SİRKÜLER RAPOR

Transkript

1 ULUSLARARASI DENETİM DANIŞMANLIK VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK LTD. ŞTİ. Farabi Sokak 12/ Çankaya, Ankara Tel: Faks: SİRKÜLER RAPOR MENKUL SERMAYE İRADI ELDE EDENLERİN GELİR VERGİSİ BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ (2005) KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ (2005) 2004 YILI İNDİRİM ORANINA İLİŞKİN GELİR VERGİSİ SİRKÜLERİ 28 (10/12/2004 TARİH VE GVK- 27 / SAYILI) BASİT USULDE VERGİLENDİRMEYE İLİŞKİN GELİR VERGİSİ SİRKÜLERİ 28 (13/12/2004 TARİH VE GVK- 28 / SAYILI) ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNUNUN 12 İNCİ MADDESİNE İLİŞKİN B.K.K. (2004/8187) 36 SERİ NO'LU VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ KANUNU GENEL TEBLİĞİ 44 SERİ NO'LU HARÇLAR KANUNU GENEL TEBLİĞİ

2 MENKUL SERMAYE İRADI ELDE EDENLERİN GELİR VERGİSİ BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ (2005) BU KİTAPÇIKTA NELER BULACAKSINIZ? Gerçek kişilerce 2004 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının beyan edilip edilmeyeceğine, beyan edilmesi halinde beyannamenin verilmesi ve verginin ödenmesine ilişkin açıklamalar bu kitapçıkta yer almaktadır. KİTAPÇIKTA HANGİ GELİRLERİN BEYANINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR YER ALIYOR? Menkul sermaye iratlarına yönelik olarak hazırlanan bu kitapçıkta, aşağıda belirtilen gelirlerin beyanına ilişkin açıklamaları bulacaksınız. - Mevduat faizleri - Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil ve bono faizleri - Hisse senedi kar payları (temettü gelirleri) - İştirak hisselerinden doğan kazançlar - Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları - Özel finans kurumlarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları - Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları - Repo gelirleri - Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri - Alacak faizleri - Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller - İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar - Her çeşit senetlerin ıskonto edilmesi karşılığında alınan ıskonto bedelleri - Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından çeşitli adlar altında yapılan ödemeler BÜTÜN MENKUL SERMAYE İRATLARININ YILLIK BEYANNAME İLE BEYAN EDİLMESİ ZORUNLU MUDUR? 2004 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının bir kısmı tutarı ne olursa olsun, bir kısmı ise elde edilen gelirin belirli bir tutarı aşmaması halinde yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. Menkul sermaye iratlarının yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğine ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır. TUTARI NE OLURSA OLSUN BEYAN EDİLMEYECEK MENKUL SERMAYE İRATLARI Aşağıda belirtilen gelirler tutarı ne olursa olsun beyan edilmez. Diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmez. 1. Vergi kesintisine tabi tutulmuş olan, - Mevduat faizleri, - Özel finans kurumlarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları, - Repo gelirleri, - Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları /10/2001 tarihinden itibaren düzenlenen şahıs sigorta poliçeleri dolayısıyla elde edilen menkul sermaye iratları. 3. Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar

3 payları. 4. Kurumların karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları. BELİRLİ BİR TUTARI AŞMAMASI HALİNDE BEYAN EDİLMEYECEK MENKUL SERMAYE İRATLARI Geliri sadece menkul sermaye iratlarından ibaret olan mükelleflerin elde ettikleri menkul sermaye iratlarının gayri safi tutarları toplamının 14 milyar lirayı (14 bin aşmaması halinde, vergi kesintisine tabi tutulmuş olanlar beyan edilmeyecektir. Vergi uygulamasında, kesinti oranı sıfır olarak belirlenmiş kazançlar vergi kesintisine tabi tutulmuş kabul edilmektedir. Menkul sermaye iratlarının gayri safi tutarları toplamının belirlenen haddi aşıp aşmadığının tespitinde, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek olan menkul sermaye iratları dikkate alınmayacaktır. Elde edilen gelirin 14 milyar lirayı (14 bin aşmaması halinde beyan edilmeyecek menkul sermaye iratları aşağıda belirtilmiştir. - Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler. - Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payları. Elde edilen gelirin 14 milyar lirayı (14 bin aşması halinde bu gelirlerin tamamı (istisna edilen tutarlar hariç) yıllık beyanname ile beyan edilecektir. Menkul sermaye iratları toplamının 14 milyar lirayı (14 bin aşıp aşmadığının tespitinde indirim oranı ve istisna uygulanabilecek menkul sermaye iratlarının, indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımlarının dikkate alınması, bu iratların beyan edilmesinin gerektiği durumlarda ise indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımlarının beyan edilmesi gerekmektedir. Yukarıda belirtilen gelirlerden, dövize, altına veya başka bir değere endeksli olanlar ile döviz cinsinden ihraç edilenler hariç her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarından sağlanan kar payları, indirim oranı uygulamasından, Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri (26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilenler hariç) ile tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payları, ayrıca istisna uygulamasından yararlanmaktadır. İndirim oranı ve istisna uygulamasına ilişkin açıklamalara ileride yer verilmiştir. 750 MİLYON LİRALIK (750 TUTARI AŞMAMASI HALİNDE BEYAN EDİLMEYECEK MENKUL SERMAYE İRATLARI Türkiye de vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan aşağıda belirtilen menkul sermaye iratlarının 750 milyon liralık (750 tutarı aşmaması halinde, bu iratlar beyan edilmeyecektir. - Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri - Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller - İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar

4 - Her çeşit senetlerin ıskonto edilmesi karşılığında alınan ıskonto bedelleri - Her nevi alacak faizleri - Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları. 750 milyon liralık (750 tutar bir istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğine yönelik tespitte dikkate alınacak bir haddir. Bu had yukarıda belirtilen gelirlerin her biri için ayrı ayrı uygulanmayacak olup, bu gelirler ile vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının toplam tutarı dikkate alınarak hesaplanacaktır. İNDİRİM ORANI UYGULANARAK BEYAN EDİLECEK MENKUL SERMAYE İRATLARI HANGİLERİDİR? Gelir Vergisi Kanununda bazı menkul sermaye iratlarının enflasyondan arındırıldıktan sonra kalan tutarlarının vergilendirilmesi öngörülmüştür. Enflasyondan arındırmaya ilişkin indirim oranı 2004 yılı için % 43,8 olarak belirlenmiştir takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından; - Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler, - Her nevi alacak faizleri, - Menkul kıymetler yatırım ortaklıklarından sağlanan kar payları indirim oranı uygulanmak suretiyle beyan edilecektir. Beyanname verme sınırı olan 14 milyar liranın (14 bin hesabında, indirim oranı uygulanabilecek menkul sermaye iratlarının tutarı, indirim oranı uygulandıktan sonra kalan kısımlar itibariyle dikkate alınacaktır. Bu durumda, başkaca beyanı gereken gelirlerin bulunmaması halinde, indirim oranı uygulamasından yararlanabilecek menkul sermaye iratlarından, gayri safi tutarları toplamı TL. nı (24.911,03 aşmayan tutarlar için yıllık beyanname verilmeyecektir. Ticari işletmelere dahil kazanç ve iratlar için indirim oranı uygulanması söz konusu değildir. Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen gelirler için indirim oranı uygulanmaz! DEVLET TAHVİLİ VE HAZİNE BONOLARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLERDE İSTİSNA UYGULAMASI NASIL OLACAKTIR? 26/07/ /12/2004 tarihleri arasında ihraç edilen Devlet tahvilleri ve Hazine bonolarının faiz gelirleri ile elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlar toplamının 2004 yılında 156 milyar 505 milyon 290 bin lirası ( ,29 gelir vergisinden istisna edilmiştir. İstisna kapsamına giren söz konusu kazançlar için yıllık beyanname verilmeyeceği gibi, diğer gelirler dolayısıyla verilecek yıllık beyannameye de bu kazançlar dahil edilmeyecektir yılında elde edilen ve gayrisafi tutarı ( tarihinden itibaren TL cinsinden ihraç edilenler) TL. nı ( ,20 aşmayan Devlet tahvili ve Hazine bonosu faiz gelirleri beyan edilmeyecektir.

5 İstisna, faiz gelirleri ile elden çıkarma dolayısıyla elde edilen diğer kazançlar toplamına uygulanacaktır. Bir gerçek kişinin, hem faiz hem de elden çıkarma dolayısıyla elde ettiği kazancının bulunması ve gelir toplamının istisna sınırını aşması halinde, istisnanın hangi kazanca uygulanacağı serbestçe belirlenebilecektir. İstisna; faiz gelirleri açısından indirim oranı, elden çıkarma dolayısıyla elde edilen diğer kazançlar açısından ise maliyet bedeli endekslenmesi uygulandıktan sonra bulunan tutara uygulanacaktır. İstisna, sadece gerçek kişilerce elde edilen kazançlar yönünden geçerli olup, ticari işletmelere ait olan bu tür gelirlere uygulanmayacaktır. KAR PAYLARININ VERGİLENDİRİLMESİ VE BEYANI NASIL OLACAKTIR? Gerçek kişilerce, tam mükellef kurumlardan elde edilen ve Gelir Vergisi Kanunu uygulaması bakımından kar payı sayılan gelirler aşağıdaki gibidir: - Her nev i hisse senetlerinin kar payları - İştirak hisselerinden doğan kazançlar - Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları. Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, gelir 14 milyar lirayı (14 bin aşıyor ise beyan edilecektir. Beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kurum bünyesinde karın dağıtımı aşamasında yapılan vergi kesintisinin tamamı mahsup edilecektir. Söz konusu kesinti oranı, halka açık olan ve olmayan tüm şirketler için %10 olarak uygulanmakta olup, mahsup sonrası kalan tutar genel hükümler çerçevesinde ret ve iade edilecektir. Kurumların 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikleri kazançlarını dağıtmaları halinde, gerçek kişilerce elde edilen bu kar payları, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. 01/01/ /12/2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerine ilişkin olup, kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlar ile Gelir Vergisi Kanununun Geçici 61 inci maddesi kapsamında vergi kesintine tabi tutulmuş olan yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtılması halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar paylarının net tutarına elde edilen kar payının 1/9 u eklendikten sonra bulunan tutarın yarısı vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyan edilen tutarın 1/5 lik kısmı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. KİMLER BEYANNAME VERECEK? 2004 yılında beyan edilmesi gereken menkul sermaye iradı elde edenler yıllık beyanname verecektir. Yıllık beyanname ile beyan edilmesi gereken menkul sermaye iratlarından bazılarına ilişkin bilgiler aşağıda tablo halinde gösterilmiştir. Bu tablo, mükelleflerin menkul sermaye iratları dışında, beyanı gereken başkaca gelirlerinin olmadığı varsayılarak hazırlanmıştır. 26/07/2001 tarihinden önce Türk Lirası cinsinden ihraç edilen Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri 26/07/2001 tarihinden itibaren Türk Lirası cinsinden ihraç edilen Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri İndirim oranı (%43,8) uygulandıktan sonra kalan tutar 14 milyar (14 bin lirayı aşıyorsa beyanname verilecektir. İndirim oranı (%43,8) ve 156 milyar 505 milyon 290 bin liralık ( ,29 istisna uygulandıktan sonra kalan tutar 14 milyar

6 26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilen dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri 26/07/2001 tarihinden sonra ihraç edilen dövize, altına veya başka bir değere endeksli (döviz cinsinden ihraç edilenler dahil) Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri Her nev i alacak faizleri Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri Türkiye de elde edilen kar payları tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen, kurumlar vergisinden istisna kazançlar ile yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtımı halinde gerçek kişilerce elde edilen kar payları Yukarıda belirtilenlerin bir arada elde edilmesi lirayı (14 bin aşıyorsa beyanname verilecektir. İndirim oranı ve 156 milyar 505 milyon 290 bin liralık ( ,29 istisna uygulanmayacak olup, elde edilen menkul sermaye iratlarının toplam tutarı 14 milyar lirayı (14 bin aşıyorsa beyanname verilecektir. İndirim oranı uygulanmayacak olup, 156 milyar 505 milyon 290 bin liralık( ,29 istisna uygulan dıktan sonra kalan tutar 14 milyar lirayı (14 bin aşıyorsa beyanname verilecektir. İndirim oranı (%43,8) uygulaması sonucu kalan tutarın 750 milyon lirayı (750 aşması halinde beyan edilecektir. 750 milyon liralık (750 tutarı aşması halinde tamamı için beyanname verilecektir.(tl cinsinden açılmış hesaplardan elde edilen faiz gelirlerinde indirim oranı uygulaması sonucu kalan tutar dikkate alınacaktır.) Elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar 14 milyar lirayı (14 bin aşıyorsa beyanname verilecektir. Elde edilen kar payının net tutarına bu tutarın 1/9 u eklenerek bulunacak tutarın yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar 14 milyar lirayı (14 bin aşıyorsa beyanname verilecektir. Vergi kesintisine tabi olmayan menkul sermaye iratları tutarı 750 milyon lirayı (750 aşıyorsa tamamı beyan edilecektir. Vergi kesintisine tabi menkul sermaye iradı ile kesintiye tabi olmayan iradın toplamı 14 milyar lirayı (14 bin aşıyorsa tamamı için beyanname verilecektir. YURT DIŞINDA YAŞAYAN VATANDAŞLARIMIZ HANGİ DURUMDA BEYANNAME VERECEK? Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşamakta olan Türk vatandaşları, Türkiye de elde ettikleri vergi kesintisine tabi menkul sermaye iratları için tutarı ne olursa olsun beyanname vermeyeceklerdir. Bu vatandaşlarımız Türkiye de elde ettikleri ve vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul sermaye iratları için beyanname vereceklerdir. AİLE BİREYLERİNİN ELDE ETTİĞİ MENKUL SERMAYE İRATLARININ BEYANI NASIL OLACAK? Menkul sermaye iradı elde eden aile bireylerinin (eş ve çocuk) beyanname verip vermeyeceği, her bireyin kendi durumu önceki bölümlerde yapılan açıklamalar çerçevesinde değerlendirilerek belirlenecektir. Beyan edilmesi gereken herhangi bir gelirin varlığı halinde beyanname, geliri elde eden aile bireyi adına düzenlenerek imzalanacaktır.

7 Beyanname vermek zorunda olan kişinin küçük veya kısıtlı olması ya da mümeyyiz olmaması hallerinde beyanname, yine geliri elde eden adına düzenlenmekle birlikte, bu kişiler adına veli, vasi veya bu kişileri temsile yetkili kayyım tarafından imzalanacak ve hangi sıfatla imzalandığı beyannamede belirtilecektir. BEYANNAME NE ZAMAN VE NEREYE VERİLECEK? 1 Ocak- 31 Aralık 2004 döneminde elde edilen beyana tabi menkul sermaye iratlarının 2005 yılının Mart ayının (1 Mart 15 Mart) onbeşinci günü akşamına kadar verilecek gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmektedir. Beyanname mükellefin ikametgahının bulunduğu yer vergi dairesine verilecektir. KESİLEN VERGİLERİN MAHSUBU NASIL YAPILACAK? Menkul sermaye iratları üzerinden kesilen vergilerden beyannameye dahil edilen gelire isabet eden kısım, beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilecektir. Kar paylarının beyan edilmesi durumunda ise, beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kar paylarının dağıtımı aşamasında kurum bünyesinde yapılan vergi kesintisinin tamamı mahsup edilecektir. BEYANNAMENİN DOLDURULMASINDA PARA BİRİMİ OLARAK YENİ TÜRK LİRASI ESAS ALINACAKTIR yılında elde edilen gelirler için 2005 yılında verilecek gelir vergisi beyannamelerinin doldurulmasında Yeni Türk Lirası para birimi esas alınacaktır. Bu rehberde yer alan örneklerde hesaplamalar hem Türk Lirası hem de Yeni Türk Lirası olarak gösterilmiştir. VERGİ NE ZAMAN VE NEREYE ÖDENECEK? Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi, 2005 yılının Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenecektir. Hesaplanan vergi, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine ödenebileceği gibi, vergi tahsiline yetkili banka şubelerine de ödenebilecektir TAKVİM YILI GELİRLERİNE UYGULANAN VERGİ TARİFESİ liraya (6.000 kadar liranın ( lirası (6.000 için lira (1.200, fazlası liranın ( lirası ( için lira (3.200, fazlası liranın ( lirası ( için lira (7.400, fazlası liranın ( lirası ( için lira (22.100, fazlası liradan fazlasının ( lirası ( için lira (50.100, % 20 % 25 % 30 % 35 % 40 % 45

8 fazlası... KONUYA İLİŞKİN ÖRNEKLER ÖRNEK 1: (26/07/2001 Tarihinden Önce TL Cinsinden İhraç Edilen Devlet Tahvili Faiz Gelirinin Beyanı) Bayan (A), 26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilmiş olan Devlet tahvilinden 2004 yılında brüt 24 milyar lira (24 bin tutarında faiz geliri elde etmiştir. Elde edilen Devlet tahvili faiz gelirine indirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutar [ ( x %43,8)]= TL dır. ([ YTL ( YTL X %43,8) ]= Devlet tahvili faiz geliri, sıfır oranında vergi kesintisine tabi olduğundan ve tutarı beyan sınırı olan 14 milyar lirayı (14 bin aşmadığından yıllık beyanname verilmeyecektir. ÖRNEK 2: (26/07/2001 Tarihinden Önce Döviz Cinsinden İhraç Edilen Devlet tahvili (Eurobond) Faiz Gelirinin Beyanı) Bay (B), 26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilmiş olan döviz cinsinden Devlet tahvilinden 2004 yılında 60 milyar lira ( faiz geliri elde etmiştir. Devlet tahvili faiz geliri sıfır oranda vergi kesintisine tabidir. Bay (B) nin elde ettiği faiz geliri, döviz cinsinden Devlet tahvilinden kaynaklandığı için bu gelire indirim oranı uygulanmayacaktır. Ayrıca, söz konusu tahvilin ihraç tarihi 26/07/2001 tarihinden önce olduğundan liralık ( ,29 istisna da uygulanmayacak olup, elde edilen gelir beyan sınırı olan 14 milyar lirayı (14 bin aştığından beyan edilecektir. Bu durumda ödenecek vergi aşağıdaki gibi olacaktır: Devlet tahvili faizi... : ( YTL ) Hesaplanan vergi (ödenecek vergi) : ( YTL )... ÖRNEK 3: (26/07/2001 Tarihinden Sonra TL Cinsinden İhraç Edilen Hazine Bonosu Faiz Gelirinin Beyanı) Bayan (C), 2004 yılında ihraç tarihi 15/08/2003 olan Hazine bonosundan 650 milyar lira ( faiz geliri elde etmiştir. Hazine bonosu faiz gelirine indirim oranı (%43,8) uygulandıktan sonra kalan tutardan, Hazine bonosunun 26/07/2001 tarihinden sonraki bir tarihi taşıması nedeniyle, ayrıca ( ,29 liralık istisna düşülecek ve kalan tutar 14 milyar liralık (14 bin beyan sınırını aştığından, elde edilen hazine bonosu faiz geliri beyan edilecektir. Hesaplama aşağıda gösterilmiştir. Hazine bonosu : ( faizi... İndirim oranına isabet eden tutar : ( ( x % 43,8 =) ( YTLx% 43,8) Kalan tutar : ( ( =) ( YTL YTL =)

9 İstisna.. : ( ,29 Kalan : ( ,71 tutar ( =) ( YTL ,29 YTL =) TOPLAM GELİR : ( ,71 TL).. Hesaplanan vergi (ödenecek vergi) : (81.057,62... ÖRNEK 4: (26/07/2001 Tarihinden Sonra İhraç Edilen Dövize Endeksli Devlet Tahvili Faiz Geliri ile İşyeri Kira Gelirinin Beyanı) Bayan (D), 2004 yılında ihraç tarihi 17/10/2003 olan dövize endeksli Devlet tahvilinden 250 milyar lira (250 bin faiz geliri ile işyeri olarak kiraya verdiği gayrimenkulundan 24 milyar lira (24 bin brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedelleri üzerinden 5 milyar 280 milyon lira ( gelir vergisi kesintisi yapılmıştır. Bayan (D) işyeri kira geliri ile ilgili olarak götürü gider yöntemini seçmiştir. Bayan (D) nin elde ettiği faiz geliri dövize endeksli Devlet tahvilinden oluştuğu için bu gelire indirim oranı uygulanması söz konusu değildir. Ancak, Devlet tahvilinin ihraç tarihi 26/07/2001 tarihinden sonraki bir tarih olduğundan sadece liralık ( ,29 istisna düşülecek olup, kalan tutar 14 milyar liralık (14 bin beyan sınırını aştığı için Devlet tahvili faiz geliri olarak beyan edilecektir. Beyanı gereken faiz geliri tutarı 14 milyar lirayı (14 bin aştığı için, bayan (D) nin elde ettiği işyeri kira geliri tutarı ne olursa olsun beyannameye dahil edilecektir. Hesaplama aşağıda gösterilmiştir. Devlet tahvili faizi... İstisna... Kalan tutar =) ( YTL ,29 YTL =) Gayrimenkul sermaye iradı (işyeri).. Götürü gider (%25) Safi kira geliri.. TOPLAM GELİR (( =) (93.494,71 YTL YTL =) Hesaplanan vergi... Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi.. Ödenecek Vergi... : ( : ( , (93.494,71 : : ( : (6.000 : ( : : ( ,71 : : (38.697,88 : (5.280 : (33.417,88

10 ÖRNEK 5: (Kar Paylarının Beyanı) Bay (E), tam mükellef bir kurum olan (Z) Anonim Şirketinden 2004 yılında brüt 60 milyar lira (60 bin tutarında kar payı (temettü) elde etmiştir. Bu mükellefin başkaca geliri bulunmamaktadır. Elde edilen kar payı kurum bünyesinde %10 nispetinde vergi kesintisine tabi tutulmuş olup, bu tutar 6 milyar liradır. Bay (E) nin elde ettiği kar payının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan yarısı 30 milyar liradır. Bu tutar beyan sınırı olan 14 milyar lirayı (14 bin aştığı için beyan edilecektir. Kurum bünyesinde yapılmış olan vergi kesintisinin tamamı hesaplanan vergiden mahsup edilecektir. Bu durumda, ödenecek vergi aşağıdaki gibi olacaktır: Kar payı... : ( İstisna tutarı : ( ( x 1/2=) ( YTLx1/2=) KALAN TUTAR : ( Hesaplanan vergi ( Mahsup edilecek vergi : ( Ödenecek vergi : ( ÖRNEK 6: (26/07/2001 Tarihinden Önce TL Cinsinden İhraç Edilen Devlet Tahvili ve 26/07/2001 Tarihinden Sonra TL Cinsinden İhraç Edilen Hazine Bonosu Faiz Gelirlerinin Beyanı) Bayan (F), 26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilmiş Devlet tahvilinden 2004 yılında 20 milyar lira (20 bin, 26/07/2001 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan Hazine bonosundan ise 280 milyar lira (280 bin faiz geliri elde etmiştir. Devlet tahvili faiz gelirine 26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilmesi sebebiyle sadece indirim oranı uygulanacak olup, liralık ( ,29 istisnanın uygulanması mümkün değildir. 26/07/2001 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan Hazine bonosu faiz gelirine ise, hem indirim oranı hem de ( ,29 liralık istisna uygulanacak olup, bu durumda hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır: Devlet tahvili faizi..... İndirim oranına isabet eden tutar... ( x % 43,8=) ( YTL x %43,8 =) : ( YTL : (8.760

11 Kalan tutar......: ( ( =) ( YTL YTL =) Hazine bonosu faizi : ( İndirim oranına isabet eden tutar : ( ( x % 43,8=) ( YTL x %43,8 =) Kalan tutar : ( ( =) : ( YTL YTL =) İstisna : ( ,29 Kalan tutar (854, ( =) ( YTL ,29 YTL =) TOPLAM FAİZ GELİRİ..... ( =) ( YTL + 854,71 YTL =) : (12.094,71 Bayan (F) nin 2004 yılında elde ettiği faiz geliri toplamı beyan sınırı olan 14 milyar liranın (14 bin altında kaldığından beyan edilmeyecektir. ÖRNEK 7: (26/07/2001 Tarihinden Önce İhraç Edilen Dövize Endeksli Devlet tahvili Faiz Geliri ile 26/07/2001 Tarihinden Sonra TL Cinsinden İhraç Edilen Hazine Bonosu Faiz Gelirlerinin Beyanı) Bay (G), 26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilmiş olan dövize endeksli Devlet tahvilinden 2004 yılında 90 milyar lira (90 bin, 26/07/2001 tarihinden sonra ihraç edilmiş Türk Lirası cinsinden Hazine bonosundan ise 350 milyar lira (350 bin faiz geliri elde etmiştir. Devlet tahvili faiz gelirine söz konusu tahvil dövize endeksli olduğu için indirim oranı (%43,8) uygulanmayacağı gibi, 26/07/2001 tarihinden önce ihraç edilmesi nedeniyle liralık ( ,29 istisna da uygulanmayacaktır. Türk Lirası cinsinden olan Hazine bonosu faiz gelirine ise hem indirim oranı hem de ( ,29 liralık istisna uygulanacak olup, bu durumda hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır: Devlet tahvili faizi : ( (Dövize endeksli) : Hazine bonosu faizi ( (TL cinsinden) : İndirim oranına isabet eden tutar ( ( x % 43,8=) : ( YTL x %43,8 =) Kalan tutar : ( ( =) : ( YTL YTL =)

12 İstisna...: ( ,29 Kalan tutar : (40.194,71... ( =) : ( YTL ,29 YTL=) TOPLAM FAİZ GELİRİ ( , ( =) ( YTL ,71 YTL=) Hesaplanan vergi (ödenecek vergi) : (46.177,88... ÖRNEK 8: (26/07/2001 Tarihinden Sonra TL Cinsinden İhraç Edilen Hazine Bonosu Faiz Geliri ve Değer Artış Kazancının Beyanı) Bay (K), 10/01/2004 tarihinde iktisap ettiği (25/11/2003 tarihinde ihraç edilmiş) Hazine bonosundan 300 milyar lira (300 bin faiz geliri ile aynı bonoların 700 milyar liralık (700 bin kısmının 20/10/2004 tarihinde 850 milyar liraya (850 bin elden çıkarılmasından 150 milyar lira (150 bin değer artış kazancı elde etmiştir. Bay (K) nın elde ettiği menkul sermaye iradı (faiz geliri) ile değer artış kazançlarına ilişkin Hazine bonolarının ihraç tarihi 26/07/2001 tarihinden sonraki bir tarihi taşıdığından ( ,29 liralık istisna uygulanacaktır. İstisna; faiz gelirleri açısından indirim oranı, elden çıkarma dolayısıyla elde edilen diğer kazançlar açısından maliyet bedelinin (iktisap bedeli) endekslenmesi uygulandıktan sonra bulunan tutara uygulanacaktır. Bu durumda, Bay (K) nın beyanı aşağıdaki gibi olacaktır: Hazine bonosu faizi : ( İndirim oranına isabet eden tutar : ( ( x % 43,8=) ( YTL x % 43,8=) Kalan tutar : ( ( =) ( YTL YTL =) : Elden çıkarma bedeli.. : ( Artış katsayısı(8.069,7/7.382,1=) 1,093 Endekslenmiş maliyet bedeli ( ( x 1,093 =) ( YTL x 1,093 =) Değer artış kazancı ( ( =) ( YTL YTL =) : TOPLAM TUTAR ( ( =) ( YTL YTL =) İstisna ( ,29

13 Kalan tutar... ( ) ( YTL ,29 YTL =) Hesaplanan vergi (ödenecek vergi) (96.994,71 : (32.897,88 Örneğimizde olduğu gibi, gerçek kişinin hem faiz hem de elden çıkarma dolayısıyla elde ettiği kazancın bulunması ve gelir toplamının istisna sınırını aşması halinde, istisnanın hangi kazanca uygulanacağı mükellefçe serbestçe belirlenecektir. ÖRNEK 9: Kurumlar vergisinden istisna kazançların dağıtılması halinde elde edilen kar paylarının beyanı Bay (L), (X) Anonim Şirketinin 2000 yılında kurumlar vergisinden istisna olan kazancını 2004 yılında dağıtması sonucunda net 40,5 milyar lira ( kar payı elde etmiştir. Söz konusu kar payları üzerinden karın dağıtımı sırasında vergi kesintisi yapılmamıştır. Kar payının net tutarına 1/9 oranındaki tutarın eklenmesi sonucu bulunacak ( x 1/9)= liranın ( YTL + ( YTL x (1/9)) yarısı gelir vergisinden istisna tutulacak, kalan liralık ( tutar 14 milyarlık (14 bin beyan sınırını aştığından beyan edilecektir. Ayrıca, beyan edilen tutarın 1/5 i olan 4,5 milyar lira (4.500, ( x 1/5) ( x 1/5) kesinti yoluyla alınmış bir vergi kabul edilerek hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Kar payı... Kar payının 1/9 u (( x (1/9)) (( YTL x (1/9) =)) Kar payı tutarı Beyan edilmeyecek tutar... [ x (1/2)]( YTL x1/2) Beyan edilecek tutar : ( : ( ( : ( ( Hesaplanan Gelir Vergisi... : (5.750 Mahsubu gereken 1/5 lik : (4.500 tutar ( x 1/5), ( YTL x1/5=) Ödenecek Gelir (1.250 Vergisi... ÖRNEK 10: Kar Payı ve Mesken Kira Gelirinin Beyanı Bayan (M), tam mükellef kurum (X) Anonim Şirketinden 2004 yılında brüt 20 milyar lira (20 bin kar payı (temettü) ile 15 milyar lira (15 bin mesken kira geliri elde etmiştir.

14 Bayan (M) kira geliri ile ilgili olarak götürü gider yöntemini seçmiştir. Elde edilen kar payı kurum bünyesinde %10 nispetinde vergi kesintisine tabi tutulmuş olup, bu tutar 2 milyar liradır (2 bin. Bayan (M) nin elde ettiği kar payının yarısı gelir vergisinden istisna olduğundan kalan tutar olan 10 milyar lira dikkate alınacaktır. Elde edilen mesken kira gelirinin ise liralık (1.800 kısmı istisna olup, kalan tutar lira (13.200, kesinti yoluyla vergilendirilmemiş gayrimenkul sermaye iradı olarak, her halükarda beyan edilecektir. İstisna sonrası kalan lira ( ile liralık ( kar payı toplamı olan lira (23.200, liralık ( beyan sınırını aştığından, mesken kira geliri ile birlikte kar payı da beyana dahil edilecektir. Bu durumda, ödenecek vergi aşağıdaki gibi olacaktır: Kar payı...: ( TL) İstisna tutarı ( x1/2 : ( =).. ( YTL X ½ =) Kalan tutar ( Mesken kira geliri...: ( İstisna Tutarı ( Kalan tutar ( : Götürü gider ( x %25 =) ( ( YTL X %25 =) Kalan tutar( =) : ( ( YTL YTL =) Beyan edilecek ( tutar.. ( =) (9.900 YTL YTL =) Hesaplanan vergi ( Mahsubu gereken vergi (2.000 ( x %10 =) ( YTL x %10 =) Ödenecek gelir (2.970 vergisi.

15 ÖRNEK 11: 1998 ve öncesi yıllarda elde edilen karın 2004 yılında dağıtılmasından elde edilen kar payının beyanı (Y) Anonim Şirketince 1998 yılında kurumlar vergisinden istisna olan kazancın 2004 yılında dağıtılması sonucu, anılan şirketin ortağı olan Bay (N) net 50 milyar lira ( kar payı elde etmiştir. Bay (N) nin beyanı gereken başka bir geliri bulunmamaktadır. Kurumların 1998 ve öncesi yıllarda elde ettikleri kazançlarını dağıtmaları halinde gerçek kişilerce elde edilen kar payları tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir. Beyanname; YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN DOLDURULMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR KARBON KAĞIDI KULLANILMADAN iki örnek doldurulacaktır. Fotokopi ile çoğaltılan beyannameler kesinlikle kullanılmayacaktır. Mavi veya siyah tükenmez kalem kullanılarak BÜYÜK MATBAA HARFLERİ ile doldurulacaktır. Kurşun kalem kesinlikle kullanılmayacaktır. Her kutuya bir harf veya rakam yazılacaktır. Silinti ve kazıntı yapılmayacak, beyanname katlanmayacak ve buruşturulmayacak, okunaklı düzenlemeye özen gösterilecektir. Rakamlar arasına herhangi bir işaret konulmayacaktır. BİLGİLER İLGİLİ ALANA SIĞDIĞI KADAR YAZILACAKTIR. Sayısal ifadeler Romen rakamı ile yazılmayacaktır. Alfabetik karakterler sola, sayısal karakterler sağa yanaşık olarak yazılacaktır. Kelimeler arasında bir karakter boşluk bırakılacaktır. Noktalama işaretinden sonra boşluk bırakılmayacaktır. 1-4 No'lu alanlara kimlik bilgileri, nüfus cüzdanında yazılı olduğu şekilde ve kısaltmadan aynen yazılacaktır. Kimlik bilgilerinin ayrılan alana sığmaması durumunda, isimler sığdığı kadarıyla yazılacaktır. 5 No lu doğum yeri alanına, İLÇE ADI YAZILACAKTIR. İLÇENİN AYRI BİR ADI YOKSA İL ADI YAZILACAKTIR. KÖY VE BUCAK İSMİ YAZILMAYACAKTIR. 6 No lu uyruğu alanına, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olanlar T.C rumuzunu, başka ülke tabiyetinde olanlar ise, ülkelerinin Uluslararası Trafik Kodunu yazacaklardır. 7 No lu alanda doğum tarihi gün, ay ve yıl olarak belirtilecektir. 9 No lu mesleği alanına mükellefin esas uğraş konusu yazılacaktır. Birden fazla meslekle uğraş söz konusu ise ağırlıklı olan yazılacaktır.

16 11-12 No lu adres alanına mahalle, cadde / sokak bilgileri yazılacak ve POSTA KODU muhakkak belirtilecektir. Varsa telefon numarası alan kodu ile birlikte yazılacaktır. Adres bilgileri açık bir şekilde alanlara sığıyorsa kısaltma yapmadan yazılacaktır. Alanlara sığmaması halinde anlaşılır kısaltmalar yapılabilir.

17 KİRA GELİRİ ELDE EDENLER İÇİN YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAME DÜZENLEME REHBERİ (2005) Kira Gelirleri Olanlar, Bu Gelirlerini Mart Ayının 15 inci Günü Akşamına Kadar Beyan Edeceklerdir. Sadece Kira Gelirlerini Beyan Edecek Olanlar, Tek Sayfalık Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesini Dolduracaklardır. Mesken Kira Gelirlerinin Lirası (1.800 Vergiden Müstesnadır. Kira Geliri Elde Edenler Bu Gelirlerini Beyan Etmedikleri veya Eksik Beyan Ettikleri Takdirde Liralık (1.800 İstisnadan Yararlanamayacaktır. Kira Gelirinin Yanında Ticari, Zirai veya Mesleki Kazancını Beyan Etmek Zorunda Olanlar Liralık (1.800 İstisnadan Yararlanamazlar. KİMLER BEYANNAME VERECEK? Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükelleflerden; Bir takvim yılı içinde elde ettiği konut kira geliri, istisna tutarını [2004 yılı için lirayı (1.800 ] aşanlar, İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan kira gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırını [2004 yılı için 14 milyar lirayı (14 bin ] aşanlar, Beyanname verme sınırı olan 14 milyar liranın (14 bin aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi tevkifatına tabi kira gelirleri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacaktır. Bir takvim yılı içinde elde ettiği tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iratları toplamı 750 milyon lirayı (750 aşanlar, Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler. Eşler ve çocukların kira gelirleri ayrı beyanname ile beyan edilir. KİMLER SADECE GAYRİMENKUL SERMAYE İRADINI BEYAN EDECEK? Bir önceki bölümde belirtilen mükellefler, kira gelirlerini, beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olanlar için hazırlanmış olan yıllık gelir vergisi beyannamesi (1001 B) ile beyan edeceklerdir. Beyana tabi geliri ile birlikte aşağıdaki gelirlerin de elde edilmesi halinde, yukarıda belirtilen beyanname doldurulur ve sadece kira geliri beyan edilir. Tevkifata tabi tutulmuş mevduat faizleri, repo gelirleri, özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları ile menkul kıymetler yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları, Tek işverenden alınan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler,

18 Gerçek usulde tespit edilmeyen zirai kazançlar, İstisna hadleri içinde kalan kazanç ve iratlar. YURT DIŞINDA ÇALIŞAN VATANDAŞLARIMIZ HANGİ DURUMDA SADECE KİRA GELİRİ BEYANNAMESİ VERECEK? Yurt dışında çalışan Türk vatandaşlarından Türkiye de elde ettiği beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olanlardan; Bir takvim yılı içinde elde ettiği konut kira geliri istisna tutarını [2004 yılı için lirayı (1.800 ] aşanlar, Bir takvim yılı içinde elde ettiği, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iratları, Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler. BEYANNAME NE ZAMAN VE NEREYE VERİLECEK? Mükellefler, 1 Ocak Aralık 2004 dönemine ait beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için 2005 yılının MART ayının 15 inci günü akşamına kadar beyannamelerini vereceklerdir. Beyanname, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilecektir. Mükellefler normal olarak ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi dairesine bağlıdırlar. Gayrimenkul sermaye iradının yanında beyana tabi diğer gelirlerin de olması halinde, gayrimenkul sermaye iradı, beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olanlar için hazırlanmış olan yıllık gelir vergisi beyannamesi (1001 B) ile beyan edilmeyecek, bu gelirler bütün gelirlerin beyanı için kullanılan yıllık gelir vergisi beyannamesine (1001 A) dahil edilecektir. BEYANNAMENİN DOLDURULMASINDA PARA BİRİMİ OLARAK YENİ TÜRK LİRASI ESAS ALINANACAKTIR! 2004 yılında elde edilen gelirler için 2005 yılında verilecek gelir vergisi beyannamelerinin doldurulmasında Yeni Türk Lirası para birimi esas alınacaktır. Bu rehberde yer alan örneklerde hesaplamalar hem Türk Lirası hem de Yeni Türk lirası olarak gösterilmiştir. VERGİ NE ZAMAN, NEREYE ÖDENECEK? Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi MART ve TEMMUZ aylarında olmak üzere 2 eşit taksitte ödenecektir. Hesaplanan vergi aşağıdaki yerlere ödenebilir: Mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine, Bağlı olunan vergi dairesinin bulunduğu yerin belediye sınırları dışındaki vergi dairelerine,

19 Yetkili banka şubelerine. KİRA GELİRİ ELDE EDİLDİĞİ HALDE BEYANNAME VERİLMEZ VEYA EKSİK BEYAN EDİLİRSE NE OLUR? Konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse, liralık (1.800 istisnadan yararlanılamaz. Beyan edilmesi gereken kira gelirinin bildirilmemesi halinde, mükellef adına iki kat I inci derece usulsüzlük cezası kesilir ve gelir takdir komisyonunca takdir edilir. Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi ile vergi cezası hesaplanır. Ayrıca gecikilen her ay için gecikme faizi talep edilir. Bu şekilde tahakkuk eden vergi, ceza ve gecikme faizinin tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi zorunludur. Ödenmediği takdirde, vergi dairesince ayrıca her ay için (Ay kesirlerine isabet eden gecikme zammı günlük olarak hesap edilir.) ayrı ayrı gecikme zammı hesaplanmak suretiyle cebren tahsil yoluna gidilir. KİRA GELİRİNDEN İNDİRİLEBİLECEK GİDERLER Gayrimenkul sermaye iradında safi iradın saptanması için, kira gelirlerinden indirilecek giderler konusunda seçilebilecek iki yöntem vardır. Gerçek Gider Yöntemi Götürü Gider Yöntemi Götürü veya gerçek gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların tümü için yapılır. Bunlardan bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için götürü gider yöntemi seçilemez. GERÇEK GİDER YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİ DURUMUNDA İNDİRİLECEK GİDERLER NELERDİR? Gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda; 1- Kiraya veren tarafından, kiraya verilen gayrimenkul için ödenen; aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, 2-Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün önemi ile mütenasip olan idare giderleri, 3- Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri, 4- Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5 i (iktisap bedelinin % 5 i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanacak, indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır yılından önce iktisap edilen konutlar için indirimden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.), 5- Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen, emlak vergisi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya veren tarafından belediyelere ödenen harcamalara katılma payları, 6- Amortismanlar,

20 7- Kiraya veren tarafından, kiraya verilen gayrimenkul için yapılan onarım giderleri ile bakım ve idame giderleri, 8- Kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler, 9-Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kirayla oturdukları konut veya lojmanların kira bedeli (yurt dışında işçi olarak çalışan Türk vatandaşlarının yabancı ülkelerde ödedikleri kira bedelleri hariç), 10-Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar, brüt kira tutarından indirilir. Ancak, bu giderlerin vergiden istisna edilen tutara isabet eden kısmı indirilemez. GÖTÜRÜ GİDER YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİ DURUMUNDA GİDER İNDİRİMİ NASIL YAPILIR? Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, (hakları kiraya verenler hariç) kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra kalan tutarın % 25 i oranındaki götürü gideri gerçek giderlere karşılık olmak üzere indirebilirler. Ancak, bu usulü seçen mükellefler iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemezler. KİRA GELİRLERİNE İSTİSNA NASIL UYGULANACAK? Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirmesinde, her bir ortak için liralık (1.800 istisna ayrı ayrı uygulanacaktır. Bir mükellefin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde, istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır TAKVİM YILI GELİRLERİNE UYGULANANACAK VERGİ TARİFESİ liraya (6.000 YTL ) kadar liranın ( lirası (6.000 için lira (1.200, fazlası... % 20 % liranın ( lirası ( için lira (3.200, fazlası... % liranın ( lirası (28.000

21 için lira (7.400, fazlası... % liranın ( lirası ( için lira (22.100, fazlası liradan ( fazlasının lirası ( için lira (50.100, fazlası... % 40 % 45 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN DOLDURULMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Beyanname ve gelir elde edilen gayrimenkul sayısının beşten fazla olması halinde kullanılacak ek föy; KARBON KAĞIDI KULLANILMADAN İki örnek doldurulacaktır. Fotokopi ile çoğaltılan beyannameler kesinlikle kullanılmayacaktır. Mavi veya siyah tükenmez kalem kullanılarak BÜYÜK MATBAA HARFLERİ ile doldurulacaktır. Kurşun kalem kesinlikle kullanılmayacaktır. Her kutuya bir harf veya rakam yazılacaktır. Silinti ve kazıntı yapılmayacak, beyanname ve ek föy katlanmayacak ve buruşturulmayacak, okunaklı düzenlemeye özen gösterilecektir. Rakamlar arasına herhangi bir işaret konulmayacaktır. BİLGİLER İLGİLİ ALANA SIĞDIĞI KADAR YAZILACAKTIR. Sayısal ifadeler romen rakamı ile yazılmayacaktır. Alfabetik karakterler sola, sayısal karakterler sağa yanaşık olarak yazılacaktır. Kelimeler arasında bir karakter boşluk bırakılacaktır. Noktalama işaretinden sonra boşluk bırakılmayacaktır. 1-4 No.lu alanlara kimlik bilgileri, nüfus cüzdanında yazılı olduğu şekilde ve kısaltmadan aynen yazılacaktır. Kimlik bilgilerinin ayrılan alana sığmaması durumunda, isimler sığdığı kadarıyla yazılacaktır. 5 No.lu doğum yeri alanına, İLÇE ADI YAZILACAKTIR. İLÇENİN AYRI BİR ADI YOKSA İL ADI YAZILACAKTIR. KÖY VE BUCAK İSMİ YAZILMAYACAKTIR. 6 No.lu adres alanına mahalle, cadde / sokak bilgileri yazılacak ve POSTA KODU muhakkak belirtilecektir. Varsa telefon numarası alan kodu ile birlikte yazılacaktır. Adres bilgileri açık bir şekilde alanlara sığıyorsa kısaltma yapmadan yazılacaktır. Alanlara sığmaması halinde anlaşılır kısaltmalar yapılabilir. 7 No.lu alanda doğum tarihi gün, ay ve yıl olarak belirtilecektir. 8 No.lu mesleği alanına mükellefin esas uğraş konusu yazılacaktır. Birden fazla meslekle uğraş söz konusu ise ağırlıklı olan yazılacaktır. 9 No.lu uyruğu alanına, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olanlar T.C rumuzunu, başka ülke tabiyetinde olanlar ise ülkelerinin Uluslararası Trafik Kodunu yazacaklardır. ÖRNEK 1 Mükellef Serdar KAYA, Ankara da bulunan dairesini konut olarak kiraya vermesi sonucu 2004

22 yılında 5 milyar 400 milyon lira (5.400 kira geliri elde etmiştir. Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir. Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır Gayrisafi İrat Toplamı TL (5.400 Vergiden İstisna Tutar TL (1.800 Kalan [ TL TL ( TL (3.600 ] % 25 Götürü Gider [ TL (3600 x %25] TL ( 900 Vergiye Tabi Gelir [ TL TL( ] TL (2.700 Hesaplanan Gelir Vergisi TL ( 540 Ödenecek Gelir Vergisi TL (540 ÖRNEK 2 Mükellef Cengiz YILMAZ, İzmir de bulunan dairesini konut olarak kiraya vermesi sonucu, 2004 yılında lira (7.200 kira geliri elde etmiştir. Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, gerçek gider yöntemini seçmiş olup, bu konut ile ilgili gerçek giderleri toplamı 3 milyar lira (3.000 dir. Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Gayrisafi İrat Toplamı TL (7.200 Vergiden İstisna Tutar TL (1.800 Kalan [ TL TL ( TL (5.400 ] Vergiye Tabi İrada İsabet Eden Gerçek Gider Tutarı TL (2.250 Vergiye Tabi Gelir [ TL TL ( ] TL (3.150 Hesaplanan Gelir Vergisi TL ( 630 Ödenecek Gelir Vergisi TL (630 (Gerçek gider usulünü seçen mükellefler, vergiden istisna edilen kısma isabet eden giderleri hasılatlarından gider olarak indiremeyecekler, sadece vergiye tabi hasılata isabet eden giderleri indirebileceklerdir. Bunun için toplam gider tutarından vergiye tabi hasılata isabet eden kısmının hesaplanması gerekir. Vergiye tabi hasılata isabet eden gider aşağıdaki formüle göre hesaplanacaktır.) Vergiye Tabi Hasılat x Toplam gider Toplam Hasılat

23 TL (5.400 x TL (3.000 = TL. ( TL (7.200 ÖRNEK 3 Mükellef Elif ÜNSAL, İstanbul da bulunan dairesini konut olarak kiraya vermesi sonucu, 2004 yılında lira (6.000, işyeri olarak kiraya verdiği daireden ise lira ( brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedelleri üzerinden lira (2.640 gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır. Beyana tabi başka geliri olmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir. Mesken kirası gelirinin istisna haddini aşan kısmı ile tevkifata tabi tutulan işyeri kirasının toplamı lirayı ( aştığından, mesken ve işyeri kira gelirleri birlikte beyan edilecek olup, buna ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Gayrisafi İrat Toplamı Vergiden İstisna Tutar Kalan [ TL TL( ] % 25 Götürü Gider [ TL ( x % 25] Vergiye Tabi Gelir [ TL TL ( ] Hesaplanan Gelir Vergisi Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler Ödenecek Gelir Vergisi TL ( TL ( TL ( TL ( TL ( TL (2.737, TL ( TL. (97,50 ÖRNEK 4 Kadir ILGAZ ve eşi Selma ILGAZ 1/2 hissesine sahip oldukları, Muğla da bulunan dairelerini konut olarak kiraya vermeleri sonucu, 2004 yılında lira (5.000 kira geliri elde etmişlerdir. Ayrıca, Selma ILGAZ 2004 takvim yılında işyeri olarak kiraya verdiği gayrimenkulden ise lira (8.000 brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedeli üzerinden lira (1.760 gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır. Her iki mükellef de, götürü gider yöntemini seçmiştir. Mükelleflerin kira gelirlerine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Selma ILGAZ ın Beyanı : Selma ILGAZ ın gelir vergisi tevkifatına tabi tutulan iş yeri kira geliri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna tutarını aşan kısmı birlikte dikkate alındığında, 14 milyar lirayı ( aşmadığından, iş yeri kira geliri beyannameye dahil edilmeyecek olup, sadece hissesine

24 düşen [ TL (5.000 X 1/2 =] lira (2.500 mesken kira geliri beyan edilecektir. Gayrisafi İratlar Toplamı TL (2.500 Vergiden İstisna Tutar TL (1.800 Kalan [ TL TL ( TL (700 ] % 25 Götürü Gider [ TL (700 x % 25] TL (175 Vergiye Tabi Gelir [ TL TL ( ] TL (525 Hesaplanan Gelir Vergisi TL (105 Ödenecek Gelir Vergisi TL (105 Kadir ILGAZ ın Beyanı : Kadir ILGAZ ın geliri sadece konut olarak kiraya verilen daireden hissesine düşen kira geliri olan lira (2.500 dır. Bu tutar, istisna tutarını aştığından, mükellef kira gelirini beyan edecek ve istisnadan yararlanacaktır. Gayrisafi İratlar Toplamı TL (2.500 Vergiden İstisna Tutar TL (1.800 Kalan [ TL TL ( TL (700 ] % 25 Götürü Gider [ TL (700 x % 25] TL (175 Vergiye Tabi Gelir [ TL TL ( ] TL (525 Hesaplanan Gelir Vergisi TL (105 Ödenecek Gelir Vergisi TL (105