Mustafa Kemal: Çocukluk, Eðitim ve Askerlik Hayatý. Dört Þehir - Liderlik Yolunda Mustafa Kemal. Deðer Yayýnlarý, temelde okul derslerinize yar-

Transkript

1 dýmcý olmak, bu paralelde sizleri sýnavlara da hazýrlamak amacýyla Öðrenci Takipli Eðitim Seti ni hazýrladý. Bu sette, T.C. Ýnkýlap Tarihi ünitelere göre düzenlenmiþ 3 fasikül bulunmaktadýr. Bu fasikül- lerde yeterli konu anlatýmý, etkinlikler ve cevap- lý testler yer almaktadýr. Ünitelere göre düzenlenen bu fasiküllerin giriþ bölümlerinde o fasiküllerde iþlenen konular ayrýntýlý olarak açýklan- mýþtýr. Konu testleri ve ödev testleri takýmlarý da bu fasiküllerin paralelinde oluþturulmuþtur. Fasiküller. konu testleri, ödev testleri yeni sýnav sistemine ve müfredata uygun þekilde hazýr- lanmýþtýr. Bu dokümanlarda dikkati öðrenmeye odaklayan, renkli ama sade bir tasarým kullanýlmýþtýr. Hepinize baþarýlar dileriz Deðer Yayýnlarý, temelde okul derslerinize yar- Tarih Yayýn Kurulu Erkan DEMÝR Recep UZ Ali BEBEK Yunus OÐUZ Fatih ÇELÝK Bülent ÖZDAMAR Mehmet ACAR ÜNÝTE 01 Bir Kahraman Doðuyor Mustafa Kemal: Çocukluk, Eðitim ve Askerlik Hayatý Dört Þehir - Liderlik Yolunda Mustafa Kemal... Sevgili Öðrenciler; Ön Söz

2 ... Bölüm 01 Mustafa Kemal: Çocukluk... Eðitim ve Askerlik Hayatý BATI YA ERKEN AÇILAN KENT SELANÝK Bir Rumeli kenti olan Selanik 19. yüzyýlda Osmanlý Devleti nin Batý ya açýlan kapýsý durumundaydý. Önemli Balkan þehirlerine ve Ýstanbul a demir yolu ile baðlý olan þehir Osmanlý Devleti nin Avrupa ile ticaretinde önemli bir yere sahipti. Selanik sosyal yapýsý itibariyle Osmanlý Devleti nin küçük bir kopyasý gibiydi. Þehirde Türklerle birlikte Rum, Sýrp, Bulgar, Yahudi ve Ermeni kökenli insanlar yaþamaktaydý. Þehrin bu özelliði zengin bir kültürel yapýnýn oluþmasýný saðlamýþtýr. Osmanlý Devleti çok uluslu bir yapýya sahipti. Yönetimin adaletli ve hoþgörülü tutumu sayesinde farklý uluslar hem barýþ içinde bir arada yaþamýþlar hem de kültür, gelenek ve inançlarýný korumuþlardý. Ancak 19. yüzyýlda, Fransýz Ýhtilali ile ortaya çýkan milliyetçilik düþüncesinden etkilenmiþler, Avrupa devletlerinin kýþkýrtmalarýyla isyanlar çýkararak baðýmsýzlýklarýný kazanma çabasý içine girmiþlerdir. Balkanlarda ortaya çýkan ayrýlýkçý fikir ve ayaklanmalar karþýsýnda Osmanlý aydýnlarý, devleti içinde bulunduðu durumdan kurtarmak için Osmanlýcýlýk, Ýslamcýlýk, Türkçülük ve Batýcýlýk gibi bazý fikir akýmlarý geliþtirmiþlerdir. 20. yüzyýl baþlarýnda Osmanlý aydýnlarýnýn çoðu devletin kurtuluþunu meþrutiyet yönetimine geçmekte görüyorlardý. Osmanlýcýlýk fikri etrafýnda birleþen aydýnlar daha çok Selanik te örgütlenmiþler, gazeteler ve dergiler çýkararak düþüncelerini yaymaya çalýþmýþlardýr. Sonunda Sultan II. Abdülhamit e meþrutiyeti ilan ettirmeyi baþarmýþlardýr. Mustafa da Çocuktu Mustafa Kemal 1881 de Selanik te doðmuþtur. Mustafa Kemal in ailesi Rumeli nin fethi sonrasýnda Selanik e yerleþtirilen Türk boylarýna mensuptur. Babasý Ali Rýza Efendi nin ailesi Söke (Aydýn); annesi Zübeyde Haným ýn ailesi ise Konya dan Rumeli ye göç eden bir aileye mensuptur. Zübeyde Haným ile Ali Rýza Bey in altý çocuðu vardýr. Bunlardan Mustafa ve Makbule dýþýnda Fatma, Ahmet, Ömer ve Naciye küçük yaþta vefat etmiþlerdir. deðerli bilgi Aile hayatýna büyük önem veren Atatürk, medeniyetin esasýnýn, ilerlemenin ve kuvvetin temelinin aile hayatýnda olduðunu düþünmüþtür. Latife Haným la evlenirken zamanýn alýþýlagelmiþ örf ve adetlerinin aksine nikah törenine beraber katýlmýþ, yurt gezilerine eþiyle birlikte çýkmýþtýr. MUSTAFA KEMAL OKULDA Mustafa eðitim hayatýna, annesinin isteði ile önce mahalle mektebinde baþlamýþ, daha sonra babasý tarafýndan yeni öðretim metotlarýnýn uygulandýðý Þemsi Efendi Mektebi ne kaydedilmiþtir. Selanik sokaklarýnda gördüðü üniformalý subaylara özenen Mustafa nýn, Selanik Askerî Rüþtiyesi ni (ortaokul) kazanmasýyla birlikte askerlik hayatý baþlamýþtýr. Askeri Rüþtiye de çok baþarýlý bir öðrenci olan Mustafa ya matematik öðretmeni tarafýndan Kemal adý verilmiþtir. Mustafa Kemal Selanik Askeri Rüþtiyesi nden mezun olduktan sonra 1896 da Manastýr Askeri Ýdadisi ne (lise) baþlamýþtýr. Ýdadide edebiyat ve tarih deslerine büyük ilgi göstermiþ, Fransýzcasýný ilerletmek için özel çaba harcamýþtýr. Mustafa Kemal, 1899 yýlýnda girdiði Ýstanbul Harp Okulu ndan 1902 yýlýnda teðmen rütbesiyle, Harp Akademisi nden de 1905 yýlýnda kurmay yüzbaþý rütbesi ile mezun olmuþtur. Harp Okulunda ve Harp Akademisinde zekâsý, yetenekleri, üstün kiþiliði ile arkadaþlarý ve öðretmenleri arasýnda kabul görmüþtür. Ülke sorunlarý ile ilgilenmesi, düþüncelerini cesaretle ifade etmesi aydýn bir subay olarak tanýnmasýný saðlamýþtýr. Kurmay Yüzbaþý Mustafa Kemal in ilk görev yeri Þam daki 5. Ordu dur. CEPHEDEN CEPHEYE MUSTAFA KEMAL Askeri Deha Mustafa Kemal Mustafa Kemal in askerlik hayatýnda göstermiþ olduðu baþarýlar, hem kendisi hem de Türk milleti üzerinde etkili olmuþtur. Mustafa Kemal in önemli rol oynadýðý bazý askeri olaylar þunlardýr: 8. Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül 3

3 Mustafa Kemal: Çocukluk, Eðitim ve Askerlik Hayatý 31 Mart Olayý II. Meþrutiyet in ilanýndan hoþnut olmayan meþrutiyet karþýtý gruplar Ýstanbul da 31 Mart Ýsyaný ný çýkardýlar. Bu isyan, Selanik te kurulan ve kurmay baþkanlýðý görevini Mustafa Kemal in üstlendiði Hareket Ordusu tarafýndan bastýrýlmýþtýr. Trablusgarp Savaþý Geliþen sanayisi çin sömürge arayan Ýtalya 1911 yýlýnda bir Osmanlý eyaleti olan Trablusgarp ý iþgale baþladý. Bu durum karþýsýnda Mustafa Kemal ve bir grup genç subay, gizlice Trablusgarp a giderek buradaki yerli halký örgütlemiþlerdir. Bingazi, Derne ve Tobruk ta yapýlan direniþ karþýsýnda baþarýlý olamayan Ýtalya, Osmanlý Devleti ni barýþa zorlamak için On Ýki Ada ya saldýrmýþ, Çanakkale Boðazý ný abluka altýna almýþtýr. I. Balkan Savaþý nýn baþlamasý üzerine barýþ istemek zorunda kalan Osmanlý Devleti, Uþi Antlaþmasý (1912) ile Bingazi ve Trablusgarp ý Ýtalya ya vermiþ, On Ýki Ada nýn yönetimini de geçici olarak Ýtalya ya býrakmýþtýr. Çanakkale Savaþlarý Birinci Dünya Savaþý sýrasýnda Ýtilaf Devletleri, Osmanlý Devleti ni savaþ dýþý býrakmak ve Rusya ya yardým götürmek için Çanakkale ye bir donanma göndermiþlerdir. 18 Mart 1915 tarihine kadar devam eden deniz savaþlarýnda bir varlýk gösteremeyen Ýtilaf güçleri, 25 Nisan 1915 te Gelibolu ya asker çýkarmýþtýr. Gelibolu da yapýlan kara savaþlarýnda Mustafa Kemal in gösterdiði askeri baþarýlar, savaþýn gidiþatý üzerinde belirleyici olmuþtur. Arýburnu, Conk Bayýrý ve Anafartalar da büyük baþarýlar kazanan Mustafa Kemal, albay rütbesine yükseltilmiþ ve kendisine çeþitli madalyalar verilmiþtir. Mustafa Kemal Anafartalar Savaþý nda askerlerine; Size ben taarruz emretmiyorum. Ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman içinde yerimize baþka kuvvetler ve komutanlar geçebilir. diyerek vatan ve millet sevgisini ortaya koymuþtur. Anafartalar da düþmanýn attýðý bir bombadan sýçrayan þarapnel parçasýnýn Mustafa Kemal in göðsündeki saate isabet etmesine raðmen büyük bir cesaret örneði göstererek etrafýndakileri telaþlandýrmadan savaþa devam etmesi, Türk askerlerinin ölümü hiçe sayarak düþman üzerine atýlmasý gibi çabalarý, Çanakkale Savaþlarýnýn kazanýlmasýnda etkili olmuþtur. Disiplin, Çaba ve Zafer Kafkas Cephesi nde Ruslara karþý gerçekleþtirilen Sarýkamýþ Harekatý nýn aðýr kayýplarla baþarýsýz olmasý üzerine Ruslar; Erzurum, Muþ, Bitlis, Erzincan, Van ve Trabzon u ele geçirmiþlerdi. Mustafa Kemal, Çanakkale Cephesi ndeki baþarýlarýnýn ardýndan Kafkas Cephesi ne 16. Kolordu Komutaný olarak atanmýþtýr. Mustafa Kemal Paþa ilk önce daðýnýk birlikleri bir araya getirmiþtir. Birliklerin yiyecek ve giyecek ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasýný, haberleþmedeki aksaklýklarýn giderilmesini ve eksik personelin tamamlanmasýný saðlamýþtýr. Ardýndan Ruslarýn elinde bulunan Muþ ve Bitlis i geri almýþtýr (1916). Böylece Ruslarýn bölgedeki varlýðýna son verilip güneye inmeleri engellenmiþtir. Milli Sýnýrlar Önünde Osmanlý Devleti 1915 yýlýnda, Süveyþ Kanalý ve Mýsýr ý Ýngilizlerden geri almak için Süveyþ Kanalý na bir saldýrý düzenlemiþti. Ancak baþarýlý olamayarak Suriye ye kadar çekilmek zorunda kalmýþtý. Mustafa Kemal Paþa, 5 Temmuz 1917 de Suriye de bulunan 7. Ordu Komutanlýðý na atandý. Suriye Cephesi nde görevli Alman komutanýn, asker ve silah bakýmýndan yetersiz olmasýna raðmen, Türk ordusunun Ýngilizlere taarruz isteðine þiddetle karþý çýkmýþtýr. Bu konuda gerekli makamlarý da uyarmasýna raðmen, görüþleri dikkate alýnmayýnca istifa ederek Ýstanbul a dönmüþtür. 26 Aðustos 1918 de Halep e 7. Ordu Komutaný olarak dönen Mustafa Kemal Paþa, Suriye Cephesi Komutaný Alman generalin savunma yapýlmasý emrine karþýlýk, Türk birliklerinin Anadolu yu savunmak için geri çekilmesi önerisinde bulunmuþtur. Mustafa Kemal, Ýngilizlerle ve Arap çeteleriyle mücadele ederek Halep in kuzeyinde savunma hattý oluþturarak Ýngilizlerin Anadolu ya girmesini önlemiþtir. Kurtuluþ Savaþý Osmanlý Devleti, I. Dünya Savaþý ndan Mondros Ateþkes Anlaþmasý ný imzalayarak ayrýlmýþtý. Ýtilaf güçleri ateþkesin hemen ardýndan Osmanlý topraklarýný iþgale baþladýlar. Ýþgal hareketlerini kabullenemeyen Mustafa Kemal, Samsun a çýkarak Kurtuluþ Savaþý ný baþlatmýþ, genelgeler yayýnlayýp kongreler düzenleyerek Türk halkýný düþmana karþý birleþtirmiþtir. TBMM tarafýndan baþkumandanlýða getirilerek Sakarya Meydan Savaþý ve Baþkumandanlýk Meydan Muharebesi ni kazanmýþ, Türk milletinin baðýmsýz ve egemen güç olduðu yeni bir devlet kurmasýný saðlamýþtýr Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül

4 lendirme 1 DOÐRU - YANLIÞ 3 ETKÝNLÝK Aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) veya yanlýþ (Y) olarak iþaretleyiniz. Aþaðýdaki yapbozda Mustafa Kemal in eðitim gördüðü þehirler ve okullar sýrasýyla verilmiþtir. [ ] 1. Mustafa Kemal in doðduðu Selanik þehri Osmanlý Devleti nin en önemli kültür ve ticaret merkezlerinden biridir. [ ] 2. Mustafa Kemal in askerlik görevi ile tayin olduðu ilk yer Trablusgarp týr. [ ] 3. Mustafa Kemal eðitim hayatýna ilk önce Þemsi Efendi Ýlkokulunda baþlamýþtýr. [ ] 4. Çanakkale Savaþlarý Mustafa Kemal in Türk halký tarafýndan tanýnmasýný saðlamýþtýr. [ ] 5. Mustafa Kemal Paþa, Sakarya ve Baþkumandanlýk Meydan savaþlarýný kazanarak Kurtuluþ Savaþý ný baþarýya ulaþtýrmýþtýr. Yapbozda boþ býrakýlan yerlerle aþaðýdaki okullarý eþleþtiriniz. A B Harp Akademisi Askeri Ýdadi D E Mahalle Mektebi Askeri Rüþtiye 2 BOÞLUK DOLDURMA Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklarý uygun þekilde doldurunuz. C Harp Okulu Þemsi Efendi Ýlkokulu A B C D E F F 1. Mustafa nýn subay olmak için girdiði Selanik... sýnavýný kazanmasý ile askerlik hayatý baþlamýþtýr. 2. Mustafa Kemal askeri idadide askerlik, edebiyat ve tarih derslerinin yanýnda... öðrenmek için de özel çaba harcamýþtýr. 3. Mustafa Kemal gönüllü olarak gittiði... - ta Ýtalyanlara karþý baþarýyla mücadele ederek ilk savaþ tecrübesini kazanmýþtýr da Kafkas Cephesine 16. Kolordu Komutaný olarak atanan Mustafa Kemal Paþa... ve... i Ruslardan geri almýþtýr. 5. Mondros Ateþkes Anlaþmasý ndan sonra baþlayan iþgal hareketlerini kabullenemeyen Mustafa Kemal, Samsun a çýkarak ný baþlatmýþtýr. 4 ETKÝNLÝK Mustafa Kemal in yaþamýndaki önemli geliþmelerle meydan geldiði þehirleri eþleþtiriniz. A B C D Askerlik görevine baþladýð þehir Rus iþgalinden kurtardýðý þehir Türk halký tarafýndan tanýnmasýný saðlayan savaþýn olduðu þehir. Kurtuluþ Savaþý ný baþlattýðý þehir. A B C D Þam Bitlis Samsun Çanakkale 8. Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül 5

5 KDT Mustafa Kemal: Çocukluk, Eðitim ve Askerlik Hayatý Cumhuriyetten önce düðün ve nikah törenlerinde gelin ve damat ayrý salonlarda bulunurdu. Mustafa Kemal Latife Haným la evlenirken zamanýn alýþýlagelmiþ örf ve adetlerinin aksine nikah törenine beraber katýlmýþ, yurt gezilerine eþiyle birlikte çýkmýþtýr. Mustafa Kemal in bu tutumu ülkemizde aþaðýdakilerden hangisinin geliþmesine doðrudan katký saðlamýþtýr? B Coþku 8.paket-den.3-soru-12 A) Eðitim öðretimin B) Kadýn haklarýnýn C) Milli kültürün D) Sanat ve müziðin Öðretmenin verdiði bu bilgilerden aþaðýdakilerden hangisi çýkarýlamaz? B Coþku 8.paket-den.1-soru-1 A) Osmanlý Devleti nin Fransýz Ýhtilali nden olumsuz yönde etkilendiði B) Osmanlý aydýnlarýnýn ortaya attýðý fikirlerin toplumda bölünmeye yol açtýðý C) Osmanlý Devleti nin daðýlmasýný önlemeye yönelik fikirler ortaya atýldýðý D) Balkanlarýn çok uluslu bir bölge olduðu Mustafa Kemal in katýldýðý savaþlar? Çanakkale Savaþý Birinci Dünya Savaþý Kurtuluþ Savaþý Þemada? olan yere aþaðýdakilerden hangisi yazýlmalýdýr? AA Coþku 8.paket-den.1-soru-11 A) Trablusgarp B) Mýsýr C) Ýkinci Dünya 6 D) Galiçya Mustafa Kemal in eðitimi konusunda annesi ile babasý arasýnda yaþanan sorunun nedeni aþaðýdakilerden hangisi olabilir? DD Coþku 8.paket-den.4-soru-1 A) Babasýnýn devlet memuru olmasý B) Annesinin okuma yazma biliyor olmasý C) Mustafa Kemal in yaþýnýn küçük olmasý D) Okullarýn eðitim niteliklerinin farklý olmasý 8. Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül

6 Mustafa Kemal: Çocukluk, Eðitim ve Askerlik Hayatý KDT Mustafa Kemal, daha Selanik Askerî Rüþtiye- 7. Osmanlý Döneminde Askerî okullar, zamanýn sinde iken baþlayan Fransýzca eðitimini Manastýr Askerî Ýdadisinde de ek derslerle devam ettirmiþ ve bu dilde eserleri okumaya baþlamýþtýr. en iyi devlet okullarýydý. görüþünü ileri süren bir tarihçi bu görüþüne aþaðýdakilerden hangisini kanýt olarak sunamaz? D 8702 A) Derslerin uzman öðretmenler tarafýndan verilmesini Bu durum Mustafa Kemal in; I. askerlik mesleðine ilgi duyma, B) Olaylarý objektif yorumlayabilen öðrenciler yetiþtirmesini II. Avrupa kültürünü yakýndan tanýma, C) Çaðdaþ eðitim yöntemlerinin kullanýlmasýný III. dünyadaki geliþmelere ve yeniliklere açýk olma D) Kýz öðrencilere eðitim verilmemesini özelliklerinden hangilerini kazanmasýnda etkili olduðu savunulabilir? DD Coþku 8.paket-den.7-soru-1 A) Yalnýz I B) Yalnýz II C) I ve II D) II ve III Buna göre Mustafa Kemal için aþaðýdakilerden hangisi ileri sürülebilir? C 8702 A) Baþka komutanlarýn emrinde hiçbir zaman çalýþmamýþtýr. B) Askerlik mesleðini fazla önemsememiþtir. C) Ýnandýðý doðrularý savunmaktan çekinmemiþ, yapýlan yanlýþlara ortak olmamýþtýr. D) Ýçinde bulunduðu þartlarý dikkate almamýþtýr. Bu bilgilerden hareketle aþaðýdaki yargýlardan hangisine ulaþýlabilir? C A) Selanik, Osmanlý Devleti ne bir dönem baþkentlik yapmýþtýr. B) Osmanlý Devleti, Selanik in geliþmesine katký yapmamýþtýr. C) Selanik kültürel yönden zengin bir þehirdir. D) Selanik ekonomik olarak dýþa baðýmlý bir þehirdir. 8. Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül 7

7 KDT.. 01 Mustafa Kemal: Çocukluk, Eðitim ve Askerlik Hayatý Bu bilgilerden hareketle aþaðýdaki yargýlardan hangisine ulaþýlabilir? AAAA A) Osmanlý Devleti nde eðitim birliði yoktur. B) Askeri eðitime önem verilmemiþtir. C) Yabancýlara eðitim hakký tanýnmamýþtýr. D) Okullarýn tamamýnda laik eðitim verilmektedir. Bir kahraman doðuyor ünitesinde yer alan yukarýdaki fotoðrafý bir görselde kullandýðýnýzda altýna aþaðýdakilerden hangisini yazardýnýz? BBBBB A) Yýldýrým Ordularý Grup Komutaný Mustafa Kemal Paþa B) Atatürk ün Selanik te dünyaya geldiði ev C) Mustafa Kemal Harp Akakemisinde öðrenci iken D) Manastýr Askeri Ýdadisi 10. Öðretmen, Fransýz Ýhtilali nin Osmanlý Devleti ne etkileri ile ilgili aþaðýda verilen etkinliði hazýrlamýþtýr: D Osmanlý aydýnlarý devleti içinde bulunduðu durumdan kurtarmak için Batýcýlýk, Osmanlýcýlýk, Ýslamcýlýk, Türkçülük akýmlarýný savunmuþtur. D 1 Y Mustafa Kemal, Mahalle Mektebinde baþladýðý 19. yüzyýlda milliyetçilik düþüncesinden etkilenen Osmanlý azýnlýklarý Giriþ emperyalist devletlerin kýþkýrtmalarý ile baðýmsýz olmak için isyan etmiþlerdir. Y Osmanlý Devleti nde milliyetçilik isyanlarýnýn etkisi ilk kez Birinci Dünya Savaþý ndan sonra Arap isyanlarýnýn çýkmasý ile görülmüþtür. D 3 Y 4 Giriþten baþlayýp verilen bilgileri doðru olacak þekilde deðerlendiren öðrenci kaç numaralý çýkýþa ulaþýr? AA_Bir Kahraman Doðuyor A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 8 eðitim hayatýný modern kuþaklar yetiþtirmeyi hedefleyen Þemsi Efendi Mektebinde sürdürmüþtür. Daha sonra Selanik Askeri Rüþtiyesi ile Manastýr Askeri Ýdadisini bitirerek Ýstanbul da Harp Okuluna girmiþtir. Teðmen olarak mezun olduðu bu okuldan sonra Ýstanbul Harp Akademisine devam etmiþ, kurmay yüzbaþý olarak eðitimini tamamlamýþtýr. Yalnýzca bu bilgilere bakarak Atatürk le ilgili aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? CC_Bir Kahraman Doðuyor A) Meslek olarak askerliði seçtiði B) Çaðdaþ eðitim yöntemleri ile yetiþtiði C) En çok tarih dersini sevdiði D) Baþarýlý bir öðrencilik hayatý geçirdiði 8. Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül

8 ... Bölüm 02 Dört Þehir ve Liderlik... Yolunda Mustafa Kemal DÖRT ÞEHÝR VE MUSTAFA KEMAL Mustafa Kemal in fikir hayatýnýn oluþumunda Selanik, Manastýr, Sofya ve Ýstanbul daki yaþamýnýn büyük etkisi olmuþtur. Selanik Osmanlý Devleti nin Rumeli deki en geliþmiþ þehri olan Selanik iþlek bir limana ve geniþ ulaþým olanaklarýna sahipti. Farklý din ve milletten oluþan nüfusuyla zengin bir kültürel yapýsý vardý. Türkçe, Rumca, Ýbranice ve Bulgarca yayýmlanan resmî vilayet gazetesinin yaný sýra Avrupa dillerinde basýlmýþ kitap ve gazeteler de bulunurdu. Bu yönüyle Selanik, Avrupa dan gelen fikir akýmlarýnýn yerleþmesi için uygun koþullara sahipti. Selanik, Mustafa Kemal in hem doðduðu hem de 1907 den itibaren askerî görev yaptýðý þehirdir. Mustafa Kemal burada gizli bir cemiyet olarak kurulan ve meþrutiyeti ikinci kez ilan ettirmeyi amaçlayan Ýttihat ve Terakki Cemiyeti ne katýlmýþ, Ýstanbul daki siyasi geliþmeleri yakýndan takip etmiþtir. Ýttihat ve Terakki Cemiyeti nin amacý II. Abdülhamit in, 1876 Anayasasý ný yeniden yürürlüðe koymasý ve Meclis-i Mebusanýn tekrar açýlmasýydý. Nitekim 23 Temmuz 1908 de meþrutiyetin yeniden ilan edilmesiyle cemiyet bu amacýna ulaþmýþtýr. Mustafa Kemal, Ýkinci Meþrutiyet le yapýlanlarý yeterli görmüyor; ülkede daha büyük ve daha köklü deðiþikliklerin yapýlmasýný istiyordu. Bu düþünce ve görüþlerini cesaretle savunmasý cemiyetin ileri gelenleri tarafýndan hoþ karþýlanmýyordu. Ordunun siyasetten ayrýlmasýný isteyen Mustafa Kemal bir süre sonra Ýttihat ve Terakki Cemiyetinden ayrýlarak kendini tamamen askerlik görevine vermiþtir. Manastýr Osmanlý Döneminde Konsolosluklar ve ticaret þehri olan Manastýr, Makedonya nýn en stratejik þehirlerindendi. Sýrbistan, Bulgaristan ve Yunanistan kiliseleri aracýlýðýyla bölgeye hakim olmak istiyordu. Yabancý devletlerin Manastýr daki bu müdahaleleri Mustafa Kemal in kafasýnda Türklerin geleceði ile ilgili ilk soru iþaretlerini uyandýrmýþtýr. Mustafa Kemal, 1896 ile 1898 yýllarý arasýnda Manastýr Askeri Ýdadisi nde okumuþtur. Buradaki eðitimi sýrasýnda þiir ve hitabet sanatýyla ilgilenmeye baþlamýþtýr. Hatta kendisi Eðer hitabet hocamýz Alay Emini Mehmet Asým Efendi imdadýma yetiþmeseydi ben de þair olup çýkacaktým, çünkü hevesim vardý. demiþtir. Mehmet Asým Efendi, þiir ve hitabetle uðraþmasýnýn askerlikteki baþarýsýný engelleyeceðini söylemiþtir. Mustafa Kemal, edebiyat alanýnda Namýk Kemal ve eserlerinden etkilenmiþ, eserlerinde Türkçülüðü öne çýkaran Mehmet Emin Yurdakul u burada tanýmýþtýr. Mustafa Kemal in idadide iken okuduðu Türk kültür ve tarihi ile ilgili eserler fikir hayatýnýn þekillenmesinde etkili olmuþtur. Özellikle tarih bilinci bu dönemde oluþmaya baþlamýþtýr. Bu konuda tarih öðretmeni Kolaðasý Mehmet Tevfik Bey etkili olmuþtur. Ýdadideki Fransýzca öðretmeni de baþarýlý bir öðrenci olan Atatürk ile yakýndan ilgilenmiþtir. Kurmay subay olarak mutlaka yabancý dil öðrenmesi gerektiði konusunda uyarý ve destekte bulunmuþtur deki Türk - Yunan savaþý Mustafa Kemal i derinden etkilemiþtir. Bu savaþta önemli bir zafer kazanan Türk ordusunun anlaþma masasýnda zarara uðramasý Atatürk te engin bir vatan sevgisinin oluþmasýnda etkili olmuþtur. Hatta gönüllü olarak savaþa katýlmak istemiþ ancak baþarýlý olamamýþtýr. Selanik ve Manastýr ýn Avrupa kültüründen çok çabuk etkilenmesi ve Osmanlý yönetiminin bu þehirleri kontrol altýnda tutamamasý, yönetime karþý olanlarýn faaliyetlerini artýrmalarýna neden olmuþtur. Ýstanbul Mustafa Kemal Ýstanbul a ilk olarak eðitim amaçlý gelmiþ, 13 Mart 1899 da Ýstanbul daki Harp Okulu nda eðitime baþlamýþtýr. Ýlerleyen yýllarda da görevi gereði Ýstanbul da kalmýþtýr. Mustafa Kemal in Ýstanbul da bulunduðu Beyoðlu ve Galata çevresi; tiyatro, konser, balo gibi sosyal faaliyetlerin düzenlendiði, Batýlý elçiliklerin yoðun olarak yer aldýðý adeta Ýstanbul un Batý ya açýlan yüzüydü. Günlük Fransýzca gazeteler, Avrupa dan bilgi akýþýný saðlayan önemli kaynaklardý. 8. Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül 9

9 Dört Þehir - Liderlik Yolunda Mustafa Kemal Mustafa Kemal Ýstanbul da okul yýllarýnda, arkadaþlarýna konferans niteliðinde konuþmalar yapmýþ, gazete ve dergiler çýkarmýþ, ülke sorunlarý ve çözüm yollarý hakkýnda fikirler ileri sürmüþtür. Sonraki yýllarda da Ýstanbul da evinde arkadaþlarýyla toplantýlar düzenlemiþ, ülke sorunlarýný tartýþmýþtýr. Öðrenim hayatý boyunca okuduðu eserler Mustafa Kemal in gerçekci, akýlcý ve bilimsel bir düþünceye sahip olmasýnda etkili olmuþtur. Bu sayede yaþamýnýn her döneminde olaylara aklýn ve bilimin ýþýðýnda yaklaþmýþtýr. Onun düþünceleri, ileride gerçekleþtireceði ilke ve inkýlaplarýnýn da temel dayanaðýný oluþturmuþtur. Sofya Balkan Savaþlarý ndan sonra Ýttihat ve Terakki Cemiyeti Osmanlý Hükümetinin kontrolünü tümüyle ele geçirmiþti. Bu sýrada Mustafa Kemal de Sofya askeri ataþeliði görevine getirildi. Mustafa Kemal in Sofya daki yaþantýsý Batýlý bir toplum içinde ilk yaþayýþý olmasý açýsýndan yararlý bir deneme olmuþtur. Burada ilk kez bir Avrupa baþkentindeki toplum hayatýnýn incelikleriyle karþýlaþmýþtýr. Mustafa Kemal ataþemiliter olarak Sofya ya geldiði zaman þehirde Balkan Savaþlarýnýn acýsý unutulmaya çalýþýlýyordu. Üst düzey yetkililerin katýldýðý danslý, yemekli toplantýlara katýlan Mustafa Kemal, Avrupa devletlerinin temsilcileriyle doðrudan görüþme fýrsatý buldu. Mustafa Kemal, Sofya daki görevinin askeri olduðu kadar siyasi olduðunu da düþünüyordu. Memleketi yakýndan tanýmak ve nüfuzlu Türk azýnlýðýyla daha yakýn iliþki kurmak çabasýna giriþti. Türklerin oturduðu bölgeleri dolaþtý. Soydaþlarýnýn bu yabancý ülkede çok iyi bir hayat sürdüklerini görerek hayret etti. Bulgaristan Türkleri rahatça ticaret yapýyor, bunda da baþarý gösteriyorlardý. Her yerde, daha Türkiye de benzeri görülmeyen güzel okullar açýlmýþtý. Mustafa Kemal, kendi ülkesinde de milletinin nasýl bir yaþam düzeyine eriþebileceði ve eriþmesi gerektiði üzerinde belirli bir düþünce edinmeye baþladý. Mustafa Kemal, Sofya da parlamento rejiminin nasýl iþlediðini de gözüyle görüp öðrenmiþtir. Arkadaþý Þakir Zümre, Bulgar Meclisinde milletvekiliydi. Bir sürü partilerden oluþan bu mecliste, Türk milletvekillerinden kurulu on yedi kiþilik küçük grup, büyük önem taþýrdý. Karýþýk tartýþmalar arasýnda dengeyi korur, arada bir de oylarýyla bir tarafýn aðýr basmasýný saðlardý. Mustafa Kemal, meclisin balkonunda oturur, görüþmeleri dikkatle izler, ileride yararlanmak üzere parlamento taktiklerini derinlemesine incelerdi. Gözlemlerinin yer aldýðý raporlarýna kendi analizlerini de ekleyerek bunlarý Osmanlý Hükümeti yetkilileriyle paylaþýrdý. MUSTAFA KEMAL LÝDERLÝK YOLUNDA Çocukluðundan itibaren askerlik mesleðine ilgi duyan Mustafa Kemal, kiþilik özelliklerine uygun olarak da askerlik mesleðini seçmiþtir. Mustafa Kemal, ilk görev yeri olan Þam da, yakýn arkadaþlarý ile gizlice Vatan ve Hürriyet Cemiyeti ni kurdu. Bu cemiyetin bir þubesini de Selanik te açtý. Burada yaptýðý bir konuþmada; Eskimiþ olan çürük yönetimi yýkmak, milleti hâkim kýlmak, özetle vataný kurtarmak için sizi göreve çaðýrýyorum. diyerek ülkenin içinde bulunduðu durumu ve kurtuluþ çaresini özetlemiþtir. Mustafa Kemal in üstlendiði bu görevler, liderlik yönünün güçlü olduðunu göstermektedir. Mustafa Kemal, Çanakkale Savaþlarýnda düþmanýn nereden çýkarma yapacaðýný önceden tahmin ederek gerekli tedbiri almýþtýr. Askerlik bilgisi ve yönetim becerisi sayesinde emrindeki kuvvetleri en iyi þekilde sevk ve idare etmiþtir. Gerektiðinde sorumluluðu üstüne alarak düþmana saldýrmýþ ve savaþýn kazanýlmasýnda büyük rol oynamýþtýr. Bu durum Türk milletinin onu tanýmasýnda ve Kurtuluþ Savaþý nda lider olarak kabul etmesinde etkili olmuþtur. Mustafa Kemal, Birinci Dünya Savaþý ndan sonra 13 Kasým 1918 de Ýstanbul a gelip Harbiye Nezâreti nde göreve baþladýðýnda Ýstanbul ve Anadolu fiilen iþgal altýndaydý. Mustafa Kemal, Ýstanbul da bulunduðu günlerde vatanýn içinde bulunduðu durumu anlatmak, vatanýn kurtuluþu için çareler üretmek amacýyla padiþah, sadrazam ve bakanlarla görüþmeler yapmýþtýr. Fakat bu görüþmelerden vatanýn kurtarýlmasý yönünde bir sonuç çýkmamýþtýr. Mustafa Kemal, tek çarenin Anadolu ya geçip Türk halkýný örgütlemek olduðunu anlamýþtýr. Mustafa Kemal Ýstanbul Þiþli deki evinde yakýn arkadaþlarý Ali Fuat Paþa (Cebesoy), Rauf (Orbay) ve Ýsmet (Ýnönü) beylerle sýk sýk toplantýlar yapmýþlar ülkenin geleceði ile ilgili kararlar almýþlardýr. Mustafa Kemal Paþa, Türk vatanýnýn kurtuluþunu saðlamak ve Türk milletini örgütlemek amacýyla 19 Mayýs 1919 da Samsun a çýkarak Kurtuluþ Savaþý ný baþlatmýþtýr. Kurtuluþ Savaþý ný baþlattýðýnda yalnýz Türk milletine olan güveni vardý. Bu durumu Benim kuvvet ve kudretim, halkýn bana gösterdiði emniyet ve itimattan ibarettir. sözü ile belirtmiþtir Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül

10 lendirme 5 DOÐRU - YANLIÞ 7 ETKÝNLÝK Aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) veya yanlýþ (Y) olarak iþaretleyiniz. [ ] 1. Atatürk ün doðduðu Selanik þehri, Osmanlý Devleti nin Rumeli deki en iþlek limanýna sahipti. Aþaðýda Atatürk ün bulunduðu bazý þehirler oklarla gösterilmiþ, bulunma nedenleri ise hedef tahtasýna yazýlmýþtýr. Atatürk ün bulunduðu þehirlerle bulunma nedenlerini eþleþtiriniz. [ ] 2. Mustafa Kemal meþrutiyet yönetimine geçmek için Ýttihat ve Terakki Cemiyeti ni kurmuþtur. [ ] 3. Mustafa Kemal, Manastýr Askeri Ýdadisi nde iken en çok resim ve müzik sanatýyla ilgilenmiþtir. [ ] 4. Sofya da askeri ataþe olarak görev yapmasý Mustafa Kemal in Batý kültürünü yakýndan tanýmasýný saðlamýþtýr. [ ] 5. Mustafa Kemal in Ýstanbul da iken kaldýðý Þiþli, Beyoðlu ve Galata çevresi Ýstanbul un Batý ya açýlan yüzü durumundaydý. [ ] 6. Mustafa Kemal in Fransýzca bilmesi dünyadaki geliþmeleri daha iyi anlamasýný saðlamýþtýr. A B C D 6 BOÞLUK DOLDURMA Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklarý uygun þekilde doldurunuz. 1. Mustafa Kemal in fikir hayatýnýn geliþmesinde...,...,... ve Ýstanbul þehirlerindeki yaþamýnýn önemli etkileri olmuþtur. 2. Mustafa Kemal de milli tarih bilincinin oluþmasýnda tarih öðretmeni Kolaðasý Bey in büyük etkisi olmuþtur. 3. Öðrenim hayatý boyunca okuduðu eserler Mustafa Kemal in...,... ve bilimsel bir düþünceye sahip olmasýnda etkili olmuþtur. 4. Mustafa Kemal, ilk görev yeri olan Þam da, yakýn arkadaþlarý ile gizlice... ve... Cemiyeti ni kurmuþtur. 5. Mustafa Kemal vatanýn kurtuluþu için 19 Mayýs 1919 da Samsun a çýkarak ný baþlatmýþtýr. 8 ETKÝNLÝK Aþaðýdaki tabloda Atatürk ün görev yaptýðý yerler ve tarihler karýþýk olarak verilmiþtir. Verilen tarihlerle görevlerini eþleþtiriniz Tarih Nisan Nisan Mart Kasým Mayýs 1919 A B C D E Görevleri Kafkas Cephesi nde 16. Kolordu Komutaný oldu. 31 Mart Olayý ný basýtran Hareket Ordusu içinde yer aldý. Samsun a çýkarak Kurtuluþ Savaþý ný baþlattý. Çanakkale de düþmana karþý baþarýyla mücadele etti. Suriye Cephesi nden Ýstanbul a geldi Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül 11

11 KDT 02 Dört Þehir - Liderlik Yolunda Mustafa Kemal 1. Aþaðýdaki tabloda Mustafa Kemal in bulunduðu þehirler ve bulunma nedeni eþleþtirilmiþtir: 3. Bulunduðu þehir Bulunma nedeni Selanik Doðum, ilköðretim ve Askeri Rüþdiye de öðrencilik? Askeri Ýdadi de öðrencilik Ýstanbul Sofya Hap Okulu ve Harp Akademisi nde öðrencilik Osmanlý askeri ateþesi Tabloda? olan yere aþaðýdakilerden hangisi yazýlmalýdýr? CC Coþku 8.paket-den.3-soru-1 A) Þam B) Trablusgarp C) Manastýr D) Selanik Mustafa Kemal in öðrenim hayatý boyunca okuduðu eserler onda yukarýdaki düþüncelerden hangilerini ona kazandýrmýþtýr? DDDD A) 1 ve 4 B) 1, 2 ve 4 4. C) 2, 3 ve 5 D) 1, 2 ve 5 2. Mustafa Kemal, Çanakkale Savaþlarýnda düþmanýn nereden çýkarma yapacaðýný önceden tahmin ederek gerekli tedbiri almýþtýr. Askerlik bilgisi ve yönetim becerisi sayesinde emrindeki kuvvetleri en iyi þekilde sevk ve idare etmiþtir. Gerektiðinde sorumluluðu üstüne alarak, hayatýný ortaya koyup düþmana saldýrmýþ ve savaþýn kazanýlmasýnda büyük rol oynamýþtýr. Bu durum Türk milletinin onu tanýmasýnda ve Kurtuluþ Savaþý nda lider olarak kabul etmesinde etkili olmuþtur. Bu bilgilerde Mustafa Kemal in, önder olarak kabul edilmesinde hangi özelliðinin etkili olduðundan söz edilmemiþtir? CC Coþku 8.paket-den.2-soru-1 A) Mesleðinin gereklerini en iyi þekilde yapmasý B) Ýleri görüþlü olmasý C) Laik ve demokrat olmasý D) Vatanýný ve milletini canýndan çok sevmesi Öðrencilerin verdiði örnekler ile Atatürk ün öne çýkan kiþisel özellikleri aþaðýdakilerin hangisinde doðru olarak gruplanmýþtýr? AA Coþku 8.paket-den.5-soru-1 Taha Esma Ayþe A) Ýleri görüþlülük Teþkilatçýlýk Liderlik B) Kararlýlýk Yenilikçilik Liderlik C) Teþkilatçýlýk Ýleri görüþlülük Liderlik D) Liderlik Ýleri görüþlülük Teþkilatçýlýk Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül

12 Dört Þehir - Liderlik Yolunda Mustafa Kemal KDT Mustafa Kemal in Ýdadi sýralarýnda fikir hayatý þekillenmeye baþlamýþtýr. Bu dönemde vatan ve hürriyet þairi Namýk Kemal i ve eserlerinde Türkçülüðü öne çýkaran Mehmet Emin Yurdakul u tanýdý. Türk kültür ve tarihi ile ilgili okuduðu eserler sayesinde fikir hayatý geliþmeye baþladý. Buna göre Mustafa Kemal in fikir hayatýnýn daha çok aþaðýdakilerin hangisi doðrultusunda geliþtiði söylenebilir? A 8704 A) Milliyetçilik B) Devletçilik C) Laiklik D) Çaðdaþlýk 6. Ýnsan mensup olduðu milletin varlýðýný ve mutluluðunu düþündüðü kadar, bütün dünya milletlerinin huzur ve refahýný düþünmelidir. Atatürk ün bu sözünü en iyi açýklayan vecizesi aþaðýdakilerden hangisidir? BB Coþku 8.paket-den.8-soru-20 A) Ya istiklal, ya ölüm! B) Yurtta barýþ, dünyada barýþ! C) Hayatta en hakiki mürþit ilimdir. D) Egemenlik kayýtsýz þartsýz milletindir. 8. Mustafa Kemal, Sofya askerî ataþeliði görevi sýrasýnda; Avrupa devletlerinin temsilcileriyle doðrudan görüþme ve fikirlerini paylaþma imkâný bulmuþtur. Bulgaristan da Türklerin yaþadýklarý yerleri ziyaret etmiþ, Türkçe olarak yayýmlanan gazetelerle irtibat kurarak bölgedeki Türklerin sosyal ve siyasî haklarýnýn yükseltilmesi çalýþmalarýna katýlmýþtýr. Mustafa Kemal in bu çalýþmalarý doðrudan aþaðýdakilerden hangisine katký saðlamýþtýr? CC_Bir Kahraman Doðuyor A) Askerlik bilgisi ve yeteneðinin artmasýna B) Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurmasýna C) Türk toplumunun geleceðini þekillendirme konusunda deneyim kazanmasýna D) Harp Akademisinden baþarýyla mezun olmasýna 7. Mustafa Kemal Paþa Mondros Ateþkes Anlaþmasý ndan hemen sonra Ýstanbul a çaðrýlmýþtýr. Mustafa Kemal, burada ülkenin içinde bulunduðu durumu anlatmak, kurtuluþu için çareler düþünmek amacýyla padiþah ve ileri gelen devlet adamlarýyla görüþmeler yapmýþtýr. Fakat bu görüþmelerden bir sonuç alamamýþtýr. Bunun üzerine vatanýn kurtuluþunu saðlamak ve milleti örgütlemek amacýyla Anadolu ya geçmeye karar vermiþtir. Bu bilgilere bakarak Mustafa Kemal hakkýnda aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? D Coþku 8.paket-den.6-soru-1 A) Vatanýn kurtuluþunun milletin kararlýlýðýna baðlý olduðunu anladýðý B) Ülke sorunlarýna karþý duyarlý davrandýðý C) Vatan ve millet sevgisiyle dolu olduðu D) Birinci Dünya Savaþý nýn sürdürülmesi için çalýþtýðý 9. Yukarýdaki tahtada yer alan bilgide Atatürk te tarih bilincinin oluþmasýnda aþaðýdakilerin hangisinin doðrudan etkili olduðu söylenebilir? BBBBB A) Edebiyat kitaplarýnýn B) Tarih öðretmeninin C) Mahalle mektebinin D) Anne ve babasýnýn 8. Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül 13

13 KDT.. 02 Dört Þehir - Liderlik Yolunda Mustafa Kemal 10. Bu bilgilere dayanarak Mustafa Kemal ile ilgili; I. Devletin içinde bulunduðu durumla ve ülke sorunlarýyla ilgilenmeye baþlamýþtýr. II. Teþkilatçý ve lider bir kiþiliðe sahiptir. III. Sanatsal çalýþmalara hýz vermiþtir. yargýlarýndan hangilerine ulaþýlabilir? A 8704 A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 12. Mustafa Kemal in çocukluk ve gençlik yýllarýnýn büyük bir kýsmý Selanik ve Manastýr gibi Balkan þehirlerinde geçmiþtir. Bu dönemde Balkanlarda sürekli devletten ayrýlmaya yönelik isyanlar çýkmýþ, Mustafa Kemal bu isyanlarý yakýndan görmüþ ve etkilenmiþtir. Bu durumun Mustafa Kemal de aþaðýdaki düþüncelerden hangisinin þekillenmesinde daha fazla etkili olduðu söylenebilir? BB Coþku 8.paket-den.6-soru-4 A) Cumhuriyetçilik B) Milliyetçilik 13. C) Devletçilik D) Laiklik 11. Mustafa Kemal; I. Derne ve Tobruk ta Ýtalyanlara baþarýyla karþý koymuþtur. II. Arýburnu, Conk Bayýrý ve Anafartalar da Ýtilaf Devletlerine karþý önemli baþarýlar kazanmýþ; Muþ ve Bitlis i Rus iþgalinden kurtarmýþtýr. III. Türk ordusunun Sakarya ve Baþkomutanlýk Meydan Muharebelerinden zaferle ayrýlmasýný saðlamýþtýr. Bu baþarýlarýn Trablusgarp, I. Dünya ve Kurtuluþ savaþlarý ile iliþkisi aþaðýdakilerin hangisinde doðru olarak gruplanmýþtýr? AA_Bir Kahraman Doðuyor Trablusgarp I. Dünya Kurtuluþ A) I. II. III. B) II. I. III. C) III. II. I. D) I. III. II. Öðretmen T. C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde öðrencilerinin Mustafa Kemal in fikir hayatýnýn geliþmesinde rolü olan þehirleri öðrenip öðrenemediklerini test etmek istiyor. Bu amaçla onlara sanal ortamda bowling oynatýyor. Bowling topunu kaç numaralý pinlere (kuka) isabet ettiren öðrenci Mustafa Kemal in fikir hayatýnda etkili olan þehirleri öðrenmiþtir? DDDD A) Yalnýz 1 B) 1 ve 3 C) 2 ve 4 D) 1, 2 ve Sýnýf T.C. Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük / 1. Fasikül

14 8. SINIF Adý / Soyadý Doðru Yanlýþ Ýnkýlap Tarihi Haftalýk Ödev Ýzleme Testi 1 Mustafa Kemal: Çocukluk, Eðitim ve Askerlik Hayatý ETKÝNLÝK A sýnýfý öðrencileri Ýnkýlap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi performans ödevi olarak, Atatürk ün bulunduðu yerler ve bu yerlerdeki önemli faaliyetleri ile ilglili bilgiler içeren bir tablo hazýrlamýþlardýr. Öðrenciler tablodaki bilgilerin üstündeki kutucuklara harita üzerindeki numaralarý yazacaklardýr. Ýlgili numaralarý kutucuklara yazarak öðrencilere yadýmcý olunuz de doðduðu, ilkokul ve askeri rüþtiyeyi okuduðu þehir. Büyük kahramanlýklar gösterdiði Türk halký tarafýndan tanýnmasýný saðlayan ve Kurtuluþ Savaþý nda lider olmasýnda etkili olan savaþýn yaþandýðý þehir. Askeri idadide iken bulunduðu, Türk milletinin geleceði ile ilgili endiþe ve düþüncelerinin olgunlaþmaya baþladýðý þehir. Harp Okulu ve Harp Akademisini okuduðu þehir. Akeri görevle ilk kez tayin olduðu birliklerin bulunduðu þehir Ýlk kez savaþ tecrübesi kazandýðý yer. Kurtuluþ Savaþý ný baþlattýðý Anadolu þehri 16. Kolordu Komutaný iken baþarýlý bir harekatla Rus iþgalinden kurtardýðý þehirler. Birinci Dünya Savaþý sonlarýnda 7. Ordu komutaný olarak bir savunma hattý oluþturup Ýngilizlerin Anadolu ya girmesini engellediði þehir. Askeri ataþe olarak tayin olduðu, Batý kültürünü ve parlamenter sistemi yakýndan tanýmasýný saðlayan þehir.

15 8. SINIF Ýnkýlap Tarihi Haftalýk Ödev Ýzleme Testi 1 2 CEVAPLI TEST Atatürk, çocukluðunu Selanik þehrinde geçirmiþti. Selanik in; I. zengin kültürel yapýsý, II. geliþmiþ bir kent olmasý, III. Üsküp, Manastýr, Belgrat ve Ýstanbul gibi merkezlere demir yolu ile baðlý bulunmasý özelliklerinden hangileri, Atatürk ün fikri zenginliðinin ve ufkunun geliþmesine katký saðlayacak bir ortamda yetiþtiðini gösterir? DD_Bir Kahraman Doðuyor A) Yalnýz I B) Yalnýz II C) II ve III D) I, II ve III Atatürk ün bu baþarýlarý elde ettiði savaþlar aþaðýdaki seçeneklerin hangisinde doðru olacak þekilde gösterilmiþtir? A A) Trablusgarp I. Dünya Kurtuluþ B) Kurtuluþ Trablusgarp I. Dünya 2. Ýrem, Mustafa Kemal in askerlik yaþamýný Cepheden Cepheye Mustafa Kemal baþlýðý altýnda yaptýðý etkinlikle arkadaþlarýna anlatacaktýr. C) I. Dünya Trablusgarp Kurtuluþ D) Trablusgarp Kurtuluþ I. Dünya Ýrem in bu etkinlikte; I. Sakarya Savaþý, II. Trablusgarp Savaþý, III. Çanakkale Cephesi geliþmelerinden hangileriyle ilgili bilgi toplamasý gerekir? D zambak 10.paket-den.8-soru-1 A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III Fransýz Ýhtilali ile ortaya çýkan milliyetçilik düþüncesinden etkilenen Balkan toplumlarý, Osmanlý topraklarýnda çýkarlarý olan emperyalist devletlerin kýþkýrtmalarý ile isyan edip baðýmsýzlýk çabasý içerisine girmiþlerdir. Bu geliþmeler Osmanlý aydýnlarý arasýnda Batýcýlýk, Osmanlýcýlýk, Ýslamcýlýk ve Türkçülük gibi düþünce akýmlarýnýn tartýþýlmasýna ortam hazýrlamýþtýr. Bu bilgilerde aþaðýdakilerden hangisine deðinilmemiþtir? B 8701 A) Avrupa devletlerinin Osmanlý Devleti ile ilgili politikalarýna B) I. Dünya Savaþý nýn Osmanlý Devleti ni etkileyen sonuçlarýna C) Osmanlý Devleti ni içine düþtüðü durumdan kurtarma çabalarýna D) Fransýz Ýhtilali nin Osmanlý toplumu üzerindeki etkilerine Mahalle mektebinden alýnýp Þemsi Efendi Mektebine kaydedilmesinin Atatürk ün eðitimine saðladýðý yararlar arasýnda aþaðýdakilerden hangisi yer almaz? C zambak 10.paket-den.1-soru-1 A) Yeniliklere açýk bir kiþiliðe sahip olma B) Modern eðitim araç gereçlerini tanýma C) Diplomasi alanýnda deneyim kazanma D) Yeni öðretim metotlarý hakkýnda bilgi sahibi olma

16 8. SINIF Adý / Soyadý Doðru Yanlýþ Ýnkýlap Tarihi Haftalýk Ödev Ýzleme Testi 2 Dört Þehir - Liderlik Yolunda Mustafa Kemal 1 DOÐRU - YANLIÞ 2 BOÞLUK DOLDURMA Aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) veya yanlýþ (Y) olarak iþaretleyiniz. [ ] 1. Atatürk ün ailesi Rumeli den Konya ya göç eden bir Türk boyuna mensuptur. [ ] 2. Mustafa ya Selanik Askeri Rüþtiyesi nde iken matematik öðretmeni tarafýndan Kemal adý verilmiþtir. [ ] 3. Mustafa Kemal Paþa, Birinci Dünya Savaþý sýrasýnda en son Suriye Cephesinde görev yapmýþtýr. [ ] 4. Mustafa Kemal ilk savaþ tecrübesini Balkan Savaþlarý sýrasýnda kazanmýþtýr. [ ] 5. Atatürk ün milliyetçilik anlayýþýnýn oluþmasýnda, Namýk Kemal ile Mehmet Emin Yurdakul un eserleri etkili olmuþtur. Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklarý uygun þekilde doldurunuz. 1. Mustafa Kemal in Ýstanbul da iken bulunduðu Þiþli,... ve... çevresi Ýstanbul un Batý ya açýlan yüzüydü. 2. Mustafa Kemal Þam da görev yaptýðý sýrada ülkeyi içinde bulunduðu durumdan kurtarmak amacýyla gizlice... ve... Cemiyeti ni kurmuþtur. 3. Mustafa Kemal Birinci Dünya Savaþý ndan sonra Suriye Cephesinden... tarihinde Ýstanbul a gelip Harbiye Nezaretinde göreve baþlamýþtýr. 4. Mustafa Kemal Ýstanbul da iken arkadaþlarý... (Cebesoy),... (Orbay) ve... (Ýnönü) beylerle toplantýlar yapmýþ, ülkenin geleceði ile ilgili kararlar almýþtýr. 3 BULMACA 1. Osmanlý anayasasý 1 2. Atatürk'ün kýz kardeþi 3. Mustafa Kemal'in Ýtalyanlarla savaþtýðý Osmanlý eyaleti Mustafa Kemal'in öðrendiði yabancý dil Mustafa Kemal'in askeri ataþelik yaptýðý ülke 6 6. Ýttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ilan edilmesi için çalýþtýðý yönetim þekli 7 7. Mustafa Kemal'in Ýstanbul'da iken ikamet ettiði evinin bulunduðu semt 8 8. Atatürk'ün doðduðu þehir 9 9. Atatürk'ün olaylarý önceden tahmin etme özelliði 'da Ýstanbul'da çýkan 31 Mart ayaklanmasýný bastýran ordu 10

17 8. SINIF Ýnkýlap Tarihi Haftalýk Ödev Ýzleme Testi 2 1. Atatürk bu sözleri ile aþaðýdakilerden hanginin önemini ifade etmiþtir? BB Cosk.8-paket-den.8-soru-14 A) Devletçilik anlayýþýnýn B) Ülke çýkarlarýnýn her þeyden önde tutulmasýnýn C) Toplum saðlýðýnýn korunmasýnýn D) Aðýr kayýplara yol açan savaþlara girilmemesi gerektiðinin 4. Mustafa Kemal ile ilgili aþaðýda verilen bilgileri doðru (D) - yanlýþ (Y) olarak deðerlendiriniz. 1. Mustafa Kemal in öðrencilik hayatýnda tarihe olan ilgisi milli bilince sahip olmasýna katký saðlamýþtýr. 2. Mustafa Kemal in, Balkan Savaþlarý sýrasýnda 1912 yýlýnda Gelibolu Yarýmadasý nda görev almasý Çanakkale Savaþlarýndaki baþarýsýný etkilemiþtir. 3. Mustafa Kemal, ilk askeri baþarýsýný Çanakkale de kazanmýþtýr. 4. Selanik, Manastýr, Ýstanbul ve Sofya, Mustafa Kemal in fikir hayatýnýn geliþmesinde rolü olan þehirlerdir. Sosyal bilgiler yazýlýsýnda çýkan bu sorulara verilen cevaplar aþaðýdaki gibidir: 2. n Harp Akademisini bitirdikten sonra çeþitli askeri ve idari görevlerde bulunma Trablusgarp ve I. Dünya Savaþlarýnda kalabalýk askeri güçleri yönetme Anadolu nun yer yer iþgal edilmesi üzerine Türk milletini örgütleme Mustafa Kemal in yukarýdaki çalýþmalarýndan hangilerinde edindiði deneyimlerin, onun Milli Mücadele lideri olmasýna katký saðladýðý ileri sürülebilir? DD_Bir Kahraman Doðuyor A) Yalnýz B) Yalnýz n Erhan Sevgi Yaman Zuhal 1. D D D D 2. Y D D D 3. Y Y D D 4. D D Y D Hangi öðrenci bütün sorularý doðru olarak cevaplamýþtýr? B zambak 10.paket-den.2-soru-1 A) Erhan B) Sevgi C) Yaman D) Zuhal C) ve n D), n ve 3. Mustafa Kemal, Kafkas Cephesi nde 16. Kolordu Komutaný olarak görevlendirildikten sonra emrindeki birliklerin yiyecek ve giyecek ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasýný saðlamýþ, haberleþmedeki aksaklýklarýn giderilmesi ve eksik personelin tamamlanmasý gibi tedbirler almýþtýr. Bu çalýþmalar; I. Rusya nýn Doðu Anadolu çevresindeki iþgallerine son verilmesi, II. 16. Kolordunun savaþ gücünün artmasý, III. Anadolu topraklarýnýn Yunan iþgalinden kurtarýlmasý yararlarýndan hangilerini saðlamýþtýr? CC_Bir Kahraman Doðuyor A) Yalnýz I B) Yalnýz III C) I ve II D) II ve III 5. Mustafa Kemal in Ýstanbul da bulunduðu Galata ve Beyoðlu civarý, þehrin Batý ya açýlan yüzleriydi ve Avrupa elçiliklerinin yoðun olduðu semtlerdi. Bu bölgelerde hemen her gün tiyatro, konser, davet, balo gibi faaliyetler düzenlenirdi. Bu dönemde Avrupa da olan her þey Beyoðlu na yansýrdý. Galata da basýmevleri, bankerler, doktorlar, avukatlara ait iþ yerleri vardý. Günlük Fransýzca gazeteler, Avrupa dan bilgi akýþýný saðlayan önemli kaynaklardý. Bu bilgilere göre, Ýstanbul þehrine iliþkin olarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? AA 8702 A) Fransýz iþgali altýndadýr. B) Sosyal yaþantý canlýdýr. C) Önemli bir siyasî merkezdir. D) Zengin bir kültürel yapýya sahiptir.