Avrupa Birliği Maddi Hukuku Malların Serbest Dolaşımı: Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler (Kural)

Transkript

1 Avrupa Birliği Maddi Hukuku Malların Serbest Dolaşımı: Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler (Kural) -7. Ders- Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Lisans Programı Güz Dönemi Yrd. Doç. Dr. İlke GÖÇMEN

2 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler Malların serbest dolaşımı, gümrük vergisi ve eş etkili vergiler (ABİHA md ) ile ayrımcı ya da koruyucu iç vergilendirmenin (ABİHA md ) yanı sıra miktar kısıtlamaları ve eş etkili tedbirleri / önlemleri / kısıtlamaları da (ABİHA md ) yasaklamayı gerektirir. İlke GÖÇMEN 2

3 Gümrük Vergisi ve Eş Etkili Vergi İç Vergilendirme Miktar Kısıtlaması ve Eş Etkili Tedbir Arasındaki İlişki Ulusal önlem sınırı geçerken Mali yük Sınırı geçince Mali olmayan yük Gümrük vergisi veya eş etkili vergi Đç Vergilendirme Miktar kısıtlaması veya eş etkili tedbir perse yasak Hizmet bedeli + Zorunlu hukuki gereklilik --- hariç Doğrudan ayrımcı Benzer ürünler Dolaylı ayrımcı Nesnel sebep ile haklı gösterilemezse Diğer ürünler Korumacılık yapmama Koruyucu etki, kaldırılır. Bu, vergi yönünden eşit yük anlamına gelmeyebilir. Vergi yönünden eşit yük İlke uygulanır. GÖÇMEN 3

4 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler ABAD, 34, 35 ve 36 maddenin yorumu ile iç pazara erişmek yönünde önemli bir rol oynamaktadır. Bu yönden, 34. madde ile ilgili olarak, eş etkili tedbirler ifadesi, geniş yorumlanır. İlke GÖÇMEN 4

5 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler Uyrukluk (köken) temelinde ayrımcılık yasağı, geniş yorumlanır. hem doğrudan hem dolaylı ayrımcılık hâlleri, kural olarak, yasaktır. (öz olarak) ayrımcılık olmasa bile, pazara erişimi önleyen veya güçleştiren (serbestîyi kısıtlayan) önlemler, kural olarak, yasaktır. kural olarak = Bir ulusal önlem, uyrukluk (köken) temelinde doğrudan veya dolaylı ayrımcı olsa ya da serbestîyi kısıtlıyor olsa bile; kimi meşru sebepler ile haklı (Birlik hukukuna uygun) görülebilir. İlke GÖÇMEN 5

6 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler Bu alandaki içtihat hukuku yönünden, temel olarak, dört karar ön plana çıkmaktadır: Dassonville kararı (1974) Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir, tanımlanmıştır. Odak noktası olarak, ayrımcılık yasağı, daha baskın gözükmektedir. İlke GÖÇMEN 6

7 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler Cassis de Dijon kararı (1979) Ayrımcı olmasa bile; malların serbest dolaşımına yönelik engeller (pazara erişimi önleyen veya güçleştiren önlemler), meşru sebepler ile haklı gösterilmedikçe, yasak sayılmıştır. Şu ilke / kural getirilmiştir. Karşılıklı tanıma ilkesi Makul olma kuralı Odak noktası olarak, pazara erişim, daha baskın gözükmektedir. İlke GÖÇMEN 7

8 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler Keck kararı (1993) Ulusal önlemler, türüne göre sınıflandırılmıştır. Ürün gereklilikleri Cassis de Dijon kararına tâbi kalmaya devam edecektir. Belirli satış düzenlemeleri etkilenen tüm tacirlere aynı biçimde uygulanıyorsa ve yerli ve ithal mallar yönünden hukuken ve fiilen aynı etkiyi doğuruyorsa 34. madde dışında kabul edilecektir. İlke GÖÇMEN 8

9 Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Tedbirler Genel Tespitler Commission v Italy (Komisyon v İtalya) kararı (2009) Diğer tür önlemler --- örnek: ürün kullanımı ürün gereklilikleri ve belirli satış düzenlemeleri dışında kalan ve pazara erişimi güçleştiren (diğer tüm) önlemler, meşru sebepler ile haklı gösterilmedikçe, yasak sayılmıştır. İlke GÖÇMEN 9

10 Malların Serbest Dolaşımı Serbestînin Tahdidi ve Haklı Gösterme Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Belirli satış düzenlemesi Doğrudan ayrımcı uygulanan Ürün gereklilikleri Pazara erişimi güçleştiren her türlü diğer önlem Keck pr. 16 koşulları sağlanıyor mu? md. 34: yasak md. 34: yasak Hayır Evet md. 36 istisnaları + orantılılık md. 36 istisnaları + zorunlu gereksiminler + orantılılık eş etkili tedbir değildir.» Keck pr. 16: Bir önlem, İlke etkilenen GÖÇMENtüm tacirlere uygulanıyor mu; yerli ve 10ithal mallar yönünden hukuken ve fiilen aynı etkiye sahip mi?

11 ABİHA md. 34 ve Uygulama Alanı ABİHA md. 34: Üye devletler arasında, ithalata ilişkin miktar kısıtlamaları ve eş etkili tüm tedbirler yasaktır. Bu hüküm, ne zaman uygulanabilir? Kişi bakımından kapsam Bu hüküm, kim tarafından ileri sürebilir? Herkes Konu bakımından kapsam Bu hüküm, hangi durumlarda ileri sürülebilir? (a) Mal ticareti (b) Sınır aşırı unsur İlke GÖÇMEN 11

12 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı ABİHA md. 34: Üye devletler arasında, ithalata ilişkin miktar kısıtlamaları ve eş etkili tüm tedbirler yasaktır. Hangi kavramlar, tanımlanmalıdır? (1) Miktar kısıtlaması, nedir? (2) Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir, nedir? İlke GÖÇMEN 12

13 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı Miktar kısıtlaması Geddo kararı (1973) Miktar kısıtlamaları hakkındaki yasak, duruma göre ithalatın, ihracatın ya da transit malların tamamen veya kısmen sınırlanmasına yol açan önlemleri içerir. İlke GÖÇMEN 13

14 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması md. 34 uyarınca yasak md. 36 istisnaları temel alınarak + orantılılık ilkesine uygun ise haklı görülebilir. İlke GÖÇMEN 14

15 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Komisyonun görüşü /50 sayılı Direktif* 2. madde, örnekler hâlinde, miktar kısıtlamasına eş etkili tedbirleri saymaktadır: İthal mallara yönelik, asgari veya azami fiyatlar İthal ürünlere yönelik, yerli ürünlerden farklılaşan ödeme koşulları Paketlemeye, bileşime, tanımlamaya, boyuta, ağırlığa vs. yönelik olup; yalnızca ithal mala uygulanan veya ithal mallarca sağlanması daha zor olan koşullar *Yalnızca, geçiş dönemi yönünden uygulanabilir nitelik taşır. İlke GÖÇMEN 15

16 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı Dassonville kararı (1974) Belçika hukuku uyarınca korunan bir menşe (köken) adına sahip mallar, ancak, ihraç ülkesinin ilgili makamlarınca verilen ve bu adı hak ettiklerini doğrulayan bir sertifika ile desteklenirse ithal edilebilmektedir. Bay Dassonville, ilgili İngiliz makamlarının ilgili sertifikasına sahip olmamasına karşın; Fransa dan Belçika ya İskoç viskisi ithal etmiştir. Bu sertifikayı almak, hâlihazırda, üçüncü bir ülkede serbest dolaşımda olan mallar yönünden oldukça güç gözükmektedir. Bay Dassonville, Belçika da kovuşturmaya tâbi tutulunca, savunma olarak, ilgili Belçika kurallarının miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir olduğunu ileri sürmüştür. İlke GÖÇMEN 16

17 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı ABAD a göre: Üye devletlerce çıkarılan ve [Birlik] içi ticareti doğrudan ya da dolaylı, fiilen ya da potansiyel olarak güçleştirmeye elverişli olan tüm ticari kurallar, miktar kısıtlamalarına eş etkili tedbir kabul edilir. İlke GÖÇMEN 17

18 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı ABAD a göre: Buradaki ispat aracı (menşe belgesi istemi), üye devletler arası ticarete dönük bir engel rolü görmektedir. Bu tür formaliteler (menşe belgesi istemi), üye devletler arası ticaret yönünden keyfi bir ayrımcılık veya örtülü bir kısıtlama oluşturmaktadır. Zira, yalnızca doğrudan ithalat yapanlar, ciddi zorluklarla karşılaşmadan böyle bir belgeyi elde edebilecektir. Oysa ki bu ürün, bir başka üye devlette hukuka uygun biçimde serbest dolaşımda bulunmaktadır. İlgili Belçika kuralı, kurucu antlaşma uyarınca yasaklanan bir miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir oluşturmaktadır. İlke GÖÇMEN 18

19 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması md. 34 uyarınca yasak md. 36 istisnaları temel alınarak + orantılılık ilkesine uygun ise haklı görülebilir. Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir [Birlik] içi ticareti doğrudan ya da dolaylı fiilen ya da potansiyel olarak güçleştirmeye elverişli mi? İlke GÖÇMEN 19

20 ABİHA md. 34, 70/50 sayılı Direktif ve Dassonville Kararı Dassonville kararının sonuçları Bir ulusal önlem, eş etkili tedbir mi diye bakılırken; ayrımcılık niyeti aranır mı; yoksa etkiye mi bakılır? Etkiye bakılır Buradaki formülasyon, ayrımcılık dili ile mi kaleme alınmıştır; yoksa ayrımcı olmayan önlemleri de içerecek genişliğe sahip midir? Ayrımcı olmayan önlemleri de içerebilir İlke GÖÇMEN 20

21 Olay Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler İtalya, ithal araçların tesciline yönelik yerli araçlara ait olandan farklı prosedürler izlemekte ve farklı veriler istemektedir. Bu prosedürler ve veriler, yerli araçlara nazaran ithal araçların tescilini daha uzun, karmaşık ve masraflı hâle getirmektedir. Komisyon, [ABİHA md. 34] e dayanarak, İtalya ya karşı ihlal davası açmıştır. Bu ihtilaf, Birlik hukuku yönünden nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 21

22 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler Olay İtalyan hukuku uyarınca, şeker, belirli bir azami satış fiyatına sahiptir. Bay Tasca, şeker ithal edip, bu satış fiyatının üstünde satış yapınca, İtalyan otoritelerince hakkında kovuşturma açılmıştır. Bay Tasca ya göre bu kural (yani, azami satış fiyatı), 34. maddeye aykırıdır. Bu ihtilaf, Birlik hukuku yönünden nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 22

23 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler ABAD a göre: Azami satış fiyatı, kendiliğinden, miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir sayılmayacaktır. Bununla birlikte, bu fiyat, ithal ürünlerin satışını zorlaştırıyor ise, eş etkili tedbir sayılacaktır. Bir tacir, bu tür bir fiyat nedeniyle, ithal ürünler yönünden kâr marjını kısıyorsa veya zararına satış yapıyorsa, orada, eş etkili tedbir vardır. İlke GÖÇMEN 23

24 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler Olay İrlanda hükümeti, tüketicinin ithal mal yerine yerli malı alması hedefiyle, İrlanda mallarının satışını teşvik etmektedir. Bu hükümet, bu hedefe dönük olarak, şu tedbirleri almıştır: (1) Bilgi hizmeti: Tüketiciler, hangi ürünlerin İrlanda malı olduğu ve nereden alınabileceği konusunda bilgilendirilir. (2) İrlanda malları için sergi (fuar) imkanı sunulmaktadır. (3) İrlanda da üretilen mallara yönelik, İrlandalı alın sembolünün kullanılması teşvik edilmektedir. (4) İrlanda Malları Konseyi tarafından, tüketicilerin İrlanda ürünleri almasını teşvik etmek üzere, tanıtım kampanyaları düzenlenmiştir. İlke GÖÇMEN 24

25 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler İrlanda hükümeti, zaman içinde, ilk iki uygulamayı terk ederken; son iki uygulamayı sürdürmüştür. Komisyon, [ABİHA md. 34] e dayanarak, İrlanda ya karşı ihlal davası açmıştır. Not: İrlanda Malları Konseyi, İrlanda hükümetince atanan kişilerden oluşmaktadır. Not: İlgili tanıtım kampanyası, özel bir şirket tarafından yürütülmektedir. İlke GÖÇMEN 25

26 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler İrlanda ya göre: (1) 34. maddedeki tedbirler, sadece bir kamu otoritesinin bağlayıcı işlemlerini içerir. Biz ise, burada sadece manevi destek sunuyoruz. (2) Kaldı ki, bu kampanya, ithalat üzerinde kısıtlayıcı etki göstermemiştir; zira, 1977 yılında satılan malların %49 u İrlanda malı iken; 1980 yılında bu oradan %43 e düşmüştür. Birlik hukuku yönünden bu iddialara nasıl yanıt verilecektir? İlke GÖÇMEN 26

27 Doğrudan veya Dolaylı Ayrımcı Ulusal Önlemler ABAD a göre: (1) Buradaki etkinlikler, yerleşik bir ulusal uygulamaya işaret etmektedir. İrlanda hükümeti, bu uygulamayı başlatmıştır ve desteklemektedir. Dolayısıyla, böyle bir uygulama, bağlayıcı bir işlem ile kıyaslanabilecek etkiler doğurur. (2) Bu kampanya, ithal ürünleri yerli ürünlerle ikame etmek için tasarlanmıştır ve üye devletler arası ticaret hacmini etkilemeye elverişlidir. Öyleyse, şekil e değil; içerik / öz e bakılır. İlke GÖÇMEN 27

28 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı Cassis de Dijon kararı (1979) Bir tacir, Fransa da üretilen Cassis de Dijon likörünü Almanya ya ithal etmek istemektedir. Bu kişi, Alman yetkili makamına başvurarak gerekli izni talep etmiştir. Alman makamları, şu gerekçe ile bu izni vermemiştir: (1) Fransız içkisi, Almanya da satılmak için yeterli alkol derecesine sahip değildir. Not: Alman hukukuna göre bu tür (meyve) likörler(i), asgari %25 alkol oranı içermelidir. Not: Cassis de Dijon likörü ise, %15 ila 20 arasında değişen alkol oranına sahiptir. İlke GÖÇMEN 28

29 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı ABAD a göre: (1) Alkolün üretimi ve pazarlanmasına ilişkin ortak kuralların yokluğunda... kendi ülkelerinde alkol ve alkollü içeceklerin üretimi ve pazarlanmasına ilişkin konuları düzenlemek üye devletlere aittir. Öyleyse: AB, bir alanı ortak kurallar ile uyumlaştırmamış ise; kural olarak, üye devletler, düzenleyici yetkiye sahiptir. İlke GÖÇMEN 29

30 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı ABAD a göre: (2) bir üye devlette hukuka uygun olarak üretilen ve pazarlanan alkollü içeceklerin bir başka üye devlet pazarına sunulamaması için hiçbir geçerli neden bulunmamaktadır. Karşılıklı tanıma ilkesi (karine) Bir üye devlette hukuka uygun olarak üretilen ve pazarlanan mallar, diğer üye devletlerde de pazarlanabilmelidir. İlke GÖÇMEN 30

31 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı ABAD a göre: (3) Ulusal hükümler; özellikle mali denetimin etkililiği, genel sağlığın korunması, ticari işlemlerin adilliği ve tüketicinin korunmasına ilişkin zorunlu gereksinimleri karşılamak için gerekli kabul ediliyorsa, ihtilaflı ürünlerin pazarlanmasına ilişkin ulusal kurallar arasındaki eşitsizlikten kaynaklanan [Birlik] içindeki dolaşıma yönelik engeller kabullenilmelidir. Makul olma kuralı Birlik içindeki dolaşıma yönelik engeller, zorunlu gereksinimler ile haklı gösterilmedikçe, miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir olarak yasaktır. İlke GÖÇMEN 31

32 Aynı Biçimde Uygulanan Önlemler: Cassis de Dijon Kararı Cassis de Dijon kararının önemi Odak noktası değişmiştir: Ayrımcılık yerine, ticaret üstündeki kısıtlayıcı etki -- - pazara erişimin önlenmesi veya güçleştirilmesi İki yeni prensip geliştirilmiştir: Karşılıklı tanıma ilkesi Makul olma kuralı 34. maddenin dış sınırları, tartışma konusu olmuştur. İlke GÖÇMEN 32

33 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Doğrudan ayrımcı uygulanan Aynı biçimde uygulanan md. 34: yasak md. 34: yasak md. 36 istisnaları + orantılılık md. 36 istisnaları + zorunlu gereksiminler + orantılılık İlke GÖÇMEN 33

34 Cassis de Dijon Kararının Sonrası Olay (1988) Alman hukuku uyarınca Edam peyniri, %34 yağ oranı ile hukuka uygun biçimde üretilebilmektedir. Fransız hukuku uyarınca Edam peyniri, en az %40 yağ oranına sahip olmalıdır. Bir tacir, Edam peynirini Almanya dan Fransa ya ithal edince, ticari ismin hukuka aykırı kullanımı nedeniyle kovuşturmaya maruz kalmıştır. Bu kişi, savunma olarak, ABİHA md. 34 e dayanmıştır. Birlik hukuku yönünden nasıl bir sonuç doğacaktır? İlke GÖÇMEN 34

35 Cassis de Dijon Kararının Sonrası ABAD a göre (1) Karşılıklı tanıma ilkesi (2) eş etkili tedbir mi? = Birlik içi ticareti güçleştirmeye elverişli mi? (3) Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi Haklı görülmemiştir. (4) Sonuç = Yasaktır!.. İlke GÖÇMEN 35

36 Cassis de Dijon Kararının Sonrası Olay (1982) Belçika hukuku uyarınca her türlü margarin, - nerede üretildiklerine bakılmaksızın- küp şeklindeki paketler hâlinde satılmalıdır. Bir tacir, dikdörtgen paketli Alman margarinini Belçika ya ithal etmeye çalışmıştır. İlgili Belçika makamları, tüketicinin korunmasını gerekçe göstererek, bu talebi reddetmiştir. Birlik hukuku uyarınca, bu olay, nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 36

37 Cassis de Dijon Kararının Sonrası ABAD a göre (1) Karşılıklı tanıma ilkesi (2) eş etkili tedbir mi? = Birlik içi ticareti güçleştirmeye elverişli mi? (3) Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi Tüketicinin korunması + orantılılık ilkesi (orantılı bulunmamıştır.) (4) Sonuç = Yasaktır!.. İlke GÖÇMEN 37

38 Cassis de Dijon Kararının Sonrası Olay (1985) Fransız hukuku uyarınca bir film, gösterime girdikten sonra, bir yıl boyunca bu filmin videolarının kirası ya da satışı yasaktır. Bu düzenlemenin amacı, insanları sinemaya gitmeye teşvik etmek ve sinemacılık ürünlerinin kârlılığını arttırmaktır. Böylelikle, yeni sinema filmlerinin çekilmesi, teşvik edilecektir. Bir tacir, Belçika dan gösterime girmesinin üstünden üç ay geçen bir filme ait video ithal edip, satmak istemektedir. Bu olay, Birlik hukuku uyarınca, nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 38

39 Cassis de Dijon Kararının Sonrası ABAD a göre (1) Karşılıklı tanıma ilkesi (2) eş etkili tedbir mi? = Birlik içi ticareti güçleştirmeye elverişli mi? (3) Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi Haklı görülmüştür. (4) Sonuç = Birlik hukukuna uygundur!.. İlke GÖÇMEN 39

40 Cassis de Dijon Kararının Sonrası Olay (1989) İngiliz hukuku uyarınca Pazar günleri, perakende satış yapmak -belirli kimi ürünler dışında- yasaktır. Bay D., bu kuralı ihlal etmesi nedeniyle, kovuşturulmaktadır. Bay D. ye göre bu kural, ABİHA md. 34 e aykırıdır. Bu olay, Birlik hukuku uyarınca, nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 40

41 Cassis de Dijon Kararının Sonrası ABAD a göre: (1) Karşılıklı tanıma ilkesi (2) eş etkili tedbir mi? = Birlik içi ticareti güçleştirmeye elverişli mi? (3) Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi çalışma saatlerinin ulusal veya bölgesel sosyo-kültürel özelliklere göre ayarlanması + orantılılık (ulusal mahkemeye bırakılmış) (4) Sonuç Ulusal mahkemeler, farklı kararlara imza atmış İlke GÖÇMEN 41

42 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri Olay (1993) Fransız hukukuna göre bir malı zararına (güncel alım fiyatının altında fiyata) yeniden satmak yasaktır. Bay Keck (ve Mithouard), X malını zararına yeniden satınca, haklarında kovuşturma yapılmıştır. Bay Keck (ve Mithouard) ın savunmasına göre, bu kural, ABİHA md. 34 e aykırıdır. İlke GÖÇMEN 42

43 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri ABAD a göre (1) Cassis de Dijon kararı uyarınca uyumlaştırma düzenlemelerinin yokluğunda hukuka uygun olarak üretildikleri ve pazarlandıkları üye devletlerden gelen mallara bu tür mallarca karşılanması gereken (isme, biçime, boyuta, ağırlığa, bileşime, sunuma, etiketlemeye ve paketlemeye ilişkin olanlar gibi) gereklilikleri ortaya koyan kuralların uygulanması sonucu oluşan engeller md. 34 uyarınca yasaktır. İlke GÖÇMEN 43

44 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri (2) önceden karar verilenin aksine, ithal ürünlere uygulanan ve belirli satış düzenlemelerini kısıtlayan veya yasaklayan ulusal hükümler; bu kurallar, ulusal ülke içinde iş yapan ilgili tüm tacirlere uygulandığı ve yerli ürünler ile ithal ürünlerin pazarlanmasını hukuken ve fiilen aynı biçimde etkilediği müddetçe, eş etkili tedbir sayılmamaktadır. İlke GÖÇMEN 44

45 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri Çünkü, bu tür kurallar, pazara erişimin önüne geçmemekte veya yerli mallar ile ithal mallara ilişkin olarak pazara erişim yönünden nötr bir nitelik taşımaktadır. (3) Sonuç: ABİHA md. 34, bir malı zararına (güncel alım fiyatının altında fiyata) yeniden satmak ile ilgili kurallara uygulanmamaktadır. İlke GÖÇMEN 45

46 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri Keck kararının önemi Yeni sınıflandırma Ürün gereklilikleri Bir ürünce karşılanması gereken isme biçime boyuta ağırlığa bileşime sunuma etiketlemeye paketlemeye ilişkin olanlar gibi gereklilikler Belirli satış düzenlemeleri Belirli ürünlere ilişkin satış yeri ve zamanı reklam yapılması kimi pazarlama yöntemleri İlke GÖÇMEN 46

47 Keck Kararı ve Belirli Satış Düzenlemeleri Karine ve ispat yükü dağılımı açısından Ürün gereklilikleri Karine olarak hukuka aykırı (ispat yükü: ilgili devlet) Belirli satış düzenlemeleri Sonuç Karine olarak hukuka uygun (ispat yükü: ilgili kişi) Takip eden içtihat hukuku, ürün gereklilikleri ile belirli satış düzenlemeleri ayrımı üstüne kurulmuştur. İlke GÖÇMEN 47

48 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Belirli satış düzenlemesi Doğrudan ayrımcı uygulanan Ürün gereklilikleri Keck pr. 16 koşulları sağlanıyor mu? md. 34: yasak md. 34: yasak Hayır Evet md. 36 istisnaları + orantılılık md. 36 istisnaları + zorunlu gereksiminler + orantılılık eş etkili tedbir değildir. Keck pr. 16: Bir önlem, etkilenen tüm tacirlere uygulanıyor mu; yerli ve ithal mallar yönünden hukuken ve fiilen aynı etkiye sahip mi? İlke GÖÇMEN 48

49 Keck Kararının Sonrası Olay (2001) İsveç hukuku uyarınca içki reklamı, radyo ve televizyon ya da satış noktalarında satılan dergiler üzerinden yapılamamaktadır. Bu tür reklamlar, tacirler ve restoranlara yönelik dergiler üzerinden ise yapılabilmektedir. X şirketi, içki reklamı da içeren bir dergi çıkarmaktadır. Bu dergi, %90 tacirlere giderken; %10 özel kişilere ulaşmaktadır. İlgili İsveç makamları, bu dergideki içki reklamlarına itiraz etmektedir. Bu olay, Birlik hukukuna göre nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 49

50 Keck Kararının Sonrası ABAD a göre: (1) Ürün gereklilikleri vs. belirli satış düzenlemesi Belirli satış düzenlemesi (2) (a) İlgili tüm tacirlere uygulanıyor mu? Evet (b) Yerli ürünlerle ithal ürünlerin pazarlanmasını hukuken ve fiilen aynı biçimde etkiliyor mu? Hukuken Evet Fiilen Hayır (yani, pazara erişimi önlüyor veya güçleştiriyor) Öyleyse eş etkili tedbir (3) Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi Kamu sağlığı + orantılılık (ulusal mahkemeye bırakılmış ) İlke GÖÇMEN 50

51 Olay (2003) Keck Kararının Sonrası Doc Morris şirketi (Hollanda), sağlık merkezi işletip, e- posta yoluyla tıbbi ürün satmaktadır. Internet satışları, 8 Haziran 2000 tarihi itibariyle Alman dilini de içeren reçeteli ve reçetesiz onaylı ilaçlar yönünden Almanya daki tüketicilere yapılmaya başlanmıştır. Alman hukuku uyarınca internet üzerinden satış yapılması yasaktır. Bu olay, Birlik hukukuna göre nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 51

52 Keck Kararının Sonrası ABAD a göre (1) Ürün gereklilikleri vs. belirli satış düzenlemesi Belirli satış düzenlemesi (2) (a) İlgili tüm tacirlere uygulanıyor mu? Evet (b) Yerli ürünlerle ithal ürünlerin pazarlanmasını hukuken ve fiilen aynı biçimde etkiliyor mu? Hukuken Evet Fiilen Hayır (yani, pazara erişimi önlüyor veya güçleştiriyor) Öyleyse eş etkili tedbir (3) Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi İnsan sağlığı ve hayatının korunması + orantılılık ( )» reçeteli ilaçlar yönünden orantılı» Reçetesiz ilaçlar yönünden orantısız 52

53 Commission v Italy Kararı --- Ürün Kullanımı Olay (2009) İtalyan hukuku uyarınca motosikletlere römork bağlamak, yasaktır. Komisyon, bu kuralı ABİHA md. 34 e aykırı görerek, İtalya ya karşı ihlal davası açmıştır. Bu olay, Birlik hukukuna göre nasıl çözülecektir? İlke GÖÇMEN 53

54 Commission v Italy Kararı --- Ürün Kullanımı ABAD a göre (1) Ürün gereklilikleri vs. belirli satış düzenlemesi Ürün kullanımı (2) Eş etkili tedbir Cassis de Dijon kararı (ürün gereklilikleri) Keck kararı (belirli satış düzenlemesi) + Bir başka üye devlet kökenli ürünlerin bir üye devlet pazarına erişimini güçleştiren her türlü diğer önlem (3) Makul olma kuralı = Kurucu antlaşmadaki istisnalar + Zorunlu gereksinimler + orantılılık ilkesi Yol güvenliği + orantılılık (ulusal mahkemeye bırakılmış ) İlke GÖÇMEN 54

55 Miktar kısıtlamaları ve eş etkili tedbirler: İçtihat Hukuku --- Son Durum Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Üç tür kategori Ürün gereklilikleri (Cassis de Dijon kararı) Belirli satış düzenlemeleri (Keck kararı) Diğer tür önlemler (Commission v Italy kararı) Esas motif Pazara erişimi önleyen veya (esaslı biçimde) güçleştiren ulusal önlemler = eş etkili tedbir Not: eş etkili tedbir olan bir ulusal önlem, yerine göre, haklı görülebilir! İlke GÖÇMEN 55

56 Ulusal Önlem Miktar kısıtlaması Miktar kısıtlamasına eş etkili tedbir Belirli satış düzenlemesi Doğrudan ayrımcı uygulanan Ürün gereklilikleri Pazara erişimi güçleştiren her türlü diğer önlem Keck pr. 16 koşulları sağlanıyor mu? md. 34: yasak md. 34: yasak Hayır Evet md. 36 istisnaları + orantılılık md. 36 istisnaları + zorunlu gereksiminler + orantılılık eş etkili tedbir değildir.» Keck pr. 16: Bir önlem, etkilenen tüm tacirlere uygulanıyor mu; yerli İlke GÖÇMEN 56 ve ithal mallar yönünden hukuken ve fiilen aynı etkiye sahip mi?

57 ABİHA md. 34 Üye devletler arasında, ithalata ilişkin miktar kısıtlamaları ve eş etkili tüm tedbirler yasaktır. İlke GÖÇMEN 57

58 ABİHA md. 35 Üye devletler arasında, ihracata ilişkin miktar kısıtlamaları ve eş etkili tüm tedbirler yasaktır. İlke GÖÇMEN 58

59 ABİHA md ve 35. madde hükümleri, genel ahlak, kamu düzeni ve kamu güvenliği; insanların, hayvanların veya bitkilerin sağlığının ve yaşamının korunması; sanatsal, tarihî veya arkeolojik değer taşıyan milli varlıkların korunması; sınai ve ticari mülkiyetin korunması nedenlerinin haklı kıldığı, ithalata, ihracata veya transit mallara getirilen yasaklama veya kısıtlamalara engel teşkil etmez. Ancak, bu yasaklama ve kısıtlamalar, üye devletler arasındaki ticarette keyfi bir ayrımcılık veya örtülü bir kısıtlama aracı oluşturamaz. İlke GÖÇMEN 59