BELEDİYE ÇÖPÜ GERİ DÖNÜŞÜMSÜZ BİLEŞENLERİNİN, FOSİL YAKITLARA ALTERNATİF YAKIT ÜRETİMİNDE GELİŞMELER ve ÇÖP SORUNUNA SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇÖZÜM
|
|
- Ömer Aydoğan
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 V. ULUSAL TMMOB Çevre Mühendisleri Odası ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ BELEDİYE ÇÖPÜ GERİ DÖNÜŞÜMSÜZ BİLEŞENLERİNİN, FOSİL YAKITLARA ALTERNATİF YAKIT ÜRETİMİNDE GELİŞMELER ve ÇÖP SORUNUNA SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇÖZÜM (1), Ergün PEHLİVAN (2), Bülent HALİSDEMİR (3) ÖZET Mersin Üniv. Müh. Fak. Çevre Müh. Böl, Mersin (1) Prof. Dr., Kimya Müh., (2) Arş. Gör., Çevre Müh., (3) Arş. Gör., Çevre Müh., Çevre ve enerji sorunlarının gündemde olduğu çağımızda, belediye katı atıklar önemini daha çok korumaktadırlar. Evsel katı atıklar, genelde geri dönüşümü olan ve yeniden işlenerek kullanılabilen maddeler ile geri dönüşümsüz olmak üzere tamamen organik yapılı iki fraksiyondan oluşmaktadır. Geri dönüşümlülerin üretim ekonomisinin çok az bir kesri ile tekrar kullanılabilecek biçimde işlenerek ekonomiye katılmaktadır. Geri dönüşümsüzler ise bileşim ve yapıları açısından güneş enerjisinin doğal depolandığı ve özgün ortam koşullarında yetiştirilen organik maddelerdir. Bunların tek amaçla kullanımı olanaksızdır. Ancak yaygın olarak kullanılabilen maddelere dönüşüm sağlanarak, ülke ekonomisine katılabilir. Dünyada geri dönüşümsüzlerin yaygın kullanılan maddelere dönüşümleri ile ilgili araştırmalar sürdürülmekte ve araştırma bulgularına dayalı teknolojilerin geliştirilmeye çalışıldığı görülmektedir. Bu makalede evsel atıkların geri dönüşümsüz fraksiyonunun fosil yakıtlara karşı alternatif yakıt üretimi ile ilgili yapılan araştırmalar, katı atıklardan kaynaklanan çevresel sorunların ve bu sorunun çözümü amacıyla çağımızda bilimsel bulgulara dayalı geliştirilen enerji üretim teknolojileri anlatılmıştır. Bunların uygulanmasının getirdikleri tartışılarak Türkiye'de konu ile ilgili sürdürülebilir çözüm önerileri getirilmektedir. Anahtar Kelimeler : Belediye çöpü, fosil yakıtlar, alternatif yakıt DEVELOPMENTS ON PRODUCTION OF ALTERNATIVE FUEL FROM THE COMPENENTS OF THE MUNICIPAL WASTE TO FOSSIL FUEL AND SUSTAINABLE SOLUTION FOR THE PROBLEM OF WASTE ABSTRACT While the environmental and energy problems are current in our country, municipal solid wastes keep their significance far more. Domestic solid wastes in general are compered of two fractions recoverable and usable reproduced stuffs and as unrecoverable completely in organic structure. If joins to economy with a very little part of production economy of recoverable ones are the organic substances cultivated in particles conditions in which the sun energy is stored from the composition and structural point of view. Their usage for one purpose is not possible. As long as providing recycling to widely usable substances they can be contributed to country economy. In the world, the research works related the recycling of unrecoverable to widely usable substances are under taken and it is seen that the technology based on research works are developed. In this paper, the investigations related alternative fuel production against the fossil fuels of unrecoverable fraction of domestics wastes, the environmental problems emerged off solid wastes and energy production technologies developed based on scientific results for the purpose of the solution of this problem have been mentioned. Also the continual solution proposals as regard with subject in Turkey are offered discussed the data of the application of these. Keywords : Municipal solid waste, fossil fuels, alternative fuels
2 GİRİŞ Gıda, enerji ve yaşanabilecek sağlıklı bir ortam olan çevre; birbiriyle girişim halinde olan insanoğlunun yaşam gereçlerinin başında gelmektedir. Yaşamı sürdürmek için gıda, gıdanın yetiştirilebilmesi ve üretilebilmesi için sanayi, sanayinin çalışabilmesi için enerji ve bu olayların yürüdüğü, yaşanılan ortam yaşamın temel unsurlarıdır. Bu temel unsurlar birbirinden bağımsız değildir. Toplumlar yaşamın temel unsurlarını istenilen seviyeye getirmek üzere, bir savaşım vermektedirler. Bu savaşım daha iyi yaşam koşullarını sağlayabilmeyi amaçlar. Yaşam koşullarının en iyi sağlandığı toplumlar, gelişmiş ya da gelişmişlik sıralamasında en başlarda yer alan toplumlardır. Ülkelerin gelişmişliklerin ölçütü, gayri safi milli hasılanın (GSMH), kişi başına düşen payıdır. Gelişmiş ülkelerde ulusal gelir ve tüketilen enerji miktarı birbirleriyle yakından ilgilidir ve birbiriyle paralellik gösterir. Enerji açısından dışa bağımlı ülkeler hiç bir zaman geri kalmışlıktan ve gelişmekte olan ülke durumundan kurtulamazlar. Ancak varolan kaynaklarını kullanarak enerjide dışa bağımlılıktan kurtulan ülkeler, tüketim için gerekli enerjiyi üretip GSMH'lerini yükselterek gelişmiş ülkeler arasına girebilecektir. Türkiye gibi ulusal gelirin büyük bir kısmını tarımdan sağlayan ülkeler, tarımsal atıkları ve diğer kaynaklarını en etkin bir biçimde kullanmak durumundadırlar. Ülkemizde bu konuda neler yapılabilir? Bu soruya yanıt, ancak dünyadaki bilimsel ve uygulamalı çalışma ve gelişmelerin neler olduğunu bilmekle, bulunabilir. Ülkemiz gelişmekte olan bir ülke olup en başta gelen sorunu enerjidir. Enerji sorununa çözüm bulabilmek için mevcut enerji kaynakları ve bu kaynaklardan ülkenin yararlanma durumu ve enerji açığının giderilebilmesi için neler yapılabileceğini bilmek gerekmektedir. Günümüzde yenilenebilir enerji kaynakları ve kullanımları üzerinde durulmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynağı ve bunların kullanılabilme olanaklarının bilinmesi gerekmektedir. Makalede ülkemizde büyük potansiyele sahip ve her yıl yenilenebilen katı atıkların kaynakları, özelikleri ve miktarları verilmiştir. Dünyada geliştirilen, katı atıklardan enerji üretim sistemleri ve çağımızdaki gelişmelerle ülkemizdeki mevcut durumu ortaya konulacaktır. ENERJİ TÜRLERİ VE TÜRKİYE'DE Kİ DURUMU Yeryüzünde, gravitasyonal, nükleer, jeotermal ve güneş enerjisi insanoğlu tarafından kullanılmaktadır. En yaygın olarak kullanılan enerji türleri; elektrik enerjisi ile kömür ve petrol gibi fosil yakıtlardır. Petrol ve ürünleri; kükürt içeriklerinin düşüklüğü, ısıl değerinin yüksek oluşu, taşıma ve depolama kolaylığı ve bu türlerin kullanım sistemlerinin geliştirilip kullanılmasından dolayı, günümüzde hala en önemli enerji kaynağıdır. Petrol türevli yakıtların fiyatlarının sürekli yükselmesi ve bir gün biteceği gerçeği, ülkeleri başka enerji kaynaklarını bulmaya yönlendirmiştir. Biyokütlenin yenilenebilir enerji kaynağı olarak kullanıldığı ve uygun yakıtlara dönüşüm teknolojilerinin yaygın olarak geliştirilip kullanılması ile ilgili araştırmaların sürdürüldüğü bilinmektedir (Elliot, 1988, Huffman and et al, 1994, Bridgewater, 1993, 1996) Türkiye'de enerji tüketiminin %43,1 ini petrolün oluşturduğu, bunun da yaklaşık %80 inin dışardan satın alındığı ve tarımsal kaynaklı bitkisel ve hayvansal atıkların kullanım alanının tüketimdeki payının %4,9 dolayında olduğu rapor edilmiştir (Altaş ve diğ. 1990). Türkiye'nin tüketebileceği enerji ise 52,63 MTEP (Mega ton petrole eşdeğer) dür. Bu durumda Türkiye kendi enerji kaynaklarını en etkin biçimde kullanmak durumundadır. Atmosfere ulaşan güneş enerjisi çoğunlukla kısa ya da uzun dalga boylu radyasyonla boşluğa yansımaktadır. Yansımanın önemli kısmı atmosferin ve yeryüzünün ısıtılmasında kullanılmakta ve hidrolojik sirkülasyonu sağlamaktadır. Gelen ışının çok az kısmı fotosentezle bitki dokularının üretimi için canlı organizmalar tarafından kullanılır. Fotosentezle üreyen bitkisel maddeler, çoğunlukla toprağa ve atmosfere bozunmayla ve oksitlenmeyle geri dönmektedir. Depolanan bitkisel maddelerin çok az kısmını temsil eden fosil yakıtlar, yer kabuğunda özel koşullar altında derişip kalmaktadırlar. Sıcaklık, basınç ve süre bu maddelerin farklı şekillerde kömür, petrol katran kumu, asfaltit, doğal gaz ve diğer bazı maddelerin birikimine yol açmaktadırlar. Fosil yakıtların birikiminde depolanma prosesi 603
3 çok etkilidir. Örneğin yeryüzünde fotosentezle yılda yaklaşık 150 Gton toplam organik karbonun üretildiği hesaplanmıştır (Riley, 1944). Sadece bu karbonun oksitlenmesi sonucu sağlanacak enerjinin (4 434 Eton) 2000 yılında hesaplanan dünya enerji gereksiniminin 100 katı kadar olduğu tahmin edilmektedir. Bu hesaplama, her yıl yenilenmeyecek bitkilere ek olabilecek yenilenebilen karbonu da içermektedir. Burada bitkilerde bulunan ve yanabilen diğer elementler hesaba katılmamıştır. Bu oksitlenme her zaman gerçekten olmaktadır. Fakat çıkan enerji düşük sıcaklık enerjisi olduğundan endüstrileşmiş toplumlarda kullanılamamaktadır. Bu nedenle bitkilerde depolanan güneş enerjisinin yoğunlaştırılarak yaygın olarak kullanılabilen yakıta dönüştürülmesi gerekmektedir. Bitki üretiminde harcanan enerji, yeryüzüne ulaşan güneş enerjisinin küçük bir kesridir (%0,5-%1,5). Çağımızda insanların ve hayvanların kullandıkları bitkisel maddelerin kesri çok küçüktür. Buna rağmen, bu maddelerin miktarı, bu bitkilerin kullanımından çıkan atıkların oluşturduğu çevre sorunları açısından büyük önem taşımaktadır. Atık olarak adlandırılan organik maddeler çok çeşitlidir ve atıktan atığa değişkenlik gösterir. Bu durum çevreyi kirletmekle kalmaz, bir çok hastalıklara ve ölümlere neden olur. Son yıllarda katı atık problemlerine dikkat çekilerek, organik madde içeren katı atıkların bir enerji kaynağı olarak kullanılabileceği belirtilmiştir. Organik madde içerikli katı atık toplumda yaşayan her birey tarafından üretilmektedir. Kırsal kesimde bu; çevre problemi yaratmasa da, endüstrileşmiş büyük şehirlerdeki, endüstri merkezleri ve tarım alanlarında toplum yaşamını tehdit eder. KATI ATIKLARIN KAYNAKLARI Belediye çöpleri, tarımsal atıklar, kanalizasyon dip çamuru, endüstriyel katı atıklar ve orman ürünleri en önemli katı atık kaynaklarıdır. Atıkların bileşimi ve miktarları; çıkış kaynaklarına bağlı olarak çok değişiklik gösterir. Organik katı madde içeren atıklardan en çok üretileni, gübredir. Ülkemizde de organik kaynaklı atıkların büyük potansiyelde olduğu bilinmektedir yılı istatistiklerine göre kuru tarımsal atıklar, yaş tarımsal atıklar, hayvansal atıklar, orman ürünleri ve odun atıkları ve belediye çöpü gibi atıklardan kazanılacak enerjinin 17,2 MTEP olduğu hesaplanmıştır (Taşdemiroğlu, 1986). Tarımsal atıkların önemli bir kısmı endüstriyel bitkilerin üretiminden sağlanır. Türkiye'de yetiştirilen en önemli endüstriyel bitki bitkiler mısır, ayçiçeği, soya, tütün ve pamuktur. Pamuk lifi üretimi sonucu geriye kalan bitkiler tarlada yakılmasının dışında hiç bir amaçla kullanılmamaktadır. Ülkemizde yılda 58O Mton pamuk üretilmektedir (Agric. Struc., 1984). Üretilen pamuk bitkisindeki dal, gövde, yaprak, kök ve kabuk içeren pamuk sapının pamuğa oranı (kütlece) 6,6/1 olduğu bilinmektedir (Brown, 1938). Bu verilere göre yılda yaklaşık 3,83 Gton sap üretilmektedir. Büyük potansiyele sahip bu atığın yenilenebilir enerji kaynağı olarak kullanılması söz konusudur. KATI ATIKLARIN ENERJİ POTANSİYELİ Atık maddeler yaygın olarak kullanılan yakıtlardır.bunların bileşimi, yoğunluğu, ısıl değeri ve diğer özelikleri atıktan atığa değişmektedir. Katı atık ya da bir yakıtın enerji kaynağı olarak kullanımı, yakıtın niceliği, pazara yakınlığı gibi çok sayıda etkenlere bağlıdır. Atık ya da yakıtın değerini belirleyen en önemli etken bileşimleridir (Çizelge 1). Atıklarda oksijen ve nem oranı yüksektir, kömüre göre ise kül ve kükürt oranı düşüktür. 604
4 Çizelge 1. Bazı Atıkların Özelikleri Yaklaşık Analizi (%) Turba Odun Yonga Kamış Belediye Çöpü Dip Çamuru Fuel-oil No 2 Nem 91, ,0 43,3 23,2 2,0 UM 5,4 81,5 73,0-43,0-0,1 SC 3,0 17,5 26,0-6,7 - - Kül 1,6 1,0 1,3-7,0 10,2 - Element Analizi (kütlece %) H 5,7 6,3 5,9 6,1 8,2 7,2 14,2 C 58,0 52,0 56,2 47,3 27,2 30,9 85,0 N 1,2 0, ,7 0,5 - O 35,0 40,5 36,7 35,3 56,8 51,2 - S 0,11 - Eser - 0,1 0,2 1,0 Kül 1,6 1,0-11,3 7,0 10,2 - Isıl değeri (MJ/kg) Yaş 2,79-6,97 11,32 11,22 12,4 47,9 Kuru - 20,9 22,08 21, ,4 UM: Uçucu madde, SC: Sabit Karbon Her yıl tonlarca atık madde üretilmektedir. Bu maddelerin çoğu; organik, yanabilen sıvı ve katı maddeler içermektedir. Çizelge 2 de belediye çöpü bileşenleri verilmiştir. Bunların toplanması ve boşaltılması çok pahalı ve zordur. Mevcut bazı yöntemlerle atıklardaki organikler yakılarak ya da daha derişik hale getirilerek değerlendirilmesi yoluna gidilmektedir. Bu işlemler, yöntem geliştirme birimlerinde, pilot işletmelerde ve birkaç büyük işletmede gerçekleştirilmektedir. Organik atıkların geleceğin en değerli enerji kaynağı olacağı bir gerçektir. Nüfusun yoğun olduğu merkezlerde, bu maddelerin daha cazip kullanımına gidilecektir. Gelişmiş ülkelerde endüstri, ticaret ve tarım sektörü, bu atığın değerinin farkındadır ve direk yakma ya da atıkları yaygın kullanılan yakıta dönüştürme sistemlerinin geliştirilmesine çaba göstermektedirler. Ülkemizde 1990 istatistikleri, büyük bir enerji açığı olduğunu göstermektedir. Bu enerji açığının kapanması, mevcut sistemlerde kullanılabilecek bir yakıtın üretimi ile kısmen mümkündür. Tarımsal gelir payı fazla olan ülkelerde, her yıl yenilenebilen ve bol miktarda üretilen tarımsal atık ve organik yapıda tüm katı atıkların yaygın yakıt üretiminde kullanımı gerekmektedir. Organik yapılı katı atıklardan yaygın yakıt (sıvı,gaz ve kömür) üretimi üzerinde yapılan çalışmalar ve uygulamalar zamanımızda yoğunluk kazanmıştır Yapılan çalışmalarda katı atıkların kurutularak yakılması ve elektrik enerji üretiminde kullanılması ile ilgili işletmeler deneme aşamasında kurulmuştur Mart'ta açılışı yapılan Eindhoven, Belçika, sistemi ile ilgili veriler henüz tamamlanmamıştır. Bu sistemde kullanılan ham madde, orman ürünü atıkları ve belediye çöpüdür. Belediye çöp bileşenlerinin ayrılması ve geri dönüşümlülerin ekonomiye kazandırılması ve geri dönüşümsüzlerin değerlendirilmesine yönelik birçok teknolojinin geliştirilmesi ile ilgili çalışmalarda sürdürülmektedir. Belediye çöpünün geri dönüşümsüz bileşenleri ve organik yapılı katı atıkların değerlendirilmesinde uygulanan sistemlerin başında, enerji üretim sistemleri gelmektedir. Enerji üretiminde uygulanan prosesler; 1- Doğrudan yakma ve elektrik enerjisi üretme 2- Termokimyasal işlemle sıvı yakıt (akaryakıt) ve gaz yakıta dönüşüm 3- Biyokimyasal yöntemle sıvı yakıt (etil alkol) ve gaz (biyogaz) yakıta dönüştürmedir. 605
5 MEVCUT TEKNOLOJİLER Geliştirilen teknolojilerin amacı; çevre kirliliğini önlemek ya da azaltmak ile çeşitli kaynaklardan üretilen enerji miktarını arttırmaktır. Bu temel ilkeler doğrultusunda doğal kaynakları ve çevreyi korumak için, atık maddeleri kaynak olarak kullanıp, atıkları değerlendirerek ekolojik dengeyi bozmayacak şekilde geri döndürmeye çalışmak gerekir. Örneğin; ABD de yılda 165 Mton belediye çöpü üretildiği ve yeraltına gömüldüğü, bu çöpün yeraltında biyolojik bozunma sonucu metan gazına ve suda çözünebilen maddelere dönüştüğü ve suda çözünebilen maddelerin yeraltı su sistemlerine karışarak suların kirlenmesine yol açtığı belirtilmektedir (Tilman, 1977). Toplanan belediye çöplerinin bir çukura doldurulması da ek mali külfet gerektirmektedir. Bu nedenlerle organik yapıdaki katı atıkların yok edilmesi için yeraltına gömme uygulamasının daha büyük sorunlara yol açtığı ve hatta düzenli depolamayla bile çevreye kanserojen madde yayıldığı rapor edilmiştir (Goldberg, 1995). Düzenli depolama sistemlerinde çıkan sızıntı suları da, çözümü zor sorunlar yaratmaktadır. Katı atık depolama sahalarında; meteorolojik koşullara bağlı olarak kontrol altına alınamayacak miktarda ve nitelikte sızıntı suyu oluşmaktadır. Ayrıca düzenli ya da düzensiz deponi alanlarında biyolojik bozunma sonucu oluşan ve çok değişik yapıdaki uçucu organik maddeler difüzlenerek atmosfere yayılabilmektedirler. Sızıntı suları ve atmosfere yayılan uçucu organik maddelerin kontrolü için, çevreye zarar vermeyecek şekle dönüşecek sistemlerin kurulması gerekmektedir. Toplanan, taşınan ve kontrol edilebilen geri dönüşümsüz atıklar, değerlendirilmeyip depolamayla; kontrol edilemeyecek sistemlerle, daha tehlikeli duruma getirilmektedirler. Değerli cevher olarak nitelendirilebilen ve büyük yatırımlarla toplanabilen katı atıkların en etkin biçimde kullanımına gidilmesi, çevre sorununu ortadan kaldıracağı gibi, enerji amacıyla kullanımı da enerji sorununa çözüm getirecektir. Katı atıkların ısıl değerleri 11,6-13,9 MJ/kg dir. Bitümlü kömürün ise 25,56 MJ/kg dir. Belediye çöpünün bileşimine bağlı olarak ısıl değeri de değişmektedir. Belediye çöpü ortalama bileşimi ve bileşenlere göre ısıl değerleri verilmiştir (Tilman, 1977),(Çizelge 2). Çizelge 2. Belediye Çöpünün % Bileşimi ve Üst Isıl Değeri Atık Bileşenleri % Bileşimi Isıl Değeri (MJ/kg) Organik Madde 73,60 13,90 Kağıt 42,00 18,59 Gıda 12,00 5,81 Bağ bahçe 15,00 6,97 Odun 2,40 16,27 Lastik,kauçuk 1,60 34,86 Tekstil 0,60 16,27 İnorganik 26,40 - Demir ve metaller 8,00 - Cam 6,00 - Taş ve pislik 11,00 - Diğerleri 1,40 - Ortalama bileşimi ve ısıl değerleri verilen bu atıkların çevreye atılması sadece çevreyi kirletmekle kalmaz, aynı zamanda bu önemli enerji hammaddesinin boş yere harcanmasına neden olmaktadır. Bu sebeple, bu atıkların enerji kaynağı olarak kullanımında çok değişik sistemler geliştirilmiştir. 606
6 KATI ATIKLARDAN ENERJİ ÜRETİMİNDE GELİŞTİRİLEN SİSTEMLER Belediye çöpleri ve katı atıklar;yakma sistemlerinde, mekanik ayırma sistemlerinde, piroliz sistemlerinde ve dönüşüm sistemlerinde enerji hammaddesi olarak kullanılmaktadır. İlk üç sistem de Amerika'da çeşitli bölgelerde uygulanmaktadır. Örneğin, Massechusetts de 1200 ton/gün kapasiteli Saugus yakma sistemi General Elektrik Fabrikasına buhar üretmektedir. Chicago, Milwauke ve çok sayıda şehirlerde mekanik ayırma sistemleri kurulmuştur. Güney Charleston, Batı Virginia ve Maryland da büyük kapasiteli gaz yakıt üreten piroliz sistemleri kurulmuştur. Yakma Sistemleri Belediye çöplerinin yakılarak yok edilmesi uzun süreden beri kullanılmaktadır. Enerji kazanmaksızın yakma çok ülkede kullanılmaktadır. Enerji kazanma amacıyla çok sayıda, değişik türde sistemler kurulmuştur Örneğin, Saugus Yakma Sisteminde Von Roll Teknolojisi uygulanmıştır. Bu teknolojide belediye çöpü K sıcaklığında yakılmakta olup 50 ton atıktan 136 ton buhar (700 K ve 4,3 MPa) üretilmektedir. Sistem 215 ton/gün kapasitelidir. Ayrıca metaller de manyetik ortamda atıktan ayrılarak geri kazanılmaktadır. Wheelabrator- Frye yakma sistemi elektrik enerji sistemine bağlı olarak çalışmaktadır. Mekanik Geri Kazanma Sistemleri 1960 ların sonu ve 1970 lerin başında geri kazanma sistemleri kurulmuştur (Appell and et al,1970). EPA nın desteğiyle Union Elektrik Şirketi 325 ton/gün kapasiteli basit bir sistem geliştirilmiştir (Appell and et al,1971). Bu sistem hemen kopya edilmiştir. USBM (U.S. Bureau of Mines) kendi kolej sahasında maksimum enerji ve malzeme kazanımı için yaygın olarak uygulanan cevher zenginleştirme sistemini uygulamıştır(appell and et al, 1975). Burada uygulanan sistem düşük tenörlü cevherlerin zenginleştirilmesine benzer çok aşamalı proseslere benzemektedir. Ayırma işlemleri; yoğunluk, farklı iletkenlik, manyetik özellik ve yüzey kimyasına dayalı olarak yapılmıştır. Sistemde atık didiklenmekte, hava ile ayırıcıda hafif kağıt ve plastikler ayrılmakta ve geriye kalan manyetik ayırıcıda manyetik olanlar ayrılmaktadır. Burada ağır demirler, demir olmayan hafif metaller, çakıl, taş ve seramikler, saf cam, alüminyum, ağır organikler, kağıt ve plastikler ayrılmaktadır. Bu sistemde elde edilen hafif ve ağır organikler yakıt olarak kullanılmaktadır. Çok sayıda firma ve mühendisler çeşitli mekanik ayırma sistemleri geliştirmişlerdir. Amerikan Can Americology bu sistemlerden biridir. Bu sistemler USBM de yapılan çalışmaların uygulamalarını yansıtmaktadır. Milwauke, Wisconsin da kurulan benzer sistemde; günde 84 ton kağıt, 720 ton yakıt (kömüre karıştırılan), 84 ton demir, 60 ton cam, 6 ton Al ve 240 ton ağır organik içeren atık üretilmektedir. Yakıt, kömürle %10-15 oranında karıştırılarak yakılmaktadır. Burada kuru mekanik sistem uygulanmaktadır. Bu sisteme benzer diğer sistemler ton/d kapasiteli bir adet Monroe Country, New York ve diğeri Chicago, Illinois'de kurulmuştur. 200 ton/gün kapasiteli bir tane de Ames, Iowa da kurulmuştur. Bunlar USBM teknolojisinin aynıdır. Buna benzer çok sayıda sistemler Amerika'da çeşitli bölgelerde kurulmuştur. Black Clawson şirketinin kurduğu sistem ise yaş mekanik sistemdir. Hava yerine su kullanılmaktadır. Katı/su (hacim) oranı 3/97 dir. Sistemde, organikler, inorganiklerden ayrılmakta ve organik kısım eleklerde ve preslerde %50 nem olacak şekilde preslenerek yakıt olarak kullanılmaktadır. Bu sistemden bir tane ton/gün kapasiteli Hempstead, Long Island da kurulmuştur ve burada elektrik üretimi için buhar üretiminde yakıt olarak kullanılmaktadır. Piroliz Sistemleri Katı atıkların temiz ve uygun gaz ve sıvı yakıtlara dönüşüm sistemleridir. İlk defa Pitsburgh Enerji Araştırma Merkezinde 1960 ların sonlarına doğru uygulanmaya başlanmıştır. Burada USBM-AGA da kömürün karbanizasyonu, atık pirolizi için uygulanmıştır (Appell and et al, 1970). PERC ayrımsal damıtmanın, belediye çöpünün, temiz gaz ve sıvı yakıta, etkin bir 607
7 şekilde dönüştürülebildiğini göstermiştir. Union Carbide, Corborundum ve Mansaton Kimya gibi şirketler yaygın olarak kullanılan piroliz sistemlerini atıkların atıldığı bölgelere taşımışlardır. Occidental Petroleum ve Atomics International gibi şirketler mevcut sistemleri, bazı basamaklar ekleyerek, geliştirmişlerdir. Union Carbide Purox prosesi en gelişmiş gazlaştırma prosesi olarak bilinmektedir. Purox piroliz sistemi Tarrytown, New York daki araştırma bulgularını kullanmıştır. 5 ton/gün kapasiteli bir reaktörün başarılı çalıştığı görülmüştür. Bundan sonra ticari işletme South Charlecton West Virginia da 200 ton/gün kapasiteli olarak kurulmuştur. Bu işletmede belediye çöpü ve %20 katı içeren dip çamurları hammadde olarak kullanılmıştır (Anderson, 1975). Bu sistemde ısıl değeri (291 K) 13,04 MJ/m 3 olan bazı gaz yakıt üretilmektedir. Ayrıca yer doldurulmakta kullanılan cam, metal ve kül içeren ergimiş halde curuf ve gaz yakıtın temizlenmesinde kullanılan atık su (COD 60-70g/L) da üretilmektedir. Bu tür uygulamalar ve başarılar arasında atıklardan üretimiyle ilgili 14 adet, toplam günlük kapasitesi 8515 ton olan bir işletme kurulmuştur. Bu işletmede 2,65 Gton/yıl belediye çöpü işlenmiştir. Daha sonraları günde 9,1 kton işleyen dokuz işletme daha kurulmuştur (Molton and Demmitt, 1977). Amerika da, 1979 dan sonra, 44,3 PJ luk enerji kazanan işletmeler kurulmuştur yılları arasında toplam ton/gün kapasiteli (4,8 Gton/yıl atık işleyen ve 36,9 PJ/yıl enerji üreten) işletme kurulmuştur. Atıktan enerji üretim teknolojisi hızlı bir gelişme göstermiştir. Bunun başlıca nedenleri atıkların çevre problemi yaratması ve enerji sorununun ortaya çıkmasıdır. Bu teknolojiler gelişirken ikincil ve üçüncül üretim sistemlerinin de geliştirilmesine çalışılmıştır. Bu çalışmalar laboratuvar boyutta yapılırken, pilot ve hatta ticari işletmelerin kurulmasına da gidilmiştir. Sıvı yakıtların üretimi (Belediye çöpünde pirolitik yağ üretimi), ısıl işlemlerle doğal gaza yardımcı gaz üretimi (Sentetik gaz geri devri ile katı atıklardan gaz üretimi) ve akışkan yataklarda yakma ile enerji kazanımı sağlanan sistemler kurulmuştur. Dönüşüm Sistemleri Atıklar bu tür sistemlerle yaygın olarak kullanılan yakıtlara dönüştürülmektedir. Yaygın olarak kullanılan ve sanayinin bağımlı olduğu yakıtlardır. Bu yakıtlar gaz, alkol ve petrole benzer akar yakıtlardır. Atıklardan enerji üzerine çalışmalar 1965 den beri devam etmektedir. Bu çalışmaların biri de Lignoselülozik yapıdaki katı atıkların sulu ortamda sıvılaştırılarak ham petrole benzer akaryakıt (yağ) üretimidir. Bu üretim yöntemi sıvılaştırma işlemi olarak bilinmektedir. Katı atıkların enerji amacıyla kullanımında direk yakma, mekanik ayırma ve piroliz yöntemleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Özellikle bu sistemler belediye çöplerinin hammadde olarak kullanıldığı sistemlerdir. Organik karbon içeren katı atık kaynaklarının sadece belediye çöpü olmadığı belirtilmiştir. Endüstriyel ve tarımsal alanlarda da gerek suda çözünmüş halde organik madde ve gerekse katı halde organik madde çevreye verilmektedir. Bu maddelerin mevcut sistemlerle temiz ve uygun gaz ve sıvı yakıta dönüşümlerinde, topluma psikolojik etkileri de bulunmaktadır. Örneğin piroliz olayında kanalizasyon dip çamurlarının kullanımı çok sıkıcı olabilmektedir lerden sonra organik madde içeren atıkların uygun ve temiz yakıta dönüştürülmesi üzerindeki laboratuvar çalışmaları pilot işletmelerde uygulanmış ve daha sonra büyük işletmelerin kurulmasını sağlamıştır. Dönüşüm sistemleri şu şekilde sıralanabilir. 1-Anaerobik Sindirimlerde Metan Gazı (Biyogaz) Üretimi Katı atıklardan, havasız, özel besinlerin ve koşulların sağlandığı ortamda, fermantasyonla biyogaz üretilmektedir. Günümüzde, biyogaz üretim sistemleri de geliştirilmiştir (Tekinel ve Körükçü, 1983). 2-Ergimiş Tuz Yataklarında Düşük Isıl Değerli Gaz Üretimi Bu sistemde katı atık, 1273 K de ergimiş Sodyum Karbonat yatağının altında katı hava ile karıştırılarak yakılmakta ve CO, hidrojen, metan ve etan gibi yanıcı gaz üretilmektedir. 608
8 3-Sentetik Gaz Geri Devir Prosesi ile Gaz Üretimi. Bu yöntemde katı atık,basınçlı depolara girer. Basınçlı depolarda basınçlı metan üretme (MPR) reaktörüne verilir ve burada ters akımla gelen hidrojen içeren sentetik gazla karışır. MPR ye katı, ya serbest düşme ile girer ya da reaktör boyunca hareketli yatak ile girer. Kül (metal-cam) ve kömür karışımı buhar enjeksiyonu ile ayrılır ve buharla kömür, oksijeninin verildiği gazlaştırma kulesine verilerek sıcak sentetik gaz üretilir. Bu gaz tekrar MPR ye geri devir edilir. MPR de yüksek oranda metan içeren (% 17,2 metan, %58,6 hidrojen hacimce) gaz yakıt üretilir. Hareketli sistemde metan %24 dolayındadır. Bu sistem göstermelik deneme sistemi olarak kurulmuş ve daha sonra uygulamaya alınmıştır. 4-Belediye Çöpünden Pirolitik Yağ Üretimi Bu yöntem flaş piroliz yönteminin bir uyarlamasıdır. Belediye çöpünün parçalanmasından sonra, manyetik ayırma ve hava ile ayırma işlemi uygulanıp, geriye kalan organikler %3 neme kadar kurutularak tekrar di diklenmektedir (Elliott, 1981a). Sonra alüminyum ve cam parçaları ayrılmaktadır. Sonra organikler 14 mesh boyuta kadar düşürülerek, organik taneciklere flaş piroliz prosesi uygulanmaktadır. Bu yöntemle pirolitik yağ üretilmektedir. Belediye çöpünden elde edilen yağ, çok çeşitli maddelerin karışımından olan bir akışkandır. Bileşiminde mol kütlesi g/mol olan bileşikler bulunmaktadır. Kaynama sıcaklığı K arasındadır. Bileşiminde kütlece % 57,5 karbon içeren yakıtın ısıl değeri 24,4 MJ/kg dır. Çoğu fraksiyonunda C/O oranı 1/2 ve koyu kahve renklidir. Bu yöntemde pirolitik kok ve gaz da üretilmektedir. Kullanılan ham maddeye (Hayvan gübresi, çeltik kavuzu, saman, belediye çöpü) göre ürünlerin bileşimleri de değişmektedir. örneğin gübrede, çeltik kavuzunda, saman ve belediye çöpünde elde edilen pirolitik koktaki karbon yüzdeleri (kütlece), 34,5, 36,0, 51,0, 48,8 iken, gazın bileşiminde CO: 21,9, 28,5, 53,9, 34,9dır nin ortalarında 200ton/d kapasiteli göstermelik işletme Sandiago da işletmeye alınmıştır. 5-Organik Atıklardan Metanol Üretimi Formaldehit üretiminde kulanılan esas hammadde olmasının yanında metanolden çok sayıda kimyasal madde de üretilmektedir. Bunlar; dimetil tereftalat, metil halojenür, metil amin, metil metakrilat etilen glikol, metil ester ve asetik asittir. Çağımızda ise metanolün direk kullanıldığı alanlarda çok sayıda patent ve yayınlar bulunmaktadır. Bunlar yağ için antifiriz olarak, roket, jet ve yakma makinaları yağı incelticisi, kömür, kömür katranı, gaz ve sıvı hidrokarbon temizleyicisi, plastiklerde katalizör uzaklaştırıcı, metalürjide karbürleştirici ve katılaştırıcı ortam, tohum koruyucu, hidrolik çimento geciktirici, uranyum cevheri gösterici ajanı gibi çoğu endüstride kullanılmaktadır. Bunlardan en önemlisi iyi bir yakıttır. Metanol üretiminde kullanılan ana maddeler karbondioksit ve hidrojendir. Herhangi bir yöntemden elde edilen CO ve CO 2 gaz karışımı hidrojenasyonla metanole dönüşmektedir. Bu olayların olduğu sistemler geliştirilmiştir (Kranitch and Weiss, 1980) 6-Etil Alkol Üretimi Lignoselulozik yapıdaki tarımsal atıklar kimyasal olaylarla hidrolize uğratılarak selüloz önce glikoz birimlerine ve glikoz da biyokimyasal fermantasyonla etil alkole dönüştürülmektedir. Etil alkol direk yakıt olarak kullanıldığı gibi, petrole (benzine) enjekte edilerek gazohol denilen ve petrolün %15 inin yerini alan bir yakıt üretilmektedir (Leonard and Hasney, 1945). 7-Sıvılaştırma İle Akaryakıta Dönüşüm Organik yapılı katı atıkların, basınç altında, yüksek sıcaklıkta, sulu ortamda, çeşitli katalizörler yardımıyla yaygın olarak kullanılan gaz (% 2-10 ), kok (%5-10) ve yağ (%40) gibi akar yakıtlara dönüşmesi olayıdır. Bu dönüşümde hammaddenin kurutulması gerekmemektedir. İşlemden sonra bazı çalışmalar, hammaddeden %5 i kadar kullanılmayan bir atığın kaldığını ve yağa dönüşümün %70 dolayında olduğunu göstermiştir. Henüz gelişme aşamasında olan sıvılaştırma işleminin üzerindeki çalışmalar ve uygulamalar günümüzde 609
9 yoğunluk kazanmıştır. Konu ile ilgili çalışmalar 1920 lerin başlarında başlamış olup, bütün dünyada (Davis, 1983, Elliott and Baker, 1986, Elliott, 1981, 1981a, 1985, Houle and et al, 1976, Molton and Miller, 1978, Wilhelm,1981) ve ülkemizde (Ergun, 1980, Demirtaş, 1985, Taner, 1987) de konu ile ilgili çalışmalar sürdürülmektedir. SONUÇ Bu bilgilerin ışığında ülkemiz için enerjiyi dışa bağımlıktan kurtarmanın yolarından biri de belediye çöpü, tarımsal ve endüstriyel organik yapıdaki geri dönüşümsüz katı atıkların yaygın olarak kullanılan ve sanayinin bağımlı olduğu akar yakıt ve gaz yakıta dönüşüm sistemlerinin geliştirilmesinde ve kurulmasında çaba göstermesidir. Katı atıklar her yıl yenilenebilmekte ve insanoğlu yaşadığı sürece de varolmaktadır. Bir gün bitebileceği endişesi de bulunmamaktadır. Konuyla ilgili bilimsel ve uygulamalı araştırmaların desteklenerek çevreyi kirleten; toplama, taşıma, depolama, çevreye etkisiz duruma getirme vs. gibi çok yüksek maliyeti olan belediye çöpü ve benzeri atıkların enerji kaynağı olarak kullanımına en kısa zamanda gidilmelidir. KAYNAKLAR Agricultural Structure and Production, (1984), Prime Ministry State Inst. of Statistics, Turkey Altaş, M., Fikret, H. ve Çelebi, E., (1990), Enerji İstatistikleri, Türkiye 5. Enerji Kong., 210s, Ankara. Anderson, J. E., (1975), The oxygen Refuse Convertor- A system for producing fuel gas, oil, molten metal and slag from refuse Union Carbide Corporation. Appell, H. R.; Fu, Y. C.; Friedman, S.; Yavorsky, P. M.; Wender, I.,(1971), Conversion Organic Wastes to Oil, a Replenishable Energy, US Bureau of Mines, RI 7560 Appell, H. R.; Fu, Y. C.; Illig, E. G.; Steffgen, F. W.; Miller, R.D., (1970), Conversion of Urban Refuse to Oil, U.S. BOM, TP25 Appell, H.R.; Fu,Y.C.; Illig, E.G.; Steffgen, F.W.; Miller, R.D., (1975), US Bureau of Mines Report of Investigation RI 8013 (Washington) Bridgewater, V. and Evans, G.D., (1993), An Assessment of Thermochemical Conversion Systems for Processing Biomass and Refuse, ETSU, Harwell. Brıdgwater, V., (1996), Production of High Grade Fuels and Chemicals from Catalytic Pyrolysis of Biomass, Catalysis Today, 29, p.285. Brown, H. B., (1938), Cotton, McGraw-Hill Company Inc. pp Davis, H. G., (1983), Direct Liquefaction of Biomass, Final Report and Summary of Effort 1977, Lawrence Berkeley Labaratory, LBL Demirtaş, A.; (1985), A New Method on Wood Liquefaction, Chim. Acta Turc., Vol.13, No Elliott, D. C., (1981), Process Devolepment for Direct Liquefaction of Biomass Fuels from Biomass and Wastes, D.L. Klass and G.H. Envert, Ann Arbor Science Publishers, Inc, Ann Arbor, MI, pp Elliott, D. C., (1981a), Fuels from Biomass and Wastes, D.L. Klass and G. H. Emert, eds., Ann. Arbor Science Publishers, Inc., Ann. Arbor, MI, pp
10 Elliott, D. C., (1985), Analysis and Comparison of products from wood Liquefaction Fundementals of Thermochemical Biomass Conversion, R. Overend et al. eds. Elsevier Applied Science Publishers. Elliott, D. C., (1988), IEA Co. operative Project DI Biomass Liquefaction Test Facility Project: Vol. 4, Analysis and upgrading of Biomass Liquefaction Products, Pacific Northwest Lab., Richland, WA, p Elliott, D. C.; Baker, E. G., (1986), Hydrotreating Biomass Liquids to Produce Hydrocarbon Fuels, Symp. Energy From Biomass and Wastes X, Washington, D.C., April Ergun, S.; (1980), Biomass Liquefaction Efforts in the United States, U.S. DOE Report LBL Goldberg, M. S., Alhomsi, N., Goulet, L. ve Riberdy, H., (1995), Incidence of Cancer Among Persons Living Near a Municipal Solid Waste Landfill Site in Montreal, Guebec, Archives of Env. Health, vol 50, iss6, p Houle, E. H.; Ciriella, S. F.; Ergun, S. and Basunio, D. J.; (1976), Thechnical Evaluation of the Waste-to-Oil Pilot Plant at Albany, Oregon, by Bechtal Corp, for U.S. ERDA Contract E(04-3)-1194 Huffman, R., Graham, R. G. and Brigwater, A.V., (1994), Proc. Adv. Thermochem. Biomass Conv., p Kranitch, W. C.; Weiss, A. H., (1980), Oil and Gas from Cellulose by Catalytic Hydrogenation, Chem., J. Chem. Eng Leonard, R. H. and Hasney, G. S, (1945), Fermentation of Wood Sugars to Ethyl Alcohol, Ind. End. Chem., 37, Molton, P. M. and Demmitt, T. F.; (1977); The Mechanism of Cellulose Pyrolysis: A reviev of the Literature, Battelle-Northwest Report BNWL-2297 Odc-813.4, 23pp Molton, P. M.; Demmitt, T. F.; Donovan, J. M.; and Miller, R. K.; (1978), Mechanisms of Conversion of Cellulosic Wastes to Liquid Fuels in Alkaline Solution, Symp. Papers. energy from Biomass and Wastes, Inst. Of Gas Tech., Chicago Illionis, pp: Riley, G. A.; (1944), The Carbon Metabolism and Phatosynthetic Efficiency of the Earth as a Whole, Am. Sci. 32 (2), Taner, F.; Boztepe, H.; Kimyonsen, U.; (1987), Thermochemical Treatment of the Solid Waste Obtained from NaOH Pulp and Paper Factory with 15% Acetic Acid and for Taşdemiroğlu, E., (1986), Biomass Energy Potential in Turkey, Proc. of the 1986 Int. Cong. on Renewable Energy Sources, Madrid, Spain, May, p Tekinel, O. ve Körükçü, A, (1983), Biyogaz Ülkemizde ve Diğer Ülkelerde Uygulamamlar, Seyhan Grafik Matbaası, İstanbul. Tillman, D.A.; Anderson, L. L, (1977), Fuel From Waste, Academic Press Inc. NewYork p Wilhelm, D. J., (1981), ''Transportation Fuel from Biomass by Direct Liquefaction and Hydrotreating'', in Proceeding of Energy from Biomass and Wastes V, Lake Buena Vista, Florida, January
TÜRKİYE DE BİYOKÜTLE POTANSİYELİ VE ENERJİSİ
V. ULUSAL TMMOB Çevre Mühendisleri Odası ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ TÜRKİYE DE BİYOKÜTLE POTANSİYELİ VE ENERJİSİ (1), Bülent HALİSDEMİR (2), Ergün PEHLİVAN (3), İlker ARDIÇ (4) ÖZET Mersin Üniv. Müh.
DetaylıBilinen en eski yöntemdir. Bu alanda verim yükseltme çalışmaları sürdürülmektedir.
1) Biyokütle Dönüşüm Teknolojileri Doğrudan yakma (Direct combustion) Piroliz (Pyrolysis) Gazlaştırma (Gasification) Karbonizasyon (Carbonization) Havasız çürütme, Metanasyon (Anaerobic digestion) Fermantasyon
DetaylıKojenerasyon Teknolojileri Yavuz Aydın, Yağmur Bozkurt İTÜ
Kojenerasyon Teknolojileri Yavuz Aydın, Yağmur Bozkurt 13.04.2017 - İTÜ 11.04.2017 2 Kombine Çevrim Santraller Temel amaç elektrik üretimidir En son teknolojilerle ulaşılan çevrim verimi %62 civarındadır.
DetaylıBiyogaz Temel Eğitimi
Biyogaz Temel Eğitimi Sunanlar: Dursun AYDÖNER Proje Müdürü Rasim ÜNER Is Gelistime ve Pazarlama Müdürü Biyogaz Temel Eğitimi 1.Biyogaz Nedir? 2.Biyogaz Nasıl Oluşur? 3.Biyogaz Tesisi - Biyogaz Tesis Çeşitleri
DetaylıGönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu
Gönen Enerji Biyogaz, Sentetik Petrol, Organik Gübre ve Hümik Asit Tesisleri: Ar-Ge Odaklı Örnek Bir Simbiyoz Çalışması Hasan Alper Önoğlu Altaca Çevre Teknolojileri ve Enerji Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu
DetaylıKanalizasyon Atıklarının Geri Dönüşümü Projesi (Antalya Tesisi)
Kanalizasyon Atıklarının Geri Dönüşümü Projesi (Antalya Tesisi) Hakkımızda Şirketimiz DEMİREKEN ENERJİ AŞ. 2012 yılından bu yana yenilenebilir enerji alanında yatırım yapmayı hedef olarak benimsemiştir.
DetaylıBiyogaz Yakıtlı Kojenerasyon Uygulamaları
Biyogaz Yakıtlı Kojenerasyon Uygulamaları Sedat Akar Turkoted Yönetim Kurulu Üyesi Biyogaz Nedir? Biyogaz, mikrobiyolojik floranın etkisi altındaki organik maddelerin oksijensiz bir ortamda çürütülmesi
Detaylı4. Ünite 2. Konu Enerji Kaynakları. A nın Yanıtları
ENERJİ KAYNAKLARI 1 4. Ünite 2. Konu Enerji Kaynakları A nın Yanıtları 1. Günümüzde kullanılan nin maliyetinin düşük, çevreye zarar vermeyen... yenilenebilir ve güvenli olmasına önem verilmektedir. 12.
DetaylıGÖNEN BİYOGAZ TESİSİ
GÖNEN BİYOGAZ TESİSİ Ülkemizde, gıda ve elektrik enerjisi ihtiyacı, ekonomik gelişme ve nüfus artışı gibi nedenlerden dolayı hızla artmaktadır. Gıda miktarlarında, artan talebin karşılanamaması sonucunda
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Artan nüfus ile birlikte insanların rahat ve konforlu şartlarda yaşama arzuları enerji talebini sürekli olarak artırmaktadır. Artan enerji talebini, rezervleri sınırlı
DetaylıBİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ
BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ BİYOKÜTLE SEKTÖRÜ Türkiye birincil enerji tüketimi 2012 yılında 121 milyon TEP e ulaşmış ve bu rakamın yüzde 82 si ithalat yoluyla karşılanmıştır. Bununla birlikte,
DetaylıBiyoenerjide Güncel ve Öncelikli Teknoloji Alanları ve TTGV Destekleri
Biyoenerjide Güncel ve Öncelikli Teknoloji Alanları ve TTGV Destekleri Ferda Ulutaş Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı TIREC 2010 Türkiye Uluslararası Yenilenebilir Enerji Kongresi Türkiye Biyoenerji Piyasası
DetaylıFİGEN YARICI Nuh Çimento Sanayi A.ş. Yönetim Destek Uzman Yard. 07.10.2015
1 2 FİGEN YARICI Nuh Çimento Sanayi A.ş. Yönetim Destek Uzman Yard. 07.10.2015 3 İÇİNDEKİLER 1) TARİHÇE 2) ÇİMENTO nedir ve ÇİMENTO ÜRETİM PROSESİ 3) VERİMLİLİK UYGULAMALARI (Bu sunumda yer alan sayısal
DetaylıBİYOKÜTLE OLARAK PİRİNANIN ENERJİ ÜRETİMİNDE KULLANILMASI
BİYOKÜTLE OLARAK PİRİNANIN ENERJİ ÜRETİMİNDE KULLANILMASI Sebahat Akın Balıkesir Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Balıkesir sakin@balikesir.edu.tr ÖZET Dünyada fosil yakıtların tükenmekte
DetaylıELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI
ELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI Prof. Dr. Hüseyin Karaca İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, 44280 MALATYA GİRİŞ Dünya petrol rezervlerinin birkaç
Detaylı1) Biyokütleye Uygulanan Fiziksel Prosesler
1) Biyokütleye Uygulanan Fiziksel Prosesler 1. Su giderme 2. Kurutma 3. Boyut küçültme 4. Yoğunlaştırma 5. Ayırma Su giderme işleminde nem, sıvı fazda gideriliyor. Kurutma işleminde nem, buhar fazda gideriliyor.
Detaylı2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU
2010-2011 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÖZEL ÇAMLICA KALEM İLKÖĞRETİM OKULU OKULLARDA ORMAN PROGRAMI ORMANDAN BİO ENERJİ ELDE EDİLMESİ YIL SONU RAPORU AYLAR HAFTALAR EYLEM VE ETKİNLİKLER 2 Okullarda Orman projesini
DetaylıBiyokütle Nedir? fosil olmayan
Biyokütle Enerjisi Biyokütle Nedir? Yeşil bitkilerin güneş enerjisini fotosentez yolu ile kimyasal enerjiye dönüştürerek depolaması sonucu oluşan biyolojik kütle, biyolojik kökenli fosil olmayan organik
DetaylıIğdır İlinin Hayvansal Atık Kaynaklı Biyogaz Potansiyeli. Biogas Potential from Animal Waste of Iğdır Province
Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 2(1): 61-66, 2012 Iğdır İlinin Hayvansal Atık Kaynaklı Biyogaz Potansiyeli Iğdır Üniversitesi
Detaylı1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL
Kömür ve Doğalgaz Öğr. Gör. Onur BATTAL 1 2 Kömür yanabilen sedimanter organik bir kayadır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşmuş, diğer kaya tabakalarının arasında
DetaylıTürkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi
Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi -Çimento Sanayinde Enerji Geri Kazanımı Prof. Dr. İsmail Hakkı TAVMAN Dokuz Eylül Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Enerji Kaynakları Kullanışlarına Göre
DetaylıEVALUATION OF THE POTENTIAL OF LIVESTOCK BREEDING IN THE CITY OF MUŞ FOR THE RESEARCH OF BIOGAS PRODUCTION
Muş Alparslan Üni versi tesi Fen Bilimleri Dergisi Muş Alparslan University Journal of Science ISSN:2147-7930 Cilt/Volume:2 Sayı/ Issue:1 Haziran/June: 2014 MUŞ İLİNDE HAYVAN POTANSİYELİNİN DEĞERLENDİRİLEREK
Detaylııda olarak tüketilen tarım ürünlerinden biyoyakıt üretilebilir mi?
TÜRKİYE 12. GIDA KONGRESİ, 5-7 EKİM 2016 EDİRNE ıda olarak tüketilen tarım ürünlerinden biyoyakıt üretilebilir mi? Ayşe Avcı arya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, 54187, Serdivan
DetaylıSU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2
SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları & Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Kaynak: YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE TEKNOLOJİLERİ
DetaylıKATI ATIKLARDAN ENERJİ ELDE EDİLMESİ
KATI ATIKLARDAN ENERJİ ELDE EDİLMESİ Atıktan enerji elde edilmesi, atıkların fazla oksijen varlığında yüksek sıcaklıkta yakılması prosesidir. Yanma ürünleri, ısı enerjisi, inert gaz ve kül şeklinde sayılabilir.
DetaylıMAKİNE VE TEÇHİZAT İŞLERİNDE İSG
MAKİNE VE TEÇHİZAT İŞLERİNDE İSG 3.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2017 YAKITLAR -YANMA Enerji birçok ülke için günümüzün en önemli sorunlarının başında gelmektedir. Özellikle ülkemiz
DetaylıÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLERİN GERİ KAZANIMINDA PİROLİZ YÖNTEMİ
ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLERİN GERİ KAZANIMINDA PİROLİZ YÖNTEMİ Onursal Yakaboylu Aslı İşler Filiz Karaosmanoğlu 1 Onursal Yakaboylu - Atık Sempozyumu / Antalya 19/04/2011 İÇERİK Lastik Atık lastik Atık
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü
Sayı: 43986390-150.01/2882 23/10/2017 Konu: Çevre İzin ve Lisans Belgesi İSTAÇ İSTANBUL ÇEVRE YÖNETİMİ SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ - SEYMEN ATIK BERTARAF TESİSİ Seymen Mahallesi, Laiklik Caddesi,
DetaylıÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI
ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları
DetaylıGeri Dönüşüme Katıl,Dünyaya Sahip Çık İLERİ PİROLİZ
BİYO KÜTLE ENERJİ Geri Dönüşüme Katıl,Dünyaya Sahip Çık İLERİ PİROLİZ «Son balık tutulduğunda, Son kuş vurulduğunda, Son ağaç kesildiğinde, Son nehir kuruduğunda, Paranın yenilecek bir şey olmadığını anlayacaksınız!»
DetaylıITC INVEST TRADING & CONSULTING AG ENTEGRE KATI ATIK YÖNETİMİ Integrated Solid Waste Management
ITC INVEST TRADING & CONSULTING AG ENTEGRE KATI ATIK YÖNETİMİ Integrated Solid Waste Management ANKARA 2002, ADANA 2008, KONYA 2010 & BURSA 2011 ANTALYA 2012, ALANYA-ALTAB 2013, AKSARAY 2013, ELAZIĞ 2014,
DetaylıTÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU
TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan
DetaylıKÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER
KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 24 Ekim 2014 29. Mühendislik Dekanları Konseyi Toplantısı
DetaylıÇEVRE KORUMA ÇEVRE. Öğr.Gör.Halil YAMAK
ÇEVRE KORUMA ÇEVRE Öğr.Gör.Halil YAMAK 1 Çevre Kirlenmesi İnsanoğlu, dünyada 1,5 milyon yıl önce yaşamaya başlamıştır. Oysa yer küre 5,5 milyar yaşındadır. Son 15 yıl içinde insanoğlu, doğayı büyük ölçüde
DetaylıENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI
ENERJİ YÖNETİMİ VE POLİTİKALARI KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ ÖĞRENCİNİN ADI:KUBİLAY SOY ADI:KOÇ NUMARASI:15360038 KAZANLAR Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı
DetaylıULUSAL BOR ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ BAŞKANI
ULUSAL BOR ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ BAŞKANI BİRİNCİL ENERJİ KAYNAKLARININ GİDEREK AZALMASI ENERJİ KAYNAKLARI ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN ARTMASI CO 2 EMİSYONU ELEKTRİK ENERJİSİNİN DEPOLANAMAMASI BİRİNCİL ENERJİ KAYNAKLARINDA
DetaylıKATI ATIKLARIN BERTARAFINDA BİYOTEKNOLOJİ UYGULAMALARI. Doç. Dr. Talat Çiftçi ve Prof. Dr. İzzet Öztürk Simbiyotek A.Ş. ve İTÜ
KATI ATIKLARIN BERTARAFINDA BİYOTEKNOLOJİ UYGULAMALARI Doç. Dr. Talat Çiftçi ve Prof. Dr. İzzet Öztürk Simbiyotek A.Ş. ve İTÜ 1 KATI ATIK ÇEŞİTLERİ Evsel ve Kurumsal Çöpler Park ve Bahçelerden Bitkisel
DetaylıMarmara Bölgesi ndeki Zeytin Atığı ve Zeytin Karasuyundan Anaerobik Fermentasyon ile Biyogaz Üretimi
Marmara Bölgesi ndeki Zeytin Atığı ve Zeytin Karasuyundan Anaerobik Fermentasyon ile Biyogaz Üretimi Ayşe Hilal ULUKARDEŞLER a,*, Yahya ULUSOY a, Zeynal TÜMSAVAŞ b a Uludağ Üniversitesi, Teknik Bilimler
DetaylıİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ LİSANS PROGRAMI TÜRKİYE'DE ÇEVRE SORUNLARI DOÇ. DR. SEVİM BUDAK Katı Atıklar Dünya nüfusu gün geçtikçe ve hızlı bir şekilde artmaktadır.
DetaylıÇD07 BUĞDAY SAPI SABİT YATAK PİROLİZİNİNİNCELENMESİ VE SIVI ÜRÜNÜN KARAKTERİZASYONU
1 ÇD07 BUĞDAY SAPI SABİT YATAK PİROLİZİNİNİNCELENMESİ VE SIVI ÜRÜNÜN KARAKTERİZASYONU M. Aslı DERMAN, Funda ATEŞ Anadolu Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, İki Eylül
DetaylıTÜRKİYEDE KİMYA ENDÜSTRİSİ
ALİ UZUN FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ TÜRKİYEDE KİMYA ENDÜSTRİSİ Yaşadığınız ortamı incelediğinizde kullandığınız pek çok malzemenin kimya endüstrisi sayesinde üretildiğini görürsünüz. Duvarlarda, kapılarda
DetaylıATIK YÖNETİMİNDE BİYOMETANİZASYON TEKNOLOJİSİ
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ATIK YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI ATIK YÖNETİMİNDE BİYOMETANİZASYON TEKNOLOJİSİ Ufuk SAYIN Demet ERDOĞAN 17 Haziran 2011-ICCI-İstanbul Atık Yönetimi Hiyerarşisi EHCIP KAAP Atık
DetaylıKatı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru. Enes KELEŞ Kasım / 2014
Katı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru Enes KELEŞ Kasım / 2014 İÇİNDEKİLER Arıtma Çamuru Nedir? Arıtma Çamuru Nerede Oluşur? Arıtma Çamuru Çeşitleri Arıtma Çamuru Nerelerde Değerlendirilebilir? 1. Açık Alanda
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI. Gökhan BAŞOĞLU
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI İÇERİK 1. DÜNYADAKİ VE ÜLKEMİZDEKİ ENERJİ KAYNAKLARI VE KULLANIMI 1.1 GİRİŞ 1.2 ENERJİ KAYNAKLARI 1.3 TÜRKİYE VE DÜNYADAKİ ENERJİ POTANSİYELİ 2. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
DetaylıAYÇİÇEK YAĞI ÜRETİMİ YAN ÜRÜNLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
AYÇİÇEK YAĞI ÜRETİMİ YAN ÜRÜNLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ U. OLGUN, Ö. ÖZYILDIRIM, V. SEVİNÇ Sakarya Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, Mithatpaşa, 54, Sakarya ÖZET Ayçiçek yağı üretim tesislerinden
DetaylıSÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ VE HİDROJEN ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ
SÜRDÜRÜLEBİLİR ENERJİ VE HİDROJEN ZEYNEP KEŞKEK ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI TEKNOLOJİSİ HİDROJENİN DEPOLANMASI ÇÖZÜM BEKLEYEN SORUNLAR Hidrojenin en önemli özelliklerinden biri depolanabilir olmasıdır.
DetaylıEnerji Verimliliği : Tanımlar ve Kavramlar
TEMİZ ENERJİ GÜNLERİ 2012 15-16 17 Şubat 2012 Enerji Verimliliği : Tanımlar ve Kavramlar Prof. Dr. Sermin ONAYGİL İTÜ Enerji Enstitüsü Enerji Planlaması ve Yönetimi ve A.B.D. onaygil@itu.edu.tr İTÜ Elektrik
DetaylıKENTLERDE ATIK YÖNETİMİ İLE SERA GAZI AZALTIM VE UYUM POLİTİKALARI. Dr. Tuğba Ağaçayak
KENTLERDE ATIK YÖNETİMİ İLE SERA GAZI AZALTIM VE UYUM POLİTİKALARI Dr. Tuğba Ağaçayak İÇERİK Giriş Amaç Metodoloji Sonuçlar İzmir de Durum Almanya dan Örnekler GİRİŞ 3 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İklim değerlerinin
DetaylıOrganik Atıkların Değerlendirilmesi- BİYOGAZ: Üretimi ve Kullanımı ECS KĐMYA ĐNŞ. SAN. VE TĐC. LTD. ŞTĐ.
Organik Atıkların Değerlendirilmesi- BİYOGAZ: Üretimi ve Kullanımı ECS KĐMYA ĐNŞ. SAN. VE TĐC. LTD. ŞTĐ. BİYOGAZ NEDİR? Anaerobik şartlarda, organik atıkların çeşitli mikroorganizmalarca çürütülmesi sonucu
DetaylıEkosistem ve Özellikleri
Ekosistem ve Özellikleri Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Ekosistem Belirli bir bölgede yaşayan ve birbirleriyle sürekli etkileşim halindeki canlılar (biyotik faktörler) ve cansız
DetaylıT.C. İSTANBUL VALİLİĞİ Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü TEHLİKESİZ ATIKLAR TOPLAMA-AYIRMA BELGESİ. Belge No: 2014/ 243
TEHLİKESİZ ATIKLAR TOPLAMA-AYIRMA BELGESİ EK-1 Belge No: 2014/ 243 İşbu Belge, 17.06.2011 tarih ve 27967 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri kazanımı Tebliği
DetaylıNOHUT SAMANI HIZLI PİROLİZİNİN DENEY TASARIMI İLE MODELLENMESİ
NOHUT SAMANI HIZLI PİROLİZİNİN DENEY TASARIMI İLE MODELLENMESİ Görkem Değirmen a, Ayşe E. Pütün a, Murat Kılıç a, Ersan Pütün b, * a Anadolu Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,
DetaylıÇAM KOZALAĞININ PİROLİZİ İLE ELDE EDİLEN KATI ÜRÜNÜN AKTİF KARBON OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
ÇAM KOZALAĞININ PİROLİZİ İLE ELDE EDİLEN KATI ÜRÜNÜN AKTİF KARBON OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ Esin APAYDIN, Ayşe E. PÜTÜN Anadolu Üniversitesi, İki Eylül Kampüsü, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği
DetaylıRanteko. Çevre Çözümleri Ve Danışmanlık Hizmetleri. Çamur Kurutma ve Yakma Teknolojileri. Anaerobik Çürütme ve Biyogaz Tesisleri
Ranteko ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ Çamur Kurutma ve Yakma Teknolojileri Anaerobik Çürütme ve Biyogaz Tesisleri Çamur Bertaraf Çözümleri Yenilenebilir Enerji Projeleri Çevre Çözümleri Ve Danışmanlık Hizmetleri
DetaylıPERFECTION IN ENERGY & AUTOMATION ENDÜSTRİYEL KOJENERASYON UYGULAMALARI
ENDÜSTRİYEL KOJENERASYON UYGULAMALARI MAYIS 2015 1 Kojenerasyon Nedir? Bugün enerji, insanların hayatındaki en önemli olgulardan birisi haline gelmiştir. Kojenerasyon fikri, tamamen enerji verimliliği
DetaylıBiyoenerji, bitkilerden veya biyolojik her türlü atıktan elde edilebilecek olan enerjiye verilen genel ad dır.
Biyoenerji, bitkilerden veya biyolojik her türlü atıktan elde edilebilecek olan enerjiye verilen genel ad dır. Yüzyıllarca evlerde biyoenerji,odun ve organik atıklardan gelen biyo kütle şeklinde kullanılmıştır.
DetaylıKÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER
KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 18 Haziran 2014 İTÜDER SOMA dan Sonra: Türkiye de
DetaylıATIKTAN ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLMESİ
ATIKTAN ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLMESİ Nuri Azbar ÇMO İzmir Şubesi & Ege Üniversitesi, Çevre Sor. Uyg ve Ar. Merkezi, Izmir nuri.azbar@ege.edu.tr Atıktan Enerjiye «Atıktan Enerjiye» atıkların termal (yakma,
DetaylıTürkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu
Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 26. Toplantısı Türkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK Başkanı Enerji İhtiyacımız Katlanarak Artıyor Enerji ihtiyacımız ABD, Çin ve Hindistan
DetaylıTÜRKİYE NİN FARKLI KAYNAK TİPLERİNE GÖRE BİYOGAZ POTANSİYELLERİNİN BELİRLENMESİ
TÜRKİYE NİN FARKLI KAYNAK TİPLERİNE GÖRE BİYOGAZ POTANSİYELLERİNİN BELİRLENMESİ 1 Mustafa ÖZCAN 1 Semra ÖZTÜRK 2 Mehmet YILDIRIM ozcanm2000@yahoo.com semra@kocaeli.edu.tr myildirim@kocaeli.edu.tr 1 Kocaeli
DetaylıALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI
ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI KONULAR 1-Güneş Enerjisi i 2-Rüzgar Enerjisi 4-Jeotermal Enerji 3-Hidrolik Enerji 4-Biyokütle Enerjisi 5-Biyogaz Enerjisi 6-Biyodizel Enerjisi 7-Deniz Kökenli Enerji 8-Hidrojen
DetaylıMALZEMELERİN GERİ KAZANIMI
MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 KOMPOZİT ATIKLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ Farklı malzemelerden yapılmış, elle birbirinden ayrılması mümkün olmayan ambalajlara, kompozit ambalaj adı
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAĞI OLARAK KAYISI PULP ININ DEĞERLENDİRİLMESİ
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAĞI OLARAK KAYISI PULP ININ DEĞERLENDİRİLMESİ Nurgül Özbay* Başak Burcu Uzun** Esin Apaydın** Ayşe Eren Pütün** *Anadolu Üniversitesi Bozuyük Meslek Yüksekokulu Bozuyük.BİLECİK
Detaylıİstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı
İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı Günlük Hayatımızda Enerji Tüketimi Fosil Yakıtlar Kömür Petrol Doğalgaz
DetaylıTÜRK ÇİMENTO SEKTÖRÜNÜN DÖNGÜSEL EKONOMİDEKİ ROLÜ
TÜRK ÇİMENTO SEKTÖRÜNÜN DÖNGÜSEL EKONOMİDEKİ ROLÜ Ağustos 2017 Döngüsel Ekonomi Nedir? Son yıllarda özellikle Avrupa Birliği nin çok önem verdiği döngüsel ekonomi (circular economy) ülkemizin gündeminde
Detaylı1. Doğalgaz nedir? 2. Doğalgaz nasıl oluşur?
1. Doğalgaz nedir? Başta Metan (CH 4 ) ve Etan (C2H6) olmak üzere çeşitli hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır. Doğalgaz renksiz, kokusuz havadan daha hafif bir gazdır. 2. Doğalgaz nasıl
DetaylıGaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar
Düzenli Depolama - 1. Sınıf (Tehlikeli Atık Düzenli Depolama) 01 03 04* Sülfürlü cevherlerin işlenmesinden kaynaklanan asit üretici maden atıkları 01 03 05* Tehlikeli madde içeren diğer maden atıkları
DetaylıBELEDİYE ATIKLARININ ÇİMENTO SEKTÖRÜNDE EVSEL ATY OLARAK KULLANILMASI
BELEDİYE ATIKLARININ ÇİMENTO SEKTÖRÜNDE EVSEL ATY OLARAK KULLANILMASI 2017 ATIK YÖNETİMİ SEMPOZYUMU -ATIKTAN ENERJİ oturumu- 27.02.2017 Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği İSMAİL BULUT, CEO Türkiye Çimento
DetaylıBiyoenerji Üretim Yöntem ve Teknolojileri
Biyoenerji Üretim Yöntem ve Teknolojileri RENSEF Yenilebilir Enerji Sistemleri ve Enerji Verimliliği Fuarı 31 Ekim 2014, Antalya Dr. Mustafa Tolay Genel Sekreter Biyoenerji Derneği www.biyoder.org.tr TÜRKİYE
DetaylıTrigliserid : Bitkisel Yağ Alkol : Metanol, Etanol, Bütanol, Katalizör : Asit ve Baz Katalizörler Ester : Biyodizel Gliserin : Yan Ürün
BİYODİZEL BİYODİZEL NEDİR? Kolza (kanola), ayçiçek, soya, aspir gibi yağlı tohum bitkilerinden elde edilen bitkisel yağların veya hayvansal yağların bir katalizatör eşliğinde kısa zincirli bir alkol ile
Detaylıİleri Termal Teknolojiler ile Sentetik Gaz Üretimi ve Sürdürülebilirlik
İleri Termal Teknolojiler ile Sentetik Gaz Üretimi ve Sürdürülebilirlik By: Oğuz CAN, Recydia AŞ. General Manager Date: 29.05.2013 Venue: Oturum 3/ Salon 2 Sürdürülebilirlik Sürdürülebilir kalkınmanın
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI Dr. Gülnur GENÇLER ABEŞ Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürü Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 06/02/2016 YENİLENEBİLİR ENERJİ NEDİR? Sürekli devam eden
DetaylıYenilenebilir olmayan enerji kaynakları (Birincil yahut Fosil) :
Günümüzde küresel olarak tüm ülkelerin ihtiyaç duyduğu enerji, tam anlamıyla geçerlilik kazanmış bir ölçüt olmamakla beraber, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini gösteren önemli bir kriterdir. İktisadi olarak
DetaylıProf. Dr. Ayşen Erdinçler
Prof. Dr. Ayşen Erdinçler Boğaziçi Üniversitesi, Çevre Bilimleri Enstitüsü Hisar Kampüs, Bebek, 34342 İstanbul E-mail: erdincle@boun.edu.tr Tel: 0212 3597255 Fax: 0212 2575033 Atıksulara fiziksel, kimyasal
DetaylıKömür, karbon, hidrojen, oksijen ve azottan oluşan, kükürt ve mineral maddeler içeren, fiziksel ve kimyasal olarak farklı yapıya sahip bir maddedir.
KÖMÜR NEDİR? Kömür, bitki kökenli bir maddedir. Bu nedenle ana elemanı karbondur. Bitkilerin, zamanla ve sıcaklık-basınç altında, değişim geçirmesi sonunda oluşmuştur. Kömür, karbon, hidrojen, oksijen
DetaylıÇevre İçin Tehlikeler
Çevre ve Çöp Çevre Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü hava, su, toprak, doğal kaynaklar, belirli bir ortamdaki bitki ve hayvan topluluğu, insan ve bunlar arasındaki faaliyetleri içine alan ortamdır.
DetaylıÇukurova Bölgesinde Oluşan Tarımsal ve Hayvansal Atıklardan Biyogaz Yoluyla Enerji Üretimi
Çukurova Bölgesinde Oluşan Tarımsal ve Hayvansal Atıklardan Biyogaz Yoluyla Enerji Üretimi Yrd.Doç.Dr. N.Altınay Perendeci Dr. Aslı Çığgın Akdeniz Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Hüseyin Karışlı Erka
DetaylıT.C. BURSA VALİLİĞİ Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü TESİSE KABUL EDİLECEK TEHLİKESİZ ATIK KODLARI LİSTESİ
TESİSE KABUL EDİLECEK TEHLİKESİZ ATIK KODLARI LİSTESİ EK-2 01 01 01, Metalik maden kazılarından kaynaklanan 01 01 02, Metalik olmayan maden kazılarından kaynaklanan 01 03 08, 01 03 07 dışındaki diğer tozumsu
Detaylı2. ATIK YÖNETİMİ SEMPOZYUMU ENTEGRE ATIK YÖNETİMİNDE ÖN İŞLEM TESİSLERİ VE ÖNEMİ. 25 Nisan, 2012
Sürdürülebilir Kaynak Yönetimi 2. ATIK YÖNETİMİ SEMPOZYUMU ENTEGRE ATIK YÖNETİMİNDE ÖN İŞLEM TESİSLERİ VE ÖNEMİ 25 Nisan, 2012 ATIK YÖNETİM HİYERAŞİSİ Atık Hiyerarşisi-Uzun Dönem Yararı -Bugünkü Çalışma
DetaylıHarici Yanma Tesisi. Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü. Özgür AKGÜN
Harici Yanma Tesisi Enerji Üretim ve Dağıtım Müdürlüğü Özgür AKGÜN 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Alanı 4.2 km² 3 05.06.2015 Şirket Tanıtımı Ülkemizin en büyük ve tek entegre yassı çelik üreticisi 9 milyon
DetaylıAlüminyum Cürufundan Alüminyum Metali ve Flaks Eldesi
Alüminyum Cürufundan Alüminyum Metali ve Flaks Eldesi 1 *Nedim SÖZBİR, 2 Mustafa AKÇİL and 3 Hasan OKUYUCU 1 *Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Makina Müh. Bölümü, 54187 Esentepe, Sakarya 2
DetaylıBİYOYAKITLAR ve ENERJİ TARIMI. Prof. Dr. Fikret AKINERDEM Yrd. Doç. Dr. Özden ÖZTÜRK S.Ü. Ziraat Fakültesi
BİYOYAKITLAR ve ENERJİ TARIMI Prof. Dr. Fikret AKINERDEM Yrd. Doç. Dr. Özden ÖZTÜRK S.Ü. Ziraat Fakültesi ENERJİ TARIMI VE ÜLKE GERÇEĞİ Canlılığın vazgeçilmezleri; enerji ve tarım: Devletin-varlığın, Bağımsızlığın,
DetaylıPatates Kabuklarının Pirolizinde Sürükleyici Gaz (N 2 ) Akış Hızının Etkisi ve Sıvı Ürün Karakterizasyonu Eylem ÖNAL 1, Ayşe Eren PÜTÜN 2 1 Bilecik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya ve Proses
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE TEKNOLOJİLERİ Dersi 11
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE TEKNOLOJİLERİ Dersi 11-9.3 Atık Yönetimi - 9.3.1 Kompostlaştırma Prof. Dr. Ayten ONURBAŞ AVCIOĞLU E-mail: onurbas@agri.ankara.edu.tr Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
DetaylıİNŞAAT MALZEME BİLGİSİ
İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,
DetaylıÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI
ÇALIŞMA YAPRAĞI KONU ANLATIMI HATUN ÖZTÜRK 20338647 Küresel Isınma Küresel ısınma, dünya atmosferi ve okyanuslarının ortalama sıcaklıklarında belirlenen artış için kullanılan bir terimdir. Fosil yakıtların
Detaylı1. Biyodizel Nedir? 2. Biyodizel in Tarihsel Gelişimi. 3. Biyodizel Üretim Aşaması. 4. Dünyada Biyodizel. 5. Türkiyede Biyodizel
SİNEM ÖZCAN 1. Biyodizel Nedir? 2. Biyodizel in Tarihsel Gelişimi 3. Biyodizel Üretim Aşaması 4. Dünyada Biyodizel 5. Türkiyede Biyodizel 6. Biyodizel in Çevresel Özellikleri & Faydaları 7. Çeşitli Biyodizel
DetaylıÇEVRE KORUMA ENERJİ. Öğr.Gör.Halil YAMAK
ÇEVRE KORUMA ENERJİ Öğr.Gör.Halil YAMAK 1 Enerjinin Tanımı Maddelerin yapısında var olan çeşitli şekillerde (yanma, düşme, sürtünme, hareket etme vb.) açığa çıkan güce enerji denir. Fiziksel anlamda enerji,
DetaylıGrup:İcat Çıkartma Mahmut KARADAĞ Adem DOĞU Kemalettin ARVAS
KIZARTILMIŞ ATIK YAĞ, YEMEKLİK KATI YAĞDAN ve ZEYTİNYAĞINDAN BİYDİZEL YAPIMI Grup:İcat Çıkartma Mahmut KARADAĞ Adem DĞU Kemalettin ARVAS Bilim, gerçeği bilmektir. BİYDİZEL NEDİR? Biyodizel, yağlı tohum
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR. Yanma. Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM
Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Yanma Prof.Dr. Abdurrahman BAYRAM Telefon: 0232 3017494 Faks: 0232 3017498 E-Mail: abayram@deu.edu.tr ÇEV 3016 Hava
DetaylıVIA GRUBU ELEMENTLERİ
Bölüm 8 VIA GRUBU ELEMENTLERİ Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler derste verilecektir. O, S, Se, Te, Po O ve S: Ametal Se ve Te: Yarı metal Po: Metal *Oksijen genellikle bileşiklerinde
DetaylıENTEGRE KATI ATIK YÖNETİMİ
DÜZCE NİN ÇEVRE SORUNLARI ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ÇALIŞTAYI ENTEGRE KATI ATIK YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Fatih TAŞPINAR Düzce Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Konuralp/DÜZCE 04.12.2012 1 KATI ATIK (ÇÖP) Toplumun
DetaylıMAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 3
Enerji Kaynakları MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 3 Enerji kaynakları Yakıtlar Doğa kuvvetleri Özel doğa kuvvetleri Yrd. Doç. Dr. Yüksel HACIOĞLU Katı Sıvı Gaz Odun Petrol Doğal Gaz Hidrolik Güneş Rüzgar
DetaylıT.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE İZİN VE LİSANS BELGESİ
ÇEVRE İZİN VE LİSANS BELGESİ Belge No : 232319280.0.1 Başlangıç Tarihi : 24.07.2018 Bitiş Tarihi : 24.07.2023 Tesis Adı Tesis Adresi : İşletmenin Vergi Dairesi ve No Çevre İzin ve Lisans Konusu : : MANİSA
DetaylıT.C. PODGORİCA BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ 2005-2011 YILLARI ARASINDAKİ ENERJİ DENGESİ İSTATİSTİKLERİ
T.C. PODGORİCA BÜYÜKELÇİLİĞİ TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ 2005-2011 YILLARI ARASINDAKİ ENERJİ DENGESİ İSTATİSTİKLERİ PODGORİCA-AĞUSTOS 2012 İÇİNDEKİLER SAYFA NO BÖLÜM 1 1 1 GİRİŞ 2 2 Metodolojik açıklamalar 3 2.1
DetaylıSANAYĠ KAYNAKLI HAVA KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ
SANAYĠ KAYNAKLI HAVA KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ İsken Sugözü Termik Santrali Adana Türkiye de 200 binin üzerinde iģletme, 70 bin dolayında üretim/sanayi iģletmesi bulunmaktadır. Bunlar arasında; Enerji tesisleri
DetaylıTEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU. Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa
TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU Prof. Dr. Hüsamettin BULUT Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa KISA ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. Hüsamettin BULUT EĞİTİM
DetaylıAB ve TURKIYE KIYASLAMASI
PLASTIKLERINBILINMEYEN YAŞAMI AB ve TURKIYE KIYASLAMASI PLASTİKLER DEĞERLİDİR TÜRKİYE DE ÜRÜNLERİN %47 Sİ PLASTİK MALZEME İLE AMBALAJLANIYOR PLASTİK AMBALAJLAR GIDA İSRAFINI ÖNLÜYOR TÜM AMBALAJ ATIKLARIN
DetaylıKAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ
KAZANLARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ BİRSEN BAKIR ELEKTRİK MÜH. ENERJİ YÖNETİCİSİ EVD ENERJİ YÖNETİMİ -1- Kazanlar Yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı enerjisini taşıyıcı
DetaylıKaynağında ayrıştırılmış katı atıkların; Geri Dönüşümü, Tekrar Kullanımı ve Geri Kazanılması çok önemlidir [2].
KATI ATIK YÖNETİMİ: ERZURUM ÖRNEĞİ Katı Atık Nedir? Kullanılma süresi dolan ve yaşadığımız ortamdan uzaklaştırılması gereken her türlü katı malzemeye katı atık denir. Katı atıklar evde, okulda, hastanede,
Detaylı