1 Motor ve çevresi 13B DİZEL ENJEKSİYON. EDC16 C36 Program N : 91 Vdiag No.: 44, 4C, 48, 50, 54

Transkript

1 1 Motor ve çevresi EDC16 C36 Program N : 91 Teşhis Başlangıç - 2 Teşhis Temizlik talimatları - 8 Teşhis Aksamların listesi ve yerleri - 10 Teşhis Elemanların görevleri - 12 Teşhis Özellikler - 15 Teşhis Arıza modları - 25 Teşhis Tanıtma ve öğretme işlemleri - 27 Teşhis Aksamların değiştirilmesi - 28 Teşhis Arızaların özet tablosu - 33 Teşhis Arızaların Yorumlanması - 39 Teşhis Uygunluk kontrolü Teşhis Durumların özet tablosu Teşhis Durumun yorumlanması Teşhis Parametrelerin özet tablosu Teşhis Parametrelerin yorumlanması Teşhis Kumandaların özet tablosu Teşhis Komutların yorumlanması Teşhis Müşteri şikayetleri Teşhis Arıza bulma cetveli Teşhis Testler Teşhis Sözlük Edition Turque "İşbu dokümanda, üretici tarafından öngörülen Onarım Metotları, dokümanın düzenlenme tarihinde yürürlükte olan teknik spesifikasyonlar doğrultusunda oluşturulmuştur. Bu metotlar, üretici tarafından araçların çeşitli organ gruplarının ve aksesuarlarının imalatında yapılabilecek modifikasyonlar doğrultusunda değiştirilebilir". MR-366-X84-450$TOC.mif Renault s.a.s. Tüm telif hakları RENAULT-MAİS'e aittir. RENAULT-MAİS'ten yazılı izin alınmadan bu dokümanın kısmen veya tamamen kopya ve tercüme edilmesi ile satılması kesinlikle yasaktır.

2 Program N : 91 Teşhis Başlangıç 1. DOKÜMANIN UYGULANABİLİRLİĞİ Bu doküman aşağıdaki özelliklere uyan bütün beyinler için geçerli teşhisi tanıtır: Araç(lar): MEGANE II faz 2, SCENIC II faz 2 Beyin adı: BOSCH EDC16 C36 Motor: F9Q 816, 818 İlgili fonksiyon: 2. TEŞHİSTE GEREKLİ ELEMANLAR Doküman tipi Teşhis metodları (elinizdeki bu doküman): teşhis yardımı (teşhis aleti menüsüne dahil), Dialogys. Elektrik şemaları: Şema görüntüleme programı (CD Rom), basılı doküman. Teşhis aleti tipi CLIP. Gerekli aletler Gerekli aletler Multimetre 3. HATIRLATMA Prosedür Elé Üniversel kontrol plaketi Enerji tasarrufu yapmak amacıyla aracın sahip olduğu Araç İçi Merkez Kontrol Ünitesi 3 dakika sonunda kontak sonrası + akım beslemesini keser. Beyni teşhis etmek için, aşağıdaki yöntemi uygulayarak 1 saat boyunca zorlamalı kontak sonrası + akım sağlamak mümkündür: kartın kilit açma tuşuna basınız, kartı kart okuyucusuna yerleştiriniz, marş butonuna basınız (zamanlamalı "kontak sonrası + akım" modunun kesilmesi), antidemaraj ikaz ışığı hızlı şekilde (4 Hz) yanıp-sönme yapmaya başlayana kadar marş butonuna marş şartları dışında 5 saniyeden fazla basınız. Bu "zorlamalı kontak sonrası + akım" modu 1 saat için etkindir. Marş butonuna basılması veya anahtar kart okuyucudan kartın çıkarılması zorlamalı "kontak sonrası + akımı" keser fakat "kontak sonrası zorlamalı + akım" için süreyi kesintiye uğratmaz. Bir saat aşılmadığı sürece, "kontak sonrası + akım" etkinleştirmesi kalan süre için "zorlamalı kontak sonrası + akımı" tekrar başlatır. EDC16C36_4_PRELI/EDC16C36_C_PRELI/EDC16C36_8_PRELI/EDC16C36_V50_PRELI/EDC16C36_V54_PRELI MR-366-X84-450$010.mif -2

3 Program N : 91 Teşhis Başlangıç Arızalar Arızalar (bazı koşullara göre ortaya çıkmış ve o zamandan sonra bir daha belirmemiş veya hala mevcut fakat içinde bulunulan koşullara göre teşhisi yapılmamış) mevcut veya hafızaya alınmış olarak belirir. Kontak sonrası + akım beslemesini etkinleştirdikten sonra teşhis aletini kullanırken mevcut veya saklı arızaların durumu hesaba katılmalıdır. Mevcut bir arıza için Arızaların yorumlanması bölümünde belirtilen yöntemi uygulayınız. Hafızaya alınmış bir arıza için, görüntülenen arızaları not ediniz ve Tavsiyeler bölümünde belirtilenleri uygulayınız. Arıza, tavsiyeler uygulanarak teyit edilmişse hala mevcuttur. Arızayı ele alınız. Arıza teyit edilmemişse aşağıdakileri kontrol ediniz: arızayla ilgili elektrik hatlarını, bu bağlantıyla ilgili soketler, arızalı olduğu tespit edilen elemanın direncini, kabloların sağlamlığı. Uygunluk kontrolü Uygunluk kontrolünün amacı, uyumlu olmadıklarında teşhis aletinde hiçbir arıza ortaya çıkarmayan verileri kontrol etmektir. Bu aşama aşağıdakilere imkan verir: bir müşteri şikayetine uyabilen ve görüntülenmeyen arızaların teşhisini yapmak. sistemin doğru olarak çalıştığını kontrol edebilmek ve arızanın onarımdan sonra yeniden ortaya çıkmayacağından emin olmak. Uygunluk kontrolü, durum ve parametre yorumlanmasında yapılan bir teşhistir. Bir durum normal olarak çalışmıyorsa veya bir parametre tolerans dışı ise, ilgili teşhis sayfalarına başvurunuz (durumların ve parametrelerin yorumlanmasına bakınız). Müşteri şikayetleri - Arıza Bulma Cetveli Teşhis aletleriyle yapılan kontrol doğruysa, ancak müşteri şikayeti hala devam ediyorsa, sorunu müşteri şikayeti olarak ele alınız. İzlenecek genel yöntemin özeti bir sonraki sayfada tablo şeklinde verilmiştir. MR-366-X84-450$010.mif -3

4 Program N : GENEL TEŞHİS YÖNTEMİ Teşhis Başlangıç Sistemde bir ön teşhis gerçekleştirin Sistem teşhis formunu yazdırınız (CLIP üzerinde mevcut ve Onarım Kataloğunda veya Teknik Not'ta) Clip'i bağlayınız Beyinle bağlantı kurulsun mu? HAYIR 1 no'lu ABC'ye bakınız 1 EVET Arızaların okunması Arıza var mı? HAYIR Uygunluk kontrolü EVET Mevcut arızaların ele alınması Hafızaya alınmış arızaların ele alınması Arıza belirtisi devam ediyor EVET ABC' leri kullanınız (Arıza Bulma Cetveli) HAYIR Sorun çözüldü Arıza belirtisi devam ediyor HAYIR Sorun çözüldü Arıza belirtisi devam ediyor HAYIR Sorun çözüldü EVET EVET Doldurduğunuz Teşhis Formuyla Techline'a başvurunuz MR-366-X84-450$010.mif -4

5 Program N : 91 Teşhis Başlangıç 4. TEŞHİS YÖNTEMİ (DEVAM) Kabloların kontrolü Teşhis zorluğu Soketlerin sökülmesi ve/veya kablolarda yapılan işlemler geçici olarak arızanın kaynağını giderebilir. Gözle kontrol Arızaları motor kaputu altında ve araç içinde arayınız. Kablo demetlerinin doğru yerleştirilip yerleştirilmediklerini, muhafazaları, yalıtkanları ve bağlantıları detaylı biçimde kontrol ediniz. Elle kontrol Kablo demetleriyle çalışırken, arıza durumlarının "hafızaya kayıtlı" dan "mevcut" a geçişlerini tespit edecek şekilde teşhis aletini, ya da durum değişikliklerini görüntülemek için mültimetreyi kullanınız. Soketlerin doğru kilitlendiğinden emin olunuz. Soketlere hafifçe bastırınız. Kablo demetini hareket ettiriniz. Şaseye göre yalıtımın kontrolü Bu kontrol şüpheli bağlantı ile 12 V veya 5 V arasında yapılan bir voltaj ölçümüyle gerçekleştirilir (mültimetre voltmetre konumundadır). Doğru ölçülen değerin 0 V olması gerekir V veya + 5 V'a göre yalıtımın kontrolü Bu kontrol şüpheli bağlantı ile şase arasındaki gerilimin ölçülmesiyle gerçekleştirilir (mültimetre voltmetre konumundadır). Şase bağlantısı ilk aşamada şasi üzerinden alınabilir. Ölçülen değerin 0 V olması gerekir. Süreklilik Kontrolü Süreklilik kontrolü direnç ölçümü ile yapılır (mültimetre ommetre konumundadır), soketlerin iki ucu sökülmüştür. Her bir hat için beklenen sonuç: 1 Ω ± 1 Ω. Hat tamamen kontrol edilmeli, bu metod çerçevesinde ara bağlantılar ancak teşhis sürecinde zaman kazanılmasına olanak sağladığında bahis konusu olur. Mültipleks hatlarda süreklilik kontrolü iki kablo üzerinde yapılmalıdır. Ölçülen değer 1 Ω ± 1 Ω olmalıdır. Güç besleme kontrolü Bu kontrol bir uyarı ışığı (izin verilen maksimum yüke bağlı olarak 21 W veya 5 W) yardımıyla yapılabilir. MR-366-X84-450$010.mif -5

6 Program N : 91 Teşhis Başlangıç 4.1 Soket kontrolü Not: Talep edilen her kontrol için o kontrolü görülebildiği kadarıyla gerçekleştiriniz. Talep edilmediyse soketi sökmeyiniz. Not: Soketlerin tekrarlanan takma/sökme işlemleri, işlevselliklerini değiştirir ve yanlış elektrik temas riskini arttırır. Takma/sökme işlemlerinin sayısını olabildiğince düşük tutunuz. Not: Kontrol, soketin 2 kısmına yapılır. Soket bağlantısı 2 tipte olabilir: Soket/Soket. Soket/Cihaz. 1. Soketin gözle kontrolü: Soketin erkek ve dişi kısımlarının doğru şekilde takılı olduğunu kontrol ediniz. 2. Soket çevresinin gözle kontrolü: Soketler araca sabitlenmişse bağlantının (pim, kayış, yapışkan bant...) durumunu kontrol ediniz. Kablo demetinin yakınındaki kablo demeti giydirmesi (kılıf, sünger, yapışkan bant...) üzerinde hasar olmadığını kontrol ediniz. Soketlerin çıkışındaki elektrik kablolarında ve özellikle yalıtım kısmında (aşınma, kesilme, yanma...) hasar olmadığını kontrol ediniz. Kontrollerin devamı için soket bağlantılarını sökünüz. 3. Plastik kutuların gözle kontrolü: Özellikle hassas parçalar da (kol, kilit, uç yuvaları vb.) mekanik bir (ezilmiş, eğrilmiş, kırılmış vb.) hasar olmadığını kontrol ediniz. Termik (erimiş, siyahlaşmış, deforme olmuş, vb.) hasar olmadığını kontrol ediniz. Leke (gres, çamur, sıvı, vb.) olmadığını kontrol ediniz. 4. Metalik kontakların gözle kontrolü: (Dişi kontağa KLİPS adı verilir. Erkek kontağa DİLCİK adı verilir.) Kıvrılmış kontaklar olmadığını kontrol ediniz (doğru şekilde yerleştirilmemiş bir kontak soketin arkasına doğru kayabilir). Kablo üzerine hafifçe çekme kuvveti uygulanması sırasında kontak soketten çıkar. Hasar olmadığını kontrol ediniz (kıvrılmış diller, klipslerin aşırı açık olması, kontak siyahlaşmış veya erimiş...). Metalik kontaklarda oksitlenme olmadığını kontrol ediniz. MR-366-X84-450$010.mif -6

7 Program N : 91 Teşhis Başlangıç Gözle sızdırmazlık kontrolü: (Sadece sızdırmaz soketler için) Soket kısmında conta olduğunu kontrol ediniz (bağlantının 2 kısmı arasında). Soketlerin arka kısmında sızdırmazlığı kontrol ediniz: Ünite eklemeleri için (her kablo için 1), her elektrik kablosunun takılı olduğunu ve yerine doğru yerleştirildiğini kontrol ediniz (kasayı dengeleyin). Kullanılmayan uç yuvaları için tapaların mevcut olduğunu kontrol ediniz. Bir kablo geçiş contası için (soketin tüm iç yüzeyini kaplayan bir conta), contanın mevcut olduğundan emin olunuz. Jel ile sağlanan sızdırmazlık için, fazlasını veya aşan kısımları çıkarmadan jelin tüm uç yuvalarında mevcut olduğunu kontrol ediniz (kontaklarda jel olması engel yaratmaz). Sıcak eriyikli yalıtımda (sıcak yapışkanlı manşon), manşonun soketlerin ve kabloların arkasından düzgün şekilde çıktığını ve sertleşen yapışkanın kablo uçlarında bulunduğunu kontrol edin. Conta grubunda hasar olmadığını kontrol ediniz (yarık, yanmış, belirgin deformasyonlar...). Bir arıza tespit edildiğinde, Teknik Not 6015A, Elektrik Kablolarının Onarılması başlığına başvurunuz. 5. TEŞHİS FORMU DİKKAT! DİKKAT Karmaşık yapılı bir sistemde her türlü arıza için, uygun aletler kullanılarak komple bir teşhis yapılmalıdır. Teşhis sırasında doldurulması gereken TEŞHİS FORMU yapılan teşhisin işlem akışının oluşturulmasını ve kaydının saklanmasını sağlar. Üreticiyle bağlantı kurulmasında temel bir elemandır. TECHLINE VEYA GERİ DÖNÜŞ SERVİS GARANTİSİ HER İSTEDİĞİNDE TEŞHİS FORMU DOLDURMAK ZORUNLUDUR. Bu form düzenli olarak istenecektir: Techline teknik desteği talebi olduğunda, onay talepleri için onay zorunluluğu olan parçaların değişimleri sırasında, Geri dönüşü istenen "gözetim altındaki" parçalara iliştirmek için. Garantinin ödenmesini güvence altına alır ve sökülen parçaların en iyi şekilde incelenmesine katkıda bulunur. 6. GÜVENLİK TALİMATLARI Bir parçayla ilgili her türlü işlemde, insanların veya malzemenin zarar görmemesi için güvenlik talimatlarına uyulması şarttır: yetersiz şarj durumunda beyinlerin düzgün çalışmayacağını göz önünde bulundurarak akünün şarj durumunu kontrol ediniz, uygun aletleri kullanınız. MR-366-X84-450$010.mif -7

8 Program N : 91, Teşhis Temizlik talimatları 1. KİRLİLİĞE BAĞLI TEHLİKELER Yüksek basınç direkt enjeksiyon sistemi kirliliğe karşı çok duyarlıdır. Yabancı madde girmesi sonucu ortaya çıkan tehlikeler şunlardır: yüksek basınç enjeksiyon sisteminin arızalanması veya tahrip olması, bir elemanın tıkanması, bir parçanın sızdırmazlığını kaybetmesi. Satış sonrasındaki bütün müdahaleler çok temiz koşullarda yapılmalıdır. Bir işlemin çok iyi temizlik şartlarında yapılması, sökme esnasında sistemin içine hiçbir yabancı madde (birkaç mikron boyunda parçacıklar) girmemiş olması anlamına gelir. Temizlik kuralları filtreden başlayıp enjektörlere kadar uygulanmalıdır. Kirliliğe yol açan elemanlar hangileridir? plastik veya metal talaşlar, boya, lifler: karton, fırça, kağıt, giysi, bez, saç benzeri yabancı maddeler, ortam havası, vb. DİKKAT Soket bağlantılarına zarar vermemek için motorun yüksek basınçlı bir aletle temizlenmesi yasaktır. Ayrıca, nem soketler içine yerleşip kalarak elektrik bağlantısında sorunlar yaratabilir. 2. HER TÜRLÜ MÜDAHALEDEN ÖNCE UYULMASI GEREKEN TALİMATLAR DİKKAT Yüksek basınç enjeksiyon sistemine yapılacak her türlü müdahaleden önce, aşağıdakileri koruyunuz: aksesuar ve eksantrik kayışlarını, elektrikli aksesuarları (marş motoru, alternatör, elektrikli takviyeli direksiyon pompası), motor volanı yüzeyini, debriyaj baskısı üzerine motorin akmasını önlemek için. Sökülen rakorları kapatmak için hazırda tapa bulundurunuz (tapa takımı Yedek Parça Mağazası'nda satılmaktadır). Tapalar tek kullanımlıktır. Kullanıldıktan sonra tapaların atılması gerekir (bir kez kullanıldıktan sonra kirlenirler, yeniden kullanmak için temizlemek yeterli olmaz). Kullanılmayan tapalar atılmalıdır. MR-366-X84-450$020.mif -8

9 Program N : 91, Teşhis Temizlik talimatları Sökülen parçaların saklanması için, elinizde toz geçirmeyecek şekilde birkaç kez kapatılabilen plastik torbalar bulundurunuz. Bu şekilde saklanan parçaların kirlenme riski daha düşüktür. Bu torbalar tek bir kullanım içindir, bir kere kullanıldıktan sonra atılmalıdır. Tüy bırakmayan temizleme bezleri temin ediniz (bez referansı ). Klasik bez veya kağıt kullanılması yasaktır. Çünkü bunlar tüy bırakarak yakıt devresini kirletebilirler. Her bez yalnızca bir kez kullanılabilir. Her müdahalede yeni bir ürün kullanınız (kullanılmış temizlik ürününde pislikler vardır ). Bunu içinde pislik bulunmayan bir kaba boşaltınız. Her müdahalede temiz ve iyi durumda bir fırça kullanınız (fırçanın kılları dökülmemelidir). Fırça ve temizleme ürünü ile açılacak rakorları temizleyiniz. Temizlenen kısımları (aletler, tezgah ve parçalar, rakorlar ve enjeksiyon sistemi bölgesi) basınçlı hava ile temizleyiniz. Fırça tüylerinin kalmadığını kontrol ediniz. Ellerinizi önceden, gerekiyorsa müdahale sırasında da yıkayınız. Koruyucu eldiven kullanırken ve her türlü kirliliği önlemek için deri eldivenlerin üstüne lastik eldivenler giyiniz. 3. MÜDAHALE SIRASINDA UYULACAK Devre açılır açılmaz, içine pislik kaçabilecek delikleri mutlaka tıkayınız. Kullanılacak tapalar Yedek Parça Mağazası'ndan temin edilebilir. Bu tapalar hiçbir şekilde yeniden kullanılmamalıdır. Kısa bir süre sonra tekrar açılacak olsa bile, hava geçirmez poşeti tekrar kapatınız. Çevredeki hava bir kirlilik faktörüdür. Sökülen bütün enjeksiyon sistemi elemanları tapa ile kapatıldıktan sonra, sıkı bir plastik torbada saklanmalıdır. Devrenin açılmasından sonra fırça, temizleme ürünü, hava tabancası, tel fırça, klasik bez parçası kullanmak kesinlikle yasaktır. Sonuçta, bu elemanlar sisteme yabancı madde girmesine neden olurlar. Değiştirilecek yeni bir parçayı ambalajından araca tam takılacağı sırada çıkartınız. MR-366-X84-450$020.mif -9

10 Program N : 91 Vdiag No: 44, 4C, 48, Teşhis Aksamların listesi ve yerleri Yüksek basınç pompası: Yüksek basınç pompası, ortak rampanın girişinde bulunur. Rampa basınç kaptörü: Bu kaptör ortak rampaya monte edilmiştir. Rampa basınç regülatörü: Regülatör, yüksek basınç pompası üzerine monte edilmiştir. Dört enjektör: Enjektörler, ortak rampa çıkışında silindir kapağı üzerine monte edilmiştir. Vakum pompası: Vakum pompası, eksantrik mili ucuna monte edilmiştir. Kumanda elektrovanası: Bu elektrovana, turbokompresör üzerinde bulunur. Turbokompresör: Turbokompresör, egzoz manifoldu çıkışında bulunur. Aşırı besleme basınç kaptörü: Aşırı besleme basınç kaptörü, turbokompresör ve emme hattı hava klapesi arasında hava devresi üzerine yerleştirilmiştir. Kütlesel hava debimetresi: Kütlesel hava debimetresi, hava devresi girişinde bulunur ve hava sıcaklık kaptörünü entegre eder. EGR elektrovanası: EGR elektrovanası, emme manifoldu ve egzoz manifoldu arasında bulunur. EGR konum kaptörü: Bu kaptör, EGR elektrovanasına entegredir. Hava klapesi: Hava klapesi, emme manifoldu girişinde bulunur. Partikül filtresi: Filtre, katalizörden sonraki egzoz hattına yerleştirilmiştir (sadece F9Q816 motorlarında). Manyetik tutucu: Bu kaptör, motor volanı üzerinde bulunur. Eksantrik mili kaptörü: Bu kaptör, eksantrik mili ucunda bulunur. MR-366-X84-450$030.mif -10

11 Program N : 91 Vdiag No: 44, 4C, 48, Teşhis Aksamların listesi ve yerleri Klima akışkanı basınç kaptörü: Bu kaptör klima akışkanı devresi üzerinde bulunur. Motor suyu sıcaklık kaptörü: Bu kaptör, motor termostat kutusu yakınında silindir kapağı üzerinde bulunur. Hava sıcaklık kaptörü: Hava sıcaklık kaptörü, hava debimetresiyle birleştirilmiş olarak hava devresi girişinde bulunur. Aşırı besleme basınç elektrovanası: Bu elektrovana, turbokompresör üzerinde bulunur. Katalizör: Katalizör, turbokompresörün çıkışında bulunur. Yakıt sıcaklık kaptörü: Bu kaptör, enjeksiyon pompası ve enjektör geri dönüş pompası yakınına yerleştirilmiştir. Hız limitörü-regülatörü çalıştırma/durdurma kumandası: Bu kumanda, direksiyon simidinin solunda aydınlatma reostasının yakınında bulunur. Fan motor grubu rölesi: Röle, soğutma radyatörü üzerinde bulunur. Gaz pedalı potansiyometresi: Potansiyometre, gaz pedalı üzerinde bulunur. Debriyaj pedalı kontaktörü: Kontaktör, debriyaj pedalı üzerinde bulunur. Ön ısıtma bujileri: Ön ısıtma bujileri, silindir kapağı üzerinde bulunur. Zenginlik oranı sondası: Zenginlik oran sondası turbokompresör çıkışına konumlandırılmıştır. Turbokompresör soğutma pompası: Bu pompa, turbonun yanında bulunur. Partikül filtresi çıkışı sıcaklık kaptörü: Kaptör partikül filtresinin çıkışında bulunur (sadece Vdiag 48'deki bazı F9Q816 motorlarda). Partikül filtresi girişi sıcaklık kaptörü: Kaptör, partikül filtresi girişinde bulunur (sadece F9Q816 tipi motorda). Partikül filtresi fark basınç kaptörü: Kaptör, partikül filtresinde bulunur (sadece F9Q816 tipi motorda). MR-366-X84-450$030.mif -11

12 Teşhis Elemanların görevleri Yüksek basınç pompası: Pompa, yakıt filtresinden geçerek depodaki yakıtı emer ve yakıtla enjektörleri besler. Rampa basınç kaptörü: Bu kaptör, rampaya takılmıştır ve rampa içindeki basıncı gösterir. Rampa basınç regülatörü: Bu bileşen, enjeksiyon sisteminin yüksek yakıt basıncını düzenler. Yakıt sıcaklık kaptörü: Bu kaptör, pompadan ve enjektör geri dönüş borusundan gelen yakıt geri dönüş sıcaklığını ölçer. Dört enjektör: Bu enjektörler, enjeksiyon sürecinin çok düzgün bir şekilde tekrarlanmasıyla püskürtülen yakıt miktarının hassas şekilde dozajını sağlarlar. Vakum pompası: Paletli vakum pompası, eksantrik mili tarafından çalıştırılır. Pompa, aşağıdaki elemanların kumandası için gerekli vakumu sağlar: kumanda elektrovanası, fren mastervak'ı. Kumanda elektrovanası: Elektrovana, vakum pompasına ve turbokompresör kanatçıkları kumanda diyaframına kumanda eder. Turbokompresör: Turbokompresör, motorun havayla aşırı miktarda beslemesini sağlar. Aşırı besleme basınç kaptörü: Bu kaptör, turbokompresör hava soğutucusu çıkışında hava klapesinden önceki kısımdaki basıncı belirtir. Kütlesel hava debimetresi: Debimetre, motora giren temiz hava miktarını ölçer. EGR elektrovanası: Egzoz gazı geri dönüşümü azot oksit (NOx) emisyonlarını ciddi oranda azaltır. EGR konum kaptörü: Kaptör, EGR elektrovanası konumunu vermeyi sağlar. Hava klapesi: Hava klapesi aşağıdaki durumlarda kullanılır: Motoru durdurma talebinde, motoru boğmak ve durmasını kolaylaştırmak için. Durma aşamasında, otomatik olarak tam açık konuma gelir. MR-366-X84-450$040.mif -12

13 Teşhis Elemanların görevleri Partikül filtresi: Partikül filtresi, temizleme işlemi sırasında yok etmek için partikülleri tutar ve bu şekilde partiküllerin atmosfere yayılmasını önler (sadece F9Q816 tipi motor). Manyetik tutucu: Açısal konum ölçümü, krank milinin motor volanı üzerine işlenmiş dişlerle harekete geçen manyeto-endüktif bir kaptörün yardımıyla gerçekleştirilir. Bu kaptör, motor devrini ve ayrıca enjeksiyon için krank mili konumunu verir. Eksantrik mili kaptörü: Bu kaptör, enjeksiyon çevriminin başlaması için bir bilgi verir. 1 no'lu silindir pistonu Üst Ölü Nokta'ya (ÜÖN) geldiği zaman, sıkıştırma sonu veya egzoz sonu aşamasında olabilir. Eksantrik mili kaptörü bu durumun ayırt edilmesini sağlar. Elektrikli su pompası: Elektrikli su pompası, motor durduğunda ve su sıcaklığının üst sıcaklığının aşılması durumunda devreye girer. Görevi: motor durduğunda turbokompresörü soğutmaktır. Klima akışkanı basınç kaptörü: Görevi, klima devresindeki klima akışkanı basıncını ölçmektir. Termoplonjörler: Yolcu konforunu artırmak için termoplonjörler motor suyunu ısıtırlar (sadece Vdiag 48 sahibi bazı F9Q816 motor tiplerinde). Motor suyu sıcaklık kaptörü: Motor suyu sıcaklık kaptörü, beyni motor suyu sıcaklık kaptörü hakkında bilgilendirmeyi sağlar. Hava sıcaklık kaptörü: Hava sıcaklık kaptörü, emme borusuna monte edilmiştir ve motor tarafından emilen hava sıcaklığını beyne bildirir. Aşırı besleme basınç elektrovanası: Bu elektrovana, aşırı besleme basıncını düşürmek için turbokompresör wastegate pnömatik devresinin çalışmasını sağlar. Katalizör: Katalizörün görevi, kirletici gazları zararsız gazlara dönüştürmektir. Fan motor grubu rölesi: Bu röle, bir sıcaklık eşiği aşıldığında soğutma fanı grubunu kumanda eder. Gaz pedalı potansiyometresi: Gaz pedalı potansiyometresi, gaz pedalı konumunu beyne bildirir (motor yükü). MR-366-X84-450$040.mif -13

14 Teşhis Elemanların görevleri Debriyaj pedalı kontaktörü: Debriyaj pedalı kontaktörü, pedalın konumu hakkında beyni bilgilendirir. Ön ısıtma bujileri: Ön ısıtma bujileri, motoru çalıştırmak için karışımın ateşlenmesinin en iyi şartlarda yapılabilmesi için yanma odasını ısıtır. Enjeksiyon rampası: Enjeksiyon rampası, yüksek basınç altında, yakıtı toplamayı ve enjektörlere dağıtmayı sağlar. Zenginlik oranı sondası: Oransal karışım sondasının görevi enjeksiyon sistemindeki sapmayı sıfırlamaktır. Turbokompresör soğutma pompası: Bu pompa, turbokompresör sıcaklığını düşürmek amacıyla soğutma sıvısı dolaştırılır. Partikül filtresi çıkışı sıcaklık kaptörü: Bu kaptör, partikül filtresi çıkışında egzos gazı sıcaklığını beyne bildirir (sadece Vdiag 48 sahibi bazı F9Q816 tipi motorlarda). Partikül filtresi girişi sıcaklık kaptörü: Bu kaptör, partikül filtresi girişinde egzos gazı sıcaklığını beyne bildirir (sadece Vdiag 48 sahibi bazı F9Q816 tipi motorlarda). Partikül filtresi fark basınç kaptörü: Bir fark basınç kaptörü, filtrenin dolum durumunu izler (partikül miktarı) ve temizleme işlemini başlatır. Görevi: Partikül filtresinin girişi ve çıkışı arasındaki basınç farkının algılanması (sadece F9Q816 tipi motorda). MR-366-X84-450$040.mif -14

15 Teşhis Özellikler Sistemin tanımı Yüksek basınçlı direkt enjeksiyon sisteminin amacı belirli bir anda motora belli miktarda yakıt vermektir. 128 uçlu BOSCH ve EDC16C36 tipi bir beyin takılmıştır. Sistem aşağıdaki elemanlardan oluşur: alçak basınç devresinde yakıt el pompası, motorin filtresi, içinde besleme pompası (aktarma pompası) bulunan yüksek basınç pompası, pompa üzerine bağlı yüksek basınç regülatörü, enjeksiyon rampası, rampaya bağlı motorin basınç kaptörü, dört elektromanyetik enjektör, motorin sıcaklık kaptörü, su sıcaklık sondası, silindir sıra kaptörü, manyetik tutucu, aşırı besleme basınç kaptörü, gaz pedalı potansiyometresi, EGR elektrovanası, geri dönüştürülen gazların soğutma elektrovanası, enjeksiyon beynine entegre atmosferik basınç kaptörü, hava sıcaklık kaptörüne sahip hava debimetresi, aşırı besleme basınç sınırlama elektrovanası, motorlu emme klapesi, partikül filtresi (sadece F9Q816 tipi motorda), partikül filtresi fark basınç kaptörü (sadece F9Q816 tipi motorda), partikül filtresinden önce takılan sıcaklık kaptörü (sadece F9Q816 tipi motorda), partikül filtresinden sonra takılan sıcaklık kaptörü (sadece Vdiag 48'deki bazı F9Q816 motorlarda), türbinden önce takılan sıcaklık kaptörü (sadece F9Q816 tipi motorda), zenginlik oranı sondası, turbo soğutma pompası. "Common rail" yüksek basınçlı direkt enjeksiyon sistemi sıralı modda çalışır (çalışma prensibi benzin motorlarındaki çok noktalı enjeksiyon sisteminin esasına dayanır). Bu enjeksiyon sistemi, ön enjeksiyon yöntemi sayesinde çalışma sırasındaki gürültüyü azaltır, kirliliğe yol açan partiküllerin ve kirletici gaz miktarının seviyesini düşürür ve düşük devirlerde bile yüksek motor torku elde edilmesini sağlar. Yüksek basınç pompası, yüksek basınç sağlayarak bunu enjeksiyon rampasına yollar. Pompa üstünde bulunan elektrovana verilen motorini beyin tarafından istenen miktara göre kontrol eder. Rampa, enjektörlerin her birini bir çelik boruyla besler. MR-366-X84-450$050.mif -15

16 Teşhis Özellikler a. Beyin: Motorun iyi çalışması için gerekli enjeksiyon basınç değerini belirler, sonra basınç regülatörüne kumanda eder. Rampa üzerinde bulunan basınç kaptörünün ilettiği değeri inceleyerek basınç değerinin doğru olup olmadığını kontrol eder. Doğru motorin miktarını yollamak için gerekli enjeksiyon süresini ve enjeksiyonu başlatma anını saptar. Bu iki değeri saptadıktan sonra her enjektöre elektrikli ve otomatik olarak kumanda eder. Motora enjekte edilen debi aşağıdaki değerlere göre belirlenir: enjektöre kumanda süresi, rampa basıncı (beyin tarafından düzenlenen), enjektörün açılma ve kapanma hızı, iğne hareket mesafesi (enjektör tipine göre sabit katsayı ile belirlenmiştir), enjektörün nominal hidrolik debisi (her enjektör için farklıdır). Beyin aşağıdaki fonksiyonları yönetir: rölanti ayarı, emme manifolduna tekrar enjekte edilen egzoz gazı debisi (EGR), yakıt besleme kontrolü (avans, rampa debisi ve basıncı), fan motor grubu kumandasını, klimayı (soğutma çevrimi fonksiyonu), hız regülatörü / limitörü fonksiyonunu, ön-art ısıtma kumandasını, mültipleks ağ ile ikaz ışıklarının kumandasını, katalizörlü partikül filtresinin çalışması (sadece F9Q816 tipi motorda). Yüksek basınç pompası içinde bulunan besleme pompası ile alçak basınçta beslenir (transfer pompası). Bu pompa, gönderme basıncı debi elektrovanası (MPROP) tarafından ve geri dönüş basıncı enjektör supapları tarafından kontrol edilen rampayı besler. Basınç düşüşleri bu şekilde karşılanabilir. Yakıt debi elektrovanası, yüksek basınç pompasına sadece rampada gerekli olan basıncı sabit tutabilecek miktarda motorin sağlar. Bu aksam, oluşan ısıyı azalır ve motor performansını artırır. Rampa geri dönüş basıncı için enjektörlerin supapları kullanıldığından, bu supaplar küçük elektrik şokları ile kontrol edilir: enjektörlerin açılmaması için yeteri kadar küçük (enjektörlerden çıkan dönüş devresine geçerek), valfleri açarak rampada geri dönüşü sağlayacak kadar uzun süreli olmalıdır. MR-366-X84-450$050.mif -16

17 Teşhis Özellikler b. Aracın değişik beyinleri arasında mültipleks bağlantı. Bu araçta bulunan elektronik sistem mültiplekstir. Aracın çeşitli beyinleri arasında bağlantı kurulmasını sağlar. Bu nedenle: gösterge tablosundaki arıza ikaz ışıklarının yanması mültipleks ağ tarafından sağlanır, mültipleks ağ üzerinden yapılan araç arızalarının bildirilmesi, vites kutusu üzerindeki araç hız kaptörünün kaldırılması. Gösterge tablosundaki araç hız bilgisi, mültipleks ağı aracılığıyla ABS beyni tarafından iletilir. Araç hız bilgisinin temel kullanıcıları enjeksiyon beyni, hava yastığı beyni ve araçta varsa otomatik vites kutusu beynidir. Bazı araçlarda filtrenin içinde yer alan motorinde su algılama kaptörü bulunur. Motorinde su varsa, turuncu renkli "enjeksiyon ve ön-art ısıtma" ikaz ışığı yanar. ÖNEMLİ Motor aşağıdaki yakıtlarla çalıştırılmamalıdır: içinde %10 'dan fazla diester bulunan motorin, Çok az miktarda bile olsa benzin. Sistem motorini 1600 bar değerine kadar yükselen bir basınçla motora püskürtebilir. Her müdahaleden önce enjeksiyon rampasının basınç altında olmadığını ve yakıt sıcaklığının çok yüksek olmadığını kontrol ediniz. Yüksek basınçlı enjeksiyon sistemi üzerinde her müdahalede bu dokümanda belirtilen temizlik ve güvenlik talimatına uyulması gerekir. Enjektörlerin ve pompanın içini sökmek yasaktır. Sadece yakıt debi elektrovanası, motorin sıcaklık kaptörü ve venturi değiştirilebilir. Güvenlik açısından, motor çalışırken yüksek basınç borusu rakorunu gevşetmek kesinlikle yasaktır. Devrenin kirlenmemesi açısından, yakıt rampası basınç kaptörünün sökülmesi yasaktır. Basınç kaptörünün arızalanması durumunda kaptörü, rampayı ve rampaya bağlı olan yüksek basınç borularını değiştiriniz. Sistemin herhangi bir parçasını doğrudan + 12 V ile beslemek yasaktır. Kurum kazımak ya da ültrasonda temizlemek yasaklanmıştır. Aküyü doğru olarak bağlamadan motoru kesinlikle çalıştırmayınız. Araç üzerinde kaynak yapılırken enjeksiyon beyni bağlantısını sökünüz. MR-366-X84-450$050.mif -17

18 Teşhis Özellikler c. İçerdiği fonksiyonlar: Klima yönetimine yardım: Klimalı modellerde EDC16C36 sistemi, bazı kullanım şartlarında Araç İçi Merkezi Kontrol Ünitesi üzerinden klimayı devreden çıkarabilme olanağını sağlar: sürücünün isteğiyle durdurma, marş aşamaları sırasında, aşırı ısınma durumunda (motor tarafından verilen gücü azaltmak için), motor çok yüksek devirlerde sabit tutulduğunda (kompresörün korunması için), geçiş aşamaları sırasında (sollama sırasındaki ani hızlanma talepleri, stop etmeyi önleme, kalkış gibi durumlarda). Bazı arızaların belirmesi sırasında sistemdeki kararsızlıkların (beklenmedik anlarda devre dışı kalma) önlenebilmesi için tekrarlı olarak ortaya çıkmadıkları sürece bu şartlar dikkate alınmazlar. Hava emme klapesi kumandası: Hava emme klapesi üç işlevselliği sağlar: motorun durdurulmasında rölanti kesici fonksiyonu, silindirlere doğru hava geçişini kesmek için klapeyi kapatmak. Amaç, motoru mümkün olduğunca hızlı durdurmak ve motorun kesilmesi sırasında kararsızlıkları azaltmak. Motorun çalışma aşamalarına göre "vana" kontrol sistemi EGR elektrovanasını geçiş ayarlama kesitinde "venturi" etkisi yaratmak için hava klapesini belli bir % oranında kapatacaktır. Bu geçiş kontrol sisteminin amacı, EGR gazlarının hava debisini hızlandırmak ve egzoz gazı emisyonlarını azaltmaktır. Termoplonjörlerin yönetimi (sadece Vdiag 48'deki bazı F9Q816 motorlarda): Bu araçta termoplonjörler bulunmaktadır. Enjeksiyon ile yönetilir ve kumanda edilir. İki strateji tipi mevcuttur: partikül filtresinin temizlenmesi sırasında enjeksiyon ile kumanda edilir, araç içi için bir talep olduğunda klima beyni enjeksiyon sisteminden, araç içi havası sıcaklığının yükselmesi için bir veya daha fazla termoplonjöre kumanda etmesini ister. Enjeksiyon beyni motorun çalışma aşamaları ve güç ihtiyaçlarına göre termoplonjörlerin kumandasına izin verir veya yasaklar. Kumanda edilen maksimum termoplonjör sayısı dörttür; kumandaları özellikle su sıcaklığına (< 15 C) ve hava sıcaklığına (< 5 C) bağlıdır. MR-366-X84-450$050.mif -18

19 Teşhis Özellikler Hız regülatörü/hız limitörü: Aracın hız regülatörü fonksiyonu devreye alındığında seyir koşulları ne olursa olsun araç hızının önceden seçilen bir değerde tutulmasını sağlar. Sürücü, kumanda butonlarıyla aracın hızını artırabilir veya düşürebilir. Sürücü referans hızı geçmek isterse, bunu aşağıda belirtilen işlemlerle gerçekleştirebilir: gaz pedalına basabilir ve referans hızı geçebilir (sürücü ayağını gaz pedalından çektiğinde, araç başlangıç hızına dönecektir), sistemin kumanda butonlarına basabilir. Hız regülatörü fonksiyonu aşağıda belirtilen işlemlerle devreden çıkarılabilir: sistemin kumanda tuşlarıyla, hız regülatörü seçme anahtarının devre dışı bırakılmasıyla, fren veya debriyaj pedalına basma gibi sistemle ilgili hareketlerin algılanmasıyla, araç hızı uyumsuzluğu gibi sistem hatalarının algılanmasıyla. Sürücü, hızını artırmak istediğinde gaz pedalına basarak hız regülatörü fonksiyonunu geçici olarak durdurabilir. Sürücü ayağını gaz pedalından çektiğinde seyir hızı tekrar sağlanacaktır. Böylece araç referans hıza kontrollü bir hız kademesiyle ulaşmayı deneyecektir. Hız regülatörünün devre dışı bırakılması sonrasında (beyin beslemesi kesilmeden) araç hızı kontrolünü yeniden devreye almak ve son referans hıza dönmek mümkündür. Hız limitörü fonksiyonu aktif hale getirildiğinde (seçim tuşuyla) araç hızının önceden belirlenen bir değerle sınırlandırılmasını sağlar. Sürücü, aracını referans hıza ulaşana kadar gaz pedalını kullanarak normal bir şekilde kontrol eder. Bu hızı aşmayı denediğinde sistem, pedalın komutunu dikkate almaz ve gaz pedalına yeteri kadar basılması koşuluyla araç hız regülatörü komutu doğrultusunda aracın hızını kontrol eder. Hız regülatöründe olduğu gibi kumanda butonlarına tek dokunuşla ya da sürekli basarak ayarlanmış hız değerinin değiştirilmesi mümkündür. Güvenlik nedenleriyle, pedal konumunun sınır değerini aşacak şekilde gaz pedalına basarak referans hızı aşmak mümkündür. Hız kontrolü pedalın bu konumuyla aracın hızı, referans hızın altına inene kadar yapılacaktır, bu durumda hız limitörü yeniden devreye girer. Sürücü referans hızı geçmek isterse, bunu aşağıda belirtilen işlemlerle gerçekleştirebilir: gaz pedalı "direnç noktasını" aşın, kısa veya uzun süreli basmayla referans hızını arttırarak. Hız limitörü fonksiyonu aşağıda belirtilen işlemlerle devreden çıkarılabilir: sistemin kumanda tuşlarıyla, hız limitörü seçici komütatörünün devre dışı bırakılmasıyla, fren veya debriyaj pedalına basma gibi sistemle ilgili hareketlerin algılanmasıyla, araç hızı uyumsuzluğu gibi sistem hatalarının algılanmasıyla. MR-366-X84-450$050.mif -19

20 Teşhis Özellikler EGR yönetimi: EGR sistemi (Egzoz gazları geri dönüşüm sistemi) egzozdan bazı gazların alınmasını ve manifolda tekrar gönderilmesini sağlar. Egzoz gazları egzoz manifoldunda toplanır ve (turbokompresörden önce) ardından EGR soğutucusuna ve EGR elektrovanasına yönlendirilir. EGR soğutucusu EGR soğutucusu by-pass sisteminin çalışması, egzozdan gelen gazın bir gaz-su eşanjörü ile soğutulduktan sonra tekrar emme manifolduna gönderilmesi esasına dayanır. Bu soğutucunun kirlilik önleme ihtiyaçlarına göre gazların soğutulması veya soğutulmamasını sağlayan tam açık veya tam kapalı tip bir elektrovanası vardır. EGR elektrovanası Sistem, doğru akımlı bir EGR elektrovanası ve elektrovananın konumunu teyit eden bir potansiyometreden oluşur. Valfin açılması pozitif bir kumanda düzeneği ile kontrol edilir (0 100 %). Potansiyometre, elektrovananın kumanda edilmesine ve teşhis edilmesine yarar. Motorun ilk çalıştırılmasında, ardından her motorun çalıştırılmasından sonra ve vananın her kapanmasında, "vana kapalı" konumu öğrenilir (offset). Bu değer, öğrenilen ilk offset veya son offset, teşhis sonları ile karşılaştırılır. Ayrıca elektrovananın kumandasını yeniden ayarlamayı sağlar. Bu nedenle EGR elektrovanasının kendisine kumanda eden beyne bağlanmış olması çok önemlidir. Zenginlik oranı sondası (sadece Vdiag 48 sahibi bazı F9Q816 motorlarda): Zenginlik oran sondası turbokompresör çıkışına konumlandırılmıştır. Oran sondasının işlevi enjeksiyon sistemindeki sapmayı sıfırlamaktır. Motor çalıştırıldığında enjeksiyon beyni hemen sondayı hemen çalıştırmaz: durum ET300 Zenginlik düzenlemesi "AKTİF DEĞİL" dir, PR779 Zenginlik oran sondası parametresi 1'e eşittir. Motor çalışıyorken ve yüksüz durumdayken, bir süre sonra ve su sıcaklığına bağlı olarak enjeksiyon beyni sondanın ısıtılmasına izin verir: durum ET300 Zenginlik düzenlemesi "AKTİF" tir, yaklaşık on saniye içinde, PR778 "Zenginlik oranı sondası sıcaklığı" yaklaşık 780 C'ye çıkar, bu andan itibaren PR779 "Zenginlik oran sondası" rölanti devrinde 0,3 ± 0,1 değerini gösterir. Turbokompresör soğutma pompası: Yüksek dönüş hızından ötürü, turbokompresörde rulman kullanılmaz. Bunun yerine, turbokompresör sürtünmesi basınçlı yağ filmiyle azaltılmış olan bir yatak kullanır. Motor durdurulduğunda, yağ basıncı oluşturulmaz ve böylece yağın temel görevi sona erer. Ancak, bir miktar yağ yatakta bulunmaya devam eder. Turbonun çalışması sırasında, bu yüksek sıcaklıklara maruz kalır. Motorun durdurulmasından sonra, sıcaklıkların yavaş düşmesi kalan yağı ısıtır. Bunun sonucu yağın vizkozitesi değişmekte ve turbokompresörün sıkışma riskini arttırmaktadır. Bunu önlemek için, turbokompresör sıcaklığını düşürmek amacıyla turbokompresör soğutma pompası soğutma sıvısı dolaştırır. Motor suyu sıcaklığı 80 C'yi aşarsa elektrikli olarak 5 dakika süreyle çalıştırılır. Ayrıca, suyun dolaşımı suyun beklemesini önleyerek sıcaklığın yağı etkilemesi gibi sıcaklık değişimlerinden ötürü suyu bozulmadan korur. MR-366-X84-450$050.mif -20