya ifade edilebileceğini savunmuş ve açıklamıştır. 10. O Halde Bu Nasıl Oldu? Mithen, daha önceleri özelleşmiş zekâ içinde kalmış olan bilgi ve düşüncelerin artık bilişsel olarak akışkan bir akılsallığın parçaları olarak, yeni düşünce tipleri yaratmak üzere birbirlerine uyum sağladığını ifade etmektedir. Mithen, dil parçacıklarından söz etmekte, bu parçacıkların iki kaynaktan ortaya çıktığını ve önemli olan kaynağın genel zekâ olduğunu söylemektedir. Bu genel zekânın, ilk insanların çıkardığı belirli bazı sesleri sosyal olmayan varlıklarla ilişkilendirilmesini sağladığını ve sosyal olmayan dünyayla ilgili konuşma parçacıkları ürettiğini söylemektedir. Mithen, sosyal dilin (evrimsel zamana göre) hızla genel amaçlı bir dile doğru geliştiğini ifade etmektedir. Mithen, bilişsel dilbilimci Talmy in dilbilimdeki temetik ilişkiler hipotezi sorununu ele alıyor. Mithen, bu durumu, önce toplumsal zekânın ortaya çıkıp sonra doğal tarih zekâsıyla ilişkilendirildiği biçimdeki görüşüne bağlamaktadır. Buna da sosyal dünya hakkında konuşurken, dilin yapısı, gelişmiş ve fiziksel nesneler hakkında konuşmak için metaforik olarak genişlemiştir şeklinde dile getirir. İlk insanın sosyal dili içinde sosyal olmayan bilgi parçacıkları gömülüydü. Bu parçacıklar sosyal zekâyı kuşatır ve bilişsel akışkanlığı yaratan bilincin kullanımına hazır hale gelmişlerdir. Mithen e göre sosyal dil genel amaçlı bir dile dönüştükçe bireyler sosyal dünya hakkında kendi bilgileriyle ilgili artan bir bilinç kazanırlar. 11. Aklın Evrimi Mithen, çağdaş aklın evriminde en önemli aşamanın İsviçre ordu çakısı gibi tasarımlanan bir akıldan bilişsel akışkanlığa sahip bir akla, özelleşmiş tipte bir akılsallıktan genelleşmiş tipte bir akılsallığa geçiş olduğunu söylemektedir. İnsanların karmaşık aletler tasarımlamasını, sanat yaratmasını ve dini ideolojilere inanmasını da sağlayan etkenin bu olduğunu dile getirmektedir.
12 264 Kitap Tanıtımı: Prehistoryadan Günümüze Aklın Evrimi Mithen, günümüzde hayatını sürdüren maymun ve insanın akıllarında var olan sosyal zekâya evrimle beraber önce doğal tarih zekâsının, sonra teknik ve sonra da dilsel zekânın eklendiği gerçeğini ifade etmektedir. Mithen, ırkçılığı da sosyal zekâ (toplumsal) ile doğal tarih zekâsının ilişkilendirilmesine bağlıyor. Mithen in çoğunlukla, büyük hayvanların büyük beyinlere ihtiyacı vardır, bunun nedeni ise hareketli olmaları ve koordine etmeleri gereken daha fazla kasa sahip olmalarıdır, şeklindeki tespiti de çalışmanın ilginç olan başka bir noktasıdır. Mithen, aklın evriminde çok büyük adımların atıldığı dönem olarak 56 milyon yıl önceyi tarihlendirmektedir. Bu dönem için evrim, doğuştan gelen davranışsal alışkanlıkları artırma olasılıklarını tüketmiş ve genel zekâ için alternatif bir evrimsel yol başlamıştır ifadesini kullanmaktadır. Bölümdeki spiral baskı görüşü de dikkate değer noktalar arasında yer alır. Mithen, doğal tarih zekâsı ile teknik zekânın farklı alanlara sahip olduklarını gösteren kanıta, H. erectusun teknik açıdan bilgi gerektiren el baltaların ortaya çıkmasına bağlamaktadır. Çevre koşullarını da göz önüne alarak aklın evrimleşmesi için gelişmiş bir toplumsal zekâdan değil, teknik zekâ ve doğal tarih zekâ gibi yeni bilisel alanların evrimleşmesi gerektiği düşüncesindedir. Bu bilişsel alanların gelişmesi belki de insan edimleri açısından yeni fırsatlar doğurmuştur. Mithen, sosyal zekâ, teknik zeka ve doğal tarih zekadan sonra artık dördüncü bilişsel alan olan dilsel zekayı işe koşmaktadır. Mithen, dilsel zekânın İlk İnsan aklındaki sosyal zekâ ile bağlantılı olduğunu söylemektedir. Dilin, zamanla sosyal fonksiyondan genel amaçlı bir fonksiyona dönüşmüş olduğunu dile getirir. Bu süreçlerden sonra bilişsel akışkanlığın ortaya çıktığını ve bunun insanların sanat ve din gibi yeni etkinlik türleriyle ilgilenmelerini sağladığını düşünmektedir. Ayrıca bilişsel akışkanlığın tarımsal yaşam biçimini de etkilediğini söylemektedir. Mithen, sanat, din ve bilimin bilişsel akışkanlığın ürünü olduğunu ifade eder. Bununla beraber insan aklının en önemli özelliğinin çeşitli biçimlere girmiş olan metafor ve analojileri kullanmak olduğunu dile getirir. Belki de Mithen için en önemli tespit ki bunu daha çalışmanın başında dile getirmişti, insan aklı evrimin bir ürünüdür, doğaüstü yaratılışın değil ifadesidir. Mithen, aslında karşı olduğu yaratılış düşüncesini biraz daha detaylandırarak çalışmasını daha sağlam temellere oturtabilirdi. Çünkü karşı olduğumuz düşünceyi de
13 Uzman Latif Gökalp 265 okuyucuya detaylı anlatmak ya da genel bir çerçevesini çizmek hem çalışma açısından hem de okuyucu açısından daha yararlı olurdu diye düşünüyorum. Mithen, çalışmasında bir bölüm olarak Yaratılışçı Düşünceyi işleyebilirdi. O zaman yapılan çalışma daha açıklayıcı olurdu. Sonsöz: Tarımın Kökenleri Mithen, avcılık toplayıcılıktan, tarım hayvancılık toplumuna geçişi de bu dört zekâ türünün (teknik zekâ, doğal tarih zekası, sosyal zeka, dilsel zeka) değişik düzeylerde ilişkilendirilmesine bağlıyor. Bu düzeylerinde birinde, toplumsal zekâ ile doğal tarih zekâsının ilişkilendirilmesi sonucu, bitkilere ve hayvanlara insanlarmış gibi davranılıp onlara bakılıyor, böylece antropomorfizm ve totemizm yanında tarım da tarih sahnesine çıkmış oluyor. Yukarıda saydığımız dört zekâ ve eğilimler insanların hayvanlar ve bitkilerle olan ilişkisinin doğasını değiştirmiştir. Mithen akıl konusunda detaylı bir çalışma yaptığını ifade etmekte ve birinci bölüme atıfta bulunmakta ve akıl için filozof ve psikologların yanında bir de arkeologlara danışılması gerektiğini dile getirmektedir. Bu çalışma için bu alanda yapılmış ender bir çalışmadır ifadesini rahatlıkla kullanabiliriz. Ancak her çalışmada olduğu gibi Mithen in bu çalışmasında da bazı eksiklikler vardır. Mesela kitapta bazen kavram belirsizliğinin ya da yanlışlığının yaşandığı görülmektedir. Örneğin Mithen, dört zekâ türü için: Bazen zekâ, bazen yetenek, bazen de biliş ifadelerini kullanmıştır. Bu genel olarak ifade edilebilecek bir eksiklikti. Zaten diğer yerlerde yani eleştirilmesi gereken yerlerde bölümler içerisinde bazı eklemelerde ya da yorumlamalarda bulunulmuştur.
İMAN/İNANÇ ve TANRI TASAVVURU GELİŞİMİ JAMES FOWLER
İMAN/İNANÇ ve TANRI TASAVVURU GELİŞİMİ JAMES FOWLER Fowler ın kuramını oluşturma sürecinde, 300 kişinin yaşam hikayelerini dinlerken iki şey dikkatini çekmiştir: 1. İlk çocukluğun gücü. 2. İman ile kişisel
DetaylıWeb adresi. Psikolojiye Giriş. Diğer hayvanlar da aynı türde bir dile sahip midir? Dil (devam) Şimdinin Bilinci, Geçmişin Bilinci Ders 7
Psikolojiye Giriş Web adresi Şimdinin Bilinci, Geçmişin Bilinci Ders 7 2 Dil (devam) Diğer hayvanlar da aynı türde bir dile sahip midir? (eğer değilerse, bunu öğrenebilirler mi?) 3 4 İnsan dışı iletişim
DetaylıKONU 3: PALEOLİTİK ÇAĞ (Eski Taş Çağı)
KONU 3: PALEOLİTİK ÇAĞ (Eski Taş Çağı) Dünya gezegeni 4.5 milyar yılı aşkın bir süredir varlığını sürdürüyor ve yaşam da bu sürenin büyük bir bölümünde onun yüzeyinde değişik biçimlerde gelişiyor. Fosil
DetaylıBİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI
BİLİŞSEL NÖROBİLİM BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI Beyni Keşfetme Dünya üzerinde keşifler genelde coğrafi keşiflerle başlamıştır. Ortalama 1120 gr ağırlığındaki jelatinimsi yapısıyla beyni keşfetme
DetaylıDAVRANIŞ BİLİMLERİNİN TEMEL KAVRAMLARI
1 DAVRANIŞ BİLİMLERİNİN TEMEL KAVRAMLARI Örgütte faaliyette bulunan insan davranışlarının anlaşılması ve hatta önceden tahmin edilebilmesi her zaman üzerinde durulan bir konu olmuştur. Davranış bilimlerinin
DetaylıTÜFEK, MİKROP VE ÇELİK
TÜFEK, MİKROP VE ÇELİK * Jared Diamond, Tüfek, Mikrop ve Çelik, Çeviri: Ülker İnce, Tübitak Yayınları, Ankara 2006, 17. Baskı, 662 sayfa. ISBN 975.403.271.8 Geleneksel gelişme teorisi özellikle İkinci
DetaylıBĠLĠŞSEL GELĠŞĠM. Jean Piaget ve Jerome Bruner. Dr. Halise Kader ZENGĠN
BĠLĠŞSEL GELĠŞĠM Jean Piaget ve Jerome Bruner Biliş ne demektir? Biliş; düşünme, öğrenme ve hatırlama süreçlerine denir. Bilişsel gelişim neleri kapsar? Bireydeki akıl yürütme, düşünme, bellek ve dildeki
DetaylıTasarım Psikolojisi (GRT 312) Ders Detayları
Tasarım Psikolojisi (GRT 312) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Tasarım Psikolojisi GRT 312 Bahar 2 0 0 2 3 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili
DetaylıBULUNDUĞUMUZ MEKÂN ve ZAMAN
1.SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (28 EKİM -13 ARALIK 2013) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında 28 Ekim 2013-13 Aralık 2013 tarihleri arasında işlediğimiz ikinci temamıza ait bilgiler,
DetaylıİÇİNDEKİLER. Gelişim Kuramları 22 Eylem Kuramı ve Toplumsal Yapılandırmacılık 28
İÇİNDEKİLER Önsöz/ Ahmet Yıldız 5 Giriş 11 Psikoloji kökenli modeller 15 Davranışçılık 15 Bilişselcilik 17 Bilişsel Yapılandırmacılık 20 Gelişim Kuramları 22 Eylem Kuramı ve Toplumsal Yapılandırmacılık
DetaylıT.C. İSTANBUL RUMELİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU AMELİYATHANE HİZMETLERİ PROGRAMI 2. SINIF 1. DÖNEM DERS İZLENCESİ
T.C. İSTANBUL RUMELİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU AMELİYATHANE HİZMETLERİ PROGRAMI 2. SINIF 1. DÖNEM DERS İZLENCESİ Kodu: KİT201 Adı: Kişilerarası İletişim Teorik + Uygulama: 2+0 AKTS:
Detaylı2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (13 Şubat- 24 Mart 2017)
2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (13 Şubat- 24 Mart 2017) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her
DetaylıFarkındalık Okuma öncesinde kullanılan stratejiler Okuma sırasında kullanılan stratejiler
Farkındalık Okuduğunu anlamanın izlenmesi (metnin amaca uygun olup olmadığının izlenmesi, metnin anlaşılıp anlaşılmadığının kontrol edilmesi, metindeki hataların fark edilmesi, konsantrasyonunun kaybedildiğinin
DetaylıBilişsel Gelişim. Psikolojiye Giriş. Okuma raporu #1. Ders asistanım kim? (düzeltilmiş) Bebek Olmak Nasıl Bir Şey? Düşüncenin Gelişimi Ders 5
Psikolojiye Giriş Bilişsel Gelişim Bebek Olmak Nasıl Bir Şey? Düşüncenin Gelişimi Ders 5 2 Okuma raporu #1 Alkolizm için Freudyen bir açıklama getirin. Daha sonra da davranışçı bir açıklama getirin. Son
DetaylıİÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 Bilişsel Psikolojiye Giriş... 1 Bilişsel Psikoloji Nedir?... 2 Bilgi-işlem Modeli... 5 Bilişsel Psikolojinin Alanları... 7 Bilişsel Nörobilim...... 7 Duyum/Algı...... 8 Örüntü Tanıma...
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III
İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ...III Ünite:I Eğitim Psikolojisinde Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri 13 Psikoloji ve Eğitim Psikolojisi 15 Eğitim Psikolojisi ve Bilim 17 Eğitim Psikolojisi ve Bilimsel Araştırma
DetaylıZEKA ATÖLYESİ AKIL OYUNLAR
ZEKA ATÖLYESİ AKIL OYUNLAR Akıl Oyunları çocukların ve yetişkinlerin strateji geliştirme, planlama, mantık yürütmemantıksal bütünleme, görsel-uzamsal düşünme, yaratıcılık, dikkat - konsantrasyon, hafıza
Detaylıİletişimin Sınıflandırılması
İletişimin Sınıflandırılması Toplumsal ilişkiler sistemi olarak Kişiler arası Grup i Örgüt i Toplumsal Grup ilişkilerinin yapısına göre Biçimsel olmayan (informel) / yatay Biçimsel / Formel) /dikey Kullanılan
DetaylıÜNİTE:1 Psikolojinin Tanımı ve Kapsamı. ÜNİTE:2 Psikolojide Araştırma Yöntemleri. ÜNİTE:3 Sinir Sisteminin Yapısı ve İşlevleri
ÜNİTE:1 Psikolojinin Tanımı ve Kapsamı ÜNİTE:2 Psikolojide Araştırma Yöntemleri ÜNİTE:3 Sinir Sisteminin Yapısı ve İşlevleri ÜNİTE:4 Bilişsel Psikoloji 1 ÜNİTE:5 Çocuklukta Sosyal Gelişim ÜNİTE:6 Sosyal
DetaylıANTROPOLOG TANIM A- GÖREVLER
TANIM Antropolog, evrenin ve dünyanın oluşumu, yaşamın başlangıcı ve gelişimi, insanın biyolojik evrimi, ırkların doğuşu, insan topluluklarının fiziki yapı, kültür ve davranış özelliklerini ve diğer topluluklarla
DetaylıKONU 2: HAMMADDE KAVRAMI, HAMMADDE ÇEŞİTLERİ, HAMMADDE TEMİNİ VE STRATEJİLERİ
KONU 2: HAMMADDE KAVRAMI, HAMMADDE ÇEŞİTLERİ, HAMMADDE TEMİNİ VE STRATEJİLERİ İnsan, dünya üzerinde göründüğü andan itibaren, çeşitli gereksinmelerini karşılamakta yardımcı olacak olan alet ve silahlarını
DetaylıNasıl Bir Zekâya Sahipsiniz? - Genç Gelişim Kişisel Gelişim. Ayın Testi
Ayın Testi Prof. Gardner yıllar boyu hâkimiyetini sürdüren, insanların tek bir zekâya sahip oldukları IQ denen zekâ anlayışını kırdı. Gardner'a göre insanların sahip oldukları çoklu zekâların her biri
Detaylı2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (20 Ekim 2014 05 Aralık 2014 )
2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (20 Ekim 2014 05 Aralık 2014 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca
DetaylıBeyin Temelli ve Basamaklı Öğrenme S
Beyin Temelli ve Basamaklı Öğrenme S.240-247 Kaynak II; Eğitimde Program Geliştirme Yazar;Ö.DEMİREL Hazırlayan; Abdurrahman İNAN 2005-2006 Ders Sor.; Doç. Dr. Nasip DEMİRKUŞ, 1-Önce Soruları Tıklayın Yanıtlamaya
DetaylıÜNİTE:1 Antropoloji Nedir? ÜNİTE:2 Kültür Kavramı ÜNİTE:3 Kültüre Yaklaşımlar: Temel Antropoloji Kuramları ÜNİTE:4 İnsanın Canlılar Dünyasındaki Yeri ve Biyolojik Çeşitliliği ÜNİTE:5 İnsanın Evrim ÜNİTE:6
DetaylıYapılandırmacı anlayışta bilgi, sadece dış dünyanın bir kopyası ya da bir kişiden diğerine geçen edilgen bir emilim değildir.
Yapılandırmacılık, pozitivist geleneği reddetmekte; bilgi ve öğrenmeyi Kant ve Wittgeinstein'nın savunduğu tezlerde olduğu gibi özneler arası kabul etmektedir. Bu bakış açısından yapılandırıcı öğrenme,
DetaylıX X X X X X X X X X X
Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Program Yeterlilikleri TYYÇ Yaşam Bilimleri Temel Alanı Yeterlilikleri 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 BİLGİ (Kurumsal ve Olgusal) 1-Lisans düzeyi yeterliliklerine
DetaylıDİNİ GELİŞİM. Bilişsel Yaklaşım Çerçevesinde Tanrı Tasavvuru ve Dinî Yargı Gelişimi
DİNİ GELİŞİM Bilişsel Yaklaşım Çerçevesinde Tanrı Tasavvuru ve Dinî Yargı Gelişimi Bilişsel Yaklaşımda Tanrı Tasavvuru 1. Küçük çocuklar Tanrı yı bir ruh olarak düşünürler, gerçek vücudu ve insani duyguları
DetaylıEVRİM VE FOSİL KANITLAR 12
EVRİM VE FOSİL KANITLAR 12 http://readingevolution.com/images/hominid_brain_cavity_size.jpg Prof.Dr. Atike NAZİK Hominoidler Hominoidler superfamilya Hominoidea 3 Familyayı içerir: Büyük maymunlar/ great
DetaylıVYGOTSKY SİSTEMİ: KÜLTÜREL-TARİHSEL GELİŞİM KURAMI
İÇİNDEKİLER KISIM I VYGOTSKY SİSTEMİ: KÜLTÜREL-TARİHSEL GELİŞİM KURAMI BÖLÜM 1 Vygotsky nin Yaklaşımına Giriş Zihnin Araçları... 4 Zihnin Araçları Niçin Önemlidir... 5 Vygostky Yaklaşımının Tarihçesi...
Detaylı2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (18 Ocak-11 Mart 2016 )
2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (18 Ocak-11 Mart 2016 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her
DetaylıÇoklu Zekâ ve Beynin Etkili Kullanımı ÇOKLU ZEKÂ KURAMI
Çoklu Zekâ ve Beynin Etkili Kullanımı ÇOKLU ZEKÂ KURAMI Howard Gardner ın 1983 Düşünüş Biçimi: Çoklu Zekâ Kuramı adlı eserinde ortaya koyduğu Çoklu Zekâ Kuramı, zekânın toplumlar ve eğitim üzerinde yıllardır
Detaylı1 Bilişsel Psikolojiye Giriş 1
İÇİNDEKİLER Ön söz xiv Teşekkürler xvii 1 Bilişsel Psikolojiye Giriş 1 Kısa Tarih 1 Çağrısımsal (İlişkisel) Dönem 1 Bilişsel Dönem 5 Eğitimde Bilişsel Konular 5 Bir Örnek 9 Özet 11 Önerilen Kaynaklar 12
DetaylıBULUNDUĞUMUZ MEKÂN VE ZAMAN
1.SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (20 Ekim 2014 05 Aralık 2014 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında, disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca
DetaylıEvrim Teorisine Giriş. Evrim çoğunluk tarafından yanlış bilinir, fakat bu durum herkesin evrim hakkında bir fikri olmasını engellemez.
Evrim Teorisine Giriş Evrim çoğunluk tarafından yanlış bilinir, fakat bu durum herkesin evrim hakkında bir fikri olmasını engellemez. Yeterince araştırmadan, yalnızca bir tanım duyarak yapılan yorumları
DetaylıDAVRANIŞ BİLİMLERİ TIPSAL PSİKOLOJİYE GİRİŞ. Doç. Dr. Lü)ullah Beşiroğlu
DAVRANIŞ BİLİMLERİ TIPSAL PSİKOLOJİYE GİRİŞ Doç. Dr. Lü)ullah Beşiroğlu DAVRANIŞ (Behavior): Organizmanın doğrudan veya dolaylı olarak gözlenebilen tüm etkinlikleridir. Duygular, tutumlar, zihinsel süreçler
DetaylıEğitim Fakülteleri ve İlköğretim Öğretmenleri için Matematik Öğretimi
Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (2012) 269-273 269 KİTAP İNCELEMESİ Eğitim Fakülteleri ve İlköğretim Öğretmenleri için Matematik Öğretimi Prof. Dr. Murat ALTUN Dilek SEZGİN
DetaylıAklımızı Değişen İklime mi Borçluyuz? Nüzhet Dalfes İTÜ
Aklımızı Değişen İklime mi Borçluyuz? Nüzhet Dalfes İTÜ Ani iklim değişiklikleri insanın aklını başına mı getirdi? Akıl Zekâ=intelligence William H. Calvin Nörofizyolog Washington Üniversitesi,Tıp Fakültesi
Detaylı2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ. ( 14 Mart 22 Nisan 2016 )
2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ ( 14 Mart 22 Nisan 2016 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her
DetaylıDAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ
DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ DAVRANIŞIN TANIMI Davranış Kavramı, öncelikle insan veya hayvanın tek tek veya toplu olarak gösterdiği faaliyetler olarak tanımlanabilir. En genel anlamda davranış, insanların
DetaylıAna fikir: Oyun ile duygularımızı ve düşüncelerimizi farklı şekilde ifade edebiliriz.
2018-2019 Eğitim- Öğretim Yılı Özel Ümraniye Gökkuşağı İlkokulu Sorgulama Programı Kim Olduğumuz Bireyin kendi doğasını sorgulaması, inançlar ve değerler, kişisel, fiziksel, zihinsel, sosyal ve ruhsal
DetaylıTÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVESĠ-PROGRAM YETERLĠLĠKLERĠ-TEMEL ALAN YETERLĠLĠKLERĠ ĠLĠġKĠSĠ
BECERĠLER BĠLGĠ BĠLGĠ BECERĠLER TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVESĠ--TEMEL ALAN YETERLĠLĠKLERĠ ĠLĠġKĠSĠ (Mimarlık ve Yapı) 1. İlgili alanda insan ve toplum odaklı, çevreye (doğal ve yapılı) duyarlı
Detaylı4 GİRİŞ BİLİŞ NEDİR?
Bilişsel Öğrenme 2 Öğrenme kuramları, araştırmacılar tarafından öğrenme olgusunu açıklamak üzere ortaya konulmuş açıklamalardır. Bir öğrenme kuramı, organizmanın davranışlarında meydana gelen ve hastalık,
DetaylıYEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BİLİŞSEL BİLİMLER YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BİLGİ PAKETİ
2017 YEDİTEPE ÜNİVERİTEİ OYAL BİLİMLER ENTİTÜÜ BİLİŞEL BİLİMLER YÜKEK LİAN PROGRAMI BİLGİ PAKETİ Program Bilgileri: Bilişsel Bilimler insan zihnini çok disiplinli bir yaklaşım ile inceler. İnsan zihnindeki
DetaylıÜNİTE:1. Sosyal Psikoloji Nedir? ÜNİTE:2. Sosyal Algı: İzlenim Oluşturma ÜNİTE:3. Sosyal Biliş ÜNİTE:4. Sosyal Etki ve Sosyal Güç ÜNİTE:5
ÜNİTE:1 Sosyal Psikoloji Nedir? ÜNİTE:2 Sosyal Algı: İzlenim Oluşturma ÜNİTE:3 Sosyal Biliş ÜNİTE:4 Sosyal Etki ve Sosyal Güç ÜNİTE:5 1 Tutum ve Tutum Değişimi ÜNİTE:6 Kişilerarası Çekicilik ve Yakın İlişkiler
DetaylıBÖLÜM 1 Nitel Araştırmayı Anlamak Nitel Bir Araştırmacı Gibi Düşünmek Nicel Araştırmaya Dayalı Nitel Bir Araştırma Yürütme...
İÇİNDEKİLER Ön söz... xiii Amaç... xiii Okuyucu Kitle... xiv Kitabı Tanıyalım... xiv Yazım Özellikleri... xv Teşekkür... xvi İnternet Kaynakları... xvi Çevirenin Sunuşu... xvii Yazar Hakkında... xix Çeviren
DetaylıÖRGÜTSEL DAVRANIŞA GİRİŞ İLK DERS
ÖRGÜTSEL DAVRANIŞA GİRİŞ İLK DERS GIRIŞ Örgüt, birey yaşantısının önemli kısmının geçtiği yerdir. Bireyler yaşamları boyunca sayısız örgütte çeşitli statülere ve buna bağlı olarak rollere sahip olur. Tiyatronun
DetaylıKAVRAMLAR TUTUMLAR BECERİLER
SAYI: 5 SAYI: 5 ANASINIFI SINIF IV. PYP SORGULAMA ÜNİTESİ VELİ BÜLTENİ DİSİPLİNLERÜSTÜ TEMA: Dünyanın İşleyişi SÜRE: 10.04.2017-09.06.2017 ANA FİKİR: Hayvanların yaşamları üzerinde çevrenin ve insanların
DetaylıTemel Kavramlar Bilgi :
Temel Kavramlar Bilim, bilgi, bilmek, öğrenmek sadece insana özgü kavramlardır. Bilgi : 1- Bilgi, bilim sürecinin sonunda elde edilen bir üründür. Kişilerin öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile çaba
DetaylıÇOCUK VE KÜTÜPHANE. Zeynep Bayram. Kastamonu Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 4. Sınıf.
ÇOCUK VE KÜTÜPHANE Zeynep Bayram Kastamonu Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 4. Sınıf zeyneppbayram37@gmail.com Amaç Çocukluk döneminin (ilköğretim) özellikleri; Çocuk kitap ilişkisi ve çocuğa
DetaylıSorgulama Hatları: Değerli Velilerimiz,
Değerli Velilerimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her altı haftada bir iletilecektir. 10 Aralık - 18
DetaylıYaşam alanları ihtiyaca ve koşullara göre değişiklik. gösterir. BULUNDUĞUMUZ MEKÂN VE ZAMAN
ANA SINIFI PYP VELİ BÜLTENİ (31 Ekim - 16 Aralık 2016 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her
DetaylıÜçüncü baskıya ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür. 1 Giriş 1
XI İçindekiler Üçüncü baskıya ön söz Çeviri editörünün ön sözü Teşekkür Sayfa vii viii x 1 Giriş 1 Tanımlar: Kültürlerarası psikoloji nedir? 3 Tartışmalı konular 5 Konu 1: İçsel olarak ya da dışsal olarak
DetaylıREHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ
REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ Psikoloji RPD 101 Not II Uz. Gizem ÖNERİ UZUN Psikolojide Ekoller & Yaklaşımlar *1879 da Alman psikolog Wilhelm Wundt tarafından kurulan psikoloji laboratuarı
Detaylı3. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ (27 Mart - 12 Mayıs 2017 )
3. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ (27 Mart - 12 Mayıs 2017 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temaları ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her 6 haftada
DetaylıÖğrenme nedir? Büyüme ve yaşa atfedilmeyecek yaşantılar sonucunda davranış ve tutumlarda meydana gelen nispeten kalıcı etkisi uzun süre
Öğrenme nedir? Büyüme ve yaşa atfedilmeyecek yaşantılar sonucunda davranış ve tutumlarda meydana gelen nispeten kalıcı etkisi uzun süre değişimlerdir. Öğrenmede değişen ne???? İnsan ve hayvan arasında
DetaylıÖğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ I Ders No : 0310380096 Teorik : 2 Pratik : 2 Kredi : 3 ECTS : 4 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim
DetaylıDr. Halise Kader ZENGİN
Bilişsel öğrenme kuramları, insanın dünyayı anlamada kullandığı zihinsel süreçleri inceleyen kuramlardır. Kuramcılar, gözlenilebilen davranışlara ek olarak öğrenenin kafasının içinde olup bitenlerle, yani
Detaylı2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ. ( 27 Mart-12 Mayıs 2017 )
2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ ( 27 Mart-12 Mayıs 2017 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her
DetaylıGELİŞİM, KALITIM ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN BİR ÜRÜNÜDÜR.
GELİŞİM İLKELERİ GELİŞİM, KALITIM ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN BİR ÜRÜNÜDÜR. Kalıtım bireyin anne babasından getirdiği gizil güçleri anlatır. Bu gizil güçlerin üst düzeyi kalıtsal olarak belirlenir. Bu düzeye ulaşma
DetaylıDOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DERS TANITIM FORMU ÖĞRETİM GÜZ YARIYILI
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DERS TANITIM FORMU ÖĞRETİM 2012-2013-GÜZ YARIYILI Dersi Veren Birim: Bölüm Adı: Dersin Düzeyi: Yüksek Lisans Formun Düzenlenme/Yenilenme Tarihi: 13.04.2012
DetaylıÖZEL EGEBERK ANAOKULU Sorgulama Programı. Kendimizi ifade etme yollarımız
Disiplinlerüstü Temalar Kim Olduğumuz Bulunduğumuz mekan ve zaman Kendimizi ifade etme Kendimizi Gezegeni paylaşmak Bireyin kendi doğasını sorgulaması, inançlar ve değerler, kişisel, fiziksel, zihinsel,
DetaylıKolektif zekayı oluşturmak ve kullanmak isteyen yöneticiler için pratik bir program
Sorunlara farklı açılardan bakıp, değer katarak çözüm üretmek ve akıllıca konuşarak avantaj sağlamak Kolektif zekayı oluşturmak ve kullanmak isteyen yöneticiler için pratik bir program Konuşarak Fark Yaratma
DetaylıYÖNETİCİ DURUMUNDA OLANLARIN
EĞİTİM PSİKOLOJİSİ GİRİŞ En küçüğünden en büyüğüne kadar bütün işyerleri belirli bir örgütlenme ile meydana gelip çalışmaktadır. bu örgütlenmenin temel unsuru olan insan o işyerinde yönetici, iş gören,
Detaylı2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (12 Ġubat-23 Mart 2018 )
2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (12 Ġubat-23 Mart 2018 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her
DetaylıBULUNDUĞUMUZ MEKÂN VE ZAMAN
1. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ (30 Ekim - 15 Aralık 2017 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her
DetaylıHavacılıkta İnsan Faktörleri. Uçak Müh.Tevfik Uyar, MBA
Havacılıkta İnsan Faktörleri Uçak Müh.Tevfik Uyar, MBA Ders Hakkında Dersin Genel Amacı: - İnsanı tanımak - Kusurlarımızın farkına varmak - (Sağlıklı) düşünme yi öğrenmek Dersin Özel Amacı: - İnsan faktörlerini
Detaylı1. ÜNİTE İÇİNDEKİLER EĞİTİM PSİKOLOJİSİ / 1
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii YAZARLAR HAKKINDA... iv 1. ÜNİTE EĞİTİM PSİKOLOJİSİ / 1 Giriş... 2 Eğitim Psikolojisi ve Öğretmen... 3 Eğitim Psikolojisi... 3 Bilim... 6 Psikoloji... 8 Davranış... 9 Eğitim...
DetaylıEĞİTİM PSİKOLOJİSİ KISA ÖZET KOLAYAOF
EĞİTİM PSİKOLOJİSİ KISA ÖZET KOLAYAOF 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- EĞİTİM VE PSİKOLOJİ İLİŞKİSİ: EĞİTİM PSİKOLOJİSİ.... 4 2. ÜNİTE-GELİŞİMİN TEMELLERİ........7 3. ÜNİTE-FİZİKSEL
DetaylıMİTOLOJİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
MİTOLOJİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Mit, Mitoloji, Ritüel DR. SÜHEYLA SARITAŞ 1 Kelime olarak Mit Yunanca myth, epos, logos Osmanlı Türkçesi esâtir, ustûre Türkiye Türkçesi: söylence DR. SÜHEYLA SARITAŞ
DetaylıBenjamin Beit-Hallahmi, Prolegomena to The Psychological Study of Religion, London and Toronto: Associated University Press, 1989.
Ç. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, Temmuz-Aralık 2002 KİTAP TANITIMI Yrd. Doç. Dr. Hasan KAYIKLIK Çukurova Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Benjamin Beit-Hallahmi, Prolegomena to The Psychological
DetaylıÖğr. Gör. Özlem BAĞCI
Öğr. Gör. Özlem BAĞCI Çocuğun kas gelişimini sağlayan, enerjisinin boşalmasına yol açan oyun, arkadaşları ile iletişimi ve işbirliğini de sağlayarak onun dünyasını biçimlendirir. Piaget e göre oyun, çocuğun
DetaylıBu dersin ön koşulu yada eş koşulu bulunmamaktadır.
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ÇAĞDAŞ SANAT Ders No : 0310380125 Teorik : 3 Pratik : 0 Kredi : 3 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili Öğretim
DetaylıFelsefe Nedir OKG 1201 EĞİTİM FELSEFESİ. Felsefe: Bilgelik sevgisi Filozof: Bilgelik, hikmet yolunu arayan kişi
Felsefe Nedir OKG 1201 EĞİTİM FELSEFESİ Felsefe: Bilgelik sevgisi Filozof: Bilgelik, hikmet yolunu arayan kişi GERÇEĞİ TÜMÜYLE ELE ALIP İNCELEYEN VE BUNUN SONUCUNDA ULAŞILAN BİLGİLERİ YORUMLAYAN VE SİSTEMLEŞTİREN
Detaylı2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (19 Aralık Şubat 2017)
2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (19 Aralık 2016-10 Şubat 2017) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca
Detaylı2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (07 Aralık Ocak 2016)
2. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (07 Aralık 2015-15 Ocak 2016) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca
DetaylıBİLİŞSEL PSİKOLOJİ VE BİLGİ İŞLEME MODELİ BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI
BİLİŞSEL PSİKOLOJİ VE BİLGİ İŞLEME MODELİ BİLGİ İŞLEME SÜREÇ VE YAKLAŞIMLARI BİLİŞSEL PSİKOLOJİ Neisser (1967) yılında bilişsel psikolojiyi; «Biliş terimi, duyusal girdilerin dönüştürüldüğü, azaltıldığı,
Detaylı4. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (22 Ekim-14 Aralık 2012)
4. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (22 Ekim-14 Aralık 2012) Sayın Velimiz, 22 Ekim 2012-14 Aralık 2012 tarihleri arasındaki ikinci temamıza ait bilgiler bu bültende yer almaktadır. Böylece temalara bağlı düzenlediğimiz
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...III ÜNİTE: 1. PSİKOLOJİ VE GELİŞİM PSİKOLOJİSİ15
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...III ÜNİTE: 1. PSİKOLOJİ VE GELİŞİM PSİKOLOJİSİ15 Bilimin Anlamı ve Özellikleri...17 Psikoloji...18 Gelişim Psikolojisi...25 Öğrenme Psikolojisi...26 Psikolojide Araştırma Yöntemleri...26
DetaylıUzaktan Eğitim. Doç.Dr. Ali Haydar ŞAR
Uzaktan Eğitim Doç.Dr. Ali Haydar ŞAR Kurucuları: Max wertheimer, Wolfgang,Köhler, Kurt Koffka ve Kurt Lewin Gestalt kuramına göre bütün,parçaların toplamından daha fazladır ve birey, bütünü parçalarına
DetaylıBahar Dönemi Fizik Bölümü Fizik II Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi Program Çıktılarının Ders Kazanımlarına Katkısı Anketi
2014-201 Bahar Dönemi Fizik Bölümü Fizik II Dersi Çıktılarının Gerçekleşme Derecesi Program Çıktılarının Ders Kazanımlarına Katkısı Anketi 1 Orta Yüksek Yüksek 2 3 4 Bu ders ile ilgili temel kavramları,
DetaylıWertheimer, Köhler ve Kofka tarafından geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Gestalt psikolojisi, bilişsel süreçler içerisinde özellikle "algı" ve "algısal
Gestalt Psikoloji Wertheimer, Köhler ve Kofka tarafından geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Gestalt psikolojisi, bilişsel süreçler içerisinde özellikle "algı" ve "algısal örgütlenme" konularında yoğunlaşmış
DetaylıTERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU 2031-2014 EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı:7 4 5 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI
TERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU 2031-2014 EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı:7 4 5 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı
DetaylıOKUMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARI Okulöncesi eğitim çevresini merak eden, öğrenmeye ve düşünmeye güdülenmiş çocuğun bu özelliklerini yönetme, teşvik etme ve geliştirme gibi çok önemli bir görevi üstlenmiştir.
DetaylıÖğretim Stratejileri. Öğretim Yöntemleri. Öğretim Teknikleri
Öğretim Stratejileri Öğretim Yöntemleri Öğretim Teknikleri ÖĞRETİM STRATEJİLERİ 1. Sunuş yoluyla öğretim (David AUSUBEL) 2. Buluş yoluyla öğretim (Jerome BRUNER) 3. Araştırma-inceleme yoluyla öğretim (John
DetaylıBununla birlikte, ismini veren buluntu iyi bir zamana rast geldi. Sadece üç
Türkçe 1 Vadi 1.1 Neander Vadisi bir zamanlar sakin ve dar bir kaya çukuru idi. Ancak 19. Yüz Düssel nehrine, zengin bitki örtüsüne ve Vadi Vadinin ilk bölümleri ancak 1.2 Günümüzde, N Ancak bu fosiller
Detaylıİşletmelerde Stratejik Yönetim
İşletmelerde Stratejik Yönetim Bölüm 1 Stratejik Yönetim İlgili Terim ve Kavramlar Yönetim ve Stratejik Yönetim Örgüt İki veya daha fazla bireyin amaçlarını gerçekleştirmek için bir araya gelerek işbirliği
Detaylı3. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ. (11 Mayıs -19 Haziran 2015 )
3. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ (11 Mayıs -19 Haziran 2015 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her
DetaylıEkolojik Tasarımlar ve Sanat
Ekolojik Tasarımlar ve Sanat Çevre, çok geniş kapsama sahip olan bir kavram olduğu için, tek bir tanım yerine bu konuda yapılmış araştırmalarda kullanılan çeşitli tanımları bulunmaktadır. Çevre: İnsanın
Detaylı2. Aşağıdaki öğrenme stratejileri ile beceri eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Evrim OĞUZ
Öğretim ve Öğrenme Stratejileri Testi Gol: 1. Öğrencilerin karşılaştıkları sosyal sorunlara nasıl yaklaştıkları hakkında bilgi edinmek isteyen bir öğretmenin aşağıdaki öğrenme öğretme yaklaşımlarından
Detaylı4. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ. (30 Mart 15 Mayıs 2015 )
4. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ (30 Mart 15 Mayıs 2015 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her
DetaylıBULUNDUĞUMUZ MEKAN VE ZAMAN
3. SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ BULUNDUĞUMUZ MEKAN VE ZAMAN (28 Ekim 2013-13 Aralık 2013) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında 28 Ekim 2013-13 Aralık 2013 tarihleri arasında işlediğimiz
DetaylıDers İzlencesi Eğitim Yılı ve Güz Dönemi Program adı: ÇOCUK GELİŞİMİ PROGRAMI
Ders İzlencesi 2016 2017 Eğitim Yılı ve Güz Dönemi Program adı: ÇOCUK GELİŞİMİ PROGRAMI Dersin adı: Genel Psikoloji Dersi veren öğretim görevlisi: Gözde AKKAYA Dersin veriliş şekli: Yüz yüze Dersin genel
Detaylı3. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ (18 Ocak Mart 2016)
3. SINIF PYP VELİ BÜLTENİ (18 Ocak 2016-11 Mart 2016) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temaları ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca her 6
Detaylı1. Sosyolojiye Giriş, Gelişim Süreci ve Kuramsal Yaklaşımlar. 2. Kültür, Toplumsal Değişme ve Tabakalaşma. 3. Aile. 4. Ekonomi, Teknoloji ve Çevre
1. Sosyolojiye Giriş, Gelişim Süreci ve Kuramsal Yaklaşımlar 2. Kültür, Toplumsal Değişme ve Tabakalaşma 3. Aile 4. Ekonomi, Teknoloji ve Çevre 5. Psikolojiye Giriş 1 6. Duyum ve Algı 7. Güdüler ve Duygular
Detaylı1.SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ. ( 04 Mayıs - 13 Haziran 2018 )
1.SINIFLAR PYP VELİ BÜLTENİ ( 04 Mayıs - 13 Haziran 2018 ) Sayın Velimiz, Okulumuzda yürütülen PYP çalışmaları kapsamında; disiplinler üstü temalarımız ile ilgili uygulama bilgileri size tüm yıl boyunca
DetaylıDersin Adı Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS Bilim Tarihi ve Felsefesi GKS Ön Koşul Dersler
Dersin Adı Kodu Yarıyılı T + U Kredisi AKTS Bilim Tarihi ve Felsefesi GKS003 2+0 2 3 Ön Koşul Dersler Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Seçmeli Dersin Koordinatörleri Dersi Veren Dersin Yardımcıları Dersin
DetaylıHayvanların Evrimi IV (İnsan) Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER
Hayvanların Evrimi IV (İnsan) Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER Primatların Evrimi Primatların evriminde iki önemli yenilik çok önemlidir. Bunlar: el ve ayak parmaklarının kavrama kabiliyeti olması ve binoküler görme.
DetaylıFosillerin Sınıflandırılması
Fosillerin Sınıflandırılması Canlıların sınıflandırılması ve biyolojik çeşitlilik Amaç Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin biyolojik sınıflandırma kavramını anlamalarını sağlamaktır. Materyal Farklı boyutlarda
Detaylı1 SF. Kuzucuk Okul Öncesi Eğitim Seti
Kuzucuk Okul Öncesi Eğitim Seti 1 SF SF 2 Kuzucuk Okul Öncesi Eğitim Seti Eğitimin temel basamağı olan Okul Öncesi Eğitim nitelikli ve çok yönlü bir eğitim sürecini gerektirir. Çocukların keyifli zengin
Detaylı