1. NETPRO/MINE Yardım NETPRO MINE Sürüm Notları MINE Dosya Işlemleri Dosya Dosya Yükle Dosya Dosya Sakla...

Transkript

1 1. NETPRO/MINE Yardım NETPRO MINE Sürüm Notları MINE Dosya Işlemleri Dosya Dosya Yükle Dosya Dosya Sakla Dosya Farklı Sakla Dosya Yazdır Dosya Ekran Görüntüsü Sakla Dosya Lidar Verisi Yükle Dosya Çıkış MINE Görünüm Görünüm Etkilesim Görünüm Stil Görünüm Stereo Görünüm Navigasyon Görünüm Kırpma-Dilim Görünüm Çoklu Kesit Görünüm Düzenle Görünüm İptal Et Görünüm Karelaj Görünüm Lejant Görünürlüğü MINE Pencere Pencere Veri Kataloğunu Göster Pencere 3D Göster Pencere Görüntü Pencere Görüntüyü Hatırla Pencere Görüntüler Pencere Işıklar Pencere Kamera Ayarları Pencere AVI Pencere Kamera Link MINE Düzenle Düzenle Geri Al Düzenle Yeniden Yap Düzenle Cizgi Yönünü Değiştir Düzenle Katman Ekle Düzenle Katman Değistir Düzenle Sil Düzenle Kaydır Düzenle Döndür Düzenle Parelel Al Düzenle Ölçekle Düzenle Genişlet Düzenle Kır Düzenle Kes Düzenle Ayrıştır Düzenle Uzat Düzenle Birleştir Düzenle Edit Düzenle Doku Kapla Düzenle Normal Hesapla Düzenle Ölçek Ayarla Düzenle Perspektif Penceresini Döndür MINE Çiz Çiz Nokta Çiz Çizgi Çiz Alan Çiz Üçgen Çiz Dikdörtgen Prizma Çiz Yakalama Modları MINE Sorgu Sorgu Seç Sorgu Obje Özelliklerini Sor Sorgu Uzunluk Sorgu Alan Sorgu Açı MINE Katı Model Enkesit* Otomatik Enkesit Ara Kesit Yardımcı Çizgiler Kesit Böl (Çizgi Seçerek)

2 1.8.6 Kesit Böl (Nokta Seçerek) Etkileşimli Katı Model Katı Model Katı Model Birleştir Tüm Katı Model Kesitten Noktaya Katı Model Dallanma _ sil Katı Model Özellikler _ sil Katı Model Yazdırma _ sil MINE Bloklama Bloklama Blok MINE Jeoistatistik Variogram Capraz_Dogrulama Ters Uzaklık Kestirim En Yakın Komşu Ters Uzaklık - NetproMine Krigleme Kokrigleme Indikator Krigleme Benzetimler Ardışık Normal Benzetim Benzetim Sonrası Işlemler Benzetim Sonrası Işlemler(Krigleme) MINE Araçlar Araçlar Seçenekler Araçlar Veri kontrolleri Araçlar Toz Dağılım Modelleme Araçlar Operatorler Blok Operatörleri Yüzeylerin Arasını Blokla Katı Modelin İçini Blokla Blokları Kestir Blokları Sınırla Katı Model Operatörleri Yüzeyler Arasında Katı Model Oluştur Kotlar Arasında Katı Model Oluştur STR Dosyasından Katı Model Oluştur Ortalama Litoloji Kalınlığı Yüzeyler Arasında Hacim Hesapla Katı Model Özellikleri Katı Model Kes Yüzey Operatörleri Yüzey Oluştur* Damar Yüzeyi Oluştur Yüzey Aritmetik İşlemleri Üst Yüzeyi Düzelt Alt Yüzeyi Düzelt Yüzey Birleştir Yüzey Sadeleştir Yüzey Sınırları Çizgi Modeli İzlesin Çoklu Doğruyu Yüzey Yap Yüzey Kes* Yüzey Yükseklik Görselleştirmesi Eğim\Eğim Yönü Eşdeğer Eğrisi Yüzeye Fay Ekle Yüzeye Platform Ekle Yüzeyi Projeye Ekle Yüzey Özellikleri Damar Noktalarını Belirle Damar Noktalarını Düzenle Öznitelik Operatörleri Öznitelik Yüzeyi Öznitelik Yüzeyi (En Yakın Komşu Gösterimiyle) Öznitelik Yüzeyi (Ters Uzaklık Kestirimiyle) Öznitelik Yüzeyi (Krigleme) İstatistik Operatörleri Blok Model Noktaları İstatistiği Blok Model Noktaları Variogramı

3 Kompozit Sonrası Öznitelikler İçin İstatistik Kompozit Sonrası Öznitelikler İçin Variogram Yüzey Noktaları İstatistik Yüzey Noktaları Variogram Araçlar Gezinme Araçlar Genel Ayarlar Araçlar Netcad' le Eşitle Operatör Tasarımcısı Koordinat Isimleri _ sil Genel ayarlara gidecek MINE Veri Kataloğu Veri Kataloğu Aç Veri Kataloğu Yeni Veri Kataloğu Proje Işlemleri Proje Işlemleri Oku Proje Işlemleri Yaz Proje Işlemleri Istatistik Proje Işlemleri Kompozit Ekle Proje Işlemleri Raporlar Proje Işlemleri Hakediş Işlemleri Proje Işlemleri Ozellikler Proje Işlemleri Projeyi Kapat Veri Kataloğu Sondajlar Sondajlar Yeni Sondaj Sondajlar Yeni Grup Sondajlar Damar Gösterimi Sondajlar Süzgeç Sondajlar Süzgeci Kaldır Sondajlar Tümünü Seç Sondajlar Stil Sondajlar Limit Sondajlar Netcad' le Eşitle Sondaj Sağ Tuş Özellikleri Sondaj Düzenle Sondaj Grup Sondaj Sondaj Logu Raporu Sondaj Kayaç Karakterizasyonu Sondaj Ağırlıklı Ortalama Sondaj Limit Sondaj Yeniden Adlandır Sondaj Sil Veri Kataloğu Enkesitler Enkesitler Yeni Grup Yeni Grup Enkesit Oku Yeni Grup Kesit Seç Yeni Grup Ozellikler Yeni Grup Yeniden Adlandır Yeni Grup Sil Enkesitler Enkesit Enkesit Katı Model Oluştur Enkesit Surpac STR Yaz Enkesit Ozellikler Enkesit Grup Enkesit Stil Enkesit Limit Enkesit Netcad' le Eşitle Enkesit Kopyasını Oluştur Enkesit Yeniden Adlandır Enkesit Sil Veri Kataloğu Katı Modeller Katı Modeller Katı Model Oku Katı Modeller Ozellikler Katı Modeller Kestirim Katı Modeller Katı Model Katı Model Blokla Katı Model Ozellikler Katı Model Dosya Kaydet Katı Modeller Kesit Oluştur Katı Model Eş Kalınlık Eğrileri Katı Model Stil Katı Model Limit Katı Model Netcad' le Eşitle Katı Model Kopyasını Oluştur

4 Katı Model Yeniden Adlandır Veri Kataloğu Bloklar Bloklar Blok Oku Bloklar Ozellikler Bloklar Blok Blok Süzgeç Blok Ozellikler Blok Oznitelikler Blok Oznitelik -> Katı Model Blok Raporlar Blok Kestirim Blok Blok Yaz Blok Optimizasyon Blok Etiket Ekle Blok Tematik Blok Limit Blok Netcad' le Eşitle Blok Kopyasını Oluştur Blok Yeniden Adlandır Veri Kataloğu Kompozitler Kompozitler Kompozit Ekle Kompozitler Kompozit Gösterim Ayarları Kompozitler Stil Kompozitler Limit Kompozitler Netcad' le Eşitle Kompozitler Kompozit Kompozit Düzenle Kompozit Yaz Kompozit İstatistik Kompozit Diagramlar Kompozit Yeniden Adlandır Kompozit Sil Veri Kataloğu Variogramlar Veri Kataloğu Kriglemeler Veri Kataloğu Yüzeyler Yüzeyler Ozellikler Yüzeyler Kesit Oluştur Yüzeyler Üçgen Ekle Yüzeyler Nokta Ekle Yüzeyler Nokta Düzenle Yüzeyler Sadeleştir Yüzeyler Eş Eğrilerine Ayır Yüzeyler Etiket Ekle Yüzeyler Tematik Yüzeyler Stil Yüzeyler Limit Yüzeyler Netcad' le Eşitle Yüzeyler Kopyasını Oluştur Yüzeyler Yeniden Adlandır Yüzeyler Sil Veri Kataloğu Faylar Faylar Fay Ekle Faylar Fay Oku Faylar Sağ Tuş İşlemleri Faylar Ozellikler Faylar Stil Faylar Limit Faylar Netcad' le Eşitle Faylar Yeniden Adlandır Veri Kataloğu Yer Altı Madenciliği Galeriler Galeriler Galeri Ekle Galeriler Galeri Listesi Galeriler Havalandırma Hesabı Galeriler Raporlar Galeriler Eksen Göster Galeriler Bağlantı Yolları Ekle Galeriler Spiral Ekle Galeriler Kurp Ekle Galeriler Galeri Oluştur Galeriler Yeni Grup Galeriler Grup Adı Düzenle

5 Galeriler Etiket Ekle Galeriler Tematik Galeriler Stil Galeriler Limit Galeriler Netcad' le Eşitle Tesisat ve Taşıma Tesisat ve Taşıma Tesisat Ekle Tesisat ve Taşıma Galeriye Tesisat Ekle Tesisat ve Taşıma Tesisat Listesi Tesisat ve Taşıma Raporlar Fan Fan Fan Ekle Fan Fan Listesi Hava Kapısı Hava Kapısı Hava Kapısı Ekle Hava Kapısı Hava Kapısı Listesi Veri Kataloğu Yer Üstü Madenciliği Ocak Oku Ocak Ekle Ocak Ekle (Otomatik) Çoklu Ocak Ekle Ocak Sağ Tuş İşlemleri Ocak Varsayılan Basamak Tanımı Ocak Değişiklikleri Kaydet Ocak Tüm Yüzeyleri Yenile Ocak Tavan/Taban Seç Ocak Sonuç Yüzeyleri Birleştir ve Proje Yüzeylerine Ekle Ocak Kotlar Arası Tavan Yüzeyi Tavan Yüzeyi Varsayılan Tavan Çizgisini Seç (İçini) Tavan Yüzeyi Varsayılan Tavan Çizgisini Seç (Dışını) Tavan Yüzeyi Tavan Yüzeyinin Kesilmemiş Halini Göster Tavan Yüzeyi Tavan Yüzeyini Seç Tavan Yüzeyi Sonucu Yüzeylere Ekle Tavan Yüzeyi Stil Tavan Yüzeyi Limit Tavan Yüzeyi Netcad' le Eşitle Taban Yüzeyi Taban Yüzeyi Taban Çizgisini Üçgenle Taban Yüzeyi Taban Yüzeyini Seç Taban Yüzeyi Sonucu Yüzeylere Ekle Taban Yüzeyi Stil Taban Yüzeyi Limit Taban Yüzeyi Netcad' le Eşitle Ocak Yüzeyi Ocak Yüzeyi Ocak Yüzeyini Yenile Ocak Yüzeyi Sonucu Yüzeylere Ekle Ocak Yüzeyi Stil Ocak Yüzeyi Limit Ocak Yüzeyi Netcad' le Eşitle Ocak Yüzeyi Sil Ocak Çizgileri Ocak Çizgileri Çizgileri Sadeleştir Ocak Çizgileri Ocak Çizgisi Ekle Ocak Çizgileri Çıkış Yolu Ekle Ocak Çizgileri Şev Üstü Oluştur Ocak Çizgileri Şev Dibi Oluştur Ocak Çizgileri Tavan Yüzeyinin Üstünde Kalan Çizgileri Taşı Ocak Çizgileri Taban Yüzeyinin Altında Kalan Çizgileri Taşı Ocak Çizgileri Netcad' le Eşitle Ocak Çizgileri Tavan/Taban Çizgilerini Seç Ocak Çizgileri Sil Ocak Çizgisi Ocak Çizgisi Şev Üstü Oluştur Ocak Çizgisi Şev Dibi Oluştur Ocak Çizgisi Otomatik Basamak Oluştur Ocak Çizgisi Rampa Tanımları Ocak Çizgisi Çizgi Sadeleştir Ocak Çizgisi Üste Taşı Ocak Çizgisi Alta Taşı Ocak Çizgisi Tavan Çizgisi Ocak Çizgisi Taban Çizgisi

6 Ocak Çizgisi Etiket Ekle Ocak Çizgisi Limit Ocak Çizgisi Netcad' le Eşitle Ocak Çizgisi Yeniden Adlandır Ocak Çizgisi Sil Veri Kataloğu Rakortmanlar Rakortman Ekle Rakortman Rakortman Özellikler Rakortman Alan Ekle Rakortman Kopyasını Oluştur Rakortman Yeniden Adlandır Rakortman Sil Veri Kataloğu Patlatmalar Patlatmalar Patlatma Ekle Patlatmalar Tümünü Karşılaştır Patlatmalar Patlatma Genel Özellikleri Patlatmalar Patlatma Dış Veri Yaz Patlatmalar Patlatma Dış Veri Al Patlatmalar Patlatma Sağ Tuş Özellikleri Patlatma Patlatma Yüzeyi Seç Patlatma Delikler Patlatma Zamanlama Patlatma Canlandırma Patlatma Raporlar Patlatma Çevresel Etki Değerlendirme Patlatma Özellikler Patlatma Etiket Ekle Patlatma Tematik Patlatma Stil Patlatma Limit Patlatma Netcad' le Eşitle Patlatma Yeniden Adlandır Patlatma Sil Veri Kataloğu Yollar Düzenlenecek MINE Patlatma Canlandırma Cevresel_Etki_Degerlendirme Delikler Ozellikler NetproMine Patlatma Dış Veri Yaz Al Patlatma Ekle Patlatma Genel Özellikler Raporlar - NetproMine Yüzey Seçme Zamanlama MINE Sondaj Logları Düzenle (Sondaj Bilgileri) Gruplama Sondaj logu raporu Kayaç karakterizasyonu Yeniden adlandır _ sil Sil (Sondaj Islemleri) Göster MINE Yeraltı Madenciliği Fan_sil Galeri Galeri Gösterim Galeri Listesi Hava Kapısı_sil Kurp Spiral Tesisat ve Taşıma_sil Yer Altı Raporlar MINE Yerüstü Madenciliği Acik_Ocaklar Pasa Harmanı Rakortmanlar

7 NETPRO/MINE Yardım NETPRO MINE Sürüm Notları MINE Dosya Işlemleri Dosya Dosya Yükle Dosya Dosya Sakla Dosya Farklı Sakla Dosya Yazdır Dosya Ekran Görüntüsü Sakla Dosya Lidar Verisi Yükle Dosya Çıkış MINE Görünüm Görünüm Etkilesim Görünüm Stil Görünüm Stereo Görünüm Navigasyon Görünüm Kırpma-Dilim Görünüm Çoklu Kesit Görünüm Düzenle Görünüm İptal Et Görünüm Karelaj Görünüm Lejant Görünürlüğü MINE Pencere Pencere Veri Kataloğunu Göster Pencere 3D Göster Pencere Görüntü Pencere Görüntüyü Hatırla Pencere Görüntüler Pencere Işıklar Pencere Kamera Ayarları Pencere AVI Pencere Kamera Link MINE Düzenle Düzenle Geri Al Düzenle Yeniden Yap Düzenle Cizgi Yönünü Değiştir Düzenle Katman Ekle Düzenle Katman Değistir Düzenle Sil Düzenle Kaydır Düzenle Döndür Düzenle Parelel Al Düzenle Ölçekle Düzenle Genişlet Düzenle Kır Düzenle Kes Düzenle Ayrıştır Düzenle Uzat Düzenle Birleştir Düzenle Edit Düzenle Doku Kapla Düzenle Normal Hesapla Düzenle Ölçek Ayarla Düzenle Perspektif Penceresini Döndür MINE Çiz Çiz Nokta Çiz Çizgi Çiz Alan Çiz Üçgen Çiz Dikdörtgen Prizma Çiz Yakalama Modları MINE Sorgu Sorgu Seç Sorgu Obje Özelliklerini Sor Sorgu Uzunluk Sorgu Alan

8 Sorgu Açı MINE Katı Model Katı Model Özellikler _ sil Enkesit* Katı Model Katı Model Yazdırma _ sil Dallanma _ sil Kesit Böl (Çizgi Seçerek) Yardımcı Çizgiler Ara Kesit Kesitten Noktaya Katı Model Tüm Katı Model Katı Model Birleştir Etkileşimli Katı Model Otomatik Enkesit Kesit Böl (Nokta Seçerek) MINE Bloklama Bloklama Blok MINE Jeoistatistik Variogram Capraz_Dogrulama Kestirim Benzetimler MINE Araçlar Araçlar Seçenekler Araçlar Veri kontrolleri Araçlar Toz Dağılım Modelleme Araçlar Operatorler Araçlar Gezinme Araçlar Genel Ayarlar Araçlar Netcad' le Eşitle Operatör Tasarımcısı Koordinat Isimleri _ sil Genel ayarlara gidecek MINE Veri Kataloğu Veri Kataloğu Aç Veri Kataloğu Yeni Veri Kataloğu Proje Işlemleri Veri Kataloğu Sondajlar Veri Kataloğu Enkesitler Veri Kataloğu Katı Modeller Veri Kataloğu Bloklar Veri Kataloğu Kompozitler Veri Kataloğu Variogramlar Veri Kataloğu Kriglemeler Veri Kataloğu Yüzeyler Veri Kataloğu Faylar Veri Kataloğu Yer Altı Madenciliği Veri Kataloğu Yer Üstü Madenciliği Veri Kataloğu Rakortmanlar Veri Kataloğu Patlatmalar Veri Kataloğu Yollar Düzenlenecek İlgili Dokümanlar Jeolojik Katı Modelleme Proje Uygulamaları Jeolojik Katı Modelleme Uygulamaları, projelerde kullanılacak jeolojik modellerin tüm aşamaları ile oluşturulma süreçlerini kapsar. Sayısal arazi modeli oluşturma ve jeolojik haritaların bu model üzerine aktarımı, veri girişi ve sondaj log raporu hazırlama, jeolojik yüzey, katı ve blok modellerin üç boyutlu sayısallaştırılması ve görüntülenmesi, jeoistatiksel yöntemlerle kaynak ve rezerv kestirim süreçlerini içerir. Jeolojik Katı Modelleme Proje Uygulamaları nw Jeolojik Katı Modelleme Uygulamaları, projelerde kullanılacak jeolojik modellerin tüm aşamaları ile oluşturulma süreçlerini kapsar. Sayısal arazi modeli oluşturma ve jeolojik haritaların bu model üzerine aktarımı, veri girişi ve sondaj log raporu hazırlama, jeolojik yüzey, katı ve blok modellerin üç boyutlu sayısallaştırılması ve görüntülenmesi, jeoistatiksel yöntemlerle kaynak ve rezerv kestirim süreçlerini içerir.

9 Cevher Modelleme ve Açık Ocak Projelendirme Uygulamaları Cevher Modelleme ve Ocak (Yeraltı-Yerüstü) Projelendirme Uygulamaları, yenilenen Maden Kanunu na uygun yapıda yerüstü ve yeraltı cevher yatağı modelleme projelerinin tüm aşamaları ile oluşturulma süreçlerini kapsar. Maden işletmeciliği, veri girişi ve sondaj log raporu hazırlama, sayısal arazi modeli oluşturma, üç boyutlu görüntüleme ve sayısallaştırma, jeolojik katı ve blok modelleme, jeoistatiksel kaynak ve rezerv kestirimi, işletme tasarımı ve üretim planlaması süreçlerini içerir. Cevher Modelleme ve Açık Ocak Projelendirme Uygulamaları nw Cevher Modelleme ve Ocak (Yeraltı-Yerüstü) Projelendirme Uygulamaları, yenilenen Maden Kanunu na uygun yapıda yerüstü ve yeraltı cevher yatağı modelleme projelerinin tüm aşamaları ile oluşturulma süreçlerini kapsar. Maden işletmeciliği, veri girişi ve sondaj log raporu hazırlama, sayısal arazi modeli oluşturma, üç boyutlu görüntüleme ve sayısallaştırma, jeolojik katı ve blok modelleme, jeoistatiksel kaynak ve rezerv kestirimi, işletme tasarımı ve üretim planlaması süreçlerini içerir. NETPRO MINE Sürüm Notları

10 (GP9)/ Netcad7 GP6,Netcad 7.6 ve 3D (GP9) ile uyumlu çalışmaktadır. Her bir sondaj grubuna özgü farklı abartma katsayılarının kullanılabilmesi sağlanmıştır.her bir sondaj grubuna özgü farklı abartma katsayılarının kullanılabilmesi sağlanmıştır. Kabuk model işlemlerinde iyileştirmeler yapılmıştır. Açılı sondajların Netcad ekranına aktarımında iyileştirmeler yapılmıştır Açık ocak etiketlerinde iyileştirmeler yapılmıştır. Kamera Işıkları ile ilgili ayarlarda geliştirme. Yüzey Sınırları Geliştirildi, otomatik olarak kesişim sınırlarının oluşturulması sağlandı. Netcad 7.6 ile; Şerit menü, pencere ve ayarlar Netcad ile tamamen entegre olmuştur. Netpro/Mine genel ayarları ve seçenekleri Netcad genel ayarlar menüsüne eklenmiştir. Sondaj veri kontrolleri Oku Penceresine eklenmiştir. Galeri işlemlerinde geliştirmeler yapılmıştır. Sondaj gösterimlerinde kalınlığın tenör değerine göre belirlenebilmesi sağlanmıştır. Eş Kalınlık Eğrileri özelliği eklenerek İzopak Haritalarının oluşturulması sağlandı. Fay özniteliklerinin excel dosyalarından okunabilmesi sağlanmıştır. Tenör Bazında 3D Gösterimi ile sondajlara ait analiz değerlerinin belirli bir çap ve tematikte gösterilmesi sağlandı. Çoklu Kesit özelliği ile farklı parametrelerde alına kesitlerin toplu halde gösterimi sağlandı. Görüntü Ayarlarını Önayarla Yap işlemi ile kalite ve performans seçimleri eklenerek proje yönetim süreçlerinde iyileştirmeler yapıldı. Etiketleri Görünür Yap Özelliği ile proje yönetim süreçlerinde iyileştirmeler yapıldı. Profil Seç özelliği ile serbest galeri tasarımlarının galeriler kütüphanesine eklenmesi sağlandı. 3D ekranına serbest yazı ekleme özelliği getirilmiştir. Katı Model Birleştir işleminde iyileştirmeler yapılmıştır (GP8)/ NETCAD ve 3D (GP9) ile uyumlu çalışmaktadır. Enkesitlerden katı model oluşturma için alternatif olarak 'Kabuk Yönetemi' eklenmiştir; bu sayede farklı düzlemlerdeki enkesitlerden oluşturulan üç boyutlu katı modellerin de gerçeğe en yakın yapıda modellenebilmesi sağlanmıştır. Sondaj verilerinin okunması işleminde iyileştirmeler yapılmıştır. Blok okuma işleminde iyileştirmeler yapılmıştır. Yol ekle işlemi ile oluşturulan yola eklenen kesitlerin kaydedilmesi sağlanmıştır. Çevresel etki değerlendirme işlem sonucunun otomatik kaydedilmesi sağlanmıştır. Galeri kurp ekleme işlemi düzenlenebilir hale gelmiştir (GP7)/ NETCAD ve 3D (GP8) ile uyumlu çalışmaktadır. Sondaj Süzgeç yetenekleri geliştirildi. 'Kabuk Katı Model Oluşturma' yeteneği eklendi; bu sayede modellenmesi zor damar yüzeyleri ile büyük büyük hacimli katı modellerin daha yüksek performansla oluşturulabilmesi sağlandı. 'Kırpma-Dilim' yeteneği eklendi; bu işlem sayesinde üç boyutlu kesitlerin düzlemsel olarak sınırlandırılabilmesi sağlandı. 'İstatistik Analizler' ve 'Histogram Grafiklerinin' blok üzerinden de alınabilmesi sağlandı (GP6)/ Netcad (GP17) ve 3D (GP7) ile tam uyumludur. Rusça arayüzler düzenlenmiştir Çeşitli iyileştirme ve hata düzeltmeleri yapılmıştır (GP5)/ Netcad (GP16) ve 3D (GP6) ile tam uyumludur. Çeşitli iyileştirme ve hata düzeltmeleri yapılmıştır (GP4)/ Netcad (GP15) ve 3D (GP5) ile tam uyumludur. Çeşitli iyileştirme ve hata düzeltmeleri yapılmıştır (GP3)/ Netcad (GP14) ve 3D (GP4) ile tam uyumludur. Çeşitli iyileştirme ve hata düzeltmeleri yapılmıştır (GP2) /

11 Netcad (GP13) versiyonu ile uyumludur Çeşitli iyileştirme ve hata düzeltmeleri yapılmıştır (GP1) / Netcad (GP11) versiyonu ile uyumludur Sondaj şekli kolonu oku işleminden kaldırılmıştır. Oku işlemlerinde eşleştirme kolonlarının otomatik doldurulması sağlanmıştır. Açık ocakta geliştirmeler yapıldı / Netcad (GP7) versiyonu ile uyumludur Netpro/Mine içerisinde yapılan işlemleri geri alabilmek için Undo Manager eklendi. Enkesitten katımodel oluştur işlemini devamında kullanıcıya kesitten noktaya katımodel oluşturma işlemi önerme eklendi. Çevre etki değerlendirme kapsamında, Toz modelleme yapısı eklendi. Veri kataloğunda, enkesit nesnelerine bir gruplama yapısı eklendi. Otomatik olarak seçilen sondajlardan enkesit oluşturmayı sağlayan enkesit asistanı yapısı eklendi. Birden fazla ocağın birlikte oluşturulabileceği bir yapı eklendi. Enkesitlerin ekrandan seçerek gruplanması, bu grupların dışarı yazılması ve okunması özellikleri eklendi. Katı Model için dışarı yazma ve okuma opsiyonu eklendi. Blok yapısında iyileştirmeler yapıldı ve blok okuma işlemleri düzenlendi ve hızlandırıldı. Ocak tasarımları için dışarı yazma ve okuma opsiyonu eklendi. Netpro/Mine içerisinde nesnelerin, Netcad'e senronize edilip, düzenlenip, geri aktarılarak güncellenmesini sağlayan bir yapı eklendi. Rampaların arka arkaya değil de,aralarında boşluk(buffer yada tampon alan) oluşturma seçeneği eklendi. Netpro/Mine ekranından ölçekli olarak çıktı alınabilmesi için, ölçek düzenleme seçeneği eklendi. Karelaj işleminde ekranın o anki köşe koordinatlarına göre karelaj oluşturabilmesi için seçim opsiyonu eklendi. Sondaj istatistiklerinde bulunan grup seçimine hepsi/tümü seçeneği eklendi. Galeri oluştur işlemi ile çoklu doğru dışında katman da seçilebilmesi sağlandı. Yol Raporu içerisinde kazı-dolgu hacmi ve kurp bilgileri de eklendi. Her bir sondaj için ayrı ayrı limit bul eklendi. Damar tanımlarının tanımlanmasında nokta seçiminde bitiş den başlangıca doğru da yapılabilir hale getirildi. Damar tanımlamalarına göre de istatistik hesaplamaların yapılması eklendi. Yollar için yarma dolgu miktarlarını hesaplayan bir komut eklendi. MicroMine ile hazırlanmış STR'lerin okunabilmesi sağlandı. Açık ocak çizilerindeki alta-üste taşı ikonları ve kullanımı Netcad/Referans Yöneticisi'ndeki yapıya dönüştürüldü. Ocak çizgisi ekle işlemine çoklu doğruları katmandan da okuma eklendi. Açık ocak şev üstü ve şev dibi limit kotu hesap makinesi tavan yüzeyine erişilince doğru sonuç üretmesi sağlandı. Açık ocaklarda otomatik basamak oluştur işleminde iki rakortman tanımlama eklendi. Açık ocak içerisinde alınan hacim raporlarının içerikleri detaylandırıldı ve farklı kotlara göre, istenilen metraj aralıklarında rapor alma opsiyonları eklendi. Ham örneklem ve litoloji kayıtlarının sırası düzensiz geldiğinde de csv'yi okuyabilmesi ve düzenli halde geri yazabilmesi sağladı. Kesit alındığında sondajlara ait litoloji bilgilerinin de netcad e senkronize edilebilmesi sağlandı. Birbirine çok yakın yada çok uzak sondajların aktarılmasını engellemek yerine bir uyarı mesajı vermesi şeklinde değiştirildi. Variogram içerisinde oluşan deneysel variogram noktalarının daha anlaşılır olması için çizgi ile birleştirilmesi sağlandı. Çoklu seçim yapılarak birden fazla tabakanın Netcad' e senkronizasyon opsiyonu eklendi. Açık ocakların yüklenmesinde performans artırıldı. Katı model özellikler penceresine "Ortalama Z Genişliği" bilgisini eklendi. Proje tabakaları açma-kapamada kullanılan chech box işlemlerinde esc komutunun aktif hale getirilmesi sağlandı. Yüzeylere nokta bazlı renk vererek yüksekliğe göre renk değiştiren bir görselleştirme sağlandı. Patlatma hesaplamaları için zorunlu paramatreler ile diğer parametrelerin ayrımı sağlandı. Katı model içerisine giren blokları filtreleme işlemi hızlandırıldı. Blokları Filtrele operatörünün adı Blokları Sınırla olarak değiştirildi. Ağırlıklı ortamala süzgeç opsiyonlarına eklendi. Fan ekleme pencereleri güncellendi ve Hava Kapısı Tipleri eklendi. Yol tasarımı yaparken, yolun eğim değeri de görülebilmesi sağlandı. Edit işlemi birden fazla kez seçilemesi engellendi ve edit yapılan obje varken başka obje seçimesi engellendi. Koordinat hesap makinesi üzerinden nokta eklerken gidilecek yönü belli etmek için ok işareti göstermesi sağlandı. Sondaj gruplarının Açık yada Kapalı olma durumunun; yüzey ve kompozit gibi işlemleri yaparken dikkate alınması sağlandı Sondajlar Sağ tuş Raporlar altına Damar Kayıtları Raporu eklendi. Bloklar ve yüzeylerde kullanılan kopyasını oluştur işlemi enkesitler içinde yapıldı. Netpromine ekranındaki bloklar tematik özellikleri ile netcad' e senkronizayson eklendi. Variogramlar proje açılırken artık beklemeye neden olmuyacak şekilde hızlandırıldı ve variogramlara isim verilebilmesi sağlandı. Sondajları için ekranda gösterilmek istenen damar grubu seçilebilen, "Damar Gösterimi" komutu eklendi. Netpro/Mine ekranında ki bloklar, Netcad ekranına nokta yerine blok şekilleriyle aktarılabilir ve üzerine (blok no, tenör, x,y,z değeri vb. ) blok bilgileri kullanıcı tanımlı olarak yazdırılabilir yapıya getirildi. Ocak çizgisinin isminin; şevüstü ve şev altı çizgilerinden kalın olarak görüntülenmesi sağlandı. Katı modeli bir sınıra başka bir katı modele veya XZ düzleminde çoklu doğruya göre de sınırlandırılma eklendi. Ocak basamakları bazında bloklama işleminin yapma eklendi. Öznitelik yüzeyleri içerisine, ağırlıklı ortalama değerlerinde oluşturulabilmesi için bir checkbox eklendi. Damarda sondaj seçimi yapılmadığında oluşan bilgi mesajı kaldırıldı. Yer Altı Madenciliği Araç Çubuğu kaldırılmıştır. Proje özellikleri içerisinde bulunan proje türü seçimi zorunluluğu kaldırıldı. Gezinme Seçenekleri, Araç çubuklarından kaldırılıp Araçlar altına taşınmıştır.

12 / Netcad (Release 12) ile uyumludur. Fan hava miktarı işleminde seri ve paralel bağlantı için hesaplama değiştirildi / Netcad (Release 12) ile uyumludur. Dosya sıkıştırma işlemini hızlandırma yönünde revize yapıldı. Yollar için yarma dolgu miktarlarını hesaplayan bir komut eklendi. Proje Özellikleri Damar Kayıtları Penceresine Minimum ve Maksimum Damar kalınlığı belirlenecek bir sekme açıldı. Galeriye tesisat ve taşıma eklenirken galeri seçimi sonrası komut satırında 2 nokta seçiniz yazmaktadır. Seçilecek 2 nokta olmadığından bu mesajın kaldırıldı / Netcad (Release 12) ile uyumludur. Çiz işlemleri arasına elips ve daire işlemleri eklendi. Kompozitlere süzgeç uygulanması eklendi (Kısa örneklerin çıkarılması, Katı model içerisine düşen kompozitlerin süzgeçlenmesi, Belirli bir kotdan ya da X,Y den düşük ya da yüksek verileri kullan, Verilen öznitelik değerine göre süzgeçleme işlemi). Sondajlar ve galeriler için ipucu penceresi eklendi, (Araçlar menüsünde Seçenekler içinde). Açık Ocak /kotlar arası katı model oluşturma eklendi. Variogram raporlama eklendi. Damar yüzeylerinin Sondaj gruplarına göre de oluşturulabilmesi eklendi. Gerçek veri ve Çapraz doğrulama sonuçlarından Saçılma Diyagramı Çizilmesi eklendi. Otomatik ocak oluştur işlemi kaldırıldı. Yer üstü madenciliğinde oluşturulan ocak yüzeylerinin stilleri değiştirilebilmekte fakat kaydedilememekteydi, stiller kaldırıldı / Netcad (Release 11) ile uyumludur. tesisatlara çoklu galeri seçimi Farklı Platformlarda Oluşturulmuş Galerilerin İmport ve Export Edilebilinmesi Blok stil alan sınırları varsayılan olarak açık görüntülensin Tenör Tonaj Eğrisi Raporu Excel Ortamında Değil, Netpro/Mine içinde alınsın. galerilere abartma katsayılarının verilmesi. Galeri Özelliklerinden Tahkimatların Editlenememesi Benzetim Sonrası İşlemler (Krigleme) ismi İkili Değer Krigleme Sonrası İşlemler olarak değiştirilmeli Sınır Değer Krigleme > İkili Değer Krigleme olarak değiştirilmeli yeraltı tasarımına grup eklenmesi galeri gruplarına gore 3d ve galeri formunda goruntuleme hakediş raporunda kesinti ve iade tanımları Uc noktaları birbirine dokunan (kapalı halka gibi) galerinin birleşim yerinde kurp yapmak Havalandırma işlemlerine (Galerilere Grup bilgisi eklenecektir.) Karelaj hem iki boyutlu hem de üç boyutlu olarak gösterilebilsin Ardışık Normal Benzetim, Koşullanma Verisi Kullan İle kompozit değerleri seçilebilmeli Kompozit oluştururken "değeri olmayan kompozitleri çıkar" seçeneği eklenmelidir. Kurp yarıcapı büyük geldigi zaman kullanıcıya o koseye yapılabilecek en büyük yarıcapı soylemek galeri seç özelliğinin eklenmesi tesisat raporu yapılacak Variogram ve kriginglere sondaj başlangıç noktası eklenmesi Kaydır işlemi kullanılarak galeriden ilk veriler uzaklık noktaları değiştirilen tesisatların son konum değerlerinin dinamik değişmesi Kıpma işlemi ile oluşan kesit çizimlerinin netcad'e aktarılması Sınırlandırılmış Yüzeye Göre Katı Model oluşturma Ham örneklem değerlerinin sondaj etiketlerine yansıması Çizilen çizginin bir obje ile sınırlandırılması Sondaj kayıtları yazdırma işlemi tamamlandığında bilgi mesajı havalandırma hava akım yönünün belirlenmesi Proje MDB dosyasının boyutu içerisine veri eklenip silindikçe artıyor. Bunu küçültmek lazım. ipucu goster seceneğinin eklenmesi. Uzunluk ölçme aracında eğim birimi belirlenmelidir. havalandırma verilerinin açılışta etiket verisinde kullanılması HAM ÖRNEKLEM VERİSİ YOKSA KOMPOZİT OLUŞTURURKEN UYARI VERMELİ Açık ocak çizgileri / sağ tuş / sadeleştir komutu isteniyor. Ocak çizgilerinin toplu olarak Netcad'e aktarılabilmesi den fazla blok raporu uyarı mesajı düzenleme Kriglemelere rename özelliği kazandırılması fan ikon ekleme Kestirim ve Benzetim Sonuçları için de Variogram, Histogram ve Basit İstatistik hesaplanabilmeli Nokta yakalama Mod toolbarına X,Y,Z ozelliğinin eklenmesi. Yüzey sınırı hızlandırılmalıdır / Netcad 5.2 GIS ile uyumludur.

13 GeliştirmeHata Sondajlar için veritabanına aktarımı gerçekleşen tablolar üzerinde yeni tablolar veya özellikler için güncellemeyi sağlayacak bir opsiyon eklendi. Log raporu gösterim tipi ayarlarında veri kaynaklarının arttırıldı. Sondaj log raporlarında yapılan düzenlemeler o sondajla özelleştirildi. Çoklu log raporu desteklendi. Sondaj log ölçeklendirmesi yapıldı. STR oku çoklu dosta okuyabilmesi sağlandı. Damar yüzeyi oluşturan 7 komuta da extrapolasyon yapabilmemizi sağlayacak, sınır seçme opsiyonu desteklendi. Kompozitlere kısa değer örnekleri ekle ve çıkar eklendi. Variogram hesaplanırken belirtilen min ve maks değerleri içinde olan kompozitleri kullanılması desteklendi. Açık ocak şev üstü oluştururken varsayılan değer basamak yüksekliğinin otomatik gelmesi sağlandı. Kriging'in Krigleme olarak Türkçeleştirilmesi desteklendi. Kriging tabakası altında oluşan krig veriler veritabanında tutulması desteklendi. Simülasyonlara benzetim sonrası ve benzetim öncesi işlemler eklenmesi sağlandı. Patlatmalara tane boyu hesabı eklenmesi sağlandı. Patlatma yüklemesi check işlemine alındı. İki doğru arasındaki açı hesaplanabilmeli sağlandı. Oluşturulan herbir galerinin hacmi sorgulanabilmesi sağlandı. Galeriler yay isim düzenlemesi sağlandı. Galeri çizim sonlandırıldığında bilgi girişi formunun açılısı desteklendi. Galeri işlemlerinde ve arayüzünde değişiklik yapıldı. Galeri içinde Ucus işleminin yapılması sağlandı. Dosyadan nokta listesi oku ve yaz desteklendi. Yatak genel eğiminin hesaplanabilmesi sağlandı. Proje No kaldırıldı Sondaj süzgeçleme işlemlerine =< ve => eklendi. 3D ekranından sondaj silme ve sorgulama çalışmıyordu düzeltildi. Sondaj isimlerinde türkçe karakter olarak yalnızca "ı" harfi desteklenmiyordu düzeltildi. Arakesit oluşturarak yaratılan enkesit çizgileri silinmeye çalışılınca bütün kesit siliniyordu, düzeltildi. Filtrelenen blokların tematikleri kayboluyordu düzeltildi. Açı kayıtları listesi raporu düzenlendi. Omni-directional model variogramda gözükmüyordü, düzenlendi. Yüzey oluşturma işlemleri formlarında başlıklar tekrarlanıyordu, düzenlendi.açık ocak / şev dibi-üstü yaratılırken, taban ve-veya tavan yüzeyi çok sayıda üçgenden oluşuyorsa bazen takılmalar oluşuyordu, işlem dakikalar-saatler sürebiliyordu, düzeltildi. Örnekleme kayıtları okutulamıyordu, düzenlendi. Taban şarj yoksa metrik değerler sıfır geliyordu, düzenlendi. Patlatma tümünü karşılaştır raporunda metrik bilgileri sıfır olarak görüntüleniyor Ash yaklaşımı ile hesaplanan negatif değerler hesaplıyordu, düzeltildi. Aşağı-içeri yönü ile rampa başlangıç noktası oluşmuyordu,düzeltildi. Blok kabul yüzdesi - operatörler düzenlendi. Verilen bir sınıra göre yüzey (SAM) oluşmuyordu, düzenlendi. Proje ilk yüklenirken sondajlar vakit kaybettiriyordu, düzenlendi. Ham Örnekleme Kayıtları Listesi düzenlendi / Netcad 5.1 ile uyumludur. Sondajlar için veritabanına aktarımı gerçekleşen tablolar üzerinde yeni tablolar veya özellikler için güncellemeyi sağlayacak bir opsiyon eklendi. Variogram hesaplanırken belirtilen min ve maks değerleri içinde olan kompozitleri kullanması sağlandı / Netcad 5.1 ile uyumludur. Galerilere durum, işletilmiş ve doldurulmuş mesafe miktarları eklenmiştir. Yeraltı tasarımı için rapor oluşturuldu (1. Her bir galerinin sağ tıklamasında kendi niteliklerini içeren 3 excell sayfası ile olusturulmıs galeri detay, fan, hava kapısı raporu, 2.Galeriler altında Galeri listesi raporu eklendi. Bu raporda check li olan galerilere ait detayları getirmektedir). Cevher sınırlarına göre yüzey oluştururken bir çalışma alanı verilebilmesi eklendi. (Yüzey kes işlemi kullanılarak yüzey sınırları dışındaki bir alan kesilebilir, yani yüzey oluşturulabilir, büyütülebilir hale geldi). Kesitlerde ilerleme sırasında tüm sondajlar görüntülenebilsin eklendi (Kesit işlemine tabakalar eklendi. Böylelikle, örneğin 3d de sondajlar ve yüzey var ve tabakalarda sadece sondajlar işaretli ise yüzey değil, sondajlara göre kesit alınır, yüzey kesit alınmamış hali ile sondajlar kesit alınmış şekilde 3D de görüntülenir). Netcad e aktar (Veri kataloğu 3D Layer'ların sağ tuş menüsüne, tabaka içeriğini Netcad'e aktaran "Netcad'e Aktar" komutu eklendi. +

14 Araçlar menüsüne, 3D ekranından seçim yaparak Netcad'e aktaran bir komut eklendi. Şu anda desteklenen tipler: Nokta, çizgi, çoklu doğru, yüzey (üçgen) Blok model, nokta olarak aktarılıyor (merkez noktası) Kesit alma sonrasındaki bakış açısı ( Kesit alındıktan sonra bakış açısı Z/X düzlemine geçiyor, kesit karşıdan görüntüleniyor. Bu işlem için kesit çizgisi sonrasında iki kez sağ klik yapmak gerekir). Variogram ve krigingde özellik, öznitelik olarak değiştirildi / Netcad 5.1 ile uyumludur. Galerilerin açı ve mesafe ile oluşturulması sağlandı. Galeriler koordinat hesap makinesi kullanılarak açı ve mesafe ile, bağlantı yolları ise, bağlantı yolları formundan açı ve mesafe değerleri verilerek oluşturulması sağlandı. Ash yaklaşımı, patlayıcı- kaya genel özellikleri formu düzenlemeler yapıldı. 1.Patlayıcı tipleri celleri yoğunluk değerlerini gösterecek şekilde genişletildi. 2. Bu katsayı formundaki cellere kullanıcı müdahalesi engellendi.

15 MINE Dosya Işlemleri Dosya İşlemleri Dosya Dosya Yükle Dosya Dosya Sakla Dosya Farklı Sakla Dosya Yazdır Dosya Ekran Görüntüsü Sakla Dosya Lidar Verisi Yükle Dosya Çıkış Dosya Dosya Yükle Dosya Yükle Dosya Sakla veya Farklı Sakla komutları kullanılarak kaydedilmiş projelerin, çalışılmakta olan projeye katman olarak eklenebilmesi için kullanılır. Dosya Dosya Sakla Dosya Sakla Netpro/Mine ile yapılmış projeler, veri tabanı dosyasının yanı sıra *.NC3D uzantılı dosya olarak da kaydedilir. Dosya Sakla ile açılan pencere sağ bölümünde, kaydedilmek istenen katmanlar seçilebilir. Bu katmanlar; Veri Kataloğu sekmesi (sondajlar, etiketler, kompozit, kesit, blok, katı model, variogram, galeri, açık ocak, fay, yol vb.), 3D sekmesi (Netcad den aktarılmış çizim katmanları, karelaj vb.) altında yer alan verilerdir. Kaydedilmesi istenilen katman seçimleri tamamlanarak işlem tamamlanır.

16 Dosya Farklı Sakla Farklı Sakla Üzerinde çalışılan proje dosyasının farklı dosya adında kaydedilmesi için kullanılan işlemdir. Dosya Yazdır Yazdır MINE ekranında hazırlanan proje çıktıları için kullanılan işlemdir. Yazdır penceresinde; Seçenek Boyutlar Açıklama "Orijinal Boyutlar" seçili iken girilen ölçek değerine uygun ekran çıktıya gönderilir, listedeki diğer boyutlar ise ekranın seçilen boyuttaki çıktısının alınmasını sağlar. Listedeki "Diğer" ise kullanıcı tanımlı genişlik ve yükseklik girilmesini sağlar. Ölçek Değeri Tüm Ekran Proje çıktı ölçeğinin tanımlanır. Sola, sağa, aşağı, yukarı pencere aç işlemleri ile 3B ekranı bölündüğünde ekranların bölünmüş hali ile tümünün çıktıya gönderilebileceği özelliktir.

17 Dosya Ekran Görüntüsü Sakla Ekran Görüntüsü Sakla MINE ekranında hazırlanan projelerin ekran görüntüsünü kaydetmek için kullanılan işlemdir. Farklı görüntü formatlarında kayıt işlemi yapılabilmektedir (PNG, BMP, JPG, GIF). Kaydetme işleminde dikkate alınması gereken seçenekler hakkında detaylı bilgi için (?)

18 Dosya Lidar Verisi Yükle Lidar Verisi Yükle LIDAR verilerinin okutularak 3D erkanda gösterimi için kullanılan işlemdir. LIDAR penceresinde yer alan Katman İsmi satırı okutulan LIDAR veri dosyasının MINE arayüzünde Veri Kataloğu altındaki ismine karşılık gelmektedir.... Mevcut Lidar verileri çalışılmakta olan projeye eklenmek isteniyor ise Dosya/Lidar Verisi Yükle komutu kullanılır. Bu komut ile LİDAR verileri okutulup 3D ekranda görüntülenebilir. Katman İsmi ne verilecek isim, yüklenecek LİDAR verisinin, veri katalogunda hangi isimle bulunacağını gösterir. Lidar dosyası hücresinin sağ tarafındaki buton ile verinin dizini seçilir. Dosya yüklenir yüklenmez, içeriği aşağıdaki boş alanda görüntülenir. İleri butonu ile dosya hücrelere ayrılmak üzere ayraç tanımlamaları yapılır. İleri butonu üçüncü seçiminde, hangi kolonun neyi ifade ettiğini gösterir kolon ayarları yapılır. Son tuşu seçilerek, işlem sonlandırılır. Dosya Çıkış Çıkış Netpro/Mine programından çıkmak için Dosya/Çıkış komutu kullanılır. Bu komut ile Netpro/Mine ekranı kapatılarak Netcad ekranına geri dönülür. İşlemin kısa yolu Alt+F4 dür. MINE Görünüm

19 Görünüm Görünüm Etkilesim Görünüm Stil Görünüm Stereo Görünüm Navigasyon Görünüm Kırpma-Dilim Görünüm Çoklu Kesit Görünüm Düzenle Görünüm İptal Et Görünüm Karelaj Görünüm Lejant Görünürlüğü Görünüm Etkilesim Etkileşim Etkileşim modu, 3D üzerinde fare kontrolü yapan moddur. Özellik Kapalı Varsayılan Trackball Kamera Açıklama Mouse un tüm etkileşimleri kapanır ve 3D fare ile hareket ettirilemez Fare scroll 3D ekran döndürme işlemini yapar, odak noktası olarak, fare ile basılan nokta alınır. Fare sol tuş kaydırma, Sağ tuş merkez etrafında döndürme, scroll ileri geri hareketleri işle zoom sağlanır. Mouse sol tuş döndürme, scroll basılı tutarak 3D üzerinde kaydırma işlemi, fare sağ tuş zoom in ve out, Joystick Kamera Rubber Band Zoom Terrain Görünüm Stil Stil Görünüm ve Yumuşatma olarak ikiye ayrılır. Görünüm, ekrandaki görüntünün özelliklerini değiştirmekte kullanılır. Netpro/Mine

20 penceresi ilk açıldığında bu özellik varsayılan olarak gelecektir. Yumuşatma, yüzeydeki yumuşatmaların görünümü sağlar. Özellik Açıklama Varsayılan Nokta, görüntünün noktasal bir hal almasını sağlar. Görünüm Çizgi, görüntünün çizgisel olmasını sağlar. Yüzey, görüntüde yüzeyler oluşur. Yüzey ve Sınırlar, yüzey ve sınırlar ekranda aynı anda gözlenir Varsayılan Düz Yumuşatma Gouraud Phong Görünüm Stereo Stereo Stereo Görüntü; cismin birbirine benzer iki görüntüsünün birleştirilerek, cisme üç boyut kazandırılmasıdır. Bu menüde bulunan seçenekler aşağıda belirtilmiştir. Özellik Açıklama Kapalı, stereo görüntüleme özelliği kapalıdır. Stereo Crystal Eyes, 3D objelerin stereo görüntüleri için stereo projektör ve Shutter gözlüklerin kullanıldığı moddur. Shutter gözlükler dönüşümlü olarak sol taraf kapalı sağ taraf açık & sağ taraf kapalı sol taraf açık olmak üzere her göze yarım birim zaman görüntü vererek stereo görüntü oluşturmaktadır. Kırmızı Mavi, 3D objelerin stereo görüntüleri için kırmızı-mavi gözlüklerin kullanıldığı moddur. Bindirim, Sol,

21 Sağ, Dresden, Anaglif, 3D objelerin stereo görüntüleri için uygun lensli stereografik gözlüklerin kullanıldığı moddur. Görünüm Navigasyon Navigasyon Farklı navigasyon ve görüntüleme seçenekleri ile saha farklı açılardan incelenebilmektedir. Özellik Limit -Z, +Z, -X, +X, -Y, +Y Son Görüntüyü Hatırla Pencere Büyüt Pencere Küçült Önceki Pencere Açıklama Limit seçeneği, grafik ekranı, tüm projeyi içine alan maksimum çerçeve ile sınırlar. Baktığımız yönleri ifade eden özelliklerdir. Örneğin -Z; ekrana +Z yönünden -Z ye doğru bakışı ifade eder. 3B ekranında en son hatırlanan görüntüye dönmek için kullanılan özelliktir. 3B ekranına serbest olarak pencere seçip yakınlaşmak için kullanılan özelliktir. 3B ekranına serbest olarak pencere seçip uzaklaşmak için kullanılan özelliktir. 3B ekranında en son bulunulan görüntüye dönmek için kullanılan özelliktir.

22 Görünüm Kırpma-Dilim Kırpma/Dilim Belirlenen bir güzergah doğrultusunda sahanın en (kırpma) / boy (dilim) kesitleri alınabilmektedir. Bunun için, Görünüm/Kırpma/Dilim menüsünde bulunan Kırpma veya Dilim seçeneklerinden biri seçilmelidir. Bu komut ile açılan Kırpma Ayarları penceresinde, öncelikle alınacak kesit güzergah tipi sonra da seçilen tipe göre istenilen ofset, sağdan, soldan mesafe bilgileri girilmelidir. Kırpma ya da Dilim işlemi esnasında yapılan seçimler değiştirilmek isteniyor ise; Görünüm/Kırpma/Dilim/Düzenle komutu ile Kesit Ayarları penceresine dönülebilir. Özellik Tip Kesit Aralığı Soldan Sağdan Tüm Katmanlara Uygula Açıklama Kesit hattı çiziminde farklı geometrik şekillerin kullanılmasına olanak sağlayan bölümdür. Çizilen yada seçilen kesit hattından itibaren sola ve sağa kaç metrede bir kesit alınacağı belirleyen parametredir. Kesit hattının solundan ne kadarlık bir zonu kapsayacağına dair dilim kalınlık değeridir. Kesit hattının sağından ne kadarlık bir zonu kapsayacağına dair dilim kalınlık değeridir. Netpromine 3B ekranında bulunan blok, katı model, sondaj, yüzey vb.. bütün katmanların kesit içerisine dahil edilmesini sağlayan özelliktir.

23 Kesit Sınırla Düzlemi Sınırla Seçilen kesit hattının başlangıç ve bitiş noktası ile düşeyde sınırlandırıldığı parametredir. Bu parametre seçilmediği durumda başlangıç ve bitiş noktaları dikkate alınmaz, o doğrultu boyunca kesilen tüm katmanlar kesite yansıtılır. Seçilen kesit hattı boyunca düzlemin sınırlandırıldığı parametredir. Görünüm Çoklu Kesit Çoklu Kesit Belirlenen bir kesit hattı boyunca veya belirlenen yönlerde (X,Y,Z) çoklu kesit alınmasını sağlayan özelliktir. Özellik Kesit Aralığı Soldan Sağdan Başlangıç Bitiş Kesit Hattı Yönler Açıklama Çizilen yada seçilen kesit hattından itibaren sola ve sağa kaç metrede bir kesit alınacağı belirleyen parametredir. Kesit hattının solundan ne kadarlık bir zonu kapsayacağına dair dilim kalınlık değeridir. Kesit hattının sağından ne kadarlık bir zonu kapsayacağına dair dilim kalınlık değeridir. Kesit alınacak veri üzerinde kesit almaya başlanacak olan mesafe değeridir. Kesit alınacak veri üzerinde kesit almanın tamamlanacağı mesafe değeridir. Kesit hattı seçilmeden, kesit alınması durumunda hangi yönlerde kesit alınacağına dair seçimin yapıldığı bölümdür.

24 Kesit Hattını Çiz Kesit Hatlarını Göster Katman Bazında Göster 2D Resim Göster Kullanıcı tanımlı olarak serbest kesit hattı seçilebilmesi için kullanılan parametredir. Bu bölüm pasif olduğu durumda başlangıç, bitiş ve yönler kullanılmalıdır. Kesit alınan hatların 3B ekranında çizilmesini sağlayan özelliktir. Çoklu kesit işleminde, verilen parametrelere göre oluşacak olan kesitlerin ayrı ayrı katmanlar seklinde oluşmasını sağlayan özelliktir. Katman bazında göster seçeneği ile kesit alındığında oluşacak olan kesitlerin 2 boyutta görsellerinin oluşmasını sağlayan özelliktir. Görünüm Düzenle Düzenle Kırpma ya da Dilim işlemi esnasında yapılan seçimler değiştirilmek isteniyor ise; Düzenle komutu ile Kesit Ayarları penceresine dönülebilir.

25 Özellik Tip Kesit Aralığı Soldan Sağdan Tüm Katmanlara Uygula Kesit Sınırla Düzlemi Sınırla Açıklama Kesit hattı çiziminde farklı geometrik şekillerin kullanılmasına olanak sağlayan bölümdür. Çizilen yada seçilen kesit hattından itibaren sola ve sağa kaç metrede bir kesit alınacağı belirleyen parametredir. Kesit hattının solundan ne kadarlık bir zonu kapsayacağına dair dilim kalınlık değeridir. Kesit hattının sağından ne kadarlık bir zonu kapsayacağına dair dilim kalınlık değeridir. Netpromine 3B ekranında bulunan blok, katı model, sondaj, yüzey vb.. bütün katmanların kesit içerisine dahil edilmesini sağlayan özelliktir. Seçilen kesit hattının başlangıç ve bitiş noktası ile düşeyde sınırlandırıldığı parametredir. Bu parametre seçilmediği durumda başlangıç ve bitiş noktaları dikkate alınmaz, o doğrultu boyunca kesilen tüm katmanlar kesite yansıtılır. Seçilen kesit hattı boyunca düzlemin sınırlandırıldığı parametredir. Görünüm İptal Et İptal Et Kırpma/Dilim işlemlerinin iptal edilmesini sağlayan özelliktir. Kırpma/Dilim işlemi sonrasında veri kataloğu altında oluşan 3D katman ağacı bu işlem sonrasında otomatik olarak temizlenecektir.

26 Görünüm Karelaj Karelaj 3B ekranında görüntülenen nesne veya nesnelerin uygun bir şekilde, sabit aralıklarla 3 boyutlu karelajı oluşturulabilir. Oluşturulan karelajın 3B ekranındaki görünüm ayarları düzenlenmek isteniyor ise; Veri Kataloğu / 3D katmanı altında bulunan Karelaj üzerinde sağ tuş ile Özellikler komutu seçilmelidir. Açılan Karelaj penceresinde bulunan seçenekler sayesinde karelaj özellikleri değiştirilebilmektedir. Özellik Hazır Karelaj Seçenekleri Konumlar Çizgiler Arası Mesafeler Sabit Sınır Görünen Nesne Karelajı Minor Tick Yüzeyleri Göster Tüm Etiketleri Göster Yazı Rengi Yazı Boyutu Açıklama Karelajlara ait hazır çizgi seçeneklerinin kullanılabileceği bölümdür (Alt Çizgiler, Ön Üçlü, Arka Üçlü, Hepsi). X, Y ve Z karelajlarına ait onay kutuları işaretli ise, bu yönlere ait karelaj çizgileri gösterilir. X, Y ve Z yönünde oluşturulacak olan karelaj çizgilerine ait aralıkların belirlendiği bölümdür. Karelajın, 3B ekranında serbest olarak yazılabilecek koordinatlar ile sınırlandırılabildiği özelliktir. 3B ekranında görüntülenen modele karelaj ekleyebilmek için kullanılan özelliktir. Minor Tick işaretli olduğunda iki karelaj noktası arasında 10' a bölünmüş küçük çizgiler gösterilir. Karelaja ait yüzeylerin gösterilmesini sağlayan özelliktir. Yüzeyler aktif hale getirildiğinde içerisindeki modelin görüntülenebilmesi için karelaj üzerinde sağ tıklayarak saydamlık verilebilmektedir. Etiketlere ait görünürlük kurallarının iptal edilerek karelaj üzerinde bütün etiketlerin görüntülenmesini sağlayan özelliktir. Karelaj üzerinde bulunan etiketlere ait yazı rengini ifade etmektedir. Karelaj üzerinde bulunan yazı boyutlarını ifade etmektedir.

27 Görünüm Lejant Görünürlüğü Lejant Görünürlüğü 3B ekranında lejant özelliğinin isteğe bağlı olarak açılması yada kapatılması için kullanılan özelliktir.

28 MINE Pencere Pencere Pencere Veri Kataloğunu Göster Pencere 3D Göster Pencere Görüntü Pencere Görüntüyü Hatırla Pencere Görüntüler Pencere Işıklar Pencere Kamera Ayarları Pencere AVI Pencere Kamera Link Pencere Veri Kataloğunu Göster Veri Kataloğunu Göster Netpro/Mine proje veritabanının yönetildiği, ekranın sol tarafında bulunan Veri Kataloğu penceresinin görünümü ayarlanmak için kullanılan özelliktir. Bu komut ile Veri Kataloğu penceresi ekrandan kaldırılabilir ya da yeri değiştirilebilir. Pencere 3D Göster 3D Göster 3D ekranının görüntülenmesini sağlayan özelliktir. Ekranının kapatılması durumunda tekrar açabilmek için bu bölüm kullanılmaktadır.

29 Pencere Görüntü Görüntü Kamera Link: Herhangi 2 pencereye ait kameraların birbirine bağlanarak, kamera konumlarının ilişkilendirilmesi için kullanılan özelliktir. Bu sayede ilişkili kameraların herhangi birinde yapılan navigasyon değişikliğinden diğeri de eş zamanlı olarak etkilenmekte, proje sırasında yapılan işlemler farklı pencerelerden seçilen farklı açılarla takip edilebilmektedir. 2 kamera arasında link sağlayabilmek için, pencerelerden biri aktif iken Pencere Görüntü menüsü ile veya aktif pencere üzerinde fare sağ tuş ile Kamera Link seçilmeli ve sonrasında bağlanılacak diğer kamera, yani ikinci pencere aktif yapılmalıdır. Pencere Aç: Bu menü yardımı ile seçili pencerenin sağına, soluna, aşağı ve yukarısına ekstra pencereler açılarak aynı anda birden fazla pencere ile çalışılabilmekte, her bir pencereye ayrı bir görüntü ayarı yapılabilmektedir. Seçim anında hangi pencere aktif ise, yeni açılacak olan pencere ona göre konumlandırılmaktadır. Farklı pencereler ile çalışılırken her bir pencere için farklı navigasyon, etkileşim, stereo görüntü ve renk ayarları yapılabilir. Bu ayarlar için, her pencerenin sağ üst köşesinde bulunan kısa yollar da kullanılabilmektedir. Tam Ekran: Ekranda bir veya birden fazla pencere ile çalışılırken, o an aktif olan pencerenin tam ekran görünmesini sağlamaktadır. Tam ekran olarak görüntülenmek istenen pencere aktif iken Pencere menüsü Görüntü / Tam Ekran komutu veya pencerenin sağ üst köşesinde bulunan Tam Ekran kısa yolu ile işlem gerçekleştirilir. Klavyeden Esc tuşu ile Tam Ekran görüntüsünden çıkılabilir. Açık bir çalışma penceresini Kapat: kapatmak için istenen pencere aktif iken Pencere / Görüntü / Kapat komutu veya pencerenin sağ üst köşesinde bulunan Kapat kısa yolu kullanılabilir.

30 Pencere Görüntüyü Hatırla Görüntüyü Hatırla Projenin herhangi bir anında çalışılan veya sonrasında tekrar dönülmek istenebilecek, kamera konum bilgilerinin saklanması isteniyor ise Pencere menüsünden Görüntüyü Hatırla komutu seçilmelidir. Bu sayede kullanıcı istediği an, saklamış olduğu görüntülerden herhangi birine kolaylıkla geri dönebilmektedir. Bu işlem, 3D ekranı üzerinde fare sağ tuş ile Görüntüyü Hatırla komutu seçilerek de gerçekleştirilebilmektedir. Pencere Görüntüler Görüntüler Görüntüyü Hatırla komutu saklanan görüntülerin ön izlemelerinin sırasıyla görüntülendiği penceredir. Bu pencereye ulaşmak için Pencere menüsü altından Görüntüler komutu seçilmelidir. Özellik Açıklama

31 Aç Resmi Kaydet Sil Tümünü Gez Seçilen görüntünün grafik ekran üzerinde görüntülenmesini sağlar. Seçilen görüntünün imaj dosyası olarak saklanması sağlar. Seçilen görüntünün pencereden kaldırılmasını sağlar. Pencere içerisinde bulunan görüntülerin sırayla gezilmesi sağlanabilir. Pencere Işıklar Işıklar Seçili olan pencere içerisinde grafik ekranın ışık ayarlarını değiştirmek için kullanılan özelliktir. Işıklar penceresinde sağ tuş ile açılan Ayarlar bölümünden hazır ışık ayarları kullanılabilir. Seçilen ışık ayarı varsayılan ışık ayarı olarak kullanılabilecektir. Kullanıcı tarafından serbest ışık ayarı da yapılabilmektedir.

32 Pencere Kamera Ayarları Kamera Ayarları Seçili olan pencere içerisindeki grafik ekran kamera ayarlarını değiştirebilmek için kullanılan bölümdür.

33 Pencere AVI AVI Grafik ekran üzerinde yapılan çalışmalar bir video görüntüsü halinde kayıt altına alınmak isteniyor ise; Pencere menüsünden Avi komutu seçilmelidir. Açılan pencerede Dosya kolonu altındaki ( ) butonu ile kaydın kopyalanacağı dizin seçilmeli daha sonra da kayıt yöntemlerinden biri belirlenip Kayda Başla butonuna basılmalıdır. Kayıt, Durakla butonu ile duraklatılıp Kaydı Bitir butonu ile sonlandırılabilir.

34 Pencere Kamera Link Kamera Link Pencere menüsünden Kamera Link komutu ile açılan pencere üzerinde, daha önce kameraları bağlanmış olan pencereler görüntülenmekte ve istenildiği takdirde özellikleri bu pencereden değiştirilebilmektedir. Bu sayede ilişkili kameraların herhangi birinde yapılan navigasyon değişikliğinden diğeri de eş zamanlı olarak etkilenmekte, proje sırasında yapılan işlemler farklı pencerelerden seçilen farklı açılarla takip edilebilmektedir.

35 MINE Düzenle Düzenle Düzenle Geri Al Düzenle Yeniden Yap Düzenle Cizgi Yönünü Değiştir Düzenle Katman Ekle Düzenle Katman Değistir Düzenle Sil Düzenle Kaydır Düzenle Döndür Düzenle Parelel Al Düzenle Ölçekle Düzenle Genişlet Düzenle Kır Düzenle Kes Düzenle Ayrıştır Düzenle Uzat Düzenle Birleştir Düzenle Edit Düzenle Doku Kapla Düzenle Normal Hesapla Düzenle Ölçek Ayarla Düzenle Perspektif Penceresini Döndür

36 Düzenle Geri Al Geri Al 3D ekranında yapılan en son değişikliğin geri alınması için kullanılan özelliktir. Düzenle Yeniden Yap Yeniden Yap En son uygulanan geri alma işlemini ileri alabilmek için kullanılan özelliktir.

37 Düzenle Cizgi Yönünü Değiştir Çizgi Yönünü Değiştir Ters yöne çizilmiş olan çizgilerin yönünü değiştirebilmek için kullanılan özelliktir. Çizgi Yönü Değiştir işlemine girildiğinde, ekrana seçim penceresi gelir. Bu penceredeki Etkileşimli seçeneği ile çizgi yönleri tek tek seçim yapılarak, Toplu seçeneği ile çizgilerin tümü seçilerek çizgi yönleri değiştirilebilir.

38 Düzenle Katman Ekle Katman Ekle Projeye yeni bir katman eklemek için kullanılan özelliktir. Bu komut ile açılan Katman Ekleme penceresinde katmana isim verildikten sonra Tamam butonuna basılmalıdır. Çizim işlemi öncesinde oluşturulan katman fare sol tuşu ile seçilmelidir. Oluşturulan katman seçilmeden çizim işlemine girildiğinde Katman Ekleme penceresi otomatik olarak açılacaktır. Düzenle Katman Değistir Katman Değiştir Herhangi bir katman içerisinde bulunan obje ya da objelerin katmanını değiştirmek için kullanılan özelliktir. Bu komut ile grafik ekran üzerinde katmanı değiştirilmek istenen objeler seçilmelidir. Seçim işlemi sonlandırıldıktan sonra açılan Katman Seçme penceresinde, objelerin aktarılması istenen katman ismi yazılıp Tamam butonuna basılmalıdır.

39 Düzenle Sil Sil Grafik ekran üzerinde bulunan objelerin projeden silinebilmesi için kullanılan özelliktir. Düzenle Kaydır Kaydır Grafik ekran üzerinde bulunan bir objenin yerini değiştirebilmek için kullanılan özelliktir. Bu komut ile grafik ekran üzerinde yeri değiştirilmek istenen obje(ler) seçilmelidir. Seçim işleminin sonlandırılmasının ardından objelerin taşımasında kullanılacak referans nokta belirlenmelidir. Belirlenen referans noktasına göre obje istenilen bir başka noktaya kaydırılabilmektedir.

40 Düzenle Döndür Döndür Grafik ekran üzerinde seçilen objenin bir merkez etrafında döndürülmesi için kullanılan özelliktir. Bu komut ile grafik ekran üzerinde döndürülmek istenen obje(ler) seçilmelidir. Seçim işleminin sonlandırılmasının ardından objenin döndürülmesi istenen referans noktası belirlenmelidir. Seçilen bu referans noktası objenin etrafında döndürüleceği merkez noktasıdır.

41 Düzenle Parelel Al Parelel Al Grafik ekran üzerindeki objelerin paralellerini oluşturmak için kullanılan özelliktir. İşleme girildiğinde açılan pencerede paralel alınacak mesafe ve yön (X, Y, Z) seçimi yapılarak sonuç obje üretilir. Mesafe ve yön seçimi yapıldığında obje ön izlemesi 3D ekranında otomatik olarak görüntülenecektir. Pencere Tamam ile kapatıldığında seçilen objenin paraleli oluşacaktır. Mevcut X, Y ve Z yönlerinin tersi yönlerde paralel alınmak istendiğinde mesafe bölümüne değer girişi yapılmalıdır. Mesafe bölümünün yanında bulunan cetvel işaretine tıklandığında, ekrandan 2 nokta seçimi ile serbest mesafe değeri alınabilir.

42 Düzenle Ölçekle Ölçekle Grafik ekran üzerindeki bir objenin ölçülerini değiştirmek için kullanılan özelliktir. Bu komut ile ölçekleme yapılmak istenen obje grafik ekran üzerinden seçilmelidir. Açılan pencerede en, boy ve yükseklik oranları girilerek ölçekleme işlemi gerçekleştirilir. Yükseklik (Y) satırı karşısında bulunan buton aktif hale getirildiğinde, herhangi bir satıra değer girişi yapıldığında aynı değer diğer satırlara da otomatik olarak uygulanmaktadır.

43 Düzenle Genişlet Genişlet 3D ekranında seçilen objenin belirli bir mesafe değeri girilerek genişletilebilmesi için kullanılan özelliktir. Mesafe bölümünün yanında bulunan cetvel işaretine tıklandığında, ekrandan 2 nokta seçimi ile serbest mesafe değeri alınabilir. Düzenle Kır Kır Düzenle Kes Kes Grafik ekranda bulunun bir doğru objesi kırılarak 2 parçaya bölünmek isteniyor ise; DÜZENLE -> KIR komutu seçilmelidir. Bu komut ile kırılmak istenen doğru objesi işaretlenmeli ve ardından kırılması istenen nokta belirtilmelidir. Grafik ekran üzerinde biri ile kesişen objelerin, kesişim noktaları arasında kalan kısmı kesilmek isteniyor ise; DÜZENLE -> KES komutu seçilmelidir. Bu komut ile önce kesen obje daha sonda da kesilmesi istenen obje seçilmelidir. Düzenle Ayrıştır

44 Ayrıştır Grafik ekran üzerinde birden çok parçadan oluşan objelerin, kendini oluşturan diğer objelere ayrıştırılması isteniyor ise; DÜZENLE -> AYRIŞTIR komutu seçilmelidir. Bu komut ile ayrıştırılmak istenen objeyi bir kez seçmek yeterlidir. Düzenle Uzat Düzenle Birleştir Birleştir Düzenle Edit Edit Birbirine paralel olmayan iki doğru objesinin uçlar kesiştikleri noktaya kadar uzatılıp birleştirilmek isteniyor ise; DÜZENLE -> BİRLEŞTİR komutu seçilmelidir. Kesişim noktası, doğrulardan birisinin veya her ikisinin üzerine rastlar ise kısa olan kısım kesilerek tam kesişim sağlanacaktır. Grafik ekran üzerinde bulunan noktalar, çoklu doğrular, alanlar, Enkesitler, ocak tasarımları, patlatmalar, galeriler, faylar vb. yapılar oluşturulduktan sonra yeniden düzenlenmek isteniyor ise; DÜZENLE-> EDİT komutu seçilmelidir. Düzenle Doku Kapla Düzenle Normal Hesapla Düzenle Ölçek Ayarla Düzenle Perspektif Penceresini Döndür MINE Çiz Çiz Çiz Nokta Çiz Çizgi Çiz Alan

45 Çiz Üçgen Çiz Dikdörtgen Prizma Çiz Yakalama Modları Çiz Nokta Nokta Çiz Nokta ile 3D de uygun yerlere fare sol tuş ile tıklanarak nokta oluşturulabilir. Ardışık noktalar oluşturulup, fare sağ tuş ile işlem sonlandırılabilir. Koordinat hesap makinesi kullanılarak çizim gerçekleştirilebilir. Çiz Çizgi Çizgi Çiz Alan Alan Grafik ekran üzerinde uygun yerlere çoklu doğrular eklenmek isteniyor ise; ÇİZ -> ÇİZGİ komutu seçilmelidir. Grafik ekran üzerinde uygun yerlere çoklu doğrular yardımıyla alan eklenmek isteniyor ise; ÇİZ -> ALAN komutu seçilmelidir. Çiz Üçgen Üçgen Grafik ekran üzerinde uygun yerler fare yardımı ile üçgen eklenmek isteniyor ise; ÇİZ -> ÜÇGEN komutu seçilmelidir. Çiz Dikdörtgen Prizma Dikdörtgen Prizma Grafik ekran üzerinde uygun yerlere dikdörtgen prizma eklenmek isteniyor ise; ÇİZ -> DİKDÖRTGEN PRİZMA komutu seçilmelidir. Çiz Yakalama Modları Yakalama Modları Grafik ekran üzerinde çizilecek olan objelerin başlangıç, bitiş, köşe ya da kırılma noktalarının yerleştirileceği koordinatlar, Yakalama Modları yardımı ile daha kolay seçilebilmektedir. Her yakalama modu için bir ikon kullanılmaktadır. Bu Modlar; Serbest Mod, Nokta Yakala, Uç Nokta Yakala, Orta Nokta Yakala ve Tüm Nesneleri Yakala Modlarıdır. Yakalama modlarına ek olarak, grafik ekran üzerinde birden fazla katman açıksa ve bu katmanlardan biri üzerinden işlem yapılması isteniyor ise; Seçilen Katmanlardan Yakala modu açılmalı ve çizim işleminin yapılacağı katman(lar) aktif hale getirilmelidir. Nokta Yakalama Araç Çubuğu üzerinde bulunan X,Y,Z butonları aracılığı ile üzerinde işlem yapılması istenen noktanın seçilen koordinat bilgisi kilitlenebilir. MINE Sorgu Sorgu

46 Sorgu Seç Sorgu Obje Özelliklerini Sor Sorgu Uzunluk Sorgu Alan Sorgu Açı Sorgu Seç Sorgu Obje Özelliklerini Sor Obje Özelliklerini Sor Grafik ekran üzerinde bulunan objeleri, ekrandan seçerek sorgulamak veya açılan bilgi penceresinden değerleri değiştirilmek isteniyor ise; SORGU -> OBJE ÖZELLİKLERİNİ SOR komutu seçilmelidir. Sorgu Uzunluk Uzunluk Grafik ekran üzerinde bulunan herhangi bir objeye ait uzunluk verileri öğrenilmek isteniyor ise; SORGU ->UZUNLUK komutu seçilmelidir. Sorgu Alan Alan Grafik ekran üzerinde bulunan herhangi bir objeye ait alan bilgileri öğrenilmek isteniyor ise; SORGU ->ALAN komutu seçilmelidir.

47 Alan sorgu penceresi Sorgu Açı Açı Grafik ekran üzerinde bulunan doğru objelerinin XY, YZ, XZ düzlemleri ile yaptıkları açılar öğrenilmek isteniyor ise; SORGU -> AÇI komutu seçilmelidir. Ayrıca iki doğru objesi arasındaki açı, doğrulara ait noktalarının seçilmesi ile bulunabilir. Açı sorgu penceresi resmi MINE Katı Model Katı Model Enkesit* Otomatik Enkesit Ara Kesit Yardımcı Çizgiler Kesit Böl (Çizgi Seçerek) Kesit Böl (Nokta Seçerek) Etkileşimli Katı Model Katı Model Katı Model Birleştir Tüm Katı Model Kesitten Noktaya Katı Model Dallanma _ sil

48 Katı Model Özellikler _ sil Katı Model Yazdırma _ sil Enkesit* Enkesit Sondajlar içerisinde bulunan bir litolojik birimin, korelasyonu ardından sayısallaştırılması isteniyor ise; KATI MODEL ->ENKESİT komutu seçildikten sonra sondajlar üzerinden kesit oluşturulması gerekmektedir. Bu sayısallaştırma işleminde nokta yakalama modlarının kullanılması büyük kolaylık sağlamaktadır. Sayısallaştırma işleminin sağ tuş ile sonlandırılması sonucu oluşturulan kesitler, Veri Kataloğu altında bulunan Enkesitler tabakası içerisine kaydedilir. Enkesitlere Guruplama Eklendi Otomatik Enkesit Otomatik Enkesit Sondajların ekrandan sırası ile seçilerek, enkesitlerin otomatik olarak oluşturulması işlemidir. Seçim işlemi sonrasında açılan pencereden hangi litolojiye ait enkesit sınırı oluşturulacak ise ilgili litoloji seçimi yapılır. Litolojilerin yanal yönde uzanımlarını oluşturabilmek için kenar uzatma değerleri kullanılabilir. Uzatılan köşeler çizgi yumuşatma değeri kullanılarak merceksi yada daha köşeli kama şeklinde düzenlenebilir. Seçenek Litoloji/Damar Süzgeci Üst Koordinat Süzgeci Alt Koordinat Süzgeci Açıklama Otomatik olarak enkesit sınırı çizdirilmek istenen litoloji veya damar seçiminin yapıldığı bölümdür. Seçilen litoloji veya damara ait, üst enkesit sınırının konumunu belirleyen süzgeçtir (Üst, Orta, Alt, En Alt, Sondaj Üst, Sondaj Alt). Seçilen litoloji veya damara ait, alt enkesit sınırının konumunu belirleyen süzgeçtir (Üst, Orta, Alt, En Alt, Sondaj Üst, Sondaj Alt).

49 1.Kenar Uzatması 2.Kenar Uzatması Çizgi Yumuşatması Oluşturulacak olan enkesit sınırına ait sol köşe çizimini belirli bir etki alanı tanımlayarak uzatmak için kullanılan işlem. Oluşturulacak olan enkesit sınırına ait sağ köşe çizimini belirli bir etki alanı tanımlayarak uzatmak için kullanılan işlem. Uzatma değeri verilen enkesit köşe çizimlerinin yumuşatılabilmesi için kullanılan işlem (Merceksi yada kama şeklinde bir gösterim sağlanabilir).

50 Ara Kesit Ara Kesit Sayısallaştırılan iki enkesitin arasına, yardımcı(ara) kesitlerin oluşturulması isteniyor ise; KATI MODEL -> ARA KESİT komutu seçilmelidir. Açılan pencere üzerinde; eklenmek istenen arakesit sayısı, oluşturulacak arakesitlerin birbirileri arasındaki minimum mesafe ve minimum açı değerleri girilebilmektedir. Ara Kesit Oluştur Penceresi Yardımcı Çizgiler Yardımcı Çizgiler Şekilleri ve yükseklikleri birbirlerin çok farklı olan enkesitlerin arasında katı model oluşturulmak isteniyor ise; KATI MODEL -> YARDIMCI ÇİZGİLER komutu seçilmelidir. Yardımcı çizgileri kullanarak kesitler üzerinde birleştirilmesi istenen iki nokta işaretlenmelidir. Bu işlemi yaparken nokta yakalama modları büyük kolaylık sağlamaktadır.

51 Enkesitler üzerinde yardımci çigiler oluşturma Kesit Böl (Çizgi Seçerek) Kesit Böl Enkesitin belirlenen bir yerinden bölünmesi isteniyor ise; KATIMODEL -> KESİT BÖL komutu seçilmelidir. Kesit böl işlemi, çizgi objesi seçerek ya da kesilecek noktaları işaretleyerek yapılabilmektedir. Kesit Böl (Nokta Seçerek) Etkileşimli Katı Model Etkileşimli Katı Model Katı Model Katı Model Enkesitlerin oluşturulması işlemi tamamlandıktan sonra katı model oluşturmak için KATI MODEL -> KATI MODEL komutu seçilmelidir. Komut seçiminden sonra katı modelin oluşturulacağı enkesitler sırası ile seçilmelidir. Seçim işleminin tamamlanmasının ardından açılan pencereden, arakesit oluşturma ve enkesit sadeleştirme parametreleri girilebilmektedir. Model Örnekleme Detayı: Ara Kesit Oluşturulsun: Enkesitleri Normalize Et: Noktaya Uzatarak Bitir: Yöntem: Kabuk ve Tetrahedron Katı Model Birleştir Katı Model Birleştir Proje içerisinde farklı tabakalarda bulunan katı modellerin, tek bir tabaka altında toplanması isteniyor ise; KATI MODEL -> KATI

52 MODEL BİRLEŞTİR komutu seçilmelidir. Bu işlem ile yeni bir kategori açılacak ve tüm katı modeller bu kategori altında değerlendirmeye alınacaktır. Tüm Katı Model Tüm Katı Model Proje içerisindeki tüm sondajları içerisine alabilen dikdörtgen prizma şekline sahip, en küçük katı model oluşturulmak isteniyor ise; KATI MODEL -> TÜM KATI MODEL komutu seçilmelidir. Bu işlem ile oluşan katı model ve enkesit ilgili tabakaların altına eklenmektedir. Tüm Katı Model Gösterim Penceresi Kesitten Noktaya Katı Model Kesitten Noktaya Katı Model Cevher sınırlarının azalan bir biçimde bitirilmesi isteniyor ise; KATI MODEL -> KESİTTEN NOKTAYA KATI MODEL komutu seçilmelidir. Bu komut ile bitirilmek istenen kesit ve bitim noktası seçilmelidir. Seçim işleminin sonunda açılan pencere üzerinde; arakesit sayısı, ve enkesit sadeleştirme parametrelerinin yanı sıra kesitten noktaya oluşacak olan katı modelin kıvrılma miktarı da seçilebilmektedir.

53 Kesitten Noktaya Katı Model Oluştur Penceresi Dallanma _ sil Dallanma Bir büyük ve bu büyük parçaya bağlı olan birbirinden farklı iki küçük enkesitten katı model oluşturmak için büyük olan enkesit, yine kullanıcı tanımlı olarak, küçük kesitlere uygun şekilde iki parçaya bölünür. Katı Modelà Kesit Böl komutu ile oluşturulan enkesit bölünmesi istenen yere uygun olarak çizilmiş çoklu doğru seçilerek bölünür. Bölme işlemi sonrasında; Bölünen kesit bilgi ve yönlendirme mesajı Mesajı ekrana gelir, kullanıcı tercihine göre seçim yapar. Yeni enkesitlerden katı modeller oluşturulur. İhtiyaca göre, katı model birleştir ile birleştirilir. Katı Model Özellikler _ sil Katı Model Özellikler Katı Modele ait; hacim, boyut ve geometri bilgileri öğrenilmek isteniyor ise; ilgili katı modele fare sağ tuş ile tıklanıp ÖZELLİKLER komutu seçilmelidir.

54 Katı Model Özellikler Penceresi Katı Model Yazdırma _ sil Katı Model Yazdırma Oluşturulan katı model üzerinden fare sağ tuş ile katı model özellikleri *.txt dosyası olarak seçilen dizine yazdırılır. MINE Bloklama Bloklama Bloklama Blok Bloklama Blok MINE Jeoistatistik Jeoistatistik Variogram Capraz_Dogrulama Ters Uzaklık Kestirim En Yakın Komşu

55 Ters Uzaklık - NetproMine Krigleme Kokrigleme Indikator Krigleme Benzetimler Ardışık Normal Benzetim Benzetim Sonrası Işlemler Benzetim Sonrası Işlemler(Krigleme) Variogram Variogram Proje içerisinde kompozit edilmiş bir veri kümesi üzerinde Variogram analizi yapılmak isteniyor ise; JEOİSTATİSTİK -> VARİOGRAM komutu seçilmelidir. Variogramın gerçekleştirilmesi için öncelikle kompozitleştirme işleminin yapılmış olması gerekmektedir. Variogram penceresi Variogram penceresi üzerindeki baş ve son öznitelikler birbirinden farklı seçilir ise çapraz variogram hesaplanabilmekte; baş ve son öznitelik olarak litolojilerin Z(kot) değerleri seçildiğinde ise2 boyutta variogram hesaplanabilmektedir. Parametre girişinin tamamlanmasının ardından Hesapla butonuna basılarak Deneysel Variogram Penceresi görüntülenebilmektedir.

56 Deneysel variogram modelleme Otomatik modelleme için kullanıcı önceden görsel olarak model tipini seçip parametrelerini girmelidir. Daha sonra Model Doğrultu üzerinde fare sağ tuş menüsü ile gelen Fit seçilerek deneysel variogram otomatik bir şekilde modellenebilir. Proje boyunca oluşturulan variogramlar veritabanında tutulmakta ve Veri Kataloğu altındaki Variogramlar tabakası altında saklanmaktadır. Bu tabakanın fare sağ tuş menüsünde bulunan Yeni Variogram komutu kullanılarak da variogram eklenebilmektedir. Capraz_Dogrulama Ters Uzaklık Ters Uzaklık Ters Uzaklık Ters Uzaklık yöntemi ile çapraz doğrulama yapılmak isteniyor ise; JEOİSTATİSTİK -> ÇAPRAZ DOĞRULAMA -> TERS UZAKLIK komutu seçilmelidir. Açılan pencere üzerinde Öznitelik ve Jeoistatistik parametreleri seçildikten sonra Tamam butonuna basılmalıdır.

57 Ters Uzaklık Penceresi Kestirim En Yakın Komşu Ters Uzaklık - NetproMine Krigleme Kokrigleme Indikator Krigleme En Yakın Komşu En Yakın Komşu Jeoistatiksel bir yöntem olmamasına karşın En Yakın Komşu yöntemi ile kestirim yapılmak isteniyor ise; JEOİSTATİSTİK -> KESTİRİM -> EN YAKIN KOMŞU komutu seçilmelidir. Açılan pencerede kestirimde kullanılmak istenen öznitelik bilgisi ve blokların bölünme sayısı seçilmeli, Tamam butonuna basıldıktan sonra Blok Model işaretlenmelidir. İşlem sonucunda bloklar otomatik olarak tematize edilecektir. Kestirim sonuçları saklanmak isteniyor ise; Kestirim Sonucu Dosyası yanındaki ( ) butonu kullanılarak kayıt yapılacak dosya ve dizini belirlenmelidir. Dosya *.sgems uzantısı ile saklanabilir.

58 En Yakın Komşu Kestirim Penceresi Ters Uzaklık - NetproMine Ters Uzaklık - Netpro/Mine Jeoistatiksel yöntemlerden birisi olan Ters Uzaklık yöntemi ile kestirim yapılmak isteniyor ise; JEOİSTATİSTİK -> KESTİRİM -> TERS UZAKLIK komutu seçilmelidir. Açılan pencerede kestirimde kullanılmak istenen parametreler girilmeli, Tamam butonuna basıldıktan sonra Blok Model işaretlenmelidir. İşlem sonucunda bloklar otomatik olarak tematize edilecektir. Kestirim sonuçları saklanmak isteniyor ise; Kestirim Sonucu Dosyası yanındaki ( ) butonu kullanılarak kayıt yapılacak dosya ve dizini belirlenmelidir. Dosya *.sgems uzantısı ile saklanabilir.

59 Ters Uzaklık Kestirim Penceresi Krigleme Krigleme Jeoistatiksel yöntemlerden birisi olan Krigleme yöntemi ile kestirim yapılmak isteniyor ise; JEOİSTATİSTİK -> KESTİRİM -> KRİGLEME komutu seçilmelidir. Seçimin ardından grafik ekrandan kestirimi yapılması istenen blok model işaretlenmelidir. Bu işlem sonucunda KoKrigleme penceresi açılacaktır. Açılan bu pencereye girilecek değerler doğrultusunda bloklar otomatik olarak tematize edilecektir.

60 Krigleme Penceresi İki boyutta Krigleme: Veri kataloğu üzerinde bulunan Kriglemeler üzerinde fare sağ tuş ile Krigleme Ekle komutu seçilir ve krigleme formu açılır. Açılan bu form üzerinde öznitelik değeri olarak, litolojilerin z değerleri seçildiğinde program otomatik olarak açıları doğrultu olarak değiştirir ve yönleri ikiye düşürür. Oluşturulan bu krigleme dosyası Veri Kataloğu Kriglemeler altında tutulur ve krigleme kullanarak yüzey oluşturma operatöründe kullanılır. Kokrigleme Kokrigleme KoKrigleme, bir özniteliğin kestiriminde bu öznitelik yanında diğer bir özniteliğin bilgisi kullanılmak istendiğinde uygulanan bir yöntemdir. Jeoistatiksel yöntemlerden birisi olan KoKrigleme yöntemi ile kestirim yapılmak isteniyor ise; JEOİSTATİSTİK -> KESTİRİM -> KOKRIGLEME komutu seçilmelidir. Seçimin ardından grafik ekrandan kestirimi yapılması istenen blok model işaretlenmelidir. Bu işlem sonucunda KoKrigleme penceresi açılacaktır. PARAMETRELER; Açılan KoKrigleme penceresinin parametreler sekmesi altından Ortalamasız Krigleme ya da Ortalamalı Krigleme yöntemlerinden birini seçmek gerekir. Eğer ortalamasız krigleme seçilirse birinci ve ikinci özniteliğe ilişkin ortalamaların bir boşluk bırakarak sırayla girilmesi gerekir. Birinci ve ikinci öznitelikler seçildikten sonra KoKrigleme türü belirlenir. Bunun için üç seçenek mevcuttur. Bunlar; Tam KoKrigleme, Markov Model 1 ve Markov Model 2. Tam KoKrigleme, iki özniteliğin herhangi bir varsayım içermeden kestirimde doğrudan kullanıldığı bir tekniktir. Pratik uygulamalarda daha çok bu teknik dikkate alınır. Markov Model 1 altında çapraz variogramın birinci değişkenin variogramı ile ilişkili olduğu varsayılır. Bundan dolayı modelleme işlemi daha azdır. Markov Model 1 seçildiğinde iki öznitelik arasındaki korelasyon katsayısını ve ayrıca ikinci özniteliğe ilişkin varyansı girmek gerekir. Markov Model 2, birincil özniteliğe ilişkin örnek büyüklüğü ikincil özniteliğe ilişkin örnek büyüklüğünden daha küçük olduğunda kullanılır. Model 2 seçildiğinde iki öznitelik arasındaki korelasyon katsayısını ayrıca girmek gerekir.

61 Indikator Krigleme Indikator Krigleme İndikatör krigleme, temel olarak bir noktadaki bilinmeyen değere ilişkin olasılıkların hesaplanmasında kullanılan bir yöntemdir. Örneğin kullanıcı örneklenmemiş bir noktadaki bilinmeyen bir değeri kestirmek yerine belirli bir sınır değerden yüksek ya da düşük olma olasılıklarını hesaplamak isteyebilir. Böyle durumlarda sınır değer krigleme yöntemi kullanılır. Bunun için orijinal veriler (kompozitler) dikkate alınan sınır değere göre 1 ya da 0 şeklinde kodlanır. Eğer orjinal değer sınır değerden düşükse sınır değer 1 e eşit, yüksekse 0 a eşittir. Daha sonra 1 ve 0 şeklinde kodlanmış olan verinin variogramı hesaplayıp modellenir. Bu model ve sınır değer (indikatör) dönüştürülmüş değerler kullanılarak örneklenmemiş noktalardaki değerler kestirilir. Bu kestirim değerleri değişkenin sınır değerden düşük olma olasılıklarını verir. İndikatör kestirim birden çok sınır değer için yapılabilir. Kullanıcı bu şekilde birikimli dağlım fonksiyonunun (cumulative distribution function) tamamını modelleyebilir. Bunun için eğer herhangi bir teknik ya da ekonomik kısıt yoksa orijinal veri dağılımını tekdüze bir şekilde temsil eden dokuz adet sınır değer seçilir. Genelde bu sınır değerler, dağılımın ondabirlik değerlerine karşılık gelir. Her sınır değer için sınır değer (indikatör) variogram modellenir daha sonra bu sınır değerlerdeki düşük çıkma olasılıkları birbirinden bağımsız bir şekilde sınır değer krigleme ile kestirilir. Bu işlem sonucunda dokuz adet sınır değerde birikimli dağılım fonksiyonunun değerleri elde edilmiş olur. Bu zahmetli ve zaman alan bir işlemdir. Bunun yerine yalnızca ortanca (medyan) sınır değerdeki indikatör variogram modeli çıkarılır ve tüm sınır değerler için bu model, variogram modeli olarak alınabilir. Bu yöntem ortanca sınır değer (indikatör) krigleme olarak adlandırılır. Bununla birlikte bu yöntemi kullanabilmek için diğer bütün sınır değerlerdeki variogramların ortanca sınır değerdeki variogramla aynı olması gerekir. Jeoistatistikà Kestirimà İndikatör Krigleme komutundan sonra öznitelik seçilir ve gerekli sınır değerler tek tek girilerek eklenir. Daha sonra kestirilecek blok model fare ile tıklanır. Kaç adet sınır değer için sınır değer (indikatör) kestirim yapılacağı, bu sınır değerler, marjinal olasılıklar, tam ya da ortanca sınır değer (indikatör) kestirim yönteminin seçimi ve arama elipsoidine ilişkin bilgiler girildikten sonra her bir sınır değere ilişkin sınır değer (indikatör) variogram model parametreleri girilir Tamam ile sınır değer (indikatör) değerler kestirilir ve tematize edilir.

62 İndikatör krigleme eklenecek sınır değerler İndikatör krigleme parametreler penceresi

63 İndikatör krigleme İndikatör variogram penceresi İndikatör krigleme İndikatör variogram2 penceresi Benzetimler Ardışık Normal Benzetim Benzetim Sonrası Işlemler Benzetim Sonrası Işlemler(Krigleme) Ardışık Normal Benzetim Ardışık Normal Benzetim

64 Jeoistatistik à Benzetimler à ANBen komutundan sonra benzetimi yapılacak blok fare ile tıklanır. Parametreler penceresinden (Şekil 14.34) öznitelik, benzetim adeti, kök sayısı ve krigleme yöntemi gibi benzetime ilişkin bilgiler girilir. Normal benzetimde eğer verilerde bir trend yoksa simple krigleme, trend var ise trendli krigleme yöntemi seçilmelidir. Daha sonra arama elipsoidine ilişkin bilgiler girilir. Histogram penceresi (Şekil 14.35) altında hedef bir histogram kullanılacaksa kutucuk tıklanır. Bu durumda öznitelik ve kuyruk dışkestirim bilgilerinin girilmesi gerekir. Son olarak variogram penceresi altında variogram model ve parametrelerinin girilmesi gerekir. Buraya girilecek model ve parametreler, normal dönüştürülmüş verilerin variogram modeli ve parametreleridir. Tamam ile değerlerin benzetimi gerçekleştirilip, tematize edilir. ANBen parametreler penceresi ANBen histogram penceresi

65 ANBen variogram penceresi Benzetim Sonrası Işlemler Benzetim Sonrası Işlemler Blok Model, Yüzeyler ve kompozit verileri için benzetim sonrası işlemler gerçekleştirilebilir. Benzetim sonrası işlemlerden; Beklenen Değer, Varyans Değeri, Çeyrek Değerler Aralığı, Ayıran Değer, İkili değerler Üzerindeki Olasılık Değerleri İkili değerler Altındaki Olasılık Değerleri İkili değerler Üzerindeki Ortalama İkili değerler Altındaki Ortalama Değerleri hesaplanır.

66 Blok Model İçin Benzetim sonrası işlmeler; Jeoistatistik > Benzetimler > Benzetim Sonrası İşlemler Menüsü açılır. 3D ekrandan Benzetim sonrası işlemleri uygulanacağı Blok model seçilir.

67 Açılan pencerede, Öznitelik sekmesinde blok modele uygulanmış, kestirim ve benzetimlere ait öznitelik değerleri bulunmaktadır.. Benzetim sonrası işlemlerin uygulanacağı öznitelik değeri bu pencereden seçilir.

68 Hesaplanacaklar sekmesinde ise hangi değerin hesaplanacağı onay kutusu tıklanarak seçilir. Onay kutusu tıklandığında, hesaplanacak değere ait öznitelik adı sorulur. Buraya kullanıcının kullanımını kolaylaştıracak öznitelik adı yazılabilir.

69 Tamam tuşu ile işlem onaylanır. Hesaplanan değerler Blok özellikleri, Raporlar ve öznitelik özelliklerinde görüntülenebilir.

70 Yüzeyler İçin Benzetim sonrası işlmeler; Jeoistatistik > Benzetimler > Benzetim Sonrası İşlemler Menüsü açılır. 3D ekrandan Benzetim sonrası işlemleri uygulanacağı Yüzey seçilir.

71 Açılan pencerede, Öznitelik sekmesinde seçim yapılmış yüzey bulunmaktadır. Hesaplanacaklar sekmesinde ise hangi değerin hesaplanacağı onay kutusu tıklanarak seçilir. Onay kutusu tıklandığında, hesaplanacak değere ait öznitelik adı sorulur. Buraya kullanıcının kullanımını kolaylaştıracak öznitelik adı yazılabilir.

72 İşlem sonunda hesaplanan parametreye ait yüzey oluşturulur ve veri kataloğunda yüzeyler düğümü altına eklenir. Kompozitler İçin Benzetim sonrası işlmeler; Jeoistatistik > Benzetimler > Benzetim Sonrası İşlemler Menüsü açılır. 3D ekrandan fare sağ tuşa tıklanır. Kompozitlere ait öznitelikler görüntülenir, buradan benzetim sonrası işlemlerin uygulanacağı öznitelik değeri seçilir. Benzetim sonrası işlmeler için açılan pencereden öznitelikler ve hesaplanacak değerler seçilir.

73 Oluşturulan veriler csv dosyası olarak kaydedilir. Benzetim Sonrası Işlemler(Krigleme) Benzetim Sonrası Işlemler(Krigleme) Krigleme, uzaklığın tersi gibi içkestirim yöntemleri gerçek değerlere göre daha dar bir aralıkta değişen değerler üretir. Pratik bir ifade ile düşük değerler yüksek, yüksek değerler ise düşük kestirilir. Ayrıca içkestirim yöntemleri ile gerçek değerlere ilişkin belirsizliği değerlendirmek mümkün değildir. Bu nedenlerden dolayı uzaklığa bağlı değişkenliğin önemli olduğu durumlarda ya da maden yatakları için eşit olasılıklı birden çok sayısal model oluşturulması gerektiğinde jeoistatistiksel benzetim tekniklerini kullanmak gerekir. Jeoistatistiksel benzetimle üretilen veriler, gerçek değerler gibi aynı sıklık dağılımı ve aynı histograma sahiptir. Bunlara ek olarak koşullu benzetim yöntemi kullanıldığında benzetim değerleri ile mevcut veriler birbirine eşittir. Ardışık benzetim tekniği, koşullu dağılım fonksiyonlarından veri çekme işlemine dayanır. Dağılım fonksiyonlarının kestirim şekline göre ardışık benzetim iki sınıfa ayrılır: ardışık normal benzetim ve ardışık sınır değer (indikatör) benzetim. Normal benzetimde dağılım fonksiyonun standart normal olduğu varsayılır ve dağılımın ortalama ve varyansı, standart normal dönüştürülmüş verilerden hesaplanır. Ardışık sınır değer (indikatör) benzetimde ise dağılım fonksiyonunun şekline ilişkin herhangi bir varsayımda bulunulmaz, fonksiyon sınır değer (indikatör) dönüştürülmüş verilerden türetilir. Normal benzetim, sınır değer (indikatör) benzetime göre daha basit ve daha hızlıdır. MINE Araçlar Araçlar Araçlar Seçenekler Araçlar Veri kontrolleri Araçlar Toz Dağılım Modelleme Araçlar Operatorler Blok Operatörleri Yüzeylerin Arasını Blokla Katı Modelin İçini Blokla Blokları Kestir Blokları Sınırla Katı Model Operatörleri Yüzeyler Arasında Katı Model Oluştur Kotlar Arasında Katı Model Oluştur STR Dosyasından Katı Model Oluştur Ortalama Litoloji Kalınlığı Yüzeyler Arasında Hacim Hesapla Katı Model Özellikleri Katı Model Kes Yüzey Operatörleri Yüzey Oluştur* Damar Yüzeyi Oluştur Yüzey Aritmetik İşlemleri Üst Yüzeyi Düzelt Alt Yüzeyi Düzelt Yüzey Birleştir Yüzey Sadeleştir Yüzey Sınırları Çizgi Modeli İzlesin Çoklu Doğruyu Yüzey Yap Yüzey Kes* Yüzey Yükseklik Görselleştirmesi Eğim\Eğim Yönü Eşdeğer Eğrisi Yüzeye Fay Ekle Yüzeye Platform Ekle Yüzeyi Projeye Ekle Yüzey Özellikleri Damar Noktalarını Belirle Damar Noktalarını Düzenle Öznitelik Operatörleri Öznitelik Yüzeyi Öznitelik Yüzeyi (En Yakın Komşu Gösterimiyle) Öznitelik Yüzeyi (Ters Uzaklık Kestirimiyle) Öznitelik Yüzeyi (Krigleme) İstatistik Operatörleri Blok Model Noktaları İstatistiği

74 Blok Model Noktaları Variogramı Kompozit Sonrası Öznitelikler İçin İstatistik Kompozit Sonrası Öznitelikler İçin Variogram Yüzey Noktaları İstatistik Yüzey Noktaları Variogram Araçlar Gezinme Araçlar Genel Ayarlar Araçlar Netcad' le Eşitle Operatör Tasarımcısı Koordinat Isimleri _ sil Genel ayarlara gidecek Araçlar Seçenekler Seçenekler 3D Görüntüleme Ayarlarının düzenlenebildiği ve kullanılacak log raporu şablon dosyasının seçildiği bölümdür. Araçlar à Seçenekl er ile açılan pencereden ilgili ayarlar yapılabilmektedir. Seçenekler penceresi Genel, 3D Ayarları ve Rapor olmak üzere üç sekmeden oluşur. Genel: Genel ayarlar penceresinden son çalışılan projelerin yüklenmesi ve galeri çizim penceresinin çağrılması ayarları yapılmaktadır. Programın her açılış, kapanışında en son çalışılan projenin program tarafından hatırlanıp, çağrılması için İlk açılışta son çalışılan projeleri yükle seçeneğinin onay kutusu işaretli olmalıdır. Galeri çiziminde düzenleme penceresini aç onay kutusu işaretli olduğunda ise, yer altı tasarımı galeri çizimlerinde, galerilere ait düzenleme (galeri özellikleri) penceresi her çizimde açılmaktadır. 3D Ayarları: 3D Ayarları sekmesinden, sondajlar için; silindir çapı ve çözünürlük, galeriler için; abartma katsayıları, açık ocaklar için; sivri uç kontrol değerleri düzenlenebilmektedir. Silindir çapı 0 verildiğinde tüm sondajlar çizgi objesi olarak görüntülenecektir. Galeri Abartma Katsayısı oluşturulan galerilerin hiçbir şekilde uzunlukları değişmeden, yalnızca 3D ekranda büyütmeyi küçültmeyi sağlar. Maksimum Sivri Uç Kontrol Açısı açık ocaklarda oluşan çizgi sapmalarını önlemek amacı ile verilen açı değeridir. Rapor: Rapor sekmesinden ise, sondaj log raporları alınırken kullanılan şablon dosya görüntülenmekte ve değiştirilebilmektedir. Araçlar Veri kontrolleri Veri kontrolleri Araçlar à Veri Kontrolleri komutu ile sondajlar arası verilen min ve maks. mesafe değerleri doğrultusunda, projeye eklenecek yeni sondajlar kontrol edilmekte, belirtilen sınırlar dışında veri olması durumunda bir uyarı mesajı ile kullanıcı bilgilendirilmektedir. Bu komut ile açılan tablodan, min ve maks. mesafe değerleri girilerek Tamam ile işlem sonlandırılmalıdır.

75 Veri kontrolleri penceresi İşlem sonrası yeni eklenecek bir sondajın mevcut sondajlar ile mesafesinin verilen limitler dışında olması durumunda aşağıdaki uyarı mesajı alınmaktadır. Yeni oluşturulan bir projeye sondajların aktarımı yapılırken, belirtilmiş sınırları aşanların olması durumunda ise, verilen aralıkların dışında kalan sondajlar kullanıcıya.txt dosyası olarak raporlanacak ve ancak gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra bu sondajların projeye aktarımı gerçekleşebilecektir. Araçlar Toz Dağılım Modelleme Araçlar Operatorler Blok Operatörleri Yüzeylerin Arasını Blokla Katı Modelin İçini Blokla Blokları Kestir Blokları Sınırla Katı Model Operatörleri Yüzeyler Arasında Katı Model Oluştur Kotlar Arasında Katı Model Oluştur STR Dosyasından Katı Model Oluştur Ortalama Litoloji Kalınlığı Yüzeyler Arasında Hacim Hesapla Katı Model Özellikleri Katı Model Kes Yüzey Operatörleri Yüzey Oluştur* Damar Yüzeyi Oluştur Yüzey Aritmetik İşlemleri Üst Yüzeyi Düzelt Alt Yüzeyi Düzelt Yüzey Birleştir Yüzey Sadeleştir Yüzey Sınırları Çizgi Modeli İzlesin Çoklu Doğruyu Yüzey Yap Yüzey Kes* Yüzey Yükseklik Görselleştirmesi Eğim\Eğim Yönü

76 Eşdeğer Eğrisi Yüzeye Fay Ekle Yüzeye Platform Ekle Yüzeyi Projeye Ekle Yüzey Özellikleri Damar Noktalarını Belirle Damar Noktalarını Düzenle Öznitelik Operatörleri Öznitelik Yüzeyi Öznitelik Yüzeyi (En Yakın Komşu Gösterimiyle) Öznitelik Yüzeyi (Ters Uzaklık Kestirimiyle) Öznitelik Yüzeyi (Krigleme) İstatistik Operatörleri Blok Model Noktaları İstatistiği Blok Model Noktaları Variogramı Kompozit Sonrası Öznitelikler İçin İstatistik Kompozit Sonrası Öznitelikler İçin Variogram Yüzey Noktaları İstatistik Yüzey Noktaları Variogram Blok Operatörleri Blok Operatörleri Bu menü altında bulunan operatörler; Yüzeylerin Arasını Blokla: Yüzey oluşturma operatörleri ile oluşturulmuş alt ve üst yüzeylerin arasını bloklamada kullanılmaktadır. İstenirse değişken boyutlu bloklar da kullanılabilmektedir. Yüzeylerin arasını bloklama operatörü Üç adet filtreleme yöntemi kullanılmıştır;

77 Bloğun Herhangi Bir Noktası: Bloğun herhangi bir noktası oluşturulacak yüzey alanı içindeyse blok dahil edilir. Bloğun Bütün Noktaları: Eğer oluşturulan bloğun bütün noktaları, yüzeyin minimum ve maksimum noktaları içindeyse blok dahil edilir. Bloğun Merkez Noktası: Oluşturulacak bloğun merkez noktası, yüzey sınırları içindeyse blok dahil edilir. Seçilen yöntem ve blok parametrelerine göre yüzeyler arasında blok model oluşturulur. Katı Modelin İçini Blokla: Mevcut bir katı modelin bloklanmasında kullanılmaktadır. İstenirse değişken boyutlu bloklar da kullanılabilmektedir. Katı modelin için blokla operatörü kullanılarak oluşturulmuş blok modelin 3d de görünümü Blokları Kestir: Seçilen öznitelik değeri doğrultusunda, blok modelin kestirimi için kullanılmaktadır. Kestirim sonucu bloklar otomatik tematize edilmektedir. En Yakın Komşu: Gerekli parametreler girilip, bloklar gösterildikten sonra kestirim yapılır ve tematik işlemi otomatik gerçekleşir.

78 Blokları kestir (en yakın komşu) operatör penceresi Ters Uzaklık: Gerekli parametreler girilip, bloklar gösterildikten sonra kestirim yapılır ve tematik işlemi otomatik gerçekleşir.

79 Blokları kestir (ters uzaklık) operatör penceresi Krigleme: Krigleme ile kestirim yapabilmek için öncelikle kullanılacak krigleme parametreleri girilerek veritabanında tutulan bir krigleme objesi oluşturulması gerekmektedir. Bunun için veri kataloğunda bulunan Kriglemeler tabakasına fare sağ tuş ile Krigleme Ekle opsiyonu seçilerek parametreler girilir. Blokları Kestir (Krigleme) komutu ile açılan pencerenin Krig kısmına, oluşturulmuş olan bu krigleme objesi girilip, öznitelik değeri seçildikten sonra, bloklar gösterilerek kestirim yapılır ve tematik işlemi otomatik gerçekleşir.

80 Blokları kestir (krigleme) operatör penceresi Oluşturulan blokların belli bir tabakanın alt/üst yüzey sınırına göre filtrelenmesi için Blokları Filtrele (Yüzey Altı-Üstü): kullanılmaktadır.

81 Yüzey sınırına göre filtrelenmiş blok model Oluşturulan blokların belli bir sınırın iç/dış alanına göre filtrelenmesi için Blokları Filtrele (Sınır İçerisinde Kalan): kullanılmaktadır.

82 Çoklu doğru seçilerek blok model sınırlandırma işlemi Yüzeylerin Arasını Blokla Yüzeylerin Arasını Blokla Katı Modelin İçini Blokla Katı Modelin İçini Blokla Blokları Kestir Blokları Kestir Blokları Sınırla Blokları Sınırla Katı Model Operatörleri Katı Model Operatörleri Bu menü altında bulunan operatörler; Yüzeyler Arasında Katı Model Oluştur: Yüzey oluşturma operatörleri kullanılarak oluşturulan iki yüzeyin arasını katı model haline getirmek için kullanılmaktadır Yüzeyler arasında katı model oluşturma işlemi 3 yöntem ile hesaplanmaktadır:

83 Yeniden üçgenle: İki yüzey üçgenlerini birbirine benzeterek oluşturulur. Diğer yöntemlere göre uzun süren bir operatördür. Yeniden Üçgenle (Koşul hesabı yapmadan): Üst yüzey ve alt yüzey noktaları program tarafından belirlendikten sonra, alt yüzey noktaları üst yüzey noktalarına benzetilir. Diğer yöntemlere göre daha hızlı çalışır. Eş model: İki yüzey (üst yüzey ve alt yüzey) birbirinin benzeri ise tercih edilir. Operatörlerden seçilecek yönteme göre katı model oluşturulur. Yüzeyler Arasında Katı Model Oluştur (Yeniden Örnekleyerek): Yüzeyler arasında grid oluşturulur ve oluşturulan bu gridler üzerinden katı model oluşturma işlemi gerçekleştirilir. Grid aralığı operatörler penceresinden kullanıcı tarafından atanacak olan Örnekleme Aralığı dır. Yüzeyler arasında katı model oluştur (Yeniden örnekleyerek) operatörü Açık ocak yüzeyleri üzerinden tüm ocak ya da planlanan parametrelere uygun şekilde Kotlar Arasında Katı Model Oluştur: katı model oluşturulabilir. Oluşturulmak istenilen katı modelin taban ve tavan kotları tanımlanır

84 Ortalama Litoloji Kalınlığı: Verilen litolojinin ortalama kalınlığının hesaplanmasında kullanılan operatördür. Katı Model Özellikleri: Herhangi bir katı modelin hacim ve tetrahedron sayısını sorgulamak için kullanılır. Katı Model Birleştir: Farklı tabakalarda oluşturulmuş katı modelleri tek tabaka altında birleştirme işlemi yapar. Katı Model Kes: XY düzleminde tanımlanmış bir çoklu doğru sınırlarına uygun şekilde katı modeli keser Yüzeyler Arasında Katı Model Oluştur Yüzeyler Arasında Katı Model Oluştur Kotlar Arasında Katı Model Oluştur Kotlar Arasında Katı Model Oluştur STR Dosyasından Katı Model Oluştur STR Dosyasından Katı Model Oluştur Ortalama Litoloji Kalınlığı Ortalama Litoloji Kalınlığı

85 Yüzeyler Arasında Hacim Hesapla Yüzeyler Arasında Hacim Hesapla Katı Model Özellikleri Katı Model Özellikleri Katı Model Kes Katı Model Kes Yüzey Operatörleri Yüzey Operatörleri Bu menü altında bulunan operatörler; Yüzey Oluştur: Netcad e aktarılmış yüzey nokta verileri ile sayısal arazi modeli oluşturmak için kullanılır 3D tabaka adı ile nokta verilerinin bulunduğu tabaka seçilir. Tabaka parametresine oluşturulacak olan yüzeyin hangi isimle kaydedilmesi isteniliyorsa yazılır. Tamam tuşu ile işlem onaylandığında yüzey oluşturulur Damar Yüzeyi Oluştur: Cevher yatağının enkesit çizilerek sınırlarının belirlenmesi ve katı hacim oluşturularak bloklanmasına alternatif olarak, maden damarlarının alt ve üst sınırlarına göre bloklanması da bu operatörlerle gerçekleştirilebilmektedir. Bu yöntem sedimanter yataklarda (kömür, fosfat, tuz, soda) fayda sağlayacaktır. Nokta kümesi, kullanıcının vereceği bir damar ve hangi tarafın analiz edileceği (alt/üst/orta) bilgisine göre oluşturulur. Daha sonra bu noktalar yüzeye dönüştürülür. Damar yüzeyi oluşturma operatörü ile sondaj noktaları (Üst, Orta, Alt ve En Alt) olarak seçilebilir Sondaja ait litolojik birimler operatör penceresinde Sondaj Noktaları / Litoloji Süzgeci ile seçildiğinde litolojik birimlerin seçilen sondaj nokta sınırları göz önünde bulundurularak damar yüzeyi oluşturulur

86 Sondaj noktaları / Koordinat süzgeci seçimi (Jeoistatistiksel Yöntemlerle) Damar Yüzeyi Oluştur: Noktaların yüzeye dönüştürülme işlemi jeoistatistiksel yöntemler kullanılarak da yapılabilmektedir. En Yakın Komşu Kestirimiyle: En yakın komşu kestirimi ile X-Y grid aralıkları ve gerekli süzgeçleme işlemleri parametreleri kullanılarak yüzey oluşturulur Ters Uzaklık Kestirimiyle: Ters uzaklık kestirimi yöntemi ile X-Y grid aralıkları ve ters uzaklık kestirimi için gerekli parametreler operatör penceresine girilir ve damar yüzeyi oluşturulur. Krigleme ile: Krigleme ile yüzey kestirimi yapabilmek için öncelikle kullanılacak krigleme parametreleri girilerek veritabanında tutulan bir krigleme objesi oluşturulması gerekmektedir. Bunun için veri kataloğunda bulunan Kriglemeler tabakasına fare sağ tuş ile Krigleme Ekle opsiyonu seçilerek parametreler girilir. Damar Yüzeyi Oluştur (Krigleme) komutu ile açılan pencerenin Krig kısmında, oluşturulmuş olan bu krigleme objesi seçilerek kestirim işlemi yapılır. Damar Yüzeyi Oluştur + Fay Ekle: Önceden oluşturulmuş ve veri kataloğunda bulunan bir fayın tipi, doğrultusu, eğimi ve atımının etkisi göz önünde bulundurularak yüzey oluşturmak için kullanılır. Noktaların yüzeye dönüştürülme işlemi jeoistatistiksel yöntemler kullanılarak yapılır. En Yakın Komşu Kestirimiyle: En yakın komşu kestirimi için kullanılan parametreler ile aynıdır. Daha önceden oluşturulmuş fay modelinin, operatör penceresinde Aktif projeden fay seç hücresine tıklanıp seçilmesi gerekmektedir.

87 En yakın komşu + fay ekle kestirimi operatör penceresi Ters Uzaklık Kestirimiyle: Ters uzaklık kestirimi için kullanılan parametreler ile aynıdır. Daha önceden oluşturulmuş fay modelinin, operatör penceresinde Aktif projeden fay seç hücresine tıklanıp seçilmesi gerekmektedir. Yüzeye Fay Ekle: Mevcut bir yüzeyin faylanma sonrası durumunu görmek için kullanılır Yüzey Aritmetik İşlemleri: Yüzeyler arası birtakım aritmetik işlemler yapılabilmektedir. Bu işlemler yüzeylere ait her bir noktanın koordinatlarına girilen matematiksel formüllerin uygulanması ile gerçekleşmektedir. Aritmetik işlemler için iki adet yüzey olması gerekmektedir. Y1+Y2:

88 Y1+Y2 formülü uygulanmış yüzey Y1-Y2:

89 Y1-Y2 formülü uygulanmış yüzey Üst Yüzeyi Düzelt: Özellikle kesişen iki yüzeyde maksimum z noktalarını alıp, yeni bir yüzey oluşturur. Aynı zamanda, diğer aritmetik işlemler de yapılabilmektedir Alt Yüzeyi Düzelt: Özellikle kesişen iki yüzeyde minimum z noktalarını alıp, yeni bir yüzey oluşturur. Aynı zamanda, diğer aritmetik işlemler de yapılabilmektedir. Yüzey Birleştir: Farklı tabakalarda olan iki yüzeyi tek tabakada birleştirir. Yüzey Sadeleştir: Yüzey üzerinde verilen sınır uzaklık değerine uygun olarak noktaları birleştirir.

90 Yüzey sadeleştirme operatörü penceresi Çizgi Modeli İzlesin: Yüzey üzerinden çizilen herhangi bir güzergah, çoklu doğruyu yüzeye seçilen yüzey üzerine yapıştırır Çoklu Doğruyu Yüzey Yap: Herhangi bir çoklu doğru, üçgenlenerek yüzey oluşturulabilmektedir. Yüzey Sınırını Bul: Bu operatör kullanılarak seçilen yüzeyin sınırları bir doğru ile çevrilebilmektedir Yüzey Kes (Sınır İçerisinde Kalan): Mevcut yüzeyin, belli bir sınıra göre filtrelenmesi için kullanılır Eşdeğer Eğrisi: Tanımlanan parametreye göre, tanımlanan aralıklarda yüzey üzerinden eşdeğer eğrilerinin geçirilmesi için kullanılmaktadır. Yüzeye Fay Ekle: Mevcut yüzeye önceden oluşturulmuş fay modeli eklemeye yarar.

91 Yüzeye fay ekleme operatörü Yüzeye Platform Ekle: Yüzey üzerinden yol için çizilmiş güzeygahı, yüzeye platform olarak eklemeyi sağlayan operatördür.

92 Yüzeye platform ekleme operatörü Platform için yarma, dolgu miktarları kullanıcı tarafından belirlenmekte olup, şablon için Platform Tanımı sonundaki üç nokta (...) seçilmelidir.

93 Platform editörü Bu şablondan; platform, yarma ve dolgu tanımları düzenlenebilir. Yüzeyi Projeye Ekle: Veri Kataloğu nda, Yüzeyler katmanı dışında bir katmandan (genellikle Netcad den aktarılan katman, açık ocaklar gibi) aktarılan yüzeyi, projeye eklemekte kullanılan operatördür. 3D den eklenecek yüzey seçilerek projeye aktarılır Yüzey Özellikleri: Herhangi bir yüzeyin alan, üçgen sayısı, ortalama kot ve min ve maks.. koordinat değerlerini sorgulamak için kullanılır. Yüzey Oluştur* Yüzey Oluştur Seçenek Açıklama Damar Yüzeyi Oluştur Damar Yüzeyi Oluştur Seçenek Açıklama

94 Yüzey Aritmetik İşlemleri Yüzey Aritmetik İşlemleri Seçenek Açıklama Üst Yüzeyi Düzelt Üst Yüzeyi Düzelt Seçenek Açıklama Alt Yüzeyi Düzelt Alt Yüzeyi Düzelt Seçenek Açıklama Yüzey Birleştir Yüzey Birleştir Seçenek Açıklama

95 Yüzey Sadeleştir Yüzey Sadeleştir Seçenek Açıklama Yüzey Sınırları Yüzey Sınırları Seçenek Açıklama Çizgi Modeli İzlesin Çizgi Modeli İzlesin Seçenek Açıklama Çoklu Doğruyu Yüzey Yap Çoklu Doğruyu Yüzey Yap Seçenek Açıklama Yüzey Kes* Yüzey Kes Seçenek Açıklama

96 Yüzey Yükseklik Görselleştirmesi Yüzey Yükseklik Görselleştirmesi Seçenek Açıklama Eğim\Eğim Yönü Eğim\Eğim Yönü Seçenek Açıklama Eşdeğer Eğrisi Eşdeğer Eğrisi Seçenek Açıklama Yüzeye Fay Ekle Yüzeye Fay Ekle Yüzeye Platform Ekle Yüzeye Platform Ekle Yüzeyi Projeye Ekle Yüzeyi Projeye Ekle Yüzey Özellikleri

97 Yüzey Özellikleri Damar Noktalarını Belirle Damar Noktalarını Belirle Damar Noktalarını Düzenle Damar Noktalarını Düzenle Öznitelik Operatörleri Öznitelik Yüzeyi Öznitelik Yüzeyi (En Yakın Komşu Gösterimiyle) Öznitelik Yüzeyi (Ters Uzaklık Kestirimiyle) Öznitelik Yüzeyi (Krigleme) İstatistik Operatörleri Blok Model Noktaları İstatistiği Blok Model Noktaları Variogramı Kompozit Sonrası Öznitelikler İçin İstatistik Kompozit Sonrası Öznitelikler İçin Variogram Yüzey Noktaları İstatistik Yüzey Noktaları Variogram Araçlar Gezinme Araçlar Genel Ayarlar "Frame Per Second" anlamına gelen FPS göster ile 3D de saniyede kaç görüntü yenilendiği gösterilir. Görsel yön araçları kullanılarak grafik ekranda kamera konumunu değiştirmek için kullanılmaktadır. Görünüme XYZ Ekseni ile yön oku; Görünüme XYZ Ekseni 2 ile interaktif yön küpü görüntülenebilmektedir Yön küpünün hangi yüzeyine tıklanırsa, o yönde görüntü elde edilir; +Z görüntüsü için küpün Z yüzeyine; +Y görüntüsü için küpün Y yüzeyine; +X görüntüsü için küpün X yüzeyine tıklanmalıdır. Tabaka modlarına Düzenle Menüsü > Tabaka Modları veya araç çubuğundaki ikonu ile erişilir). Tabak modları, seçilen çoklu doğru üzerindeki noktaların sırasını, koordinatlarını, sembollerini göstermeyi sağlar. Tabaka modundan çıkmak için, tabaka modları tekrar seçilir ve onay kutularının hepsi boşken çoklu doğruya tekrar tıklanır. Araçlar Netcad' le Eşitle Operatör Tasarımcısı Operatör Tasarımcısı Birden fazla komutun bir araya getirilmesi ile oluşturulan ve kullanıcının girdileri tanımlaması sonrasında işlemleri peş peşe ve müdahale gerekmeksizin gerçekleyerek sonuçlara hızlıca ulaşılmasını sağlayan iş akışlarının kullanıcı tarafından hazırlanması

98 için Operatör Tasarımcısı menüsü kullanılmaktadır. İş akışları tasarımının kullanıcı tarafından yapılabilmesi için; Araçlar à Operatör à Operatör Tasarımcısı komutu ile açılan tasarım penceresi kullanılmaktadır. Kullanıcı, sol taraftaki kategoriler arasından hazırlayacağı iş akışına uygun komutu sürükle bırak yöntemi ile tasarım penceresine taşımalıdır. Operatörlerin iş akışı için hazırlanması Taşınan komutun önüne ve arkasına başka komutlar eklenmek istenirse, eklenecek uyumlu komutlar, kullanıcıya sunulan bir menüden seçilebilmektedir. Önüne eklenenler ilk komutun çıktısını girdi olarak kullanan; arkasına eklenenler ise ilk komutun girdisini çıktı olarak veren komutlar olacaktır. Bu komutlara istenilen tarafta fare sağ tuş menüsü ile gelen Uyumlu Operatör Ekle komutu kullanılarak ulaşılabilmektedir.

99 Uyumlu operatör ekleme Bu komut ile gelen menüden seçilen komut çift tıklanarak iş akışına eklenebilmektedir. Operatör Ekle penceresinde herhangi bir komutun üzerindeyken o komutun açıklamasına, değişken ve girdi bilgilerine erişmek mümkündür. Operatör ekleme penceresi Tasarım penceresinde herhangi bir komutun üzerinde fare sağ tuş menüsünden ise komuta ve iş akışına ait düzenleme ve çalıştırma işlemleri yapılabilmektedir.

100 İş akışı düzenleme ve çalıştırma Oluşturulan operatörler İş Akışı penceresi Dosya menüsünde bulunan Kaydet / Farklı Kaydet komutları kullanılarak.nwf dosyası olarak kaydedilebilmekte; aynı menüdeki Aç komutu ile geri çağrılıp yeniden düzenlenebilmektedir. Kullanıcı tarafından tasarlanan bu operatörler C:\NETCAD\MODULNET\Netpro_Mine\operatörler dizinine kaydedilirse, Araçlar à Operatör à Operatörler altından da ulaşılabilmesi mümkün olacaktır. Operatör Tasarımcısı içerisinde Makro da yazılabilmesi mümkündür. Bunun için İş Akışı à Makro komutu kullanılmaktadır. Tasarım penceresinde seçili bulunan komutlar üzerinden, Makro penceresi kullanılarak makrolar yazılabilmektedir.

101 İş akışından yazdırılmış makro Koordinat Isimleri _ sil Genel ayarlara gidecek Koordinat İsimleri X,Y,Z koordinatlarının isimleri bu pencereden değiştirilebilir Değişim sonrasında Netpro/Mine üzerinde tanımlanan tüm yönler değiştirilen adlar ile hatırlanır.

102 Koordinat isimleri penceresi MINE Veri Kataloğu Veri Kataloğu Veri Kataloğu Aç Veri Kataloğu Yeni Veri Kataloğu Proje Işlemleri Proje Işlemleri Oku Proje Işlemleri Yaz Proje Işlemleri Istatistik Proje Işlemleri Kompozit Ekle Proje Işlemleri Raporlar Proje Işlemleri Hakediş Işlemleri Proje Işlemleri Ozellikler Proje Işlemleri Projeyi Kapat Veri Kataloğu Sondajlar Sondajlar Yeni Sondaj Sondajlar Yeni Grup Sondajlar Damar Gösterimi Sondajlar Süzgeç Sondajlar Süzgeci Kaldır Sondajlar Tümünü Seç Sondajlar Stil Sondajlar Limit Sondajlar Netcad' le Eşitle Sondaj Sağ Tuş Özellikleri Sondaj Düzenle Sondaj Grup Sondaj Sondaj Logu Raporu Sondaj Kayaç Karakterizasyonu Sondaj Ağırlıklı Ortalama Sondaj Limit Sondaj Yeniden Adlandır Sondaj Sil Veri Kataloğu Enkesitler

103 Enkesitler Yeni Grup Yeni Grup Enkesit Oku Yeni Grup Kesit Seç Yeni Grup Ozellikler Yeni Grup Yeniden Adlandır Yeni Grup Sil Enkesitler Enkesit Enkesit Katı Model Oluştur Enkesit Surpac STR Yaz Enkesit Ozellikler Enkesit Grup Enkesit Stil Enkesit Limit Enkesit Netcad' le Eşitle Enkesit Kopyasını Oluştur Enkesit Yeniden Adlandır Enkesit Sil Veri Kataloğu Katı Modeller Katı Modeller Katı Model Oku Katı Modeller Ozellikler Katı Modeller Kestirim Katı Modeller Katı Model Katı Model Blokla Katı Model Ozellikler Katı Model Dosya Kaydet Katı Modeller Kesit Oluştur Katı Model Eş Kalınlık Eğrileri Katı Model Stil Katı Model Limit Katı Model Netcad' le Eşitle Katı Model Kopyasını Oluştur Katı Model Yeniden Adlandır Veri Kataloğu Bloklar Bloklar Blok Oku Bloklar Ozellikler Bloklar Blok Blok Süzgeç Blok Ozellikler Blok Oznitelikler Blok Oznitelik -> Katı Model Blok Raporlar Blok Kestirim Blok Blok Yaz Blok Optimizasyon Optimizasyon Optimizasyon Ayarları Optimizasyon Blok Şev Açıları Optimizasyon Tekrar Blokla Optimizasyon Optimizasyonu Başlat Optimizasyon Raporlar Optimizasyon Risk Optimizasyon Simülasyon Optimizasyon Tümünü Karşılaştır Blok Etiket Ekle Blok Tematik Blok Limit Blok Netcad' le Eşitle Blok Kopyasını Oluştur Blok Yeniden Adlandır Veri Kataloğu Kompozitler Kompozitler Kompozit Ekle Kompozitler Kompozit Gösterim Ayarları Kompozitler Stil Kompozitler Limit Kompozitler Netcad' le Eşitle Kompozitler Kompozit Kompozit Düzenle Kompozit Yaz Kompozit İstatistik Kompozit Diagramlar Kompozit Yeniden Adlandır Kompozit Sil Veri Kataloğu Variogramlar

104 Veri Kataloğu Kriglemeler Veri Kataloğu Yüzeyler Yüzeyler Ozellikler Yüzeyler Kesit Oluştur Yüzeyler Üçgen Ekle Yüzeyler Nokta Ekle Yüzeyler Nokta Düzenle Yüzeyler Sadeleştir Yüzeyler Eş Eğrilerine Ayır Yüzeyler Etiket Ekle Yüzeyler Tematik Yüzeyler Stil Yüzeyler Limit Yüzeyler Netcad' le Eşitle Yüzeyler Kopyasını Oluştur Yüzeyler Yeniden Adlandır Yüzeyler Sil Veri Kataloğu Faylar Faylar Fay Ekle Faylar Fay Oku Faylar Sağ Tuş İşlemleri Faylar Ozellikler Faylar Stil Faylar Limit Faylar Netcad' le Eşitle Faylar Yeniden Adlandır Veri Kataloğu Yer Altı Madenciliği Galeriler Galeriler Galeri Ekle Galeriler Galeri Listesi Galeriler Havalandırma Hesabı Galeriler Raporlar Galeriler Eksen Göster Galeriler Bağlantı Yolları Ekle Galeriler Spiral Ekle Galeriler Kurp Ekle Galeriler Galeri Oluştur Galeriler Yeni Grup Galeriler Grup Adı Düzenle Galeriler Etiket Ekle Galeriler Tematik Galeriler Stil Galeriler Limit Galeriler Netcad' le Eşitle Tesisat ve Taşıma Tesisat ve Taşıma Tesisat Ekle Tesisat ve Taşıma Galeriye Tesisat Ekle Tesisat ve Taşıma Tesisat Listesi Tesisat ve Taşıma Raporlar Fan Fan Fan Ekle Fan Fan Listesi Hava Kapısı Hava Kapısı Hava Kapısı Ekle Hava Kapısı Hava Kapısı Listesi Veri Kataloğu Yer Üstü Madenciliği Ocak Oku Ocak Ekle Ocak Ekle (Otomatik) Çoklu Ocak Ekle Ocak Sağ Tuş İşlemleri Ocak Varsayılan Basamak Tanımı Ocak Değişiklikleri Kaydet Ocak Tüm Yüzeyleri Yenile Ocak Tavan/Taban Seç Ocak Sonuç Yüzeyleri Birleştir ve Proje Yüzeylerine Ekle Ocak Kotlar Arası Kotlar Arası Katı Model Oluştur Kotlar Arası Hacim Hesapla Kotlar Arası Blok Model Oluştur Kotlar Arası Hacimleri Raporla Kotlar Arası Blok Model Raporla

105 Tavan Yüzeyi Tavan Yüzeyi Varsayılan Tavan Çizgisini Seç (İçini) Tavan Yüzeyi Varsayılan Tavan Çizgisini Seç (Dışını) Tavan Yüzeyi Tavan Yüzeyinin Kesilmemiş Halini Göster Tavan Yüzeyi Tavan Yüzeyini Seç Tavan Yüzeyi Sonucu Yüzeylere Ekle Tavan Yüzeyi Stil Tavan Yüzeyi Limit Tavan Yüzeyi Netcad' le Eşitle Taban Yüzeyi Taban Yüzeyi Taban Çizgisini Üçgenle Taban Yüzeyi Taban Yüzeyini Seç Taban Yüzeyi Sonucu Yüzeylere Ekle Taban Yüzeyi Stil Taban Yüzeyi Limit Taban Yüzeyi Netcad' le Eşitle Ocak Yüzeyi Ocak Yüzeyi Ocak Yüzeyini Yenile Ocak Yüzeyi Sonucu Yüzeylere Ekle Ocak Yüzeyi Stil Ocak Yüzeyi Limit Ocak Yüzeyi Netcad' le Eşitle Ocak Yüzeyi Sil Ocak Çizgileri Ocak Çizgileri Çizgileri Sadeleştir Ocak Çizgileri Ocak Çizgisi Ekle Ocak Çizgileri Çıkış Yolu Ekle Ocak Çizgileri Şev Üstü Oluştur Ocak Çizgileri Şev Dibi Oluştur Ocak Çizgileri Tavan Yüzeyinin Üstünde Kalan Çizgileri Taşı Ocak Çizgileri Taban Yüzeyinin Altında Kalan Çizgileri Taşı Ocak Çizgileri Netcad' le Eşitle Ocak Çizgileri Tavan/Taban Çizgilerini Seç Ocak Çizgileri Sil Ocak Çizgisi Ocak Çizgisi Şev Üstü Oluştur Ocak Çizgisi Şev Dibi Oluştur Ocak Çizgisi Otomatik Basamak Oluştur Ocak Çizgisi Rampa Tanımları Ocak Çizgisi Çizgi Sadeleştir Ocak Çizgisi Üste Taşı Ocak Çizgisi Alta Taşı Ocak Çizgisi Tavan Çizgisi Ocak Çizgisi Taban Çizgisi Ocak Çizgisi Etiket Ekle Ocak Çizgisi Limit Ocak Çizgisi Netcad' le Eşitle Ocak Çizgisi Yeniden Adlandır Ocak Çizgisi Sil Veri Kataloğu Rakortmanlar Rakortman Ekle Rakortman Rakortman Özellikler Rakortman Alan Ekle Rakortman Kopyasını Oluştur Rakortman Yeniden Adlandır Rakortman Sil Veri Kataloğu Patlatmalar Patlatmalar Patlatma Ekle Patlatmalar Tümünü Karşılaştır Patlatmalar Patlatma Genel Özellikleri Patlatmalar Patlatma Dış Veri Yaz Patlatmalar Patlatma Dış Veri Al Patlatmalar Patlatma Sağ Tuş Özellikleri Patlatma Patlatma Yüzeyi Seç Patlatma Delikler Patlatma Zamanlama Patlatma Canlandırma Patlatma Raporlar Patlatma Çevresel Etki Değerlendirme Patlatma Özellikler Patlatma Etiket Ekle

106 Patlatma Tematik Patlatma Stil Patlatma Limit Patlatma Netcad' le Eşitle Patlatma Yeniden Adlandır Patlatma Sil Veri Kataloğu Yollar Düzenlenecek MINE Patlatma Canlandırma Cevresel_Etki_Degerlendirme Çevresel Etki Değerlendirme Raporlar Gürültü Hava Şoku Taş Savrulması Vibrasyon(Yer Sarsıntısı) Delikler Ozellikler NetproMine Patlatma Dış Veri Yaz Al Patlatma Ekle Patlatma Genel Özellikler Raporlar - NetproMine Yüzey Seçme Zamanlama MINE Sondaj Logları Düzenle (Sondaj Bilgileri) Gruplama Sondaj logu raporu Kayaç karakterizasyonu Yeniden adlandır _ sil Sil (Sondaj Islemleri) Göster MINE Yeraltı Madenciliği Fan_sil Galeri Galeri Gösterim Galeri Listesi Hava Kapısı_sil Kurp Spiral Tesisat ve Taşıma_sil Yer Altı Raporlar MINE Yerüstü Madenciliği Acik_Ocaklar Açık Ocak YüzeyiniOluşturma Ocak Çizgileri Otomatik Basamak Oluşturma Rampalar Varsayılan Basamak Tanımı Pasa Harmanı Rakortmanlar Veri Kataloğu Aç Proje Aç Veri Katalogunda yer alan Netpro/Mine ikonuna fare sağ tuşu ile basılır ve Aç komutu seçilir. Açılan pencere, önceden oluşturulmuş veri tabanı dosyası (*.mdb) seçilir ve AÇ butonuna basılır. Daha önce kullanılmış olan projeler ise aynı pencerenin sağ tarafında bulunan SON DOSYALAR kısmında listelenir. Projeler buradan da açılabilir. Veri Kataloğu Yeni Yeni proje - Netpro/Mine Veri Katalogunda yer alan Netpro/Mine ikonuna fare sağ tuşu ile basılır ve Yeni komutu seçilir. Açılan pencerede oluşturulmak istenen projenin konumu ve adı belirlendikten sonra tamam butonuna basılır. Oluşturulan yeni projeye *.csv formatında hazırlanan veri tabloları ( sondaj, açı, litoloji, ham örneklem, damar) kolaylıkla aktarılabilir.

107 Veri Kataloğu Proje Işlemleri Proje İşlemleri Proje Işlemleri Oku Proje Işlemleri Yaz Proje Işlemleri Istatistik Proje Işlemleri Kompozit Ekle Proje Işlemleri Raporlar Proje Işlemleri Hakediş Işlemleri Proje Işlemleri Ozellikler Proje Işlemleri Projeyi Kapat Proje Işlemleri Oku Dosya Okuma Oluşturulan yeni projenin veri tabanı dosyasına sondaj verilenin aktarılabilmesi için dosya okuma işlemi gerçekleştirilir. Aktarılmak istenen veri tabloları (sondaj, açı, litoloji, ham örnekleme, damar) *.csv formatında hazırlanmalıdır. *. csv formatındaki tabloları, oluşturulan yeni projenin veri tabanına ekleyebilmek için; oluşturulan projeye fare sağ tuşu ile tıklayıp OKU komutu seçilmelidir. Açılan pencerede öncelikle aktarılacak *.csv dosyasının dizini, aktarımın türü ve ayraç bilgileri girilmelidir. KOLON EŞLEME bölümünde ise, her bir dosya kolonuna karşılık gelen veri kolonu seçilip EKLE butonuna basılmalıdır. İhtiyaç duyulan bütün kolonlar eşleştirildikten sonra UYGULA butonuna basılıp veri aktarımı gerçekleştirilir. Oku Penceresi Veri Aktarım Tablosu Aktarılmak istenen her bir veri tablosu, ayrı bir *.csv dosyası olarak hazırlandığı için aktarım işlemi her tablo için tekrarlanmalıdır. Açı tablosu aktarım Açı tablosunu içeren.csv dosyası seçilir. Eğer açı tablosunun ilk satırında kolon ismi yazılıysa, İlk satırda kolon bilgileri var onay kutusu işaretlenmelidir. Aktarım türü olarak Açı seçilmelidir. Açı.csv dosyasında kullanılan ayraç türü Ayraç kutusunda tanımlanmalıdır. Daha sonra kolon eşleme işlemine geçilir. Kolon Eşleme işleminde, Dosya Kolonu Açı.csv dosyasında bulunan İlk Satır Bilgileri dir. Eklenecek Kolon ise program içinde sondaj tablosu için hazır tutulan bilgilerdir. Her bir kolon (Sondaj No, Doğrultu (Azimuth), Eğim (Dip), Derinlik) için, tek tek ekleme işlemi yapılmalı ve her işlem sonrası Ekle tuşu ile onaylanmalıdır. Yapılan bu işlemler, dosya kolonu ve eklenecek kolon penceresinde oluşacaktır. Eşleştirme işlemi bitiminde, pencere sol altında bulunan Tamam butonuna tıklandığında sondaj için aktarım işlemi gerçekleştirilecektir.

108 Açı Tablosu Aktarımı Kolonlar yanlış bir şekilde eşleştirildiğinde, eşleştirme penceresi üzerinden fare sağ tuş ile açılan formda Sil seçilerek silinebilir. Yanlış Eşleştirilen Kolonların Silinmesi Bu pencerede yapılan tüm aktarım ve eşleştirme işlemleri.xml dosyası olarak saklanıp tekrar yüklenebilir. Litoloji tablosu aktarım Litoloji tablosunu içeren.csv dosyası seçilir. Eğer litoloji tablosunun ilk satırında kolon ismi yazılıysa, İlk satırda kolon bilgileri var onay kutusu işaretlenmelidir. Aktarım türü olarak Litoloji seçilmelidir. Litoloji.csv dosyasında kullanılan ayraç türü Ayraç kutusunda tanımlanmalıdır. Daha sonra kolon eşleme işlemine geçilir. Kolon Eşleme işleminde, Dosya Kolonu Litoloji.csv dosyasında bulunan İlk Satır Bilgileri dir. Eklenecek Kolon ise program içinde sondaj tablosu için hazır tutulan bilgilerdir. Her bir kolon (Sondaj No, Başlangıç, Bitiş, Litoloji) için, tek tek ekleme işlemi yapılmalı ve her işlem sonrası Ekle tuşu ile onaylanmalıdır. Yapılan bu işlemler, dosya kolonu ve eklenecek kolon penceresinde oluşacaktır. Eşleştirme işlemi bitiminde, pencere sol altında bulunan Tamam butonuna tıklandığında sondaj için aktarım işlemi gerçekleştirilecektir.

109 Litoloji tablosu aktarımı Kolonlar yanlış bir şekilde eşleştirildiğinde, eşleştirme penceresi üzerinden fare sağ tuş ile açılan formda Sil seçilerek silinebilir. Bu pencerede yapılan tüm aktarım ve eşleştirme işlemleri.xml dosyası olarak saklanıp tekrar yüklenebilir. Sondaj tablosu aktarım Sondaj tablosunu içeren.csv dosyası seçilir. Eğer sondaj tablosunun ilk satırında kolon ismi yazılıysa, İlk satırda kolon bilgileri var onay kutusu işaretlenmelidir. Aktarım türü olarak Sondaj seçilmelidir. Sondaj.csv dosyasında kullanılan ayraç türü Ayraç kutusunda tanımlanmalıdır. Daha sonra kolon eşleme işlemine geçilir. Kolon Eşleme işleminde, Dosya Kolonu Sondaj.csv dosyasında bulunan İlk Satır Bilgileri dir. Eklenecek Kolon ise program içinde sondaj tablosu için hazır tutulan bilgilerdir. Her bir kolon (Sondaj No, X (Yukarı) Y (Sağa), Z, Derinlik) için, tek tek ekleme işlemi yapılmalı ve her işlem sonrası Ekle tuşu ile onaylanmalıdır. Yapılan bu işlemler, dosya kolonu ve eklenecek kolon penceresinde oluşacaktır. Eşleştirme işlemi bitiminde, pencere sol altında bulunan Tamam butonuna tıklandığında sondaj için aktarım işlemi gerçekleştirilecektir.

110 Sondaj tablosu aktarımı Bu pencerede yapılan tüm aktarım ve eşleştirme işlemleri.xml dosyası olarak saklanıp tekrar yüklenebilir. Ham örnekleme tablosu aktarım Ham örnekleme tablosu için kullanılan öznitelik değerlerinin dosya okutma işleminden önce, proje özellikler bölümünde tanımlanması gerekmektedir.

111 Projeye ait öznitelik değerlerinin tanımlanması. Öznitelikler tanımlama işlemi sonrasında, Oku penceresine geri dönülerek, Ham örnekleme dosyasını da okutma işlemi aşağıdaki adımları takip ederek, gerçekleştirilir. Ham Örnekleme tablosunu içeren.csv dosyası seçilir. Eğer ham örnekleme tablosunun ilk satırında kolon ismi yazılıysa, İlk satırda kolon bilgileri var onay kutusu işaretlenmelidir. Aktarım türü olarak Ham Örnekleme seçilmelidir. Ham Örnekleme.csv dosyasında kullanılan ayraç türü Ayraç kutusunda tanımlanmalıdır. Daha sonra kolon eşleme işlemine geçilir. Kolon Eşleme işleminde, Dosya Kolonu Ham Örnekleme.csv dosyasında bulunan İlk Satır Bilgileri dir. Eklenecek Kolon ise program içinde sondaj tablosu için hazır tutulan bilgilerdir. Her bir kolon (Sondaj No, Örnekleme No, Başlangıç, Bitiş, Karot Verimi, Özgül Ağırlık, eklenen öznitelikler) için, tek tek ekleme işlemi yapılmalı ve her işlem sonrası Ekle tuşu ile onaylanmalıdır. Yapılan bu işlemler, dosya kolonu ve eklenecek kolon penceresinde oluşacaktır. Eşleştirme işlemi bitiminde, pencere sol altında bulunan Tamam butonuna tıklandığında sondaj için aktarım işlemi gerçekleştirilecektir.

112 Ham Örnekleme tablosu aktarımı Kolonlar yanlış bir şekilde eşleştirildiğinde, eşleştirme penceresi üzerinden fare sağ tuş ile açılan formda Sil seçilerek silinebilir. Bu pencerede yapılan tüm aktarım ve eşleştirme işlemleri.xml dosyası olarak saklanıp tekrar yüklenebilir. Tüm.csv dosyalarının aktarımı tamamlandıktan sonra Netpro/Mine 3 boyutlu ekranında sondajlar görüntülenecek ve veri kataloğunda Sondajlar altına gelecektir. Proje Işlemleri Yaz Yaz - Netpro/Mine Projeyi oluşturan veri tabanı tabloları proje dışında farklı bir konuma aktarılmak isteniyor ise, proje üzerine fare sağ tuşu ile tıklanıp Yaz komutu seçilmelidir. Bu komut ile açılan YAZ penceresinde, dışarı aktarımı istenilen tablolar seçilir ve TAMAM onay butonu ile SONDAJLARI YAZ penceresine geçilir. Bu pencerede tabloların adı ve konumu seçildikten sonra TAMAM butonu ile *.csv formatındaki veri kaydedilmiş olur. Projedeki sondajlara önceden süzgeç uygulanmış ve yalnız bu süzgeçli sondajların dışarı aktarılması isteniyor ise, YAZ komutu ile açılan pencereden Sadece Filtrelenmiş Kayıtlar seçilip işlemler tekrarlanabilir. Proje Dışına Aktarılacak Sondaj Tabloları Seçimi Proje Işlemleri Istatistik İstatistikler Proje içerisinde bulunan sondajların, ham verilerine ilişkin uzunluk ve öznitelik basit istatistikleri program tarafından hesaplanabilmektedir. Bu bilgilere ulaşmak için, proje üzerinde fare sağ tuş ile İSTATİSTİK komutu seçilmelidir.

113 İstatistik penceresi Bu istatistik bilgileri kullanıcıya kompozitleştirme işlemi esnasında yol gösterici olacaktır. İstatistik sonuç penceresi Örnek Sayısı: Kullanılan toplam veri sayısıdır. Minimum: Örnek değerlerinden en küçük olanıdır. Ortalama (mean): Değerler toplamının toplam veri sayısına oranıdır. Ortanca (median): Veriler küçükten büyüğe sıraya dizildiğinde veri dizisinin ortasında kalan değerdir. Veri sayısı tek sayı ise veri dizisinin ortasındaki değer; çift ise en ortadaki iki değerin ortalaması alınarak hesaplanan değerdir. Maksimum: Örnek değerlerinden en büyük olanıdır. Varyans: Dağılım değerlerinin ortalamadan sapmasını ölçmek için kullanılmaktadır. Standart Sapma: Varyansın kareköküne eşittir. Çarpıklık: Dağılımın simetri derecesinin belirlenmesinde kullanılır. Pozitif ise dağılım sağa çarpık; negatif ise sola çarpık demektir. İstatistikleri sadece seçili sondaj için almak da mümkündür. Bunun için, o sondaja ait Ham Örnekleme Kayıtları sekmesinde fare sağ tuş menüsü ile gelen İstatistikler komutu kullanılır. Proje Işlemleri Kompozit Ekle Proje Işlemleri Raporlar Raporlama Proje üzerine fare sağ tuş ile RAPORLAR altında bulunan raporlama seçenekleri ile *.xls formatında sonuçlar alınabilir. Proje Işlemleri Hakediş Işlemleri Hakediş Genel Tanımlar Çalışılan proje üzerinde fare sağ tuş Hakediş İşlemleri ile ilgili form açılmaktadır. Ödemeye esas faaliyetlerin izlenebileceği ve raporlanabileceği özelliklere sahip modüldür. Projeye ait başlıca elemanların (İhale tarihi, iş süresi teminat gibi) eklendiği penceredir.

114 Personel Tanımları Projede çalışan personellerin adlarının ve görevlerinin yazıldığı formdur. Form içerisinde 6 adet tanımlı personel görevi mevcuttur. Bu görevlerin dışında kullanıcı görev hücresine yeni görev tanımlayabilmektedir.

115 Kesinti Iade Tanımları Hakediş planında oluşacak olan kesinti ve iadeler için bu formda kesinti ve/veya iadelere ait isimler yazılabilmektedir.

116 Hakediş Listesi Genel, Personel ve Kesinti-İade formlarında kaydedilen parametreler de baz alınarak oluşturulacak hakediş listesi penceresidir. Listeye yeni bir Hakediş eklenmek isteniyor ise; form üzerinde fare sağ tuş ile YENİ HAKEDİŞ, kayıtlı bir hakediş listesi düzenlenmek isteniyor ise; HAKEDİŞ DÜZENLE seçilmelidir. Kayıtlı bir Hakedişe ait raporlar alınmak isteniyor ise; HAKEDİŞ RAPORLARI seçilmelidir.

117 Teknik Personel Bilgileri Hakediş personel tanımlarında tanımlanan personel bilgileri görevleri ile birlikte bu pencerede otomatik görüntülenmektedir. Bu bilgilerin yanında, personelin çalışma süresi, rapor - izin süreleri ve hakediş süresi uygun hücrelere yazılmalıdır. (Güncel Teknik Personel Bilgileri Penceresi Resmi) Araç Makine Parkı Yükleme, Taşıma, İtme ve Deliciler olarak gruplanmış Araç-Makine Parkı parametrelerinin Öngörülen ve Fiili olarak miktarlarının yazıldığı formdur. (Güncel Araç - Makine Parkı Penceresi Resmi) Hakediş Kesinti İadeleri Hakediş Genel Tanımları Penceresinde eklenen kesinti ve iade isimleri otomatik olarak bu forma gelmektedir. Kesintilerin ya da iadelerin tutarları girildikten sonra Tamam butonu ile Hakediş Listesi kaydedilmelidir. (Güncel Hakediş Kesinti ve İadeleri Penceresi Resmi)

118 Hakediş Raporlar Hakediş Genel Tanımlarıà Hakediş Listesià Hakediş Raporlarıà Genel Hakediş Raporu ile hakediş raporlarına erişilmektedir. Hangi hakedişe ait rapor alınmak isteniyorsa, o hakediş üzerinden yukarıdaki işlem adımları gerçekleştirilmelidir. Proje Işlemleri Ozellikler Proje özellikleri - Netpro/Mine Proje ile ilgili sözel bilgilerin yanı sıra Öznitelik, Litoloji ve Damar Tanımlarının girilip değiştirilebildiği kısımdır. Proje üzerinde fare sağ tuş ile ÖZELLİKLER komutuna basılarak ulaşılabilir. Proje Özellikleri penceresinde, proje bilgilerinin tutulduğu 5 sekme bulunmaktadır; 1-PROJE BİLGİSİ Projeye ait ad, tür, kurum adı, başlangıç tarihi, bitiş tarihi, açıklama ve projenin bulunduğu dizini gibi bilgilerin girildiği, değiştirildiği ve saklandığı kısımdır. 2- İŞLETME BİLGİLERİ İşletmeye ait ruhsat yeri, ruhsat paftası, ruhsat grubu, işletme yöntemi, işletme ömrü, işletme geliri, işletme giderleri ve sınır özellikleri gibi bilgilerin girildiği, ekran üzerinden seçilebildiği ve değiştirilip saklandığı kısımdır. 3- ÖZNİTELİKLER Projeye ait öznitelik adlarının ve birimlerinin girildiği, değiştirildiği ve saklandığı kısımdır. Yeni bir proje oluştururken, Ham Örnekleme Kayıtlarından önce öznitelik bilgilerinin bu pencereye girilmiş olması gerekmektedir. Bu sayede; Eşleştirme esnasında, dosya kolonuna otomatik aktarılan bu öznitelik bilgileri, veri tablolarındaki kolonlarla kolaylıkla eşleştirilecektir. 4-LİTOLOJİ TANIMLARI Projeye ait litoloji adları, renkleri ve desenlerinin tutulduğu ve değiştirildiği bölümdür. Yeni bir proje oluşturulurken litoloji kayıtlarının aktarımı yapıldığında veya hazır bir projeye bağlanıldığında, kayıtlarla aktarılan mevcut birimler otomatik olarak bu pencereye gelmektedir. Litolojik birimlere ait gösterim renkleri, o birime ait Renk satırından seçilip değiştirilebilmektedir. Litolojik birimlere ait jeoloji taramaları, o birime ait Desen satırında bulunan butonu kullanılarak açılan Netcad Tarama Kütüphanesi nden atanıp değiştirilebilmektedir. 5-DAMAR TANIMLARI Projeye ait damar adları, açıklamalar ve renklerinin tutulduğu bölümdür. Damar tanımları, litoloji tanımları ile yapılabilen tüm işlemlerde kullanılmak üzere tanımlanmış litoloji alt tanımlarıdır. Damarlara ait gösterim renkleri, o birime ait Renk satırından seçilip değiştirilebilmektedir. Proje özellikleri bilgi penceresi Proje Işlemleri Projeyi Kapat Proje kapatma Netpro/Mine ekranını kapatmadan, bağlı bulunan proje kapatılmak isteniyor ise, proje üzerinde fare sağ tuş ile PROJEYİ KAPAT komutu kullanılmadır. Veri Kataloğu Sondajlar Sondajlar Yeni Sondaj Sondaj ekleme

119 Yeni oluşturulmuş bir projeye kullanıcı tarafından manuel yani elle sondaj girişi yapılmak isteniyor ise veri katalogu içindeki SONDAJLAR ikonuna fare sağ tuşu ile YENİ SONDAJ komutu seçilmelidir. Bu komut aynı zamanda kullanılmakta olan bir projeye sonradan sondaj kaydı eklenmek istendiğinde de kullanılabilir. Sondajlar Yeni Grup Sondajlar Damar Gösterimi Sondajlar Süzgeç Süzgeç - Netpro/Mİne Proje içerisindeki sondajlar istenilen parametreler doğrultusunda süzgeçlenmek isteniyor ise, Veri Katalogu içerisindeki SONDAJLAR ikonuna fare sağ tuş ile SÜZGEÇ komutuna basılmalıdır. Açılan pencerede istenilen süzgeç parametreleri işaretlendikten sonra TAMAM butonuna basılmalıdır. Sondajlar Süzgeci Kaldır SÜZGECİ KALDIR Girilen parametreler sonucu oluşan süzgeçleme hem 3B ekranda hem de SONDAJLAR ikonu altında bulunun sondaj verilerinde görüntülenebilir. Süzgeçleme işlemi, SONDAJLAR ikonu fare sağ tuş ile SÜZGECİ KALDIR komutu ile iptal edilebilir. Sondajlar Tümünü Seç Sondajlar Stil Stil (Veri Kataloğu İşlemleri) Veri Katalogu içerisinde stil değişikliği yapılacak ilgili tabakanın üzerine fare sağ tuş ile STİL komutuna basılmalıdır. Bu seçim sonrasında STANDART, GELİŞMİŞ, 3D ve SHADER sekmelerinden oluşan STİL penceresi açılacaktır. Standart Sekmesi altında; Alan sınırlarının görüntülenmesi, tarama rengi ve sınır rengi değiştirilebilmektedir. Gelişmiş Sekmesi altında; Sembol seçilebilmekte, sembol boyutu ve kalınlık değerleri değiştirilebilmektedir. 3D Sekmesi altında; 3D gösterim, yumuşatma ve saydamlık ayarları değiştirilebilmektedir. Shader Sekmesi altında; Stil rengi tersine çevrilebilmekte ve gri tonlama yapılabilmektedir Sondajlar Limit Sondajlar Netcad' le Eşitle Sondaj Sağ Tuş Özellikleri Sondaj Düzenle Sözel veriler

120 VERİ KATALOGU altında bulunan herhangi bir sondaja çift tıklayarak veya fare sağ tuş ile DÜZENLE komutunu seçerek, o sondaja ait sözel bilgilere ulaşmak mümkündür. Sözel veriler üzerinde yapılan değişiklikler pencere sağ alt kısımda bulunan Güncelle butonuna tıklandığında güncellenir ve veri tabanına kaydedilir. Sondaj Grup Sondaj Sondaj Logu Raporu Sondaj Kayaç Karakterizasyonu Sondaj Ağırlıklı Ortalama Sondaj Limit Sondaj Yeniden Adlandır Sondaj Sil Veri Kataloğu Enkesitler Enkesitler Yeni Grup Yeni Grup Enkesit Oku STR Oku Projeye *.str formatındaki en kesit dosyaları eklenmek isteniyor ise, Veri Katalogu içerisinde bulunan ENKESİTLER üzerine fare sağ tuşu ile STR OKU komutuna basılmalıdır. Yeni Grup Kesit Seç Yeni Grup Ozellikler Yeni Grup Yeniden Adlandır Yeni Grup Sil Enkesitler Enkesit Enkesit Katı Model Oluştur Enkesit Surpac STR Yaz STR Yaz Netpro/Mine ile oluşturulan en kesitler*.str formatında saklanmak isteniyor ise, saklanmak istenen en kesite ait tabaka üzerine fare sağ tuş ile STR YAZ komutu na basılmalıdır. Enkesit Ozellikler Enkesit Grup Enkesit Stil Enkesit Limit Enkesit Netcad' le Eşitle Enkesit Kopyasını Oluştur Enkesit Yeniden Adlandır Enkesit Sil Veri Kataloğu Katı Modeller

121 Katı Modeller Katı Model Oku Katı Modeller Ozellikler Katı Modeller Kestirim Katı Modeller Katı Model Katı Modeller Katı Model Blokla Katı Model Ozellikler Katı Model Dosya Kaydet Katı Modeller Kesit Oluştur Katı Model Eş Kalınlık Eğrileri Katı Model Stil Katı Model Limit Katı Model Netcad' le Eşitle Katı Model Kopyasını Oluştur Katı Model Yeniden Adlandır Katı Model Blokla Katı Model Ozellikler Katı Model Dosya Kaydet Katı Modeller Kesit Oluştur Kesit Oluştur Proje veritabanı Katı Modeller altında yer alan daha önceden oluşturulmuş katı modeller üzerinden kesit oluşturularak tekrar düzenleme yapılabilmesi için kullanılan özelliktir. Bu işlemi kullanabilmek için Düzenle- Katman Ekle işlemi ile tabaka açılarak, katı modelden geçmesini istediğimiz kesit hattı Çizgi objesi olarak çizilir. Kesit hattının çizilmiş olduğu, üzerinde düzenleme yapılmak istenen katı model üzerinde sağ tıklayarak açılan pencereden Kesit Oluştur işlemine ulaşılır. Açılan pencerede farklı kesit parametreleri kullanılarak katı model üzerinde yeniden düzenleme yapılabilir. Katı Model Eş Kalınlık Eğrileri Eş Kalınlık Eğrileri Katı Model Üzerinden İzopak Haritalarının Oluşturulması için kullanılan özelliktir. Katı modele ait kalınlık dağılımının yatayda değişimini gösteren haritalardır. Özellikle sedimanter tip yataklarda kullanım alanı bulunmaktadır.

122 Proje veritabanı Katı Modeller bölümü altında yüklü olan, izopak haritası oluşturulmak istenen katı model üzerinde sağ tıklayarak Eş Kalınlık Eğrileri işlemine girilir. Açılan pencerede kullanılan parametreler: Seçenek Aralık Örnekleme Mesafesi Sonuç Kot Değerleri Gerçek Kalınlık Değerleri Olsun Açıklama Tematik (renklendirme) uygulanacak olan kalınlık değişim aralığıdır. Kalınlık dağılımına ait oluşturulacak olan yüzeyde, enterpolasyon için kullanılacak olan örnekleme mesafesi. İşlem sonrasında oluşacak olan yüzeyin, sıfır kotundan başlayarak kalınlık değişimine göre, +Z yönünde kalınlık değerleri kot olacak şekilde yüzey oluşturulmasını sağlayan özelliktir. Bu özellik sayesinde Netpro/MINE ekranında oluşan bu yüzey Netcad ekranına aktarılarak, aktarımı yapılan bu yüzey üzerinden eğri geçirilerek bu eğrilere kot yazdırıldığında kalınlık değişimini gösteren izopak eğrileri otomatik olarak oluşturulmuş olacaktır. İlgili bölümün pasif olması durumunda oluşacak olan yüzey kotsuz düz bir yüzey şeklinde ve konum olarak sıfır kotunda değil, katı modelin en üst kotu referans olacak şekilde konumlanacaktır. İstek ve ihtiyaçlara göre her iki yöntemde kullanılabilmektedir.

123

124 Katı Model Stil Katı Model Limit Katı Model Netcad' le Eşitle Katı Model Kopyasını Oluştur Katı Model Yeniden Adlandır Veri Kataloğu Bloklar Bloklar Blok Oku Bloklar Ozellikler Bloklar Blok Blok Süzgeç Süzgeç Mevcut blok modeli; planlama, öznitelik, belli bir alana düşen hacim gibi parametreleri kolaylıkla belirleme ve hesaplamada kullanılır. Süzgeç stili: İkiye ayrılır, Bütün koşullar doğruysa, sıralanan süzgeç tiplerinden hepsini sağlayan bloklar süzgeçlenir. Herhangi bir koşul doğruysa, sıralanan süzgeç tiplerinden herhangi birini sağlayan bloklar süzgeçlenir. Blok model süzgeç stili F3 ile ya da formun altında bulunan ekle tuşu ile uygulanacak süzgeç satırı eklenir. Öznitelik değerlerinde, Blok merkezi değerleri: Blok modelin merkez noktasını baz alır. Blok noktaları: Blok modelin tamamı için herhangi bir noktasını baz alır. Blok genişlikleri: Blok model genişliğidir. Yoğunluk: Blok modele atanmış yoğunluk değerleridir. Kestirim parametreleri süzgeç için öznitelik değerleri olarak kullanıcıya sunulur. İşlem olarak, bütün büyüklük, küçüklük ve eşitlik değerleri mevcuttur. Değer kısmını kullanıcı tanımlamaktadır.

125 Klavyeden F4 veya F4:Edit butonu ile eklenen satır değiştirilebilir. Uygula tuşu ile süzgeç blok modele uygulanır. Süzgeci kaldır ile uygulanan süzgeç kaldırılır. Blok model süzgeç penceresi Süzgeç uygulandıktan sonra blok model raporları, süzgece uygun alınır. Blok Ozellikler Özellikler Blok Modele ait; boyut, hacim, geometri, öznitelik ve kestirim bilgileri öğrenilmek isteniyor ise; ilgili blok modele fare sağ tuş ile tıklanıp ÖZELLİKLER komutu seçilmelidir. Blok Model Özellikler Penceresi

126 Blok Oku \ Yaz: Oluşturulan bloklar kendi tabakaları üzerinde fare sağ tuş menüsünde bulunan Blok Yaz komutu kullanılarak.ncblk formatında saklanabilmektedir..ncblk olarak saklanan bu blok değerleri bloklar tabakasında bulunan Blok Oku ile daha sonra tekrar içeri alınabilmektedir. Blok Oznitelikler Yoğunlukları Hesapla: Projedeki öznitelik değerlerine göre Bloklara yoğunluk atamada kullanılan bir parametredir Blok model fare sağ tuş Yoğunluk Hesapla ile erişilir. Yoğunluk hesaplama penceresi Yoğunluğu hesaplanacak öznitelik: Hangi öznitelik değerine göre yoğunluk hesaplanacaksa bu kolondan seçilir.

127 Blok kestirim değeri: Yoğunluk seçildiği zaman, öznitelik değerine göre yoğunluk hesaplar. Sonuçlar, blok listesi raporu ile görüntülenebilir. Öznitelik Düzenle: Oluşturulan öznitelik, yoğunluk değerleri için verilen denkleme göre düzenlemeler yapar Blok model fare sağ tuş Öznitelik Düzenle ile erişilir. Blok Oznitelik -> Katı Model Blok Raporlar Blok Kestirim Blok Blok Yaz Blok Optimizasyon Optimizasyon Optimizasyon Ayarları Ocak Optimizasyon Ayarları Optimizasyon Tanımları Optimizasyon Tanımları Mineral : Proje özelliklerinde belirtilen proje türleri Öznitelik: Optimizasyonu yapılacak cevher Periyod Sayısı: Optimizasyon yapılacak maden yatağın yıl bazındaki süresi Proses Sayısı: Cevher modelin işlendiği prosesin sayısı Maden kapasitesi: Yıllık çıkarılan pasa ve cevhere ait tonaj

128 Maliyetler Birim İşletme Maliyeti: Maliyet bilgisini içerir. Birim Proses Maliyeti: Hazırlama maliyet bilgisini içerir. Satış Maliyeti: Satış bilgisini içerir. Cevher Yoğunluğu: Optimize edilen cevher model yoğunluğu

129 Fiyatlar Mineral: Mineral seçimi yapılır. Birden çok mineral olabilir. Mineral Fiyatı: Minerale ait fiyat bilgisini içerir. Metalürji Fiyatı: Metalürji Fiyat bilgisini içerir.

130 Örtü Kazı Tanımları Yoğunluk: Pasa yoğunluğu Birim Pasa Kazı Maliyeti: Atık saha maliyeti

131 İşletme Kapasite Tanımları Proses bazında yıllık cevher kapasitesi

132 Kazanım oranları Mineral Kazanım Oranı: Minerale ait yüzde geri kazanım oranı

133 Gelişmiş Ayarlar Alt Parameterizasyon Faktörü: Üst Parameterizasyon Faktörü: İndirgeme Oranı: Derinlik Faktörü: Max Kapasite/ Nbd Sınır Tenör Aralığı Satış Fiyat Birimi Optimizasyon Kesinliği Yaklaşımlar

134 Optimizasyon Blok Şev Açıları Blok Şev Açı Tanımları 4 yönlü ocak şev açısı bilgisini içerir. Alan çiz ile bölge bazında açı tanım yapılabilir.

135 Optimizasyon Tekrar Blokla Tekrar Blokla Yeni blok boyutları artacak şekilde yeniden oluşturulur. Tenör değerleri yeni oluşan blok modelin içerisinde kalan bloklara ait tenörlerin aritmetik ortalamasıdır. Optimizasyon Optimizasyonu Başlat

136 Optimizasyon Raporlar Raporlar Optimizasyon Plan raporu Optimizasyon işlemi için kullanılan girdi değerleri. Optimizasyon maliyet hesapları Üretim sonucunda yıl bazında Net Bugünkü Değerler Optimizasyon Detay Raporu Rapor Sınır Tenör değeri girdi olarak alınmaktadır. Optimizasyon Risk Cevher ve Proses bazında Risk analizi yapılabilmekte. Risk Yöntemleri: Simülasyon: Rastgele Sayı Adedi: Korelasyon Matrisi: Analizi Başlat: Optimizasyon Simülasyon Simülasyon Sonuç Türü: Periyod veya proses bilgisini içerir. Pasa/Cevher: Pasa ve cevher bloklarının ayrı görüntülenmesini sağlar Kesit Al: X,Y,Z Yönünde kesitlerin alınmasını sağlar.

137 Örnek Çıktı: Optimizasyon Tümünü Karşılaştır Tümünü Karşılaştır Birden çok kere Optimizasyon sonuçlarını; - Toplam Pasa, - Toplam Cevher - Net Bugün ki Değer sonuçlarının karşılaştırılmasını sağlar.

138 Blok Etiket Ekle Blok Tematik Tematik Tematik menüsüne sondajlar veya oluşturulan blok tabakası üzerinde fare sağ tuş menüsü ile ulaşılabilmekte; böylelikle sondaj bilgileri veya blok değerlerine göre tematik haritalar oluşturulabilmekte ve lejantları alınabilmektedir. Kullanıcı sondaj ve bloklardan hangisine göre sınıflandırma yapmak ve stil-renk atamak istiyorsa, ona ait tabakada bulunan Tematik komutunu seçmelidir. Bu komut ile açılan Tematik Harita penceresinde sınıflandırma için 2 farklı seçenek kullanılmaktadır; Özgün & Sayısal Aralık 1. Özgün Bu menü ile özgün değerlere göre tematik harita hazırlayabilmek için bir makro verilmekte ve bu makronun alabileceği olası tüm değerler hesaplanarak her biri için bir satır oluşturulmaktadır. Özgün menüsüne Tematik Harita penceresinde bulunan Özgün sekmesinden ulaşılabilmektedir. Özgün Değerler Makrosu: aralıkları oluşturmak için ilk adımdır. Makro seçimi için, butonuna basılarak Makro Düzenle penceresine geçilmelidir. Makro olarak seçilen değerler iki başlık altında toplanmıştır; Sayısal başlığı altında kaynak referansın sunduğu kolonlarda yer alan sayısal değerli kolonlar, Alfasayısal başlığı altında kolon değerleri alfanümerik olan kolonlar yer almaktadır. Sayısal ve alfasayısal değerler Aralıklar oluştuktan sonra bu değerler üzerinde de değişiklikler yapılabilmektedir. Bunun için, herhangi bir satırı aktif hale getirdikten sonra üzerinde fare sağ tuş menüsünde bulunan Özellikler sekmesinden Özgün Değer Özellikleri penceresi açılmalıdır.

139 Makro özgün değer özellikleri penceresi Slot No: Aralık numarasını gösterir. Değer: Aralığın karşısında yazan makro ya da sabit değeri gösterir Açıklama: Aralıkla ilgili varsa ekstra bilgileri girmek içindir. Stil: Aralığa atanmış tabaka özellik değerlerini görüntülemek/ güncellemek içindir. Diğer Bilgiler sekmesi tematik harita ilk hazırlandığında boş olacaktır. Ancak daha sonra bilinmeyen bir değer gelir ise diğer bilgiler kapsamında çizilecektir. 2. Sayısal Aralık Bu yöntem ile kaynak referansın sunduğu kolonlarda bulunan sayısal veriler ile belli metotlara göre aralıklar oluşturulup, analizler bu şekilde yapılabilir. Sayısal Aralık menüsüne Tematik Harita penceresinde bulunan Sayısal Aralık sekmesinden ulaşılabilmektedir. İşlem yapmak için öncelikle Sayısal Aralık Makrosu bölümündeki, değerleri seçilir. tuşuna basılarak kullanılacak kolon ya da kolon Makro işlemleri özgün değerlerdeki ile aynı şekilde yapılır. Alfanumerik kolonların bulunmaması halinde bu pencereye aşağıdaki imajda da olduğu gibi sadece Sayısal başlığı gelecektir. Aralıklar oluştuktan sonra bu değerler üzerinde de fare sağ tuş menüsü kullanılarak değişiklikler yapılabilmektedir. Ekle:Seçilen kolon değerleri için aralıkları manuel olarak belirlemeyi sağlar. Sil: Oluşturulan aralığı silmeye yarar. Böl: Oluşturulan aralığı girilen değer kadar bölmeye yarar. Birleştir: Klavyeden CTRL tuşu ile seçilen slotları birleştirip tek bir slot haline getirir. Sembol:Her aralık için bir sembol oluşturmaya ve değerleri o sembolle göstermeye yarar. Renk Aralığı Seç: Slot aralıkları için renk aralıklarının otomatik olarak seçildiği menüdür. Zengin renk seçenekleri, otomatik renklendirme ve renk deposu ile slot değerleri için en uygun renklendirmeler yapılabilir. Renk Aralığı Seç menüsünde 4 ayrı bölüm bulunur. HSV, 2 Renk Aralığı, 3 Renk Geçişli, ya da Depodan seçilebilir. Eklenen slot aralıklarının renk dağılımları, slot renkleri butonuna basılarak belirlenen iki renk arasında otomatik olarak yapılır.

140 Renk aralığı seçme (3 renk geçişli) Depodan seç: Bu menüde, oluşturduğunuz renk aralıklarını depolayarak slot aralık değerlerinde kullanabilirsiniz. Bunun için, diğer renk aralıkları seçme menülerinde Sonuç Renkler üzerinde fare sağ klik yapılır ve Depoya Ekle seçilir. Böylece, oluşturulan renk aralık seçenekleri Renk Deposuna eklenmiş olur. Bu şekilde hazırladığınız renk menülerini farklı projelerde kullanabilir, zaman kaybı yaşamazsınız. Renk Kütüphanesi satırına yeni oluşturulacak kütüphanenin ismi yazılır veya önceden oluşturulan kütüphane seçilir. Renk Grubu İsmi satırına depolanmak istenen renk aralık değerlerine verilecek isim yazılır. Obje İstatistiklerini Güncelle: Objelere ait veritabanına girilen bilgilerin güncellenerek sonuçların sayısal aralık penceresine yansıtılmasıdır. (Min+Max)/2 den ikiye böl: Hesaplamalarda bu metoda göre iki aralık oluşturur. Toplamın Ortalamasından İkiye Böl: Sayısal değerlerin ortalamasından bölerek iki aralık oluşturur. Standart Ortalama Hesabını Kullan: Bu metod ile sayısal değerlerden 4 aralık oluşturur. Standart Ortalama hesabı için ilk önce 3 adet sayı hesaplanır: Sayısal Ortalama = DeğerlerinSayısalToplamı / DeğerSayısı Ortalama1 = EnKucukDeger + (SayısalOrtalama - EnkucukDeger) / 2 Ortalama2 = SayısalOrtalama + (EnBuyukDeger - SayısalOrtalama) / 2 Bu üç sayıdan 4 slot üretilir. a) X < Ortalama1 b) Ortalama1 < X < SayısalOrtalama c) SayısalOrtalama < X < Ortalama2 d) X > Ortalama2 Slot Aralıkları Kullanıcı Tanımlı: Oluşturulan slot aralıkları min, max ve slot aralık değerleri kullanıcı tarafından belirlenebilir. Aralıkları Eşit Olarak Düzelt: Oluşturulan aralıklar için eşit dağılım sağlar. Özellikler: Oluşturulan aralıklar ile ilgili özelliklerin değiştirilmesi yapılır. Kestirim sonrasında, blok model için oluşturulmuş bir Tematik- Sayısal Aralık örneği ve lejantı; Blok Limit Blok Netcad' le Eşitle Blok Kopyasını Oluştur Blok Yeniden Adlandır Veri Kataloğu Kompozitler Kompozitler Kompozit Ekle Kompozitleştirme Veri Katalogu içerisinde bulunan KOMPOZİTLER ikonuna fare sağ tuşu ile veya proje üzerinde fare sağ tuşu ile KOMPOZİT EKLE komutu seçilir. Bu komut ile açılan KOMPOZİTLEŞTİRME penceresinde istatistiği alınacak olan Öznitelik bilgisi seçimi yapılmalı, litolojik birim kullanıcının amacına göre öznitelikle birlikte

141 seçilmelidir. TAMAM, butonuna basıldığında istatistik bilgileri bir pencerede görüntülenir. Kompozitleştirme komutu Kompozitleştirme işlemi ile HAM ÖRNEKLEM KAYITLARI içerisinde bulunun veriler, girilen parametreler doğrultusunda ÖRNEKLEM KAYITLARI içerisine aktarılır. Kompozit ekleme penceresi Kompozitleştirme işlemi sadece seçili sondaj için yapılmak isteniyor ise, ilgili sondajın HAM ÖRNEKLEME KAYITLARI sayfasına fare sağ tuş ile KOMPOZİTLEŞTİRME komutu seçilmelidir. Tek sondaja kompozit ekleme Oluşturulmuş kompozit üzerinde fare sağ tuşu YAZ komutu ile *.csv, *.sgems ve *.gslib formatında koordinat bilgilerini içeren veya içermeyen kompozit raporları alınabilmektedir. Kompozit raporu alma Kompozitleştirme sonrası oluşturulmuş kompozitlere ait uzunluk ve öznitelik istatistikleri ise, istatistiği alınacak kompozit üzerinde fare sağ tuş İSTATİSTİK komutu ile alınmaktadır. Kompozit üzerinden istatistik alma Kompozitler Kompozit Gösterim Ayarları Kompozitler Stil Kompozitler Limit Kompozitler Netcad' le Eşitle Kompozitler Kompozit Kompozit Düzenle Kompozit Yaz Kompozit İstatistik Kompozit Diagramlar HİSTOGRAM Histogram oluşturmak isteniyor ise, KOMPOZİT ikonuna fare sağ tuş ile DİYAGRAMLAR altındaki HİSTOGRAM komutuna basılmalıdır. Açılan HİSTOGRAM penceresinde Öznitelik değeri seçilmelidir. Saçılma diagramı

142 Saçılma Diyagramı görüntülenmek isteniyor ise, KOMPOZİT ikonuna fare sağ tuş ile DİYAGRAMLAR altındaki SAÇILMA DİYAGRAMI komutuna basılmalıdır. Açılan SAÇILMA DİYAGRAMI penceresinde Öznitelik değerleri seçilmelidir. Saçılma Hattı ve gridlerin görüntülenebilmesi için Saçılma Diyagramı - Veri sekmesinden Saçılma Hattını Göster ve Gridler Göster opsiyonlarının aktif olması gerekmektedir. Saçılma hattı ve gridlerin gösterimi Kompozit Yeniden Adlandır Kompozit Sil Veri Kataloğu Variogramlar Veri Kataloğu Kriglemeler Veri Kataloğu Yüzeyler Yüzeyler Ozellikler Yüzeyler Kesit Oluştur Yüzeyler Üçgen Ekle Yüzeyler Nokta Ekle Yüzeyler Nokta Düzenle Yüzeyler Sadeleştir Yüzeyler Eş Eğrilerine Ayır Yüzeyler Etiket Ekle Yüzeyler Tematik Yüzeyler Stil Yüzeyler Limit Yüzeyler Netcad' le Eşitle Yüzeyler Kopyasını Oluştur Yüzeyler Yeniden Adlandır Yüzeyler Sil Veri Kataloğu Faylar FAYLAR Hareket eden levhaların birbirleri üzerinde uyguladıkları kuvvete yerkabuğundaki kayaçların direnç göstermesi sebebiyle, belli bölgelerde biriken enerjinin, kayaçların kırılma sınırını aştığı anda oluşturdukları kırıklara fay denmektedir. Normal Fay: Bu tip kırıklarda kırık düzleminin bir tarafındaki blok yükselirken diğer tarafındaki düşerek uzaklaşır. Burada hareket göreceli olarak gelişmektedir. Bir başka deyişle, bir blok yükselirken diğeri yerinde durabilir ya da bir taraf yerinde dururken diğer taraf düşebilir. Ters Fay: Yerkabuğunun yan basınçları etkisiyle tavan bloğunun taban bloğuna nazaran, kırık düzlemi boyunca yukarı kayması ile oluşur. Doğrultu Atımlı Fay: Fay düzlemi düşey olan ve bu düzlemin iki tarafındaki blokları, yatay olacak şekilde birbirinden ters yönde hareket etmiş olan faylardır. Eğim: Fay düzlemi ile yatay düzlem arasındaki açıdır. Değeri doğrultuya dikey bir düzlem üzerinde ölçülmektedir. Doğrultu: Fay düzleminin yatay düzlemle yaptığı ara kesittir. Atım: Fay çizgisi boyunca hareket eden kütlelerin birbirlerine göre kayma miktarlarıdır.

143 Netpro/Mine ile belirtilen fay hattı boyunca ve girilen fay tipi, atım & eğim parametreleri kullanılarak fay modelini oluşturmak mümkündür. Bunun için, Veri Kataloğunda bulunan Faylar fare sağ tuş ile Fay ekle tıklanarak ulaşılır. Fay ekleme komutu Öncelikle, fay hattının çizilmesi gerekmektedir. Çizim sırasında sayısallaştırmaya yardımcı butonların kullanılması kullanıcıya büyük kolaylık sağlayacaktır. Fay hattı çizimi Fay hattının çizimi tamamlandıktan sonra fare sağ tuş tıklanarak çizim sonlandırılmalı ve açılan Fay Özellikleri penceresine ilgili bilgiler girilmelidir. Fayın adı, açıklaması, fay hattının kırıldığı noktaların koordinat, atım (negatif değer) ve eğim değerleri girilmelidir. Noktalara ait doğrultu değerleri, çizilen fay hattına göre, program tarafından otomatik hesaplanmaktadır. Fay özellikleri penceresi Kullanıcı isterse oluşacak modeli gireceği kot değerine veya uzatma miktarına göre aşağı ve/veya yukarı uzatabilmektedir Oluşturulan fay modeli Sorguà Obje Sor ile sorgulanabilmekte ve özellikleri değiştirilebilmektedir. Proje boyunca oluşturulan faylar veritabanında tutulmakta ve veri kataloğundaki Faylar tabakası altında bulunmaktadır. Faylar Fay Ekle Faylar Fay Oku Faylar Sağ Tuş İşlemleri Faylar Ozellikler Faylar Stil Faylar Limit Faylar Netcad' le Eşitle Faylar Yeniden Adlandır Veri Kataloğu Yer Altı Madenciliği Galeriler Galeriler Galeri Ekle Galeriler Galeri Listesi Galeriler Havalandırma Hesabı Galeriler Raporlar Galeriler Eksen Göster Galeriler Bağlantı Yolları Ekle Galeriler Spiral Ekle Galeriler Kurp Ekle Galeriler Galeri Oluştur Galeriler Yeni Grup Galeriler Grup Adı Düzenle

144 Galeriler Etiket Ekle Galeriler Tematik Galeriler Stil Galeriler Limit Galeriler Netcad' le Eşitle Tesisat ve Taşıma Tesisat ve Taşıma Tesisat Ekle Tesisat ve Taşıma Galeriye Tesisat Ekle Tesisat ve Taşıma Tesisat Listesi Tesisat ve Taşıma Raporlar Fan Fan Fan Ekle Fan Fan Listesi Hava Kapısı Hava Kapısı Hava Kapısı Ekle Hava Kapısı Hava Kapısı Listesi Veri Kataloğu Yer Üstü Madenciliği Ocak Oku Ocak Ekle Ocak Ekle (Otomatik) Çoklu Ocak Ekle Ocak Sağ Tuş İşlemleri Ocak Varsayılan Basamak Tanımı Ocak Değişiklikleri Kaydet Ocak Tüm Yüzeyleri Yenile Ocak Tavan/Taban Seç Ocak Sonuç Yüzeyleri Birleştir ve Proje Yüzeylerine Ekle Ocak Kotlar Arası Kotlar Arası Katı Model Oluştur Kotlar Arası Hacim Hesapla Kotlar Arası Blok Model Oluştur Kotlar Arası Hacimleri Raporla Kotlar Arası Blok Model Raporla Tavan Yüzeyi

145 Tavan Yüzeyi Varsayılan Tavan Çizgisini Seç (İçini) Tavan Yüzeyi Varsayılan Tavan Çizgisini Seç (Dışını) Tavan Yüzeyi Tavan Yüzeyinin Kesilmemiş Halini Göster Tavan Yüzeyi Tavan Yüzeyini Seç Tavan Yüzeyi Sonucu Yüzeylere Ekle Tavan Yüzeyi Stil Tavan Yüzeyi Limit Tavan Yüzeyi Netcad' le Eşitle Taban Yüzeyi Taban Yüzeyi Taban Çizgisini Üçgenle Taban Yüzeyi Taban Yüzeyini Seç Taban Yüzeyi Sonucu Yüzeylere Ekle Taban Yüzeyi Stil Taban Yüzeyi Limit Taban Yüzeyi Netcad' le Eşitle Ocak Yüzeyi Ocak Yüzeyi Ocak Yüzeyini Yenile Ocak Yüzeyi Sonucu Yüzeylere Ekle Ocak Yüzeyi Stil Ocak Yüzeyi Limit Ocak Yüzeyi Netcad' le Eşitle Ocak Yüzeyi Sil Ocak Çizgileri Ocak Çizgileri Çizgileri Sadeleştir Ocak Çizgileri Ocak Çizgisi Ekle Ocak Çizgileri Çıkış Yolu Ekle Ocak Çizgileri Şev Üstü Oluştur Ocak Çizgileri Şev Dibi Oluştur Ocak Çizgileri Tavan Yüzeyinin Üstünde Kalan Çizgileri Taşı Ocak Çizgileri Taban Yüzeyinin Altında Kalan Çizgileri Taşı Ocak Çizgileri Netcad' le Eşitle Ocak Çizgileri Tavan/Taban Çizgilerini Seç Ocak Çizgileri Sil Ocak Çizgisi

146 Ocak Çizgisi Şev Üstü Oluştur Ocak Çizgisi Şev Dibi Oluştur Ocak Çizgisi Otomatik Basamak Oluştur Ocak Çizgisi Rampa Tanımları Ocak Çizgisi Çizgi Sadeleştir Ocak Çizgisi Üste Taşı Ocak Çizgisi Alta Taşı Ocak Çizgisi Tavan Çizgisi Ocak Çizgisi Taban Çizgisi Ocak Çizgisi Etiket Ekle Ocak Çizgisi Limit Ocak Çizgisi Netcad' le Eşitle Ocak Çizgisi Yeniden Adlandır Ocak Çizgisi Sil Veri Kataloğu Rakortmanlar Rakortman Ekle Rakortman Rakortman Özellikler Rakortman Alan Ekle Rakortman Kopyasını Oluştur Rakortman Yeniden Adlandır Rakortman Sil Veri Kataloğu Patlatmalar Patlatmalar Patlatma Ekle Patlatmalar Tümünü Karşılaştır Patlatmalar Patlatma Genel Özellikleri Patlatmalar Patlatma Dış Veri Yaz Patlatmalar Patlatma Dış Veri Al Patlatmalar Patlatma Sağ Tuş Özellikleri Patlatma Patlatma Yüzeyi Seç Patlatma Delikler Patlatma Zamanlama Patlatma Canlandırma

147 Patlatma Raporlar Patlatma Çevresel Etki Değerlendirme Patlatma Özellikler Patlatma Etiket Ekle Patlatma Tematik Patlatma Stil Patlatma Limit Patlatma Netcad' le Eşitle Patlatma Yeniden Adlandır Patlatma Sil Veri Kataloğu Yollar Düzenlenecek MINE Patlatma MINE Sondaj Logları MINE Yeraltı Madenciliği MINE Yerüstü Madenciliği MINE Patlatma Patlatma Canlandırma Cevresel_Etki_Degerlendirme Çevresel Etki Değerlendirme Raporlar Gürültü Hava Şoku Taş Savrulması Vibrasyon(Yer Sarsıntısı) Delikler Ozellikler NetproMine Patlatma Dış Veri Yaz Al Patlatma Ekle Patlatma Genel Özellikler Raporlar - NetproMine Yüzey Seçme Zamanlama Canlandırma Canlandırma Veri kataloğuà Patlatmalar à Patlatma (eklenen, fare sağ tuş) à Canlandırma komutu ile erişilir. Deliklere gecikmeler verildikten sonra, patlatmanın hangi sıra ile gerçekleşeceğini gösteren animasyondur. Cevresel_Etki_Degerlendirme Çevresel Etki Değerlendirme Raporlar Gürültü Hava Şoku Taş Savrulması Vibrasyon(Yer Sarsıntısı) Çevresel Etki Değerlendirme Raporlar

148 Çevresel Etki Değerlendirme Raporlar Patlatma tasarımının bir kaynaktan belirtilen uzaklıkta Çevresel Etkilerinin 3boyutlu ekranda grafiksel gösterimidir. Veri kataloğuà Patlatmalar à Patlatma (eklenen, fare sağ tuş) à Çevresel Etki Değerlendirme komutu kullanılarak ÇED e ait parametrelerin bulunduğu form açılır. Aşağıda ÇED i oluşturan bu parametreler incelenecektir. Gürültü Gürültü Kaynaktan Max Uzaklık: Ne kadar uzaklıkta hesaplama yapılacağı ve 3D de gösterileceği alandır. Uzaklık Artış Miktarı: Verilen uzaklık değeri itibari ile ne kadar artacağıdır. Yönelme Katsayısı: Düz alanlar için 1 dir. Hesapla butonuna tıklandığında verilen uzaklık miktarlarına bağlı olarak gürültü hesabı (dba) yapılır. Hava Şoku Hava Şoku Etkin Zon Aralığı: Ne kadar uzaklıkta hesaplama yapılacağı ve 3D de gösterileceği alandır. Hesapla tuşu ile bu parametreler kullanılarak hesaplamalar yapılır. Hesaplama sonucunda belirtilen zon aralığına göre Etki tipi ve Anlık şarj miktarları bulunur. Taş Savrulması Taş Savrulması Taş savrulması için sadece Hesapla butonuna basmak yeterlidir. Bütün bu parametreleri hesaplama işlemleri sona erdiğinde, sol altta bulunan Tamam butonuna tıklanarak işlem onaylanır. İşlem onaylandıktan sonra, grafiksel gösterim için 3D den yüzey seçilmesi gerekmektedir. Yüzey seçimi akabinde 3D de grafikler oluşur. Vibrasyon(Yer Sarsıntısı) Vibrasyon(Yer Sarsıntısı) Kaynaktan Max Uzaklık: Ne kadar uzaklıkta hesaplama yapılacağı ve 3D de gösterileceği alandır. Uzaklık Artış Miktarı: Verilen uzaklık değeri itibari ile ne kadar artacağıdır. Hesapla butonuna tıklandığında verilen uzaklık miktarlarına bağlı olarak, titreşim genlik hesabı, titreşimin çevre yapılara ektisi, parçacık (kütle hızı hesabı) yapılır. Delikler Delikler Patlatma içindeki her bir deliğin bütün özelliklerini gösteren ve değiştirilmesi sağlanan veritabanı penceresidir. Veri kataloğuà Patlatmalar à Patlatma (eklenen, fare sağ tuş) à Delikler komutu ile patlatma tasarımına ait deliklerin bulunduğu form açılır. Bu pencerede seçilen herhangi bir delik, seçildiği anda 3B ekranda rengi farklılaşarak gösterilmektedir. Bu veri tabanına delik eklendiğinde veya silindiğinde 3B ekranda yapılan değişimler takip edilir.

149 Herhangi bir delik üzerine sağ tıklanıp, delik ekle seçildiğinde fare imleci yardımı ile ekranda istenilen nokta seçilerek delik eklenebilir, eklenen deliğin koordinatları kontrol edilebilir. Patlatma delikler formu ve 3B da patlatma delikleri Ozellikler NetproMine Patlatma Dış Veri Yaz Al Patlatma Dış Veri Yaz/Al Patlatma tasarımları için dışarıdan veri alma ve yazdırma işlemlerinin yapıldığı bölümdür. Tasarımı biten patlatmalar; Patlatmalar (fare sağ tuş) à Dışveri yaz ile.xml dosyası olarak kaydedilmektedir. Patlatmalar (fare sağ tuş)à Dışveri al ile kaydedilmiş olan patlatmalar, projeye dahil edilebilir ve veri kataloğunda gösterilir. Patlatma Ekle Patlatma Ekle Patlatma tasarımının, Patlatma Genel Bilgiler içinde verilen parametreler doğrultusunda hesaplanarak, veri tabanına eklendiği kısımdır. Veri Kataloğuà Patlatmalar (fare sağ tuş) à Patlatma Ekle ile patlatma tasarımına ait hesaplamaların ve değerlendirmelerin yapılacağı, işlem sonunda veri Kataloğuna tasarımın ekleneceği form açılır. Genel: Patlatma tasarımına ait en genel bilgilerin tanımlandığı sekmedir Patlatma Adı, Makine, Patlayıcı, Delik çapı, Basamak Yüksekliği, Patlatma düzeni zorunlu parametrelerdir. Makine (Delici) seçilir ve Genel bilgilerde belirtilen Delik Çapı otomatik olarak eklenmektedir.

150 Patlatma - Genel bilgiler sekmesi Etkin Patlayıcı Çapı değeri kullanıcı tarafından tanımlanmaz ise hesaplamalarda Delik Çapı kullanılır. Saha Boyu ve Saha Eni, seçilen yüzeyden otomatik olarak tanımlanmakla birlikte, kullanıcı tarafından metre cinsinden gerekli alanlara yazılabilir. Delik Bilgileri: Basamak üzerinde tek bir deliğe ait özellikler ve deliklerin birbirleri arasındaki mesafelerin daha önceden tanımlanmış yaklaşımlara uygun şekilde hesaplandığı ya da kullanıcı tarafından bu parametrelerin tanımlandığı sekmedir. Patlatma deliklerine ait genel bilgiler ve tanımlar Herhangi bir hesaplama kullanılmayacaksa, Delik Yükü Mesafesi, Delikler Arası Mesafe, Delik Boyu değerlerinin kullanıcı tarafından tanımlanması zorunludur.

151 Patlatma Delik bilgileri sekmesi Hesaplama kullanılacaksa; Hesaplama Yöntemleri look-up menüsünden kullanılacak hesaplama seçilir ve otomatik hesapla butonuna tıklanır. Delme açısı, kullanıcı tarafından tanımlanacak ise; onay kutusu işaretlenir ve açı değeri yanındaki kutucuğa yazılır. Hesaplama Yöntemi seçilir, Otomatik Hesapla ile hesaplama işlemi gerçekleştirilir. Sol alt da bulunan Tamam onay butonu ile işlem tamamlanır. Veri Kataloğuà Patlatma düğümü altına eklenen patlatma gelir. Patlatma Genel Özellikler Patlatma Genel Özellikler Patlatma tasarımı sırasında kullanılacak olan bütün parametrelerin (delici makine, patlayıcı, hesaplamalar..gibi) belirlendiği alandır. Veri Kataloğuà Patlatmalar à Patlatma Genel Özellikler işlem sırası ile program üzerinden bu forma erişilir. Makine (Delici) : Bu formda kayıtlı 21 adet delici bulunmaktadır. Formun altında bulunan + tuşu ile kullanıcı istediği kadar makine tanımlayabilmektedir.

152 Patlatmalar kütüphanesinde bulunan Makineler ve yeni makine ekleme işlemi Patlayıcı : Program 13 adet kayıtlı patlayıcı ve özelliklerini kullanıcının seçimine sunar. Bunun yanında + tuşuyla ekleme, - tuşuyla silme imkanı tanır. Tanımlı patlayıcılar üzerinde düzeltme yapılır. Patlatmalar kütüphanesinde bulunan Patlayıcılar ve yeni patlayıcı ekleme işlemi Delik Renkleri: Oluşacak Deliklerin, sıkılama, kolon şarj ve dip şarj renkleri bu pencereden belirlenir. Hesaplama Katsayıları:

153 Patlatma hesaplamalarında, toplam 7 adet yaklaşım kullanılır: - Anderson, - Ash, - Pearse, - Lopez Jimeno, - Konya, - İsveç, - Langefors yaklaşımları. Bu yaklaşımlardan yalnızca Anderson yaklaşımı için kullanıcı tanımlı parametre gerekmemektedir. Diğer yaklaşımlar için, Hesaplama Katsayıları formunda gerekli değerler kullanıcı tarafından tanımlanmalıdır. Bütün bu işlemler sonunda, sol alt Tamam onay butonuna tıklanarak, Patlatma Genel Özellikler işlemleri tamamlanmış olur. Patlatma- hesaplama katsayıları penceresi Raporlar - NetproMine Raporlar - Netpro/Mine Patlatma Sonuç Raporu: Oluşturulan patlatma için, genel bilgilerin sunulduğu rapordur. Veri Kataloğuà Patlatmalar à Patlatma (eklenen, fare sağ tuş) à Raporlar à Patlatma Sonuç Raporu komutu ile tasarlanmış patlatma için delik bilgileri ve genel özellikleri gösterir rapor oluşturulur. Patlatma Karşılaştır: Alternatif patlatma tasarımlarını teknik ve ekonomik açıdan değerlendirmek amacıyla oluşturulan rapordur. Veri Kataloğuà Patlatmalar à Patlatma (eklenen, fare sağ tuş) à Raporlar à Patlatma Karşılaştır ile bu rapora erişilir, veri kataloğunda onay kutucuğu işaretli olan patlatmalar raporda yer alırlar. Veri Kataloğuà Patlatmalar à Tümünü Karşılaştır ile de bu rapora erişilebilmektedir.

154 Yüzey Seçme Yüzey Seçme Nokta Yakalama ve Çizim araçları kullanılarak patlatma yapılacak alan için üç boyutta, yatay ve düşey olmak üzere yüzey oluşturulur. Oluşturulan yüzeyin, en az iki kesişim noktası olması gerekmektedir. Veri Kataloğuà Patlatmalar à Patlatma (eklenen, fare sağ tuş) à Patlatma Yüzeyi Seç işlemi ile deliklerin ekleneceği patlatma yüzeyi seçilir. Komut satırında, Basamak Üst Yüzeyini Seçiniz, Basamak Dik Yüzeyini Seçiniz ve Serbest Yüzey Noktası Seçiniz olmak üzere ard arda üç komut istenecektir. İstenen seçimleri yerine getiriniz. Serbest Yüzey Noktası, patlatmanın başlayacağı kesişim noktası üzerinden Nokta Yakalama Modlarından Uç Nokta Yakala açıkken gerçekleştirilmelidir. Seçim işlemleri sonrasında, patlatma delikleri 3D ekrana gelecektir. Patlatma deliklerinin 3D de görünümü ve blok model entegrasyonu Zamanlama Zamanlama Veri kataloğuà Patlatmalar à Patlatma (eklenen, fare sağ tuş) à Zamanlama komutu ile patlatma deliklerine kullanıcı tarafından tanımlanacak olan zamanlama penceresi açılır. Patlatma delikleri için gecikme zamanları milisaniye cinsinden oluşturulur. Oluşturulan bu değerler üzerinden fare sağ tuş Deliklere referans ver ile 3D ekrandan seçilerek zaman değerleri deliklere

155 verilir. Diğer bir yöntem ise, Tamam tuşu ile form onaylandıktan sonra tekrar delikler menüsü açılır bu menüde gecikme kolonundan deliklere zamanlar atanır. Patlatma deliklerine gecikme değeri atama komutu MINE Sondaj Logları Sondaj Logları Düzenle (Sondaj Bilgileri) Gruplama Sondaj logu raporu Kayaç karakterizasyonu Yeniden adlandır _ sil Sil (Sondaj Islemleri) Göster Düzenle (Sondaj Bilgileri) Düzenle (Sondaj Bilgileri) VERİ KATALOGU altına bulunan herhangi bir sondaja çift tıklayarak veya fare sağ tuş ile DÜZENLE komutunu seçerek, o sondaja ait sözel bilgilere ulaşmak mümkündür. Sözel veriler üzerinde yapılan değişiklikler pencere sağ alt kısımda bulunan Güncelle butonuna tıklandığında güncellenir ve veri tabanına kaydedilir. DÜZENLE komutu ile açılan pencerenin üst kısmında bulunan sekmeler yardımı ile seçilen sondaja ait sözel bilgilerin yanı sıra Litoloji Kayıtları, Açı Kayıtları, Örnekleme Kayıtları, Ham Örnekleme Kayıtları ve Damar Kayıtlarına kolaylıkla ulaşılabilmekte ve düzenlemeler yapılabilmektedir. Gruplama Gruplama Proje sahasına ait sondajlar ayrı ayrı değerlendirilmek amacıyla gruplandırılmak istenir ise, SONDAJLAR üzerine fare sağ tuşu ile YENİ GRUP komutuna basılmalıdır. Açılan pencerede grup adı belirlenip TAMAM butonuna basılır.

156 Sondajlar üzerinde yeni grup oluşturma Yeni gruba eklenecek sondajlar, diğer grup içerisinden sürükle-bırak yöntemi ile veya toplu halde seçim yapıp fare sağ tuşu GRUP altından ilgili grubu seçerek aktarılabilir. Sondaj logu raporu Sondaj logu raporu Sondajlardan herhangi birisinin log raporu görüntülenmek isteniyor ise, istenilen sondaj üzerinde fare sağ tuş ile SONDAJ LOG RAPORU komutu altından şablon seçilmelidir. Bu komut altında C:\NETCAD\MODULNET\Netpro_Mine\logRaporu klasöründe bulunan *.xls formatındaki log raporu şablonları açılmaktadır. Sondaj logu raporu

157 Kayaç karakterizasyonu Kayaç karakterizasyonu VERİ KALALOGU altında bulunan herhangi bir sondaja ait kayaç karakterizasyon bilgisi öğrenilmek isteniyor ise, ilgili sondaja fare sağ tuşu ile KAYAÇ KARAKTERİZASYONU komutuna basılmalıdır. Açılan KAYAÇ KARAKTERİZASYONU penceresi içerisinde bulunan Kaya Dayanımı, RQD, Karot Verimi, Süreksizlikler, Pürüzlülük, Yer altı Suyu ve Düzeltme Faktörlerine ait bilgiler eklendiğinde, RMR değeri program tarafından hesaplanacaktır. Yeniden adlandır _ sil Yeniden adlandır Sondaja verilen isim değiştirilmek isteniyor ise, ilgili sondaja fare sağ tuş ile YENİDEN ADLANDIR komutu seçilmelidir. Sil (Sondaj Islemleri) Sil (Sondaj İşlemleri) Sondaj veri tabanından ve 3D ekranından kaldırılmak isteniyor ise, ilgili sondaja fare sağ tuş ile SİL komutu seçilmelidir. Göster Göster Netpro/Mine ekranının solunda gelen Veri Kataloğu ndan açılan projeye ait herhangi bir sondaja çift tıklanarak veya ilgili sondaj üzerinde sağ tuş menüsünden Göster seçilerek, o sondaja ait sözel verilere ulaşabilmek mümkündür. Sözel veriler 3D ekranın sağ üst köşesinde bulunan Sondajlar-proje sekmesinde görüntülenmektedir. Sondajlara ait sözel verilerin 3D tabakasında gösterimi Bu sözel veriler bağlı bulunulan veritabanı dosyasında mevcut olan, CSV dosyalarından aktarılmış tablolardır ve Sözel Veri Kataloğu nda; Sondaj Bilgileri Litoloji Kayıtları, Açı Kayıtları, Ham Örnekleme Kayıtları sekmelerinde bulunur.

158 Sözel veriler Sondaj Bilgileri Kayıtları Sözel veriler Litoloji Sözel veriler Açı Kayıtları

159 Sözel veriler Ham Örnekleme Kayıtları Örnekleme Kayıtları ise Ham Örnekleme kayıtlarının kompozitleştirme işlemi ile yeniden düzenlenmesi ile oluşur. Bunlar, proje sırasında oluşturulan kayıtlardır. Sözel veriler Örnekleme Kayıtları MINE Yeraltı Madenciliği Yeraltı Madenciliği Fan_sil Galeri Galeri Gösterim Galeri Listesi Hava Kapısı_sil Kurp Spiral Tesisat ve Taşıma_sil Yer Altı Raporlar Fan_sil Fan Oluşturulan galeriler içerisine fan eklenmek isteniyor ise; Yer altı Madenciliği altından Fan üzerine fare sağ tuş ile Fan Ekle komutu seçilmelidir. Seçimden sonra fan eklenmek istenen galeri grafik ekran üzerinden seçilmelidir. Herhangi bir fanı galeriye ekler eklemez veya Veri Kataloğu altından Fan üzerine fare sağ tuş ile Fan Listesi görüntülenebilir. Bu liste üzerinde; Fan tipi, Fan ( Seri / Paralel ), Fan sayısı, Hava Akım Miktarı kullanıcı tarafından atandığında Fan Toplam Basıncını program hesaplanabilmektedir.

160 Fan Listesi Penceresi Galeri Galeri Veri kataloğunda bulunan Yer Altı Madenciliği altındaki Galeriler üzerine fare sağ tuş ile Galeri Ekle komutu seçilmeli ve oluşturulmak istenen galeri için güzergah çizilmelidir. Güzergah çizimi sırasında sayısallaştırmaya yardımcı butonların kullanılması kullanıcıya büyük kolaylık sağlayacaktır. Güzergah çizimi tamamlandıktan sonra fare sağ tuş tıklanarak çizim sonlandırılmalı ve açılan Galeri Özellikleri penceresine galeri adı, galeri tipi, galeri durumu ve açıklaması girilmelidir. Aynı pencerede bulunan tanımlı ya da kullanıcı tarafından çizilmiş profillerin yer aldığı profil menüsünden ise, uygun profil tipi seçilerek Tamam ile bu profilin güzergah boyunca yerleştirilmesi sağlanmalıdır. Galeri Özellikleri Genel penceresinde bulunan Profil sekmesi yanında bulunan üç nokta(...) butonuna tıklandığında tanımlı profil şablonları görüntülenmektedir.

161 Galeri Özellikleri -Tahkimatlar Penceresi Özellikler penceresi altındaki Havalandırma Verileri sekmesine havalandırma için kullanılacak olan değerler girilmelidir. Burada uzunluk, etkin alan, etkin çevre çizilen galeriye uyumlu olarak hesaplanıp, program tarafından otomatik olarak kullanıcıya sunulur.

162 Galeri Özellikleri Havalandırma Verileri Penceresi Basınç ve direnç hesapları; havalandırma içinde kullanılacak olan direnç ve şok dirençler bu sekmede kullanıcı tarafından tanımlanmalıdır.

163 Galeri Özellikleri Basınç ve Direnç Hesabı Penceresi Galeri Gösterim Galeri Gösterim Eksen Göster: Galeriler sağ tuş menüsü ile erişilen Eksen Göster menüsü galeri merkez çizgisi olarak sayısallaştırılan galeri çizgileri üzerine Galeri Özellikleri penceresinde tanımlanmış olan profilleri ekleyerek, gerçek galeri görünümüne geçmeyi sağlar. Aktif haldeyken (işaret açık), oluşturulan galerilerin taban merkezinden geçen çizgileri gösterir. Kapalı (onay işareti yokken) ise, profiller ile birlikte galerileri göstermektedir.

164 Eksen Göster menüsüne erişim Eksen gösterim kapalı galerinin 3D de gösterimi Galeri Listesi Galeri Listesi

165 Galeriler üzerinde fare sağ tuş Galeri Listesi komutu ile projeye eklenen bütün galerilere erişilebilmektedir. Bu pencerede galerilere ait Galeri Adı, Kesit, Galeri Tipi, Uzunluk, Açıklama ve Yüzey Girişi özellikler görüntülenmektedir. Galeri Listesi Penceresi Yüzey girişi parametresi, Galeri Özellikleri / Genel Ayarlarda işaretlenir ve havalandırma parametresi olarak kullanılmaktadır.

166 Galeri Özellikler Penceresi Galeri Listesi üzerinde seçilen parametre üzerinde çift tıklayarak veya galeri üzerinde fare sağ tuş Detay Göster komutu ile seçilen galerinin özellikleri penceresine erişilebilmektedir. Seçilen galeri üzerinden fare sağ tuş Galeri Detay Raporu komutu ile galeri raporları alınabilmektedir. Sağ tuş menüsünde bulunan üçüncü seçenek olan tümünü sil komutu ile mevcut bütün galeriler silinebilmektedir. Tek tek silme işlemi için listeden seçim yapılıp, Alt kısımda bulunan sil butonu ile de galeri silinebilmektedir.

167 Galeri Listesi Fare Sağ Tuş Komutları Penceresi Hava Kapısı_sil Hava Kapısı Oluşturulan galeriler içerisine Hava Kapısı eklenmek isteniyor ise; Yer altı Madenciliği altından Hava Kapısı üzerine fare sağ tuş ile Hava Kapısı Ekle komutu seçilmelidir. Seçimden sonra hava kapısı eklenmek istenen galeri grafik ekran üzerinden seçilmelidir. Herhangi bir hava kapısını galeriye ekler eklemez veya Veri Kataloğu altından Hava Kapısı üzerine fare sağ tuş ile Hava Kapısı Listesi görüntülenebilir. Bu liste üzerinden; Regülatör Alanı, Regülatör Açıklık Alanı, Daralma Faktörü kullanıcı tarafından atandığında Şok Direnci program tarafından hesaplanabilmektedir.

168 Hava Kapısı Listesi Penceresi Kurp Kurp Veri kataloğunda bulunan Yer altı Madenciliği altından Galeriler üzerine fare sağ tuş Kurp Ekle komutu ile iki galeri arasındaki köşeler belirli bir yarıçap ile yumuşatılabilir. Oluşturulacak olan kurp çizimi için açılan pencereden yay yarıçapı ve açı adımı değerleri girilmelidir. Daha sonra; birbirleri ile kesişen iki galeri ya da dönüm noktasına sahip tek galerinin arasına kurp eklenecek doğru hatları seçilmelidir. Kurp Ekle Penceresi Parametre değerleri tanımlandıktan sonra pencerenin sol altında bulunan Tamam tuşuna basılır ve çizim gerçekleşir

169 Kurp eklenmiş galerilerin 3D de görünümü Spiral Spiral Özellikle ana rampa olarak kullanılan, cevhere ulaşmayı sağlayan rampaların pratik olarak çizilmesi öngörülerek hazırlanmıştır. Galeriler üzerine fare sağ tuş Spiral Ekle komutu ile erişilmektedir. Oluşturulacak olan spiral çizimi için referans olarak kullanılacak başlangıç ve bitiş noktalarının 3D üzerinden belirtilmesi gerekmektedir. Bu noktaların seçilmesinin ardından açılan pencerede ilgili parametreler girilip TAMAM butonuna basılarak spiral oluşturulmaktadır.

170 Oluşturulmuş spiral yolun 3D de görünümü Tesisat ve Taşıma_sil Tesisat ve Taşıma Yeraltı ocak tasarımında, belirtilen güzergah boyunca tesisatlar yerleştirmek için kullanılmaktadır. Yeraltı Madenciliği sekmesi altında bulunur. Tesisat ve taşıma, galeri içine ve kullanıcı tanımlı olmak üzere iki şekilde eklenebilir. Tesisat ve taşıma sağ tuş ile tesisat ve taşıma eklenebilmektedir. Tesisat ve taşıma ekleme Galeriye Tesisat Ekle: Mevcut galeri içine belirli yatay ve düşey uzunluk değeri verilerek oluşturulan tesisat ve taşıma sistemidir. Galeri içinde bulunan tesisat ve taşıma için tekrar çizim yapmaya gerek yoktur. Tesisat ve taşıma eklenecek olan galeri 3D ekrandan seçilir. Tesisat özellikleri için açılan formda gerekli parametreler tanımlanır.

171 Tesisat Özellikleri Penceresi Galeriye Tesisat Ekle Boyut; birimsiz olup, oluşturulacak tesisat ve taşımanın galeri içinde ne kadar yer kaplayacağını gösterir. Tesisat ve taşıma tipi; program tarafından tanımlanmış ve kullanıcıya diğer opsiyonu sunulmuştur. Yatay ve Düşey Uzaklık; değerleri ise galerinin ilk kesiti göz önünde bulundurarak merkez hattından yatayda ve düşeyde yerleştirilecek olan tesisat ve taşımanın uzaklığını gösterir. Galeri içinde tesisat yatay ve düşey uzaklık yerlerini gösterir şablon Tesisat Ekle: Öncelikle, oluşturulacak tesisat ve taşıma güzergahı çizilmelidir. Güzergah çizimi sırasında sayısallaştırmaya yardımcı butonların kullanılması kullanıcıya büyük kolaylık sağlayacaktır. Güzergah çizimi tamamlandıktan sonra fare sağ tuş tıklanarak çizim sonlandırılmalı ve açılan Tesisat Özellikleri penceresine boyut, ad ve açıklamalar girilip, en altta bulunan Tipi menüsünden uygun tesisat ve taşıma tipi seçilerek Tamam ile güzergah boyunca yerleştirilmelidir. Oluşturulan tesisat ve taşıma özellikleri Sorgu à Obje Sor ile sorgulanabilmekte ve değiştirilebilmektedir. Proje boyunca oluşturulan tesisat ve taşıma veritabanında tutulmakta ve Tesisat Listesi içinde tutulmaktadır Tesisat Listesine Tesisat ve Taşıma à Tesisat Listesi ile erişilir. Tesisat Listesi içinde tesisat bilgilerinden özet olarak; Tesisat Adı, Tipi, Çapı, Yatay uzaklık, Dik uzaklık Parametreleri bulunmaktadır. Liste üzerinde fare sağ tuşa tıklanarak üzerinde bulunulan tesisat ve taşımaya ait özelliklerin penceresi Detay Göster ile erişilebilir. Yine fare sağ tuş Tümünü Sil seçilerek, mevcut tüm tesisat ve galeri silinebilir. Yer Altı Raporlar Yer Altı Raporlar

172 Galeri Detay Raporu: Tek bir galeriye ait olan bütün elemanların detaylı olarak raporlanması isteniyor ise; Galeri listesi açılıp, raporu alınacak galeri üzerinden, fare sağ tuş ile Galeri Detay Raporu na tıklanmalıdır. Galeri Listesi: Veritabanında tanımlanmış olan galerilerin genel özelliklerini tanımlamayı sağlayan rapor isteniyor ise; Galeriler üzerine fare sağ tuş ile Raporlar altından Galeri Listesini Raporu seçilmelidir. Bu rapor ile Galerilere ait genel bilgiler gösterilmektedir. MINE Yerüstü Madenciliği Yerüstü Madenciliği Acik_Ocaklar Açık Ocak YüzeyiniOluşturma Ocak Çizgileri Otomatik Basamak Oluşturma Rampalar Varsayılan Basamak Tanımı Pasa Harmanı Rakortmanlar Acik_Ocaklar Açık Ocak YüzeyiniOluşturma Ocak Çizgileri Otomatik Basamak Oluşturma Rampalar Varsayılan Basamak Tanımı Açık Ocak YüzeyiniOluşturma Açık Ocak Yüzeyini Oluşturma Ocak yüzeyi oluşturma işlemi; - Var olan bir yüzey üzerine tasarım yapılarak, - Tasarım yapıldıktan sonra, var olan yüzey üzerine entegrasyon sağlanarak, - Sadece tasarımlar için yüzeyler oluşturularak gerçekleştirilmektedir. Ocak tasarımı içerisinde üç tip yüzey bulunmaktadır: - Ocak Yüzeyi: Şev üstü ve şev dibi çizgilerinden oluşan tasarlanmış şekil için başlangıç ve bitiş çizgileri arasında kalan hacim arasında oluşturulan yüzeydir. - Tavan Yüzeyi: Yer üstü tasarımlarının en üstünde kalan kapalı çoklu doğru için oluşturulan yüzeydir. Bu bir topoğrafya olabilir. - Taban Yüzeyi: Yer üstü tasarımlarının en altında kalan kapalı çoklu doğru için oluşturulan yüzeydir. Bu bir topoğrafya olabilir. Tasarımı bitmiş ocak üzerinden fare sağ tuş ile Tüm Yüzeyleri Yenile tuşu seçilirse o ocak için bütün yüzeyler oluşturulmuş ve ocak içinde yüzey olarak aktarılmış olur. Var olan bir yüzey üzerine tasarım: Yer Üstü Madenciliği -> Ocak -> Tavan/Taban Yüzeyini Seç komutu ile 3D ekran üzerinden ocak tasarımı içinde tavan/taban yüzeyi olarak kullanılacak üçgen model seçilmelidir. Bu seçim işlemi ile yüzey, ocak içine tavan/taban yüzeyi olarak aktarılır. Seçilen yüzeyler, tasarlanacak olan ocak yüzeyi olarak kabul edilir. Oluşturulacak çizgiler, yüzey kotundan daha fazla bir kot değeri ile tanımlansa dahi bu yüzey sınırlarını aşamaz. Otomatik olarak yüzey maksimum kotları ile çizgiler sınırlandırılmaktadır. Ocak -> Tavan/Taban Yüzeyi -> Varsayılan Tavan Çizgisini Kes (içini/dışını) komutu ile en üst ocak çizgisinin içinde yada dışında kalan yüzey kesilebilmektedir. Ocak Yüzeyini Yenile, Ocak tasarımı devam ederken ocak yüzeyini kontrol etmek veya son durumunu görmek için ocak yüzeyini yenile işlemi yapılabilir. Ocak çizgileri değiştirilip, ya da tasarıma devam edilip, ocak yüzeyini yenileme işlemi yapıldığında Ocak ın oluşturulan son durumu görüntülenebilir. Değişiklikleri Kaydet ve En Son Kaydedilene Dön

173 Ocak yüzeyleri sürekli değiştirilebilir yapıda olması nedeni ile projeye kendiliğinden kaydedilmemektedir. Kullanıcının çalışma sonrasında yaptığı değişiklikleri mutlaka kaydetmesi gerekmektedir. Aksi halde proje kapatılıp tekrar açıldığında, tasarımlar en son kaydedilmiş haline geri dönecek; hiç kaydetme işlemi yapılmamış ise, tasarlanan ocak veri tabanında bulunmayacaktır. Yapılan işlemleri kayıt etmek için; Ocak üzerine fare sağ tuş Değişiklikleri Kaydet komutu seçilmelidir. İhtiyaç durumunda kaydedilen son yapıya geri dönebilmek için; Ocak üzerine fare sağ tuş En Son Kaydedilene Geri Dön komutuna basılmalıdır. Oluşturulan Yüzeyleri Proje Yüzeylerine Ekleme: En son oluşturulan hali ile ocak yüzeylerinin tümünü, tek yüzey olarak proje yüzeyleri ne ekleyebilmek için; Tasarlanan Ocak üzerine fare sağ tuş ile Sonuç Yüzeyleri Birleştir ve Proje Yüzeylerine Ekle işlemi gerçekleştirilmelidir. İşlem sonunda, ocak tasarımındaki yüzeyler, proje yüzeylerine eklenecektir. Yüzeyler ayrı ayrı olarak, proje yüzeylerine eklenmek isteniyor ise; ocak tasarımı içinde bulunan her bir yüzey için, yüzey üzerinden fare sağ tuş ile Sonucu Yüzeylere Ekle komutu kullanılmalıdır. Kotlar Arası Katı Model Oluşturma Ocak tasarımı içerisinde belirlenen kotların arasında katı model oluşturmak isteniyor ise; Ocak üzerine fare sağ tuş Kotlar Arası Katı Model Oluştur komutu seçilmelidir. Açılan pencere üzerinde katı modelin oluşması istenen maksimum ve minimum kot değerleri girilmelidir. Kotlar Arası Hacim Hesaplama Ocak Tasarımı içerisinde belirlenen kotların arasındaki hacim öğrenilmek isteniyor ise; Ocak üzerine fare sağ tuş ile Kotlar Arası Hacim Hesapla komutu seçilmelidir. Açılan pencere üzerinde hacim hesabının yapılması istenen maksimum ve minimum kot değerleri girilmelidir. Ocak Çizgileri Ocak< Çizgileri Ocak Çizgileri üzerine fare sağ tuş Ocak Çizgisi Ekle komutu ile daha önceden, cevher durumuna göre çiz menüsü kullanılarak oluşturulmuş olan kapalı çoklu doğru grafik ekran üzerinden seçilir ve ocak çizgisi olarak kaydedilir. Şev Üstü Oluştur: Ocak Çizgileri altından Çizgi 1 üzerine fare sağ tuş Şev Üstü Oluştur komutu ile açılan formda en büyük ve en küçük Z değerlerinin yanı sıra şev üstü oluşturulacak olan çizginin minimum ve maksimum Z değerleri gösterilmektedir. Pencere üzerinde bulunan Varsayılan Değerler Butonu tıklandığında; varsayılan değerler olarak tanımlanan parametrelerin tümü, Şev Üstü Çizgisi Oluştur formundaki değişkenlere otomatik olarak atanır. Farklı değerler kullanılacak ise, değişkenler için gerekli alanlar içine uygun parametreler yazılmalıdır. Limit Kotu değişkeni, oluşturulacak olan çizginin hangi Z kotuna kadar gideceğini belirtir. Sağ yanında bulunan butona tıklandığında, varsayılan tanım değerlerine göre gidilecek olan Z kotunu otomatik hesaplar ve kullanıcıya sunar. Tamam butonu tıklandığında şev üstü çizgisi oluşturulmuş olur. Şev üstü oluşturma penceresi

174 Şev Dibi Oluştur: Ocak Çizgileri altından Çizgi 1 üzerine fare sağ tuş Şev Dibi Oluştur komutu ile açılan formda en büyük ve en küçük Z değerlerinin yanı sıra şev dibi oluşturulacak olan çizginin minimum ve maksimum Z değerleri gösterilmektedir.. Pencere üzerinde bulunan Varsayılan Değerler Butonu tıklandığında; varsayılan değerler olarak tanımlanan parametrelerin tümü, Şev Dibi Çizgisi Oluştur formundaki değişkenlere otomatik olarak atanır. Farklı değerler kullanılacak ise, değişkenler için gerekli alanlar içine uygun parametreler yazılmalıdır. Limit Kotu değişkeni, oluşturulacak olan çizginin hangi Z kotuna kadar gideceğini belirtir. Formun sol altında bulunan Tamam butonu tıklandığında şev dibi çizgisi oluşur. Şev üstü ve şev dibi oluşturma işlemleri, tasarlanacak olan ocak tamamlanana kadar ardışık şekilde gerçekleştirilmelidir. Ocak çizgileri, fare sağ tuş işlemleri kullanılarak; bir önceki veya sonraki çizgi ile Yukarı Taşı, Aşağı Taşı seçenekleri kullanılarak yer değiştirebilir. Seçilen ocak çizgisi, fare sağ tuş ile açılan menü ile Tavan ve Taban Çizgisi yapılabilir. Her bir ocak çizgisinin Netcad e Aktarımı gerçekleştirilebilir. Şev dibi oluşturma penceresi Otomatik Basamak Oluşturma Otomatik Basamak Oluşturma Ocak çizgileri, bir referans çizgisi üzerinden istenilen sayıda basamak tanımlanarak otomatik olarak oluşturulabilir. Bu işlem için Ocak Çizgileri altından Çizgi 1 üzerine fare sağ tuş ile Otomatik Basamak Oluştur komutu seçilmelidir. Bu komut ile Ocak Çizgilerini Otomatik Oluştur formu açılır. Form içerisinde bulunan parametreler uygun basamak oluşturulacaktır. Otomatik Basamak Oluştur Penceresi

175 Otomatik Basamak Oluştur komutu ile Varsayılan Basamak Tanımı formu içerisine kaydedilen parametreler doğrultusunda otomatik olarak şev üstü ve şev dibi çizgileri oluşturulacaktır. Rampalar Rampalar Açık işletme taşıma yolları (rampalar) tasarımı, açık ocak tasarımı ile birlikte gerçekleştirilebilmektedir. Rampa tanımlandığında, şevler ilerledikçe ocak tasarımında otomatik olarak ilerleyecektir. Ocak Çizgileri altından Çizgi 1 üzerine fare sağ tuş Rampa Tanımları ile şev çizgisine ait rampa tanımları formu açılmaktadır. Bu form üzerinde kullanıcı tarafından yapılan değişiklikler uygulanır ve saklanır. Rampalar formu Yeni Rampa Ekle butonu ile tanımlanacak olan rampa forma eklenir. Rampa Adı, Genişliği ve Eğimi kullanıcı tarafından ilgili kutucuklara yazılır. Netpro/Mine ile rampalar; Saat yönünde, Saatin Aksi Yönünde ve Düz rampa olmak üzere 3 yönde oluşturulmaktadır. Saat ve Saatin Aksi Yönlerinde oluşturulan rampalar; dairesel rampalar olup, ocak çizgilerini takip ederler. Düz rampa ise, rampa başlangıç noktasından itibaren verilen bir açı, eğim ve genişlik ile ocaktan bağımsız oluşmaktadır. Başlangıç noktasından açı ile gösterilen doğrultu, rampanın merkez hattını temsil etmektedir. Ocak tasarımı sırasında, rutin olarak otomatik ilerleyen rampalar, ihtiyaç halinde Rampalar formuna girerek, değiştirilebilir, yeniden oluşturulabilir veya silinebilir. Saat ve Saatin Aksi Yönünde Rampalar: Başlangıç Noktası butonunun üzerine fare ile gelindiğinde programın otomatik atadığı nokta yeri görüntülenmektedir. Başlangıç Noktası butonuna tıklandığında çizgi üzerindeki bütün noktalar sarı işaretlenir ve kullanıcı bu noktalardan uygun olanı fare ile 3D ekrandaki çizgi üzerinden seçer. Başlangıç noktası seçiminden sonra, rampa yönü tayin edilir. Rampa, seçilen yöne (saat yönü veya saatin aksi yönü) göre ilerler. Rampalar butonu sol alt Tamam tuşu ile rampa tanımları onaylanmış olur. Şev üstü ve şev dibi oluşturma komutları ile ocak tasarımı ilerlerken rampalar da yapılan tanımlamaya uygun olarak ocak içinde oluşur. Düz Rampa: Bu rampalar, açık ocak çizgilerini takip etmezler. Bunun yerine; açı, eğim ve genişliği tanımlanmış bir hat üzerinden yol oluşturulur. Yol hattı başlangıç noktasından verilen bir açı ile tanımlanır. Bu açı değeri noktanın oluştuğu yer itibari ile nokta konumuna göre belirlenmektedir.

176 Varsayılan Basamak Tanımı Varsayılan Basamak Tanımı Oluşturulacak olan açık ocak için, temel bilgilerin bir kez tanımlandığı, bu tanımlara göre otomatik olarak oluşturulduğu penceredir. Bu değerler sabit olup; ocak tasarımı için kullanılacak bütün değerler esneklik göstermektedir. İstenildiği zaman ilgili pencereden değiştirilip, tekrar varsayılan basamak tanımı ile tanımlanan parametrelere dönülebilmektedir. Ocak üzerine fare sağ tuş Varsayılan Basamak Tanımı komutu ile ilgili pencereye ulaşılabilir. Pencere üzerinde gerekli parametreler girildikte sonra Tamam butonu ile pencere kaydedilip kapatılır. Pasa Harmanı Pasa Harmanı Yer Üstü Madenciliği fare sağ tuş Ocak Ekle komutu ile pasa harmanı tasarımının yapılacağı, Yer Üstü Madenciliği düğümü altına çalışılacak olan Ocak eklenmelidir. Önceden Açık ocak tasarımı tamamlanmış olan yüzey, ihtiyaca göre, Pasa harmanının taban yüzeyi olarak seçilebilmektedir. Eklenen yüzey üzerinden, pasa harmanı oluşturulacak şekilde, pasa harmanına ait tavan çizgisi oluşturulur. Bu çizgiye rampa eklenir. Dışarı yönlü ve yukarıdan aşağı olacak şekilde, düz rampa oluşturulacak ise; tavan çizgisi üzerinden açık ocak tasarımı yönünde optimum şekilde rampa başlangıç noktası seçilir ve yine açık ocak tasarımı yönü dikkate alınarak düz rampanın açı değeri kullanıcı tarafından uygun şekilde yazılıp, yukarıdan-aşağı tasarım yapılmalıdır.

177 Pasa harmanı tasarımı tavan çizgisi rampa tanımları Rampa eklendikten sonra, Açık Ocak Tasarımında anlatılana uygun biçimde, şev üstü ve şev dibi çizgileri oluşturularak, tasarım gerçekleştirilir.

178 Pasa harmanı tasarımı Tasarlanan Ocak üzerinden (fare sağ tuş) à Tüm Yüzeyleri Yenile ile pasa harmanı yüzeyleri oluşturulur. Yine, Tasarlanan Ocak üzerinden (fare sağ tuş) à Değişiklikleri Kaydet ile oluşturulan tasarım veri tabanına kaydedilir. Ocak Tasarımlarında Diğer İşlemler: 1. Katı model operatörü (fare sağ tuş) à Kotlar Arası Katı Model Oluştur seçilip, minimum ve maksimum kot değeri verilerek katı model elde edilebilir. 2. Bu katı model üzerinden gerekli bütün işlemler; hacim hesapları yapılabilmekte, blok model oluşturulabilmekte, raporlar alınabilmektedir. 3. Açık ocağa ait tüm elemanlar Netcad e aktarılabilmektedir.

179 Yerüstü madenciliği tasarımı Rakortmanlar Rakortmanlar Bir tasarımda, değişkenlik gösteren şev açıları, basamak genişlikleri vb. değerler için rakortman değerleri kullanılmaktadır. Veri Kataloğu à Rakortmanlar (fare sağ tuş) à Rakortman Ekle komutu ile rakortman eklenir. Açılan pencere de rakortman adı ve kullanılacağı yere göre bir değer girilir. Rakortman ekleme penceresi Rakortman eklendikten sonra, plan görünümünde oluşturulmuş ve devam edilecek olan ocak tasarımına işletme koşullarına göre alan girilebilir ve rakortman bu alanlara göre düzenlenebilir. Rakortmandan farklı olan alan değeri basamaklar ilerledikçe alanın içinde kalan kısmı alan değerine, dışında kalan kısmı ise rakortman değerine göre hesaplayacaktır.

180 Oluşturulan rakortman üzerinden fare sağ tuş ile Alan Ekle komutuna girilir. Öncelikle, plan düzleminde oluşturulmuş alanların seçimi 3D de yapılır ve alan değerlerinin tanımlanacağı bir pencere açılır. Burada Alan değeri tanımlanıp, pencere sol altında bulunan Tamam tuşu ile işlem onaylandığında, mevcut rakortmana alan değeri atanmış olur Bir rakortman için sınırsız sayıda alan değeri atanabilir. Alan değer penceresi Rakortman alanlarının 3D de görünümü Şev Üstü Oluştur veya Şev Dibi Oluştur seçildiğinde, basamak açısı veya basamak genişliği yerine rakortman adı tanımlanırsa o rakortman ve rakortmana ait alan değerleri okunur.