Prof.Dr. Funda Sivrikaya Şerifoğlu Düzce Üniversitesi Rektörü. Edu Summit 2015; İstanbul

Transkript

1 Prof.Dr. Funda Sivrikaya Şerifoğlu Düzce Üniversitesi Rektörü Edu Summit 2015; İstanbul

2 «Were all instructors to realise that the quality of mental process, not the production of correct answers, is the measure of educative growth, something hardly less than a revolution in teaching would be worked.» John Dewey Democracy and Education, 1916

3 ÖZET Temel prensipler Yükseköğretime girişte seçme/eleme türleri Türkiye de sistemin gelişimi Sorunlar Öneriler

4 YÜKSEKÖĞRETİME ERİŞİMDE Hedef Fırsat eşitliğini sağlamak ve adil olmak Kişilerin yaşı, etkin kökeni, cinsiyeti, engellilik durumu, sosyal arka planı vb faktörlerin yükseköğretime erişimde, yükseköğretimdeki ve sonrasındaki başarıda hiçbir engel teşkil etmemesi

5 FIRSAT EŞİTLİĞİ NEDEN ÖNEMLİ? Yükseköğretim kişilerin potansiyelinin ortaya çıkması istihdam edilebilirlik (nitelikli) iş alanları yaratılması iş alanlarına nitelikli ve yetenekli işgücü arzı uzun-vadeli ekonomik büyümenin tetiklenmesi inovasyon rekabetçilik sürdürülebilirlik aktif vatandaşlar

6 TÜRKİYE DE Yükseköğretİme TaleP Nüfus projeksiyonu YÖ Sisteminde üç milyona yakın öğrenci % 32 önlisans, % 62 lisans, % 6 lisansüstü % 40 birinci öğretim, % 12 İ.Ö., % 47 açık öğretim 2050 Yılına kadar her yıl genç 18 yaşına girecek > YÖ sisteminde öğrenci Yaşam Boyu Öğrenme

7 DÜNYADA Yükseköğretİme Gİrİşte SEÇME/eleme SİSTEMLERİ Lise bitirme sınavları Üniversiteye giriş sınavları Standart yetenek sınavları Çoklu sınavlar Sınavsız sistem Kaynak: Gölpek, F. ve Uğurlugelen, K., 2013

8 Yükseköğretİme Gİrİşte SEÇME/eleme SİSTEMLERİ SEÇME ve ELEME İŞLEMİ Lise bitirme sınavları Üniversiteye giriş sınavı Standart yetenek sınavları KAPSAM Bölgesel veya ülke genelinde Ülke genelinde merkezi sınav Bilgi ölçme Genel bilişsel yetenekleri ölçme + çeşitli belgeler Genel bilişsel yetenekleri ölçme + lisedeki akademik performans ÜLKE Fransa, Avusturya, İrlanda, Mısır Türkiye Çin, İran, Gürcistan ABD İsveç

9 Yükseköğretİme Gİrİşte SEÇME/eleme SİSTEMLERİ SEÇME ve ELEME İŞLEMİ Çoklu sınavlar Sınavsız sistem KAPSAM Lise bitirme sınavı/ üniversiteye giriş sınavı + performans sınavları Lise başarısı Lise diploması +kura ÜLKE Japonya, Rusya, İsrail, Brezilya, Finlandiya Norveç, Kanada, ABD de bazı özel üniversiteler Hollanda

10 TÜRKİYE DE ÖĞRENCİ SEÇME/ELEME SİSTEMLERİ 1 / lardan önce Lise mezun sayısı artışı 1960ların sonları Başvuranların sınavsız kabulü Kontenjan fazlası durumunda: Başvuru sırası Lisenin fen ya da edebiyat kolu mezunlarını tercih etme Lise bitirme derecesine göre sıralama Fakültelerin giriş sınavları yapmaları Üniversitelerin giriş sınavı yapmaları Bazı üniversitelerin bu konuda birlikte çalışmaları

11 2 / Üniversitelerarası Kurul kararıyla, 1750 sayılı Kanunun 52. Maddesi uyarınca Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi nin kuruluşu ÜSYM sayılı Kanun un 10. ve 45. maddesi Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi ÖSYM YÖK e bağlı bir kuruluş 1999 ÖSYM ye kamu kurumlarına memur alımı ile ilgili sınavları yapma yükümlülüğü sayılı Kanun YÖK bünyesinden ayrılarak özerk ve bağımsız bir kuruluş Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi - ÖSYM

12 SİSTEMDEKİ GELİŞMELER 1974 Sabah ÜSS-A: fen ve sosyal bilimler Öğleden sonra ÜSS-B: genel yetenek ve yabancı dil 1975 Sabah ve öğleden sonra iki oturum, tek tip sınav Tek oturum, dört test (fen bilimleri, sosyal bilimler, yabancı dil, genel yetenek) İki basamaklı: ÜSS ve ÜYS Her biri tek oturum ÜSS: sözel ve sayısal testler ÜYS: matematik, fen bilimleri, Türkçe, sosyal bilimler, yabancı dil

13 SİSTEMDEKİ GELİŞMELER Tek basamaklı sınav Sözel (Türkçe, sosyal bilimler) ve sayısal (Matematik, Fen bilimleri) bölümler içeren tek soru kitapçığı 2010 İki basamaklı, alan bazlı sınav YGS: Türkçe, sosyal bilimler, temel matematik, fen bilimleri testleri LYS: Matematik, sosyal bilimler, edebiyat-coğrafya, fen bilimleri ve yabancı dil

14 ÖSYM: sorunlar COBOL diliyle yazılmış, yazılım yamalarıyla yürütülen program Teknolojik eskilik Sistem, kural ve denetim eksiklikleri Sınav güvenliği ile ilgili büyük sorunlar Hesapsız ve düzensiz yönetim ve harcama Bilgi sistemlerinde elektronik izlerin (log kayıtlarının) tutulmaması

15 Sınav koordinatörlerinin inisiyatifine bırakılmış yerel uygulamalar Kişilere bağlı işleyiş Şeffaflık ve hesap verebilirlik uygulamalarının olmayışı Tek yüklenici ile uzun yıllar çalışılması Sınav tacirleri ÖSYM: sorunlar «hak ederek alma» yerine «kolay yoldan temin etme»

16 ÖSYM: GELİŞMELER 6114 sayılı Kanun, 15 Yönetmelik, yönerge, talimat, süreç tanımlamaları Misyon: «Hak ve adalet ölçüsünde sınav yapan, bilimsel yöntemler ışığında ölçme ve değerlendirme çalışmalarını yürüten, şeffaf bir kurum oluşturmak» Vizyon: «Yurt içinde ve yurt dışında; yüzde 100 güvenli ve güvenilir, kripto ve e-imza ile çalışan, sınav oluşturma aşamasından değerlendirme aşamasına kadar sürecin tamamını otomatik olarak gerçekleştiren, uluslararası bilgi güvenliği standartlarına sahip, amaca uygun ve nitelikli sınav yapan, toplum nezdinde itibarı yüksek bir Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi oluşturmak»

17 ÖSYM: GELİŞMELER Sürekli iyileştirme ve performans izleme Hesap verebilirlik Her işlemin kayıtlarının tutulması, geriye giderek gerekçelerin bulunması İnsan kaynakları Uzman istihdamı (yerli, yabancı); rotasyon Bilişim altyapısının yenilenmesi Sınav güvenliği

18 ÖSYM: Sınav güvenliği ve adaleti Ölçme kalitesi Sınav konforu Açık uçlu sorular (yazılı sınav) e-sınav e-yds

19 Önerİler Eğitimin, okul öncesinden yükseköğretime ve ötesine, bütüncül bir bakış açısıyla ele alınması ve stratejilerin belirlenmesi Rekabet gücü olarak insan; nitelik için eğitim Ekonomi-insan kaynakları-eğitim koordinasyonu Devlet politikası 2547 / Madde 12: Yükseköğretim Kurumları : «..ülkenin ihtiyacı olan dallarda ve sayıda insan gücü yetiştirmek..»

20 Önerİler Ortaöğretimde kaliteyi güvence altına alabilmek için lise bitirme sınavları sisteminin oluşturulması Eğiticinin yükseköğretimde nitelikli yetiştirilmesi ve hayat boyu eğitimi

21 Önerİler Mesleki yükseköğretimin ivedilikle yeniden yapılandırılması 2547/3: «Meslek Yüksekokulu: Belirli mesleklere yönelik nitelikli insan gücü yetiştirmeyi amaçlayan... bir yükseköğretim kurumudur» 802 Meslek Yüksekokulu, 7454 Program

22 Mesleki yükseköğretimin yeniden yapılandırılması nitelikli öğretim elemanı açığının giderilmesi mekan (derslik, laboratuvar, atölye, sosyal ve spor alanları) ve donanım eksiklerinin giderilmesi öğrenci niteliğinin iyileştirilmesi bölgenin ekonomik ihtiyaçlarına yönelik programların oluşturulması iş dünyası ile ortak çalışmaların geliştirilmesi

23 Önerİler ÖSYM tarafından yapılan öğrenci seçme ve yerleştirme sınavlarının ve tüm sınav süreçlerinin, eğitim ve insan kaynakları hedef ve stratejileri bağlamında, sürekli iyileştirilmesi Sınav konularının belirlenmesi Sınav yöntemlerinin geliştirilmesi Alan bazında sınavlar Açık uçlu sorulara yer verilmesi Güvenli, adil ve konforlu sınavlar

24 Önerİler ÖSYM tarafından yapılan merkezi sınav sonuçlarını kullanan, üniversitelere de inisiyatif tanıyan bir sistemin geliştirilmesi Üniversitelerin kendi YGS puan tabanlarını (YÖK ün belirlediği taban puanların üstünde olmak kaydıyla) belirleyebilmeleri Bu puanları almış adaylar arasından kendi (hakça ve adil) sınavları/sistemleri ile öğrencilerini seçerek almaları

25 Lise bitirme sınavları Merkezi, alan bazlı, açık uçlu sorulu sınav (ÖSYM) YÖK ün asgari başarı kriterleri Üniversitelerin seçme/ eleme kriterleri Yükseköğretim Lisans Programları MYO Programları

26 ÖRNEK Mevcut Durum İçin YÖK - Tıp Fakültesi başarı sırası sıra Üniversite X Üniversitesi Y Üniversitesi Tıp Fakültesi Kabul Kriterleri sıra + yazılı sınav 5000.sıra + mülakat

27 ÖRNEK Geliştirilmiş Durum İçin YÖK - Tıp Fakültesi başarı sırası sıra Üniversite X Üniversitesi Y Üniversitesi Tıp Fakültesi Kabul Kriterleri Biyoloji sıra Genel sıra + yazılı sınav Biyoloji, Matematik, Türkçe 5000.sıra + mülakat

28 FARK YARATMAK MÜMKÜN Büyük Etki Yaratan Küçük Değişiklikler: Dersi işleyiş yöntemi, dersin işlendiği mekan, derse iş dünyasından eş-eğitici katılması, öğrenci projesinde patent başvurusu zorunluluğu, vb. Medici Etkisi: Farklı düşüncelere sahip bireylerin, ekiplerin bir araya gelmesiyle yenilikçi modellerin üretilmesi

29 FARK YARATMAK MÜMKÜN KÖKSAL GÜNDOĞDU

30 FARK YARATMAK MÜMKÜN BURHAN GÖK «Kendi firmam olan Bqb Soft adına bir konferansa katılımcı olarak başvuru yapmıştım. Konferansın olduğu gün Katılımcı kartlarını almak için standa gittiğimde hangi firmada stajyersin bilmiyorum ama stajyer olarak başvuru yapılmamış delikanlı diye bir cevap aldım görevliden. Ben Bqb Soft ta proje yöneticisiyim [diyerek] stajyer olmadığımı, durumumu anlatırken bir görevli anlıyorum öğrencisin heyecanlısın ama katılamazsın hem ücretli diye sözler sarf edince beni gülme krizi tuttu ve kartvizitimi çıkartıp masaya koydum hem de üç tane ama yine de inanmadılar. Ta ki web sayfamı açıp ismimim orada yazdığını görünceye kadar!..»

31 FARK YARATMAK MÜMKÜN GAMZE KARADUMAN «..Girişimcilik dersini alıyor olmam kendi işimi yapabileceğim, hayallerimi gerçekleştirebileceğim konusunda beni motive etti ve geleceğe dair bu planımı soyut da olsa kafamda tasarlamama yardımcı oldu. Bundan dolayı kendimi bilgisayar sektöründe nesnelerin İnterneti (Internet of Things) ve yazılımı üzerine geliştirerek bu yolda başarılı olmayı hedefliyorum..»

32 FARK YARATMAK MÜMKÜN Makine Tasarım Dersi/Teknoloji Fakültesi Öğrencilerimizin; 8 Patent, 12 Faydalı Model Başvurusu yapılmış olup, 6 hak sahibi de mezun olmuş olan lisans öğrencilerimizdir

33 DASK Depreme DayanIklI Bİna TasarImI YarIşmasI En İyİ Deprem PerformansI Özel Ödülü Hüseyin Bozkurt, Eyüp Daraman, Kaya Orhan, Mesut Bayır ve Ömer Altındağ Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği 2. Sınıf Öğrencileri

34 ÜLKEMİZDE İLK OLARAK SEVGİ DERSİ AÇILDI Farklı bölümlerden 400 öğrenci dersi aldı Yrd.Doç.Dr. Latif Onur UĞUR

35 SON SÖZ Fırsat eşitliği ve adalet; bütüncül bakış Eğitim Mesleki eğitim Sınav sistemleri Üniversitelere inisiyatif alanı açan uygulamalar Eğitimde kalite güvencesi

36 SON SÖZ Eğiticilerin eğitimi: sürekli ve sürdürülebilir bir sistem Mevcut öğrencilerin yenilikçi eğitim-öğretim yöntemleriyle sosyal/ekonomik girişimci ve değer hassasiyeti yüksek bireyler olarak gelişmelerine destek olunması

37 Kaynaklar Atkins, M. ve Ebdon, L., National Strategy for Access and Student Success in Higher Education; Department for Business, Innovation and Skills; İngiltere, Nisan 2014 Batırel, Ö.F., Durman, M., Ergüder, Ü., Eriş, A., Eşme, İ., Öztürk, R., Soysal, A., Şenatalar, B. ve Uğur, A., Yükseköğretimin Yeniden Yapılandırılması Kapsamında Dikkate Alınması Gereken Temel İlkeler ve Yaklaşımlar, 19 Haziran 2014, İstanbul Demir, A., Öztemel, E. ve Pekşen, Ö., Yeni Türkiye nin Ölçme, Seçme ve Değerlendirme Sistemi, 2014 ten 2023 e..., ÖSYM, Ocak 2015 Gölpek, F. ve Uğurlugelen, K., «Avrupa Ülkelerinde ve Türkiye de Yükseköğretime Giriş Sistemleri», Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, 5, 64-77, 2013 Hatakenaka, S., Higher Education in Turkey for 21st Century: Size and Composition, Dünya Bankası, 2006 Improving the quality of teaching and learning in Europe s higher education institutions, Report to the European Commision, June 2013 Kavak, Y., 2050 ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Eğitim Sistemine Bakış, TÜSİAD-T/ 2010/11/506, Kasım 2010 Küçükcan, T. ve Gür, B.S., Türkiye de Yükseköğretim: Karşılaştırmalı Bir Analiz, SETA, Haziran 2009 Türkiye nin Yükseköğretim Stratejisi, Yükseköğretim Kurulu, Ankara, 2007

38 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER DÜZCE ÜNİVERSİTESİ değer üreten üniversite

39 ÖZGEÇMİŞ İstanbul Erkek Lisesi Lisans: Boğaziçi Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü Y. Lisans: Stanford University, Engineering Economic Systems Doktora: Boğaziçi Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü TEV Bursiyeri, BÜ Doktora Bursiyeri Düzce İli Gelişme Planı Projesi Koordinatörü, İl Gelişme Planı Raporu Editörü Düzce Meslek Yüksekokulu Müdürü Düzce Üniversitesi Kurucu Rektörü EUVP bursiyeri ABD State Leadership Visitors Program bursiyeri IWF Türkiye kurucu başkanı